Ruhsatsız olarak yapılan ve mahkemece de yıkımına karar verilen yapının belediyece yıkılması esnasında yapının bulunduğu bahçedeki narenciye ağaçlarına verilen zararın tazmini gerektiği İstemin Özeti: … 1. İdare Mahkemesinin 29.11.2000 günlü, E:2000/499, K:2000/144Q sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, …, … İlçesi, … pafta, … parsel sayılı taşınmaz üzerindeki ruhsatsız yapının belediyece yıkılması sırasında bahçedeki narenciye ağaçlarına verilen 20.211.700.000.- TL. maddi zararın olay tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte tazmini İstemiyle aglmış; İdare Mahkemesince, dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlık konusu yerde ruhsatsız olarak yapılan yapının yıkılması esnasında polisiye önlemler dışında; yapının bulunduğu bahçedeki ağaçların zarar görmemesi için herhangi bir koruyucu tedbir alınmadığı, ruhsatsız olarak yapılan ve mahkemece de yıkımına karar verilen yapı hakkındaki yıkım kararının belediyece uygulanması yerinde ise de; yapının civarındaki davacıya ait narenciye ağaçlarının zarar görmemesi için koruyucu bir tedbir alınmaması nedeniyle hizmetin yürütülmesinde kusurlu bulunduğu sonucuna varıldığından meydana gelen zararın idarece kusuru oranında tazmini gerektiği; ancak, henüz nazım ve uygulama imar planı bulunmayan bir alanda ruhsatsız yapı yaptığı nedeniyle olaydaki zararın oluşmasında davacının da yarı yarıya kusurlu olduğunun kabulü gerektiğinden meydana gelen zarardan davacının kusuru oranında indirim yapılması gerektiği, meydana gelen zararın tespiti amacıyla … Asliye Hukuk Mahkemesince yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda, düzenlenen rapordaki bilgilerden; uğranılan gerçek zararın, ağaçların 20 yıllık sürüm değerine göre bu sürede elde edilecek 11.200.000.000.- lira meyve değeri, 1.271.700.000.- odun değeri ile zarar gören ağaçların yeniden dikimi nedeniyle fidan ve dikim maliyeti olan 140.000.000.- TL.’dan oluşan toplam zararın 12.611.700.000.- lira olduğunun anlaşıldığı bu miktardan davacının da kusurlu olması nedeniyle yarısının indirilmesi sonucunda elde edilen 6.305.850.000.- liranın, davanın açıldığı 8.5.2000 gününden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine, fazlaya ilişkin tazminat isteminin ise reddine karar verilmiş, bu karar taraflarca temyiz edilmiştir. Tazminat isteminin kısmen kabulü, kısmen de reddi yolundaki temyize konu Antalya 1. İdare Mahkemesinin 29.11.2000 günlü, E:2000/4999, K:2000/1440 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma İstemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına, fazla yatırılan 4.920.000.- lira harçların temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 26.5.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1534 K: 1991/1104 Danıştay 6. Dairesi E: 2009/6176 K: 2011/224 Danıştay 6. Dairesi E: 2000 3752 K: 2001/4397 T: 08/10/2001 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/628 K: 2002/1324 T: 6.3.2002

Danıştay 6. Dairesi E: 2002/1809 K: 2003/2292 T: 17/04/2002 Keşif avansının belirlenen süre içinde yatırılmasının zorunlu olduğu, kesinleştirilen süre içinde masraf yatırılmaz ise keşif ve bilirkişi incelemesi talebinden vazgeçilmiş sayılacağının davacıya bildirilmesi gerektiği İstemin Özeti: … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir Danıştay Savcısı Düşüncesi: Dava, davacıya ait taşınmazda onaylı projesine aykırı olarak ruhsatsız olarak yapılan imalatların yıkımına ve para cezası verilmesine ilişkin belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, keşif ve bilirkişi incelemesi yapılabilmesi için istenilen avansı yatırılmadığından dosyadaki bilgi ve belgelerin incelenerek davanın reddine karar verilmiştir. Dava dosyasının incelenmesinden, İdare Mahkemesince verilen keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılması kararından sonra, 27.9.2001 günlü naip üye yazısı ile 15 gün süre verilerek keşif avansı istenildiği, yatırılmaması üzerine keşif yapılmaksızın karar verildiği anlaşılmakta ise de, davacıya yeniden süre verilerek bir kere daha keşif avansının istenilmesi ve istem yazısında da, avansın yatırılmaması halinde dosyadaki bilgi ve belgelere göre karar verileceği hususunun belirtilmesi gerekeceği kuşkusuzdur. Açıklanan nedenlerle davacının temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerekeceği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, Ankara, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan yapının … numaralı dairesinde yapılan tadilatların ruhsatına ve projesine aykırı olduğundan bahisle 3194 sayılı imar Kanunun 32.maddesi uyarınca yıktırılmasına ve imar para cezası verilmesine ilişkin … günlü, … sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, davacının keşif avansını yatırmadığından bahisle, dosyada bulunan bilgi ve belgelerin incelemesi sonucunda, uyuşmazlık konusu yapıda ruhsat ve eklerine aykırı olarak tadilat yapıldığı ve bu tadilatların yasal süresi içinde ruhsatına uygun hale getirilmediği anlaşıldığından dava konusu işlemde mevzuata aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, İdare mahkemesince, bilirkişi incelemesi masraflarını karşılamak üzere avans olarak … liranın yazının tebliğinden itibaren 15 gün içinde yatırılmasının davacıya … gününde tebliğ edilmesine karşın avansın yatırılmadığı gerekçesiyle incelemenin dosya içindeki bilgi ve belgelere göre yapıldığı; davacının , keşif tebligatının usulüne uygun biçimde yapılmadığı, bu gerekçe ile davanın reddedilmesinin hukuka aykırı olduğu iddiası ile kararı temyiz ettiği anlaşılmaktadır. 2577 sayılı Yasanın 31.maddesinin yollamada bulunduğu Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 414.maddesinde iki taraftan her birinin dinlenmesini talep ettiği şahit ve bilirkişinin veya talebinden ötürü yapılacak keşif ve diğer işlemlerin masrafını ödemeye ve buna yetecek meblağı mahkeme veznesine ödemeye zorunlu olduğu, hakim tarafından belirlenen süre içinde masrafı vermeyen tarafın talebinden vazgeçmiş sayılacağı kurala bağlanmıştır. Aynı Yasanın 163.maddesinde kanunun tayin ettiği sürelerin kesin olduğu, bu sürelerde yapılması gereken işlem yapılmazsa o hakkın düşeceği, hakimin kendi tayin ettiği sürenin kesin olduğuna da karar verebileceği, aksi takdirde tayin olunan süreyi geçirmiş olan tarafın yenisini isteyebileceği, bu suretle verilecek müddetin kesin olacağı ve bir daha verilemeyeceği öngörülmüştür. Bu durumda İdare Mahkemesince, davacıya anılan hükümler uyarınca ikinci bir süre verilerek keşif avansının belirtilen süre içerisinde yatırılmasının zorunlu olduğu, kesinleştirilen süre içerisinde masraf yatırılmaz ise, keşif ve bilirkişi incelemesi talebinden vazgeçmiş sayılacağının bildirilmesi gerekirken, bu usule uyulmadan, dosyadaki bilgilere göre davacının iddiasını kanıtlayamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının BOZULMASINA, 17.4.2002 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1374 K: 2006/1416 T: 27/03/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/7550 K: 2006/1946 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/213 K: 2005/6646 T: 26/12/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/2430 K: 1993/5211 T: 09/12/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/5536 K: 2003/1327 T: 05/03/2003 İdare mahkemesinin görevsizlik kararı sonucunda sulh ceza mahkemesinin de idare mahkemesini görevli görüp görevsizlik kararı vermesinden sonra yeniden idare mahkemesine açılan davanın uyuşmazlık mahkemesine gönderilmesi gerekirken uyuşmazlığın esasına girilip davanın reddine karar verilmesinde isabet bulunmadığı İstemin Özeti: … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından uyuşmazlığa konu 3194 sayılı İmar Kanununun 42.maddesi uyarınca verilen para cezasının iptali istemiyle ilk önce idare mahkemesine açılan davanın görev yönünden reddi üzerine sulh ceza mahkemesinde dava açıldığı, bu mahkemenin de uyuşmazlığın çözümünde idari yargıyı görevli görerek davanın görev yönünden reddedilmesi sonucunda yeniden idare mahkemesine açılan davanın esasının incelenerek reddine karar verildiği anlaşılmaktadır. 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun 2.Bölümünde Uyuşmazlık Mahkemesine Başvurma Yolları ve İnceleme Kuralları düzenlenmiş, 10,11,12,13 ve 17.maddeleri olumlu görev uyuşmazlığını, 14,15,16, ve 19.maddeleri ise olumsuz görev uyuşmazlığını, bunlara ilişkin yöntemleri ve yapılacak işlemler göstermiştir. Anılan Yasanın 14.maddesinde, olumsuz görev uyuşmazlığının bulunduğunun söylenebilmesi için adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisinin tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararların kesin veya kesinleşmiş olması gerektiği, bu uyuşmazlığın giderilmesi isteminin ancak davanın taraflarınca ve ceza davalarında ise ayrıca ilgili makamlarca ileri sürülebileceği, 2592 sayılı Yasanın 4.maddesi ile değişik 15.maddesinde, olumsuz görev uyuşmazlıklarında dava dosyasının a) Ceza davalarında son görevsizlik kararını veren mahkemece, bu kararın kesinleşmesinden sonra doğrudan doğruya, b) Diğer davalarda son görevsizlik kararını veren mahkemece bu kararın kesinleşmesinden sonra, taraflarından birinin istemi üzerine Uyuşmazlık Mahkemesine gönderileceği ve görevli mahkemenin belirlenmesinin isteneceği; 19.maddesinde ise, adli, idari veya askeri yargı mercilerinden birisinin kesin veya kesinleşmiş görevsizlik kararı üzerine kendisine gelen bir davayı incelemeye başlayan veya incelemekte olan bir yargı mercii davada görevsizlik kararı veren merciin görevli olduğu kanısına varırsa, gerekçeli bir karar ile görevli merciin belirlenmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine başvuracağı ve elindeki işin incelenmesini Uyuşmazlık Mahkemesinin karar vermesine değin erteleyeceği kurallarına yer verilmiştir. Uyuşmazlık konusu olayda, tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada idari ve adli yargı yerlerince verilen görevsizlik kararlarından sonra ortaya çıkan olumsuz görev uyuşmazlığının giderilebilmesi yönelik olarak yukarıda belirtilen yasa kuralları gereği görevli yargı yerinin belirlenmesi için dava dosyasının Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesi gerektiği açıktır. Bu durumda, idare mahkemesi ve sulh ceza mahkemesince verilmiş bulunan ve kesinleşen görevsizlik kararlarından sonra yeniden idare mahkemesine açılan davanın esasının incelenmesi suretiyle karar verilmesinde isabet görülmediğinden, temyize konu idare mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir. Danıştay Savcısı Düşüncesi: 3194 sayılı yasanın 42.maddesi uyarınca verilen para cezasının iptali istemiyle açılan davanın … İdare Mahkemesinin … sayılı kararıyla görev yönünden reddedilmesi üzerine Adli Yargıda açılan davanın da …Sulh Ceza Mahkemesinin … sayılı kararıyla görev yönünden reddedildiği, bu durumda2592 sayılı Yasanın 4.maddesi ile değişik 15.maddesi uyarınca olumsuz görev uyuşmazlığının giderilmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesi gerekirken aynı işlemin iptali için idari yargıda açılan davanın esastan incelenerek reddedilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığından davacı tarafın temyiz isteminin kabulü ile temyiz konusu …İdare Mahkemesinin … günlü … sayılı kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … mevkii, … pafta, … parsel sayılı taşınmazlar üzerinde ruhsatsız inşaat yapıldığı nedeniyle 3194 sayılı İmar Kanununun 42.maddesi uyarınca …TL para cezası verilmesine ilişkin … günlü, … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, … günlü tutanakla tespit edilen ruhsatsız inşaatların 1/50.000 ölçekli metropoliten nazım imar planında orman alanında kaldığı, yapılan inşaatın Plansız Alanlar İmar Yönetmeliğinde belirtilen yapılaşma sınırlarını da aştığı, taşınmazların … Gölü uzun mesafeli koruma alanında kalması nedeniyle İSKİ Genel Müdürlüğü görüşü alınmadan ruhsatsız olarak yapılan inşaat için para cezası verilmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun 2.Bölümünde Uyuşmazlık Mahkemesine Başvurma Yolları ve İnceleme Kuralları düzenlenmiş, bu bölümde yer alan 10,11,12,13 ve 17.maddelerde olumlu görev uyuşmazlığı, 14,15,16, ve 19.maddelerde ise olumsuz görev uyuşmazlığı açıklanarak, bunların çözümüne ilişkin yöntemler ve yapılacak işlemler hükme bağlanmıştır. Anılan Yasanın 14.maddesinde, olumsuz görev uyuşmazlığının bulunduğunun söylenebilmesi için adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisinin tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararların kesin veya kesinleşmiş olması gerektiği, bu uyuşmazlığın giderilmesi isteminin ancak davanın taraflarınca ve ceza davalarında ise ayrıca ilgili makamlarca ileri sürülebileceği, 2592 sayılı Yasanın 4.maddesi ile değişik 15.maddesinde, olumsuz görev uyuşmazlıklarında dava dosyasının a) Ceza davalarında son görevsizlik kararını veren mahkemece, bu kararın kesinleşmesinden sonra doğrudan doğruya, b) Diğer davalarda son görevsizlik kararını veren mahkemece bu kararın kesinleşmesinden sonra, taraflarından birinin istemi üzerine Uyuşmazlık Mahkemesine gönderileceği ve görevli mahkemenin belirlenmesinin isteneceği; 19.maddesinde ise, adli, idari veya askeri yargı mercilerinden birisinin kesin veya kesinleşmiş görevsizlik kararı üzerine kendisine gelen bir davayı incelemeye başlayan veya incelemekte olan bir yargı mercii davada görevsizlik kararı veren merciin görevli olduğu kanısına varırsa, gerekçeli bir karar ile görevli merciin belirlenmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine başvuracağı ve elindeki işin incelenmesini Uyuşmazlık Mahkemesinin karar vermesine değin erteleyeceği hükmüne yer verilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından uyuşmazlığa konu 3194 sayılı İmar Kanununun 42.maddesi uyarınca verilen para cezasının iptali istemiyle ilk önce …İdare Mahkemesine açılan davanın … günlü, … sayılı kararıyla görev yönünden reddedilmesi nedeniyle … Sulh Ceza Mahkemesinde dava açıldığı, … günlü, … sayılı kararıyla mahkemelerinin görevsizliğine, … Sulh Ceza Mahkemesi görevli olduğundan, dava dosyasının bu mahkemeye gönderilmesine karar verildiği; … Sulh Ceza Mahkemesinin ise … günlü, … sayılı kararıyla idare mahkemesinin görevli olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddedilmesi üzerine yeniden idare mahkemesinde açılan bu davanın esasının incelenerek davanın reddine karar verildiği anlaşılmaktadır. Uyuşmazlık konusu olayda, tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada idari ve adli yargı yerlerince verilen görevsizlik kararlarından sonra yukarıda içeriği yazılı Yasa hükümleri uyarınca ortaya çıkan olumsuz görev uyuşmazlığının giderilebilmesine yönelik olarak anılan hükümler gereği davanın taraflarından birinin istemesi halinde son görevsizlik kararını veren yargı yerince görevli yargı yerinin belirlenmesi için dava dosyasının Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesi gerektiği açık olup, idare mahkemesi ve sulh ceza mahkemesince verilmiş bulunan ve kesinleşen görevsizlik kararlarından sonra yeniden bir dava açılması ve açılan bu davanın da idare mahkemesince esasının incelenerek karar verilmesi mümkün değildir. Açıklanan nedenlerle …İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının BOZULMASINA 5.3.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. (YÖ/ŞGK) Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/3064 K: 2007/4899 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/1116 K: 1982/3324 T: 21/10/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/768 K: 1982/3748 T: 15/11/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/1109 K: 1982/4337 T: 23/12/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/3582 K: 2004/394 T: 23/01/2004 Ruhsatlı yapıdaki ruhsata aykırılığın ne olduğu hususuna açıklık getiren yapı tatil tutanağının düzenlemesi suretiyle bir tesbitin yapılması, bu tesbitin tebliği suretiyle davacının yapısını mevzuata uygun hale getirmesi hususunda uyarılması gerekirken, doğrudan yapının tamamının yıkılması sonucuna yol açacak şekilde inşaat ruhsatının ve yapı kullanma izin belgesinin iptali yönünde işlem tesis edilmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığı İstemin Özeti: Adana 1. İdare Mahkemesinin 28.12.2001 günlü, E:2000/1026, K:2001/2065 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dava konusu olayda davacıya ait yapıdaki ruhsata aykırılığın 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesi uyarınca tespitinin yapılması ve tespite ilişkin tutanağın tebliği suretiyle davacıya yapısını imar mevzuatına uygun hale getirme imkanı tanınması gerekirken, bu yol izlenilmeden doğrudan tüm yapının yıkılması sonucunu doğuracak şekilde yapıya ait ruhsatların ve yapı kullanma izninin iptal edildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda, belirtilen hususun göz önünde bulundurulması suretiyle yeniden karar verilmek üzere İdare Mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, ?, ? Mahallesi, 240 ada, 12 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan yapıya ait inşaat ruhsatı, tadilat ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi ve su aboneliğinin iptal edilmesine ilişkin 19.7.2000 günlü, 13/275 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyada yer alan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, uyuşmazlık konusu yapıda yan bahçe mesafesi içinde yapılan kapalı çıkmanın ruhsata bağlanmasının mümkün olmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesinde; “Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur. Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi, yapının ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mühürün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. Aksi takdirde, ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir.” hükmüne yer verilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlık konusu taşınmaz nedeniyle 9.4.1997 günlü, 97/2 sayılı inşaat ruhsatının, 16.5.2000 tarihli tadilat ruhsatının ve 17.5.2000 günlü, 200/9 sayılı yapı kullanma izin belgesinin verildiği, diğer taraftan, davalı idarece Fen İşleri Müdürlüğünün 19.7.2000 günlü, 1186 sayılı yazısı doğrultusunda, kapalı çıkma nedeniyle 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32.maddesi uyarınca inşaat ve tadilat ruhsatlarının, yapı kullanma izin belgesinin ve su aboneliğinin iptali yolundaki dava konusu işlemin tesis edildiği anlaşılmaktadır. İdare Mahkemesince karara esas alınan bilirkişi raporunda ise, davalı idarenin belediye encümeni kararında yapıldığını belirttiği kapalı çıkmanın niteliğinin yerinde tespiti yapılarak bahçe mesafesine tecavüzlü olduğundan bahisle ruhsata bağlanmasının mümkün olmadığı belirtilmiş bulunmaktadır. İmar mevzuatı uyarınca, davalı idare tarafından ruhsatlı yapıdaki ruhsata aykırılığın tespit edilmesi, tespite ilişkin tutanağın yapı yerine asılması, bir nüshasının da muhtara bırakılması suretiyle ilgilisine tebliğ edilmesi gerekmektedir. Böylece ilgiliye bu tarihten itibaren bir ay içinde söz konusu aykırılığı giderme veya bu aykırılık nedeniyle ruhsat başvurusunda bulunma imkanı tanınmaktadır. Ancak yapılan ikinci tespitte ruhsat alınmadığının veya ruhsata aykırılığın giderilmediği belirlenmiş ise yapıya ait ruhsatın iptali yoluna gidilebilecektir. Dava konusu olayda ise, ruhsatlı yapıdaki ruhsata aykırılığın ne olduğu hususuna açıklık getiren bir tespitin yapılmadığı, bu tespitin tebliği suretiyle davacının uyarılmadığı ve yapısını mevzuata uygun hale getirme imkanı tanınmadan Fen İşleri Müdürlüğü yazısı esas alınarak doğrudan yapıya ait ruhsatların ve yapı kullanma izin belgesinin iptali yolundaki işlemin tesis edildiği görülmektedir. Bu durumda, belirtilen hususlar göz önünde bulundurulmak suretiyle uyuşmazlık hakkında İdare Mahkemesince yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle, temyize konu Adana 1. İdare Mahkemesi’nin 28.12.2001 günlü, E:2000/1026, K:2001/2065 sayılı kararının bozulmasına, 10.120.000 TL. karar harcı ile fazla yatırılan 7.530.000.- TL. temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine, 23.1.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2003/8250 K: 2005/5485 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/4166 K: 2005/977 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/281 K: 2004/3882 T: 16/06/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1834 K: 2004/6658 T: 15/12/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 2001/4142 K: 2002/5462 T: 21/11/2002 Plan değişikliğinin iptalinin inşaat ruhsatının kendiliğinden iptali sonucunu doğurmayacağı açık olduğundan, hukuken geçerli inşaat ruhsatına dayalı olarak yapılan 4. Katın yıkımına ilişkin işlem mevzuata uyarlık bulunmadığı İstemin Özeti:… İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dava konusu işlemle yıkımına karar verilen 4.kata ait ruhsatın davalı idarece iptal edildiğine ilişkin herhangi bir bilgi ve belgenin dosyaya sunulmamış olması karşısında, hukuken geçerli olan inşaat ruhsatına dayalı olarak yapılan 4.katın yıkımına ilişkin işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığından, aksi yöndeki İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava … İlçesi, … Mahallesi, … ada, … sayılı parsel üzerinde bulunan yapının 4.katının ruhsatsız olduğundan bahisle 3194 sayılı İmar Kanununun 32.maddesi uyarınca yıkımına ilişkin 16.2.2000 günlü, 77 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, bir kat ilave inşaat imkanı tanınmasına ilişkin 6.5.1994 günlü, 54 sayılı belediye meclisi kararı üzerine ilave kat inşaatı için 14.2.1995 günlü inşaat ruhsatının alındığı ancak anılan belediye meclisi kararının … İdare Mahkemesi’nin … günlü, … sayılı kararla iptal edildiği ve bu kararın Danıştay 6.Dairesinin 24.4.1997 günlü, K:1997/3871 sayılı kararıyla onandığı, yapı kullanma izni başvurusunun reddedildiği ve anılan taşınmazın 13.1.2000 gününde mühürlendiği, bu durumda dava konusu yıkım işleminin yargı kararı ile ortadan kalkan imar planı değişikliği sonucu ruhsata aykırı bir duruma gelen yapının yasal hale getirilmesinden ibaret olduğu, davacının usulüne uygun olarak aldığı inşaat ruhsatının davacıya kazanılmış hak sağlamayacağı nedeniyle dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32.maddesinde, bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç, ruhsatsız yapılar ile ruhsat ve eklerine aykırı yapılan yapıların ilgili idarece yıktırılacağı öngörülmüştür. Dosyanın incelenmesinden, 27.1.1993 tarihinde zemin + 3 kat için inşaat ruhsatı alındığı, 6.5.1994 günlü 54 sayılı belediye meclisi kararıyla mevcut gabariye bir kat ilave inşaat imkanı tanınması üzerine 14.2.1995 gününde ilave kat için inşaat ruhsatı alındığı, ancak bir kat ilave inşaat hakkı tanıyan 6.5.1994 günlü, 54 sayılı belediye meclisi kararının açılan dava sonucu mahkemece iptal edilmesi üzerine 13.1.2000 gününde yapının mühürlendiği ve dava konusu işlem ile 4.katın ruhsatsız duruma geldiğinden bahisle yıkımına karar verildiği anlaşılmaktadır. Dava konusu olayda, yıkımına karar verilen 4.kat için düzenlenen inşaat ruhsatının dayanağı olan imar planı değişikliğinin yargı kararı ile iptal edilmiş olmasının, bu plan değişikliği esas alınarak verilen inşaat ruhsatının da kendiliğinden hükümsüz kalması sonucunu doğurmayacağı açıktır. Ayrıca davalı idare tarafından da söz konusu 4.kat için düzenlenen inşaat ruhsatının iptal edildiğine ilişkin herhangi bir bilgi ve belge dosyaya sunulmamıştır. Bu durumda, hukuken geçerli olan inşaat ruhsatına dayalı olarak yapılan 4.katın yıkımına ilişkin işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığından, aksi yöndeki İdare Mahkemesi kararında yasal isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle; … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının BOZULMASINA 21.11.2002 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2002/6073 K: 2004/3442 T: 02/06/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/3435 K: 2004/6378 T: 08/12/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1650 K: 2006/1921 T: 12/04/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/295 K: 2004/3797 T: 15/06/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 2001/4866 K: 2002/5400 T: 20/11/2002 4562 sayılı organize sanayi bölgeleri kanunu uyarınca organize sanayi bölgesi ilan edilen yerlerde 3194 sayılı yasanın 32.ve 42. maddeleri uyarınca yıkım kararı ve para cezası verme yetkisinin 3194 sayılı yasanın 5.maddesinde belirtilen ilgili idarelere ait olduğu, organize sanayi bölgesi yönetim kurulunun bu konuda işlem tesis etme yetkisinin bulunmadığı İstemin Özeti: … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi:4562 sayılı Yasa ile Organize Sanayi Bölgelerine tanınan yetki, bu alanda arazinin kullanımı, yapı ve tesislerin projelendirilmesi, inşası ve kullanımıyla ilgili diğer bütün izinlerin ve ruhsatların verilmesi ve denetlenmesi ile sınırlı olup; bir yapı hakkında yıkım kararı alınması ve imar para cezası verilmesi konularında 3194 sayılı İmar Kanununun 5.maddesi belirtilen ilgili idarelerin yetkili olması nedeniyle uyuşmazlık konusu Organize Sanayi Bölgesinde davalı belediyelerin imara ilişkin olarak yetkisi bulunmadığından bahisle dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi karanının bozulması gerektiği düşünülmektedir. Danıştay Savcısı Düşüncesi: Dava, davacı şirketin maliki olduğu …, Organize Sanayi Bölgesinde bulunan … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde yol ve yan çekme mesafelerine tecavüzlü şekilde ruhsatsız olarak yapılan inşaatın 3194 sayılı Yasanın 32. maddesi uyarınca yıktırılmasına ilişkin 7.7.2002 günlü, 2000/692 sayılı belediye encümeni kararının iptali dileğiyle açılmış, İdare Mahkemesince, özel kanun niteliğindeki 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu ile farklı tüzel kişiliğe uygulama ve denetleme yapma yetkisi verilen bir konuda, belediye encümenince alınan dava konusu kararda yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş bu karar davalı tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanunun 32. maddesinde, ruhsat alınmadan yapıya başlanması veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapılması halinde belediye veya valiliklerce o ondaki inşaatın durumunun tespit edileceği, yapının mühürlenerek inşaatın derhal durdurulacağı, durdurmanın yapı tatil tutanağının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılacağı, bu tebligatın bir nüshasının da muhtara bırakılacağı, bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde bu yola başvurulmadığı takdirde ruhsatın iptal edileceği, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan binanın belediye encümeni veya il idare kurulu kararı üzerine belediye veya valilikçe yıktırılacağı, yıkım masrafının yapı sahibinden tahsil edileceği kurala bağlanmıştır. 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanununun 4. maddesinin 5. ve 6. fıkralarında ise, OSB sınırları içerisinde yapılacak mevzii imar ve parselasyon planları ve değişikliklerinin OSB tarafından Yönetmeliğe uygun olarak hazırlanacağı ve Bakanlığın onayına sunularak il idare kurulu kararı ile yürürlüğe gireceği, onaylı OSB imar planlarının ilgili kurumlara bilgi için gönderileceği, yürürlüğe giren mevzii imar planlarına göre arazi kullanımı, yapı ve tesislerinin projelendirilmesi, inşası ve kullanımıyla ilgili ruhsat ve izinlerin OSB’ce verileceği ve denetleneceği hükmüne yer verilmiştir. 4562 sayılı Kanun ile Organize Sanayi Bölgelerine tanınan yetki, Organize Sanayi Bölgelerinin tüzel kişilik kazanmasından sonra, bu alanda arazinin kullanımı, yapı ve tesislerin projelendirilmesi, inşası ve kullanımıyla ilgili diğer bütün izinlerin ve ruhsatların verilmesi ve denetlenmesi ile sınırlı olup, bunun dışında uyuşmazlık konusu olayda olduğu gibi bir yapı hakkında yıkım kararı veya para cezası verilmesi hususlarında 3194 sayılı Kanunda belirtilen idareler yetkilidir. Açıklanan nedenlerle dava konusu işlemin yukarıda belirtilen gerekçeyle yetki yönünden iptaline ilişkin temyize konu kararda isabet görülmediğinden bozulması gerektiği düşünülmüştür. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, …, Organize Sanayi Bölgesinde bulunan … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerindeki fabrika bahçesine yol ve yan çekme mesafelerine tecavüzlü şekilde ruhsatsız olarak yapılan üç ayrı yapının 3194 sayılı İmar Kanununun 32.maddesi uyarınca yıktırılmasına ilişkin 7.7.2000 günlü, 2000/692 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, özel kanun niteliğindeki 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu ile farklı tüzel kişiliğe uygulama ve denetleme yapma yetkisi verilen bir konuda belediye encümenince alınan dava konusu kararda yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. 15 Nisan 2000 günlü, 24021 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanununun 4.maddesinin 5. ve 6.fıkralarında “Organize Sanayi Bölgeleri sınırları içerisinde yapılacak mevzii imar ve parselasyon planları ve değişiklikleri OSB tarafından yönetmeliğe uygun olarak hazırlanır ve Sanayi ve Ticaret Bakanlığının onayına sunularak il idare kurulu kararı ile yürürlüğe girer. Onaylı OSB imar planları ilgili kurumlara bilgi için gönderilir. Yürürlüğe giren mevzii imar planlarına göre arazi kullanımı, yapı ve tesislerinin gönderilmesi, inşası ve kullanımıyla ilgili ruhsat ve izinler OSB’ce verilir ve denetlenir ” hükümlerine yer verilmiş, anılan Yasanın Geçici 1.maddesinde de ” Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce kanunun amacına uygun biçimde oluşan OBS’ler, Kanunun yayımı tarihinden itibaren bir yıl içinde durumlarını bu Kanuna uygun hale getirilir ” hükmü yer almıştır. 3194 sayılı İmar Kanununun 2.maddesinde; belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında kalan yerlerde yapılacak planlar ile inşaa edilecek resmi ve özel bütün yapıların bu kanun hükümlerine tabi olduğu belirtilmiş; tanımlar başlıklı 5.maddesinde, ilgili idare, belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediye, dışında valilik olarak belirlenmiş, aynı Kanunun 32.maddesinde de ruhsatsız veya ruhsat eklerine aykırı olarak başlayan yapılar hakkında ne gibi işlemler yapılacağı sayılmıştır. Dosyanın incelenmesinden, …, Organize Sanayi Bölgesinde bulunan … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerindeki yapının ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapıldığının, ayrıca yol ve yan çekme mesafelerine tecavüzlü olarak üç ayrı ruhsatsız yapı yapıldığının davalı idare elemanları tarafından 6.7.2000 günlü tutanakla tespit edilmesi üzerine dava konusu 7.7.2000 günlü 2000/692 sayılı belediye encümeni kararı ile anılan aykırılıklar nedeniyle yıkım kararı alındığı, İdare Mahkemesince ise, Organize Sanayi Bölgelerinde imara ilişkin olarak belediyelerin yetkilerinin bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verildiği anlaşılmıştır. 4562 sayılı Kanun ile Organize Sanayi Bölgelerine tanınan yetki, bu alanda arazinin kullanımı, yapı ve tesislerin projelendirilmesi, inşası ve kullanımıyla ilgili diğer bütün izinler ve ruhsatların verilmesi ve denetlenmesi ile sınırlı olup, sınırlı olarak tanınan bu yetkinin kullanılabilmesi için de Organize Sanayi Bölgelerinin faaliyete geçmiş olması gerekmektedir. Dolayısıyla, faaliyete geçmiş bir Organize Sanayi Bölgesinde izinler ve ruhsatların verilmesi ve denetlenmesi dışında dava konusu olayda olduğu gibi bir yapı hakkında yıkım kararı alınması veya imar para cezası verilmesi hususlarında 3194 sayılı Kanunun 5.maddesinde belirtilen “ilgili İdareler” yetkilidir. Bu durumda, yukarıda anılan yasal düzenlemeler uyarınca faaliyet geçmiş bir organize sanayi bölgesinde yıkım kararı alma konusunda belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeler yetkili olduğu gibi, … Organize Sanayi Bölgesinin, dava konusu işlemin tesis edildiği tarihten sonra 23.10.2000 günlü 12829 Sanayi ve Ticaret Bakanlığı onayı ile kurulduğu hususu da göz önünde bulundurulduğunda, Organize Sanayi Bölgesinde davalı belediyenin imara ilişkin olarak yetkisi bulunmadığından bahisle dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının BOZULMASINA, 20.11.2002 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1653 K: 1991/3208 T: 23/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/741 K: 1992/222 T: 27/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2612 K: 1992/1851 T: 22/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2064 K: 1992/2296 T: 20/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 2001/5263 K: 2002/5185 İmar planının iptali üzerine davalı idarece yeniden plan yapılacağından, yapılacak planla getirilecek kullanım kararlarına ve yapılaşma koşullarına göre uyuşmazlık Konusu yapının durumunun yeniden değerlendirilmesi gerektiğinden yıkım kararı verilemeyeceği İstemin Özeti : İstanbul 1. İdare Mahkemesinin 21.6.2001 günlü, E:2000/1539, K:2001/898 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra İşin gereği görüşüldü: Dava,… pafta,… ada,… sayılı parsel üzerinde bulunan yapının yıkımına ilişkin 13.9.2000 günlü, 730 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, uyuşmazlık konusu taşınmaz için yerilen 26.7.1995 günlü, 995/3-38 sayılı inşaat ruhsatı ile dayanağı planların İstanbul 3. İdare Mahkemesinin 18.11.1997 günlü, E:1996/920, K: 1997/1435 sayılı kararıyla iptal edilmesi ve anılan kararın temyiz aşamasında onanması nedeniyle davalı idarece inşaat ruhsatının iptal edildiğinden bahisle tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; bu karar davacılar tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, düzenlendiği tarihte imar planına uygun olarak verilen 26.7.1995 tarihli ruhsata dayanılarak uyuşmazlık konusu inşaata başlanıldığı, söz konusu ruhsat ile dayanağı planların Mahkemece iptal edildiğinden bahisle 4.7.2000 gününde yapının durdurulduğu ve 13.9.2000 günlü, 730 sayılı işlemle de yıkımına karar verildiği anlaşılmaktadır. Olayda uyuşmazlık konusu taşınmazın bulunduğu alandaki 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planı değişikliklerinin Mahkemece iptal edilmesinden sonra, davalı idarece söz konusu alanda yeniden plan yapılacağı açıktır. Bu durumda, yapılacak planla getirilecek kullanım kararlarına ve yapılaşma koşullarına göre uyuşmazlık konusu yapının durumunun yeniden değerlendirilmesi gerektiğinden, bu aşamada anılan yapının yıkımına ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, İstanbul 1. İdare Mahkemesinin 21.6.2001 günlü, E:2000/1539, K:2001/898 sayılı kararının BOZULMASINA, …, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 15.11.2002 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/3064 K: 2007/4899 T: 17.09.2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/3489 K: 2005/4902 T: 19/10/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/6751 K: 2005/3236 T: 03/06/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/2700 K: 2004/6769 T: 21/12/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 2001/4094 K: 2002/5061 T: 13/11/2002 İdari işleme karşı dava açılmamış olmasının tazminat davasındaki istemin incelenmesine engel teşkil etmeyeceği İstemin Özeti:… İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, …, … Mahallesi, … Caddesi, … numarada bulunan davacıya ait evin yolda kaldığından bahisle tesis edilen … günlü, … sayılı belediye encümeni kararı uyarınca yıktırılması nedeniyle zarara uğranıldığı öne sürülerek, … lira inşaat bedelinin yıkım tarihinden itibaren hesaplanacak kanuni faiziyle birlikte tazmini istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dosyanın incelenmesinden, tazmini istenilen zararın yıkım işleminin icrasından kaynaklandığı, yıkım işleminin ise dava konusu edilmeksizin kesinleşmesi nedeniyle idarenin tazminat sorumluluğunun doğmadığı, davacı yapı için imar affı başvurusunda bulunulmuş ise de, kesinleşen yıkım işlemini uygulama konusunda bağlı yetki içinde bulunan belediyenin tazminata mahkum edilmesine yasal olanak bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, davacı ve üçüncü kişilerin müşterek mülkiyetinde bulunan taşınmaz üzerine ruhsatsız olarak inşa edilen uyuşmazlık konusu yapı için 10.7.1986/gününde, 2981 sayılı Yasa uyarınca imar affı başvurusunda bulunulduğu, 13.2.1992 gününde bu bölgede parselasyon işlemi tesis edilerek davacıya başka bir yerden taşınmaz tahsis edildiği, yürürlükteki planda imar yolu üzerinde kalan bu yapı ve güzergah üzerindeki diğer yapıların bedelinin ödenmesi suretiyle yıkılacağının 4.9.1996 günlü, 2994 sayılı belediye başkanlığı yazısı ile valiliğe bildirildiği ve 9.7.1998 günlü yapı tatil tutanağı ile mühürlenen bu yapının kıymet takdiri yapıldıktan sonra yıkılması yolunda 28.7.1998 günlü, 98/1704 sayılı belediye encümeni kararının tesis edildiği ve belediyece adli yargı yerlerinde açılan tespit davası sonucunda bina bedelinin 11.9.1998 günlü bilirkişi raporu ile …l ira olarak belirlendiği, davacının belediyece belirlenen bu bedelin kendisine ödenmesi için yaptığı 1.10.1998 ve 9.11.1998 günlü başvurularının 10.11.1998 günlü, 98/2551 sayılı belediye encümeni kararı ile reddedilmesi ve binanın bedel ödenmeksizin yıkılması üzerine, bina bedelinin tazmini istemiyle bu davanın açıldığı anlaşılmaktadır. 2577 sayılı Yasanın “İptal ve Tam Yargı Davaları” başlıklı 12.maddesinde, ilgililerin haklarını ihlal eden bir idari işlem dolayısıyla Danıştaya ve İdare ve Vergi mahkemelerine doğrudan doğruya tam yargı davası veya iptal ve tam yargı davalarını birlikte açabilecekleri gibi ilk önce iptal davası açarak bu davanın karara bağlanması üzerine, bu husustaki kararın veya kanun yollarına başvurulması halinde verilecek kararın tebliği veya bir işlemin icrası sebebiyle doğan zararlardan dolayı icra tarihinden itibaren dava süresi içinde tam yargı davası açabilecekleri kurala bağlanmıştır. Anılan Yasa hükmüne göre olayla davacının idari işleme karşı dava açmaksızın doğrudan tazminat davası açma hakkının bulunduğu ve idari işleme karşı dava açılmamış olmasının bu davadaki isteminin incelenmesine engel teşkil etmeyeceği açık olduğundan İdare Mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Bu durumda tazminat isteminin incelenmesi ve herhangi bir bedel ödenmeksizin davacının yapısının yıkılmasında idarenin sorumluluğunun bulunup bulunmadığının ortaya konulması suretiyle dava hakkında yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının BOZULMASINA, 13.11.2002 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1374 K: 2006/1416 T: 27/03/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/7550 K: 2006/1946 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/213 K: 2005/6646 T: 26/12/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/2430 K: 1993/5211 T: 09/12/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 2001/192 K: 2002/1517 T: 13/03/2002 Köy konağı ve muhtarlık binasının ruhsat gerektiren yapılardan olduğu 3194/27 madde kapsamında olmadığı İstemin Özeti: …İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … İli, … İlçesi, … Köyü, … Mevkii, … pafta, … ve … parseller ile dere yatağı üzerine yapılan yapının 3194 sayılı Yasanın 32.maddesi uyarınca yıktırılmasına ilişkin 22.4.1999 günlü, 89 sayılı il lidare kurulu kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte incelenmesinden 3194 sayılı Yasanın 27.maddesi kapsamında olan ve dere içine inşa edilen köy konağının meydana gelecek bir sel taşkınında taşıyıcı duvarlarının hasar görerek stabilitesini yitirebileceği ve tehlike arz edeceği, yer seçiminin fenne uygun olmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 27.maddesinde, belediye ve mücavir alanlar dışında köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanların köy yerleşik alanları ve civarında ve mezralarda yaptıracağı konut, hayvancılık veya tarımsal amaçlı yapılar için inşaat ve iskan ruhsatı aranmaz, ancak yapının fen ve sağlık kurallarına uygun olması ve muhtarlıktan izin alınması gerekir, hükmü yer almıştır. Uyuşmazlık konusu köy konağı ve muhtarlık binası anılan maddede sayılmadığından inşası için ruhsat gerektiren yapılardandır. Dosyadaki bilirkişi raporunun incelenmesinden ise 7.5.1998 günlü tutanakla tespit edilerek mühürlenen ruhsatsız inşaatın dere yatağı içine inşa edilmiş olması nedeniyle ruhsata bağlanmasının mümkün olmadığı anlaşıldığından, tesis edilen dava konusu yıkım işleminde hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Bu durumda, davanın reddine ilişkin mahkeme kararında sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu …İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA 13.3.2002 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1434 K: 2006/1891 T: 12/04/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/98 K: 2006/2497 T: 08/05/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1459 K: 2006/5160 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/996 K: 1991/363 T: 06/03/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/628 K: 2002/1324 T: 6.3.2002 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin Belediye Encümeni kararına dayanılarak düzenlenen ihbarnameye karşı açılan davanın idari yargı alanında genel görevli olan İdare Mahkemelerinde çözümlenmesi gerektiğinden adli yargı yerinin görevli olduğu yolunda verilen idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. İstemin Özeti: 3194 sayılı Yasanın 42. maddesi uyarınca 5,000,000,000.- lira para cezası verilmesine ilişkin 14/09/2000 günlü, 34-78 sayılı belediye encümeni kararına dayanılarak düzenlenen 2262 sayılı ihbarnamenin iptali istemiyle açılan davanın, 3194 sayılı Yasanın 42. maddesi uyarınca verilen para cezalarına karşı adli yargı yerinde dava açılması gerektiği gerekçesiyle görev yönünden reddi yolunda Muğla İdare Mahkemesince verilen 26/04/2001 günlü, E: 2001/568, K: 2001/40 sayılı kararın; belediyece, 14/09/2000 günlü, 34-78 sayılı belediye encümeni kararı ile 3194 sayılı Yasanın 42. maddesine göre verilen para cezası için ihbarname düzenlenerek tebliğ edildiği ve davanın da bu ihbarnameye karşı açıldığının anlaşıldığı, davanın konusunun ihbarname şeklinde düzenlenen bir idari işlem olduğu, her ne kadar 3194 sayılı Yasanın 42. maddesine göre verilen para cezasına karşı anılan maddenin olay tarihinde yürürlükte bulunan 5. fıkrasına göre Sulh Ceza Mahkemesine dava açılması gerekir ise de, bu konuda düzenlenen ödeme emri ve ihbarnamelere karşı açılacak davaların idare mahkemelerinde çözümlenmesi gerektiği, kaldı ki, Anayasa Mahkemesinin 01/02/2001 günlü, 24305 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ve Resmi Gazetede yayımlanmasından başlayarak 6 ay sonra yürürlüğe giren 15/05/1997 günlü, E: 1996/72, K: 1997/51 sayılı kararı ile, 3194 sayılı Yasanın 42. maddesinin 5. fıkrasında yer alan, “bu cezalara karşı cezanın tebliğinden itibaren yedi gün içinde Sulh Ceza Mahkemesine başvurulur” hükmünün de iptal edildiği, olayda da, 3194 sayılı Yasanın 42. maddesine göre para cezası verilmesine ilişkin 14/09/2000 günlü, 34-78 sayılı belediye encümeni kararına karşı Sulh Ceza Mahkemesine itirazda bulunulduğu dava dilekçesinde belirtilmekte olup, anılan belediye encümeni kararına dayanılarak düzenlenmiş bulunan ihbarnameye karşı açılan bu davanın çözümünün ise, İdare Mahkemesinin görevine girdiği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun 51. maddesi uyarınca Danıştay Başsavcılığı tarafından temyizen Kanun Yararına bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dava, 14/09/2000 günlü, 34- 78 sayılı belediye encümeni kararına dayanılarak düzenlenen 2262 sayılı ihbarnamenin iptali istemiyle açılmıştır. Olay tarihinde yürürlükte bulunan 3194 sayılı Yasanın 42. maddesi hükmüne göre imar para cezasına karşı Sulh Ceza Mahkemesine itiraz edilmesi gerekmekte ise de, bu hükmün Anayasa Mahkemesince iptali nedeniyle artık 42. maddeden kaynaklanan uyuşmazlıklara da idari mahkemelerince bakılması zorunludur. Olayda ise, 14/09/2000 günlü, 34-78 sayılı belediye encümeni kararına karşı Bodrum Sulh Ceza Mahkemesine itirazda bulunulduğunun dava dilekçesinde belirtildiği, anılan belediye encümeni kararına dayanılarak 3194 sayılı Yasanın 42. maddesi gereğince tahakkuk eden para cezasının 1 ay içinde ödenmesi yolunda tesis edilen işleme karşı dava açıldığı, dolayısıyla dava konusu işlemin bir idari işlem olduğu ve uyuşmazlığın idari yargı yerince çözümlenmesi gerektiği açıktır. Bu nedenle, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca verilen para cezasına dayanılarak düzenlenen ihbarnameye karşı açılan davanın idari yargı alanında ve görevli İdare Mahkemesinde çözümlenmesi gerektiğinden adli yargı yerinin görevli olduğu yolunda verilen idare mahkemesi kararında isabet görülmediğinden kanunun yararına bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, 3194 sayılı Yasanın 42. maddesi uyarınca 5,000,000,000.- lira para cezası verilmesine ilişkin 14/09/2000 günlü, 34-78 sayılı belediye encümeni kararına dayanılarak düzenlenen ihbarnamenin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, 3194 sayılı Yasanın 42. maddesi uyarınca verilen para cezalarına karşı 7 gün içinde adli yargı yerine itiraz edilmesi gerektiği gerekçesiyle davanın 2577 sayılı Yasanın 15/1-a maddesi uyarınca görev yönünden reddine karar verilmiş; temyiz edilmeyerek kesinleşen bu karara karşı Danıştay Başsavcısı tarafından Kanun yararına bozulması isteminde bulunulmuştur. Dosyanın incelenmesinden, 14/09/2000 günlü, 34-78 sayılı belediye encümeni kararı ile 3194 sayılı Yasanın 42. maddesi uyarınca para cezası verildiği, dava konusu işlemle de 42. madde uyarınca verilen para cezası için ihbarname düzenlendiği ve bu ihbarnameye karşı dava açıldığı anlaşılmıştır. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun, 42. maddesinin dördüncü fıkrasında: “… yukarıdaki fıkralarda gösterilen cezalar ilgisine göre doğrudan doğruya belediyeler veya en büyük mülki amir tarafından verilir.” hükmü ile dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan Beşinci fıkrasında ise “Bu cezalara karşı cezanın tebliğinden itibaren yedi gün içinde Sulh Ceza mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz zaruret görülmeyen hallerde evrak üzerinde inceleme yapılarak sonuçlandırılır. İtiraz üzerine verilen kararlar kesindir.” hükmü yer almıştır. Yukarıda anılan yasal düzenlemeden, Sulh Ceza mahkemesinin görev alanına giren uyuşmazlığın sadece para cezası verilmesine ilişkin belediye encümeni kararına karşı yapılan itiraz olduğu, bu konuda çıkacak diğer uyuşmazlıkların ise (para cezasının vadesini belirlemeye yönelik ihbarname tebliği, alacağın tahsiline ilişkin ödeme emri düzenlemesi gibi) görüm ve çözümünün idari yargının görev alanına girdiği anlaşılmaktadır. Bu nedenle, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin Belediye Encümeni kararına dayanılarak düzenlenen ihbarnameye karşı açılan davanın idari yargı alanında genel görevli olan İdare Mahkemelerinde çözümlenmesi gerektiğinden adli yargı yerinin görevli olduğu yolunda verilen idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Öte yandan, 3194 sayılı Yasanın 42. maddesi Anayasa Mahkemesinin 15/05/1997 günlü, E: 1996/72, K: 1997/51 sayılı kararıyla iptal edilmiş, iptal kararı ise 01/02/2001 günlü, 24305 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış ve Resmi Gazetede yayımlanmasından 6 ay sonra yürürlüğe gireceği kurala bağlanmıştır. Anayasanın 153. maddesinin son fıkrası uyarınca yargı organlarını da bağlayıcı nitelikte bulunan Anayasa Mahkemesinin bu iptal kararının gerekçesinde; 3194 sayılı Yasadaki düzenleniş biçimiyle yıkım kararına karşı idari yargıya başvurulacağı ancak, 42. maddenin beşinci fıkrasının birinci tümcesi kuralı uyarınca para cezasına karşı, cezanın tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde Sulh Ceza Mahkemesine itiraz edilebileceği, oysa yıkım kararının da, para cezasının da konusunu ruhsat alınmadan ya da ruhsata aykırı olarak yapılan yapının oluşturduğu, her iki kararın da aynı idare tarafından alındığı, idarenin aynı yapı için aldığı para cezasına ilişkin kararının da kamu gücünün kullanılmasıyla ilgili bir idari işlemin devamı ve idari bir yasağa aykırı davranan kişiye idari bir yaptırımın uygulanması niteliğinde bir idari işlem olduğu, idari işlemin bir bölümünün idari yargının diğer bir bölümünün ise adli yargının denetiminde bırakılmasının yargılamanın bütünlüğünü bozacağı gibi bu konuda hizmetin gereği haklı bir neden ve kamu yararı da bulunmadığı, bu nedenle imar para cezasına ilişkin uyuşmazlıkların çözümünde idari yargının yetkili olacağı belirtilmiştir. Söz konusu kararın hüküm fıkrasının (c) bendiyle, Yüksek Mahkeme 3194 sayılı Yasanın 42. maddesinin beşinci fıkrasının iptali nedeniyle oluşan hukuki boşluğun doldurulması ve gerekli göreceği yeni düzenlemeleri yapması için Yasama organına süre tanımak amacıyla iptal hükmünün kararın Resmi Gazetede yayımlanmasından başlayarak altı ay sonra yürürlüğe girmesini kararlaştırmış; ancak verilen bu süre içerisinde Yasama organınca herhangi bir yasal düzenleme yapılmamıştır. Her ne kadar Anayasanın 153. maddesinin 3. fıkrası “Kanun, Kanun Hükmünde Kararname veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü ya da bunların hükümleri iptal kararlarının Resmi Gazetede yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkar. Gereken hallerde Anayasa Mahkemesi iptal hükmünün yürürlüğe gireceği tarihi ayrıca kararlaştırabilir. Bu tarih kararın Resmi Gazetede yayımlandığı günden başlayarak bir yılı geçemez” 5. fıkrası ise” iptal kararları geriye yürümez” kuralını taşımaktaysa da, Anayasa Mahkemesince bir Kanunun veya Kanun Hükmünde Kararnamenin tümünün ya da bunların belirli hükümlerinin Anayasaya aykırı bulunarak iptal edildiği bilindiği halde eldeki davaların Anayasaya aykırılığı saptanmış olan kurallara göre görüşülüp çözümlenmesi, Anayasanın üstünlüğü prensibine ve Hukuk Devleti İlkesine aykırı düşeceği için uygun görülemeyeceğinden sözü edilen iptal kararının görülmekte olan davalara uygulanması gerektiğinde kuşku ve duraksamaya yer bulunmamaktadır. Anayasa Mahkemesince verilen süre içerisinde yasama organınca konu ile ilgili henüz yeni bir yasal düzenleme yapılmamış olmakla birlikte, Anayasanın 153. maddesinin son fıkrasında yer verilen “Anayasa Mahkemesi kararları Resmi Gazetede yayımlanır ve Yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzel kişileri bağlar” hükmü karşısında, Anayasa Mahkemesinin sözü edilen iptal kararının dava konusu uyuşmazlığın görülmekte olduğu yargı merciini bağladığı açık olduğu gibi bu kural gereğince yasama organı yapacağı düzenlemelerde konu ile ilgili Anayasa Mahkemesi kararlarını göz önünde bulundurmak yükümlülüğündedir. Başta Yasama organı olmak üzere yasama ve yürütme, kararların yalnız sonuçları ile değil bir bütünlük içinde gerekçeleri ile de bağlıdır. Gerekçeleriyle birlikte kararlar, yasama işlemlerini değerlendirme ölçütlerini içerirler ve yasama etkinliklerini yönlendirme işlevi de görürler. Bu itibarla yasama organı düzenlemelerde bulunurken, iptal edilen yasalara ilişkin kararların sonuçları ile birlikte gerekçelerini de göz önünde bulundurmak zorundadır. Bakılan davada İdare Mahkemesince kararın verildiği 26/04/2001 gününde 3194 sayılı İmar Kanununun 42.nci maddesinden doğan tüm uyuşmazlıkların, Anayasa Mahkemesinin iptal kararı karşısında, idare mahkemelerince çözümlenmesi gerektiğinden, İdare Mahkemesi kararında bu yönden de hukuki isabet görülmemiştir. SONUÇ: Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcılığının temyiz isteminin kabulüne, kesinleşmiş bulunan Muğla İdare Mahkemesinin 26/04/2001 günlü, E: 2001/568, K: 2001/40 sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51. maddesine göre Kanun yararına ve hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere BOZULMASINA, kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığı ile Danıştay Başsavcılığına gönderilmesine ve Resmi Gazetede yayımlanmasına 06/03/2002 gününde esasta oybirliği gerekçede oyçokluğuyla karar verildi. KARŞI OY: Anayasanın 153. maddesinde kanun hükümlerinin Anayasa Mahkemesi kararlarının Resmi Gazetede yayımlandığı tarihten itibaren yürürlükten kalkacağı, gereken hallerde iptal hükmünün yürürlüğe gireceği tarihin ayrıca kararlaştırılacağı iptal kararlarının geriye yürüyemeyeceği hükme bağlanmıştır. Anayasa Mahkemesinin 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin uyuşmazlık konusu fıkrasını iptal eden kararı 01/02/2001 tarihli Resmi Gazetede yayınlanmış ve kararın 6 ay sonra yürürlüğe gireceği belirtilmiştir. İdare Mahkemesinin para cezasına ilişkin görevden ret kararı Anayasa Mahkemesi kararından önce verilmiştir. İdare Mahkemesinin o tarihte yürürlükte olan 3194 sayılı Yasanın 42. maddesinin ilgili fıkrası uyarınca davayı görevden reddetmesi yasa hükmü uyarınca zorunludur. Temyiz aşamasında Anayasa Mahkemesi kararının gerekçesinin esas alınarak bozma sebebi sayılması kararın geriye yürütülmesi sonucunu doğurucu nitelikte olduğundan kabulü mümkün değildir. Öte yandan söz konusu kararın hüküm fıkrasının (c) bendiyle, Anayasa Mahkemesi, 3194 sayılı Yasanın 42. maddesinin beşinci fıkrasının iptali nedeniyle oluşan hukuki boşluğun doldurulması ve gerekli göreceği yeni düzenlemeleri yapması için Yasama organına süre tanımış ve iptal hükmünün kararın Resmi Gazetede yayımlanmasından başlayarak altı ay sonra yürürlüğe girmesini kararlaştırmış; ancak bu süre içerisinde henüz yasal bir düzenleme yapılmamıştır. Mahkemelerin görevleri kanunla belirlenir. Yasama organınca 3194 sayılı Yasanın 42. maddesi uyarınca verilecek para cezalarına karşı yapılacak itirazlara ilişkin uyuşmazlıkların hangi yargı yerince görüleceği hususunda Anayasa Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararı göz önünde bulundurularak bir yasal düzenleme yapılmadığından, dava konusu olayda bu aşamada uyuşmazlığın çözümünün idare mahkemesinin görev alanına girdiğinin kabulüne olanak bulunmamaktadır. Açıklanan nedenle, kanun yararına bozma yönündeki Dairemiz kararının bu hususa ilişkin gerekçe kısmına katılmıyorum. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1534 K: 1991/1104 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/2970 K: 1997/2027 -T: 14.4.1997 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/5742 K: 1997/4865 T: 10.11.1997 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/4017 K: 1995/1695 T: 19.4.1995 Danıştay 6. Dairesi E: 2000 3752 K: 2001/4397 T: 08/10/2001 3194 sayılı imar kanununun 42. maddesinin beşinci fıkrasının anayasa mahkemesince iptali sonucunda maddede belirtilen cezalara ilişkin uyuşmazlıkların idari bir işlemin yargısal denetiminde genel görevli olan idari yargı yerlerince çözülmesi gerektiği İstemin Özeti: Manisa 5.İdare Mahkemesinin 13.1.2000 günlü, E:2000/12, K:2000/11 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi:3194 sayılı İmar Kanununun 42.maddesinin beşinci fıkrasının Anayasa Mahkemesince iptal edilmesi nedeniyle bu madde uyarınca verilen para cezalarına ilişkin uyuşmazlıkların idari işlemlerin yargısal denetiminde genel görevli olan idari yargı yerlerince çözümlenmesi gerektiğinden, davanın görev yönünden reddedilmesine ilişkin İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 42.maddesi uyarınca imar para cezası verilmesine ilişkin 12.11.1999 günlü 52/183 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 42.maddesi uyarınca verilen para cezalarına karşı yedi gün içinde Sulh Ceza Mahkemesine itiraz edilebileceğinin öngörüldüğü gerekçesiyle, davanın 2577 sayılı İdare Yargılama Usulü Kanununun 15/1-a maddesi uyarınca görev yönünden reddine karar verilmiş; karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun ceza hükümlerini düzenleyen 42.maddesinin beşinci fıkrasında: “Bu cezalara karşı cezanın tebliğinden itibaren yedi gün içinde Sulh Ceza mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz zaruret görülmeyen hallerde evrak üzerinde inceleme yapılarak sonuçlandırılır. İtiraz üzerine verilen kararlar kesindir. “hükmü yer almıştır. Anılan bu Yasa hükmü Anayasa Mahkemesinin 15.5.1997 günlü, E:1996/72, K:1997/51 sayılı kararıyla iptal edilmiş, iptal kararı ise 1.2.2001 günlü, 24305 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Anayasanın 153.maddesinin son fıkrası uyarınca yargı organlarını da bağlayıcı nitelikte bulunan Anayasa Mahkemesinin bu iptal kararının gerekçesinde; 3194 sayılı Yasa’daki düzenleniş biçimiyle yıkım kararına karşı idari yargıya başvurulacağı ancak, 42.maddenin beşinci fıkrasının birinci tümcesi kuralı uyarınca para cezasına karşı, cezanın tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde Sulh Ceza Mahkemesine itiraz edilebileceği, oysa yıkım kararının da, para cezasının da konusunu ruhsat alınmadan ya da ruhsata aykırı olarak yapılan yapının oluşturduğu, her iki kararın da aynı idare tarafından alındığı, idarenin aynı yapı için aldığı para cezasına ilişkin kararının da kamu gücünün kullanılmasıyla ilgili bir idari işlemin devamı ve idari bir yasağa aykırı davranan kişiye idari bir yaptırımın uygulanması niteliğinde, bir idari işlem olduğu, idari işlemin bir bölümünün idari yargının diğer bir bölümünün ise adli yargının denetiminde bırakılmasının yargılamanın bütünlüğünü bozacağı gibi, bu konuda hizmetin gereği haklı bir neden ve kamu yararı da bulunmadığı, bu nedenle imar para cezasına ilişkin uyuşmazlıkların çözümünde idari yargının yetkili olacağı belirtilmiştir. Söz konusu kararın hüküm fıkrasının (c) bendiyle, Yüksek Mahkeme 3194 sayılı Yasanın 42.maddesinin beşinci fıkrasının iptali nedeniyle oluşan hukuki boşluğun doldurulması ve gerekli göreceği yeni düzenlemeleri yapması için Yasama organına süre tanımak amacıyla iptal hükmünün kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasından başlayarak altı ay sonra yürürlüğe girmesini kararlaştırmış; ancak verilen bu süre içerisinde Yasama organınca herhangi bir yasal düzenleme yapılmamıştır. Her ne kadar Anayasanın 153.maddesinin 3.fıkrası “Kanun, Kanun Hükmünde Kararname veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü ya da bunların hükümleri iptal kararlarının Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkar. Gereken hallerde Anayasa Mahkemesi iptal hükmünün yürürlüğe gireceği tarihi ayrıca kararlaştırabilir. Bu tarih kararın Resmi Gazetede yayımlandığı günden başlayarak bir yılı geçemez” 5.fıkrası ise” iptal kararları geriye yürümez” kuralını taşımaktaysa da, Anayasa Mahkemesince bir Kanunun veya Kanun Hükmünde Kararnamenin tümünün ya da bunların belirli hükümlerinin Anayasaya aykırı bulunarak iptal edildiği bilindiği halde eldeki davaların Anayasaya aykırılığı saptanmış olan kurallara göre görüşülüp çözümlenmesi, Anayasanın üstünlüğü prensibine ve Hukuk Devleti İlkesine aykırı düşeceği için uygun görülemeyeceğinden sözü edilen iptal kararının görülmekte olan davalara uygulanması gerektiğinde kuşku ve duraksamaya yer bulunmamaktadır. Diğer taraftan, Anayasa Mahkemesince verilen süre içerisinde yasama organınca konu ile ilgili henüz yeni bir yasal düzenleme yapılmamış olmakla birlikte, Anayasanın 153.maddesinin son fıkrasında yer verilen “Anayasa Mahkemesi kararları Resmi Gazetede yayımlanır ve Yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzel kişileri bağlar” hükmü karşısında, Anayasa Mahkemesinin sözü edilen iptal kararının dava konusu uyuşmazlığın görülmekte olduğu yargı merciini bağladığı açık olduğu gibi bu kural gereğince yasama organı yapacağı düzenlemelerde konu ile ilgili Anayasa Mahkemesi kararlarını göz önünde bulundurmak yükümlülüğündedir. Başta Yasama organı olmak üzere yasama ve yürütme, kararların yalnız sonuçları ile değil bir bütünlük içinde gerekçeleri ile de bağlıdır. Gerekçeleriyle birlikte kararlar, yasama işlemlerini değerlendirme ölçütlerini içerirler ve yasama etkinliklerini yönlendirme işlevi de görürler. Bu itibarla yasama organı düzenlemelerde bulunurken, iptal edilen yasalara ilişkin kararların sonuçları ile birlikte gerekçelerini de göz önünde bulundurmak zorundadır. Yapılan bu irdelemeler sonucunda 3194 sayılı İmar Kanununun 42.maddesinin beşinci fıkrasının iptali sonucunda anılan cezalara ilişkin uyuşmazlıkların idari bir işlemin yargısal denetiminde genel görevli idari yargı yerlerince çözümlenmesi gerekmektedir. Bu nedenle imar para cezasının iptali istemiyle açılan davanın esasının incelenerek bir karar verilmesi gerektiğinden davanın görev yönünden reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Diğer taraftan, İdare mahkemesince para cezasına karşı Sulh Ceza Mahkemesinde itiraz edilip edilmediği, itiraz edilmişse bu hususta verilen karar da göz önünde bulundurularak karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle Manisa İdare Mahkemesinin 13.1.2000 günlü, E:2000/12, K:2000/11 sayılı kararının BOZULMASINA, 4.240.000 lira karar harcı ile fazladan yatırılan 3.160.000 lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 8.10.2001 gününde oyçokluğuyla karar verildi. (X) KARŞI OY:3194 sayılı İmar Kanununun 42.maddesinin 5.fıkrasında yer alan: “Bu cezalara karşı cezanın tebliğinden itibaren yedi gün içinde sulh ceza mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz zaruret görülmeyen hallerde evrak üzerinde inceleme yapılarak sonuçlandırılır. İtiraz üzerine verilen kararlar kesindir. “hükmü Anayasa Mahkemesinin 15.5.1997 günlü, E:1996/72, K:1997/51 sayılı kararıyla iptal edilmiş, bu karar ise 1.2.2001 günlü, 24305 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Söz konusu kararın hüküm fıkrasının (c) bendiyle, Anayasa Mahkemesi, 3194 sayılı Yasanın 42.maddesinin beşinci fıkrasının iptali nedeniyle oluşan hukuki boşluğun doldurulması ve gerekli göreceği yeni düzenlemeleri yapması için Yasama organına süre tanımak amacıyla iptal hükmünün kararın Resmi Gazetede yayımlanmasından başlayarak altı ay sonra yürürlüğe girmesini kararlaştırmış; ancak bu süre içerisinde bir yasal düzenleme yapılmamıştır. Mahkemelerin görevleri kanunla belirlenir. Yasama organınca 3194 sayılı Yasanın 42.maddesi uyarınca verilecek para cezalarına karşı yapılacak itirazlara ilişkin uyuşmazlıkların hangi yargı yerince görüleceği hususunda Anayasa Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararı göz önünde bulundurularak bir yasal düzenleme yapılmadığından, dava konusu olayda uyuşmazlığın çözümünün idare mahkemesinin görev alanına girdiğinin kabulüne olanak bulunmamaktadır. Açıklanan nedenle, davanın görev yönünden reddi yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği oyuyla karara katılmıyorum. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1641 K: 1992/1546 T: 15.4.1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/107 K: 1992/1836 T: 22/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/1150 K: 1992/2555 T: 20/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 2000/799 K: 2001/1320 T: 19/03/2001 Danıştay 6. Dairesi E: 2000 3373 K: 2001/4396 T: 08/10/2001 Kapatılan ve yıkıma konu balkonların açık çıkma olup olmama durumuna göre ruhsata tabi işlemlerden sayılma durumu değişeceğinden, bu hususun araştırılması gerektiği İstemin Özeti:… İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dava konusu olayda, kapatılan balkonların açık çıkma olup olmama durumuna göre ruhsata tabi işlerden sayılma durumu değişeceğinden, bu husus araştırılmaksızın verilen temyize konu İdare Mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … Mahallesi, … pafta, .. ada, .. parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan binanın .. no.lu dairesinin arka ve yan cephede bulunan balkonlarının kapatılarak daireye ilave edilmesi suretiyle yapılan tadilatın 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun 13.maddesi uyarınca yıktırılmasına ilişkin … günlü, … sayılı büyük şehir belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporla dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, yan cephedeki balkonun duvarı kaldırılarak tamamen oda içine katıldığı, bu durumun binanın tasdikli projesine ve imar yönetmeliğine aykırı olduğundan ruhsat gerektirdiği, arka cephedeki balkonun propet duvarının ve balkonla oda arasındaki duvara dokunulmadan aliminyum doğrama ve camekan ile kapatıldığı, projesine ve imar yönetmeliğine aykırı olmadığı ve ruhsat gerektirmediğinin anlaşıldığı gerekçesiyle dava konusu işlemin arka cephedeki balkona ilişkin bölümünün iptaline, davanın yan cephedeki balkona ilişkin bölümünün reddine karar verilmiş; karar taraflarca temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 21.maddesinin 3.fıkrasında, derz, iç ve dış sıva, boya, badana, oluk, dere, doğrama, döşeme ve tavan kaplamaları, elektrik, sıhhi tesisat tamirleri ile çatı onarımı ve kiremit aktarılması ve yönetmeliğe uygun olarak mahallin hususiyetine göre belediyelerce hazırlanacak tamir yönetmeliklerinde belirtilecek taşıyıcı unsuru etkilemeyen diğer tadilatlar ve tamiratların ruhsata tabi olmayacağı hükme bağlanmıştır. İstanbul İmar Yönetmeliği’nin 8.05.maddesinde, bu yönetmelik hükümlerine aykırı olmamak, taşıyıcı elemanlara ve yapının ısı korunma şartları bukımından durumunu değiştirmemek koşulu ile bir bağımsız bölüm içinde kalan bölme duvarlarının kaldırılması, bahçe duvarı, duvar kaplaması, baca saçak ve benzeri elemanların tamirlerinin ruhsata tabi olmadığı belirtilmektedir. 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununun 19.maddesinin 2.fıkrasında, kat maliklerinden birinin bütün kat maliklerinin rızası olmadıkça ana gayrimenkulün ortak yerlerinde, inşaat onarım ve tesisleri, değişik renkte dış badana ve boya yaptıramayacağı, kendi bağımsız bölümünde ise ana yapıya zarar verecek nitelikte onarım, tesis ve değişiklik yapamayacağı kuralı yer almaktadır. Dava konusu olayda, kapatılan balkonların açık çıkma olup olmadıklarının araştırılması, açık çıkma olmaması durumunda sadece balkonun oda duvarlarının binanın taşıyıcı unsurlarını etkilemeyen bir şekilde kaldırılmış olması halinin ilgili mevzuata göre ruhsata tabi işlerden olmadığı hususunun göz önünde bulundurulması ve belirtilen bu hususlar araştırıldıktan sonra yeniden karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının BOZULMASINA 8.10.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1434 K: 2006/1891 T: 12/04/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/98 K: 2006/2497 T: 08/05/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/6073 K: 2004/3442 T: 02/06/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/996 K: 1991/363 T: 06/03/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 2000/799 K: 2001/1320 T: 19/03/2001 Kararının uygulanmasına yönelik de olsa yıkım işleminin belediye encümenince tesis edilmesi gerektiği İstemin Özeti: … İdare Mahkemesinin 16.6.1999 günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, …, Mahallesi, … Sitesi, … parsel sayılı taşınmaz üzerindeki ruhsata aykırı olarak yapılan yapının yıktırılması yolunda 3077 parsel sahibi tarafından davalı idareye yapılan başvurunun cevap verilmemek suretiyle reddi işleminin … İdare Mahkemesinin 18.5.1995 günlü, K:1995/826 sayılı kararıyla keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda iptal edilmesi üzerine bilirkişi raporunda belirtilen yapıdaki ruhsata aykırı kısımların yıktırılmasına ilişkin 23.12.1997 günlü, 1997/2888 sayılı belediye başkanlığı işleminin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, 3194 sayılı İmar Kanununun 32.maddesine göre ruhsatsız ve ruhsata aykırı yapıların yıktırılmasına belediye encümeni tarafından karar verilmesi gerektiğinden, yargı kararının uygulanması amacıyla da olsa yetkisi olmayan belediye başkanlığı tarafından tesis edilen dava konusu yıkım işleminde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş; karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının ONANMASINA, 19.3.2001 gününde oyçokluğuyla karar verildi. KARŞI OY: Dava konusu olayda idare mahkemesi kararıyla yapının ruhsata aykırı olarak yapıldığı saptandığından, yargı kararının uygulanması için tesis edilen dava konusu belediye başkanlığı işleminde hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Bu nedenle, temyiz isteminin kabulüyle idare mahkemesi kararının bozulması gerekeceği oyuyla karara katılmıyorum. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1641 K: 1992/1546 T: 15.4.1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/107 K: 1992/1836 T: 22/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/1150 K: 1992/2555 T: 20/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/1602 K: 1993/29 T: 18/01/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3020 K: 1999/5481 T: 10.11.1999 Tamamlanmamış bir yapı için yapı kullanma izni düzenlenmesi mümkün değildir. Davalı idare tarafından ilave kat yapımına imkan tanıyan tadilat ruhsatının imar planındaki yapılaşma koşullarına aykırı düzenlendiği, bu ruhsatın verilmesinden bir gün sonra henüz bitmemiş ve inşası devam eden yapıya, bitmiş ve kullanıma hazırmış gibi, ilgili birimlerin onayı olmaksızın usulsüz olarak yapı kullanma izni verildiği için, tadilat ruhsatıyla, yapı kullanma izninin iptal edildiği ve iptal edilen tadilat ruhsatına dayalı olarak yapılan ilave katla çatı gabarisini aşan yüksekliğin yıktırılmasına karar verildiği görülmektedir. Bu durumda yapılan işlemler hukuka uygundur. İstemin Özeti: Aydın 1. İdare Mahkemesinin 6.10.1997 günlü, E:1994/1599, K:1997/893 sayılı kararının iptale ilişkin bölümünün usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … Mahallesi, … Cami Mevkii, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaza ilişkin olarak 24.3.1994 günlü, 86 sayılı tadilat ruhsatının 25.3.1994 günlü, 46/19-19 sayılı yapı kullanma izin belgesinin iptaline ilişkin 4.8.1994 günlü, 8613 sayılı belediye encümeni kararıyla, iptal edilen ruhsata dayalı olarak yapılan 5. normal katla çatı gabarisini aşan yüksekliğin yıktırılmasına ilişkin 4.8.1994 günlü, 865 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporla dosyada yer alan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, uyuşmazlık konusu taşınmaza ilişkin 9.10.1990 tarihli inşaat ruhsatının düzenlendiği, 24.3.1994 günlü tadilat ruhsatıyla son katla bağlantılı çatı arasında piyeslerin yapımına olanak tanındığı, verilen bu ruhsatın imar planı hükümlerine aykırı olduğu, bitmemiş yapıya yapı kullanma izni verilmesinin mevzuata aykırı olduğundan bahisle iptal edildiği, yapıda son katla irtibatlı tadilat ruhsatıyla onaylı projesinde bulunan piyeslerin yapıldığı ve ara teraslar oluşturulduğu, pencerelerin açıldığı, ara merdivenin saçak kotunu aşmadığı, çatı arası piyeslerin merdivenle irtibatlarının bulunmadığı, onaylı projedeki kotlandırmayla 10 cm. lik bir farkın doğmuş olduğu, uyuşmazlık konusu inşaatın ara teraslar ve çatı örtüsü üstündeki çıkıntı şeklinde açılan pencereler dışında uygun yapılmış olması nedeniyle ruhsata aykırı olarak yapılan ara teraslar ve çatı örtüsü üstünde yer alan pencerelerin yıktırılmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı, buna göre, imar planı ve plan notlarına uygun olan tadilat ruhsatı ve yapı kullanma izninin iptaline ilişkin 4.8.1994 günlü, 863 sayılı encümen kararıyla, aynı tarihli 865 sayılı yıkıma ilişkin encümen kararının ara teraslar ve çatı örtüsü üstündeki pencerelere ilişkin kısmı dışındaki bölümünün iptaline: ara teraslar ve çatı örtüsü üstündeki pencerelerin yıktırılmasına ilişkin davanın reddine karar verilmiş, bu kararın iptale ilişkin bölümü davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 3. maddesinde, herhangi bir sahanın, her ölçekteki plan esaslarına, bulunduğu bölgenin şartlarına ve yönetmelik hükümlerine aykırı maksatlar için kullanılamayacağı, anılan kanununun 20. maddesinde de yapının, imar planı, yönetmelik, ruhsat ve eklerine uygun olarak yapılabileceği kurala bağlanmıştır. 3194 sayılı İmar Kanununun 30. maddesinde: “Yapı tamamen bittiği takdirde tamamının, kısmen kullanılması mümkün kısımları tamamlandığı takdirde bu kısımların kullanılabilmesi için, inşaat ruhsatını veren belediye, valilik bürolarından; 27 nci maddeye göre ruhsata tabi olmayan yapıların tamamen veya kısmen kullanılabilmesi için ise ilgili belediye ve valilikten izin alınması mecburidir. Mal sahibinin müracaatı üzerine, yapının ruhsat ve eklerine uygun olduğu ve kullanılmasında fen bakımından mahzur görülmediğinin tespiti gerekir. Belediyeler, valilikler mal sahiplerinin müracaatlarını en geç 30 gün içinde neticelendirmek mecburiyetindedir. Aksi halde bu müddetin sonunda yapının tamamının veya biten kısmının kullanılmasına izin verilmiş sayılır.” kuralı yer almaktadır. Bu hükümlere göre imar planı bulunan yerlerde yapılacak yapılar için imar planına göre inşaat ruhsatı alınması gerektiği ve ayrıca ancak tamamlanmış veya kısmen kullanılması mümkün hale gelmiş bir yapı için yapı kullanma izninin düzenleneceği açıktır. Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlık konusu 14 parsel sayılı taşınmazda 4 kat inşaat yapımına olanak tanıyan 9.10.1990 günlü, 1/81-81 sayılı inşaat ruhsatının verildiği, daha sonra 24.3.1994 günlü, 86 sayılı tadilat ruhsatının düzenlendiği ve hemen bir gün sonra 25.3.1994 günlü yapı kullanma izin belgesinin düzenlendiği, 1.8.1994 günlü tutanakla ise uyuşmazlık konusu taşınmazdaki yapının kaba inşaatının bitmiş, sıvaları ve çatısı yapılmış, boya ve badana işi bitmemiş, doğramaların bir kısmı takılmış, ince inşaat işiyle elektrik tesisatının tamamlanmamış olduğunun tespit edildiği anlaşılmaktadır. Davalı idare tarafından ilave kat yapımına imkan tanıyan 24.3.1994 günlü tadilat ruhsatının imar planındaki yapılaşma koşullarına aykırı düzenlendiği, bu ruhsatın verilmesinden bir gün sonra 25.3.1994 tarihinde henüz bitmemiş ve inşası devam eden yapıya, bitmiş ve kullanıma hazırmış gibi, ilgili birimlerin onayı olmaksızın usulsüz olarak 25.3.1994 günlü yapı kullanma izni verildiği için, tadilat ruhsatıyla, yapı kullanma izninin iptal edildiği ve iptal edilen tadilat ruhsatına dayalı olarak yapılan ilave katla çatı gabarisini aşan yüksekliğin yıktırılmasına karar verildiği görülmektedir. Buna göre, ilave kat yapımına olanak tanıyan tadilat ruhsatının yürürlükteki imar planındaki yapılaşma koşullarına aykırı olup olmadığının incelenmesi ayrıca tamamlanmamış bir yapı için yapı kullanma izni düzenlenmesinin mümkün olmadığı ve dayanağı inşaat ruhsatı iptal edilen ilave inşaatların yıktırılmasında imar mevzuatına aykırılık bulunmadığı hususu da gözetilerek uyuşmazlık hakkında bir karar verilmesi gerekirken, tek bilirkişi tarafından düzenlenmiş ve belirtilen hususlarda yeterli ölçüde ayrıntılı bir incelemeye dayanmayan bilirkişi raporu doğrultusunda karar verilmesinde isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle Aydın 1. İdare Mahkemesinin 6.10.1997 günlü, E:1994/1599, K:1997/893 sayılı kararının temyiz edilen bölümünün bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 10.11.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1979/1245 K: 1982/533 T: 12/03/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 2007/3180 K: 2007 4735 T: 10/09/2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1971 K: 2006/1502 T: 03/04/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/674 K: 2004/4160 T: 25/06/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3291 K: 1999/3978 775 sayılı Gecekondu Kanununun 18. maddesinin 1. fıkrasında ilçe veya Büyükşehir ayırımı yapılmaksızın belediyelere ait taşınmazlara yer verildiği, ayrıca ilçe belediyelerinin uygulama işlemlerinde yetkili olduğu göz önüne alındığında, mülkiyeti … Büyükşehir Belediyesine ait taşınmaz üzerinde bulunan yapının … Belediye Başkanlığı tarafından 775 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca yıktırılmasına karar verilmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı. Savcı Düşüncesi: … İlçesi. … Mahallesi … pafta. … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde izinsiz olarak yapılan yapının 775 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca yıktırılmasına ilişkin işlemin iptali ile bu işlem nedeniyle uğranılan 600.000.000.- TL maddi zararın tazmini istemiyle açılan dava sonucunda, idare mahkemesince dava konusu işlemin iptali, tazminat isteminin ise reddi yolunda verilen kararın taraflarca temyizen incelenip bozulması istenilmektedir. 775 sayılı Gecekondu Yasasının 18.maddesindE: “Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra, belediye sınırları içinde veya dışında, belediyelere, hazineye, özel idarelere, katma bütçeli dairelere ait arazi ve arsalarda veya devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerde yapılacak, daimi veya geçici bütün izinsiz yapıîar inşa sırasında olsun veya iskan edilmiş bulunsun, hiçbir karar alınmasına lüzum kalmaksızın belediye veya devlet zabıtası tarafından derhal yıktırılır.” hükmü yer almıştır. Dosyanın incelenmesinden. … Büyükşehir Belediyesine ait uyuşmazlık konusu taşınmaz üzerindeki izinsiz yapının davalı … Belediye Başkanlığı tarafından 775 sayılı Yasanın 18.maddesi uyarınca yıktırılmasına karar verildiği anlaşılmaktadır. 775 sayılı Yasanın 18.madde 1.fıkrası kapsamında belediyelere ait taşınmazlar yer aldığından, ayrıca uygulama işlemlerini yapma konusunda ilçe belediyeleri yetkili bulunduğundan davalı idarece tesis edilen işlemde ilgili yasa hükmüne aykırılık görülmemiştir. Bu durumda, dava konusu yerin … Büyükşehir Belediyesine ait olduğu 775 sayılı Yasanın 3.fıkrası uyarınca izinsiz yapı hakkında anılan belediyece davalı idareye herhangi bir müracaatın bulunmaması karşısında İmar Kanunu mühürleri uyarınca işlem tesisi gerekirken 775 sayılı Yasa hükümlerine göre işlem tesisinin yerinde olmadığından bahisle verilen iptal kararında hukuki isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin kabulü ile temyize konu mahkeme kararının iptale ilişkin kısmının bozulması; davacının temyiz isteminin reddi ile kararın tazminat isteğinin reddine yönelik kısmının ise onanması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, mülkiyeti … Büyükşehir Belediyesine ait … İlçesi, … Mahallesi, … pafta. … ada. … parsel sayılı taşınmaz üzerinde yapılan oto yağlama ve yıkama ünitesinin 775 sayılı Gecekondu Kanununun 18.maddesi uyarınca maliki tarafından yıktırılması aksi taktirde … Belediyesince yıktırılacağına ilişkin 21.2.1997 günlü. D/353 sayılı işlemin iptali ile yapının yıktırılması nedeniyle uğranıldığı iddia edilen 600.000.000.-lira zararın faiziyle birlikte tazmini istemiyle açılmış; idare mahkemesince, yapının üzerinde yer aldığı taşınmazın maliki … Büyükşehir Belediye Başkanlığınca davalı … Belediyesi Başkanlığı na herhangi bir müracaat yapılmaması karşısında 775 sayılı Gecekondu Kanununun 18/3 maddesi uyarınca İmar Kanununun yıkıma ili’şfcfn hükümleri uygulanması gerekirken 775 sayılı Kanun uyarınca yıkıma ilişkin işlem tesisinde mevzuata uyarlık bulunmadığından dava konusu işlemin iptaline, hukuken korunması gereken bir hakkın varlığından söz edilemeyeceğinden tazminat isteminin reddine karar verilmiş, karar tarafların vekilleri tarafından temyiz edilmiştir. Temyize konu mahkeme kararının, tazminat isteminin reddedilmesine ilişkin kısmında 2577 sayılı Yasanın 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan’ bozma nedenlerinden hiçbiri bulunmamaktadır. Mahkeme kararının iptale ilişkin kısmına gelince; 775 sayılı Gecekondu Kanununun 18.maddesinde, bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra, belediye sınırlan içinde veya dışında belediyelere, hazineye, özel idarelere, katma bütçeli dairelere ait arazı ve arsalarda veya devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerde yapılacak, daimi veya geçici bütün izinsiz yapıların inşa sırasında alsun veya iskan edilmiş bulunsun, hiçbir karar alınmasına lüzum kalmaksızın, belediye veya devlet zabıtası tarafından derhal yıktırılacağı. yıkım sırasında lüzum hasıl olduğunda belediyelerin ilgili mülki-ye amirlerine başvurarak yardım isteyebilecekleri, mülkiye amirlerinin, devlet zabıtası ve imkanlardan faydalanmak suretiyle, izinsiz yapıların yıkımı konusunda yükümlü oldukları, aynı maddenin 3.fıkrasında Özel kişilere veya bu maddenin birinci fıkrasında sözü geçenler dışındaki tüzel kişilere ait arazi ve arsalar üzerinde yapılacak izinsiz yapılar hakkında, arsa sahiplerinin yazılı müracaatları üzerine ve mülkiyet durumlarım tevsik etmeleri şartıyla bu madde hükümlerinin aksi halde genel hükümler ve 6785 sayılı İmar Kanunu hükümlerinin uygulanacağı hükmüne yer verilmiştir. Uyuşmazlık konusu olayda, mülkiyeti … Büyükşehir Belediyesine ait taşınmaz üzerinde bulunan yapının davalı … Belediye Başkanlığı tarafından 775 sayılı Gecekondu Kanununun 18.maddesi uyarınca yıktırılmasına karar verildiği anlaşılmaktadır. 775 sayılı Gecekondu Kanununun 18.maddesinin 1.fıkrasında, ilçe veya büyükşehir ayırımı yapılmaksızın belediyelere ait taşınmazlara yer verildiği, ayrıca ilçe belediyelerinin uygulama işlemlerinde yetkili olduğu göz önüne alındığında, dava konusu işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığından, kararın iptale ilişkin kısmında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu İstanbul 2.İdare Mahkemesinin 25.12. 1997/günlü. E:1997/338. K:1997/1553 sayılı kararının tazminat isteminin reddine ilişkin kısmının onanmasına, kararın yıkım işlemine ilişkin kısmının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 14.9.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2078 K: 1992/1469 T: 10/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/369 K: 1992/3947 T: 02/11/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3324 K: 1992/4050 T: 09/11/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2852 K: 1992/5184 T: 24/12/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3254 K: 1999/3159 T: 09/06/1999 Yapının kullanımı ile ilgili aykırılık nedeniyle 3194 sayılı yasanın 32. Maddesi uyarınca tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı … İdare Mahkemesinin … günlü, 1998/210 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan binanın onaylı projeye aykırı kullanımı nedeniyle yıkımına ilişkin … günlü, … sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, söz konusu binanın bodrum katında bulunan 1 no.lu daireye ait deponun onaylı projeye aykırı olarak ticarethane olarak kullanıldığının tespit edildiği, … günlü davalı idarenin iç yazışmasında projeye aykırı olarak yapılan tadilat ve ilavelerden söz edildiği, dava konusu belediye encümeni kararıyla da Ankara İmar Yönetmeliğinin 47/3-maddesine aykırılıktan dolayı yıkım işlemi tesis edildiği anlaşıldığından yapının kullanımı ile ilgili aykırılık nedeniyle 3194 sayılı Yasanın 32.maddesi uyarınca tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idarece temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu … İdare Mahkemesinin … günlü, 1998/210 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1985/610 K: 1985/1131 T: 19/09/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/104 K: 1986/218 T: 11/03/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/307 K: 1986/481 T: 13/05/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/702 K: 1986/889 T: 22/10/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/1970 K: 1999/1122 T: 25/02/1999 Ruhsatsız yapıya ilişkin yıkım işleminin tapu tescil belgesinden tespit edilen davacı malikler adına tesis edilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı … İdare Mahkemesinin … günlü, 1997/1397 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan ruhsatsız yapının yıkımına ilişkin … günlü, … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, davacıların paydaşı oldukları taşınmazın üzerinde kurulu üç adet dükkan ve 1 adet meskenin davacılardan … tarafından … ‘ne … tarihinden itibaren yedi yıl süreyle kiraya verildiği, yine aynı taşınmaz üzerinde bulunan …’a ait gecekondunun da … tarihinden itibaren beş yıl süreyle aynı şirkete kiralandığı, bu taşınmaz üzerinde ruhsatsız olarak çelik konstrüksiyon hangar yapıldığı, inşaat durumunun blokaj yapılmış, orobeten vaziyette olduğunun davacılar ve … adına düzenlenen … günlü tutanakla belirlendiği, dava konusu encümen kararıyla davacılar adına yıkım işlemi tesis edildiği, aynı encümen kararıyla verilen para cezasına karşı davacılar tarafından Sulh Ceza Mahkemesince açılan davada yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporda, söz konusu yapının davacılar tarafından değil kiracı şirket tarafından yapıldığının belirtildiği, dava konusu yıkım kararının yapı sahibi şirket adına tesisi gerekirken yapı sahibi olmayan davacılar adına alınmasının hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş; bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinde, bu kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığının tespiti halinde inşaat durumunun tespit edilerek mühürleneceği, mühürleme tarihinden itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibinin yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak mühürün kaldırılmasını isteyebileceği, ruhsata aykırılığın giderilmediği veya ruhsat alınmadığı durumlarda ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan binanın belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip belediye veya valilikçe yıktırılacağı öngörülmüştür. Dosyanın incelenmesinden, davalı idarece ruhsatsız olarak yapıldığı tespit edilen yapının yukarıda yer alan madde hükmü uyarınca yıkım işleminin tapu tescil belgesinden tespit edilen davacı malikler adına tesis edildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda, İdare Mahkemesince davacılar adına tesis edilen yıkım işleminin iptaline karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle … İdare Mahkemesinin … günlü, 1997/1397 sayılı kararının BOZULMASINA, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1989/2722 K: 1991/3123 T: 17/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1660 K: 1992/525 T: 12/02/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2775 K: 1992/1661 T: 16/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/733 K: 1992/3944 T: 02/11/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/4170 K: 2004/883 T: 18/02/2004 Uyuşmazlık konusu yapıda değişiklik yapıldığı konusunda bir tesbitin bulunmaması karşısında muhtarlık döneminde ve belediye kurulmadan önce yapılan yapının ruhsatsız olduğundan bahisle, 3194/32. maddeye göre mühürlenmesinde hukuka uyarlık olmadığı. İstemin Özeti: Manisa İdare Mahkemesinin 6.6.2002 günlü, E:2001/940, K:2002/508 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, ? Belediyesi sınırları içinde 3857 sayılı parsel üzerinde bulunan davacıya ait zeytinyağı fabrikasının 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca mühürlenmesine ilişkin 15.8.2001 günlü işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; her ne kadar davacı, uyuşmazlık konusu binanın 3194 sayılı İmar Kanununun yürürlüğe girmesinden ve belediye kurulmadan önce 1967 yılında hayvan kümesi ve çırçır fabrikası amaçlı yapıldığını ileri sürmekte ise de, taşınmazın zeytinyağı fabrikası olarak işletilmeye başlandığı 1998/yılından itibaren tarımsal ve hayvansal amaçlı yapı olmaktan çıkıp inşaat ruhsatına tabi bir yapı haline gelmesi nedeniyle fabrika olarak projelendirilip inşaat ruhsatına bağlanması gerektiği, bu durumda tesis edilen işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanunun 27. maddesinde: ” Belediye ve mücavir alanlar dışında köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanların köy yerleşik alanları ve civarında ve mezralarda yaptıracağı konut, hayvancılık veya tarımsal amaçlı yapılar için inşaat ve iskan ruhsatı aranmaz. Ancak yapının fen ve sağlık kurallarına uygun olması ve muhtarlıktan izin alınması gerekir.” aynı Kanunun 32. maddesinde ise: ” Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç, ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur.” hükmü yer almıştır. Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlığa konu yapının belediye kurulmadan önce 1967 yılında muhtarlık döneminde yapıldığı ve yapıda ruhsat gerektiren bir değişiklik yapıldığı konusunda herhangi bir tespitin bulunmadığı anlaşılmıştır. Yukarıda belirtilen 3194 sayılı Kanunun 32. maddesi uyarınca mühürleme işlemi için ruhsat alınmadan ya da ruhsata aykırı olarak yapılmış bir yapının bulunması gerekir. Yapıda herhangi bir değişiklik olmaksızın kullanım amacının değişmesi nedeniyle anılan hükmün uygulanması mümkün değildir. Bu durumda, uyuşmazlık konusu yapıda değişiklik yapıldığı konusunda bir tespitin bulunmaması karşısında muhtarlık döneminde, belediye kurulmadan önce yapılan yapının ruhsatsız olduğundan bahisle 3194 sayılı Yasanın 32. maddesi uyarınca mühürlenmesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, temyize konu Manisa İdare Mahkemesinin 6.6.2002 günlü, E:2001/940, K:2002/508 sayılı kararının bozulmasina, 10.120.000.- lira karar harcı ile fazla yatırılan 7.530.000.- lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 18.2.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1985/610 K: 1985/1131 T: 19/09/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/104 K: 1986/218 T: 11/03/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/307 K: 1986/481 T: 13/05/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/702 K: 1986/889 T: 22/10/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/1970 K: 1999/112 T: 25.2.1999 Ruhsatsız yapıya ilişkin yıkım işleminin tapu tescil belgesinden tespit edilen davacı malikler adına tesis edilmesinde hukuka aykırılık yoktur. İstemin Özeti: Ankara 3.İdare Mahkemesinin 11.12.1997 günlü. E:1997İ488, K:1997/1397 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dosyanın incelenmesinden, davaya konu ruhsatsız yapı hakkında tesis edilen dava konusu işlemin, imar para cezasına karşı sulh ceza mahkemesine karşı yapılan itiraza ilişkin dosyada yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporda yer alan söz konusu yapının kiracı şirket tarafından yapıldığına ilişkin tespit esas alınmak suretiyle iptaline karar verildiği anlaşıldığından anılan rapor hükme esas alınabilecek nitelikte bulunmadığı ve davalı idarece tapu tescil belgesinde tespit edilen davacı malikler adına yıkım işlemi tesis edildiğinden temyize konu mahkeme kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava … ada … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan ruhsatsız yapının yıkımına ilişkin 6.2.1997 günlü, 97/0561-15 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince, davacıların paydaşı oldukları taşınmazın üzerinde kurulu üç adet dükkan ve 1 adet meskenin davacılardan ve … tarafından … Otomotiv Sanayi ve Ticaret Ltd.Şti.’ne 25.10.1990 tarihinden itibaren yedi yıl süreyle kiraya verildiği, yine aynı taşınmaz üzerinde bulunan … alt gecekondunun da 1.5.1996 tarihinden itibaren beş yıl süreyle aynı şirkete kiralandığı, bu taşınmaz üzerinde ruhsatsız olarak çelik konstrüksiyon hangar yapıldığı, inşaat durumunun blokaj yapılmış, grobeton vaziyette olduğunun davacılar ve … Holding A.Ş. adına düzenlenen 5.11.1996 günlü tutanakla belirlendiği, dava konusu encümen kararıyla davacılar adına yıkım işlemi tesis edildiği, aynı encümen kararıyla verilen para cezasına karşı davacılar tarafından sulh ceza mahkemesince açılan davada yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporda, söz konusu yapının davacılar tarafından değil kiracı şirket tarafından yapıldığının belirtildiği, dava konusu yıkım kararının yapı sahibi şirket adına tesisi gerekirken yapı sahibi olmayan davacılar adına alınmasının hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinde, bu kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığının tespiti halinde inşaat durumunun tespit edilerek mühürleneceği, mühürleme tarihinden itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibinin yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak mühürün kaldırılmasını isteyebileceği, ruhsata aykırılığın giderilmediği veya ruhsat alınmadığı durumlarda ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan binanın belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip belediye veya valilikçe yıktırılacağı öngörülmüştür. Dosyanın incelenmesinden, davalı idarece ruhsatsız olarak yapıldığı tespit edilen yapının yukarıda yer alan madde hükmü uyarınca yıkım işleminin tapu tescil belgesinden tespit edilen davacı malikler adına tesis edildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda, idare mahkemesince davacılar adına tesis edilen yıkım işleminin iptaline karar verilmesinde isabet görülmemiştir. SONUÇ: Açıklanan nedenlerle Ankara 3. İdare Mahkemesinin 11.6.1997 günlü, E:1997/488, K:1997/1397 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 25.2.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1982/361 K: 1982/1196 T: 21/04/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/1131 K: 1982/4350 T: 23/12/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/1892 K: 1983/3160 T: 14/10/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1983/1372 K: 1984/219 T: 18/01/1984/ Danıştay 6. Dairesi E: 1997/4788 K: 1998/5520 T: 17/11/1998 Yıkım işinin uzman bir şirket aracılığıyla gerçekleştirilmesi yolunda tesis edilen işlemin kesin ve yürütülmesi zorunlu hukuk düzeninde sonuç doğuran iptal davasına konu olabilecek nitelikte olduğu Dava, … parsel sayılı yerdeki ruhsatsız yapılan irtifa fazlası 4.normal katın yıkımının konusunda uzman bir firma aracılığıyla gerçekleştirilmesine ilişkin 31.10.1996 günlü, 3966 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, ruhsatsız yapılan irtifa fazlası 4.normal katın 16.7.1996 günlü, 2704 sayılı belediye encümeni kararıyla yıkımına karar verildiği, bu karar gereği yıktırılacak bölümün nüfus ve eşyadan tahliye edilmesi hususunun 10.10.1996 günü davacıya bildirildiği, yıktırılması gereken …m2 yüzölçümlü 4.normal katın belediyenin olanaklarıyla yıktırılamayacağının anlaşılması üzerine ihale suretiyle bir firmaya yıkım işinin yaptırılmasına ilişkin dava konusu encümen kararının alındığı, bu işlemin irtifa fazlası katın 3194 sayılı Yasanın 32.maddesi uyarınca yıktırılmasına ilişkin kesin sonuç doğurucu işlemin uygulanmasına yönelik bir işlem olduğu ve dava konusu edilebilecek nitelikte bulunmadığının anlaşıldığı gerekçesiyle 2577 sayılı Yasanın 15/1-b maddesi uyarınca davanın reddine karar verilmiş; bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, ruhsata bağlanması olanağı bulunmayan irtifa fazlası 4.normal katın 3194 sayılı Yasanın 32.maddesi uyarınca yıktırılmasına ilişkin belediye encümenince 16.7.1996 günlü, 2704 sayılı kararın alındığı, ancak belediyenin teknik olanaksızlıkları nedeniyle yıkım işinin uzman bir şirket aracılığıyla gerçekleştirilmesi yolunda dava konusu işlemin tesis edildiği anlaşılmaktadır. Bir idari işlemin iptal davasına konu olabilmesi için kesin ve yürütülmesi zorunlu olması gerekmektedir. Kesin ve yürütülmesi zorunlu işlem hukuk düzeninde bir sonuç doğuran başka bir makamın onayına ihtiyaç göstermeyen ve ilgilinin hukukunda değişiklikler meydana getiren işlemdir. Bu bağlamda, dava konusu işlemin tek başına ve doğrudan hukuk düzeninde sonuç doğurabilecek nitelikte dava konusu edilebilecek kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlem olduğu kuşkusuzdur. Bu durumda mahkemece işin esasına girilerek karar verilmesi gerekirken, işlemin dava konusu edilecek kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlem olmadığı gerekçesiyle davanın reddi yolundaki kararda isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesinin … günlü, 1997/411 sayılı kararının bozulmasına, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1641 K: 1992/1546 T. 15.4.1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2016 K: 1992/2199 T: 15.05.1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/3323 K: 1994/1794 T. 3.5.1994 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/3301 K: 1991/2565 T: 20/11/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/398 K: 1997/5646 T: 09/12/1997 İmar planı notunda değişiklik yapan belediye meclisi kararının dikkate alınarak tespitin yapılması, 3194 sayılı yasa paralelinde süre verilmesi, ruhsat ve projeye aykırı yapılaşmalar için bu karara ve kararda yer alan plan notlarına uygun olarak tadilat ruhsatı için başvuruda bulunulmasının istenmesi ve buna göre değerlendirme yapılması gerekirken doğrudan yıkım kararı verilmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığı Ankara 6.İdare Mahkemesinin … günlü, 1996/1081 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, Ankara, … İlçesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan … numaralı dükkanda yapılan ruhsatsız ilavelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 32.maddesi uyarınca kaldırılarak yapının eski durumuna getirilmesine ilişkin … günlü, … sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; dosyanın incelenmesinden, ruhsatsız ilavelerin … günlü tutanakla tespit edilerek mühürlendiği, … günlü, … sayılı Belediye Meclisi Kararı ile Ostim’deki ruhsatsız yapılaşmaların tadilat proje ve ruhsatına bağlanmasının öngörüldüğü, imar affından faydalanan dava konusu yerde mimari projesine aykırı olarak yapılan ilave ve değişikliklerin meclis kararı doğrultusunda tadilat projesi ve ruhsatına bağlanmasının ilave ve değişikliklerin yasal hale getirilmesi için zorunlu ön koşul olduğunun görüldüğü, meclis kararının alınmış olmasının, İmar Kanununa aykırı yapıları ve ilavelerin kendiliğinden yasal hale getirmesi için yeterli olmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, … günlü, … sayılı Belediye Meclisi kararında özellikle dava konusu durumla doğrudan bağlantılı olarak asma kat yapma ile ilgili daha önceden yapılmış ve bu tarihten sonra yapılacak imalatların fen ve sağlık kurallarına uygun tadilat projeleri ile ruhsata bağlanabileceğinin belirtildiği, meclis kararı ile plan notunda yapılan değişiklik ile işyerlerinin teknolojik gereksinmelerini karşılayıp rantabl olarak çalışmaları amacıyla işyerlerinin kendi ihtiyacına uygun iç düzenlemeler yapabileceği, asma kata ilave ve bodrum yapabilecekleri ancak bu ilavelerin hiçbir nedenle bina ebatlarını değiştirmeyeceği gibi, binanın statiğini bozmayacak, fen ve sanat kurallarına uygun olarak projelendirip ruhsata bağlanacağı, daha önce yapılmış olan tadilatlar plan notunda yapılan bu değişikliklere uygun olarak hazırlanacak projelerine göre ruhsata bağlanacağı belirtilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, … günlü yapı tatil zabtı ile dükkan içine asma kat ve asma katın üzerine oda yapılarak, binanın iskan edilir durumda olduğunun, … günlü ikinci tutanak ile de durumun aynen korunduğunun tespit edildiği, … günlü belediye encümeni kararı ile yapıdaki tadilatın eski durumuna getirilmesine karar verildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda plan notunda değişiklik yapan … sayılı meclis kararı dikkate alınarak tespitin yapılması 3194 sayılı Yasa paralelinde süre verilmesi, ruhsat ve projeye aykırı yapılaşmalar için, bu karara ve kararda yer alan plan notlarına uygun olarak tadilat ruhsatı için başvuruda bulunulmasının istenmesi ve buna göre değerlendirme yapılması gerekirken doğrudan yıkım kararı verilmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığından mahkemece davanın reddine karar verilmesinde yasal isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, Ankara 6.İdare Mahkemesinin … günlü, 1996/1081 sayılı kararının BOZULMASINA, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1985/610 K: 1985/1131 T: 19/09/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/104 K: 1986/218 T: 11/03/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/307 K: 1986/481 T: 13/05/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/702 K: 1986/889 T: 22/10/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/772 K: 1997/5593 T: 08/12/1997 Ruhsatsız yapılan ve halihazırda ruhsatı bulunmayan binada yapılacak ilavelerinde 3194 sayılı yasanın 21.maddesi uyarınca ruhsata tabi olduğu … İdare Mahkemesinin … günlü, 1996/1200 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, … Beldesi, … Mahallesi, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan davacı idareye ait E-4 blokun zemin katında yapılan tadilatın durdurulmasına ilişkin … günlü işlem ile durdurma tarihinden itibaren inşaatın 1 ay içinde yasal hale getirilmesi aksi takdirde 3194 sayılı Yasanın 32. ve 42. maddeleri uyarınca işlem yapılacağına ilişkin … günlü, … sayılı belediye başkanlığı işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, 1973 yılında yapılan E-4 blok zemin katında bulunan ve yapımından itibaren kullanılmayan mekanda küçük esnaf faaliyetlerine tahsis amacıyla yapılan tadilatın ruhsata aykırı olarak yaptırıldığı gerekçesiyle durdurulduğu Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçinde ve Dışında Planı Bulunmayan Alanlarda Uygulanacak İmar Yönetmeliğinin 10. maddesinde, ruhsat alınması gerektiği halde ruhsat alınmadan yapılan veya ruhsat ve eklerine aykırı olan yapıların İmar Kanunu ve Yönetmelik esaslarına uygun duruma getirilmedikçe bunların tamir, tadil ve ilavelerine izin verilemeyeceğinin kurala bağlandığı, 1973 yılında inşa edilen yapıların alt katında yapılan tadilatın aradan uzun bir zaman geçtikten sonra ruhsatsız olduğu gerekçesiyle durdurulduğu, söz konusu tadilatın taşıyıcı unsurları etkilemeyen ve ruhsat gerektirmeyen basit tadilatlar olduğu anlaşıldığından dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 21.maddesinde bu kanun kapsamına giren bütün yapılar için yapı ruhsatiyesi alınmasının zorunlu olduğu, aynı Yasanın 32.maddesinde bu kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç, ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıldığı ilgili idarece tespiti üzerine belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumunun tespit edileceği, yapının mühürlenerek derhal durdurulacağı, bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı ruhsatına uygun hale getirilmez veya ruhsat alınmazsa belediye encümeni veya il idare kurulu kararını mütakip yapının belediye veya valiliklerce yıktırılacağı hükmü bağlanmıştır. Dosyanın incelenmesinden, … beldesi, … mahallesi, … parsel sayılı taşınmazlar üzerinde bulunan davacıya ait E-4 blok zemin katın mevcut kolon araları duvarla kapatılmış, doğramaları takılmış durumda olduğunun … günlü tutanak ile tespit edildiği, anılan yerin bağımsız bölüm haline getirilerek dükkan olarak kullanıma açıldığı, binanın 1973 yılında ruhsatsız olarak yapıldığı ve halihazırda ruhsatının bulunmadığı, … günlü, … sayılı belediye başkanlığı işlemi ile inşaatın bir ay içinde yasal hale getirilmesi aksi takdirde 3194 sayılı İmar Kanununun 32. ve 42. maddeleri uyarınca işlem tesis edileceğinin davacıya bildirildiği anlaşılmıştır. Bu durumda, ruhsatsız yapılan ve halihazırda ruhsatı bulunmayan binada yapılacak ilavelerin de ruhsata tabi olmayacağı düşünülemeyeceği gibi, yapılaşma yoluyla zemin kat kolon aralarının duvarla kapatılarak dükkan haline getirilip değişik amaçlı bir alan oluşturulabilmesi için belediyeden ruhsat alınmasının gerektiği açık olduğu gözetilmeden dava konusu işlemi iptal eden idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesinin … günlü, 1996/1200 sayılı kararının BOZULMASINA, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/7550 K: 2006/1946 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/469 K: 1983/3731 T: 24/11/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/482 K: 1991/3229 T: 24/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/772 K: 1997/5593 T: 8.12.1997 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/5807 K: 1997/5378 T: 27/11/1997 Belediyeden izin alınmak suretiyle yapılacak yapılar kapsamına girmediği açık olan projede kavramı içerisinde nitelendirilemeyecek kapalı hacim oluşturan yapının 3194 sayılı kanunun 32. maddesi uyarınca yıkımına ilişkin işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı İstanbul 1.İdare Mahkemesinin … günlü, 1996/1014 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, … Sokak, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerindeki ruhsata aykırı olarak yapılan ilave kısımların yıkımına ilişkin … günlü, … sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporun ve dosyanın birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu taşınmazda 1 no.lu bağımsız bölümün bulunduğu kısma yaklaşık 11-12 yıl önce ön ve yan balkonun tamamını kaplayacak biçimde kenarları açık çelik kolon, kiriş ve çelik açık kirişlerinden oluşan üzeri branda bezi ile örtülü bir yapı inşa edildiği, böyle bir yapının imar kanunu ve imar yönetmeliklerinde tanımlanan pergole kavramından farklı bir nitelik taşıdığı vurgulanmakta ise de, anılan yapının pergole kavramı içerisinde düşünülmesinin gerekeceği, İstanbul İmar Yönetmeliğinin 7.23 maddesinde “bahçelerde yapılması istenen pergole, havuz, kameriye ve basit set gibi tesisleri inşasına ve parsel sınırlarını aşmayan genişliği 1.00 metreyi geçmeyen kuranger yapılmasına belediyelerce izin verilebileceğinin hüküm altına alındığı, bu hüküm uyarınca belediyeden izin alınmadan yapılan pergolenin ruhsatsız inşaat gibi nitelendirilerek İmar Kanununun 32.maddesi hükmünün uygulandığı anlaşıldığından dava konusu ilave kısımların yıkıma ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanunun 32.maddesinde ruhsat alınmadan yapıya başladığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığının ilgili idarece tespiti halinde belediye ve valiliklerce o andaki imar durumu tespit edilen yapının mühürlenerek inşaatın derhal durdurulacağı, durdurmanın yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılacağı, bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibinin yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak belediyeden veya valiliklerden mührun kaldırılmasını isteyebileceği, ruhsata aykırılık olan yapıda bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu inceleme sonucunda anlaşılır ise, mührun belediye veya valilikce kaldırılacağı ve inşaatın devamına izin verileceği, aksi halde ruhsatın iptal edileceği, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan binanın belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip belediye veya valilikce yıktırılacağı ve masrafın yapı sahibinden tahsil edileceği hükme bağlanmıştır. Dosyanın incelenmesinden, tasdikli projesine aykırı olarak binanın ortak yerlerinden olan ön ve yan bahçelerin pergole ile kapatıldığı ve yan bahçede kapalı alan oluşturulduğunun … günlü tutanakla tespit edilerek mühürlendiği, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda özetle; dava konusu taşınmazda 1 no.lu bağımsız bölümün bulunduğu kısma inşa edilen yapının İmar Kanunu ve Yönetmeliklerinde belirtilen pergole kavramından farklı bir nitelik taşıdığı, özellikle 4.60 metre gibi açıklığı bulunan bir yapının mutlaka statik ve mukavemet hesabının yapılıp belediye yetkilisine onaylatılarak inşa edilmesinin gerektiği, yapılan bu kısmın estetik yönden uygun bulunmadığı, sonuç olarak yapının bir statik ve mukavemet projesi hazırlanarak belediyeden izin istenmesi durumunda, imar planında ayrık düzende yapılaşma getirilmesi, bu neviden bir yapının statik ve mukavemet hesap gerektirmesi, yapının yapıldığı yerin tüm kat maliklerinin ortak yeri olması, böyle bir yapılaşmanın imar planında gösterilmemesi ve ayrıca bütünlüğü ve görünüşü estetik yönden bozması nedeni ile belediyenin bu tür bir yapıya izin veremeyeceği görüşüne yer verildiği anlaşılmıştır. Bu durumda, bilirkişi raporunda da belirtildiği gibi, pergole kavramı içerisinde nitelendirilemeyecek kapalı hacim oluşturan yapının İstanbul İmar Yönetmeliğinin 7.23.maddesinde belirtilen belediyeden izin alınmak suretiyle yapılacak yapılar kapsamına da girmediği açık olduğundan ruhsatsız ilave kısımların 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yıkımına ilişkin işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığından, İdare Mahkemesince dava konusu işlemin iptaline karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle İstanbul 1.İdare Mahkemesinin…günlü, 1996/1014 sayılı kararının BOZULMASINA, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2003/6751 K: 2005/3236 T: 03/06/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/8321 K: 2005/2135 T: 12/04/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1633 K: 2006/1883 T: 11/04/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/5281 K: 2006/4089 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/6535 K: 2004/934 İmar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapı nedeniyle ayrı tespitlere dayalı olarak ve her seferinde tespit edilen yeni aykırılıklar için birden çok kez imar para cezası verilebileceği hakkında. İstemin Özeti: İstanbul 5. İdare Mahkemesinin 30.5.2002 günlü, E:2001/1204, K:2002/815 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dava konusu para cezaları, ruhsat ve eki projesine aykırı olarak yapılan inşaatlar nedeniyle ve ayrı tespitlere dayalı olarak ve her seferinde tespit edilen yeni aykırılıklar nedeniyle verildiğinden ayrıca davacının yapı tatil zabıtlarına rağmen inşaatına devam ettiği anlaşıldığından, yukarıda yer alan 3194 sayılı Yasanın 42. maddesi hükmü uyarınca ruhsata aykırı olarak yapı yapma fiilinin tekrar edildiği, dolayısıyla para cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemlerin yasaya uygun olduğu sonucuna varılmıştır. Bu itibarla, dava konusu işlemlerin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulüyle İdare Mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … İli, … İlçesi, … Mahallesi, 77 pafta, 711 ada, 38 parsel sayılı taşınmazda projesine aykırı yapılan kısımlar nedeniyle davacının da aralarında bulunduğu yapı sahiplerine 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca 14.943.825.000- lira para cezası verilmesine ilişkin 18.5.2000 günlü, 863 sayılı, 13.6.2000 günlü, 1062 sayılı ve 5.12.2000 günlü, 1937 sayılı belediye encümeni kararlarının iptali istemiyle açılmış; idare Mahkemesince, ruhsata aykırı yapılan yapılar hakkında ilk tespite yönelik yapı tatil tutanağına göre verilen para cezası kararından sonra yıkım karan alınarak ruhsata aykırı kısımlar İçin yıkım kararının uygulanması gerekirken, ruhsata aykırılığın daha sonra düzenlenen yapı tatil tutanakları ile devam ettiğinin tespit edilmesine rağmen para cezaları verilmek suretiyle ruhsatsız inşaatın devamına İzin verilmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 1. fıkrasında ruhsat alınmadan veya ruhsat ve eklerine veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının yapı sahibine ve müteahhidine para cezası verileceği belirtilmiş, aynı maddenin 3. fıkrasında da birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen fiillerin tekrarı halinde para cezalarının bir katı arttırılarak verileceği hususu kurala bağlanmıştır. Dosyanın incelenmesinden, …, …, … Mahallesi, 77 pafta, 711 ada, 38 parsel sayılı taşınmazda ruhsat ve onaylı mimari projesine aykırı inşaat yapıldığının 21.3.2000 günlü tutanak ile tespit edilmesi üzerine davacıya 18.5.2000 günlü, 863 sayılı belediye encümeni kararı ile 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca para cezası verildiği, 31.3.2000 tarihinde yapılan İkinci tespitte davacının inşaatına devam ettiğinin saptandığı ve ikinci tespitte saptanan kısımlar nedeniyle 13.6.2000 günlü, 1062 sayılı belediye encümeni kararı ile davacıya ikinci kez para cezası verildiği, 1.6.2000 tarihinde yapılan üçüncü tespitte de davacının inşaatına devam ettiğinin ve ilk iki tutanakta belirlenen kısımlara ilave inşaatlar yaptığının saptanması üzerine, bu üçüncü tespitte belirlenen kısımlar nedeniyle 5.12.2000 günlü, 1937 sayılı belediye encümeni kararı ile davacıya üçüncü kez para cezası verildiği anlaşılmaktadır. Dava konusu para cezaları, ruhsat ve eki projesine aykırı olarak yapılan inşaatlar nedeniyle ve ayrı tespitlere dayalı olarak ve her seferinde tespit edilen yeni aykırılıklar nedeniyle verildiğinden ayrıca davacının yapı tatil zabıtlarına rağmen inşaatına devam ettiği anlaşıldığından, yukarıda yer alan 3194 sayılı Yasanın 42. maddesi hükmü uyarınca ruhsata aykırı olarak yapı yapma fiilinin tekrar edildiği, dolayısıyla para cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemlerin yasaya uygun olduğu sonucuna varılmıştır. Bu itibarla, dava konusu işlemlerin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, İstanbul 5. İdare Mahkemesinin 30.5.2002 günlü, E:2001/1204, K:2002/815 sayılı kararının bozulmasına, 10.120.000- lira karar harcı ile fazla yatırılan 7.530.000- lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 20.2.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2007/4344 K: 2007/7751 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/831 K: 2007/453 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/4594 K: 2006/4680 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/5609 K: 2006/5216 T: 13/11/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/5742 K: 1997/4865 T: 10/11/1997 Ruhsatsız olarak yaptırılan inşaatın meraya tecavüzlü kısımlarının yıkımı yolunda tesis edilen işlemde 775 sayılı yasanın 18. maddesine aykırılık bulunmadığı … İdare Mahkemesinin … günlü, 1996/581 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, … pafta, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde yapılan çardak, garaj ve çoban evinin parsel dışına taşan kısımlarının yıktırılmasına ilişkin … günlü, … sayılı belediye başkanlığı işleminin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, anılan taşınmazların bitişiğinde bulunan mera vasfındaki taşınmaza tecavüz etmesi nedeniyle … Kaymakamlığının … günlü, … sayılı kararı ile tecavüzün men’ine karar verildiği, dava konusu yıkım kararının kaymakamlığın vermiş olduğu men kararının uygulanmasına ilişkin olduğu, mülki idare amiri tarafından verilen tecavüzün önlenmesine ilişkin kararların infaz ve takibin karar veren mülki idare amirlerinin görev ve yetki alanı içerisinde olduğu, mevzuatta bu kararların belediyelerce infazının yapılacağına ilişkin bir hüküm bulunmadığı, imara aykırı yapıların ise 3194 sayılı İmar Kanununun 32.maddesindeki usul çerçevesinde belediye encümeni kararıyla yıktırılabileceği anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş; bu karar davalı tarafından temyiz edilmiştir. 1580 sayılı Belediye Kanununun belediye hududu dahilinde belediyelere ait mallar başlıklı 159.maddesinde “Belediye sınırı içinde sahipsiz arazi mahiyetindeki seyrangah, harman yeri, çayır, Mera, koruluk ve bataklıkların ve belediye marifetiyle deniz, nehir ve gölden doldurulmuş olan yerlerin ve yıkılmış kale ve kulelerin metruk arsaları ve enkazının tasarruf idare ve nezareti kaffei hukuk ve vecaibi ve varidatı ile beraber belediyelere devrolunur” hükmü yer almıştır. Diğer taraftan 775 sayılı Yasanın 18. maddesinde, bu Yasanın yürürlüğe girdiği tarihten sonra, belediye sınırları içinde veya dışında belediyelere, Hazineye, özel idarelere, katma bütçeli dairelere ait arazi ve arsalarda veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerde yapılacak daimi veya geciçi bütün izinsiz yapıların inşa sırasında olsun veya iskan edilmiş bulunsun hiçbir karar alınmasına lüzüm kalmaksızın belediye veya Devlet zabıtası tarafından derhal yıktırılacağı kurala bağlanmıştır. Dosyanın incelenmesinden, davacıya ait çardak, garaj ve çoban evinin parsel dışına taşarak 1580 sayılı Yasa uyarınca belediye kurulması üzerine belediyeye devrolunan meraya tecavüzlü durumda bulunduğu, … günlü, … sayılı belediye başkanlığı işlemi ile anılan taşınmazların parsel dışına taşan kısımlarının yıkılmasının davacıya bildirildiği, bu işlemden sonra davacının tecavüzlü durumda bulunan kısımları belediyeden devralma talebinde bulunduğu anlaşılmıştır. Bu durumda, davacı tarafından ruhsatsız olarak yapılan inşaatın Meraya tecavüzlü kısımlarının yıkımı yolundaki belediye başkanlığınca tesis edilen işlemde 775 sayılı Yasanın 18.maddesine aykırılık bulunmadığından temyize konu idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle … İdare Mahkemesinin … günlü, 1996/581 sayılı kararının BOZULMASINA, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1982/361 K: 1982/1196 T: 21/04/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/1131 K: 1982/4350 T: 23/12/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/1892 K: 1983/3160 T: 14/10/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1983/1372 K: 1984/219 T: 18/01/1984/ Danıştay 6. Dairesi E: 1996/3615 K: 1997/3137 Büyükşehir belediyelerinin görevleri arasında yer almadığından, dava konusu işlemin yapının tahliye edilmesi suretiyle yıktırılmasına ilişkin bölümünde yetki yönünden mevzuata uyarlık bulunmadığı. İstemin Özeti: Gaziantep İdare Mahkemesinin 19.12.1995 günlü, E:1995/163. K:1995/1421 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Savcı Düşüncesi: Dava, imar planında otopark yerine isabet eden ve davacı tarafından düğün salonu olarak kullanılmakta olan taşınmazın estetik yönden sakıncalı olduğundan bahisle ruhsatının iptali için ilçe belediyesine yazı yazılması tahliye edilmesi için de gerekli tebligatın yapılarak yıktırılması yolundaki büyükşehir belediye encümeni kararının iptali dileğiyle açılmış, idare mahkemesince, davalı idarenin hissedarı bulunduğu taşınmaz hakkında imar uygulamalarına başlanılmaksızın yalnızca imar planında otopark alanına isabet ettiğinden ve estetik yönden sakıncalı olduğundan, bahisle tesis edilen dava konusu işlemin tahliye ve yıkıma yönelik bölümlerinde hukuka uyarlık görülmeyerek iptaline; ruhsatın iptali için ilçe belediyesine yazı yazılmasına ilişkin bölümünün de idari davaya konu olabilecek nitelik taşımadığından bahisle 2577 Yasanın 15/J-b maddesi uyarınca reddine karar verilmiş, kararın iptale ilişkin bölümü davalı tarafından temyiz edilmiştir. Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görevleri ve bu görevler arasındaki sınırlar 3030 sayılı Yasanın 6.maddesinde ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. Anılan maddenin A fıkrasında büyükşehir belediyelerinin görevleri sayılmış, (b) bendinde “Büyükşehir nazım imar planlarını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak, ilçe belediyelerinin nazım plana uygun olarak hazırlayacakları tatbikat imar planlarını onaylamak ve uygulanmasını denetlemek” görevi belirtilmiş, B fıkrasında da ilçe belediyelerine ait görevler belirlenmiş ve (A) fıkrası dışında klan ve yürürlükteki mevzuatla belediyelere verilen bütün görevlerin ilçe belediyelerince yürütüleceği kurala bağlanmıştır. Buna göre büyükşehir belediyelerinin grevleri arasında yer almayan tahliye ve yıkım işlemlerinde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenle idare mahkemesi kararının temyiz edilen bölümü sonucu itibariyle yerinde görüldüğünden yukarıda belirtilen gerekçeyle onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … İli, … İlçesi, Binbaşı … Sokak, No:3’de yer alan taşınmazın imar planında otopark alanında kaldığından ve estetik yönden sakıncalı olduğundan bahisle inşaat ruhsatının iptali için ilçe belediyesine yazı yazılması ve anılan taşınmazın tahliye edilmesi suretiyle yıktırılması yolundaki 7.2.1995 günlü, 242 sayılı … Büyükşehir Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, söz konusu taşınmazın yer aldığı alanın imar programına alınmak suretiyle uygulama yapılmaksızın, imar planında otopark alanında kaldığından ve estetik yönden sakıncalı olduğundan bahisle tesis edilen işlemin tahliye ve yıkıma ilişkin bölümünde mevzuata uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle iptaline, inşaat ruhsatının iptali için ilçe belediyesine yazı yazılmasına ilişkin bölümünün ise idari davaya konu olabilecek nitelikte kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlem olmadığı gerekçesiyle 2577 sayılı Yasanın 15/1-b maddesi uyarınca reddine karar verilmiş; b kararın iptale ilişkin kısmı davalı idarece temyiz edilmiştir. 3030 sayılı yasanın “Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görevleri” başlıklı 6. maddesinin A fıkrasında, büyükşehir belediyelerine ait görevler sayılmış, (b) bendinde “Büyükşehir nazım imar planlarını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak, ilçe belediyelerinin nazım plana uygun olarak hazırlayacakları tatbikat imar planlarını onaylamak ve uygulanmasını denetlemek” görevi belirtilmiş, B fıkrasında ilçe belediyelerine ait görevler belirlenmiş ve (A) fıkrası dışında kalan ve yürürlükteki mevzuatla belediyelere verilen bütün görevlerin ilçe belediyelerince yürütüleceği hükme bağlanmıştır. Sözü edilen yasanın “İhtilafların Çözümü” başlıklı 24.maddesinde, ilçe belediyelerinin kendi aralarında veya büyükşehir belediyesi ile aralarında ihtilaf çıkması veya ilçe belediyeleri arasında farklı uygulamalar bulunması halinde, bu ihtilaf ve farklı uygulamaları ortadan kaldırmak amacıyla, büyükşehir belediye meclisinin yönlendirici ve düzenleyici tedbirleri almaya yetkili olduğu, büyükşehir belediye meclisi toplantı halinde değilse, bu yetkinin büyükşehir belediye encümenine ait olduğu, b konuda büyükşehir belediye meclisi veya büyükşehir belediye encümenince alınan kararların ilgili belediye veya belediyelerce derhal uygulanacağı hükmü yer almaktadır. Yukarıda yar alan Yasa hükümleri ile büyük şehir belediyelerinin yetkileri ayrıntılı olarak düzenlenmiş ve bu hükümler dışında imar ile ilgili konularda düzenleme yapma yetkisi verilmemiştir. Bu durumda, büyük şehir belediyelerinin görevleri arasında yer almadığından, dava konusu işlemin yapının tahliye edilmesi suretiyle yıkılmasına ilişkin bölümünde yetki yönünden mevzuata uyarlık bulunmamaktadır. Bu nedenle uyuşmazlık konusu işlemin kısmen iptali yolundaki mahkeme kararının anılan bölümünde sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir. Davanın kısmen reddi, kısmendi işlemin iptali yolundaki Gaziantep İdare Mahkemesinin 19.12.1995 günlü. E:1995/163, K:1995/1421 sayılı kararının temyiz eilen bölümünün yukarıdaki gerekçeyle onanmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 24.6.1997 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2007/5045 K: 2008/20 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1633 K: 2006/1883 T: 11/04/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/2958 K: 2006/2316 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/5281 K: 2006/4089 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/2970 K: 1997/2027 T: 14.4.1997 Sahil şeridinin ilk yirmi metresinde yer alan taşınmaz üzerinde yapılan yapının mühürlenmesinden sonra inşaat ruhsatı verilmesi isteminde bulunulması ruhsatsız inşaat yapılması fiili için yasa ile öngörülen para cezasının uygulanmasını engellemez. İstemin Özeti: Adana 1. İdare Mahkemesinin 6.12.1995 günlü, E:1994/1776, K:1995/1401 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Tetkik Hakimi Düşüncesi: Davacının sahil şeridinde yer alan taşınmazı üzerine hiçbir şekilde inşaat ruhsatı almaksızın inşaata başladığı açık olduğuna göre, para cezası verilmesine ilişkin işlemde mevzuata aykırılık bulunmamaktadır. Bu nedenle işlemin iptali yolundaki mahkeme kararının bozulmasının gerekeceği düşünülmektedir. Türk milleti adına karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … İli, … Köyü, … Mevkii, 2343 parsel sayılı taşınmaz üzerine ruhsatsız yapı inşaa edildiğinden bahisle 3621 sayılı Yasa hükümleri uyarınca 200.000.000.-lira para cezası verilmesine ilişkin 1.12.1994 günlü, 3190 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince; sahil şeridi içerisine ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle dava konusu para cezası verilmiş ise de, aynı taşınmaz yönünden inşaat ruhsatı verilmemesine ilişkin işleme karşı açılan davada, mahkemenin 6.12.1995 günlü, E:1994/1075, K:1995/1403 sayılı kararıyla işlemin iptaline karar verildiği anlaşıldığından, davacıya para cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekilince temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 42. maddesinin 1. fıkrasında, “Ruhsat alınmadan veya ruhsat ve eklerine veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının yapı sahibine ve müteahhidine, istisnalar dışında özel parselasyon ile hisse karşılığı belirli bir yer satan ve alana 500.000.-liradan 25.000.000.-liraya kadar para cezası verilir…” hükmüne yer verilmiş, 3621 sayılı Yasanın 15. maddesinin (b) fıkrasının 1. bendinde de, “Bu kanun kapsamında kalan alanlarda kanun hükümlerine uyulmadan ruhsatsız, ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan yapıların sahiplerine ve müteahhidine, 3194 sayılı İmar Kanununda öngörülen para cezalarının iki misli para cezası verilir.” hükmü öngörülmüştür. Dosyanın incelenmesinden, sahil şeridinde yer alan davacıya ait taşınmaz üzerine ruhsatsız yapı yapıldığının 20.6.1994 günlü yapı tatil tutanağı ile belirlenerek inşaatın mühürlendiği, davacının ise bu mühürleme tarihinden sonra inşaat ruhsatı verilmesi isteminde bulunduğu, inşaat ruhsatı verilmemesi yolundaki işlemin mahkemenin 6.12.1995 günlü, E:1994/1075, K:1995/1403 sayılı kararıyla iptaline karar verilmiş ise de, anılan mahkeme kararının davalı idarece temyiz edilmesi üzerine Danıştay Altıncı Dairesinin 11.3.1997 günlü, E:1996/2188, K:1997/1215 sayılı kararıyla bozulduğu, davacıya ait olan ve sahil şeridinin ilk 20 metresinde yer alan taşınmaz üzerine yapılan yapının mühürlenmesinden sonra inşaat ruhsatı verilmesi isteminde bulunulmasının ruhsatsız inşaat yapılması fiili için yasa ile öngörülen para cezasının uygulanmasını ortadan kaldırmayacağından, davacıya para cezası verilmesine ilişkin işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Bu nedenle dava konusu işlemin iptali yolundaki mahkeme kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Adana 1. İdare Mahkemesinin 6.12.1995 günlü, E:1994/1776, K:1995/1401 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine, 14.4.1997 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2002/3582 K: 2004/394 T. 23.1.2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3413 K: 1993/1278 T. 1.4.1993 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/4396 K: 2005/947 T: 18.02.2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4565 K: 1993/4462 T. 25.10.1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/2121 K: 1997/1843 T: 03/04/1997 İmar yoluna tecavüzlü olan ve bu durumuyla ruhsata bağlanması mümkün bulunmayan yapıya 3194 sayılı yasa uyarınca ruhsata bağlanması için bir aylık süre verilmesinin dava konusu işlemi sakatlamayacağı Zonguldak İdare Mahkemesinin 29.11.1995 günlü, 1995/1472 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, … ilçesi, … Köyü, … Deresi mevkii, F 28-a-07-e-1d pafta, 101 ada, 48 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki imar yoluna tecavüzlü ruhsatsız yapının yıktırılmasına ilişkin … günlü, belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, uyuşmazlık konusu yapının … günlü tutanakla mühürlendiği, ancak ruhsat alınması için 3194 sayılı Yasanın 32. maddesi uyarınca davacıya bir aylık süre verilmeden yıkıma yönelik olarak alınan dava konusu işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 32. maddesinde belirtilen bir aylık süre, yapı tatil tutanağıyla inşaatın mühürlenme tarihinden itibaren yapı sahiplerine tanınması gereken sürenin üst sınırı olup, olayın niteliğine göre daha az bir süre tanınması da mümkündür. Ruhsata bağlanma olanağı bulunmayan ruhsatsız ya da ruhsat ve eklerine aykırı inşaatlar hakkında böyle bir sürenin öngörülmemesinin yıkım işlemini sakatlamayacağı açıktır. Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlık konusu yapının imar yoluna tecavüzlü olduğunun ve bu durumuyla ruhsata bağlanmasının mümkün bulunmadığının anlaşılması karşısında, ruhsata bağlanabilmesi için bir aylık süre tanınmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesinin … günlü, 1995/1472 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1641 K: 1992/1546 T: 15/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2016 K: 1992/2199 T: 15/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/2480 K: 1993/264 T: 08/02/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4448 K: 1993/1657 T: 22.4.1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/2572 K: 1997/1838 İmar para cezasına ilişkin belediye encümeni kararının 7201 sayılı Yasanın 21. maddesinde belirtilen usule uyulmaksızın doğrudan muhtara bırakıldığının anlaşılması karşısında 6183 sayılı Yasaya göre kesinleşmiş ve vadesinde ödenmemiş bir kamu alacağından söz edilemeyeceğinden ödeme emri düzenlenmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı. İstemin Özeti: Diyarbakır İdare Mahkemesince verilen 29.12.1995 günlü, E:1995/243, K:1995/838 sayılı Kararın usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Savcı Düşüncesi:6183 sayılı Yasaya göre kesinleşmiş ancak vadesinde ödenmemiş bir kamu alacağının tahsili için ödeme emri düzenlenebilir. 7201 sayılı Tebligat Kanununun 21. maddesinde de, tebliğ imkansızlığı ve tebellüğden imtina halinde, tebliğ memurunun tebliğ olunacak evrakı, o yerin muhtar ya da ihtiyar heyeti azasından birine veyahut zabıta amir ve memuruna imza karşılığında teslim edeceği ve tesellüm edenin adresini içeren ihbarnameyi gösterilen adresteki binanın kapısına yapıştıracağı hükme bağlanmıştır. Dosyanın incelenmesinden ödeme emrinin dayanağı para cezası alınmasına ilişkin 14.2.1995 günlü, 63 sayılı Belediye Encümeni kararının davacıya usulüne uygun tebliğ edilmediği sonucuna varılmaktadır. Bu durumda kesinleşmiş ve vadesinde ödenmemiş bir kamu alacağından bahsedilemeyeceğinden bu alacağın tahsili için ödeme emri düzenlenmesinde hukuka uyarlık bulunmadığından temyize konu idare mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … İli, … Mahallesi, 26 pafta, 498 ada, 37 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki ruhsatsız inşaat nedeniyle verilen para cezasının vadesinde ödenmemesi nedeniyle düzenlenen 3.4.1995 günlü. 63/31 sayılı Ödeme Emrinin iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, ödeme emrine konu olan kamu alacağının kesinleştiği, davacı iddialarının da 6183 sayılı Yasanın 58.maddesi kapsamında olmadığı anlaşıldığından tesis edilen-işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 7201 sayılı Yasanın tebliğ imkansızlığı ve tebellüğden imtina başlıklı 21. maddesinde, kendisine tebligat yapılacak kimsenin bulunmaması veya tebellüğden itina etmesi durumunda, tebliğ memurunun tebliğ olunacak evrakı, o yerin muhtar veya ihtiyar heyeti azasından birine veyahut zabıta amir ve memuruna imza karşılığında teslim edeceği ve tesellüm edenin adresini içeren ihbarnameyi gösterilen adresteki binanın kapısına yapıştırmakla beraber, adreste bulunmama durumunda tebliğ olunacak şahsa keyfiyetin haber verilmesini de mümkün oldukça en yakın komşulardan birine varsa yönetici veya kapıcıya da bildirileceği, ihbarnamenin kapıya yapıştırıldığı tarihin tebliğ tarihi sayılacağı hükmü öngörülmüştür. Dosyanın incelenmesinden, dava konusu ödeme emrinin dayanağı olan imar para cezasına ilişkin 14.2.1995 günlü, 63 sayılı Belediye Encümeni kararının yakarıda yer alan yasa maddesinde belirtilen usule uyulmaksızın doğrudan muhtara bırakıldığının anlaşılması karşısında, 6183 sayılı Yasaya göre kesinleşmiş ve vadesinde ödenmemiş bir kamu alacağından söz edilemeyeceğinden, ödeme emri düzenlenmesinde hukuka uyarlık görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Diyarbakır İdare Mahkemesinin 29.12.1995 günlü, E:1995/243, K:1995/838 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 3.4.1997 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1978/3793 K: 1983/1254 T: 23/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/1168 K: 1983/1363 T: 31/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/3557 K: 1983/2160 T: 11/05/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/469 K: 1983/3731 T: 24/11/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/1411 K: 1997/1423 T: 18/03/1997 Şantiye binasının ruhsat alınarak yapısına başlanılan esas binanın bitmesinden sonra ve yapı kullanma izni verilmesinden önce yıkılmak üzere esas binanın yapımı için gerekli olan nitelikte ve büyüklükte inşa edilen ve ruhsata tabi bulunmayan, geçici bir yapı olduğu … 4.İdare Mahkemesinin … günlü, 1995/1068 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerindeki ruhsatsız yapının 3194 sayılı Yasanın 32.maddesi uyarınca yıktırılmasına ilişkin … günlü, … sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, … günlü, … sayılı inşaat ruhsatı alınan parselin bahçe olan bölümüne (4×11)m2 ebadında yapılan inşaatın … günlü tutanakla mühürlendiği ve yıkım kararı alındığı, ancak İzmir Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliğinin Arsa ve Yapılarla İlgili Hükümler başlıklı bölümünün şantiye binalarıyla ilgili düzenleme getiren … maddesine göre şantiye binalarının ruhsata tabi olmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş; karar davalı idarece temyiz edilmiştir. … Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliğinin Şantiye Binaları başlıklı M.3.37 maddesinde: “Lüzum ve ihtiyaca göre belirli bir süre için yapılıp yıkılması gereken şantiye binaları, bu yönetmelikle belirtilen ölçülere ve ruhsata tabi değildir. Ancak parselde yapılacak inşaatın ruhsatı alındıktan sonra yapılır. Aksi takdirde İmar Kanununun 32 ve 42.madde hükümleri uygulanır. Esas binaya kullanma izni verilmesi için şantiye binasının yıktırılmış olması şarttır.” hükmü yer almaktadır. Buna göre, şantiye binasının ruhsat alınarak yapısına başlanılan esas binanın bitmesinden sonra ve yapı kullanma izni verilmesinden önce yıkılmak üzere esas binanın yapımı için gerekli olan nitelikte ve büyüklükte inşa edilen ve ruhsata tabi bulunmayan, geçici bir yapı olduğu anlaşılmaktadır. Bütün bu açıklamaların ışığı altında uyuşmazlık konusu taşınmazın şantiye binası olarak mı yapıldığı ya da esas binanın müştemilatı niteliğinde mi olduğu, esas binanın tamamlanıp tamamlanmadığı, tamamlanmışsa kullanım izni alınıp alınmadığı ve bu yapının yıktırılıp yıktırılmadığı hususları yerinde yaptırılacak keşif ve bilirkişi incelemesi suretiyle araştırılarak ulaşılacak sonuca göre yeniden karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle İzmir 4.İdare Mahkemesinin…günlü, 1995/1068 sayılı kararının BOZULMASINA, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/7550 K: 2006/1946 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/213 K: 2005/6646 T: 26/12/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3653 K: 1993/1752 T: 03/05/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3289 K: 1993/1969 T: 20/05/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1995/4733 K: 1996/4650 T: 25/10/1996 3194 sayılı imar yasasının 32. maddesinde ruhsat alınmadan yapılan yapılar ile ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan yapılar hakkında uygulanacak işlemler hüküm altına alındığından projesinde konut olarak görünen bağımsız bölümün tadilat yapılmadan işyerine çevrilmesi halinde eski hale dönüştürülmesi için yazılan yasa hükmünün uygulanamayacağı İstanbul 5.İdare Mahkemesinin 20.12.1994 günlü, 1994/1857 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, Eminönü, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerindeki 22-24 kapı sayılı yerde konut niteliğindeki … numaralı bağımsız bölümün işyerine çevrildiğinden bahisle 3194 sayılı Yasanın 32. maddesi uyarınca eski hale getirilmesi yolunda tesis edilen … sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dosyanın incelenmesinden dava konusu bağımsız bölümün onaylı projede konut olarak görünmesine rağmen davacı tarafından tadilat yapılmadan işyerine çevrildiğinin … günlü tutanakla tespiti üzerine dava konusu işlemin tesis edildiği anlaşılmakta ise de, İmar Yasasının 32.maddesinde ruhsat alınmadan yapılan yapılar ile ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan yapılar hakkında uygulanacak işlemlerin belirlendiği uyuşmazlık konusu olayda anılan hükmün uygulanması olanağının bulunmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiş, karar davalı idare vekiline temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu İstanbul 5.İdare Mahkemesinin … sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının ONANMASINA, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/3064 K: 2007/4899 T: 17.09.2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2006/1498 K: 2007/438 T: 30/01/2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1430 K: 2006/2170 Danıştay 6. Dairesi E: 2006/2410 T: 2006/6230 T: 15/12/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 1995/5059 K: 1995/4797 T: 22.11.1994 Ödeme emrinin dayanağı olan belediye encümeni kararına karşı sulh ceza mahkemesinde açılmış olan davanın reddedilmesi suretiyle kamu alacağı kesinleşmiş bulunmaktadır. Kesinleşen bu kamu alacağının tahsili amacıyla, para cezasına konu olan apartmanın iştirak halinde maliki olan davacı ve her daire maliki veya hissedarı hakkında alacağın tamamı için düzenlenen ödeme emrinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır. İstemin Özeti: Ankara 8.İdare Mahkemesinin 23.11.1994 günlü, E:1994/34, K:1994/1637 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Tetkik Hakimi Düşüncesi: Davacının para cezasına konu olan apartmanın tek bir dairesinin diğer iki kişiyle birlikte iştirak halinde maliki olduğu dikkate alınarak hissesine düşen para cezası miktarının tahsili için ödeme emri düzenlenmesi gerekirken ayrı daire sahibi gibi ödeme emri düzenlenmesinde hukuka uyarlık bulunmadığından mahkeme kararının sonucu itibariyle onanmasının gerektiği düşünülmektedir. Savcı Düşüncesi: Dava, 3194 sayılı Yasanın 42. maddesi uyarınca verilen para cezasının tahsili amacıyla düzenlenen ödeme emrinin iptali dileğiyle açılmış, idare mahkemesince, para cezasına ilişkin belediye encümeni kararının usulüne uygun olarak tebliğ edilmediği, bu durumda kesinleşmiş bir kamu alacağından söz edilemiyeceğinden ödeme emri düzenlenerek tahsili yoluna gidilmesinin hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle dava konusu ödeme emrinin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı tarafından temyiz edilmiştir. Ödeme emrinin dayanağı olan belediye encümeni kararına karşı sulh ceza mahkemesinde açılmış olan davanın reddine karar verilmek suretiyle kamu alacağı kesinleşmiş bulunmaktadır. Ancak davacının para cezasına konu olan apartmanın tek bir dairesinin diğer iki kişiyle birlikte iştirak halinde maliki olduğu dikkate alınarak hişsesine düşen para cezası miktarının tahsili için ödeme emri düzenlenmesi gerekirken, iştirak halinde malik olan bu üç kişi adına hepsi ayrı ayrı daire sahipleriymiş gibi ödeme emri düzenlenmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenle dava konusu ödeme emrinin iptali yolundaki temyize konu idare mahkemesi kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir. Türk Milleti Adına karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … 8055 ada, 27 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki inşaat nedeniyle 3194 sayılı İmar Kanunu`nun 42. maddesine göre verilen para cezasının 4.166.000.-liralık bölümünün tahsili amacıyla düzenlenen 2.9.1993 günlü, 48104 sayılı ödeme emrinin iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince; dava konusu işlemin dayanağını teşkil eden belediye encümeni kararının davacılara usulüne uygun olarak tebliğ edilmemesi nedeniyle kesinleşmemiş bulunan imar para cezasının ödeme emri düzenlenerek tahsili yoluna gidilmesinin hukuka uygun olmadığı nedeniyle dava konusu ödeme emrinin iptaline karar verilmiş bu karar davalı idare vekilince temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden uyuşmazlık konusu taşınmazdaki proje hilafı hususların saptanması üzerine bu kısımların 3194 sayılı Yasanın 32. maddesi uyarınca yıktırılmasına ve anılan yerler nedeniyle 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin 6.7.1993 günlü, 2066 sayılı belediye encümeni kararının alındığı, kesilen para cezasına karşı maliklerce sulh ceza mahkemesine açılan davanın reddedilmesi üzerine kesinleşen kamu alacağının tahsili amacıyla uyuşmazlık konusu taşınmaz üzerindeki apartmanın zemin kat 4 no.lu dairesine iştirak halinde malik olan davacı ve diğer iki hissedar adına ayrı ayrı ödeme emri düzenlenerek tebliğ edildiği anlaşılmaktadır. Ödeme emrinin dayanağı olan belediye encümeni kararına karşı sulh ceza mahkemesinde açılmış olan davanın reddedilmesi suretiyle kamu alacağı kesinleşmiş bulunmaktadır. Kesinleşen bu kamu alacağının tahsili amacıyla, para cezasına konu olan apartmanın iştirak halinde maliki olan davacı ve her daire maliki veya hissedarı hakkında alacağın tamamı için düzenlenen ödeme emrinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Ancak kamu alacağının tamamının davacılardan herhangi birinden tahsil edilmesi halinde, diğer malikler yönünden tahsil işlemine gerek kalmayacağı açıktır. Açıklanan nedenle temyize konu Ankara 8. İdare Mahkemesinin 23.11.1994 günlü, E:1994/34, K:1994/1637 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 22.11.1995 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1374 K: 2006/1416 T: 27/03/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/7550 K: 2006/1946 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/213 K: 2005/6646 T: 26/12/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/2430 K: 1993/5211 T: 09/12/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/4178 K: 1995/2143 T: 25.5.1995 İrtifak hakkı tesis edilen taşınmaz üzerinde irtifak hakkı sahibinin yanı sıra taşınmaz malikinin de tasarrufta bulunabilme yetkisi vardır. Gecekondu ve imar yasalarına aykırı olarak yapılmış yapılar için yıkım kararı alma yetkisi belediye veya valiliklere aittir. İstemin Özeti: Antalya İdare Mahkemesinin 27.4.1994 günlü, E: 1993/441; K: 1994/531 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dosyanın incelenmesinden, dava konusu yıkım işleminin mal müdürlüğünce tesis edildiği anlaşılmaktadır. Ancak, 3194 sayılı İmar Kanunu ve 775 sayılı Gecekondu Kanunu hükümlerine göre bu kanunlara aykırı olarak yapılmış yapılar için yıkım kararı alma yetkisi taşınmazın bulunduğu yer itibariyle belediyeler veya valiliklere ait olduğundan mal müdürlüğünce yıkım konusunda karar alınmasında mevzuata uyarlık görülmediğinden dava konusu işlemin bu gerekçeyle iptaline karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenle temyize konu idare mahkemesi kararının sonucu itibariyle onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir. Türk Milleti Adına karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … 108 ada 1 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki yapının 775 sayılı Yasanın 18. ve 3194 sayılı Yasanın 32. maddesi uyarınca yıktırılmasına ilişkin 9.4.1992 günlü, 708 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince; dosyanın incelenmesinden, anılan taşınmazın Turizm Bakanlığı`nca 23.7.1992 gününden başlamak üzere 49 yıl süre ile ve turizm yatırımı yapması için … Yatırım ve İşletmeleri Anonim Şirketine tahsis edildiği ve taşınmaz üzerinde aynı süre içinde geçerli olmak üzere irtifak hakkı kurulduğu anlaşıldığından, taşınmaz üzerindeki yapının yıkılarak taşınmaz üzerinde tahsis amacına uygun yapılaşmayı sağlayacak boş parsel oluşturmak için gerekli girişimleri adına tahsis yapılan şirketin yapması gerektiği nedeniyle davalı idarece tesis edilen işlemde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiş, karar davalı idarece temyiz edilmiştir. Medeni Kanun hükümleri uyarınca mülkiyet hakkı sahibinin bu kanunun sağladığı tüm ayni hakları kullanma yetkisi vardır. Taşınmaz üzerindeki bu yetki irtifak hakkı sahibine göre öncelikle kullanılır. Bu durumda irtifak hakkı tesis edilen taşınmaz üzerindeki imar mevzuatına aykırı yapı için irtifak hakkı sahibinin yanısıra taşınmaz malikinin de tasarrufta bulunabilme (yapının yıktırılmasını isteme) yetkisi bulunduğundan, mahkemece irtifak hakkı tesis edilen taşınmaz üzerinde tahsis amacına uygun yapılaşmayı sağlayacak boş parsel oluşturmak için gerekli girişimlerin adına tahsis edilen şirketçe yapılması gerektiğinden bahisle işlemin iptaline karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Ancak, gerek 775 sayılı Gecekondu Kanunu, gerekse 3194 sayılı İmar Kanunu hükümleri uyarınca bu kanunlara aykırı olarak yapılmış yapılar için yıkım kararı alma yetkisi taşınmazın bulunduğu yer itibariyle belediyeler veya valiliklere ait olduğundan Mal Müdürlüğü`nün bu konuda karar alma yetkisinin olmaması karşısında dava konusu işlemin iptali gerekeceğinden temyize konu mahkeme kararında sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir. Dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu Antalya İdare Mahkemesinin 27.4.1994 günlü, E: 1993/441, K: 1994/531 sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle onanmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 25.5.1995 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1992/430 K: 1991/2055 T: 04/02/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2740 K: 1992/1658 T: 16/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1464 K: 1992/2437 T: 26/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1611 K: 1992/2947 T: 18/06/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/4017 K: 1995/1695 T: 19.4.1995 Büyükşehir belediyelerinin görevleri arasında yer almayan ilçe belediyesinin yetkili olduğu yıkıma ilişkin büyükşehir belediye encümeni kararı yetki yönünden hukuka aykırıdır. İstemin Özeti: İzmir 3. İdare Mahkemesinin 18.5.1994 günlü, E:1992/184, K:1994/714 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Tetkik Hakimi Düşüncesi: Büyükşehir belediyelerinin görevleri arasında yer almayan dava konusu işlemin yetki yönünden iptali gerektiği halde idare mahkemesince işin esasının incelenip karar verilmesinde isabet görülmediğinden mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir. Türk Milleti Adına karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … 11 pafta, 819 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki yapının 3194 sayılı Yasanın 32. maddesi uyarınca yıktırılmasına ilişkin 20.12.1991 günlü, 3027 sayılı büyükşehir belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, uyuşmazlık konusu yapının ruhsatsız yapıldığı, sonradan ruhsata bağlanmadığı, 2981 sayılı Yasa kapsamında da değerlendirilemeyeceğinin anlaşıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 3030 sayılı Yasanın “Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görevleri” başlıklı 6. maddesinin A fıkrasında, büyükşehir belediyelerine ait görevler sayılmış, (b) bendinde “Büyükşehir nazım imar planlarını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak, ilçe belediyelerinin nazım plana uygun olarak hazırlayacakları tatbikat imar planlarını onaylamak ve uygulanmasını denetlemek” görevi belirtilmiş, B fıkrasında ilçe belediyelerine ait görevler belirlenmiş ve (A) fıkrası dışında kalan ve yürürlükteki mevzuatla belediyelere verilen bütün görevlerin ilçe belediyelerince yürütüleceği hükme bağlanmıştır. Sözü edilen yasanın “İhtilafların Çözümü” başlıklı 24. maddesinde, ilçe belediyelerinin kendi aralarında veya büyükşehir belediyesi ile aralarında ihtilaf çıkması veya ilçe belediyeleri arasında farklı uygulamalar bulunması halinde, bu ihtilaf ve farklı uygulamaları ortadan kaldırmak amacıyla, büyükşehir belediye meclisinin yönlendirici ve düzenleyici tedbirleri almaya yetkili olduğu, büyükşehir belediye meclisi toplantı halinde değilse, bu yetkinin büyükşehir belediye encümenine ait olduğu, bu konuda büyükşehir belediye meclisi veya büyükşehir belediye encümenince alınan kararların ilgili belediye veya belediyelerce derhal uygulanacağı hükmü yer almaktadır. Yukarıda yer alan yasa hükümleri ile büyükşehir belediyelerinin yetkileri ayrıntılı olarak düzenlenmiş ve bu hükümler dışında imar ile ilgili konularda düzenleme ve uygulama yapma yetkisi verilmemiştir. Buna göre, büyükşehir belediyelerinin görevleri arasında yer almayan, yıkıma ilişkin dava konusu … Büyükşehir Belediye encümeni kararında yetki yönünden yasa ve hukuka uyarlık bulunmadığından, idare mahkemesince belirtilen husus göz önünde bulundurulmaksızın davanın reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle İzmir 3. İdare Mahkemesinin 18.5.1994 günlü, E:1992/84, K:1994/714 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 19.4.1995 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1985/610 K: 1985/1131 T: 19/09/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/104 K: 1986/218 T: 11/03/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/307 K: 1986/481 T: 13/05/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/702 K: 1986/889 T: 22/10/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/2829 K: 1994/2103 T: 30.5.1994 Ruhsata bağlanamayan kaçak yapıların yıktırılması yolunda işlem tesis edilebilmesi için bir aylık sürenin beklenilmesi gerekmez. Bu nedenle dava konusu yapının ruhsata bağlanıp bağlanamayacağının araştırılması gerekir. İstemin Özeti: Ankara 4. İdare Mahkemesinin 8.4.1993 günlü, E: 1992/1498 K: 1993/550 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Türk Milleti Adına Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … İlçesi, Kadastral 14 parsel sayılı taşınmaz üzerine davacı belediye tarafından inşa edilen hangarın yıktırılmasına ilişkin 6.10.1992 günlü, 1396 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; … Belediyelerinin ortak olduğu Belde A.Ş. öncülüğünde ve katı atıkların yeniden kazanılması projesi çerçevesinde uyuşmazlık konusu hangarın inşaatına ruhsat alınmaksızın başlanıldığı tespit edilerek 30.9.1992 günlü yapı tatil tutanağı ile mühürlendiği, 30.4.1992 günlü, 1808 sayılı belediye encümeni kararıyla beş gün içinde kaldırılmasına karar verilerek bu hususun … Belediye Başkanlığı`na 5.10.1992 gününde tebliğ edildiği, 6.10.1992 günlü, 1849 sayılı belediye encümeni kararıyla da beş günlük sürede kaldırılmadığından bahisle yıkımına karar verildiği, ancak 3194 sayılı Yasanın 32. maddesi uyarınca ruhsatsız yapının ruhsata bağlanabilmesi için bir aylık süre verilmesi ve bu sürenin beklenilmesi gerekirken davalı idarece beş günlük süre verilerek ve sürenin bitiminde de yapının yıktırılması yolunda işlem tesis edildiği anlaşıldığından dava konusu belediye encümeni kararında mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Uyuşmazlık konusu olayda, taşınmazın imar planında hangi amaca tahsis edildiği, yıkıma konu yapının imar planı ve imar mevzuatı uyarınca ruhsata bağlanıp bağlanamıyacağının öncelikle araştırılması, ruhsata bağlanma olanağının bulunması halinde 3194 sayılı Yasanın 32. maddesinde düzenlenen bir aylık sürenin verilip verilmediğinin incelenmesi, ancak, ruhsata bağlanamayan kaçak yapıların yıktırılması yolunda işlem tesis edilebilmesi için bir aylık sürenin beklenilmesinin gerekmeyeceği açıktır. Bu durumda, İdare Mahkemesince yıkıma konu yapının ruhsata bağlanıp bağlanamıyacağı, hususu araştırılarak yeniden karar verilmesi gerekeceğinden işlemin iptali yolundaki kararda isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Ankara 4. İdare Mahkemesinin 8.4.1993 günlü, E: 1992/1498 K: 1993/550 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 30.5.1994 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/6379 K: 2006/984 Danıştay 6. Dairesi E: 2004 2848 K: 2005 799 T: 14/02/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1556 K: 2005/1541 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/5504 K: 2005/2714 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/319 K: 1994/1037 T: 09/03/1994 Yıkım ve para cezasına ilişkin encümen kararına karşı adli yargı yerinde açılan dava sonucu sulh ceza mahkemesince yıkıma ilişkin kararın görevleri dahilinde olup olmadığı hususunun açıklanmasının gerekmediği yönünde verilen kararın görev ret kararı niteliğinde olduğu, bu durum göz önüne alınmaksızın idare mahkemesince verilen süre ret kararında isabet bulunmadığı Edirne İdare Mahkemesinin 12.10.1993 günlü, 1993/804 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, sayılı taşınmaz üzerindeki yapının 3194 sayılı İmar Kanununun 32.maddesi uyarınca yıktırılmasına ilişkin sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; davacının anılan encümen kararına karşı gününde Muratlı Sulh Ceza Mahkemesinde dava açtığı ve mahkemece yıkıma ilişkin herhangi bir hüküm konulmaksızın yalnızca para cezasına ilişkin karar verildiği, bu durumda dava konusu kararın en geç adli yargıda davanın açıldığı tarih olan gününde öğrenildiğinin kabulü karşısında bu tarihten itibaren altmış gün içerisinde dava açılması gerekirken yasal süre geçirildikten sonra açılan davanın 2577 sayılı yasanın 15/1-b maddesi uyarınca süre yönünden reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekilince temyiz edilmiştir. 2577 sayılı Yasanın 9.maddesinin 1.fıkrasında çözümlenmesi Danıştay’ın, İdare ve Vergi Mahkemelerinin görevine girdiği halde, adli ve askeri yargı yerlerine açılmış bulunan davaların görev noktasından reddi halinde bu husustaki kararların kesinleşmesini izleyen günden itibaren otuz gün içinde görevli mahkemede dava açılabileceği, görevsiz yargı merciine başvurma tarihinin Danışta’ya İdare ve Vergi Mahkemelerine başvurma tarihi olarak kabul edilebileceği kurala bağlanmıştır. Dosyanın incelenmesinden, yıkıma ve para cezasına ilişkin belediye encümeni kararına karşı yapılan itiraz sonucu, Muratlı Sulh Ceza Mahkemesince para cezasının kaldırıldığı, ancak yıkıma dair kararın görevleri dahilinde olup olmadığı hususunun açıklanmasının gerekmediği yönünde günlü kararın verildiği, bu karar üzerine davacı tarafından yukarıda yer alan yasa hükmü uyarınca yıkım işlemine karşı 9.3.1993 gününde süresi içinde dava açıldığı anlaşılmıştır. Bu durumda, Sulh Ceza Mahkemesince verilen karar görev ret kararı niteliğinde olduğundan İdare Mahkemesince bu husus dikkate alınmaksızın encümen kararının en geç adli yargı yerinde dava açıldığı, tarihte tebliğ edilmiş sayılacağı esas alınarak verilen süre ret kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu Edirne İdare Mahkemesinin 993/804 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1984/6 K: 1984/1573 T: 28/03/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/1674 K: 1984/2180 T: 21/05/1984/ Danıştay 6. Dairesi E: 1984/884 K: 1985/188 T: 11/02/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/198 K: 1985/1031 T: 11/06/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/5742 K: 1997/4865 T: 10.11.1997 Davacı tarafından ruhsatsız olarak yapılan inşaatın meraya tecavüzlü kısımlarının yıkımı yolundaki belediye başkanlığı işlemi, 775 s. Kanun’un 18. maddesi uyarınca hukuka uygundur. İstemin Özeti: Konya İdare Mahkemesinin 22.5.1996 günlü, E: 1995/1618, K: 1996/581 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … 20 pafta, 801 parsel sayılı taşınmaz üzerinde yapılan çardak, garaj ve çoban evinin parsel dışına taşan kısımlarının yıktırılmasına ilişkin 23.10.1995 günlü, 2819 sayılı belediye başkanlığı işleminin iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, anılan taşınmazların bitişiğinde bulunan mera vasfındaki taşınmaza tecavüz etmesi nedeniyle … Kaymakamlığının 8.6.1992 günlü, 2 sayılı kararı ile tecavüzün men’ine karar verildiği, dava konusu yıkım kararının kaymakamlığın vermiş olduğu men kararının uygulanmasına ilişkin olduğu, mülki idare amiri tarafından verilen tecavüzün önlenmesine ilişkin kararların infaz ve takibin karar veren mülki idare amirlerinin görev ve yetki alanı içerisinde olduğu, mevzuatta bu kararların belediyelerce infazının yapılacağına ilişkin bir hüküm bulunmadığı, imara aykırı yapıların ise 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesindeki usul çerçevesinde belediye encümeni kararıyla yıktırılabileceği anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş; bu karar davalı tarafından temyiz edilmiştir. 1580 sayılı Belediye Kanunu’nun belediye hududu dahilinde belediyelere ait mallar başlıklı 159. maddesinde “Belediye sınırı içinde sahipsiz arazi mahiyetindeki seyrangah, harman yeri, çayır, Mera, koruluk ve bataklıkların ve belediye marifetiyle deniz, nehir ve gölden doldurulmuş olan yerlerin ve yıkılmış kale ve kulelerin metruk arsaları ve enkazının tasarruf idare ve nezareti kaffei hukuk ve vecaibi ve varidatı ile beraber belediyelere devrolunur” hükmü yer almıştır. Diğer taraftan 775 sayılı Yasa’nın 18. maddesinde, bu Yasanın yürürlüğe girdiği tarihten sonra, belediye sınırları içinde veya dışında belediyelere, Hazineye, özel idarelere, katma bütçeli dairelere ait arazi ve arsalarda veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerde yapılacak daimi veya geçici bütün izinsiz yapıların inşa sırasında olsun veya iskan edilmiş bulunsun hiçbir karar alınmasına lüzum kalmaksızın belediye veya devlet zabıtası tarafından derhal yıktırılacağı kurala bağlanmıştır. Dosyanın incelenmesinden, davacıya ait çardak, garaj ve çoban evinin parsel dışına taşarak 1580 sayılı Yasa uyarınca belediye kurulması üzerine belediyeye devrolunan meraya tecavüzlü durumda bulunduğu, 23.10.1995 günlü, 2819 sayılı belediye başkanlığı işlemi ile anılan taşınmazların parsel dışına taşan kısımlarının yıkılmasının davacıya bildirildiği, bu işlemden sonra davacının tecavüzlü durumda bulunan kısımları belediyeden devralma talebinde bulunduğu anlaşılmıştır. Bu durumda, davacı tarafından ruhsatsız olarak yapılan inşaatın Meraya tecavüzlü kısımlarının yıkımı yolundaki belediye başkanlığınca tesis edilen işlemde 775 sayılı Yasa’nın 18. maddesine aykırılık bulunmadığından temyize konu idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Konya İdare Mahkemesinin 22.5.1996 günlü, E:1995/1618, K:1996/581 sayılı kararının (BOZULMASINA), dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 10.11.1997 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/3064 K: 2007/4899 T: 17.09.2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2006/1498 K: 2007/438 T: 30/01/2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1430 K: 2006/2170 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/733 K: 1992/3944 T: 02/11/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/5807 K: 1997/5378 T: 27.11.1997 İmar planında gösterilmeyen, bütünlüğü ve görünüşü estetik yönden bozan, statik ve mukavemet hesapları yaptırılmayan, tasdikli projeye aykırı olarak binanın ortak yerinde yapılan ve kapalı hacim oluşturan, ruhsatsız ilave yapının; belediyeden izin alınmak suretiyle yapılacak yapılar kapsamına da girmediği tespit edildiği takdirde, İmar Kanunu’nun 32. maddesi uyarınca İdare tarafından yıktırılması (yıkımı) gerekir. İstemin Özeti: İstanbul 1. İdare Mahkemesinin 27.6.1996 günlü, E:1995/861, K:1996/1014 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … Sokak, 106 pafta, 1249 ada, 72 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki ruhsata aykırı olarak yapılan ilave kısımların yıkımına ilişkin 21.3.1995 günlü, 56/18-B sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporun ve dosyanın birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu taşınmazda 1 no.lu bağımsız bölümün bulunduğu kısma yaklaşık 11-12 yıl önce ön ve yan balkonun tamamını kaplayacak biçimde kenarları açık çelik kolon, kiriş ve çelik açık kirişlerinden oluşan üzeri branda bezi ile örtülü bir yapı inşa edildiği, böyle bir yapının İmar Kanunu ve imar yönetmeliklerinde tanımlanan pergole kavramından farklı bir nitelik taşıdığı vurgulanmakta ise de, anılan yapının pergole kavramı içerisinde düşünülmesinin gerekeceği, … İmar Yönetmeliğinin 7.23 maddesinde “bahçelerde yapılması istenen pergole, havuz, kameriye ve basit set gibi tesislerin inşasına ve parsel sınırlarını aşmayan genişliği 1.00 metreyi geçmeyen kuranger yapılmasına belediyelerce izin verilebileceğinin hüküm altına alındığı, bu hüküm uyarınca belediyeden izin alınmadan yapılan pergolenin ruhsatsız inşaat gibi nitelendirilerek İmar Kanununun 32. maddesi hükmünün uygulandığı anlaşıldığından dava konusu ilave kısımların yıkıma ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinde ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığının ilgili idarece tespiti halinde belediye ve valiliklerce o andaki imar durumu tespit edilen yapının mühürlenerek inşaatın derhal durdurulacağı, durdurmanın yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılacağı, bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibinin yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak belediyeden veya valiliklerden mührün kaldırılmasını isteyebileceği, ruhsata aykırılık olan yapıda bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu inceleme sonucunda anlaşılır ise, mührün belediye veya valilikçe kaldırılacağı ve inşaatın devamına izin verileceği, aksi halde ruhsatın iptal edileceği, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan binanın belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip belediye veya valilikce yıktırılacağı ve masrafın yapı sahibinden tahsil edileceği hükme bağlanmıştır. Dosyanın incelenmesinden, tasdikli projesine aykırı olarak binanın ortak yerlerinden olan ön ve yan bahçelerin pergole ile kapatıldığı ve yan bahçede kapalı alan oluşturulduğunun 17.1.1995 günlü tutanakla tespit edilerek mühürlendiği, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda özetle; dava konusu taşınmazda 1 no.lu bağımsız bölümün bulunduğu kısma inşa edilen yapının İmar Kanunu ve yönetmeliklerinde belirtilen pergole kavramından farklı bir nitelik taşıdığı, özellikle 4.60 metre gibi açıklığı bulunan bir yapının mutlaka statik ve mukavemet hesabının yapılıp belediye yetkilisine onaylatılarak inşa edilmesinin gerektiği, yapılan bu kısmın estetik yönden uygun bulunmadığı, sonuç olarak yapının bir statik ve mukavemet projesi hazırlanarak belediyeden izin istenmesi durumunda, imar planında ayrık düzende yapılaşma getirilmesi, bu neviden bir yapının statik ve mukavemet hesap gerektirmesi, yapının yapıldığı yerin tüm kat maliklerinin ortak yeri olması, böyle bir yapılaşmanın imar planında gösterilmemesi ve ayrıca bütünlüğü ve görünüşü estetik yönden bozması nedeni ile belediyenin bu tür bir yapıya izin veremeyeceği görüşüne yer verildiği anlaşılmıştır. Bu durumda, bilirkişi raporunda da belirtildiği gibi, pergole kavramı içerisinde nitelendirilemeyecek kapalı hacim oluşturan yapının … İmar Yönetmeliğinin 7.23. maddesinde belirtilen belediyeden izin alınmak suretiyle yapılacak yapılar kapsamına da girmediği açık olduğundan ruhsatsız ilave kısımların 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yıkımına ilişkin işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığından, idare mahkemesince dava konusu işlemin iptaline karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle İstanbul 1. İdare Mahkemesinin 27.6.1996 günlü, E:1995/861, K:1996/1014 sayılı kararının (BOZULMASINA), dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 27.11.1997 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1991/482 K: 1991/3229 T: 24/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2310 K: 1992/1637 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2069 K: 1992/2139 T: 12/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2446 K: 1992/3598 T: 14/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/772 K: 1997/5593 T: 8.12.1997 Ruhsatsız yapılan ve halen ruhsatı bulunmayan taşınmazda yapılacak ilave yapılar da ruhsata tabidir. İstemin Özeti: Adana 1. İdare Mahkemesinin 1.10.1996 günlü E: 1996/46, K: 1996/1200 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … Beldesi, … Mahallesi, 437, 438, 439 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan davacı idareye ait E-4 blokun zemin katında yapılan tadilatın durdurulmasına ilişkin 22.11.1995 günlü işlem ile durdurma tarihinden itibaren inşaatın 1 ay içinde yasal hale getirilmesi aksi takdirde 3194 sayılı Yasanın 32. ve 42. maddeleri uyarınca işlem yapılacağına ilişkin 9.12.1995 günlü, 15 sayılı belediye başkanlığı işleminin iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince, 1973 yılında yapılan E-4 blok zemin katında bulunan ve yapımından itibaren kullanılmayan mekanda küçük esnaf faaliyetlerine tahsis amacıyla yapılan tadilatın ruhsata aykırı olarak yaptırıldığı gerekçesiyle durdurulduğu Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçinde ve Dışında Planı Bulunmayan Alanlarda Uygulanacak İmar Yönetmeliğinin 10. maddesinde, ruhsat alınması gerektiği halde ruhsat alınmadan yapılan veya ruhsat ve eklerine aykırı olan yapıların İmar Kanunu ve yönetmelik esaslarına uygun duruma getirilmedikçe bunların tamir, tadil ve ilavelerine izin verilemeyeceğinin kurala bağlandığı, 1973 yılında inşa edilen yapıların alt katında yapılan tadilatın aradan uzun bir zaman geçtikten sonra ruhsatsız olduğu gerekçesiyle durdurulduğu, söz konusu tadilatın taşıyıcı unsurları etkilemeyen ve ruhsat gerektirmeyen basit tadilatlar olduğu anlaşıldığından dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 21. maddesinde bu kanun kapsamına giren bütün yapılar için yapı ruhsatiyesi alınmasının zorunlu olduğu, aynı yasanın 32. maddesinde bu kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç, ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıldığı ilgili idarece tespiti üzerine belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumunun tespit edileceği, yapının mühürlenerek derhal durdurulacağı, bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı ruhsatına uygun hale getirilmez veya ruhsat alınmazsa belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip yapının belediye veya valiliklerce yıktırılacağı hükme bağlanmıştır. Dosyanın incelenmesinden, K… beldesi,…mahallesi, 437, 438, 439 parsel sayılı taşınmazlar üzerinde bulunan davacıya ait E-4 blok zemin katın mevcut kolon araları duvarla kapatılmış, doğramaları takılmış durumda olduğunun 22.11.1995 günlü tutanak ile tespit edildiği, anılan yerin bağımsız bölüm haline getirilerek dükkan olarak kullanıma açıldığı, binanın 1973 yılında ruhsatsız olarak yapıldığı ve halihazırda ruhsatının bulunmadığı, 9.12.1995 günlü, 197 sayılı belediye başkanlığı işlemi ile inşaatın bir ay içinde yasal hale getirilmesi aksi takdirde 3194 sayılı İmar Kanununun 32. ve 42. maddeleri uyarınca işlem tesis edileceğinin davacıya bildirildiği anlaşılmıştır. Bu durumda, ruhsatsız yapılan ve halihazırda ruhsatı bulunmayan binada yapılacak ilavelerin de ruhsata tabi olmayacağı düşünülemeyeceği gibi, yapılaşma yoluyla zemin kat kolon aralarının duvarla kapatılarak dükkan haline getirilip değişik amaçlı bir alan oluşturulabilmesi için belediyeden ruhsat alınmasının gerektiği açık olduğu gözetilmeden dava konusu işlemi iptal eden idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, Adana 1. İdare Mahkemesinin 1.10.1996 günlü, E:1996/46, K:1996/1200 sayılı kararının (BOZULMASINA), dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 8.12.1997 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/3064 K: 2007/4899 T: 17.09.2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/3489 K: 2005/4902 T: 19/10/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/2722 K: 1991/3123 T: 17/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4325 K: 1993/4431 T: 21/10/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/398 K: 1997/5646 T: 9.12.1997 İmar Kanunu’nun 32. maddesi uyarınca, ruhsatsız ve projeye aykırı olarak yapılan ilave yapılaşmayı ruhsata bağlama imkanı varsa; ilgilisine, tadilat ruhsatı için başvurabileceği 1 aylık süre verilmesi gerekirken, doğrudan yıkım kararı verilmesi isabetsizdir. İstemin Özeti: Ankara 6. İdare Mahkemesinin 17.10.1996 günlü, E: 1995/1205 K: 1996/1081 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … İlçesi, … 17130 ada, 1 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan 95 numaralı dükkanda yapılan ruhsatsız ilavelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca kaldırılarak yapının eski durumuna getirilmesine ilişkin 1.8.1995 günlü, 2208 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince; dosyanın incelenmesinden, ruhsatsız ilavelerin 2.9.1994 günlü tutanakla tespit edilerek mühürlendiği, 18.2.1994 günlü, 41 sayılı Belediye Meclisi Kararı ile …’deki ruhsatsız yapılaşmaların tadilat proje ve ruhsatına bağlanmasının öngörüldüğü, imar affından faydalanan dava konusu yerde mimari projesine aykırı olarak yapılan ilave ve değişikliklerin meclis kararı doğrultusunda tadilat projesi ve ruhsatına bağlanmasının ilave ve değişikliklerin yasal hale getirilmesi için zorunlu ön koşul olduğunun görüldüğü, meclis kararının alınmış olmasının, İmar Kanununa aykırı yapıları ve ilavelerin kendiliğinden yasal hale getirmesi için yeterli olmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, 18.2.1994 günlü, 41 sayılı Belediye Meclisi Kararında özellikle dava konusu durumla doğrudan bağlantılı olarak asma kat yapma ile ilgili daha önceden yapılmış ve bu tarihten sonra yapılacak imalatların fen ve sağlık kurallarına uygun tadilat projeleri ile ruhsata bağlanabileceğinin belirtildiği, meclis kararı ile plan notunda yapılan değişiklik ile işyerlerinin teknolojik gereksinmelerini karşılayıp rantabl olarak çalışmaları amacıyla işyerlerinin kendi ihtiyacına uygun iç düzenlemeler yapabileceği, asma kata ilave ve bodrum yapabilecekleri ancak bu ilavelerin hiçbir nedenle bina ebatlarını değiştirmeyeceği gibi, binanın statiğini bozmayacak, fen ve sanat kurallarına uygun olarak projelendirip ruhsata bağlanacağı, daha önce yapılmış olan tadilatlar plan notunda yapılan bu değişikliklere uygun olarak hazırlanacak projelerine göre ruhsata bağlanacağı belirtilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, 2.9.1994 günlü yapı tatil zabtı ile dükkan içine asma kat ve asma katın üzerine oda yapılarak, binanın iskan edilir durumda olduğunun, 7.10.1994 günlü ikinci tutanak ile de durumun aynen korunduğunun tespit edildiği, 1.8.1995 günlü belediye encümeni kararı ile yapıdaki tadilatın eski durumuna getirilmesine karar verildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda plan notunda değişiklik yapan 41 sayılı meclis kararı dikkate alınarak tespitin yapılması 3194 sayılı Yasa paralelinde süre verilmesi, ruhsat ve projeye aykırı yapılaşmalar için bu karara ve kararda yer alan plan notlarına uygun olarak tadilat ruhsatı için başvuruda bulunulmasının istenmesi ve buna göre değerlendirme yapılması gerekirken doğrudan yıkım kararı verilmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığından mahkemece davanın reddine karar verilmesinde yasal isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, Ankara 6. İdare Mahkemesinin 17.10.1996 günlü, E:1995/1205, K:1996/1081 sayılı kararının (BOZULMASINA), dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 9.12.1997 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1641 K: 1992/1546 T: 15/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2016 K: 1992/2199 T: 15/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/2480 K: 1993/264 T: 08/02/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4448 K: 1993/1657 T: 22.4.1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/2970 K: 1997/2027 -T: 14.4.1997 Ruhsatsız yapı mühürlendikten sonra, bu yapı için inşaat ruhsatı başvurusu; ruhsatsız inşaat hakkındaki idari para cezasını ortadan kaldırmaz. İstemin Özeti: Adana 1. İdare Mahkemesinin 6.12.1995 günlü, E:1994/1776 K: 1995/1401 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … İli, … Köyü, … Mevkii, 2343 parsel sayılı taşınmaz üzerine ruhsatsız yapı inşaa edildiğinden bahisle 3621 sayılı Yasa hükümleri uyarınca 200.000.000.-lira para cezası verilmesine ilişkin 1.12.1994 günlü, 3190 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince; sahil şeridi içerisine ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle dava konusu para cezası verilmiş ise de, aynı taşınmaz yönünden inşaat ruhsatı verilmemesine ilişkin işleme karşı açılan davada, mahkemenin 6.12.1995 günlü, E:1994/1075, K:1995/1403 sayılı kararıyla işlemin iptaline karar verildiği anlaşıldığından, davacıya para cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekilince temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 42. maddesinin 1. fıkrasında, “Ruhsat alınmadan veya ruhsat ve eklerine veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının yapı sahibine ve müteahhidine, istisnalar dışında özel parselasyon ile hisse karşılığı belirli bir yer satan ve alana 500.000.-liradan 25.000.000.-liraya kadar para cezası verilir…” hükmüne yer verilmiş, 3621 sayılı Yasanın 15. maddesinin (b) fıkrasının 1. bendinde de, “Bu kanun kapsamında kalan alanlarda kanun hükümlerine uyulmadan ruhsatsız, ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan yapıların sahiplerine ve müteahhidine, 3194 sayılı İmar Kanununda öngörülen para cezalarının iki misli para cezası verilir.” hükmü öngörülmüştür. Dosyanın incelenmesinden, sahil şeridinde yer alan davacıya ait taşınmaz üzerine ruhsatsız yapı yapıldığının 20.6.1994 günlü yapı tatil tutanağı ile belirlenerek inşaatın mühürlendiği, davacının ise bu mühürleme tarihinden sonra inşaat ruhsatı verilmesi isteminde bulunduğu, inşaat ruhsatı verilmemesi yolundaki işlemin mahkemenin 6.12.1995 günlü, E:1994/1075, K:1995/1403 sayılı kararıyla iptaline karar verilmiş ise de, anılan mahkeme kararının davalı idarece temyiz edilmesi üzerine Danıştay Altıncı Dairesinin 11.3.1997 günlü, E:1996/2188 K:1997/1215 sayılı kararıyla bozulduğu, davacıya ait olan ve sahil şeridinin ilk 20 metresinde yer alan taşınmaz üzerine yapılan yapının mühürlenmesinden sonra inşaat ruhsatı verilmesi isteminde bulunulmasının ruhsatsız inşaat yapılması fiili için yasa ile öngörülen para cezasının uygulanmasını ortadan kaldırmayacağından, davacıya para cezası verilmesine ilişkin işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Bu nedenle dava konusu işlemin iptali yolundaki mahkeme kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Adana 1. İdare Mahkemesinin 6.12.1995 günlü, E:1994/1776 K:1995/1401 sayılı kararının (BOZULMASINA), dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 14.4.1997 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1985/997 K: 1986/301 T: 18/12/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/421 K: 1986/689 T: 26/06/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/1155 K: 1987/208 T: 10/03/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/4857 K: 2004/142 T: 14/01/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/4178 K: 1995/2143 T: 25.5.1995 İrtifak hakkı tesis edilen taşınmaz üzerindeki imar mevzuatına aykırı yapının yıktırılması için irtifak hakkı sahibinin yanı sıra taşınmazın maliki de başvurabilir. İmar mevzuatına aykırı yapılar hakkında yıkım kararı alma yetkisi belediyeler veya valiliklere aittir. İstemin Özeti: Antalya İdare Mahkemesinin 27.4.1994 günlü, E: 1993/441, K: 1994/531 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … , 108 ada, 1 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki yapının 775 sayılı Yasanın 18. ve 3194 sayılı Yasanın 32. maddesi uyarınca yıktırılmasına ilişkin 9.4.1992 günlü, 708 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince; dosyanın incelenmesinden, anılan taşınmazın Turizm Bakanlığınca 23.7.1992 gününden başlamak üzere 49 yıl süre ile ve turizm yatırımı yapması için … Yatırım ve İşletmeleri Anonim Şirketine tahsis edildiği ve taşınmaz üzerinde aynı süre içinde geçerli olmak üzere irtifak hakkı kurulduğu anlaşıldığından, taşınmaz üzerindeki yapının yıkılarak taşınmaz üzerinde tahsis amacına uygun yapılaşmayı sağlayacak boş parsel oluşturmak için gerekli girişimleri adına tahsis yapılan şirketin yapması gerektiği nedeniyle davalı idarece tesis edilen işlemde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiş, karar davalı idarece temyiz edilmiştir. Medeni Kanun hükümleri uyarınca mülkiyet hakkı sahibinin bu Kanununsağladığı tüm ayni hakları kullanma yetkisi vardır. Taşınmaz üzerindeki bu yetki irtifak hakkı sahibine göre öncelikle kullanılır. Bu durumda irtifak hakkı tesis edilen taşınmaz üzerindeki imar mevzuatına aykırı yapı için irtifak hakkı sahibinin yanı sıra taşınmaz malikinin de tasarufta bulunabilme (yapının yıktırılmasını isteme) yetkisi bulunduğundan, mahkemece, irtifak hakkı tesis edilen taşınmaz üzerinde tahsis amacına uygun yapılaşmayı sağlayacak boş parsel oluşturmak için gerekli girişimlerin adına tahsis edilen şirketçe yapılması gerektiğinden bahisle işlemin iptaline karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Ancak, gerek 775 sayılı Gecekondu Kanunu, gerekse 3194 sayılı İmar Kanunu hükümleri uyarınca bu kanunlara aykırı olarak yapılmış yapılar için yıkım kararı alma yetkisi taşınmazın bulunduğu yer itibariyle belediyeler veya valiliklere ait olduğundan Mal Müdürlüğünün bu konuda karar alma yetkisinin olmaması karşısında dava konusu işlemin iptali gerekeceğinden temyize konu mahkeme kararında sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir. Dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu Antalya İdare Mahkemesinin 27.4.1994 günlü, E: 1993/441, K:1994/531 sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle (onanmasına), dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 25.5.1995 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1985/997 K: 1986/301 T: 18/12/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/421 K: 1986/689 T: 26/06/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/1155 K: 1987/208 T: 10/03/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/4857 K: 2004/142 T: 14/01/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/2829 K: 1994/2103 T: 30.5.1994 Yıkıma konu taşınmazın imar planında hangi amaca tahsis edildiği, imar planı ve imar mevzuatı uyarınca ruhsata bağlanıp bağlanamayacağı hususunun araştırılması, ruhsata bağlama imkanı varsa; İmar Kanunu’nun 32.maddesi gereği bir aylık sürenin verilip verilmediğinin incelenmesi gerekir, ancak ruhsata bağlama imkanı olmayan kaçak yapıların yıktırılması yolunda işlem tesis edilebilmesi için bir aylık sürenin beklenilmesine gerek yoktur. İstemin Özeti: Ankara 4. İdare Mahkemesinin 8.4.1993 günlü, E: 1992/1498, K: 1993/550 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … İlçesi, Kadastral 14 parsel sayılı taşınmaz üzerine davacı belediye tarafından inşa edilen hangarın yıktırılmasına ilişkin 6.10.1992 günlü, 1396 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; … Belediyelerinin ortak olduğu B… A.Ş. öncülüğünde ve katı atıkların yeniden kazanılması projesi çerçevesinde uyuşmazlık konusu hangarın inşaatına ruhsat alınmaksızın başlanıldığı tespit edilerek 30.9.1992 günlü yapı tatil tutanağı ile mühürlendiği, 30.4.1992 günlü, 1808 sayılı belediye encümeni kararıyla beş gün içinde kaldırılmasına karar verilerek bu hususun … Belediye Başkanlığı’na 5.10.1992 gününde tebliğ edildiği, 6.10.1992 günlü, 1849 sayılı belediye encümeni kararıyla da beş günlük sürede kaldırılmadığından bahisle yıkımına karar verildiği, ancak 3194 sayılı Yasanın 32. maddesi uyarınca ruhsatsız yapının ruhsata bağlanabilmesi için bir aylık süre verilmesi ve bu sürenin beklenilmesi gerekirken davalı idarece beş günlük süre verilerek ve sürenin bitiminde de yapının yıktırılması yolunda işlem tesis edildiği anlaşıldığından dava konusu belediye encümeni kararında mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Uyuşmazlık konusu olayda, taşınmazın imar planında hangi amaca tahsis edildiği, yıkıma konu yapının imar planı ve imar mevzuatı uyarınca ruhsata bağlanıp bağlanamayacağının öncelikle araştırılması, ruhsata bağlanma olanağının bulunması halinde 3194 sayılı Yasanın 32. maddesinde düzenlenen bir aylık sürenin verilip verilmediğinin incelenmesi, ancak ruhsata bağlanamayan kaçak yapıların yıktırılması yolunda işlem tesis edilebilmesi için bir aylık sürenin beklenilmesinin gerekmeyeceği açıktır. Bu durumda, İdare Mahkemesince yıkıma konu yapının ruhsata bağlanıp bağlanamayacağı hususu araştırılarak yeniden karar verilmesi gerekeceğinden işlemin iptali yolundaki kararda isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Ankara 4. İdare Mahkemesinin 8.4.1993 günlü, E: 1992/1498 K: 1993/550 sayılı kararının (BOZULMASINA), dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 30.5.1994 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2731 K: 1992/1655 T: 16/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2107 K: 1992/1941 T: 29/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1813 K: 1992/2354 T: 21/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3137 K: 1992/5040 T: 21/12/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/2830 K: 1993/5923 T: 28/12/1993 Para cezasına karşı yapılan itirazın reddine ilişkin sulh ceza mahkemesi kararı yazılı emirle Yargıtay tarafından eksik inceleme nedeniyle bozulduğundan bu konuda düzenlenen ödeme emrinin idare mahkemesince iptaline karar verilmesinde isabetsizlik görülmediği Dava, imar para cezasına ilişkin olarak tanzim ve tebliğ edilen ödeme emrinin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; davacının müteahhiti bulunduğu taşınmazın pis su toplama çukurundan sızan suların alt tarafta bulunan bina sakinlerini rahatsız ettiği gerekçesiyle encümen kararı ile 1.500.000.-TL. imar para cezası verildiği, davacının cezaya itirazı üzerine Sulh Ceza Mahkemesi kararı ile cezanın kesinleşmesi üzerine Adalet Bakanlığının yazılı emriyle Yargıtay’ın kararıyla eksik inceleme gerekçesiyle Ankara 1.Sulh Ceza Mahkemesinin kararının bozulduğu bu durumda ödeme emrinin mesnedini teşkil eden tarhiyata karşı davacı tarafından dava açılması ve açılan davanın davacı aleyhine sonuçlanmakla birlikte Yargıtay’ca bozulması karşısında ödeme emrinin da yanağının kalmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı belediyece temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu Ankara 2.İdare Mahkemesinin 2.12.1992 günlü, 1991/1384 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/3064 K: 2007/4899 T: 17.09.2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2006/1498 K: 2007/438 T: 30/01/2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1430 K: 2006/2170 Danıştay 6. Dairesi E: 2006/2410 T: 2006/6230 T: 15/12/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/490 K: 1993/5447 T: 15/12/1993 Belediyelerin, telefon şebeke hattı yapılması nedeniyle tahrip edilen yolların eski hale getirilmesi için 3194 sayılı imar kanununun 40.maddesine göre bedel talep edebilecekleri, henüz kazı çalışmaları yapılmaması halinde bu yola başvuramayacakları Dava, PTT Genel Müdürlüğü Bölge Başmüdürlüğünce Dadaşkent toplu konut bölgesine yaptırılacak yeraltı telefon şebeke hatlarının kazısı için yol tahrip bedeli olarak 1.500.000.000 lira ödenmesi durumunda kazı ruhsatı verileceği yolundaki davalı Belediye Başkanlığı işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; 3194 sayılı Yasanın 44.maddesinin 1/a bendi ve 3030 sayılı Kanun kapsamı dışında kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinin 59.maddesinin 2.bendi uyarınca ulaştırma hizmeti ve müştemilatı kapsamı içinde yer alan yeraltı telefon çalışmasını yapması için belediyeden kazı ruhsatı alması gerekmediği, sadece çalışmaya başlanıldığının yazılı olarak bildirilmesinin yeterli olduğundan, istenilen yol tahrip bedelinin ödenmesi koşuluyla yeraltı kazı ruhsatı verileceği yolunda tesis edilen işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare ve kili tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden; PTT Genel Müdürlüğünce yeraltı telefon şebeke hatları yapılması amacıyla kazı çalışmaları yapılıp tamamlandıktan sonra tahrip edilen yolların eski haline getirilmemesi durumunda, belediyelerin 3194 sayılı Yasanın 40.maddesi uyarınca yol tahrip bedelini talep edebilecekleri, ancak, uyuşmazlık konusu olayda davacı PTT Genel Müdürlüğü tarafından henüz kazı çalışmalarına başlanılmadığı, bu neden le, giderilmesi gereken bir mahzurdan söz etme olanağı bulunmadığından dava konusu işlemin mahkemece iptal edilmesinde sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Erzurum İdare Mahkemesinin 1.12.1992 günlü, 1992/655 sayılı kararının yukarıdaki gerekçeyle onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1992/430 K: 1991/2055 T: 04/02/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2740 K: 1992/1658 T: 16/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1464 K: 1992/2437 T: 26/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1611 K: 1992/2947 T: 18/06/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/560 K: 1993/5290 T: 09/12/1993 Yıktırılmasına karar verilen yapı konusunda düzenlenen tutanakta yapının hangi kısımlarının projesine aykırı olduğu belirtilmediğinden işlemin mahkemece iptaline karar verilmesinde isabetsizlik görülmediği Dava, davacı şirketin taşınmaz üzerinde inşaa ettiği otelin projesine aykırı kısımlarının yıkımına ilişkin belediye encümen kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; davacı şirket tarafından söz konusu taşınmazı üzerine inşaat ruhsatına dayanılarak inşaa edilen otelin mahallinde düzenlenen durdurma tutanağında, binanın betonarme, inşaat çalışmasının tamamlandığı ve otel olarak işletildiği, ruhsat ve eklerine aykırı yapıldığının belirtildiği, belediye encümeni kararı ile inşaatın projesine aykırı yapılan kısımlarının yıkılmasına karar verildiği, ancak 3194 sayılı İmar Kanununun 32.maddesinde ki ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapıldığı öğrenilen yapının o anki durumunun tespit edileceği yolundaki açık hükmüne rağmen bakılan davada yıkım kararına dayanak alınan durdurma tutanağında, inşaatı biten otelin hangi kısmının veya kısımlarının ne şekilde projesine aykırı olduğu yolunda açık bir saptama bulunmadığı, bu durumda aykırılıkların neler olduğu açıkca belirtilmeden soyut bir ifade ile projeye aykırılıktan söz edilerek yıkım kararı alınmasında mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu İdare Mahkemesinin 3.11.1992 günlü 1992/1007 sayılı kararında, 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/3064 K: 2007/4899 T: 17.09.2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2006/1498 K: 2007/438 T: 30/01/2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1430 K: 2006/2170 Danıştay 6. Dairesi E: 2006/2410 T: 2006/6230 T: 15/12/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/2430 K: 1993/5211 T: 09/12/1993 Apartmandaki depo bağımsız bir bölüm olmadığından, mesken haline düştürülebilmesinin kat malikleri kurulunun oybirliğiyle alacağı karara bağlı bulunduğu Dava, taşınmazda bulunan apartmanın 3 no.lu dairesinin eklentisi olan depoda ve sığınakta mimari projesine aykırı olarak yapılan kısımların 3194 sayılı İmar Kanununun 32.maddesi uyarınca yıktırılmasına ilişkin belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, davacının 3.no.lu daireyi eklentisi olan 2 no.lu depo ile birlikte 1975 yılında satın almış olduğu ve depoyu meskene çevirdiği, sığınakta projeye aykırı tadilatlar yaptığının anlaşıldığı 2981/3290 sayılı Yasanın geçici 1.maddesi uyarınca bu yasa kapsamına giren dava konusu eklentide yapılan tadilatla ilgili olarak tespit ve değerlendirme işlemleri sonuçlandırılmadan depoyu apartmanın ortak yerlerinden sayarak 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununa göre kat maliklerinin izni olmadığından yıkım kararı alınmasında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin depoya ilişkin kısmının iptaline, 634 sayılı Yasaya göre, ortak yerlerden sayılan sığınakta yapılan tadilata ilişkin kısmına yönelik açılan davanın ise kat maliklerinin izni bulunmadığı gerekçesiyle reddine karar verilmiş; bu kararın iptale ilişkin kısmı davalı belediye vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, dava konusu 2 no.lu depo 2981 sayılı Yasa kapsamında ise de bir bağımsız bölüm olmayıp davacıya ait 3 no.lu dairenin bir eklentisi olduğundan, mimari projesine aykırı olarak meskene, dolayısıyla bağımsız bölüm haline dönüştürülmesinde eklentinin kullanış amacının değişmesi nedeniyle bu değişiklik için 634 sayılı Yasa hükümleri uyarınca kat maliklerinin muvafakatinin gerekeceği, dosyada bulunan apartman kat maliklerinden … isimli kişinin belediyeye şikayet dilekçesinden ise kat maliklerinin tamamının muvafakatinin bulunmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, İdare Mahkemesince, yapılan tadilatın 2981 sayılı Yasa kapsamında değerlendirilip dava konusu işlemin depoya ilişkin kısmının iptal edilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu İdare Mahkemesinin 13.11.1991 günlü 1991/1713 sayılı kararının iptale ilişkin kısmının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2731 K: 1992/1655 T: 16/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2107 K: 1992/1941 T: 29/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1813 K: 1992/2354 T: 21/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3137 K: 1992/5040 T: 21/12/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/4239 K: 1993/5174 T: 06/12/1993 Yapıların 3194 sayılı yasanın 40. maddesine göre değerlendirilmesinin yapılmasında çevresiyle bir bütün olarak ele alınması gerektiği Dava, taşınmaz üzerindeki yapıya ait mahzurların kaldırılmasına ve masrafların %20 fazlası ile yapı sahibinden tahsiline ilişkin belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki bilgi ve belgelerin incelenmesinden dava konusu işyerinin üzerinde yapılan işin hurda oto parçası alım-satım işi olması nedeniyle, çevresel, estetik, planlama ve trafik açısından olumsuzluklar taşımadığının ve davacı tarafından giderilmesi gereken bir mahzurun olmadığının anlaşıldığı gerekçesiyle 3194 sayılı İmar Kanununun 40.maddesi uyarınca tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmayarak işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, karara dayanak alınan bilirkişi raporunda, dava konusu işyerinin özelinde, yapılan işin hurda oto parçası alım-satım işi olması nedeniyle; çevresel, estetik, planlama ve trafik açısından olumsuzluklar taşımadığı belirtilmekte ise de raporun diğer bölümlerinden, dava konusu işyerinin iki taşıt yolu arasında kaldığının, tek bir yapı olarak şehircilik açısından değerlendirilmenin yanılgıya sebep olabileceğinin, bu işyerine ve diğer tamirci dükkanlarına gelen taşıtların Yeşillik Caddesinden hızlı ve yoğun bir biçimde akan trafiği olumsuz yönde etkilediğinin, uzun dönemde bakıldığında sözü edilen iki taşıt yolu arasında kalan yapı adasında yer alan tüm işyerlerinin bu bölgeden kalkmasının gerektiğinin ve sonuç olarak da dava konusu işyerinin yakın çevresi ile bir bütün olarak ele alındığında bu tür işyerlerinin bulunduğu kentsel konum itibariyle trafik açısından sakıncalı olduğunun saptandığı, aynı yapı adasındaki diğer işyerlerinin şehircilik, estetik ve trafik yönlerinden sakıncalı olduğu görülerek 3194 sayılı yasanın 40.maddesine göre işleme tabi tutuldukları anlaşıldığın dan dava konusu işyerinin de çevresi ile bir bütün olarak ele alınması ve faaliyet alanı olarak diğer işyerlerindekine yakın işlerin yapılması karşısında aynı işleme tabi tutulması gerekirken özelinde sakıncalar taşımadığından bahisle dava konusu işlemin iptaline karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu İzmir 3.İdare Mahkemesinin 15.5.1992 günlü, 1992/538 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1641 K: 1992/1546 T: 15.4.1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/107 K: 1992/1836 T: 22/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/1150 K: 1992/2555 T: 20/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/1602 K: 1993/29 T: 18/01/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1080 K: 1993/4961 T: 09/11/1993 İkinci derecede askeri yasak bölgede bulunan inşaatın KKK tarafından durdurulmasında isabetsizlik bulunmadığı Dava, davacının taşınmazı üzerine tarımsal gıda ve benzeri maddeleri depolama, pazarlama ve ihracat için depo yapmak amacıyla inşaata başlamasına müteakip K.K.K: 1.Zırhlı Tugay Komutanlığı’nın 10.10.1989/günlü yazısı gerekçe gösterilerek Belediye Zabıtasınca inşaatın mühürlenmesini takiben inşaat yapılan yerin 2.derece Askeri Yasak Bölge içerisinde yapıldığı gerekçesiyle inşaatın durdurulması yolunda işlem tesis edildiğinin anlaşılması üzerine dilekçe ile 1.Ordu Komutanlığına yapılan başvurunun reddine ilişkin 29.11.1989/günlü K.K.K 3.Kolordu Komutanlığı işleminin, 24.1.1990 tarihli müracaatının reddine ilişkin 16.3.1990 günlü işlemin, 3.4.2990 tarihli dilekçe ile yapılan itirazın reddine ilişkin 3.8.1990 günlü Genel Kurmay Başkanlığı işleminin, söz konusu yapının yıkımına ilişkin K.K.K 3.Kolordu Komutanlığı’nın 16.1.1991 günlü işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, dava dosyasındaki belgelerin incelenmesinden, 16.3.1990 günlü, 3.Kolordu Komutanlığı ret yazısında, söz konusu inşaatın konumu itibariyle 2.derece Askeri Yasak Bölge içerisinde bulunan Çatalca Tahkimli Mevzilerinin askeri değerini olumsuz yönden etkilemesi nedeniyle askeri yönden sakınca yaratacağı şeklinde ret gerekçesi bildirdiğinin görüldüğü, ayrıca ikinci derece kara askeri yasak bölgelerinin tabela ile gösterileceği, etrafının çit ve tel örgü ile çevrileceği ve tapuya şerh verileceği yönünde 2565 sayılı yasada bir hüküm bulunmayıp sadece Resmi Gazetede ilanı yeterli görülmüş olup aksi yönde bir iddianın da mevcut olmadığı 2565 sayılı Yasanın 9/f maddesi uyarınca ruhsata tabi olmayan mahalde yapılan yapılar içinde yetkili komutanlıktan izin alınmasının gerektiği, öte yandan, idarenin yargı yönünden denetimi, işlemin yasa hükümlerine uygun tesis edilip edilmediği hususu ile sınırlı olup aynı mahaldeki diğer inşaatlara izin verilmesi veya izin alınmadan yapının tamamlanması; davacı taşınmazını yasal hale getirmeyeceği gibi yasal olmayan işlemlerin emsal alınıp yargısal denetimde irdelenmeyeceği, bu hususlar dikkate alındığında davalı idare işleminin yasa hükümleri çerçevesinde ve yasaya uygun biçimde tesis edildiğinin anlaşıldığı gerekçesiyle reddedilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin iptali istemi ile açılan davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu İstanbul 1.İdare Mahkemesinin 5.11.1992 günlü, 1992/1149 sayılı kararında, 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1641 K: 1992/1546 T: 15.4.1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/107 K: 1992/1836 T: 22/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/1150 K: 1992/2555 T: 20/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/1602 K: 1993/29 T: 18/01/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/4783 K: 2004/961 T: 20/02/2004 3194 sayılı imar kanununun 42.maddesi uyarınca aynı yapıya iki kez verilen para cezasının farklı eylemleri içerdiği İstemin Özeti: Aydın 1.İdare Mahkemesinin 1.5.2002 günlü, E:2001/555, K:2002/151 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: 7.3.1996 günlü, … sayılı belediye encümeni kararı ile para cezası verilmesinden sonra 10.4.2001 günlü tutanakla tespit edilen duruma göre inşaata devam edildiği ve her iki belediye encümeni kararı ile farklı eylemlerin cezalandırıldığı, 3194 sayılı Yasanın 42.maddesi hükmü uyarınca ruhsata aykırı olarak yapı yapma fiilinin tekrar edildiği, dolayısıyla dava konusu para cezası verilmesine ilişkin işlemin Yasaya uygun olduğu sonucuna varıldığından, dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu idare mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, Aydın İli, Kuşadası İlçesi, Camiatik Mahallesi, 76 ada, 11 ve 12 parsel sayılı davacı adına kayıtlı 3.derece kentsel sit alanı içerisinde kalan taşınmaz üzerinde yapılan ruhsatsız inşaatın 3194 sayılı Yasanın 32. ve 42.maddeleri uyarınca yıktırılmasına ve para cezası verilmesine yönelik 9.8.2001 günlü, 2590 sayılı belediye encümeni kararının para cezasına ilişkin kısmının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dava konusu taşınmaz için 7.3.1996 günlü, … sayılı belediye encümeni kararı ile 3194 sayılı Yasanın 42.maddesi uyarınca para cezası verildiği, bu kararın dayanağını oluşturan 20.4.1995 günlü tutanağın davalı idareden istenildiği; ancak arşivde olmadığından bahisle gönderilmediği, bu nedenle 20.4.1995 günlü tutanak tarihi itibariyle inşaatın yapı durumunun tespit edilemediğinden inşaata devam edilip edilmediğinin anlaşılamadığı, ayrıca 20.4.1995 günlü tutanağa istinaden 7.3.1996 günlü, 511 sayılı belediye encümeni kararıyla davacıya 3194 sayılı yasanın 42.maddesi uyarınca para cezası uygulaması yapılırken, aynı kanunun 32.maddesinde ruhsatsız inşaatlar için öngörülen yasal sürecin de başlatılması, bu süreç sonucunda inşaata ruhsat alınmaması veya inşaata ruhsat verilme imkanının bulunmaması halinde yıkım kararı verilmesi gerekirken, 10.4.2001 günlü tutanağa istinaden ikinci kez para cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş; karar davalı idarece temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 42.maddesinin 1.fıkrasında; ruhsat alınmadan veya ruhsat veya eklerine aykırı olarak yapılan yapının yapı sahibine ve müteahhidine para cezası verileceği; anılan maddenin 3.fıkrasında da, birinci fıkrada belirtilen fiillerin tekrarı halinde para cezalarının bir katı arttırılarak verileceği öngörülmüştür. Dosyanın incelenmesinden, 7.3.1996 günlü, … sayılı belediye encümeni kararı ile, 20.4.1995 gününde mahallinde yapılan tespitle imar planında 3.derece kentsel sit alanı içinde bulunan taşınmaz üzerine ruhsatsız olarak inşaat yapıldığı belirtilerek 3194 sayılı Yasanın 32.maddesi uyarınca inşaatın mühürlendiği, söz konusu taşınmazın ruhsata bağlanabilecek yerlerden olması nedeniyle aynı Yasanın 42.maddesi uyarınca davacıya para cezası verildiği; 10.4.2001 gününde mahallinde yapılan sonraki tespitle ise, kentsel sit alanı içinde projesiz 3 kat inşaat yapıldığı, çatı katının ahşap doğrama ile bahçe çekme mesafelerinin de dikkate alınmadan kapatıldığının saptandığı ve 3194 sayılı Yasanın 32.maddesi uyarınca mühürlenen inşaat 30 gün içinde yasal duruma getirilmediğinden anılan Yasanın 32. ve 42.maddeleri uyarınca ruhsatsız kısımların yıkılmasına ve para cezası verilmesine ilişkin dava konusu edilen belediye encümeni kararının verildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda, 7.3.1996 günlü, … sayılı belediye encümeni kararı ile ruhsatsız inşaata başlanılması nedeniyle para cezası verilmesinden sonra 10.4.2001 günlü tutanakla projesiz ve ruhsatsız 3 katlı inşaat yapıldığı ve çatı ile bahçe mesafelerinin kapatıldığı saptanan olayda her iki belediye encümeni kararı ile farklı eylemlerin cezalandırıldığı anlaşıldığından, yukarıda içeriği yazılı 3194 sayılı Yasanın 42.maddesinin ilgili hükümleri uyarınca farklı eylemler nedeniyle para cezası verilmesine yönelik dava konusu işlemde Yasaya aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Dava konusu işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında bu nedenle isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle Aydın 1.İdare Mahkemesinin 1.5.2002 günlü, E:2001/555, K:2002/151 sayılı kararının BOZULMASINA, 10.120.000.- lira karar harcı ile fazladan yatırılan 7.530.000.- lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 20.2.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1641 K: 1992/1546 T: 15.4.1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/107 K: 1992/1836 T: 22/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/1150 K: 1992/2555 T: 20/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/1602 K: 1993/29 T: 18/01/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3792 K: 1993/4654 T: 08/11/1993 Ruhsatla yapılmakta olan yapının tümünün, 1. kat balkonlarının geçiş güvenliğini tehlikeye düşürmesi nedeniyle balkon sorununun çözümlenmesine kadar durdurulmasına karar verilmesinde isabet görülmediği Dava, taşınmaz üzerinde ruhsatla yapılmakta olan inşaatın, 1.kat balkonlarının geçiş güvenliğini tehlikeye düşürmesi nedeniyle balkon sorunu çözümleninceye değin durdurulmasına ilişkin 26.7.1991 günlü işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; anılan inşaatın ruhsata ve onaylı projeye uygun olarak yapılmakta olduğu, bu durumda davalı idarenin ruhsat değişikliği yoluna giderek sorunu çözmesi mümkünken, tüm inşaatın durdurulması yönünde işlem tesis etmesinde mevzuata uyarlık bulunmayarak, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekilince temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu Bursa 2.İdare Mahkemesinin 8.5.1992 günlü, 1992/189 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/4397 K: 2007/5914 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1650 K: 2006/1921 T: 12/04/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/3982 K: 2006/4919 T: 20/10/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/4906 K: 2006/5387 T: 20.11.2006 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/5099 K: 1993/4653 T: 08/11/1993 Ruhsatsız biçimde yapılan yapının bulunduğu arsanın davacının annesine ait olmasının başlı başına yapının da maliki olduğu göstermeyeceği Dava, iki katlı betonarme bina üzerine ilave edilen bir katın 3194 sayılı İmar Kanununun 32.maddesi uyarınca yıktırılmasına ilişkin belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince Danıştay Altıncı Dairesinin 1992/2017 sayılı Bozma kararına uyularak; ruhsatsız ilave inşaatın 27.6.1990 günlü tutanakla tespit edilerek mühürleme tarihinden itibaren bir ay içinde ruhsata bağlanmadığının anlaşıldığı, anılan tutanak ile dava konusu işlemin davacı adına düzenlendiği ve davacıya tebliğ edildiği, söz konusu yapının üzerinde bulunduğu arsanın davacının annesi adına kayıtlı olmasının başlı başına yapının da maliki olduğunu göstermeyeceği, davacının da bu yolda herhangi bir itirazının bulunmadığı gerekçesiyle yıkım işleminin davacı adına yürütülmesinde ve anılan yapının yasal süresi içinde ruhsata bağlanmaması nedeniyle yıktırılmasına karar verilmesi işleminde hukuka aykırılık görülmeyerek davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin iptali istemi ile açılan davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu Manisa İdare Mahkemesinin 14.10.1992 günlü, 1992/655 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerin den hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/4397 K: 2007/5914 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1650 K: 2006/1921 T: 12/04/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/3982 K: 2006/4919 T: 20/10/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/4906 K: 2006/5387 T: 20.11.2006 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4565 K: 1993/4462 T: 25.10.1993 Ruhsatsız olması nedeniyle yıktırılmasına karar verilmesine karşın belediyece yıktırılmayan ve iskan edilmesine göz yumulan binanın kendiliğinden yıkılması sonucu ölenlerin yakını olan davacıya manevi tazminat verilmesinde isabetsizlik yoktur. İstemin Özeti: … İdare Mahkemesinin 18.2.1992 günlü, E: 1990/7424, K: 1992/89 sayılı kararının, usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … İli, … Mah. 73 pafta, 102 ada, 4 parsel sayılı taşınmaz üzerine ruhsatsız olarak inşa edilen yapının yıktırılması yolunda belediye encümenince karar alınmasına rağmen yapının yıktırılmaması ve iskan edilmesine göz yumulması sonucu 3.1.1983/gününde binanın kendiliğinden yıkılması nedeniyle binada ikamet eden yakınlarının ölümünden dolayı duyulan acı ve eleme karşılık toplam 5.500.0000.- lira manevi tazminat ödenmesi istemiyle açılmış, idare mahkemesince; Anayasanın 125. maddesinin son fıkrasında “idare kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür.” hükmüne yer verildiği, olay tarihinde yürürlükte bulunan 6785 sayılı yasa ile belediyelere ruhsatsız yapılan inşaatların durdurulması ve yasal süresinde ruhsata bağlanmaması halinde yıktırılması yolunda görevler verildiği, sözü edilen Bodrum+Zemin+6 normal katlı ruhsatsız yapının belediye elemanlarınca 25.10.1980/ve 22.4.1981 günlerinde tespit edilerek mühürlendiği, 28.4.1981/günlü, 920 sayılı belediye encümeni kararıyla yıktırılması yolunda işlem tesis edildiği ancak, bina yıkılmadığı gibi belediyece şehir suyu, Türkiye Elektrik Kurumunca elektrik verilerek iskan edilmesine göz yumulduğu, bu durumda, davalı … Belediye Başkanlığının yasaların belediyeye verdiği görev ve sorumlulukları zamanında yerine getirmeyerek hizmet kusuru işlediğinin açık olduğu ve kaçak yapının çökmesi sonucu yakınlarının ölümü nedeniyle davacıların duyduğu acı ve eleme karşılık manevi tazminat ödenmesinin yerinde olduğu gerekçesiyle.- lira manevi tazminat isteminin kabulüne karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Manevi tazminat istemiyle açılan davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kabulü yolundaki temyize konu … İdare Mahkemesinin 18.2.1992 günlü, E:1990/742, K: 1992/89 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun 49. maddesi sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanması dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 25.10.1993 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2078 K: 1992/1469 T: 10/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/2724 K: 1993/1368 T: 7.4.1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3948 K: 1993/1959 T: 20/05/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/722 K: 1993/2694 T: 24.6.1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4325 K: 1993/4431 T: 21/10/1993 Ruhsatlı inşaatın durdurulması nedeniyle meydana gelen zararın tazmini gerektiği Dava, davacının ruhsatlı inşaatının davalı idarece durdurulması sebebiyle uğradığı zararın yasal faizi ile birlikte tazmini istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, davacının uğradığı zararın tespiti amacıyla mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda özetle, dava konusu edilen durdurma işlemi nedeniyle uğranılan reel zararın, 1991/yılında yayınlanan rayiç ve Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 2.3.1991 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan karne katsayısı tebliğ ile yapı, tesis ve onarım işleri ihalelerine katılma yönetmeliği gereğince hazırlanan örneklerden yararlanılarak 1988/deki 1 birim maliyetin 1990/tarihindeki 2.72 lik birim maaliyetten düşürülerek 1.72 birim maliyette fazla harcama yapılarak 67.224.603 lira olduğunun belirtildiği, bu raporun mahkemece de kabul edilerek mahkemelerince istem ile bağlı bulunduklarından dolayı, 59.000.000 lira zararın dava tarihi olan 7.9.1989/dan itibaren yasal faizi ile birlikte davalı idareden alınarak davacıya verilmesine karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Tazminat isteminin kabulüne ilişkin temyize konu İzmir 3.İdare Mahkemesinin 16.4.1992 günlü, 1992/435 sayılı kararında, 2577 sayılı, İdari Yargılama, Usulü Kanununun 49. maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/567 K: 2005/2573 T: 04/05/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/3064 K: 2007/4899 T: 17.09.2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/3489 K: 2005/4902 T: 19/10/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1988/858 K: 1989/659 T: 28/03/1989 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3933 K: 1993/4413 T: 21/10/1993 Ruhsat almadan yapıya başlanılması mümkün olmadığından, ruhsatsız biçimde yapılmakta olan inşaatın durdurulmasında isabetsizlik görülmediği, ruhsatsız yapı idarece durdurulduğuna ve ruhsat için başvuruda bulunulduğuna göre anılan yapının yaktırılmasına karar verilmesinin mevzuata aykırı olduğu Dava, 2 parsel sayılı taşınmazda yaptırılacak inşaat için ruhsat verilmemesine ilişkin işlemle ruhsatsız inşaatın durdurulması ve 3194 sayılı Yasanın 32. maddesi uyarınca yaktırılmasına ilişkin işlemlerin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince davacının ruhsat verilmesi istemiyle usulüne uygun olarak başvuruda bulunmasına karşın, inşaatın teknik uygulama sorumluluğunu üstlenecek teknik elemanın hazırlanan ruhsata imzası gerektiği şeklindeki, eksiklik olarak kabulü mümkün olmayan bir gerekçe ile ruhsat verilmemesine ilişkin işlemde ve inşaatın ruhsatsız olduğuna dayanılarak tesis olunan inşaatın mühürlenmek suretiyle durdurulması ve yıkımına ilişkin işlemlerde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiş ve bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinin 1. fıkrasında, bu kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veye ruhsat eklerine aykırı yapı yapıldığının ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine belediye ve valiliklerce o andaki inşaat durumunun tespit edilip, yapının mühürlenerek inşaatın derhal durdurulacağı kurala bağlanmıştır. Uyuşmazlık konusu olayda da, davacının 4.9.1990 tarihli ruhsat başvurusunun bulunmasına karşın henüz bu istemi yerine getirilmeden davacının ruhsatsız olarak inşaata başlayarak 1 ve 2 no.lu blokların su basman betonlarının atıldığı, 3 no.lu bloğun su basman kalıbının atıldığı, 4 ve 5 no.lu blokların temel sömellerinin betonunun döküldüğü, 6 no.lu bloğun temelinin kazıldığının davalı idarece tespiti üzerine inşaatın 15.10.1990 gününde durdurulduğu anlaşılmış olup, yukarıda açıklanan madde hükmü uyarınca her ne sebeple olursa olsun ruhsat alınmadan inşaata başlanması mümkün olmadığından, davalı idarece inşaatın durdurulması yolunda tesis edilen işlemde mevzuata aykırılık bulunmayıp, İdare Mahkemesinde bu konuda iptal kararı verilmesinde isabet görülmemiştir. Temyiz edilen mahkeme kararının ruhsat vermeme ve yıkıma ilişkin kısmında ise 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır. Diğer taraftan, 3194 sayılı Yasanın 32. maddesinin 3, 4, ve 5. fıkralarında yapı tatil zabtının tebliğinden itibaren en çok 1 ay içinde yapı sahibinin yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak belediye veya valilikten mühürün kaldırılmasını isteyeceği, ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğunun inceleme sonucunda anlaşılması halinde mühürün kaldırılacağı ve inşaatın devamına izin verileceği, aksi takdirde, ruhsatın iptal edileceği, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan binanın belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip belediye veya valilikçe yıktırılacağı kurala bağlanmış olup ruhsatsız başlanılan yapının davalı idarece durdurulduğuna ve davacının ruhsat başvurusu da bulunduğuna göre bu aşamada yıkım kararı verilmesinde bu yönde de isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, temyize konu Edirne İdare Mahkemesinin 30.4.1992 günlü E:1990/818, K:1992/224 sayılı kararının durdurma işleminin iptaline ilişkin kısmının bozulmasına, ruhsat verememe ve yıkıma ilişkin işlemlerin iptaline ilişkin kısmının yukarıdaki gerekçenin de ilavesi suretiyle onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2078 K: 1992/1469 T: 10/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/2724 K: 1993/1368 T: 7.4.1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3948 K: 1993/1959 T: 20/05/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/722 K: 1993/2694 T: 24.6.1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/922 K: 1993/4167 T: 13/10/1993 Yıkmaya ilişkin belediye encümeni kararında davacıya bir aylık süre tanınmasına karar verildiğinden, mahkemece bir aylık süre tanınmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmesinde isabet görülmediği Dava, davacı kooperatif tarafından yapılan inşaatın ruhsat ve eklerine aykırı olan bölümlerinin bir aylık süre zarfında yasal duruma getirilmesi, getirilmediği takdirde yıktırılması yolundaki belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; inşaatın ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapıldığı gerekçesiyle mühürlendiği ve aynı gün alınan encümen kararı ile de yıkımına karar verildiği davacı kooperatife 3194 sayılı Yasanın 32.maddesi uyarınca yapı imar mevzuatına uygun hale getirmesi için yasal bir aylık süre verilmediği, bu süre verilmeksizin tesis edilen yıkım işleminde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 32.maddesinde, ruhsat alınmadan yapıya başlanılması veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığının tespiti halinde ne gibi işlemler yapılacağı ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır. Madde hükmüne göre herhangi bir yapının ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olduğunun tespiti ve inşaatın mühürlenmesi durumunda, inşaat sahibine inşaat ruhsatı alabilmesi veya yapısını ruhsat ve eklerine uygun hale getirmesi için bir aylık süre tanınması, bu süre içinde ruhsat alınmaması veya yapının ruhsat ve eklerine, imar planına uygun hale getirilmemesi halinde ruhsatın iptal edilerek ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan binanın belediye encümeni kararına dayanılarak yıktırılması gerekir. Dosyanın incelenmesinden, 4.1.1991 tarihli yapı Tatil Zaptı ile davacı kooperatif tarafından yapılan inşaatlarda İmar Yönetmeliğinin 30 ve 34.maddelerinin ihlal edilerek kaba inşaatların tamamlandığı, çatıların yapılmakta olduğu saptanarak inşaatın mühürlendiği, 4.1.1991 tarih ve 11 sayılı belediye encümeni kararı ile “… yapı sahibine gerekli tebligat yapılarak 1 (bir aylık) süre zarfında yapısını yasal duruma getirmesine getirmediği takdirde yapı sahibince yıkılmasına, yıkılmadığı takdirde Belediyece yıkılarak yıkım masraflarının yasa uyarınca yapı sahibinden tahsiline,…” karar verildiği, bu kararın 8.1.1991 tarihli yazı ile davacıya tebliği edildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda, dava konusu belediye encümeni kararının yıkımla ilgili bölümü kararda da açıkça belirtildiği gibi, yapı sahibine gerekli tebligat yapılarak verilen bir aylık süre sonunda yapının yasal duruma getirilmemesi halinde yürürlüğe girmektedir. Bir aylık süre geçmeden yapının yıktırılacağı hususunda encümen kararında bir hüküm yoktur. Yukarı da anılan madde hükmüne uygun olarak bir aylık süre belediye encümeni kararı ile verilmiş ve bu durum davacıya da tebliği edilmiştir. Bu nedenle, dava konusu belediye encümeni kararı usule ve yasaya uygun olduğundan ve davacıya, yapısını yasal duruma getirmesi için bir aylık süre verildiğinden dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle temyize konu İzmir 1.İdare Mahkemesinin 29.12.1992 günlü, 1992/1470 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/1084  K: 2007/2323 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/198 K: 1985/1031 T: 11/06/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/1026 K: 1986/159 T: 13/02/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/74 K: 1986/405 T: 17/04/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/145 K: 1993/4119 T: 12/10/1993 İki dükkan arasındaki ortak duvarın bir bölümünün kaldırılması ve dükkan içine asma kat ilave edilmesi şeklinde yapılan değişikliklerin ruhsata tabi olduğu Dava binada yapılan projeye aykırı ruhsatsız değişikliklerin 3194 sayılı Yasanın 32. maddesi uyarınca yıkımına ilişkin belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki bilgi ve belgelerin incelenmesinden iki dükkan arasındaki ortak duvarın bir bölümünün kaldırılması ve dükkan içine asma kat ilave edilmesi şeklinde yapılan değişikliklerin ruhsata tabi olduğu, ruhsatsız değişiklikler hakkında idarece tesis edilen işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığının anlaşıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin iptali istemi ile açılan davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu Ankara 5.İdare Mahkemesinin 29.9.1992 günlü 1992/1413 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/213 K: 2005/6646 T: 26/12/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/831 K: 2007/453 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/6062 K: 2004/3997 T: 21/06/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1983/1328 K: 1984/342 T: 31/01/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/786 K: 2005/1092 Yıkım ve para cezasına ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davada, mahkemece yıkım işleminin kısmen iptal edilmesi üzerine, para cezası miktarının mahkeme kararının iptal gerekçeleri de göz önünde tutularak davalı idarece yeniden takdir edilmesi gerektiğinden, bu durum dikkate alınmaksızın para cezasının kısmen iptali ile davanın kısmen reddi yolunda verilen kararda isabet görülmediği hakkında. İstemin Özeti: İzmir 2. İdare Mahkemesinin 11.12.2003 günlü, E:2003/608, K:2003/1556 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, İzmir, Buca, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazda ruhsat ve eki projeye aykırı yapının 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32.maddesi uyarınca yıkımına ve davacıya 1.150.000.000-lira para cezası verilmesine İlişkin 18.3.2003 günlü, 2003/366 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen rapor ile dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, 15.6.1999 günlü yapı tatil tutanağı ile ruhsat eki projesine aykırı olarak 2.bodrum kattaki 20 m2 olan kısım, yol genişliğine uygun olmayan 1 metrelik kapalı çıkma ve demiryoluna bakan kısımda 1,5 metrelik komşu yanaşması (16.8.1993 günlü, 3060 sayılı imar durumuna aykırı) ile giriş kotunun 2 metre yükseklikte olduğunun saptanarak mühürlendiği, ancak bilirkişi tarafından 2. bodrum katta 20 m2 olan kısmın mevcut olmadığı, 1 metrelik kapalı ve 1 metrelik açık çıkmanın onaylı projesine uygun olduğu, demiryoluna bakan kısmında 1,5 metrelik komşu yanaşmasının da 6.9.2000 günlü tadilat ve 4.4.2002 günlü yenileme ruhsat eki mimari projesindeki ile aynı nitelikte bulunduğu, yapının giriş kotunun 16.5.1997, 6.9.2000 ve 4.4.2002 günlü ruhsatlar ile eki onaylı mimari proje ve tadilatlarında 1 metre olarak gösterilmesine rağmen 2,45 metre yükseklikte olduğunun belirlendiği anlaşıldığından, dava konusu işlemin; 2.bodrum katta 20 m2 alanlı bölüm, yol genişliğine uygun olmayan 1 metrelik kapalı çıkma ile demir yoluna bakan bölümdeki 1,5 metrelik komşu yanaşmasındaki tadilatların yıkımı ile buna isabet eden 650.000.000.-lira para cezasına ilişkin kısmında hukuka uyarlık görülmediğinden iptaline, anılan işlemin yapının giriş kotunun mimari projesine aykırı olduğundan yıkımına ve para cezasının buna isabet eden 500.000.000.-liralık bölümünde ise hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın bu kısmının reddine karar verilmiş; bu karar taraflarca temyiz edilmiştir. Temyize konu İzmir 2.İdare Mahkemesinin 11.12.2003 günlü, E:2003/608, K:2003/1556 sayılı kararının dava konusu işlemin yıkıma yönelik olarak kısmen iptali ile davanın kısmen reddine ilişkin bölümünde 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin l.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır. Temyize konu kararın imar para cezasına ilişkin kısmına gelince; Uyuşmazlık konusu işlemin yıkıma ilişkin bölümüne ilişkin olarak Mahkemece yapılan yargılama sonucu, işlemin kısmen iptali ile davanın kısmen reddedilmesi üzerine, para cezasının mahkeme kararının yıkıma yönelik gerekçeleri de göz önünde tutularak davalı idarece yeniden takdir edilerek belirlenmesinin gerektiği bu durumda para cezasının kısmen iptali ile davanın kısmen reddi yolunda verilen kararda isabet görülmemiştir. Bu itibarla, İdare Mahkemesince bu husus göz önüne alınarak para cezası yönünden yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle İzmir 2.İdare Mahkemesinin 11.12.2003 günlü, E:2003/608, K:2003/1556 sayılı kararının yıkıma ilişkin kısmının onanmasına, para cezasına ilişkin kısmının ise bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 22.2.2005 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1374 K: 2006/1416 T: 27/03/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/7550 K: 2006/1946 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/213 K: 2005/6646 T: 26/12/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/6912 K: 2006/1029 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/638 K: 1993/3930 T: 04/10/1993 Ödeme emrinin düzenlenip tebliğ edilmesi sırasında para cezasının verilmesine ilişkin encümen kararının tebliğ edilmediği anlaşıldığından, para cezasının kesinleşmesinden söz edilemiyeceği Dava, 3194 Sayılı Yasanın 52.maddesi uyarınca kesilen para cezasının tahsili için düzenlenen 5.6.1990 günlü, 1990/143 sayılı ödeme emrinin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; ödeme emrinin tanzim ve tebliği sırasında para cezasının dayanağını teşkil eden encümen kararı davacıya tebliği edilmemiş olduğundan kesinleşmiş bir amme alacağı bulunmadığı ancak, daha sonra encümen kararının tebliğ edildiği ve Sulh Ceza Mahkemesinin reddi ile kesinleştiği, bu durumda usulüne uygun olarak tahakkuk eden ve ödeme emrinin tebliğinden sonra mahkemece itirazın reddi ile kesinleşen amme alacağının tahsili amacıyla düzenlenen ödeme emrinde sonucu itibariyle hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle reddedilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 3194 Sayılı Yasanın 42.maddesinde ruhsat alınmadan veya ruhsat ve eklerine veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine para cezası verileceği, bu cezalar karşı cezanın tebliğinden itibaren 7 gün içinde Sulh Ceza Mahkemesine itiraz edilebileceği itiraz üzerine verilen kararların kesin olduğu kurula bağlanmıştır. 6183 sayılı Yasanın 54.maddesinde ödeme süresi içinde ödenmeyen amme alacağının tahsil dairesince cebren tahsil olunacağı, 55.maddesinde ise, amme alacağını vadesinde ödemeyenlere 7 gün içinde borçlarını ödemeleri veya mal bildiriminde bulunmaları lüzumunun bir ödeme emri ile tebliğ olunacağı hükümleri yer almıştır. Yukarıda belirtilen yasa hükümlerine göre imar para cezasının (kamu alacağı) tahsili amacıyla ödeme emri düzenlenmeden önce para cezasına ilişkin belediye encümeni kararının ilgiliye tebliğ edilmesi ve ilgilinin bunu vadesinde ödememesi veya Sulh Ceza Mahkemesine itirazda bulunmuş ise itirazın reddedilmiş olması gerekir. Olayda ise, 7.9.1989/günlü encümen kararı ile para cezası alınmasına karar verildiği, ancak bu kararın davacıya tebliğ edilmediği, buna karşın 5.6.1990 günlü ödeme emrinin düzenlenerek 6.6.1990 tarihinde tebliğ edildiği, encümen kararının ise 19.6.1991 tarihinde tebliğ edildiği anlaşıldığından, mahkemece verilen kararda isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, temyize konu İstanbul 6.İdare Mahkemesinin 23.12.1993 günlü, 1992/1561 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/3064 K: 2007/4899 T: 17.09.2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2006/1498 K: 2007/438 T: 30/01/2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1430 K: 2006/2170 Danıştay 6. Dairesi E: 2006/2410 T: 2006/6230 T: 15/12/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3790 K: 1993/3929 T: 04/10/1993 Para cezası verilmesine ilişkin belediye encümeni kararı ile ödeme emrinin aynı zamanda tebliğinin usulsüz olduğu Dava, 3194 Sayılı Yasanın 42.maddesi gereğince kesilen para cezasının tahsili için düzenlenen ödeme emrinin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; para cezasına ilişkin encümen kararına karşı Sulh Ceza Mahkemesine itiraz edildiği, Sulh Ceza Mahkemesince itirazın reddedildiği, bu durumda tahsili istenilen alacağın kesinleştiği, 6183 sayılı yasaya göre ödeme emri düzenlenmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle dava reddedilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 42.maddesinde, ruhsat alınmadan veya ruhsat ve eklerine veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine para cezası verileceği, bu cezalara karşı cezanın tebliğinden itibaren 7 gün içinde Sulh Ceza Mahkemesine itiraz edilebileceği itiraz üzerine verilen kararların kesin olduğu kurala bağlanmıştır. 6183 sayılı Yasanın 54.maddesinde ödeme süresi içinde ödenmeyen amme alacağının tahsil dairesince cebren tahsil olunacağı, 55.maddesinde ise, amme alacağını vadesinde ödemeyenlere 7 gün içinde borçlarını ödemeleri veya mal bildiriminde bulunmaları lüzumunun bir ödeme emri ile tebliğ olunacağı hükümleri yer almıştır. Yukarıda belirtilen yasa hükümlerine göre imar para cezasının (kamu alacağı) tahsili amacıyla ödeme emri düzenlenmeden önce para cezasına ilişkin belediye encümeni kararının ilgiliye tebliğ edilmesi ve ilgilinin bunu vadesinde ödememesi veya Sulh Ceza Mahkemesine itirazda bulunmuş ise itirazın reddedilmiş olması gerekir. Olayda ise, imar para cezası alınmasına ilişkin 26.3.1990 günlü, belediye encümeni kararı ve dava konusu ödeme emrinin davacıya 15.4.1990 gününde birlikte tebliğ edildiği, 17.4.1990 tarihinde ise davacının belediye encümen kararına karşı Marmara Sulh Ceza Mahkemesine itiraz ettiği anlaşıldığından, mahkemece verilen kararda isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu Bursa 2.İdare Mahkemesinin 19.12. 1991 günlü, 1991/942 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1992/430 K: 1991/2055 T: 04/02/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2740 K: 1992/1658 T: 16/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1464 K: 1992/2437 T: 26/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1611 K: 1992/2947 T: 18/06/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4617 K: 1993/3926 T: 04/10/1993 Köy sınırları içerisinde ruhsat alınmaksızın yapılabilecek yapının valilikçe denetlenebileceği, mevzuata aykırı olması halinde yapının durdurulabileceği Davacı tarafından Valiliğin inşaatı ancak fen ve sağlık yönünden denetleme yetkisine sahip olduğu ileri sürüldüğünden 2577 sayılı Yasanın 3622 sayılı yasayla değişik 54. maddesinin (c) bendine göre Dairemizin 1992/2931 sayılı kararı kaldırılarak işin esası incelendi. Dava, davacının Köyünde yaptığı inşaatın 3194 Sayılı Yasanın 32. maddesi uyarınca durdurulmasına ilişkin Karaman Valiliği Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açmıştır. İdare Mahkemesince; 3194 sayılı Yasanın 27. maddesi ile Belediye ve Mücavir Alan Sınırları içinde ve dışında planı Bulunmayan Alanlarda Uygulanacak İmar Yönetmeliğinin 57. maddesi hükümlerine göre belediye mücavir alan sınırı dışında planı bulunmayan köy ve mezraların yerleşik alanlarında, köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanlarca yapılan konut amaçlı yapıların inşaat ve yapı kullanma iznine tabi bulunmadığı, olayda davacının Köyünde konut amaçlı yaptığı inşaatın kaçak olarak başlandığı yerin inşaata elverişli olmadığı, 3194 sayılı yasada belirtilen komşu bahçe mesafesine uyulmadığı belirtilerek durdurulduğunun anlaşıldığı, ancak 20.3.1990 tarihli Köy İhtiyar Heyeti kararı ile inşaata başlaması uygun görülen davacının yaptığı inşaatın ruhsata tabi olmaması nedeniyle durdurulmasında hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare ve müdahil vekili tarafından temyiz edilmiştir. 3194 Sayılı yasanın 27.maddesinde “Belediye ve mücavir alanlar dışında köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanların köy yerleşik alanları ve mezralarda yaptıracağı konut hayvancılık veya tarımsal amaçlı yapılar için inşaat ve iskan ruhsatı aranmaz. Ancak, yapının Fen ve Sağlık kurallarına uygun bulunması ve muhtarlıktan izin alınması gerekir.” hükmü yer almaktadır. Dosyanın incelenmesinden; davacının 20.3.1990 tarihli köy ihtiyar heyeti kararı üzerine ruhsatsız olarak inşaata başladığı, yapı yerinin inşaata elverişli olmadığı ve yapının 3194 sayılı yasada belirtilen komşu bahçe mesafesine uygun alarak yapılmadığından tespit edilmesi nedeniyle durdurulduğu anlaşılmıştır. Yukarıda yer alan yasa maddesi uyarınca köy sınırları içinde kalan dava konusu yapı için ruhsat gerekmemektedir. Ancak, ruhsata tabi olmasa da yapının imar mevzuatı ile fen ve sağlık koşullarına uygun yapılıp yapılmadığının valiliklerce denetleneceği açıktır. Dava konusu olayda Valilikçe inşaatın fen ve sağlık koşullarına uygun olmadığının saptanması üzerine sözü edilen tespitin doğal bir sonucu olarak inşaatın durdurulması yukarıda yer alan yasa hükmü gereğidir. Bu durumda, Valilikçe yapılan tespitin yerinde ve doğru olup olmadığı, diğer bir deyişle yapının imar mevzuatı ile fen ve sağlık koşullarına uygun bulunup bulunulmadığı hususunun araştırılarak bir karar verilmesi gerekirken, anılan ruhsata tabi olmaması nedeniyle inşaatın durdurulmasına ilişkin dava konusu işlemin iptal edilmesinde hukuka uyarlık görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, temyize konu Konya İdare Mahkemesinin 1991/49 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1653 K: 1991/3208 T: 23/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/741 K: 1992/222 T: 27/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2612 K: 1992/1851 T: 22/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2064 K: 1992/2296 T: 20/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/722 K: 1993/2694 T: 24.6.1993 Yıkım sırasında ölen görevlinin ailesi tarafından idarenin hizmet kusuruna dayalı olarak açılan maddi ve manevi tazminat istemli davada mahkeme tazminat miktarı ile bağlıdır. Ayrıca manevi tazminata niteliği gereği faiz yürütülemez İstemin Özeti: Ankara 2. İdare Mahkemesinin 14.5.1992 günlü, E: 1988/134, K: 1992/557 sayılı kararının, davacı tarafından, manevi tazminatta faize hükmedilmemesinin hatalı olduğu, davalı idare tarafından da usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, davacının eşinin 21.10.1986/tarihinde davalı idarece yürütülen yıkım çalışmaları sırasında ölmesi nedeniyle uğranılan 10.000.000.- lira maddi, 8.000.000.- lira manevi zararın tazmini istemiyle açılmış, idare mahkemesince, davacının davalı idarede teknisyen olarak görev yapan eşinin 21.10.1986/tarihinde yapılan yıkım sırasında enkaz altında kalarak ölmesi olayında idarenin hizmet kusuru bulunduğu, bu durumda bir kamu hizmetinin yürütülmesi sırasında meydana gelen bu olay nedeniyle uğranılan zararın idarece tazmini gerekeceği, mahkemelerince yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporda, ölenin eşinin 186.343.599.- lira, kızının 8.729.393.- lira maddi zarara uğradığı belirtilmişse de taleple bağlı kalması gerektiğinden toplam 10.000.000.-lira maddi ve 8.000.000.- lira manevi tazminata hükmedilmiş, maddi tazminat miktarına dava tarihinden itibaren yasal faiz yürütülmesine, manevi tazminata niteliği itibariyle faiz yürütülmesine yer olmadığına karar verilmiş ve bu karar taraflarca temyiz edilmiştir. Tazminat isteminin kabulüne ilişkin temyize konu Ankara 2. İdare Mahkemesinin 14.5.1992 günlü, E: 1988/134, K: 1992/557 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 24.6.1993 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1992/430 K: 1991/2055 T: 04/02/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2740 K: 1992/1658 T: 16/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1464 K: 1992/2437 T: 26/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1611 K: 1992/2947 T: 18/06/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/562 K: 1993/2506 T: 26/06/1993 Müteahhidin inşa ettiği yapının durdurulmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açabileceği Dava, davacı müteahhit tarafından yapılmakta olan yapının durdurulmasına ilişkin işlemlerin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; 2577 sayılı Yasanın 2.maddesinin 1/a bendinde İdari işlemler hakkında dava açma yetkisinin ancak bu işlemlerden dolayı menfaatleri ihlal edilen kişilere ait olduğunun kurala bağlandığı, olayda dava konusu inşaatın Ercan Gürbüzatik’e ait olduğu ve inşaat ruhsatının da bu kişi adına verildiği, davacının ise inşaat müteahidi olduğu ve inşaatın durdurulması yolundaki işlemde davacının menfaatinin olmadığı gerekçesiyle ehliyet yönünden reddedilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 2577 sayılı Yasanın 2.maddesinde, iptal davalarının idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılacağı belirtilmiştir. İptal davaları ile idari işlemlerin hukuka uygun olup olmadığınin tespiti, hukukun üstünlüğünün ve dolayısıyla idarenin hukuka bağlılığının sağlanması amaçlandığına göre, bu davalarda menfaat ilişkisinin dar yorumlanmaması gerekmektedir. Dosyanın incelenmesinden, davacının davaya konu yapının kat karşılığı müteahhidi olduğu ve yapının durdurulması ile doğrudan menfaat ilişkisi bulunduğu açık olduğundan, idare mahkemesince aksi yönde verilen kararda isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu Aydın İdare Mahkemesinin, 22.2.1993 günlü, 146 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1374 K: 2006/1416 T: 27/03/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/7550 K: 2006/1946 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/213 K: 2005/6646 T: 26/12/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/6912 K: 2006/1029 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1750 K: 1993/2320 T: 11/06/1993 Kuranglezin (betonarme perde duvarı ile apartmana ait bodrum perde duvarının açılarak pencere yapılması işleri) ruhsata tabi olduğu Dava, taşınmaz üzerindeki binanın bağımsız bölümünde tasdikli mimari projesi hilafına yapıldığı iddia olunan Kuranglezin 3194 sayılı Yasanın 32.maddesi uyarınca eski hale dönüştürülmesine ilişkin belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporda özetle, projesi hilafına sonradan yapılan havalandırma ve aydınlatma bacası kazısı, betonarme perde duvarı ile apartmana ait bodrum perde duvarının açılarak pencere yapılması işlerinin, İmar Yasası ile Ankara İmar Yönetmeliğinin ruhsata tabi olmayan basit tamir ve tadilat işleri kapsamında yer almadığı, anılan işler için ruhsat alma zorunluğu olduğunun belirtildiği, yerinde bulunan bu rapor uyarınca dava konusu encümen kararında hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin iptali istemi ile açılan davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu Ankara 9.İdare Mahkemesinin 25.9.1992 günlü, 1992/1748 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1979/1245 K: 1982/533 T: 12/03/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 2007/3180 K: 2007 4735 T: 10/09/2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1971 K: 2006/1502 T: 03/04/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/996 K: 1991/363 T: 06/03/1991 2. İMAR KANUNU 18. MADDE UYGULAMALARIYLA (PARSELASYON) İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI Danıştay 6. Dairesi E: 2003/1709 K: 2004/26 Parselasyon işleminin 1/1000 ölçekli uygulama imar planına dayalı olarak yapılacağı, ancak 1/1000 ölçekli uygulama işleminin dava konusu edilmemesi halinde, parselasyon işleminin 3194 sayılı imar kanununun 18. maddesi ile ilgili yönetmelik hükümleri ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planına ve parselasyon ilkelerine uygun yapılıp yapılmadığının irdelenmesi suretiyle karar verilmesi gerektiği İstemin Özeti: Konya İdare Mahkemesinin 27.11.2002 günlü, E:2001/1868, K:2002/1594 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Parselasyon işleminin dayanağı 1/1000 ölçekli uygulama imar planı dava konusu edilmediğinden, dava konusu parselasyon işleminin 3194 sayılı yasa ve ilgili yönetmelik hükümleri ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planına ve parselasyon ilkelerine uygun yapılıp yapılmadığının irdelenmesi suretiyle yeniden karar verilmesi gerektiğinden mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir. Danıştay Savcısı Düşüncesi:?, ? ilçesi ? Mahallesi 35 pafta, 179 ada, 28 parselde kayıtlı taşınmazın bulunduğu yerde 3194 sayılı Kanunun 18. maddesine göre imar uygulaması yapılmasına ilişkin 21.9.2001 günlü ve 697 sayılı Belediye Encümen Kararını iptal eden idare mahkemesi kararının bozulması istenilmektedir. Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından parselasyon işlemi sonucu kendisine tahsis edilen parselin başkaları ile hisseli olduğunu ve taşınmazın düzenleme öncesi konumu ile ilişkisinin bulunmadığı, düzenlemenin adalet ve eşitlik ilkelerine ters düştüğü, belediyenin yeni oluşturduğu parsellerin her birine kendisini hissedar yaparak Kanunun amacı dışına çıktığı, mevzuat hükümlerine aykırı biçimde kapanan kadastral yolların belediyeye ait parsel şeklinde düzenlemeye dahil edildiği ve düzenleme sonucu belediye adına parseller oluşturulduğu iddiaları ile parselasyon işleminin iptali istemiyle dava açıldığı halde mahkemece imar planı yönünden inceleme yapılıp dava konusu parselasyon işleminin iptal edildiği anlaşılmaktadır. Bu yüzden parselasyon işleminin iptali istemiyle açılan davanın davacının iddiaları göz önünde bulundurularak karara bağlanması gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle temyiz konusu mahkeme kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, ?, ? İlçesi, 35 pafta, 179 ada, 28 parsel sayılı taşınmazın bulunduğu alanda 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca parselasyon yapılmasına ilişkin 21.9.2001 günlü, 697 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporla, dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, yapılan düzenleme sonucunda oluşturulan imar parsellerinin standart bir büyüklüğünün bulunmadığı, objektif kriterlere dayanılmadığı kentsel siluet açısından birbirine yakın adalarda bile farklı yapılaşma ve yoğunluk kararlarının oluşturulduğu anlaşıldığından, dava konusu işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafıdan temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 18. maddesinin 1. fıkrasında, imar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve resen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyelerin yetkili olduğu kurala bağlanmıştır. İmar Kanununun 18. maddesi uyarıca yapılacak Arazı ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 10. maddesinde de imar parsellerinin oluşturulması ve dağıtımındaki esaslar belirlenmiştir. Anılan Yasa ve Yönetmelik hükümlerinin değerlendirilmesinden, parselasyon işlemiyle amaçlananın imar planı, plan raporu ve imar yönetmeliği hükümlerine göre imar adasının tüm biçim ve boyutu, yapı düzeni, inşaat yaklaşma sınırı ve bahçe mesafeleri, yapı yüksekliği ve derinliği, yerleşme yoğunluğu, taban alanı ve kat alanı katsayısı, arazinin kullanma şekli, mülk sınırları, mevcut yapıların durumu göz önüne alınmak suretiyle sorunsuz, üzerinde yapı yapmaya elverişli imar parseli oluşturmak olduğu açıktır. Öte yandan, bir bölgede parselasyon işlemi yapılabilmesi için öncelikle 1/1000 ölçekli uygulama imar planı yapılması ve parselasyon işlemimin de bu plana dayalı olması gerekmektedir. Dosyanın incelenmesinden, davanın davacıya ait taşınmazın bulunduğu alanda 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca yapılan parselasyon işleminin iptali istemiyle açıldığı, idare mahkemesince, dava konusu düzenlemenin 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi ve ilgili Yönetmelik hükümlerine uygun olup olmadığının tespiti amacıyla yerinde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırıldığı, ancak bilirkişi raporunda parselasyon işlemiyle birlikte, bu işlemin dayanağı imar planına yönelik değerlendirmelere de yer verildiği, mahkemenin de, dava konusu olmadığı halde imar planına yönelik değerlendirmeleri esas almak suretiyle parselasyon işleminin iptaline karar verdiği anlaşılmaktadır. Bu durumda, parselasyon işleminin dayanağı 1/1000 ölçekli uygulama imar planı dava konusu edilmediğinden, dava konusu parselasyon işleminin yukarıda anılan Yasa ve Yönetmelik hükümleri ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planına ve parselasyon ilkelerine uygun yapılıp yapılmadığının, irdelenmesi suretiyle yeniden bir karar verilmelidir. Açıklanan nedenlerle, Konya İdare Mahkemesinin 27.11.2002 günlü, E:2001/1868, K:2002/1594 sayılı kararının bozulmasına, 16.090.000- lira karar harcı ile fazla yatırılan 11.970.000- lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 12.1.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1986/97 K: 1986/318 T: 25/03/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/754 K: 1987/116 T: 09/02/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/852 K: 1987/167 T: 18/02/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/76 K: 1987/970 T: 21/10/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/3392 K: 2003/6716 T: 10/12/2003 Parselasyon işleminin dayanağı olan imar planının, parselasyonun idarece yeniden yapılmış olması nedeniyle bu aşamada incelenemeyeceği İstemin Özeti: İstanbul 5. İdare Mahkemesinin 25.1.2002 günlü, E:2000/1850, K:2002/52 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Davacı imar planının iptali istemini parselin Temel Eğitim ve Lise alanı olarak belirlenmesi yerine sadece Temel Eğitim alanı olarak ayrılmasının daha uygun olduğu savına dayandırmaktadır. Bu durumda söz konusu iddianın yönetmelikte öngörülen asgari standartlar da dikkate alınmak suretiyle dava konusu alandaki eğitim alanı ihtiyacının belirlenmesi suretiyle karşılanması gerekmektedir. Bu durumda mahkeme kararının parselasyon işlemine yönelik kısmın onanması imar planına ilişkin kısmının bozulması gerektiği düşünülmektedir. Danıştay Savcısı Düşüncesi: Dava, Gaziosmanpaşa ilçesi, Boğazköy Beldesinde hazine adına kayıtlı … pafta … parselide kapsayan alanda 2981 sayılı Kanunun 10/b-c maddesi uyarınca uygulama yapılmasına ilşikin 15.2.1999 gün ve … sayılı Belediye Encümeni kararı ile bu uygulamanın dayanağı olan imar planlarının iptali istemi ile açılmış, İdare Mahkemesince, 15.2.1999 gün ve … sayılı Encümen kararı, 12.6.2000 gün ve … sayılı Encümen kararı ile ortadan kaldırıldığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına, uyuşmazlık konusu yerde yaptırılan keşif ve bilirkişi raporu esas alınmak suretiyle davanın plana yönelik kısmınında reddine karar verilmiştir. Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari YargılamaUsulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp İdare Mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında anılan kararın karar verilmesine yer olmadığına ilişkin kısmının bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir. Dava dosyasının incelenmesinden, 11.11.1998 gün … sayılı Boğazköy Belediye Meclisi kararı ile 1/5000 ölçekli nazım imar planı revizyonu ile 1/1000 ölçekli ıslah imar uygulama planının kabul edildiği ve hazine adına kayıtlı 19.300 m2 büyüklüğündeki … pafta … parselin Temel Eğitim ve lise alanı olarak belirlendiği, davacı idarenin ise söz konusu parsellerin tamamının Temel Eğitim alanı olarak ayrılması gerektiği belirtilerek dava açtığı anlaşılmakta ise de, bilirkişi raporunda bu konunun incelenmediği görülmüştür. İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 10.maddesi uyarınca Ek-1 deki tabloda belirtilen asgari standartlara uyulup uyulmadığı konusunun araştırılmadan verilen kararda isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle davacının encümen kararına yönelik temyiz isteminin reddi ile kararın, karar verilmesine yer olmadığına yönelik kısmının onanması, imar planlarına yönelik temyiz isteminin kabulü ile eksik incelemeye dayalı idare Mahkemesi kararının redde yönelik kısmının ise bozulması gerekeceği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, İstanbul, Gaziosmanpaşa, … pafta, … parsel sayılı taşınmazda parselasyon yapılmasına ilişkin 15.2.1999 günlü, … sayılı belediye encümeni kararı ile, bu uygulamanın dayanağı olan ve son onay tarihli imar planının iptali istemiyle açılmış, idare Mahkemesince; E:2000/1182 sayılı dava dosyası ve yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporun birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu parselasyon işleminin 12.6.2000 günlü 80 sayılı belediye encümeni kararı ile ortadan kaldırıldığından söz konusu işlem hakkında karar verilmesine yer olmadığına, davanın imar planına yönelik kısmında ise taşınmazın 11.11.1998 günlü Belediye Meclisi kararı ile kabul edilen 1/1000 ve 1/5000 ölçekli planlarda kısmen yol, kısmen ilköğretim ve lise alanı olarak ayrıldığı, planın şehircilik ve planlama ilkelerine uygun olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı idare vekilince temyiz edilmiştir. Temyize konu İdare Mahkemesi kararının parselasyon işlemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına ilişkin kısmında 2577 sayılı İdare Yargılama Usulü Kanunun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır. Davanın imar planına yönelik kısmına gelince; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 7.maddesinin 1.fıkrasında; “Dava açma süresi, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay’da ve İdare Mahkemelerinde altmış ve vergi mahkemelerinde otuz gündür.” 4.fıkrasında da “İlanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresi, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlar. Ancak bu işlemlerin uygulanması üzerine ilgililer, düzenleyici işlem veya uygulanan işlem yahut her ikisi aleyhine birden dava açabilirler. Düzenleyici işlemin iptal edilmemiş olması bu düzenlemeye dayalı işlemin iptaline engel olmaz” hükümleri yer almaktadır. Dosyanın incelenmesinden, 15.2.1999 günlü … sayılı belediye encümeni kararlarıyla onaylanan parselasyon işleminin 12.6.2000 günlü, … sayılı belediye encümeni kararıyla yeniden parselasyon yapılması nedeniyle geçerliliğini yitirdiği ve hukuken mevcut olmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, anılan parselasyon işleminin dayanağını oluşturan imar planının iptaline ilişkin istemin bu aşamada incelenemeyeceği açıktır. Açıklanan nedenlerle İstanbul 5. İdare Mahkemesinin 25.1.2002 günlü, E:2000/1182, K:2002/51 sayılı kararının parselasyon işlemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına ilişkin kısmının ONANMASINA, imar planına yönelik kısmının BOZULMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 10.12.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1986/97 K: 1986/318 T: 25/03/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/754 K: 1987/116 T: 09/02/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/852 K: 1987/167 T: 18/02/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/76 K: 1987/970 T: 21/10/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/2922 K: 2003/5324 T: 03/11/2003 Davacılara ait taşınmazlar yapı yapılamayacak olan kıyı ve sahil şeridinin ilk 50 metrelik bölümünde kaldığından ve parselasyon paftasında da buradaki taşınmazlar park olarak gösterildiğinden eski yerinin daha değerli olmasının mümkün olmadığı ve bulunduğu yer dışında imar parseli verilmesinin mevzuata uygun İstemin Özeti: Edirne İdare Mahkemesinin 20.9.2001 günlü, E:2001/608, K:2001/687 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Davacılara ait 125 ada, 57 ve 114 parsel sayılı taşınmazların 3621 sayılı Kıyı Kanununa göre yapı yapılamayacak olan kıyı ve sahil şeridinin ilk 50 metrelik bölümü içinde kaldığı ve dava dosyasında bulunan parselasyon işlemine ait paftada da davacının kadastral parsellerinin bulunduğu yerde oluşturulan taşınmazların park alanı olarak gösterildiği ve bu yerde imar parseli oluşturularak tahsis yapılamayacağı; ayrıca, kadastral parsellerin bitişiğinde ve yakınında oluşturulan imar parsellerinin de o yerlerdeki kadastral parsel maliklerine verildiği dikkate alındığında, davacıya parselasyon işlemine tabi tutulan taşınmazlarına karşılık olarak fiziki ve teknik zorunlulukların göz önünde bulundurulması suretiyle kadastral parsellerin dışındaki yerdeki imar parsellerinden tahsis yapılmasında mevzuata aykırılık bulunmadığından, aksi yönde verilen temyize konu idare mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, ?, ? İlçesi, ? Mahallesi, 125 ada, 57 ve 114 parsel sayılı taşınmazların bulunduğu bölgede 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca yapılan parselasyon işleminin ve bu işleme yönelik itirazın reddine ilişkin 23.6.2000 günlü, 23/165 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporla dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu taşınmazların güney cepheleri kıyı kenar çizgisinden itibaren yaklaşık 5 metre içerde iken, taşınmazların denize olan yakınlığı göz ardı edilerek denize yakın olarak oluşturulan imar adalarından davacılara yer verilmeyerek daha kuzeyde ve denizden uzaktaki imar parsellerinden yer verildiği, davacıların kadastral parsellerinin kuzeyinde yer alan kadastral parsel sahiplerine eski yerlerinde ve denize daha yakın yerde oluşturulan imar parsellerinden tahsis yapıldığı anlaşıldığından, dava konusu işlemlerde mevzuata ve hakkaniyete uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş; karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesinde: “İmar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın, birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve resen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyeler yetkilidir. Sözü edilen yerler belediye ve mücavir alan dışında ise yukarıda belirtilen yetkiler valilikçe kullanılır. Belediyeler veya valiliklerce düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların dağıtımı sırasında bunların yüzölçümlerinden yeteri kadar saha, düzenleme dolayısıyla meydana gelen değer artışları karşılığında “düzenleme ortaklık payı” olarak düşülebilir. Ancak, bu maddeye göre alınacak düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların düzenlemeden önceki yüzölçümlerinin yüzde otuzbeşini geçemez. Düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tabi tutulan yerlerin ihtiyacı olan yol, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi, yeşil saha, cami ve karakol gibi umumi hizmetlerden ve bu hizmetlerle ilgili tesislerden başka maksatlarda kullanılamaz…” hükmü yer almaktadır. Dosyanın incelenmesinden, davacılara ait 125 ada, 57 ve 114 parsel sayılı taşınmazların 3621 sayılı Kıyı Kanununa göre yapı yapılamayacak olan kıyı ve sahil şeridinin ilk 50 metrelik bölümü içinde kaldığı ve dava dosyasında bulunan parselasyon işlemine ait paftada da davacının kadastral parsellerinin bulunduğu yerde oluşturulan taşınmazların park alanı olarak gösterildiği ve bu yerde imar parseli oluşturularak tahsis yapılamayacağı; ayrıca, kadastral parsellerin bitişiğinde ve yakınında oluşturulan imar parsellerinin de o yerlerdeki kadastral parsel maliklerine verildiği anlaşılmaktadır. Davacıların kadastral parsellerinin yeri ve bu yerde imar parseli oluşturularak tahsis yapılamayacağı dikkate alındığında, dava konusu parselasyon işlemiyle fiziki ve teknik zorunluluklar da göz önünde bulundurularak kadastral parsellerin dışında oluşturulan imar parsellerinden tahsis yapılmasında mevzuata aykırılık bulunmamaktadır. Bu durumda, dava konusu parselasyon işleminin iptali yolunda verilen idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Edirne İdare Mahkemesinin 20.9.2001 günlü, E:2001/608, K:2001/687 sayılı kararının BOZULMASINA, 10.120.000.- lira karar harcı ile fazladan yatırılan 7.530.000.- lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 3.11.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1981/1065 K: 1983/3404 T: 08/11/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1293 K: 1992/208 T: 23/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/6901 K: 1998/6773 T: 23/12/1998 Danıştay 6. Dairesi E: 2012/1904, K: 2013/6299 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/2857 K: 2003/5230 Arkeolojik sit alanı olarak ilan edilmiş bir alanda 2863 sayılı Yasa’da öngörülen ilke ve kuralların geçerli olduğu, bu nitelikteki alanlarda 2981 sayılı Yasa uyarınca ıslah imar planı, parselasyon ve buna benzer gibi uygulamalar yapılamayacağı hakkında. İstemin Özeti: İstanbul 5. İdare Mahkemesinin 21.11.2001 günlü, E:2000/787, K:2001/1157 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: 2981 sayılı Yasa’nın 3. maddesi ile 2863 sayılı Yasa’nın 17. maddesinde yer alan hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden, sit alanı olarak ilan edilmiş bir alanda 2981 sayılı Yasa hükümleri uygulanamayacağından, 1. derece arkeolojik sit alanı olarak belirlenen alanda dava konusu işlemle 2981 sayılı Yasa’nın 10/c maddesi uyarınca yapılan parselasyon işleminde mevzuata uyarlık bulunmamaktadır. Bu nedenle, dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının sonucu itibariyle onanması gerektiği düşünülmektedir. Danıştay Savcısı Düşüncesi: Dava, davacıya ait taşınmazın bulunduğu alanda 2981 sayılı Kanunun 10/c maddesi uyarınca düzenleme yapılmasına ilişkin … Belediye Encümeni kararının iptali istemi ile açılmış, İdare Mahkemesince dava konusu işlem iptal edilmiştir. Dava dosyasının incelenmesinden, İdare Mahkemesince davacıya müstakil parsel verilmesinin mümkün olup olmadığı araştırılmaksızın tesis edilen dava konusu işlemin iptaline karar verildiği anlaşılmakta ise de; davacıya müstakil parsel verilmesinin mümkün olup olmadığı hususunun İdare Mahkemesince araştırılarak karar verilmesi gerekmektedir. Bu durumda, eksik incelemeye dayalı İdare Mahkemesi kararında isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerekeceği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … 3. Bölge, … Mevkii, 8 pafta, 415 sayılı parsele yönelik olarak 2981 sayılı Yasa’nın 10/c maddesi uyarınca 18.2.2000 günlü, 2000/33 sayılı belediye encümeni kararıyla yapılan parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, uyuşmazlık konusu alanı kapsayan ıslah imar planının 26.8.1996 günlü, 1996/64 sayılı belediye meclisi kararıyla onandığı ve 27.8.1998 günlü, 1998/552 sayılı belediye encümeni kararıyla 2981 sayılı Yasa’nın 10/c maddesi uyarınca parselasyon işlemi yapıldığı, 1. derece arkeolojik sit alanında kalan anılan parselin imar planında park yeri olarak ayrılmış olması nedeniyle bedele dönüştürüldüğü, yapılan itiraz üzerine dava konusu işlemle yasal oranda düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra 7507 ada, 1 sayılı parselde hisseli tahsis yapıldığı anlaşıldığından, 2981 sayılı Yasa’nın müstakil imar parselleri oluşturarak ferdileştirmeyi sağlıklı bir duruma getirme amacı göz önünde bulundurulduğunda, davacıya müstakil parsel tahsis edilmesinin mümkün olup olmadığı araştırılmaksızın tesis edilen işlemde mevzuata uyarlık görülmediğinden iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 2981 sayılı Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin Tanımlar ve Kısaltmalar başlığını taşıyan 4. maddesinin 24. bendinde, ıslah imar planları; düzensiz ve sağlıksız biçiminde oluşmuş yapı topluluklarının veya yerleşme alanlarının, sınırları belli edilmek suretiyle mevcut durumu da dikkate alınarak dengeli, düzenli ve sağlıklı hale getirilmesi amacıyla, halihazır haritalar üzerine yapılan ve yapılanma şartlarını da belirleyen imar planıdır” şeklinde tanımlanmıştır. 2981 sayılı Yasanın 10/c maddesinde ise, imar mevzuatına aykırı bina yapılmış, hisseli arsa ve araziler veya özel parselasyona dayalı arazilerde, imar adası veya parseli olabilecek büyüklükteki alanlarda, binalı veya binasız arsa ve arazileri birbirleriyle, yol fazlalarıyla veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerle birleştirmeye bunları yeniden ada ve parsellere ayırmaya belediyelerin yetkili oldukları hükmü yer almıştır. Ancak, 2981 sayılı İmar affı Yasası’nın İstisnalar başlıklı 3. maddesinde, … ve … (Özel Kanun çıkarılıncaya kadar) Boğazları ile 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu uyarınca belirlenmiş ve belirlenecek yerlerde…bu Kanun hükümleri uygulanmaz hükmüne yer verilmiştir. Diğer taraftan, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 17. maddesinde, bir alanın koruma kurulunca sit olarak ilanının bu alandaki imar planı uygulamasını durduracağı, koruma amaçlı imar planı yapılıncaya kadar koruma kurulu tarafından bir ay içinde geçiş dönemi yapı şartlarının belirleneceği ilgili Valilikler ve belediyelerin anılan koruma amaçlı imar planını en geç bir yıl içinde koruma kuruluna değerlendirilmek üzere vermek zorunda oldukları kurala bağlanmıştır. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun 5.11.1999 günlü 658 sayılı ilke kararında, 1. Derece Arkeolojik Sit; Korumaya yönelik bilimsel çalışmalar dışında aynen korunacak sit alanları olarak tanımlanmış ve bu alanlarda, kesinlikle hiçbir yapılaşmaya izin verilmemesine, imar planlarında aynen korunacak sit alanı olarak belirlenmesine, bilimsel amaçlı kazıların dışında hiçbir kazı yapılamayacağına karar verilmiştir. Yukarıdaki hükümler birlikte değerlendirildiğinde, 2863 sayılı Yasa uyarınca 1. derece arkeolojik sit alanı olarak ilan edilmiş bir alanda aynı Yasa’nın 17. maddesi uyarınca koruma amaçlı imar planı yapılarak anılan Yasa’da öngörülen ilke ve kurallar çerçevesinde hareket edilmesinin gerektiği, bu nitelikteki alanlarda 2981 sayılı Yasaya dayanılarak ıslah imar planı, parselasyon vb. uygulamalar yapılamayacağı, başka bir deyişle 2981 sayılı Yasa’nın bu alanlarda uygulanamayacağı açıktır. Dava konusu olayda ise, 26.7.1996 günlü, 4226 sayılı … II numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu kararı uyarınca 1. derece arkeolojik sit alanı olarak ilan edilmiş bir alanda 2981 sayılı Yasa’nın uygulanma olanağı bulunmamasına karşın, 26.8.1996 günlü, 1996/64 sayılı belediye meclisi kararıyla ıslah imar planının kabul edildiği ve kabul edilen bu plan uyarınca anılan Yasa’nın 10/c maddesi uyarınca dava konusu parselasyon işleminin yapıldığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, 1. derece arkeolojik sit alanı kapsamında davacıya ait uyuşmazlık konusu taşınmazın bulunduğu alanda 2863 sayılı Yasa’da öngörülen usul ve esaslar ile belirlenen ilkeler göz ardı edilerek 2981 sayılı Yasa uyarınca yapılan parselasyon işleminde mevzuata uyarlık bulunmadığından dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında sonucu itibariyle yasal isabetsizlik görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, temyize konu İstanbul 5. İdare Mahkemesinin 21.11.2001 günlü, E:2000/787, K:2001/1157 sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle onanmasına, fazladan yatırılan 7.530.000.- lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 28.10.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2003/5365 K: 2005/2128 T: 12/04/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/21792 K: 2021/2620 T: 2.3.2021 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/3474 K: 1993/4754 T: 10/11/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/3956 K: 1995/859 T: 22.2.1995 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/2368 K: 2003/5127 Bir bölgede yapılan parselasyon işleminin mahkemece iptal edilmesi halinde, düzenlemenin yapıldığı bölgede kadastral mülkiyete dönüş sağlanmış olacağından, yeni yapılan düzenlemenin kadastral durum dikkate alınmak suretiyle yapılması gerekirken, iptal edilen düzenlemede yer alan parseller üzerinden yapılan düzenlemede mevzuata uyarlık bulunmadığı hakkında İstemin Özeti: Antalya 1. İdare Mahkemesinin 31.10.2001 günlü, E:2001/225, K:2001/1105 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Savcısı Düşüncesi: Dava, davacı idareye ait taşınmazın bulunduğu yerde 3194 sayılı Kanunun 18. maddesi uyarınca yapılan imar düzenlemesine ilişkin … Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince dava konusu işlem iptal edilmiştir. Dava dosyasının incelenmesinden, 16.2.1995 gün ve 210 sayılı … Belediye Encümeni kararı ile yapılan imar uygulamasının, davacıya müstakilen tahsis edilmeyerek tümünün hisselendirilmesi ve özellikle davalı Belediyenin, düzenlemeye giren az miktardaki taşınmazı karşılığında, yeni oluşan imar parsellerine çok küçük hisselerle paydaş olarak katılması yasa ve yönetmelikte öngörülen düzenleme esaslarına uygun olmadığı gerekçesi Antalya 1. İdare Mahkemesince iptal edildiği, bu karar üzerine dava konusu işlem ile iptal kararının gereğinin yerine getirilerek İmar düzenlemesi yapıldığı ve yeniden parsellerin dağıtımının yapıldığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, İdare Mahkemesince yapılan yeni düzenlemenin mahkeme kararında gösterilen gerekçeler doğrultusunda yapılıp yapılmadığının araştırılarak karar verilmesi gerekirken aksine verilen kararda isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerekeceği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, …, … İlçesi, 11051 ada, 2 parsel sayılı taşınmazın bulunduğu alanda parselasyon yapılmasına ilişkin 24.8.2000 günlü, 770 sayılı belediye encümeni kararı ile bu karara yapılan itirazın reddine ilişkin 19.10.2001 günlü, 978 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, uyuşmazlık konusu taşınmazın bulunduğu alanda daha önce 16.2.1995 günlü, 210 sayılı belediye encümeni karan ile yapılan parselasyon işleminin mahkemece iptal edilmesi üzerine, iptal edilen İlk düzenlemedeki ada ve parseller üzerinden yeniden düzenleme yapıldığı, ancak İlk düzenlemenin iptal edilmesi nedeniyle, düzenlemenin yapıldığı bölgede kadastral mülkiyete dönüş sağlanmış olacağından, yeni yapılan düzenlemenin kadastral durum dikkate alınmak suretiyle yapılması gerekirken, iptal edilen düzenlemede yer alan parseller üzerinden yapılan parselasyon işleminde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu Antalya 1. İdare Mahkemesinin 31.10.2001 günlü, E:2001/225, K:2001/1105 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma istemi yerinde gorülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 24.10.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1083 K: 1992/981 T: 11/03/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2075 K: 1992/3519 T: 12/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1880 K: 1992/3594 T: 14/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/402 K: 1992/3869 T: 22/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/3573 K: 2003/4330 T: 17/09/2003 Parselasyonun amacına aykırı olarak davacıya yapılaşabileceği bir imar parseli yerine imar planında ağaçlandırılacak alan olarak belirlenen yerde oluşturulan parsellerden tahsis yapılmasının hukuka aykırı olduğu İstemin Özeti: Ankara 7. İdare Mahkemesinin 28.2.2003 günlü, E:2002/915, K:2003/212 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Davacıya parselasyon amacına aykırı olarak yapılaşma olanağı olmayan ağaçlandırılacak alandan hisse tahsisi hukuka aykırı olduğundan temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir. Danıştay Savcısı Düşüncesi: Islah imar planında ağaçlandırılacak alan olarak ayrılan Ankara, Mamak … Mahallesi … ada … parsel sayılı taşınmazın hissedarı olan ve hissesi ağaçlandırılacak alan içerisinde bırakılan davacının, başka bir imar parselinden hisse verilmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davayı reddeden idare mahkemesi kararının bozulması istenilmektedir. Plan gereği umumi hizmetlere ayrılan alanlara rastlaması nedeniyle parselasyon işlemi sonucu bulunduğu yerden tahsis yapılamayan imar parsellerin olabildiğince yakın bir başka imar parsellerine tahsisinin sağlanması gerektiği halde imar planında ağaçlandırılacak alan olarak belirlenen ve yapılaşma imkanı olmayan bölgeden davacıya hisse verilmesi imar planına uygun düzgün imar parseli elde etmek olan parselasyon işleminin amacına aykırılık teşkil etmektedir. Bu yüzden hissesi ağaçlandırılacak olan alan içerisinde bırakılan davacının, başka bir imar parselinden hisse verilmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davanın reddi yolundaki idare mahkeme kararında isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, temyiz konusu İdare Mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, Ankara, Mamak, … Mahallesi … ada, … parsel sayılı, ıslah imar planında ağaçlandırılacak alan olarak ayrılan taşınmazın paydaşı olan ve hissesi tamamen ağaçlandırılacak alan içerisinde bırakılan davacının, başka imar parselinden hisse verilmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin 6.2.2002 günlü 427 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, evinin bulunduğu yerden hisse verilen ıslah imar planının iptalini istemeyen davacının durumunun 2981 sayılı Yasanın 13/b-1 maddesi kapsamında değerlendirilemeyeceği, dava konusu işlemde mevzuata aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Bir alanda parselasyon yapılmasının amacı imar planına uygun düzgün imar parseli oluşturmaktır. Bu işlem sırasında düzenleme nedeniyle taşınmazlarda oluşan değer artışları karşılığı, taşınmazların %35′ e kadar kısmı bedelsiz olarak alınabilir. Parsel sahiplerinin kalan paylarına karşılık ise mümkün mertebe eski parsellerinin bulunduğu yerde veya yakınında yapılaşabilecekleri bir imar parseli verilmesi zorunludur.Plan gereği tümü umumi hizmet alanlarına rastlayan ve bu nedenle bulunduğu yerden tahsis yapılamayan parsellere ise olabildiğince yakın başka bir imar parselinden yer verilmesi gerekmektedir. Dosya içerisinde yeralan belge ve bilgilerden, davacının hissedarı olduğu ve üzerinde yapısı bulunan taşınmazın ıslah imar planında jeolojik nedenlerle ağaçlandırılacak alan olarak ayrıldığı, söz konusu ağaçlandırılacak alanda parselasyon sınırları içine alınması suretiyle 2981 sayılı Yasanın 10/c maddesi uyarınca yapılan parselasyon işlemi sonucunda davacıya parselasyonun amacına aykırı olarak yapılaşabileceği bir imar parselinden hisse verilmeksizin ağaçlandırılacak alanda parsel oluşturulup bu alandan tahsis yapıldığı anlaşılmaktadır. Bu durumda hukuka aykırı olan dava konusu işleme karşı açılan davanın reddi yolundaki mahkeme kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Ankara 7.İdare Mahkemesinin 28.2.2003 günlü, E:2002/915, K:2003/212 sayılı kararının BOZULMASINA, 16.090.000.-lira karar harcı ile fazladan yatırılan 11.970.000.- lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 17.9.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/1282 K: 2005/5301 T: 10/11/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3828 K: 1992/4497 T: 25/11/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/783 K: 1993/204 T: 27/01/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/781 K: 1993/690 T: 24.2.1993 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/1904 K: 2003/3599 T: 11/06/2003 Parselasyon yapılan bir alanda sonradan imar planı değişikliği yapılmasının parselasyonun dayanağını ortadan kaldıramayacağı İstemin Özeti: İstanbul 4. İdare Mahkemesinin 8.11.2001 günlü, E:1999/1005, K:2001/1163 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, İstanbul, Silivri, … ada, … parsel sayılı taşınmazda, 3194 sayılı yasanın 18.maddesi uyarınca parselasyon yapılmasına ilişkin 25.11.1998 günlü, … sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, 4.2.1999 günlü belediye meclisi kararı ile dava konusu parselin bulunduğu alanda plan değişikliği yapıldığı söz konusu kararda parselasyon işleminin mevzuata aykırı olduğunun vurgulandığı dolayısıyla idarenin de parselasyon işleminin mevzuata aykırı olduğu kabul ettiği, plan tadilatı yapılmakla dava konusu işlemin dayanaksız kaldığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idarece temyiz edilmiştir. Parselasyon işlemlerinde imar planı esas alınarak planda öngörülen konut ve diğer umumi alanların oluşturulması, konut alanlarının yapılaşmaya uygun imar adası ve parseli haline getirilmesi amaçlanır Bu nedenle parselasyon yapılan bir alanda sonradan plan değişikliği yapılması parselasyonun dayanağını ortadan kaldırmayacağından plan tadilatı yapılmasıyla söz konusu işlemin hukuka aykırı hale gelmeyeceği açıktır. Ancak yeni plana göre gerekirse yeniden parselasyon işlemi yapılabilmesi de mümkündür. Bu durumda dava konusu parselasyon işlemi plan değişikliği ile dayanaksız hele gelmediğinden bu gerekçe ile işlemin iptaline karar verilmesinde isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle İstanbul 4. İdare Mahkemesinin 8.11.2001 günlü, E:1999/1005, K:2001/163 sayılı kararının BOZULMASINA,17.650.000.- lira karar harcı ile fazladan yatırılan 7.530.000.-lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 11.6.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2019/16706 K: 2021/10819 T: 6.10.2021 Danıştay 6. Dairesi E: 2020/966 K: 2021/4710 T: 30.3.2021 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/1762 K: 1991/311 T: 26/02/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/3956 K: 1995/859 T: 22.2.1995 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/6559 K: 2003/1328 T: 05/02/2003 İlgili belediyesince imar planlarının başka kurum kuruluş ve kişilere hazırlattırılabileceği; ancak, planın onaylama yetkisinin ilgili belediye meclisine ait olduğu; 1/1000 ölçekli plan davasında başka kişi tarafından nazım imar planına karşı açılan davada bozma kararından sonra verilecek karar dikkate alınarak karar verilmesi gerektiği; parselasyon işleminin iptalinde bozma nedenlerinin bulunmadığı İstemin Özeti: Danıştay Altıncı Dairesince verilen 24.12.2001 günlü, K:2001/6459 sayılı kararın; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun değişik 54.maddesi uyarınca düzeltilmesi istemidir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dava konusu edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planının dayanağı olan nazım imar planının davacı tarafından iptalinin istenildiği davada, … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararıyla, aynı nazım imar planının iptalinin istenidiği başka bir davacı tarafından açılan davada … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararıyla iptal edildiğinden davanın konusunun kalmadığı gerekçesiyle karar verilmesine yer olmadığına karar verildiği; bu davanın konusu olan parselasyon işleminin iptali yolundaki başka davalara ilişkin mahkeme kararlarının da onandığı ve karar düzeltme istemlerinin de reddedildiği anlaşıldığından, karar düzeltme istemi kabul edilerek düzeltilmesi istenilen Danıştay 6.Daire kararının kaldırılması suretiyle temyize konu idare mahkemesi kararının parselasyon işleminin iptaline yönelik bölümünün onanması; büyükşehir belediyesince hazırlanan uygulama imar planının ilçe belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girmesinde herhangi bir yetki devri söz konusu olmadığından idare mahkemesi kararının plan hazırlama yetkisinin devrine ilişkin kısmının reddine yönelik bölümünün bu gerekçeyle onanması; idare mahkemesi kararının 1/1000 ölçekli uygulama imar planına yönelik bölümünün ise, nazım imar planının iptali yolundaki … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararı Danıştay 6.Dairesinin 30.1.2001 günlü, E:1999/7083, K:2001/602 sayılı kararıyla bozulduğundan bu hususta verilecek karar göz önünde bulundurularak karar verilmek üzere bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: 2577 sayılı Yasanın 54.maddesinin 1.fıkrasının (c) bendine göre kararın düzeltilmesi istemi yerinde görüldüğünden, Dairemizin 24.12.2001 günlü, E:1999/5265, K:2001/6459 sayılı kararı kaldırılarak işin esası incelendi. Dava, … Köyü, … ada, … parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda 1/1000 ölçekli uygulama imar planı hazırlama yetkisinin … Büyükşehir Belediyesine devrine ilişkin 29.7.1996 günlü, 199 sayılı belediye meclisi kararı ve uygulama imar planının kabulüne ilişkin 23.1.1996 günlü, 286 sayılı belediye meclisi kararı ile 3194 sayılı Yasanın 18.maddesi uyarınca tesis edilen parselasyon işlemine yapılan itirazın zımnen reddine yönelik işlemin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporun ve dosyanın birlikte değerlendirilmesinden, 1/1000 ölçekli uygulama imar planında yeşil alan kullanımı yönünden şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarına uyarlık bulunmadığı, parselasyon işleminin eşitlik ilkesine uygun olmadığı anlaşıldığından, imar planı ve parselasyon işleminin iptaline, davanın 1/1000 ölçekli uygulama imar planı hazırlama yetkisinin büyükşehir belediyesine devrine ilişkin kısmına gelince, 3030 sayılı Yasanın Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 29.maddesine göre bu yetkinin büyükşehir belediyesine devredilebileceğinin öngörüldüğü, bu nedenle, plan hazırlama yetkisinin devrine ilişkin işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın bu kısmının reddine karar verilmiş; karar taraflarca temyiz edilmiştir. Temyize konu idare mahkemesi kararının parselasyon işleminin iptaline yönelik kısmında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında belirtilen bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır. 3030 sayılı Yasanın “Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görevleri” başlıklı 6.maddesinin (A) fıkrasında, büyükşehir belediyelerine ait görevler sayılmış, (b) bendinde “Büyükşehir nazım imar planlarını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak, ilçe belediyelerinin nazım plana uygun olarak hazırlayacakları tatbikat imar planlarını onaylamak ve uygulanmasını denetlemek” görevi belirtilmiş; (B) fıkrasında ilçe belediyelerine ait görevler belirlenmiş ve (A) fıkrası dışında kalan ve yürürlükteki mevzuatla belediyelere verilen bütün görevlerin ilçe belediyelerince yürütüleceği hükme bağlanmıştır. Sözü edilen Yasanın “İhtilafların Çözümü” başlıklı 24.maddesinde, ilçe belediyelerinin kendi aralarında veya büyükşehir belediyesi ile aralarında ihtilaf çıkması veya ilçe belediyeleri arasında farklı uygulamalar bulunması halinde, bu ihtilaf ve farklı uygulamaları ortadan kaldırmak amacıyla, büyükşehir belediye meclisinin yönlendirici ve düzenleyici tedbirleri almaya yetkili olduğu, büyükşehir belediye meclisi toplantı halinde değilse, bu yetkinin büyükşehir belediye encümenince kullanılacağı, bu konuda büyükşehir belediye meclisi veya büyükşehir belediye encümenince alınan kararların ilgili belediye veya belediyelerce derhal uygulanacağı hükmü yer almaktadır. Yukarıda yer alan Yasa hükümleri ile büyükşehir belediyelerinin yetkileri ayrıntılı olarak düzenlenmiş ve bu hükümler dışında imar ile ilgili konularda düzenleme ve uygulama yapma yetkisi verilmemiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 8/b maddesinde: “İmar planları nazım imar planı ve uygulama imar planından meydana gelir. Mevcut ise, bölge planı ve çevre düzeni planı kararlarına uygunluğu sağlanarak belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onanarak yürürlüğe girer.” kuralı getirilmiştir. Yasa hükmünden, imar planlarının bizzat ilgili belediyesince yapılabileceği gibi başka kurum, kuruluş ve kişilere de mevzuattaki esaslara uygun biçimde yaptırılabileceği; ancak, planı onaylama yetkisinin kesinlikle ilgili belediye meclisine ait olduğu anlaşılmaktadır. Buna göre 1/1000 ölçekli uygulama imar planının büyükşehir belediyesine hazırlatıldıktan sonra yetkili ilçe belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girmesinde bir yetki devri söz konusu olmadığından, İdare Mahkemesi kararının plan hazırlama yetkisinin devrine ilişkin kısmının reddine yönelik bölümünde sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir. Davanın 1/1000 ölçekli imar planına ilişkin kısmına gelince; 1/1000 ölçekli uygulama imar planının üst ölçekli planlara uygun olarak hazırlanması zorunludur. Dosyanın incelenmesinden; bilirkişi raporunda dava konusu alana ait nazım imar planının 1/1000 ölçekli uygulama imar planının küçültülmüş şekli olduğu yönünde görüş belirtilmek suretiyle, alt ölçekli dava konusu planın üst ölçekli planla uyumlu olduğu zımnen kabul edilmiş, davalı idare ve müdahilce de bu husus ileri sürülmüştür. Dava konusu edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planının dayanağı olan nazım imar planının davacı tarafından iptalinin istenildiği davada, … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararıyla, aynı nazım imar planının iptali istemiyle başka bir davacı tarafından açılan davada … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararıyla iptal edildiğinden davanın konusunun kalmadığı gerekçesiyle karar verilmesine yer olmadığına karar verildiği; nazım imar planının iptali yolundaki … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının ise Danıştay Altıncı Dairesinin 30.1.2001 günlü, E:1999/7083, K:2001/602 sayılı kararıyla bozulduğu dikkate alındığında, idare mahkemesince nazım imar planına ilişkin uyuşmazlık hakkında … İdare Mahkemesince karar verildikten sonra bu davanın konusu olan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı hakkında bir karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının davanın reddine ilişkin kısmının yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA, parselasyon işleminin iptaline ilişkin kısmının ONANMASINA, 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptaline yönelik bölümünün BOZULMASINA, 5.2.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2003/5770 K: 2005/2519 T: 03/05/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4122 K: 1993/4036 T: 11/10/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/5436 K: 1998/6285 T: 14/12/1998 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/2248 K: 2000/4203 T: 22.6.2000 Danıştay 6. Dairesi E: 2001/2999 K: 2003/1045 T: 19/02/2003 Parselasyon işlemi imar planında okul alanı olarak ayrılan ve bu amaçlı kullanımı devam eden taşınmazda değer artışı yaratmayacağından, düzenleme ortaklık payı alınamayacağı İstemin Özeti:… İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … mahallesi, … ada, … parsel sayılı … Vilayeti İl Özel İdare müdürlüğü’ne ait üzerinde İlköğretim okulu bulunan taşınmazı da kapsayan alanda 3194 sayılı Yasanın 18.maddesi uyarınca parselasyon yapılmasına ilişkin … günlü, … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, 3194 sayılı yasanın 18.maddesi uygulamalarında bağımsız parsel verilememesi durumunda aynı şart ve değerde hisseli parsel verilmesinin mümkün olduğu, düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra yapılaşma ve imar durumuna göre yeni oluşturulacak parselin hisseli verilmesinin hukuka aykırı olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacılar vekilince temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 18.maddesinde, belediyeler veya valiliklerce düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların dağıtımı sırasında bunların yüzölçümlerinden yeteri kadar sahanın düzenleme dolayısıyla meydana gelen değer artışları karşılığında düzenleme ortaklık payı olarak düşülebileceği, hükme bağlanmıştır. Dosyada yer alan belge ve bilgilerin incelenmesinden, okul alanı olarak kullanım amacı devam ettiği anlaşılan ve imar planında da bu amacın sürekliliği sağlanan uyuşmazlığa konu taşınmazın parselasyon işlemi sonucunda değerinin artması söz konusu olmadığından, okul alanından düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılmak suretiyle tesis edilen parselasyon işleminde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Bu durumda, mahkeme kararında isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının BOZULMASINA, 19.2.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1989/2266 K:1990/1426  T: 25.06.1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/5781 K. 1998/6711 T. 22.12.1998 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3692 K. 1999/4794 T. 13.10.1999 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/1577 K: 1997/1528 T: 20.03.1997 Danıştay 6. Dairesi E: 2001/6013 K: 2002/6006 T: 16/12/2002 Dava konusu parselasyon işleminde;  DOP’nın eşit olmadığı, DOP alanlarına tahsisi gereken yoldan ihdasların belediye adına tescil edildiği,  uygulama yönetmeliğinin 12.maddesine göre kamu ortaklık payının eşit alınmadığı anlaşıldığından dava konusu işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı İstemin Özeti:… İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … mevkilerinde hazineye ait taşınmazların bulunduğu alanda 3194 sayılı İmar Kanununun 18.maddesi uyarınca yapılan parselasyon işlemine ilişkin … günlü, … sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporla dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu parselasyon işleminde eşit oranda düzenleme ortaklık payı alınmadığı, imar planı gereği kapanan yollardan ihdas suretiyle oluşan taşınmazların düzenleme ortaklık payından karşılanan yerlere tahsisi gerekirken belediye adına tescil edilerek fazla düzenleme ortaklık payı alınmasına neden olunduğu, Uygulama Yönetmeliğinin 12.maddesi uyarınca düzenlemeye girenlerin eşit oranda hisselendirilmesi gereken kamu tesis alanlarının büyük bir bölümünün hazine taşınmazlarından karşılandığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş; karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararında, 2577 İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının ONANMASINA, 16.12.2002 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1511 K: 1992/749 T: 27/02/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/325 K: 1992/3286 T: 24/09/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/474 K: 1992/3478 T: 08/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/5026 K: 1993/4077 T: 12/10/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 2001/4035 K: 2002/5721 T: 28/11/2002 Parselasyon işleminin amacının imar planına uygun, düzgün imar parselleri oluşturmak olduğu, idare mahkemesince bu işlemin amacının yeteri kadar arsayı konut yapımına hazır hale getirmek olduğundan yalnızca kamu tesis alanını kapsayan sahada parselasyon yapılamayacağı gerekçesinde isabet bulunmadığı ancak dava konusu işlemle kapanan kadastral yolların belediyeye ait kadastral parsel olarak düzenleme alanına dahil edilmesi ve belediye adına müstakil ya da hisseli parsel oluşturmasında hukuka uyarlık görülmediği İstemin Özeti: … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … Mahallesi, … ada, … ve … parsel sayılı taşınmazların da bulunduğu alanda 3194 sayılı İmar Kanununun 18.maddesi uyarınca parselasyon yapılmasına ilişkin 23.10.1997 günlü, 4486 sayılı belediye encümen kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dosyanın incelenmesinden, düzenleme ortaklık payının kapanan kadastral yollar düşüldükten sonra hesaplanması gerekirken hesaplanmadığı, parselasyon işleminin yeteri kadar arsayı konut yapımına hazır hale getirmek amacına aykırı olarak sadece kamu tesis alanını kapsayan alanda yapıldığı, imar planı hükümlerine aykırı olarak belediye tesis alanında parseller oluşturulduğu, çevre yoluna cepheli ve yeşil alanda kalan parsellerin civarda konut yapımına açılacak imar adaları bulunmadığı nedeniyle yalnızca düzenleme ortaklık payı almak amacıyla üzerinde yapılaşmalar bulunan ve kamu hizmetine tahsisli taşınmazlardan hisselendirildiği anlaşıldığından tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, belediye encümeninin 23.10.1997 günlü, 4486 sayılı kararı ile … Mahallesi, … ada, … ada, … ada, … sayılı parselleri kapsayan alanda 3194 sayılı Yasanın 18.maddesi uyarınca parselasyon yapıldığı, imar planında düzenleme sahasında Defterdarlık Hizmet Alanı, Resmi Kurumlar, Belediye Tesis Alanı ve çevre yoluna cepheli yeşil alan olduğu, bu alanlardan yeşil alanda Devlet Demir Yolları ile özel şahıslara ait parsellerin, 2069 ada, 1 sayılı parselde Defterdarlık hizmet binasının, 2 sayılı parselde, Adliye hizmet binasının ve 2070 adada üzerinde yapıların da olduğu Devlet Demir Yolları ile özel şahıslara ait parsellerin bulunduğu, ayrıca parselasyon sonucu, kapanan kadastral yolların imar parselline dönüştürülerek belediye adına tescil edildiği ve belediye adına parsel oluşturulduğu anlaşılmaktadır. Parselasyon işleminin amacı, imar planına uygun düzgün imar parselleri oluşturmak ve oluşan değer artışları karşılığında yol, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi, yeşil saha ve karakol gibi umumi hizmetlere ayrılan yerlerin, düzenleme sahasındaki parsellerin %35’i geçmemesi koşuluyla kesinti yapılması suretiyle bedelsiz olarak kamunun eline geçmesini sağlamaktır. Bu nedenle İdare Mahkemesince bu işlemin amacının yeteri kadar arsayı konut yapımına hazır hale getirmek olduğu ve yalnızca kamu tesis alanını kapsayan sahada parselasyon yapılamayacağı gerekçesinde isabet bulunmamaktadır. Kapanan kadastral yolların belediyeye ait kadastral parsel olarak düzenleme alanına dahil edilmesi ve belediye adına müstakil ya da hisseli parsel oluşturulması suretiyle daha fazla oranda düzenleme ortaklık payı alınması mümkün bulunmadığından, dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir. Bu durumda, dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu idare mahkemesi kararında sonucu itibariyle isabetsizlik bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA 28.11.2002 gününde oyçokluğuyla karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2012/1904, K: 2013/6299 Danıştay 6. Dairesi E: 2010/10709 K: 2011/2200 T: 14.6.2011 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/6819 K: 2007/7118 T: 03/12/2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/2790 K: 2007/5059 T: 21.09.2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2000/5091 K: 2002/498 T: 21/01/2002 Davacı tarafından daha önceden yola terk edilen taşınmazın parselasyon işlemine dahil edildiği, davacıya ait taşınmazın da parselasyon işleminin kapsamı dışında bulunduğu anlaşıldığından, davacının dava konusu işlemle menfaat ilişkisinin bulunmadığı İstemin Özeti:… 1.İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Savcısı Düşüncesi: Dava, … Belediye Encümeninin … gün ve … sayılı kararı ile yapılan … sayılı parselasyon planının iptali istemi ile açılmış İdare Mahkemesince dava reddedilmiştir. Dava dosyasının incelenmesinden, davacıya ait … pafta … ada … parsel no.lu taşınmazın, dava konusu … sayılı parselasyon planı sınırları dışında kaldığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, parselasyon planının iptalini istemede meşru ve kişisel menfaati bulunmayan davacının, dava açma ehliyetinin bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Açıklanan nedenlerle, İdare Mahkemesi kararının bozulması gerekeceği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazın bulunduğu bölgede 3194 sayılı imar Kanununun 18.maddesi uyarınca … günlü, … sayılı belediye encümeni kararıyla kabul edilen parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, … tarihli belediye encümeni kararıyla … ada … ve … sayılı parsellerin … sayılı parsel olarak tevhit edilmesi sonucu oluştuğu, bu sırada … m2 yola terk yapıldığı, daha sonra … tarihli belediye encümeni kararıyla …sayılı parselin … no.lu parselle birleştirilmek suretiyle… sayılı parselin oluşturulduğu, dava konusu … no.lu parselasyon planıyla davacıya ait parselden yola terk edilen alandaki… m2 lik ihdasın… …’nin yola terk ettiği alan karşılığı imar parsellerinin oluşturulması sırasında bu şirkete verilen … ada … sayılı parsele eklendiği, 18.madde uygulama yönetmeliğinin 32.maddesi hükmüne göre bir düzenleme sahasında umumi hizmetlere ayrılan miktarın % 35 ten fazla olması halinde, düzenleme sahasındaki belediyeye ait arsaların bu amaca tahsis edilmesi mümkün olduğu daha önce yola terk edilen ve bu nedenle belediyeye devredilen alanın yeni düzenleme uyarınca umumi hizmetlere ilişkin alanın oluşturulması amacıyla terk edilen alan karşılığı kullanılmasında ve komşu parsele dağıtılmasında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacılar tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, davacıya ait taşınmaz üzerinde süt fabrikasının bulunduğu ve bu fabrikanın müştelatının parselasyon işlemiyle … Otomotiv Ticaret Limited Şirketine verilen yoldan ihdas edilen alanlar üzerinde kaldığı davacının bu nedenle dava konusu parselasyon işleminin iptalini istediği anlaşılmakta ise de, bu alanın davacı tarafından daha önceden yola terk edildiği, bu nedenle taşınmazla davacının mülkiyet ilişkisi kalmadığı gibi davacıya ait taşınmazın parselasyon işleminin kapsamı dışında kaldığı anlaşıldığından davacının dava konusu işlemle menfaat ilişkisinin bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır. Bu durumda davanın ehliyet yönünden reddi gerekirken esastan reddi yolundaki idare mahkemesi kararında sonucu itibarıyla isabetsizlik bulunmamaktadır. Davanın reddi yolundaki temyize konu … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA, 21.1.2002 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1992/1740 K: 1992/2723 T: 08/06/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1956 K: 1992/2894 T: 18/06/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3189 K: 1992/3283 T: 24/09/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3280 K: 1992/4042 T: 9.11.1992 Danıştay 6. Dairesi E: 2000/5490 K: 2001/6098 T: 05/12/2001 Düzenleme sahası içinde imar planında pazar alanına ayrılan yerin düzenleme ortaklık payı kapsamında değerlendirilmesi gerekirken bir kamu tesisi niteliğinde bulunmadığı halde 18. madde uygulama yönetmeliğinin 12. maddesi uygulanarak pazar yerinde davacılara hisse verilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı İstemin Özeti:… İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … Mah.,… Mevkii,… pafta,… ada,… parsel sayılı taşınmazı da kapsayan alanda 3194 sayılı Yasanın 18.maddesi uyarınca tesis edilen parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dosyanın incelenmesinden, düzenleme sahası içinde imar planında pazar alanına ayrılan yerin düzenleme ortaklık payı kapsamında değerlendirilmesi gerekirken bir kamu tesisi niteliğinde bulunmadığı halde 18.madde Uygulama Yönetmeliğinin 12.maddesi uygulanarak imar planında pazar yeri alanı olarak ayrılan … ada,… sayılı parselden davacılara hisse verildiği anlaşıldığından, dava konusu işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş; bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının ONANMASINA 5.12.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1980/1303 K: 1983/635 T: 14/02/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1983/3012 K: 1981/3464 T: 04/10/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/3548 K: 1984/3086 T: 21/11/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/261 K: 1985/1233 T: 10/10/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 2000/4793 K: 2001/5374 T: 08.11.2001 Rekreasyon alanında yeşil alan yanında lokanta gazino gibi tesisler yapılabileceğinden, bu alanın düzenleme ortaklık payından karşılanacak alan olarak kabul edilmesi mümkün olmadığı gibi hazine arazilerinin bir kısmının rekreasyon alanında değerlendirilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı İstemin Özeti: … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, hazineye ait 30 adet taşınmazın bulunduğu … İlçesi, … Mevkiinde yapılan parselasyon işlemine ilişkin 18.12.1997 günlü, 212 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, hazineye, parselasyon işlemi sonucu 23 parselin tam olarak, 10 adet de belediye veya diğer şahıslarla hisseli imar parselinin verildiği, ancak imar planında rekreasyon alanında kalan 557 ada, 1 sayılı ve 558 ada, 1 sayılı parsellerin düzenleme ortaklık payından karşılanması gerektiğinden, bu alanda imar parseli oluşturularak hazineye verilmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 18.maddesinde, düzenleme ortaklık paylarının düzenlemeye tabi tutulan yerlerin ihtiyacı olan yol, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi, yeşil saha, cami ve karakol gibi umumi hizmetler ve bu hizmetlerle ilgili tesislerden başka maksatlarda kullanılamayacağı öngörülmüştür. 3030 sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinin kent bölgeleri tanımları ve alan kullanış şartları başlıklı 14.maddesinde ise, piknik ve eğlence (rekreasyon) alanlarının, kentin açık ve yeşil alan ihtiyacı başta olmak üzere, kent içinde ve çevresinde günü birlik kullanıma yönelik ve imar planı kararı ile belirlenmiş eğlence, dinlenme, piknik ihtiyaçlarının karşılanabileceği lokanta, gazino, kahvehane, çay bahçesi, büfe, otopark gibi kullanımlar ile tenis, yüzme, mini golf, oto kros gibi her tür sportif faaliyetleri yer alabileceği alanlar olarak tanımlanmış, bu alanda yapılacak yapıların emsalinin (0,05’i), yüksekliğinin (6.50) metreyi geçmeyeceği belirtilmiştir. Yukarıda içeriği yazılı hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden, rekreasyon alanında, yeşil alan yanında lokanta, gazino, kahvehane gibi tesislerin yapılabileceği sonucuna varıldığından bu alanın düzenleme ortaklık payından karşılanacak alan olara kabul edilmesi mümkün olmadığı gibi hazine arazilerinin bir kısmının rekreasyon alanında değerlendirilmesinde de hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, temyize konu … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının BOZULMASINA, 8.11.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1989/2266 K:1990/1426  T: 25.06.1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/5781 K. 1998/6711 T. 22.12.1998 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3692 K. 1999/4794 T. 13.10.1999 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/1577 K: 1997/1528 T: 20.03.1997 Danıştay 6. Dairesi E: 2000/4420 K: 2001/5161 T: 05/11/2001 Bedelsiz yola terk oranını parselasyon işlemiyle belirlenmiş düzenlenme ortaklık payı oranına tamamlayacak fark kadar düzenleme ortaklık payının alınması gerektiği İstemin Özeti: … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Uyuşmazlık konusu parselde yapılan bedelsiz yola terk oranını, parselasyon işlemiyle belirlenmiş düzenleme ortaklık payı oranına tamamlayacak fark kadar düzenleme ortaklık payı alınmasında hukuka aykırılık bulunmadığından aksi yöndeki idare mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: … Mahallesi, … pafta, … parsel sayılı taşınmazın 3194 sayılı Yasanın 18.maddesi uyarınca parselasyona tabi tutulmasına ilişkin … günlü, … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince … sayılı parselin … günlü encümen kararıyla 3194 sayılı Yasanın 16.maddesi uyarınca yapılan ifraz işleminin, imara uygun parsel oluşturmak yönünde yapılan bir düzenleme işlemi olduğu, yola isabet eden kısmın ayrılarak, bedelsiz terk edilmesi nedeniyle, yola terk edilen kısmın, düzenleme sırasında alınan bir pay olarak kabulü gerektiği, bu durumda, ifraz işlemi yapılarak … m2’lik parselin bedelsiz olarak … M2’lik kısmının yola terk edilmesi nedeniyle dava konusu parselasyon işlemi sırasında bu taşınmazın düzenleme ortaklık payı hesabına katılmaması gerekirken, yeniden düzenleme ortaklık payı alınmasında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 18.maddesinin 2.fıkrasında, Belediyeler veya valiliklerce düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların dağıtımı sırasında, bunların yözölçümlerinden yeteri kadar sahanın düzenleme dolayısıyla meydana gelen değer artışları karşılığında “düzenleme ortaklık payı” olarak düşülebileceği, ancak alınacak düzenleme ortaklık paylarının düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların düzenlemeden önceki yüzölçümlerinin yüzde otuz beşini geçemeyeceği kurala bağlanmış, anılan Yasa kuralının uygulamasına ilişkin Yönetmeliğin 11.maddesinde de, düzenleme ortaklık payı oranının bir düzenleme sahasında tespit edilen düzenleme ortaklık payı miktarının, bu saha içindeki kadastro veya imar parsellerinin yüzölçümü miktarına oranı olduğu, evvelce yapılan düzenlemeler dolayısıyla düzenleme ortaklık payı veya bu maksatla başka isimlerle bir pay alınmış olan arazi veya arsaların bu ortaklık payı hesabına katılamayacağı belirtilmiş bulunmaktadır. Yukarıda açıklanan Yasa ve Yönetmelik hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, bedelsiz yola terk işleminin bir parselasyon işlemine dayanmaması nedeniyle, yapılan terkin, düzenleme ortaklık payı olarak değerlendirilmesinin mümkün olmadığı, ancak istek üzerine terk yapılmışsa bu terk oranını yeni düzenlemede belirlenmiş düzenleme ortaklık payı oranına tamamlayan fark kadar düzenleme ortaklık payı alınabileceği ve bu durumun hakkaniyete ve eşitlik ilkesine uygun olduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Dosyanın incelenmesinden, … m2 yüzölçümlü … sayılı parselin % 12’si oranında … m2’sinin istek üzerine … günlü, … sayılı belediye encümeni kararıyla yola terk edildiği, daha sonra uyuşmazlık konusu parselasyon işlemiyle, bölge için belirlenen % 35 düzenleme ortaklık payı oranına tamamlayacak şekilde … sayılı parselden % 23.1 oranında düzenleme ortaklık payı alındığı ve kalan … m2’ye karşılık yeni oluşan … ada, … sayılı parselden … hisse tahsis edildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda, uyuşmazlık konusu parselde yapılan bedelsiz yola terk oranını, parselasyon işlemiyle belirlenmiş düzenleme ortaklık payı oranına tamamlayacak fark kadar düzenleme ortaklık payı alınmasında hukuka aykırılık bulunmadığından aksi yöndeki idare mahkemesi kararında isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının BOZULMASINA 5.11.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1004 K: 1993/5355 T: 14/12/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/325 K: 1992/3286 T: 24/09/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2348 K: 1992/3612 T: 15/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/2317 K: 1998/5615 T: 19/11/1998 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/6620 K: 2001/229 T: 15/01/2001 Dava konusu işlemi tesis ve tebliğ etmeye yetkili olmayan idari birime yapılan başvuru nedeniyle işlemden haberdar olunduğunun kabul edilerek söz konusu başvuru ve başvuruya verilen yanıt esas alınarak dava açma süresinin başlatılmasında isabet görülmediği İstemin Özeti: … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, …, …, Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın da bulunduğu alanda 3194 sayılı İmar Kanununun 18.maddesi uyarınca yapılan parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; dosyanın incelenmesinden davacıların uyuşmazlık konusu parselasyon işlemi ile ilgili olarak … tarihli dilekçe ile … Tapu Sicil Müdürlüğüne başvurdukları, anılan idarece 2577 sayılı Yasanın 10.maddesinde öngörülen süre içinde (60 gün)yanıt verilmemesine karşın ikinci altmış gün içinde dava açılmadığı, sonradan söz konusu başvuruya verilen … günlü yanıt üzerine altmış günlük süre geçirildikten sonra … gününde kayda giren dilekçeyle açıldığı anlaşılan davanın 2577 sayılı Yasanın 15/1-b maddesi uyarınca süreaşımı nedeniyle reddine karar verilmiş, karar davacılar vekilince temyiz edilmiştir. T.C. Anayasasının 125.maddesinde, idari işlemlere karşı açılacak davalarda sürenin yazılı bildirim tarihinden başlayacağı kurala bağlanmış, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 7.maddesinin 2.fıkrasında da Anayasa kuralına paralel bir düzenleme getirilerek idari uyuşmazlıklarda dava açma süresinin yazılı bildirimin yapıldığı günden başlayacağı belirtilmiştir. 7201 sayılı Tebligat Kanununun Uygulanmasına İlişkin hükümleri içeren Tebligat Tüzüğünün 51.maddesinde ise, tebliğin muhatap muttali olmuş ise muteber olacağı, aksi takdirde tebligatın yapılmamış addedileceği muhatabın beyan ettiği tarihin tebliğ tarihi sayılacağı ve muhatabın tebliğe muttali olduğunun ve bu tarihin iddia ve ispatına cevaz bulunmadığı öngörülmüştür. Diğer taraftan,3194 sayılı İmar Kanununun arazi ve arsa düzenlemesi başlıklı 18.maddesi uyarınca, parselasyon planlarında ve dağıtım cetvellerinde; kapsadıkları alan içindeki her taşınmaz mala karşılık sahiplerine verilecek bağımsız veya şuyulu imar parsellerinin parsel büyüklükleri, hisse miktarı, parsellerin konumu gibi hususlar ayrı ayrı gösterildiğinden, bu planların düzenlemeye tabi tuttukları taşınmaz sahipleri için sübjektif ve kişisel işlemler oldukları kuşkusuzdur. Ayrıca, 2981 sayılı Yasanın 10/c maddesi uyarınca yapılan parselasyon planlarında da buna paralel kurallar yer almış bulunmaktadır. Bu hükümler karşısında, idarenin böyle bir işlemi bizzat davacıya; 7201 sayılı Yasa ve Tüzük hükümleri uyarınca tebliğ etmesi gerekmektedir. Dosyanın incelenmesinden, mülkiyeti hazineye ait … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazı da kapsayan alanda 3194 sayılı İmar Kanununun 18.maddesi uyarınca yapılan imar uygulaması hakkında, davacılar tarafından davalı idarelere yapılmış bir başvuru sonucu tesis edilmiş, herhangi bir işlem bulunmayıp … Tapu Sicil Müdürlüğü’nün dava konusu parselasyon işlemi hakkında bilgi verilmesi niteliğinde olan … günlü yazısının tebliği üzerine … gününde bu davanın açıldığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, dava konusu alanda imar uygulaması yapmaya yetkili … Belediye Başkanlığı tarafından davacılara yönelik yapılmış herhangi bir tebligat bulunmadığı gibi Tapu Sicil Müdürlüğünün dava konusu işlemi tesis ve tebliğ etmeye yetkili idari birim olmaması nedeniyle bu Müdürlüğe yapılan başvuru ile davacıların dava konusu işlemden haberdar olduğunun kabulü mümkün olmadığından, İdare Mahkemesince, Tapu Sicil Müdürlüğü’ne yapılan başvuru ve anılan başvuruya verilen yanıt esas alınarak dava açma süresinin başlatılmasında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının BOZULMASINA, 15.1.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1992/1740 K: 1992/2723 T: 08/06/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1956 K: 1992/2894 T: 18/06/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3189 K: 1992/3283 T: 24/09/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3280 K: 1992/4042 T: 9.11.1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/2248 K: 2000/4203 T: 22.6.2000 Nazım imar planlarını yapmakla yükümlü olan davalı büyükşehir belediyesince yapılan dava konusu plana parselasyon işleminin sonuçlarını yaratacak nitelikte plan notu hükümleri öngörülmesi hukuka aykırıdır. İstemin Özeti: Ankara 4. İdare Mahkemesinin 23.12.1998 günlü, E: 1997/1199, K: 1998/1319 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, …, …, … 237 parsel sayılı davacının hissedarı olduğu taşınmazı da kapsayan 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve plan notlarının iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince, yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki belgelerin birlikte değerlendirilmesinden; dava konusu kadastral parselin, bölgeye ilişkin bir önceki nazım imar planında özel mülkiyete tabi “ağaçlandırılacak alan” kullanımında kaldığı, dava konusu nazım imar planı revizyonunda ise bu kesimdeki kullanım kararı değişikliği doğrultusunda yine özel mülkiyete de tabi olabilecek ticari rekreasyon alanına alındığı, mevcut ağaçlık yapısı konumunun dere yatağı bitişiğinde olması üzerinden enerji nakil hattı geçmesi gibi durumlar değerlendirilerek nazım imar planı revizyonuyla, ticari rekreasyon alanı olarak belirlenmesinde, şehircilik ilkeleri, planlama esasları kamu yararı ve bölge ihtiyaçları yönünden herhangi bir aykırılık görülmediği, düzenleme ortaklık payı, kamu ortaklık payı niteliğindeki alanların 5 No.’lu plan notunda belirtildiği üzere, kamuya (belediye veya ilgili yatırımca kuruluşa) bedelsiz terki yapılmazsa tescil işleminin yapılamayacağına ilişkin zorlayıcı plan kararı özünde, planın uygulanmasını bir an önce hayata geçirilmesini amaçlamakta ise de, yasal dayanağı olmayan bir bedelsiz terki öngörerek zorlaması yönünden hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle imar planına karşı açılan davanın reddine, planla getirilen notlardan kamu ortaklık payına konu kullanımlar kamuya bedelsiz terkedilmeden tescil işleminin yapılamayacağı hükmünün iptaline karar verilmiş, bu karar davacı tarafından imar planının şehircilik ve planlama ilkelerine aykırı olduğu, plan notunun ise tümünün iptali gerekirken kısmen iptal edildiği gerekçesiyle temyiz edilmiştir. Temyize konu idare mahkemesi kararının 1/5000 ölçekli nazım imar planına karşı açılan davanın reddine, yönelik bölümünde 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır. Davanın plan notuna yönelik bölümüne gelince: 3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinde; “Nazım İmar planı: varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlemiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan olarak tanımlanmıştır. 3030 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun 6-A/b maddesinde de büyük şehir nazım imar planlarını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak görevlerinin büyük şehir belediyesine ait olduğu hükmüne yer verilmiştir. Yukarıda yer alan hükümlere göre, nazım imar planları, halihazır haritalar üzerine çizilen ve ticaret, sanayi, konut ve yeşil alan gibi bölgelerle iskan bakımından yoğun veya seyrek bölgeleri ve iskana elverişli, iskana elverişli olmayan veya iskana izin verilmeyen bölgeleri, topoğrafik özelliklerden faydalanma konularını, ulaşım sistemlerini ve bu gibi ana hatları göstermek suretiyle arazi parçalarının kullanma şekillerini belirleyen planlardır. 3194 sayılı Yasanın 18. maddesinin 1. fıkrasında, imar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakati aranmaksızın birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve resen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyelerin yetkili olduğu kurala bağlanmıştır. Anılan yasa hükümlerine göre ilçe belediyelerinin yetki alanında bulunan parselasyon işlemiyle amaçlanan; imar planı, plan raporu ve imar yönetmeliği hükümlerine göre imar adasının tüm biçim ve boyutu, yapı düzeni, inşaat yaklaşma sınırı ye bahçe mesafeleri, yapı yüksekliği ve derinliği, yerleşme yoğunluğu, taban alanı ve kat alanı katsayısı, arazinin kullanma şekli, mülk sınırları, mevcut yapıların durumu göz önüne alınmak suretiyle üzerinde yapı yapmaya elverişli imar parseli oluşturmaktır. Olayda, davacıya ait taşınmaz 1/5000 ölçekli dava konusu planla ticari rekreasyon alanı olarak belirlenmiş, bu planla öngörülen plan notlarının uyuşmazlık konusu 5. maddesinin mahkemece hüküm tesis edilmeyen kısmında, plan onama sınırı içerisindeki tescile tabi olarak kullanım alanlarından ticari rekreasyon spor, belediye hizmet alanı, eğitim vb. alanlar plan kapsamına giren kadastral parsellerin tümünden eşit oranda kesintilerle oluşturulacaktır.” hükmüne yer verilmiştir. Yukarıda anılan mevzuat hükümlerinde ilçe belediyelerinin yetki alanı içinde olan arazi ve arsa düzenlemesinin hangi amaç ve yöntemle yapılacağı belirlenmiştir. Nazım imar planlarını yapmakla yükümlü olan davalı büyükşehir belediyesince yapılan dava konusu plana parselasyon işleminin sonuçlarını yaratacak nitelikte plan notu hükümleri öngörülmesi hukuka aykırıdır. Bu durumda plan notlarının 5. maddesinin tümünün iptali gerekirken mahkemece sözü edilen düzenleme hakkında karar verilmeksizin kısmen iptal edilmesinde isabet görülmemiştir. SONUÇ: Açıklanan nedenlerle Ankara 4. İdare Mahkemesinin 23.12.1998 günlü, E: 1997/1199, K: 1998/1315 sayılı kararının imar planının reddine yönelik bölümünün, onanmasına, plan notuna yönelik kısmının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 22.06.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2003/5770 K: 2005/2519 T: 03/05/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4122 K: 1993/4036 T: 11/10/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/6901 K: 1998/6773 T: 23/12/1998 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/4164 K: 1999/4196 T: 23.9.1999 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/1868 K: 2000/3241 T: 23.5.2000 Düzenleme ortaklık payı ile oluşturulması gereken park alanında parsel oluşturularak düzenlemeye giren parsellerden bu parsele tahsis yapılamaz. Bu durumda, mülkiyeti hazineye ait 1432 ve 2303 sayılı parsellerden % 35 oranında düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra imar planında park alanında kalan 4025 ada, 1 sayılı parselden tahsis yapılması, imar mevzuatına aykırı olduğundan davanın reddi yolundaki mahkeme kararında isabet görülmemiştir. İstemin Özeti: İzmir 3. İdare Mahkemesinin 25.12.1998 günlü, E: 1997/428, K: 1998/1134 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: K: Dava, …, …’de hazineye ait 3 pafta; 219, 755, 1271, 1432, 2303 parseller ile 3001 ada, 1 parsel ve 3002 ada, 8 parsel sayılı taşınmazların bulunduğu alanda yapılan parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, düzenleme kapsamındaki parsellerden % 35 oranında düzenleme ortaklık payı alındığı ve mümkün olduğu kadar aynı ya da yakın yerlerde oluşturulan imar parsellerinden hisse ya da bağımsız imar parseli verildiği, davacı tarafından 4025 ada, 1 sayılı parselin imar planında yeşil alan olarak ayrıldığı halde hazine adına tescilinin öngörüldüğü ileri sürülmekte ise de bu parselin kadastral 1255, 1432, 2303 sayılı parseller ile tescil dışı alandan ihdas edilen G ve H parsellerin şuyulandırılması, her parselden % 35 düzenleme ortaklık payı alınması ile oluşturulduğu anlaşıldığından, bu iddiaya itibar edilmediği, öte yandan 3 pafta, 755 sayılı parsellerle ilgili herhangi bir işlem yapılmadığından bu parsel numarasının dava dilekçesine sehven yazıldığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 18. maddesinde imar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakati aranmaksızın birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve resen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyelerin yetkili olduğu, belediyeler ve valiliklerce düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların dağıtımı sırasında bunların yüzölçümlerinden yeteri kadar sahanın düzenleme dolayısıyla meydana gelen değer artışları karşılığında “düzenleme ortaklık payı” olarak düşülebileceği, düzenleme ortaklık paylarının, düzenlemeye tabi tutulan yerlerin ihtiyacı olan yol, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi, yeşil saha, cami ve karakol gibi umumi hizmetlerden ve bu hizmetlerle ilgili tesislerden başka maksatlarla kullanılamayacağı hükme bağlanmıştır. İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkındaki Yönetmeliğin 4. maddesinin (c) bendinde düzenleme ortaklık payı; “düzenlemeye tabi tutulan yerlerin ihtiyacı olan yol, meydan, park, yeşil saha, genel otopark gibi umumi hizmetlere ayrılan ve tescile tabi olmayan alanlar ile cami, karakol yerleri ve ilgili tesisler için kullanılmak üzere, düzenleme dolayısıyla meydana gelen diğer artışları karşılığında düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların, düzenlemeden önceki yüzölçümlerinden % 35’e kadar düşülebilen miktar ve/veya zorunlu hallerde malikin muvafakati ile tespit edilen karşılığı bedelidir” olarak tanımlanmıştır. Aynı yönetmeliğin 12. maddesinde düzenleme sahasında bulunan okul, hastane, kreş, belediye hizmet veya diğer resmi tesis alanı gibi umumi tesislere ayrılan alanların parselleri düzenlemeye giren parsellerin alanları oranında pay verilmek suretiyle hisselendirileceği hükmüne yer verilmiş, 32. maddesinde ise, düzenleme sahasında umumi hizmetlere ayrılan miktarın düzenlemeye giren alan toplamının % 35’inden fazla çıkması halinde, bu miktarın % 35’e düşürülmesi için önce varsa bu düzenleme sahasındaki belediyeye ait arsalar bu işe tahsis edilir. Bunlar yetmediği takdirde bu sahada belediyeye devri mümkün hazine ve özel idare mülkiyetindeki, … umumi hizmetlere rastlayan kısımların belediyeye devri sağlandıktan sonra aynı maksada tahsis edilir. Bunlar da yetmediği takdirde … kamulaştırma yapılır.”” hükmü getirilmiştir. Bu düzenlemeler birlikte değerlendirildiğinde; belediyelerin imar düzenleme çalışması yapmaya yetkili olduğu, bu düzenleme sırasında umumi kullanımlar için düzenlemeye giren sahanın en çok % 35’ine kadar düzenleme ortaklık payı alınabileceği, bu saha ihtiyacı karşılamadığı takdirde belediyeye ait arazinin, bu da yetmezse hazine ve özel idareye ait arazilerden imar planında umumi hizmetlere ayrılan arazilerin belediyeye bedelsiz devri ile bu arazilerin genel kullanım yerlerine tahsisinin sağlanacağı, bu gibi yerler var iken düzenlemeye giden sahalardan her ne şekilde olursa olsun % 35’in üzerinde düzenleme ortaklık payı alınamayacağı gibi bunu aşan kısmın da kamusal kullanım yerlerinden tahsis edilemeyeceği sonucuna ulaşılmaktadır. Yukarıda sözü edilen yönetmeliğin 12. maddesinde hangi alanlardan hisselendirme yapılabileceği açıkça belirtildiğinden düzenleme ortaklık payı ile oluşturulması gereken park alanında parsel oluşturularak düzenlemeye giren parsellerden bu parsele tahsis yapılamaz. Bu durumda, mülkiyeti hazineye ait 1432 ve 2303 sayılı parsellerden % 35 oranında düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra imar planında park alanında kalan 4025 ada, 1 sayılı parselden tahsis yapılması, imar mevzuatına aykırı olduğundan davanın reddi yolundaki mahkeme kararında isabet görülmemiştir. SONUÇ: Açıklanan nedenlerle İzmir 3. İdare Mahkemesinin 25.12.1998 günlü, E: 1997/428, K: 1998/1134 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 23.05.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1981/2091 K: 1984/2206 T: 23/05/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/2709 K: 1984/2830 T: 10/10/1984/ Danıştay 6. Dairesi E: 1990/933 K: 1992/394 T: 30/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3830  K: 1992/2313 T:21.05.1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/2255 K: 2000/3230 T: 23.5.2000 İlçe belediyesine ait parselasyon yetkisi plan değişikliği adı altında büyükşehir belediyesince kullanılamaz. İstemin Özeti: Ankara 9. İdare Mahkemesinin 05.11.1998 günlü, E: 1997/943, K: 1998/1125 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dava konusu plan ve plan notları ile parselasyon işleminin sonuçları sağlanmaya çalışıldığından bu amaçla tesis edilen işlemin hukuka aykırı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu nedenle mahkeme kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava … ve … sayılı imar adaları ile ilgili olarak yapılan 1/5000 ölçekli nazım imar planının ve plan notlarına ilişkin 13.05.1997 günlü, 197 sayılı büyükşehir belediye meclisi kararının iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, … Belediyesince hazırlanan parselasyon planına ait dağıtım cetvellerinde … mülkiyetinde olan 17064 ve 17065 sayılı imar adalarına … Belediye hissesi girmesinin uygulamada sorunlar yaratacağından bahisle büyükşehir belediye başkanlığınca inşaatları devam ettirilen “… Spor Kompleksi” alanına ilişkin dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planı hazırlandığı, önceki 1/1000 ölçekli uygulama imar planında … Kooperatifi mülkiyetinde olan 17064 ada ve 1 sayılı (34.989 m2) , 17065 ada 1 sayılı (23.428 m2) parsellerin ve … Büyükşehir Belediyesine ait 10.000 m2 ile birlikte toplam 68417 m2’lik alan bir bütün olarak değerlendirilerek, bu alanın 52291 m2’lik kısmının yeni 42710 ada 1 sayılı parsel olarak … yönetimi ile … Büyükşehir Belediye Başkanlığı arasındaki 21.10.1994 tarihinde imzalanan protokol gereğince … Büyükşehir Belediye Meclisinin 20.10.1994 günlü, 438 sayılı kararına göre spor alanı olarak korunduğu, geriye kalan 16116 m2’lik bölümün ise, 42709 ada l sayılı parselde park ve rekreasyon alanı olarak düzenlendiği, aynı adanın kalan 50.282 m2’lik bölümünün mevcut kullanım olan “Organ Nakli ve Rehabilitasyon Merkezi” olarak planlandığı, 18.03.1997 günlü, 1014/1302 sayılı belediye encümeni kararı ile onaylanan parselasyon planları ile … Büyükşehir Belediyesi ile S.S. … Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi arasında yapılan protokol gereği spor tesisleri yapımından sonra … Büyükşehir Belediyesine devredilmesi gereken ve halen mülkiyeti S.S. … Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifine ait olan 17064 ada 1 sayılı parselde tamamlanması durumunda kamunun yararlanabileceği bir spor tesisinin inşaatı devam ederken mülkiyet kaydırması yapılarak parsel üzerinde ilçe belediyesince mülkiyet hakkı kazanmaya çalışılmasının söz konusu parselasyon planının kamu yararı gözetilmeden hazırlandığını gösterdiği, dolayısıyla bu parselasyon planı ile anılan parsellere … Belediye hissesinin girmesi durumunda uygulamada sorunlar çıkacağından, 3030 sayılı Kanunun 6-A/b maddesi uyarınca uygulamayı denetlemek yetkisiyle çıkabilecek sorunları önlemek amacıyla dava konusu alanda yapılan 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinin planlama tekniği, kamu yararı, şehircilik ilkeleri ve imar mevzuatına uygun olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; bu karar davacı idare tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinde; “Nazım İmar Planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlemiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan olarak tanımlanmıştır. 3030 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun 6-A/b maddesinde de büyük şehir nazım imar planlarını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak görevlerinin büyük şehir belediyesine ait olduğu hükmüne yer verilmiştir. Yukarıda yer alan hükümlere göre, nazım imar planları, halihazır haritalar üzerine çizilen ve ticaret, sanayi, konut ve yeşil alan gibi bölgelerle iskan bakımından yoğun veya seyrek bölgeleri ve iskana elverişli, iskana elverişli olmayan veya iskana izin verilmeyen bölgeleri, topoğrafik özelliklerden faydalanma konularını, ulaşım sistemlerini ve bu gibi ana hatları göstermek suretiyle arazi parçalarının kullanma şekillerini belirleyen planlardır. 3194 sayılı Yasanın 18. maddesinin 1. fıkrasında, imar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakati aranmaksızın birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve resen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyelerin yetkili olduğu kurala bağlanmıştır. Anılan yasa hükümlerine göre ilçe belediyelerinin yetki alanında bulunan parselasyon işlemiyle amaçlanan; imar planı, plan raporu ve imar yönetmeliği hükümlerine göre imar adasının tüm biçim ve boyutu, yapı düzeni, inşaat yaklaşma sınırı ve bahçe mesafeleri, yapı yüksekliği ve derinliği, yerleşme, yoğunluğu, taban alanı ve kat alanı katsayısı, arazinin kullanma şekli, mülk sınırları, mevcut yapıların durumu göz önüne alınmak suretiyle üzerinde yapı yapmaya elverişli imar parseli oluşturmaktır. Uyuşmazlık konusu, 17064 ve 17065 sayılı imar adalarını da kapsayan 1/5000 ölçekli plan 28.05.1995 günü, 1/1000 ölçekli plan 19.08.1996 günü onanmış daha sonra 18.03.1997 günlü belediye encümeni kararıyla parselasyon yapılmıştır. Parselasyon işleminden sonra dava konusu 1/5000 ölçekli plan değişikliği yapılmış, bu değişiklik davalı idarece … Belediyesince hazırlanan parselasyona ait dağıtım cetvellerinde … mülkiyetinde olan 17064-17065 sayılı imar adalarındaki parsellere … belediyesine ait hisselerin girmesinin uygulamada sorunlar çıkaracağı gerekçesine dayandırılmıştır. 1994 yılında … Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi ile büyükşehir belediyesi arasında yapılan protokol gereği kooperatife ait ve planda spor alanı olarak belirlenen 17064 ada 1 sayılı parseldeki 34.989 m2 arsanın büyükşehir belediyesine devredilmesinin kararlaştırılmasına ve bu parselde spor alanı inşaatının sürmesine karşın parselasyon işlemiyle yapılan mülkiyet kaydırması ile anılan parsele … belediye hissesinin girdiğinden bahisle, dava konusu planla kooperatif mülkiyetinde olan 17064 ada, 1 sayılı ve 17065 ada 1 sayılı parseller ile büyükşehir belediyesine ait 10.000 m2’lik yer olmak üzere toplam 68.417 m2 alanın 52.291 m2’si (planda A ile işaretli) spor alanı, kalan 16116 m2’si (planda B ile işaretli) park ve rekreasyon alanı, aynı imar adasının bir bölümü de (planda C ile işaretli) organ nakli ve rehabilitasyon alanı olarak belirlenmiştir. 1/5000 ölçekli dava konusu planla getirilen plan notları ile “A” ile işaretli spor alanı ile “B” ile işaretli park ve rekreasyon alanının 17064 ada 1 ve 17065 ada 1 sayılı parseller ile 10.000 m2’lik … Büyükşehir belediyesi hissesinden oluşturulacağı, “C” ile işaretli organ nakli ve rehabilitasyon merkezinin 42709 ada 1 ve 2 sayılı parsellerden oluşturulacağı, 42709 ada 1, 2 ve 42710 ada 1 sayılı parsellerden geriye kalan … Belediyesine ait hisselerin ise diğer kamu alanlarında değerlendirileceği karara bağlanmıştır. Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri uyarınca büyükşehir belediyelerinin parselasyon yapma yetkisi bulunmamaktadır. Oysa dava konusu nazım imar planı ve plan notları ile ilçe belediyesince yapılan parselasyon işlemi sonucu oluşan parsellerdeki … Belediye hissesinin buradan çıkarılması amaçlanarak ilçe belediyesine ait parselasyon yetkisi plan değişikliği adı altında getirilen plan notlarıyla büyükşehir belediyesince kullanılmıştır. Bu durumda, hukuka aykırı olan işleme ilişkin davanın reddi yolundaki mahkeme kararında isabet görülmemiştir. SONUÇ: Açıklanan nedenlerle, Ankara 9. İdare Mahkemesinin 05.11.1998 günlü, E: 1997/943, K: 1998/1125 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 23.05.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/8073, K: 2007/1098 Danıştay 6. Dairesi E: 2021/1069 K: 2023/105 T: 12.01.2023 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/265 K: 1989/1913 T: 11.10.1989 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/1949 K: 1991/1307 T: 30/05/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/1215 K: 2000/1847 T: 4.4.2000 Parselasyon işleminin amacı imar planı ile yörenin konut, sosyal ve teknik altyapı ihtiyaçlarının belirlenmesinden sonra bu ihtiyaçların hayata geçirilmesini sağlamaktır. Bu işlemler bir kez yapıldıktan ve yörenin ihtiyaçları giderildikten sonra gelişmeler sonucunda imar planı değişikliği ile yeni ihtiyaçlar ortaya çıkmadıkça parselasyon yapılması mümkün değildir. Bu durumda, imar planı ile yeni bir düzenleme yapılmasını gerektirecek bir neden olmaksızın ikinci kez parselasyon yapılmasında imar hukukuna uyarlık bulunmadığı gibi yapılan parselasyon işleminden sonra bir parselden hisse satın alan kişiye davacının parselinden hisse verilmesi amacıyla parselasyon yapılması da hukuka aykırıdır. İstemin Özeti: Samsun İdare Mahkemesinin 30.11.1998 günlü, E: 1998/579, K: 1998/1404 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … ili, … Mevkii, 18j-IIc pafta, 3731 ada, l sayılı parsel ile 3753 ada, 18 sayılı parsele ilişkin olarak yapılan parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, dava konusu parselasyon işleminin eşit oranda düzenleme ortaklık payı alınmaması nedeniyle hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle iptaline karar verilmiş: bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dava dosyasının incelenmesinden, parselasyon işlemi sonucu oluşan 3731 ada, l sayılı imar parselinin 30 m2′ sinin … tarafından satın alınmasından sonra bu kişinin 3753 ada, 18 sayılı parsel üzerinde evi olmasına rağmen önceki parselasyon işlemiyle hisse verilmediğinden, evinin olduğu yerden hisse verilebilmesi amacıyla sadece iki imar parseline ilişkin olarak 26.6.1998 günlü, 602 sayılı belediye encümeni kararıyla parselasyon işleminin yapıldığı ve bu işlem sırasında yeniden düzenleme ortaklık payı alınmadığı anlaşılmaktadır. 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesine göre, belediyeler sadece imar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri maliklerinin veya diğer hak sahiplerinin muvafakati aranmaksızın birbirleriyle yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli ve kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve resen tescil işlemlerini yaptırmaya yetkilidir. Düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların dağıtımı sırasında bunların yüzölçümlerinden yeteri kadar saha, arazi ve arsaların düzenlemeden önceki yüzölçümlerinin yüzde otuz beşini geçmemesi şartıyla düzenleme dolayısıyla meydana gelen değer artışları karşılığında düzenleme ortaklık payı olarak düşülebilir. Aynı maddeye göre herhangi bir parselden bir defadan fazla düzenleme ortaklık payı alınamaz. Ancak, bu hüküm o parselde imar planı ile yeniden bir düzenleme yapılmasına engel teşkil etmez. Yukarıdaki yasa kuralından anlaşılacağı üzere parselasyon işlemi ile imar planına uygun parsellerin oluşturulması ve yol, yeşil alan gibi kamu alanlarının imar parsellerinde oluşan değer artışı karşılığında düzenlemeye giren parsel maliklerinden bedelsiz olarak alınarak kamunun eline geçmesi sağlanır. Dolayısıyla, parselasyon işleminin amacı imar planı ile yörenin konut, sosyal ve teknik altyapı ihtiyaçlarının belirlenmesinden sonra bu ihtiyaçların hayata geçirilmesini sağlamaktır. Bu işlemler bir kez yapıldıktan ve yörenin ihtiyaçları giderildikten sonra gelişmeler sonucunda imar planı değişikliği ile yeni ihtiyaçlar ortaya çıkmadıkça parselasyon yapılması mümkün değildir. Bu durumda, imar planı ile yeni bir düzenleme yapılmasını gerektirecek bir neden olmaksızın ikinci kez parselasyon yapılmasında imar hukukuna uyarlık bulunmadığı gibi yapılan parselasyon işleminden sonra bir parselden hisse satın alan kişiye davacının parselinden hisse verilmesi amacıyla parselasyon yapılması da hukuka aykırı olduğundan dava konusu işlemin iptaline ilişkin mahkeme kararında sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir. SONUÇ: Açıklanan nedenlerle, temyize konu Samsun İdare Mahkemesinin 30.11.1998 günlü, E: 1998/579, K: 1998/1404 sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle onanmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 4.4.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2003/5365 K: 2005/2128 T: 12/04/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/1947 K: 1982/4663 T: 29/12/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/1687 K: 1983/2102 T: 06/05/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/2385 K: 1984/1379 T: 12/03/1984/ Danıştay 6. Dairesi E: 1998/6414 K: 2000/106 T: 17.1.2000 Parselasyon işleminde kişilerin düzenlemeye giren parselleri ile düzenleme sonrası tahsis edilen parselleri arasında değer farkı bulunması durumunda, parselasyon işlemlerinin yasa ve yönetmeliklere aykırılığı öne sürülerek iptalinin istenilmesi gerekmektedir. Söz konusu değer farkı bir iptal nedenidir ve tazminat hukuku kapsamında değildir. İstemin Özeti: Kayseri İdare Mahkemesinin 5.5.1998 günlü, E: 1997/62, K: 1998/331 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca yapılan parselasyon işlemi sonrasında davacıya tahsis edilen parsel ile eski parseli arasındaki değer farkından kaynaklandığı ileri sürülen 129.750.000. lira zararın tazmini istemiyle açılmış; idare mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile ek rapor ve dosyanın birlikte değerlendirilmesinden, parselasyon işleminin mevzuata uygun olduğu anlaşıldığından davalı idareye atfedilebilecek bir hizmet kusurunun bulunduğundan sözedilemeyeceği, bu nedenle taşınmazlar arasında değer farkından dolayı davalı idarenin tazminat ödemekle yükümlü tutulamayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca imar planı bulunan alanlarda plan hükümlerine uygun olarak imar parselleri oluşturmak amacıyla parselasyon işlemleri yapılmaktadır. Anılan madde uyarınca yapılan parselasyon işleminde kişilerin düzenlemeye giren parselleri ile düzenleme sonrası tahsis edilen parselleri arasında değer farkı bulunması durumunda, parselasyon işlemlerinin yasa ve yönetmeliklere aykırılığı öne sürülerek iptalinin istenilmesi gerekmektedir. Söz konusu değer farkı bir iptal nedenidir ve tazminat hukuku kapsamında değildir. Bu nedenle davanın bu gerekçeyle reddine karar verilmesi gerekirken, hizmet kusuru bulunmadığı gerekçesiyle reddine karar verilmesinde sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir. SONUÇ: Açıklanan nedenlerle Kayseri İdare Mahkemesinin 5.5.1998 günlü, E: 1997/62, K: 1998/331 sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle onanmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 17.1.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1980/1303 K: 1983/635 T: 14/02/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1983/3012 K: 1981/3464 T: 04/10/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/3548 K: 1984/3086 T: 21/11/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/261 K: 1985/1233 T: 10/10/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/1445 K: 2000/91 T: 17.1.2000 Üzerinde yapı bulunan taşınmazların parselasyon işlemine tabi tutulması halinde bu parsellerin yol, meydan, otopark ve yeşil alan gibi yerlere giren kısımlarının ve bitişiğinde düzgün imar parseli oluşturmak için bahçesinden gerekli miktar düzenleme ortaklık payı olarak alınabileceğinden, dava konusu parselden belirtilen yerlere giren kısımlarının bulunmaması nedeniyle düzenleme ortaklık payı alınmaması ve aynen korunması gerektiği. İstemin Özeti: Kayseri İdare Mahkemesinin 25.11.1998 günlü, E: 1997/978, K: 1998/935 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … İlçesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazın bulunduğu alanda 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca yapılan parselasyon işlemine ilişkin 20.8.1996 günlü, 16.19 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporla dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden; 61 m2’lik dava konusu taşınmazdan 21.35 m2 düzenleme ortaklık payı alındığı, 17.08 m2’sinin okul alanında kalan 3135 ada, sayılı parselden pay olarak verildiği, 22, 57 m2’sinin ise parselasyon işlemiyle korunan ve sınırları değişmeyen, üzerinde tescilli kümbet bulunan ve eski yerinde oluşturulan 3164 ada, 1 sayılı parselde hisselendirildiği, tescilli kümbet bulunan kadastral parsel sınırlarında bir değişiklik yapılmadığı, aynen korunduğu, parselasyon işlemiyle düzenleme ortaklık payı alınarak hisseli bir duruma dönüştürülemeyecek yerlerden olduğu anlaşıldığından, dava konusu işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. İmar Kanununun 18. Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile ilgili Esaslar Hakkında Yönetmelik’in Düzenleme Sırasında Korunacak Yapılar başlıklı 8. Maddesinde: “İmar veya kadastro parselleri üzerine inşa edilmiş ve düzenleme sırasında, plan ve mevzuata göre muhafazasında mahzur bulunmayan bir yapı bir imar parseli içinde bırakılabilir. Bu gibi yapıların bulunduğu parsellerin yol, meydan, otopark ve yeşil saha gibi yerlere giren kısımları ile bitişiğinde düzgün imar parseli teşkil etmek için bahçelerinden gerekli miktar ifraz edilerek düzenleme ortaklık payı olarak alınır. Alınacak miktar düzenleme ortaklık payından fazla ise kamulaştırma ile alınabilir.” hükmü yer almaktadır. Dava konusu parselasyon işlemiyle tescilli kümbet’in bulunduğu yerde kadastral parsel sınırlarında bir değişiklik yapılmadan, aynen korunarak imar parseline dönüştürüldüğü ve yukarıda belirtilen yönetmelik hükmü uyarınca kadastral parselin, yol, meydan, otopark ve yeşil alan gibi yerlere giren kısımlarının ve bu gibi yerler için ifraz edilecek bölümünün olmadığı anlaşıldığından, dava konusu parselden düzenleme ortaklık payı alınması gerekliliği bulunmamaktadır. SONUÇ: Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu Kayseri İdare Mahkemesinin 25.11.1998 günlü, E: 1997/978. K: 1998/935 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 17.1.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/28, K: 2007/1673 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/4650 K. 1996/5328 T. 26.11.1996 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/2790 K: 2007/5059 T: 21.09.2007 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/288 K: 1991/1975 T: 09.10.1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/7510 K: 2000/88 T: 17.1.2000 Üzerinde yapı bulunan taşınmazların parselasyon işlemine tabi tutulması halinde bu parsellerin yol, meydan, otopark ve yeşil alan gibi yerlere giren kısımları ile bitişiğinde düzgün imar parseli teşkil etmek için bahçelerinde gerekli miktarın düzenleme ortaklık payı olarak alınabileceği. İstemin Özeti: Kayseri İdare Mahkemesinin 1.10.1998 günlü, E: 1997/980, K: 1998/729 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava… Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazın 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca parselasyon işlemine tabi tutulmasına ilişkin 20.8.1996 günlü, 1619 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış: idare mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporla dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu taşınmazın parselasyon işlemi sonucunda, tarihi değeri olan ve bütünlüğü bozulmadan korunan tescilli türbe alanında kalan 3156 ada, 1 sayılı parselden ve parselasyondan önce yapılan 1/1000 ölçekli revizyon imar planında 31 pafta, 45 ada, 66 sayılı parsel sayılı davacı kuruma ait taşınmazın okul alanı içinde kalması, parselasyon işlemi ile bu alanın yeni oluşan 3153 ada, 1 sayılı parsel ile korunması nedeniyle 3153 ada 1 sayılı parselden hisselendirilmesinde kamu yararına ve mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş: karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. İmar Kanununun 18 inci Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmelik’in Düzenleme Sırasında Korunacak Yapılar başlıklı 8. maddesinde: “İmar veya kadastro parselleri üzerinde inşa edilmiş ve düzenleme sırasında, plan ve mevzuata göre muhafazasında mahzur bulunmayan bir yapı bir imar parseli içinde bırakılabilir. Bu gibi yapıların bulunduğu parsellerin yol, meydan, otopark ve yeşil saha gibi yerlere giren kısımları ile bitişiğinde düzgün imar parseli teşkil etmek için bahçelerinden gerekli miktar ifraz edilerek düzenleme ortaklık payı olarak alınır. Alınacak miktar düzenleme ortaklık payından fazla ise kamulaştırma ile alınabilir.” hükmü yer almaktadır. Dava konusu parselasyon işlemiyle davacı kuruma ait tescilli türbe binası bulunan taşınmazlardan yukarıda yer alan yönetmelik hükmü dikkate alınarak, ancak belirtilen yerler için düzenleme ortaklık payı alınabileceğinden, idare mahkemesince, bu husus araştırılmaksızın davanın reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir. SONUÇ: Açıklanan nedenlerle Kayseri İdare Mahkemesinin 1.10.1998 günlü, E:1997/980, K:1998/720 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 17.1.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1980/1303 K: 1983/635 T: 14/02/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1983/3012 K: 1981/3464 T: 04/10/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/3548 K: 1984/3086 T: 21/11/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/261 K: 1985/1233 T: 10/10/1985 Danıştay 9. Dairesi E: 1999/670 K: 2000/39 T: 19.1.2000 Şuyulandırma işleminin imar Kanununun 18. maddesi uyarınca belediyenin isteğe bağlı olmaksızın yapmaya zorunlu bulunduğu asli görevi olması ve tapu harcı ismi altında herhangi bir bedel talep etmenin dayanağının bulunmaması karşısında tapu tahsis ücreti istenmesine ilişkin işlemde isabet yoktur. İstemin Özeti: Yükümlüye ait taşınmazın da içinde bulunduğu bölgede yapılan şuyulandırma sonucunda oluşan yeni parseller için verilecek tapular için m2 si 25.000 TL. olmak üzere istenilen tapu tahsis ücretine ilişkin … Belediyesi İmar Müdürlüğünün 28.8.1997 tarih ve 01.02.3991 sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davayı; dosyanın incelenmesinden, davalı idarece yükümlüye ait taşınmazın da içinde bulunduğu … Merkez … Köyü bölgesinde 3194 sayılı Kanunun 18. maddesi uyarınca düzenleme yapıldığı, bu düzenleme karşılığı olarak belediye encümeninin 26.3.1997 tarih ve 310 sayılı kararı ile 2464 sayılı Kanunun 97. maddesi uyarınca, taşınmazın bulunduğu bölgeye göre taşınmaz sahiplerinden m2 başına ücret alınmasına karar verildiği, bu karar doğrultusunda yükümlüden m2 başına 25.000 TL. ücret alınmasına ilişkin dava konusu işlemin tesis edildiğinin anlaşıldığı, ancak şuyulandırma işleminin İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca belediyenin, isteğe bağlı olmaksızın yapmaya zorunlu bulunduğu asli görevi olması ve bu işlem için 2464 sayılı Kanunun 97. maddesinden bahisle ücret istemenin veya tapu harcı ismi altında herhangi bir bedel talep etmenin dayanağının bulunmaması karşısında yükümlüden şuyulandırma işlemi için m2 başına 25.000 TL. tapu tahsis ücreti istenilmesine ilişkin 28.8.1997 tarih ve C.01.02.3991 sayılı işlemde isabet görülmediği gerekçesiyle kabul eden Bursa Vergi Mahkemesinin 23.9.1998 tarih ve 1998/744 sayılı kararının: belediyelerin İmar Kanununun 18. maddesini uygulamasının belli bir bedel karşılığı olduğu, bu bedelin 2464 sayılı Kanunun 97. maddesi uyarınca o hizmetten yararlananlardan tahsil edileceği, istenilen ücrette isabetsizlik bulunmadığı ileri sürülerek bozulması isteminden ibarettir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince işin gereği görüşüldü: Temyiz edilen Bursa Vergi Mahkemesinin 23.9.1998 tarih ve 1998/744 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisinin bulunmadığı anlaşıldığından, SONUÇ: Temyiz isteminin reddine, anılan mahkeme kararının onanmasına, 4.240.000.- lira ilam harcının temyiz isteminde bulunandan alınmasına 19.1.2000 tarihinde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1980/1303 K: 1983/635 T: 14/02/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1983/3012 K: 1981/3464 T: 04/10/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/3548 K: 1984/3086 T: 21/11/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/261 K: 1985/1233 T: 10/10/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/6273 K: 1999/6359 T: 9.12.1999 3194 sayılı yasanın 18. maddesi ile 2981 sayılı yasanın 10. Maddesi uyarınca belediyelerin kapanan yollar nedeniyle kendi adlarına parseller oluşturmasının mümkün olmadığı, belediyenin kendi adına ne şekilde parsel oluşturduğu hususunun araştırılarak yeniden karar verilmesi gerekir, öte yandan taşınmazların satışının önlenmesi için tapu kayıtlarına tedbir konulması isteminin adli yargı yerince karara bağlanması gerekir. İstemin Özeti: Kayseri İdare Mahkemesinin 5.5.1998 günlü, E:1997/764, K:1998/353 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Savcı Düşüncesi: … ili, … ilçesi, … Mahallesinde davacının maliki olduğu… ada … ve … parsel sayılı taşınmazları da kapsayacak şekilde 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca yapılan imar uygulaması işleminin iptali istemiyle açılan dava sonucunda, idare mahkemesince davanın reddi yolunda verilen kararın temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. Parselasyon işlemi sırasında imar planı ile öngörülmüş olan park, otopark, yeşil saha ve umumi hizmet alanlarının sağlanması için düzenlemeye giren kadastro parsellerinin %35’ine karar kısmının düzenleme ortaklık payı olarak bedelsiz alınabileceği yasa gereğidir. Ancak parselasyon sonucu belediyenin kendi adına parsel oluşturması ve şahıs arazilerinden daha fazla düzenleme ortaklık payı alması mümkün değildir. Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından belediyenin düzenleme ortaklık payı olarak alınan yerlerden kendi adına hisse oluşturduğu ve bu hisselerin satış işlemlerini gerçekleştirmek için izale-i şüyu davası açtığı iddia edildiğinden ve bilirkişi raporunda da bu hususlara değinilmediğinden, mahkemece parselasyon sonucu belediye adına ne suretle hisse oluşturulduğunun ve bu hisselerin satışının söz konusu olup olmadığının, satılmışsa neden satıldığının araştırılarak bunun sonucuna göre yeniden karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulü ile temyize konu Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazları da kapsayan alanda 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca yapılan parselasyon işlemine ilişkin 9.3.1995 günlü, 302 sayılı belediye encümeni kararının iptali ile taşınmazların satışının engellenmesi için tapu kayıtları üzerine tedbir konulması istemiyle açılmış, idare mahkemesince, mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte incelenmesinden, parselasyon işlemine tabi tutulan taşınmazlardan yasal oranda düzenleme ortaklık payı alındığı, daha önce ifraza tabi tutulan taşınmazlardan yapılan terkinin dikkate alındığı, kadastral parsellerin olduğu yerde oluşturulan imar parsellerinden tahsis yapıldığı, davacının mevzuat uyarınca korunması gereken yapısının bulunmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, karar davacı vekilince temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 18. maddesinin 2. fıkrasında, “Belediyeler veya valiliklerce düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların dağıtımı sırasında bunların yüzölçümlerinden yeteri kadar saha, düzenleme dolayısıyla meydana gelen değer artışları karşılığında “düzenleme ortaklık payı” olarak düşülebilir. Ancak, bu maddeye göre alınacak düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların düzenlemeden önceki yüzölçümlerinin yüzde otuzbeşini geçemez” 6. fıkrasında, “bu fıkra hükümlerine göre, herhangi bir parselden bir defadan fazla düzenleme ortaklık payı alınamaz. Ancak, bu hüküm o parselde imar planı ile yeniden bir düzenleme yapılmasına mani teşkil etmez” hükmü yer almış, İmar Kanunu’nun 18. maddesi uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “Düzenleme Ortaklık Payı Oranına Ait Esaslar” başlığını taşıyan 11. maddesinin 2. fıkrasında da “Evvelce yapılan düzenlemeler dolayısıyla düzenleme ortaklık payı veya bu maksatla başka isimlerde bir pay alınmış olan arazi veya arsalar bu ortaklık payı hesabına katılmaz” ifadesine yer verilmiş bulunmaktadır. Yukarıda belirtilen yasa ve ilgili yönetmelik hükümlerinin değerlendirilmesinden, daha önce yapılan düzenleme sırasında meydana gelen değer artışları karşılığında düzenleme ortaklık payı veya başka bir isim altında pay alınmış arsa veya arazilerden, yeniden yapılan parselasyon işlemi nedeniyle ikinci defa düzenleme ortaklık payı alınamayacağı sonucuna ulaşılmaktadır. Parselasyon işlemi sırasında imar planı ile öngörülmüş olan park, otopark, yeşil saha ve umumi hizmet alanlarının sağlanması için, düzenlemeye giren kadastro parsellerinin %35’i oranındaki kısmının düzenleme ortaklık payı olarak bedelsiz alınması mümkündür. Ancak, kamu alanlarına ayrılan yerler toplamından kapanan kadastral yollar gibi alanların miktarı düşüldükten sonra kalan miktarın parselasyona giren parsel maliklerinden eşit oranda alınması gerekir. 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi ile 2981 sayılı Yasanın 10. maddesi uyarınca belediyelerin kapanan yollar nedeniyle kendi adına parseller oluşturması ve böylece parselasyona tabi tutulan taşımazlardan daha fazla düzenleme ortaklık payı alması mümkün değildir. Dosyanın incelenmesinden, dava konusu parselasyon işleminden daha önce uyuşmazlık konusu taşınmazı da kapsayan alanda parselasyon işlemi yapılıp yapılmadığı, belediyenin parselasyon işlemi sonucu kendi adına ne şekilde hisse tahsis ettiği anlaşılmamaktadır. Bu durumda, 1985/tarihinde uyuşmazlık konusu taşınmazı da kapsayan alana ilişkin olarak yapılan işlemin parselasyon mu, ifraz işlemi mi olduğu, eğer parselasyon işlemi ise daha sonra imar planı değişikliği yapılıp yapılmadığı, davalı belediyenin kendi adına ne şekilde parsel oluşturduğu hususlarının araştırılarak yeniden karar verilmesi gerekmektedir. Davacının tapu kayıtlarına tedbir konulmasına ilişkin istemine gelince, 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 101. maddesinde: hakimin iki taraftan birinin istemiyle davanın açılmasından önce veya sonra (bu maddede sayılan) dört hal ve şekillerde ihtiyati tedbirler ittihazına karar verebileceği, bu maddenin 1. bendinde de, menkul ve gayrimenkul malların aynı münazaalı ise bunun taciz veya yediadle tevdiine karar verebileceği hüküm altına alınmıştır. Bu durumda taşınmazların satışının önlenmesi için tapu kayıtlarına tedbir konulması isteminin adli yargı yerince karara bağlanması gerektiğinden tapu kayıtlarına tedbir konulmasına ilişkin istem açısından davanın bu kısmının 2577 sayılı Yasanın 15/1-a bendi uyarınca görev yönünden reddi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle Kayseri İdare Mahkemesinin 5.5.1998 günlü, E:1997/764, K:1998/353 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 9.12.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1082 K: 2006/953 T: 08/03/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/6584 K: 2004/2274 T: 14/04/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/1456 K: 1983/1302 T: 28/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/1065 K: 1983/3404 T: 08/11/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/4313 K: 1999/4953 T: 19.10.1999 Davacının taşınmazını da kapsayan alanda yapılan parselasyon işleminin iptali yolunda verilen karardan sonra makul bir süre içinde yeniden bir parselasyon işlemi tesis edilmesi gerektiğinden yeniden parselasyon işlemi yapılıp yapılmadığı, yapılmış ise davacının yapısının yapılan bir parselasyon işlemi kapsamında korunup korunmayacağı hususunun göz önünde bulundurulması suretiyle yeniden bir karar verilmesi gerekir. İstemin Özeti: İzmir 1. İdare Mahkemesinin 18.3.1998 günlü, E:1997/157, K:1998/174 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … Sokak, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan yapının 3194 sayılı Yasanın 32. maddesi uyarınca yıkımına ilişkin 21.1.1997 günlü, 143 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış: idare mahkemesince, dosyanın incelenmesinden, dava konusu taşınmazın bölgede yapılan 732 sayılı parselasyon planı sonucu oluştuğu, davalı idarece verilen yapı ruhsatı ile inşaata başlandığı ancak sözü edilen parselasyon işleminin 378 pafta, 3616 ada, 34 parselle ilgili kısmının İzmir 4. idare Mahkemesinin 2.10.1996 günlü, E:1994/2463, K:1996/650 sayılı kararı ile iptal edilmesi üzerine dava konusu 3 parsel sayılı taşınmazın da içinde yer aldığı 732 sayılı parselasyon planının yeniden düzenleneceği gerekçesiyle dava konusu taşınmaz için verilen 1.12.1995 günlü, 275 sayılı inşaat ruhsatının 20.12.1996 günlü, 5393 sayılı işlem ile iptal edildiği, anlaşıldığından yargı kararı ile 732 sayılı parselasyon planının kararda sözü edilen parselle ilgili kısmının iptaline karar verilmiş ise de, parselasyon planlarının özelliği gereği belli bir kısmında yapılacak olan düzeltme ya da değişiklik plana giren tüm parsellerin miktar ve sınırlarını etkileyeceğinden anılan plan uyarınca oluşmuş parsellerde yapı yapılmak üzere verilen inşaat ruhsatlarının iptal edilerek yapıların yıkımına karar verilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, dava konusu taşınmazı da kapsayan alanda yapılan 732 sayılı parselasyon işlemine ilişkin 16.8.1994 günlü, 1870 sayılı belediye encümeni kararının iptali yolundaki İzmir 4. İdare Mahkemesinin 2.10.1996 günlü, E:1994/2463, K:1996/650 sayılı kararının Danıştay 6. Dairesinin 9.3.1998 günlü, E:1997/417, K:1998/1259 sayılı kararıyla onandığı ve karar düzeltme isteminin de 21.4.1999 günlü, E:1998/4980, K:1999/2113 sayılı kararla reddedilmesi üzerine anılan kararın kesinleştiği anlaşılmaktadır. Bu durumda dava konusu parselasyon işleminin iptali yolunda verilen karardan sonra makul bir süre içinde yeniden bir parselasyon işlemi tesis edilmesi gerektiğinden olayda yeniden bir parselasyon işlemi yapılıp yapılmadığı yapılmış ise davacının yapısının yapılan bu parselasyon işlemi kapsamında korunup korunmayacağı hususunun göz önünde bulundurulması suretiyle yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle İzmir 1. İdare Mahkemesinin 18.3.1998 günlü, E:1997/157, K:1998/174 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 19.10.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/1684 K: 2007/3246 T: 4.6.2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/772 K: 2006/83 T: 20.01.2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/1709 K. 2004/26 T. 12.1.2004 Danıştay 6. Dairesi E: 2015/929 K: 2016/336 2.2.2016 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/2000 K: 1999/4906 T: 19.10.1999 3194 sayılı yasanın 18. maddesi uyarınca tesis edilmiş parselasyon işleminin bu madde ve ilgili yönetmelik esasları içinde incelenmesi zorunluyken 2981 sayılı yasaya göre değerlendirme yapılarak karar verilmesinde isabet yoktur. İstemin Özeti: İstanbul 6. İdare Mahkemesinin 21.11.1997 günlü, E:1995/1382, K:1997/1516 sayılı kararın usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Savcı Düşüncesi: Davacının hissedarı olduğu … ili, … ilçesi, …TA… pafta, … ada, … ve … parsel sayılı taşınmazların 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca düzenlemeye tabi tutulmasına ilişkin işlemin, yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ve ek rapora dayanılarak iptali yolunda idare mahkemesince verilen kararın bozulması istenilmektedir. Dava konusu imar uygulamasının 3194 sayılı Yasanın 18. maddesine göre yapılmış olması nedeniyle anılan Yasa kuralı ve uygulama yönetmeliği esasları içinde değerlendirilmesi gerekirken bilirkişi raporunda 3194 sayılı Yasanın 18. maddesine göre yapılan uygulama 2981 sayılı Yasa esas alınarak irdelenmiştir. Düzenleme alanındaki hisseli mülkiyetten oluşan parsellerin özel parselasyon paftasındaki parselleri resmi ifrazlı olmadığı için bunların 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca yapılan uygulamada resmi parsel gibi değerlendirilmesi olanağı bulunmamaktadır. Uyuşmazlık konusu bölgeye ilişkin olarak düzenlenen uygulama imar planında en küçük parsel büyüklüğü 500 m2 olarak belirlenmiş olup, bu plan dava konusu edilmemiştir. Söz konusu imar planı uyarınca yapılan dava konusu imar uygulamasında da özel parselasyonda ölçüleri küçük tutulmuş parsel sahiplerinin hisseleri birleştirilerek imar planında öngörülen parsel büyüklüklerinin sağlandığı anlaşılmaktadır. Uygulama alanında gelişigüzel biçimde 5-6 katlı yapılmış kaçak yapıların imar planı ile öngörülen minumum 500 m2. parsel alanı TAKS: 15 H:6.50 m. yapılaşma koşuluna uymamaları nedeniyle korunmaları veya kat mülkiyetine göre işlem tesis edilmesinin mümkün olmadığı açıktır. 3194 sayılı Yasanın 18. maddesinde de üzerinde bina bulunan hisseli parsellerde şuyulanmanın sadece zemine ait olup, şuyuun giderilmesinde bina bedelinin ayrıca dikkate alınacağı kurala bağlanmıştır. Yukarıda açıklanan nedenlerle yapılan işlemler imar planına ve imar mevzuatına uygun olup, dava konusu işlemin davacı açısından iptalini gerektiren bir neden bulunmadığından temyize konu idare mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmüştür. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği düşünüldü: Dava, … Mahallesi, Eski … pafta, … adada davacının hissedarı olduğu 1 ve 12 sayılı parsellerin 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca parselasyona tabi tutulmasına ilişkin 26.11.1993 günlü, 910 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince Danıştay Altıncı Dairesinin 9.3.1995 günlü, E:1994/4666, K:1995/943 sayılı bozma kararına uyularak, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ve ek raporla dosyada yer alan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, parselasyon işleminin dayanağı 2.12.1991 tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planına uygun olduğu, imar planında en küçük parsel büyüklüğünün 500 m2 olarak belirlendiği, özel parselasyon da ise parsel ölçeklerinin küçük olduğu, özel parselasyon planındaki parsellerin plan notuna uyum sağlamak amacıyla birleştirildiği ve imar planında öngörülen büyüklüklerin elde edilmesine karşın hisseli parsellerin sorun olarak ortaya çıktığı, bu bölgede ıslah imar planı yerine imar planının yapıldığı, imar mevzuatının sorunları çözmede bir bütün olarak ele alınması gerektiği, uyuşmazlıkla ilgili incelemede 2981 sayılı Yasa ve İlgili Yönetmeliğin de göz önünde bulundurularak değerlendirme yapıldığı, parselasyonla hisseli dağıtım yapıldığı, ancak, parsel büyüklüklerinin 500 m2’nin çok üzerinde oluşturulduğu, oysa parsel büyüklüklerinin davacıya ait hisse, mevcut yapılaşma ve plan notunun birlikte değerlendirilerek oluşturulması gerektiği, parselasyonda fiili duruma uyulup uyulmadığının ve dağıtımın şeklinin tam olarak belirlenemediği, düzenleme ortaklık payı oranının hesabında farklı bir yöntemin izlendiği, hisseli olarak tahsis yapılması zorunluluğu olduğunda 2981 sayılı Yasanın 10/c maddesine uygun olarak uygulama yapılması gerektiği halde bu hususa uyulmadığı, plana göre imar parsellerinin en az 500 m2 alana sahip olması gerekirken çok daha büyük parsellerin oluşturulması sonucu özel parselasyonla uyumlu bir şekilde arsa tahsis edilmesinin engellendiği, uygulama alanında muhafaza edilen binaların imar planında ve parselasyon planında yer alması üzerinde yapı bulunan parsellere sadece yapı sahiplerinin hisselendirilmesi ya da Kat Mülkiyeti kanunu’na göre işlem yapılması gerektiği halde, bu hususlara da uyulmadığı, parselasyon işleminde imar mevzuatına uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş; bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 18. maddesinin 1. fıkrasında, imar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakati aranmaksızın birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve resen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyelerin yetkili olduğu kurala bağlanmıştır. İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 10/a maddesinde, düzenleme ile oluşacak imar parsellerinin mümkün mertebe aynı yerdeki veya yakınındaki eski parsellere tahsisinin sağlanacağı kuralı, aynı madde (b) bendinde de plan ve mevzuata göre korunması mümkün olan yapıların tam ve hissesiz bir imar parseline intibak ettirilmesinin sağlanacağı kuralı yer almaktadır. Anılan yasa ve yönetmelik hükümlerinin değerlendirilmesinden parselasyon işlemiyle amaçlananın imar planı, plan raporu ve imar yönetmeliği hükümlerine göre imar adasının tüm biçim ve boyutu, yapı düzeni, inşaat yaklaşma sınırı ve bahçe mesafeleri, yapı yüksekliği ve derinliği, yerleşme yoğunluğu, taban alanı ve kat alanı katsayısı, arazinin kullanma şekli, mülk sınırları, mevcut yapıların durumu göz önüne alınmak suretiyle sorunsuz ve üzerinde yapı yapmaya elverişli imar parseli oluşturmak olduğu açıktır. Dosyanın incelenmesinden, dava konusu parselasyonun 3194 sayılı Yasa uyarınca hazırlanarak onaylanmış ve minimum 500 m2 parsel alanı, TAKS: %15 H=6.50 metre yapılaşma koşulu getiren uygulama imar planına dayalı olarak ve aynı Yasanın 18. maddesi uyarınca tesis edildiği, bu madde ve ilgili yönetmeliğin uygulama esaslar içinde inceleme ve değerlendirme yapılması zorunluyken, keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda ise işlemin 2981 sayılı Yasaya göre incelendiği anlaşılmaktadır. Düzenleme alanındaki hisseli mülkiyetten oluşan parsellerin özel parselasyon paftasındaki parsellerin 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca yapılan uygulamada resmi parsel gibi değerlendirilmesi olanaklı olmadığından, bu parsel yapısının temel alınarak parselasyon işleminin dayanağını oluşturan ve dava konusu yapılmayan imar planındaki asgari parsel ölçütleriyle karşılaştırılarak sağlıklı hukuki bir değerlendirmenin yapılamayacağı, ayrıca parselasyon kapsamındaki alanda dağınık şekilde ve ruhsatsız olarak inşa edilen yapıların, imar planında öngörülen yapılaşma koşuluna uymamaları nedeniyle korunamayacakları açıktır. Buna göre, yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca tesis edilen uyuşmazlık konusu parselasyon işleminin imar mevzuatına uygun olup olmadığı, konusunda uzman kişilerden oluşan yeni bir bilirkişi kuruluna incelettirilerek ve davalı idare tarafından anılan bölgenin sit alanı ilan edilmiş olduğu yolundaki iddiası araştırılarak ulaşılacak sonuca göre uyuşmazlık hakkında yeniden karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle İstanbul 6. İdare Mahkemesinin 21.11.1997 günlü, E:1995/1382, K:1997/1516 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 19.10.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1082 K: 2006/953 T: 08/03/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/6584 K: 2004/2274 T: 14/04/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/1456 K: 1983/1302 T: 28/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/1065 K: 1983/3404 T: 08/11/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3692 K: 1999/4794 T: 13.10.1999 Uyuşmazlık konusu taşınmazın trafo yeri olarak kamulaştırılmasına ilişkin işlemlere başlanması ve tapu kayıtlarında bu yönde şerh bulunması karşısında, kamulaştırılan yerin tapuda davacı idare adına kayıtlı bulunmadığı gerekçesiyle kamulaştırma işleminin varlığı gözetilmeksizin sadece tapuda malik görünen kişilerin dikkate alınması suretiyle parselasyon yapılmasında mevzuata uyarlık yoktur. İstemin Özeti: İzmir 3. İdare Mahkemesinin 22.10.1997 günlü, E:1995/1044, K:1997/1008 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … Mahallesi, … ada, … sayılı parsele ilişkin imar planı değişikliği ile bu plana dayalı olarak yapılan parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince: davanın imar planının iptali istemine yönelik bölümünün 1985/onanlı imar planında park alanında kalan dava konusu taşınmaza ilişkin herhangi bir imar planı değişikliği yapılmadığından ortada kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlem bulunmadığı gerekçesiyle reddine, davanın parselasyon işlemine yönelik bölümünün ise taşınmazın trafo yeri olarak kamulaştırılmasına ilişkin işlemlere başlanılmasına karşın parselasyona esas alınan tapu kayıtlarında mülkiyet durumunun değişmemiş olması nedeniyle işlemin tapudaki malikler adına yürütüldüğü, davacı tarafından parselasyon işleminin mevzuata aykırı olduğu yolunda bir iddia ileri sürülmediği gibi yapılan yargısal denetimde de işlemde yasaya aykırılık bulunmadığı, kamulaştırma bedeli ödenen taşınmazda yapılan parselasyon nedeniyle uğranılan zararın tam yargı davası ile tazmininin mümkün olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden: imar planında park alanında kalan uyuşmazlık konusu taşınmaz üzerinde trafo binasının isabet ettiği yerin davacı kurum adına 24.10.1989/günlü, 2017 sayılı belediye encümeni kararıyla tahsisinden sonra 2.2.1990 günlü, 7-82 sayılı kamulaştırma kararına istinaden kamulaştırma bedelinin hak sahibine ödendiği, 31.7.1992 gününde anılan taşınmaza kamulaştırma şerhinin işlendiği, kamulaştırılan kısmın tapuya tescili için gerekli çalışmalar sürerken 31.5.1994 günlü, 974 sayılı dava konusu belediye encümeni kararıyla 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca parselasyon yapılarak mülkiyet durumunun değişmemiş olması nedeniyle tapu kaydındaki maliklerin dikkate alındığı, 30 m2’lik kısmı davacı kurum tarafından kamulaştırılan 32429 ada 16 parsel sayılı taşınmazın park alanında kalması nedeniyle yerinde korunamadığından bahisle düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra 25467 ada 1 sayılı parsel ile hisselendirildiği, dağıtım cetvelleri bulunmamakla birlikte davalı idare savunmasından hisselendirmenin kamulaştırılmasına karar verilen kısmın dikkate alınmaksızın yapıldığı anlaşılmaktadır. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 25. maddesinde, hakların kullanılması ve borçların yerine getirilmesi bakımından kamulaştırma işleminin mal sahibi için 13. madde uyarınca yapılan tebligatla, idare için tebligat çıkarmakla başlayacağı, mülkiyetin idareye geçmesinin bu kanundaki özel hükümler dışında kamulaştırma işleminin idari yargı yönünden kesinleşmesi ile olacağı, yine aynı Kanunun 17. maddesinde, tebliğ edilen kamulaştırma işlemine karşı idari ve adli yargıya başvurulmadığı veya bu konuda açılan davaların kesin olarak sonuçlandığı ancak taşınmaz mal sahibinin ferağ vermediği hallerde, takdir edilen ve artırılan bedelin tamamının milli bankalardan birine yatırılarak makbuzunun ilgili belge örnekleriyle birlikte mahkemeye verileceği, mahkemenin iki tarafı derhal davet ederek, gelmemeleri halinde gıyaplarında, belgeleri inceleyerek, kamulaştırma usulüne uygun şekilde tamamlanmışsa taşınmaz malın kamulaştırma yapan idare adına tesciline karar vereceği ve tapu dairesine bildirileceği hükme bağlanmıştır. Yukarıdaki kanun maddelerinin birlikte yorumlanmasından, idari yargıda açılan davanın kesinleşmesinden sonra mülkiyetin idareye geçeceği, kamulaştırma işlemine karşı idari ve adli yargıda dava açılmış ise bu davalar kesin olarak sonuçlandıktan sonra mal sahibinin ferağ vermediği durumlarda idarenin başvurusu üzerine mahkeme kararıyla taşınmazın idare adına tesciline karar verilebileceği sonucuna ulaşılmaktadır. Olayda ise, kamulaştırma işlemine karşı idari yargı ya da adli yargı yerlerinde dava açılıp açılmadığı anlaşılmamaktadır. Dava konusu işlemde, söz konusu taşınmazın imar planında park alanı olarak ayrılması ve trafo yeri olarak tahsis edilmesi, ayrıca tapuda kamulaştırma ile ilgili şerh bulunması nedenleriyle davalı belediye başkanlığının plan uygulaması olarak kamulaştırma işleminden haberdar olduğunun kabulü gerekmektedir. Öte yandan, parselasyona ilişkin özet cetvellerinin dosyada bulunmaması nedeniyle düzenlemeye giren kadastro parselleri ve bu parsellere karşılık verilen hisseler tespit edilemediğinden bu hususların araştırılması gerekmektedir. Sonuç itibariyle, kamulaştırılan yerlerin tapuda davacı idare adına kayıtlı olmamasının bu şekilde parselasyon yapılmasına gerekçe oluşturmayacağı açıktır. Açıklanan nedenlerle temyize konu İzmir 3. İdare Mahkemesinin 22.10.1997 günlü, E:1995/1044, K:1997/1008 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 13.10.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3692 K: 1999/4794 T: 13.10.1999 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3692 K: 1999/4794 T: 13/10/1999 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/238 K: 1985/727 T: 17/04/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 2016/8585 K: 2020/2271 T: 20.2.2020 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/4164 K: 1999/4196 T: 23.9.1999 Kamu yararını ilgilendiren genel nitelikte düzenleyici işlem olan imar planına karşı semt sakini (komşuluk) sıfatıyla menfaatin ihlal edildiğinden bahisle iptal davası açılması olanaklı ise de kişisel çıkarları ihlal eden, somut, sübjektif nitelikteki parselasyon işlemine karşı dayanılarak açılan davanın ehliyet yönünden reddi gerekir. İstemin Özeti: Antalya 2. İdare Mahkemesinin 29.04.1998 günlü, E: 1997/623, K: 1998/391 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenmiştir. Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dosyanın incelenmesinden, dava konusu işlemle kişisel meşru hak ve menfaatinin ihlal edilmediği anlaşılan davacının sübjektif nitelikte düzenleyici bir işlem olan parselasyon işlemine karşı açtığı davanın ehliyet yönünden reddi gerekeceğinden temyize konu idare Mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. Savcı Düşüncesi: Dava, Antalya Merkez Sinan Mahallesinde bulunan 73 ada 27 parsel ve 12536 ada 1, 2 no.lu parsellerde düzenleme yapılmasına ilişkin Belediye Encümeni kararının iptali istemi ile açılmış, İdare Mahkemesince dava konusu işlem iptal edilmiştir. Dava dosyasının incelenmesinden, düzenleme yapılan parsellerin başka şahıslara ait olduğu ve davacının komşuluk hukukuna dayanarak bu davayı açtığı anlaşılmaktadır. Bu durumda parselasyon işleminin iptalini istemede meşru ve kişisel bir menfaati bulunmayan davacının, dava açma ehliyetinin bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerekeceği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, Antalya, Merkez Sinan Mahallesi, 703 ada, 27 ve 12536 ada 1, 2 parsel sayılı taşınmazlarla ilgili olarak 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca yapılan parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; dosyanın incelenmesinden, dava konusu parselasyon işleminin imar planı bulunmayan bir alanda yapıldığı anlaşıldığından mevzuata aykırı olduğu gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, karar davalı idare ve müdahil vekillerince temyiz edilmiştir. İptal davaları; kural olarak ilgililerin haklarını ve çıkarlarını korumanın yanında yürütme ve idarenin hukuka uygun davranmasını gerçekleştirmeye yönelik, objektif ve soyut nitelikte bir dava türü olarak teoride genel olarak ifade edilmekle birlikte istisnai olarak uygulamada sübjektif ve somut nitelikte örnekler de içeren idari bir dava türüdür. İptal davalarının idari işlemlerin yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olmalarından dolayı menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılacağı idare hukukunun genel esaslarındandır. Dosyanın incelenmesinden ise, kişisel çıkarları ihlal eden somut, sübjektif nitelikte olan dava konusu parselasyon işlemine karşı, parselasyon yapılan sınırlar içerisinde ayni hakkı bulunmayan davacı tarafından komşuluk hukukuna dayanılarak dava açıldığı anlaşılmaktadır: Bu nedenle dava konusu işlemle herhangi bir hak ve menfaati bulunmadığı anlaşılan davacı tarafından açılan bu davanın ehliyet yönünden reddi gerekirken mahkemece işin esasına girilerek bir karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Diğer taraftan, davacı, uyuşmazlık konusu bölgedeki imar planlarına karşı açtığı iptal davalarının esası hakkında karar verildiğini ileri sürerek parselasyon işlemine karşı açılan davanın da esasının incelenmesi gerekeceğini iddia etmekte ise de, imar planları kamu yararını ilgilendiren genel nitelikte düzenleyici işlemler olduğundan semt sakini (komşuluk) sıfatıyla menfaatinin ihlal edildiğinden bahisle dava açma hakkı olan davacının aynı sıfatla sübjektif nitelikteki parselasyon işlemi için kişisel menfaatinin ihlal edildiğinden bahisle dava açma hakkı olduğunu kabule hukuken olanak bulunmamaktadır. SONUÇ: Açıklanan nedenlerle temyize konu Antalya 2. İdare Mahkemesinin 29.04.1998 günlü, E: 1997/623, K: 1998/391 sayılı kararının BOZULMASINA, 1.569.400.’er- Lira karar harcının temyiz isteminde bulunanlara iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 23.09.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2003/5770 K: 2005/2519 T: 03/05/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/21792 K: 2021/2620 T: 2.3.2021 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/3956 K: 1995/859 T: 22.2.1995 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/6901 K: 1998/6773 T: 23/12/1998 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/4543 K: 1999/4156 T: 22.9.1999 İmar planında farklı bir amaca tahsis edilmiş yerde kalan yapının, parselasyon işlemi sırasında korunmamış olmasında ve davacıya başka bir parselden tahsis yapılmasında mevzuata aykırılık yoktur. İstemin Özeti: Manisa İdare Mahkemesinin 29.4.1998 günlü, E:1997/248, K:1998/184 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … Merkez, … Mahallesi, … Mevkiinde bulunan … ada, … parsel sayılı taşınmaza ilişkin olarak, 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca yapılan parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen raporun dosya da bulunan bilgi ve belgelerle birlikte değerlendirilmesinden, 14632 m2’lik kadastral parselin 8547 m2’lik kısmının içinde bulunduğu alanda dava konusu parselasyon işleminin tesis edildiği, bu parselin hissedarı olan davacı tarafından 416 m2’lık alan üzerine inşa edilen fabrika binasının imar affı yasaları uyarınca ruhsata bağlandığı, korunması gereken bu yapının bulunduğu alanın yapı sahibine tahsis edilmesinin parselasyon işleminin temel ilkelerinden birisi olmasına rağmen, davacıya fabrika binasının bulunduğu yerde oluşturulan imar parsellerinden tahsis yapılmadığı anlaşıldığından, korunması mümkün olan yapıların tam ve hissesiz bir imar parselinin içine alınması suretiyle kullanım devamlılığının sağlanması gerektiğine ilişkin kurala uyulmaksızın yapılan parselasyon işleminin mevzuata aykırı olduğu gerekçesi ile iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, 283 ada 14 parsel sayılı 14632 m2’lik parselin 8547 m2’lik kısmının parselasyon işlemi kapsamına alındığı, bu bölümdeki 1283 m2’lik davacı payından düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra kalan kısmın bu yerde oluşturulan 1892 ada parsel 1902 ada 6 parsel 1902 ada 11 parsel ve 1902 ada 12 parsel sayılı taşınmazlardan pay verilmesi suretiyle karşılandığı; kadastral parsel üzerine davacı tarafından inşa edilen ve imar affı yasaları uyarınca ruhsata bağlanmış olan fabrika binasının ise bu yerde oluşturulan 1902 ada, 7, 8 ve 9 parsel sayılı taşınmazlar üzerinde kaldığı ve davacının anılan parsellerin kendisine tahsis edilmesi gerektiği iddiası ile bu davayı açtığı anlaşılmaktadır. 3194 sayılı Yasanın 18. maddesinin uygulamasına ilişkin Yönetmeliğin 8. maddesinde, imar veya kadastro parselleri üzerine inşa edilmiş ve düzenleme sırasında plan ve mevzuata göre muhafazasında mahzur bulunmayan bir yapının bir imar parseli içinde bırakılabileceği kurala bağlanmıştır. Dava dosyasında bulunan imar planı örneklerinden, uyuşmazlık konusu taşınmazların ayrık nizam 3 katlı ve ayrık nizam 7 katlı konut alanında kaldığı, işyeri niteliğinde olan davacının fabrika binasının taşınmazların imar planındaki tahsis şekline uygun bir yapı niteliği taşımadığı anlaşıldığından, bu yapının müstakil bir imar parseli içinde korunması zorunluluğu bulunmamaktadır. Kadastral parsel davacı ve diğer hissedarların müşterek mülkiyetinde bulunduğundan ve herbir paydaş taşınmazın her noktasında hak sahibi olduğundan, kadastral parselin küçük bir bölümüne fabrika binası inşa eden davacıya fabrika binasının üzerinde bulunduğu yerde oluşturulan parsellerin tahsis edilmemiş olmasında ve yine kadastral parselin sınırları içinde oluşturulmuş bulunan sözü edilen binaya komşu parsellerden pay verilmesine ilişkin işlemde mevzuata aykırılık görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Manisa İdare Mahkemesinin 29.4.1998 günlü, E:19977 248, K:1998/184 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 22.9.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2007/9377 K: 2009/9874 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/2676 K: 1999/2714 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/873 K: 1987/168 T: 18/02/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/622 K: 1987/1163 T: 26/11/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/4017 K: 1999/3968 T: 14.9.1999 Büyükşehir belediyelerinin parselasyon işlemi yapma konusunda yetkisi yoktur. Yasa ile ilçe belediyesine verilmiş yetki belediye meclisi kararı ile büyükşehir belediyesine devredilemez. İstemin Özeti: İstanbul 2.İdare Mahkemesinin 31.3.1998 günlü E:1997/196, K:1998/301 sayılı kararının usul Ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra ışın gereği görüşüldü: K: Dava, … 51 pafta 2952 parsel sayılı taşınmazın bulunduğu alanda 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca yapılan parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, müşterek mülkiyete konu olan bir taşınmazın parselasyon işlemi sonucu oluşan imar parsellerine yine müşterek mülkiyet esasına göre tahsisi zorunlu iken olayda ferdileştirme yoluna gidilmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. 3030 sayılı Yasa hükümleri ile büyükşehir belediyelerinin yetkileri ayrıntılı olarak düzenlenmiş ve bu hükümler dışında imar ile ilgili konularda düzenleme ve uygulama yetkisi verilmemiştir. Parselasyon işlemi büyükşehir belediyelerinin görevleri arasında sayılmamıştır. Dosyanın incelenmesinden. … İlçe Belediye Başkanlığı’nın 19.3.1996 günlü, 899 sayılı yazısı ile imar uygulama sınırının meclis ve encümen kararları ile yeniden düzenlenerek büyükşehir belediyesine verilen uygulama yetkisinin ihale bitim süresine kadar uzatıldığının bildirilmesi üzerine büyükşehir belediye sınırları içinde bulunan … Belediyesindeki taşınmazlara yönelik dava konusu parselasyon işleminin 19.12.1996 günlü, 2826 sayılı … Büyükşehir Belediye Encümeni kararıyla yapıldığı anlaşıldığından, büyükşehir belediyelerinin görevleri arasında yer almayan dava konusu işlemde yetki yönünden yasaya uyarlık bulunmamaktadır. Her ne kadar, ilçe belediye meclisi kararı ile parselasyon yapma yetkisi büyükşehir belediyesine devredilmişse de, yasa ile ilçe belediyesine verilmiş yetkinin belediye meclisi kararı ile büyükşehir belediyesine devredilemeyeceği açıktır. Bu nedenle dava konusu işlemin iptali yolundaki idare mahkemesi kararında sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir. Dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu İstanbul 2.İdare Mahkemesinin 31.3.1998 günlü, E:1997/196, K.-1998/301 sayılı kararın yukarıda belirtilen gerekçeyle onanmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 14.9.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1984/834 K: 1985/101 T: 16/01/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/204 K: 1985/694 T: 15/04/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 2022/1716 K: 2022/6839 T: 8.6.2022 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/834 K: 1986/175 T: 17/02/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/2676 K: 1999/2714 Parselasyon işlemi sırasında aynı düzenleme alanın bulunan davacıya ait parsellerin birlikte değerlendirilmesinde ve parsellerin toplam yüzölçümleri üzerinden düzenleme ortaklık payı alınarak imara uygun parseller oluşturulup eski yerlerinden tahsis yapılmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı. İstemin Özeti: Bursa 2.İdare Mahkemesinin 31.12.1997 günlü, E:1996/339. K:1997/1115 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava Beldesi, … Mahallesinde, 2981 sayılı Yasanın 10/c maddesi uyarınca yapılan parselasyon işleminin eski 4704 parsel sayılı taşınmaza ilişkin kısmının ve bu parselasyona yapılan itirazın reddedilmesine ilişkin 2.4.1996 günlü, 130 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen raporun dosyada bulunan bilgi ve belgelerle birlikte değerlendirilmesinden, davacının 3 adet parselinin parselasyona tabi tutulduğu ve her bir parselden eşit oranda düzenleme ortaklık payı alınması gerekirken farklı oranlarda alındığı, parsellerin konumları nedeniyle değerlerinin farklı olduğu, daha değerli yerde bulunan parselden daha fazla, değersiz yerdeki parselden ise çok daha az oranda düzenleme ortaklık payı alınarak eşdeğerde tahsis yapılmadığı anlaşıldığından, 4704 parsel sayılı 165 m2 yüzölçümlü değerli yerdeki taşınmaza yeni 357 ada, 1 parsel numarası verildiği ve 85 m2 yüzölçümlü olarak oluşturulduğu ve bu değerli parselde oluşan mağduriyetin eşdeğerde olmayan 2968 ve 2985 parsel sayılı taşınmazlar ile giderilmeye çalışıldığı anlaşıldığından, parselasyonun eşitlik ilkesine de aykırı olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, davacının 4704, 2968 ve 2985 parsel sayılı üç adet taşınmazının parselasyon işlemi kapsamında bulunduğu, toplam yüzölçümü 1096 m2′ olan taşınmazlardan, yöre için hesaplanan % 20 oranında toplam 226.90 m2’lik düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra kalan 881.56 m2″lik taşınmazın eski yerlerinde oluşturulan parsellerin müstakil olarak tahsis edilmesi suretiyle karşılandığı, fazladan verilen 11 m2’lik kısım için ise davacı aleyhine ipotek tesis edildiği anlaşılmaktadır. 4704 parsel sayılı taşınmazın daha değerli bir konumda bulunduğu, bu yerden düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra 131.18 m2 pay kalmış ise dE: eski taşınmazın büyük bir kısmının yol alanında kalmış olması nedeniyle yol alam dışında kalan kısmının daha küçük bir parsel haline getirildiği ve 85 m2’lik müstakil bir imar parseli olarak davacıya tahsis edildiği, eksik verilen 46.18 m2′ lik kısmının ise yol alanında kalmış olması nedeniyle eski yerinden verilmesi olanağı bulunmadığından ve başka bir yerden verilmesinin zorunlu olduğu, bu ne-denle, aym düzenleme alanında bulunan davacıya ait eski 2968 ve 2985 parsel sayılı taşınmazlarla birlikte değerlendirildiği ve bu taşınmazların bulunduğu yerde oluşturulan ve müstakil olarak davacıya tahsis edilen 378 ada. 11 parsel; 378 ada. 12 parsel: 378 ada. 13 parsel ve 363 ada. 3 parsel sayılı taşınmazlara ilave edildiği anlaşılmıştır. Bu durum karşısında, düzenleme ortaklık payının yöre için. hesaplanan % 20 oranında ve her parselden eşit oranda alındığı, eski parsellerin bulunduğu yerde oluşturulan yeni imar parsellerinin müstakil olarak davacıya tahsis edildiği, fazladan verilen 11 m2’lik kısım için ise ipotek tesis edildiği açık olduğundan ve parselasyon işleminde mevzuata aykırılık bulunmadığından, dava konusu işlemlerin iptali yolundaki idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Bursa 2.İdare Mahkemesinin 31.12.1997 günlü, E:1996/339. K:1997/1115 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 18.5.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1082 K: 2006/953 T: 08/03/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/6584 K: 2004/2274 T: 14/04/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/1456 K: 1983/1302 T: 28/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/1065 K: 1983/3404 T: 08/11/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/1839 K: 1999/2054 2577 sayılı Yasanın 11. maddesi uyarınca yapılan başvuru üzerine altmış gün içerisinde yanıt verilmesi halinde istemin reddedilmiş sayılacağı, bu tarihten sonra verilen yanıtın istemin reddine ilişkin olmayıp bir işlem tesisine yönelik olması durumunda ise yeni bir hukuki sonuç yaratan bu işleme karşı süresi içerisinde dava açılabileceği İstemin Özeti: Sakarya 2.İdare Mahkemesinin 3.12.1997 günlü.E:1997/1228. K:1997/913 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dosyanın incelenmesinden, davacının parselasyon işlemine itirazı üzerine 7.8.1997 günlü encümen karan ile itiraz doğrultusunda işlem tesis edildiği ve bu işlemin de iptalinin istenildiği anlaşıldığından, mahkeme kararının davanın parselasyon işleminin süre aşımı nedeniyle reddi yolundaki bölümünün bozulması, kararın planın süreaşımı nedeniyle reddi yolundaki bölümünün ise onanması gerektiği düşünülmektedir. Savcı Düşüncesi: 85 pafta. 303 ada. 24.25 ve 34 sayılı parsellerin konut alanından park alanına ayrılmasına ilişkin 7.8.1997 günlü, 2832 sayılı davalı idare işlemi ile anılan parsellerde yapılan parselasyon işleminin iptali istemiyle açılan davayı süre yönünden reddeden idare mahkemesi kararı davacı tarafından temyiz edilmiştir. Temyiz dosyasının incelenmesinden: uyuşmazlık konusu plan değişikliğine ilişkin karar ve parselasyon işleminin dosyada bulunmadığı, dava dilekçesinde belirtilen 7.8.1997 günlü 2832 sayılı kararın davacının itiraz dilekçeleri üzerine tesis edilmiş bir karar olduğu, parselasyon işlemleri taşınmazların sahipleri için sübjektif ve kişisel işlemler olduklarından ve ancak tebligatla bilgi sahibi olunabileceğinden 7201 sayılı yasanın ilgili hükümleri uyarınca davacıya tebliğ edilip edilmediğinin araştırılmadığı anlaşılmaktadır. Açıklanan nedenle noksan incelemeye dayalı olarak davanın süre yönünden reddine ilişkin idare mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava… Hah… pafta. … ada. … ve … parsel sayılı taşınmazların ticaret alanından park alanına dönüştürülmesi yolundaki imar planı değişikliğine ilişkin belediye meclisi karan ve parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış: idare mahkemesince, dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından 5.3.1997 tarihinde dava konusu işlemlere itiraz edildiği. 60 gün içinde yanıt verilmemesi nedeniyle istek reddedilmiş sayılacağından bu tarihi izleyen 60 gün içinde dava açılması gerekirken bu süreler geçirildikten sonra davalı idarece verilen 7.8.1997 günlü yanıt üzerine 9.10.1997 tarihinde açılan davada süreaşımı bulunduğu gerekçesiyle davanın 2577 sayılı Yasanın 15/1-b maddesi uyarınca reddine karar verilmiş; karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Temyize konu Sakarya 2.İdare Mahkemesinin 3.12.1997 günlü, E:1997/1228. K:1997/913 sayılı kararının davanın imar planı değişikliğine ilişkin kısmının süreaşımı nedeniyle reddi yolundaki bölümünde 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır. Davanın parselasyon işlemine ilişkin bölümüne gelince; dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından dava konusu işlemlere 5.3. 1997/tarihinde itiraz edildiği, itiraz ile parselasyon işlemi sonucunda tamamı park yerinde kalan taşınmazlarına karşılık hiç bir yer tahsis edilmediğinin belirtildiği, aynı nitelikli iki başvuru daha yapıldığı, anılan başvurular üzerine belediye encümenin 7.8.1997 günlü, 2832 sayılı karan ile itirazların değerlendirilerek, davacının parkta kalan taşınmazlarına karşılık 4376 ada, 6 sayılı parsel ile 4392 ada, 2 sayılı parselin tahsisine karar verildiği, davacı tarafından anılan encümen kararı ile tesis edilen işlemin de yasaya uygun olmadığı öne sürülerek bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 11.maddesi uyarınca idari işleme karşı idari dava açma süresi içerisinde yapılacak olan başvuru üzerine altmış gün içinde bir cevap verilmezse isteğin reddedilmiş sayılacağı, bu tarihten itibaren durmuş olan dava açma süresinin yeniden işlemeye başlayacağı ve dava açma süresi geçtikten sonra aynı nitelikte başvuruların ve idarece verilen cevapların dava açma süresini ihya etmeyeceği açık ise de, süresi geçtikten sonra idarece verilecek olan yanıtın dava açma süresini ihya etmemesi için istemin reddi yolunda bir yanıt olması gerektiği, idare tarafından başvuru değerlendirilerek yeni işlem tesis edilmiş olması halinde ise yeni bir hukuki durum ortaya çıkacağından, önceki işlemden farklı bir hukuki sonuç yaratan bu işleme karşı süresi içerisinde dava açılabileceği sonucuna varılmıştır. Olayda, davacının itiraz dilekçesi üzerine 7.8.1997 günlü encümen kararı ile istemin reddedilme-yerek itirazın değerlendirilmek suretiyle yeni bir işlem tesis edilmesi ve böylece önceki parselasyon işleminin ortadan kalkması, davacının yeni tesis edilen bu işlemin de iptalini istemiş olması karşısında, anılan encümen kararının 5.9. 1997/tarihli yazı ile davacıya tebliği üzerine 9.10.1997 gününde açılan davanın süresinde olduğu sonucuna varıldığından, dava konusu parselasyon işleminin incelenerek bir karar verilmesi gerekirken bu işleme ilişkin olarak da davanın süre yönünden reddi yolundaki idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Sakarya 2.İdare Mahkemesinin 3.12.1997 günlü, E:1997/1228, K:1997/913 sayılı kararının davanın imar planına ilişkin kısmının süreaşımı nedeniyle reddi yolundaki bölümünün onanmasına, parselasyon işlemine ilişkin kısmının süreaşımı nedeniyle reddi yolundaki bölümünün ise bozulmasına dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 20.4.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3558 K: 1991/1097 T: 13/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1079 K: 1992/3792 T: 20/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3101 K: 1993/2889 T: 05/07/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4122 K: 1993/4036 T: 11/10/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/795 K: 1999/1545 T: 17/03/1999 Parselasyon işlemleri sırasında düzenleme ortaklık payı olarak alınan alanlardan oluşturulması gereken karakol alanından yer tahsis edilemeyeceği … İdare Mahkemesinin … günlü, 1997/1725 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, … Köyü, … pafta, … parsel sayılı hazineye ait taşınmaza ilişkin olarak 2981 sayılı Yasanın 10/c maddesi uyarınca yapılan parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen raporun dosyada bulunan bilgi ve belgelerle birlikte değerlendirilmesinden, uyuşmazlık konusu … m2 lik taşınmazdan %35 oranında düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra, … m2 lik kısmının karakol alanından,… m2 lik kısmının ise imar parselinden tahsis edildiği anlaşıldığından,3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca düzenleme ortaklık payı olarak alınan alanlardan oluşturulması gereken karakol alanından yer tahsis edilmesine ilişkin işlemde mevzuata uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu … İdare Mahkemesinin … günlü, 1997/1725 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının ONANMASINA, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1984/834 K: 1985/101 T: 16/01/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/204 K: 1985/694 T: 15/04/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 2022/1716 K: 2022/6839 T: 8.6.2022 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/834 K: 1986/175 T: 17/02/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/1233 K: 1999/1112 T: 24/02/1999 3194 sayılı yasanın 18. maddesine göre yapılan parselasyon işleminde hisselerin ferdileştirilmesinin mümkün olmamasına karşın, 2981 sayılı yasanın ek-1 madde koşullarının dava konusu olayda mevcut olmadığı halde hisselerin ferdileştirilmesi amacıyla 2981 sayılı yasanın ek-1 maddesinin uygulanmamasının mevzuata aykırı olduğu … İdare Mahkemesinin … günlü, 1997/1315 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, davacıların da hissedar olduğu … Mahallesi, … pafta, … parsel sayılı taşınmazı da kapsayan parselasyon işlemine ilişkin … günlü, … sayılı belediye encümeni kararı ile bu karara dayanılarak tesis edilen ifraz işleminin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, … sayılı parselde …’in 1/4, …’in 1/8 … nın 1/8, …’in 4/8 oranında hissedar olduğu, dava konusu işlemlerle … ile … sayılı parsellerin … sayılı parsellere ayrıldığı, doğuda yer alan … sayılı parselin de … sayılı parsellere ayrıldığı, parselasyon sınırının 3194 sayılı Yasanın 18.maddesinin Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 5. maddesi uyarınca parsel sınırı olduğu, dava konusu işlemle oluşan parsellerin parselasyon işlemi öncesindeki parsel sınırları içerisinde kaldığı, düzenleme ortaklık payının yasal sınırlar içerisinde alındığı anlaşıldığından, dava konusu işlemlerde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; karar davacılardan … tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 18.maddesinin 1.fıkrasında “İmar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyeye ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve resen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyeler yetkilidir. Sözü edilen yerler belediye ve mücavir alan dışında ise yukarıda belirtilen yetkiler valilikçe kullanılır. “hükmü yer almış, 2981 sayılı Yasanın 3290 sayılı Yasa ile değişik Ek-1 maddesinde” İmar planı olan yerlerde … tarih ve … sayılı İmar Kanununun 18.maddesi gereğince arsa ve arazi düzenlemelerinde binalı veya binasız arsa ve arazilere bu Kanundan önce özel parselasyona dayalı veya hisse karşılığı alınan yerler dikkate alınarak müstakil, hisseli parselleri veya üzerinde yapılacak binaların daire miktarları göz önünde bulundurularak kat mülkiyeti esasına göre arsa paylarını sahipleri adlarına resen tescil ettirmeye valilik veya belediyeler yetkilidir.” kuralına yer verilmiş, 2981 sayılı Yasanın 10/c maddesinde de “İmar mevzuatına aykırı bina yapılmış, hisseli arsa ve araziler veya özel parselasyona dayalı arazilerde, imar adası veya parseli olabilecek büyüklükteki alanlarda, binalı veya binasız arsa ve arazileri birbirleriyle, yol fazlalarıyla veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerle birleştirmeye bunları yeniden ada ve parsellere ayırmaya, yapıları yeniden doğan imar ada veya parseli içinde kalanları yapı sahiplerine, yapı olmayanları diğer hisse sahiplerine müstakil veya hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre vermeye, bunlar adına tescil ettirmeye ve tescil işlemi dışında kalanların hisselerini 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’na göre tespit edilecek bedeli peşin ödenmek veya parsel sahipleri aleyhine kanuni ipotek tesis edilerek, tapu sicilinden terkin ettirmeye belediye ve valilikler resen yetkilidir. Belediye ve valiliklerin talebi halinde bu yetkiler kadastro müdürlüklerince de kullanılır.” hükmü kurala bağlanmıştır. Yukarıda açıklanan yasa maddeleri birlikte değerlendirildiğinde 2981 sayılı Yasanın 3290 sayılı Yasa ile değişik Ek-1 maddesinin 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca yapılacak parselasyon işlemlerini tamamlayıcı nitelikte uygulama yapılmasına olanak sağladığı, bu maddenin amacının 3194 sayılı Yasa uyarınca yapılan parselasyon işlemlerinin uygulanmasında problemlere neden olan özel parselasyona dayalı olarak veya hisse karşılığı satın alınan yerlere bir çözüm getirmek olduğu, 2981 sayılı Yasanın Ek-1. maddesinin 3194 sayılı Yasanın 18.maddesinden farklı olarak özel parselasyona dayalı satın alınan yerlerin müstakil tahsis edilmesi olanağını sağladığı, anılan maddenin uygulanabilmesi için düzenlemenin ıslah imar planına dayanmasının gerekmediği, sonucuna varılmaktadır. Mahkemece mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporun incelenmesinden, 3194 sayılı Yasanın 18.maddesine göre yapılan parselasyon işleminde hisselerin ferdileştirilmesinin mümkün olmamasına karşın, 2981 sayılı Yasanın Ek-1 madde koşullarının dava konusu olayda mevcut olmadığı halde hisselerin ferdileştirilmesi amacıyla 2981 sayılı Yasanın Ek-1 maddesinin uyuşmazlık konusu olayda uygulandığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, davanın reddi yolundaki mahkeme kararında isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle … İdare Mahkemesinin … günlü, 1997/1315 sayılı kararının BOZULMASINA, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2007/9377 K: 2009/9874 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/2676 K: 1999/2714 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/873 K: 1987/168 T: 18/02/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/622 K: 1987/1163 T: 26/11/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/724 K: 1999/563 Belediyelerin 2981 sayılı Yasanın 10/b maddesi uyarınca parselasyon işlemi yapma yetkisinin bulunmadığı anılan maddeye göre işlem yapılmasını ancak kadastro müdürlüklerinden isteyebilecekleri. İstemin Özeti: İstanbul 4. İdare Mahkemesinin 27.3.1997 günlü, E:1994/1302. K:1997/241 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, davacının hissedarı olduğu, … Köyü, … Çiftliği, 12 pafta. 883 sayılı parselle ilgili 2981 Sayılı Yasa uyarınca yapılan parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince, belediyelerin 2981 Sayılı Yasanın 10/b maddesi uyarınca işlem yapılmasını kadastro müdürlüklerinden isteyebilecekleri kadastro müdürlükleri tarafından anılan maddenin uygulanması sonucu özel parselasyon planında görülen veya hisseli satışlar nedeniyle fiilen oluşan yol, meydan vb. alanlara isabet eden yerlerin bedelsiz terkininin sağlanacağı, bu yetkinin kullanılmasına karşı adli yargı yerinde dava açılabileceği, belediyelere tanınan yetkinin ise 2981 Sayılı Yasanın 10/c maddesinde gösterildiği, bu maddeye göre belediyelerin %35 oranındaki düzenleme ortaklık payı dışında düzenleme sahasındaki maliklerden bedelsiz taşınmaz almasının veya başka birisine bedelsiz tahsis yapmasının mümkün olmadığı, bu durumda uyuşmazlık konusu olayda davalı belediye tarafından davacının kadastral parseldeki 368 m2 lik hissesinin yola gittiğinden bahisle parselasyon işlemi sonucunda imar parselinden hisse verilmemesinde hukuka uyarlık bulunmadığı Grekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu İstanbul 4. İdare Mahkemesinin 27.3.1997 günlü, E:1994/1302, K:1997/241 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 4.2.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1004 K: 1993/5355 T: 14/12/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/325 K: 1992/3286 T: 24/09/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1004 K: 1993/5355 T: 14/12/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/2317 K: 1998/5615 T: 19/11/1998 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/426 K: 1999/479 T: 28/01/1999 İmar kanunun 18.maddesi uyarınca yapılacak arazi ve arsa düzenlenmesiyle ilgili esaslar hakkında yönetmeliğin 10/a maddesi hükmü gereği parselasyon işlemi ile oluşacak imar parsellerinin mümkün mertebe aynı yerdeki veya yakınındaki eski parsellere tahsisinin sağlanacağı … İdare Mahkemesinin … günlü, 1997/438 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, davacının hissedar olduğu … Mahallesi, … parsel sayılı taşınmazı da kapsayan alanda 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca yapılan parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporla dosyada yer alan bilgi ve belgelerin birlikte incelenmesinden, dava konusu alanda bahçe mesafeleri, parsellerin durumu, yapılaşma oranı ve yapı yoğunluğu dikkate alındığında davacının 190 m2 hissesinin müstakil parsel haline getirilerek … m2 oturma alanlı bir yapının yapılmasının şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına aykırı olacağının anlaşıldığı sonucuna varıldığından davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 18.maddesinin 1.fıkrasında, imar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve resen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyelerin yetkili olduğu kurala bağlanmıştır. İmar Kanununun 18.maddesi uyarınca yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 10/a maddesinde, düzenleme ile oluşacak imar parsellerinin mümkün mertebe aynı yerdeki veya yakınındaki eski parsellere tahsisinin sağlanacağı, aynı madde (b) bendinde de plan ve mevzuata göre korunması mümkün olan yapıların tam ve hissesiz bir imar parseline intibak ettirilmesinin sağlanacağı kuralı yer almaktadır. Anılan Yasa ve Yönetmelik hükümlerinin değerlendirilmesinden parselasyon işlemiyle amaçlananın imar planı, plan raporu ve imar yönetmeliği hükümlerine göre imar adasının tüm biçim ve boyutu, yapı düzeni, inşaat yaklaşma sınırı ve bahçe mesafeleri, yapı yüksekliği ve derinliği, yerleşme yoğunluğu, taban alanı ve kat alanı katsayısı, arazinin kullanma şekli, mülk sınırları, mevcut yapıların durumu göz önüne alınmak suretiyle sorunsuz, üzerinde yapı yapmaya elverişli imar parseli oluşturmak olduğu açıktır. Dosyanın incelenmesinden ise dava konusu işlemle davacının … m2 alanlı ve üzerinde yapı bulunmayan … ada, 1 sayılı parseldeki 190 m2 hissesine karşılık anılan parselin yakınında oluşturulan ve üzerinde bir başka şahısa ait yapı bulunan … m2 alanlı … ada, … sayılı parselden 1305/2400 (190 m2) pay verilerek yapı sahibi ile hisselendirildiği, davacının hissesinin bulunduğu … ada, … sayılı parselin ise davacı dışındaki eski hissedarlara(davalı idarede dahil) müştereken tahsis edildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda yukarıda anılan yasa ve yönetmelik hükümleri gereği dava konusu parselasyon işlemiyle davacının hissesi oranında müstakil parsel oluşturmak mümkün olmasa bile kadastral parselinin bulunduğu yerden hisse verilmesi gerekirken zorunluluk olmadığı halde üzerinde yapı bulunan bir parselden hisse verilmesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle … İdare Mahkemesinin … günlü, 1997/438 sayılı kararının BOZULMASINA, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1984/834 K: 1985/101 T: 16/01/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/204 K: 1985/694 T: 15/04/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 2022/1716 K: 2022/6839 T: 8.6.2022 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/834 K: 1986/175 T: 17/02/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/6901 K: 1998/6773 T: 23/12/1998 Sahil şeridi içinde kalan hazineye ait taşınmazla, üzerinde ruhsatsız olarak yapılan yapı dışında herhangi bir mülkiyet ilişkisi veya bağı af yasasından doğan bir hakkı da bulunmayan davacının dava konusu işlemlerle hukuken korunması gerekli bir menfaat ilişkisi olmadığından dava açma ehliyetinin olmadığı Dava, … Köyü, … Mevkiinde bulunan … parsel sayılı taşınmazı da içeren bölgede Kıyı Kanunu uyarınca yapılan revizyon imar planı ile bu plana dayalı olarak 3194 sayılı İmar Kanununun 18.maddesi gereğince yapılan parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, yerinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporla dosyada yer alan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, 1/1000 ve 1/5000 ölçekli imar planlarının İl İdare Kurulu’nca … tarihinde onaylanarak yürürlüğe girdiği, … günlü, … sayılı kararla da 3194 sayılı Yasanın 18.maddesi uyarınca parselasyon yapılmasının kabul edildiği, 3621 sayılı Kıyı Kanunu ve Uygulama Yönetmeliğinin yürürlüğe girmesiyle planların ve parselasyon uygulama sınırlarının revize edildiği, uyuşmazlık konusu parselin üzerinde bulunan yapının Kıyı Kanununun yürürlüğe girmesinden önce yürürlükte bulunan plan hükümlerine göre kıyı için öngörülen 20 metrelik sınır içinde kaldığı, bu sınırı aşan bölümlerin yıkılması durumunda muhafazasının mümkün olmaması nedeniyle 2981 sayılı Yasa hükümlerinden yararlanamayacağı, bu durumda ruhsata bağlanmasının da olanaklı olmadığı, anılan parselin kıyı kenar çizgisinden itibaren ilk 60 metresinin yeşil alan, geriye kalan bölümünün günübirlik turizm alanında kaldığı anlaşıldığından revizyon imar planında şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın bu bölümünün reddine; dava konusu … parselin ilk 50 metrelik kısmının 18.madde uygulamasının dışında tutulduğu, bu durumun imar mevzuatına uygun olmadığı, uygulamanın bazı noktalarında plan dışı kararlar alındığı, imar planında 10 metre olan yolun 7 metreye indirildiği, uygulama sırasında birçok parselin çok hisseli hale getirilerek uygulamanın zorlaştırıldığı, anlaşıldığından parselasyon işleminde 3194 sayılı Yasanın 18.maddesine, şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarına uyarlık görülmediği gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu kararın iptale ilişkin bölümü davalı idarece, redde ilişkin bölümü ise davacı tarafından temyiz edilmiştir. Anayasanın 43.maddesinde, kıyıların Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunduğu kurala bağlanmış, 2981 sayılı Yasanın 14.maddesinin (i) bendinde de, kıyı tanımına giren yerlerde gerçek kişilere veya hukuk tüzel kişilerine ait yapıların 2981 sayılı Yasadan yararlanamayacağı hükmü yer almıştır. Uyuşmazlıkta mülkiyeti Hazineye ait ve üzerinde davacı tarafından yapılmış ruhsatsız yapı bulunan taşınmaz 23.10.1993 günlü revizyon imar planında sahil şeridi içinde kaldığından 2981 sayılı Yasa gereği davacının aftan yararlanması olanağı bulunmamaktadır. Bu durumda, revizyon imar planı uyarınca yapılan parselasyonla kendisine herhangi bir imar parseli verilmesi mümkün olmayan, uyuşmazlık konusu taşınmazla, üzerinde ruhsatsız olarak yapılan yapı dışında herhangi bir mülkiyet ilişkisi veya bağı, af yasasından doğan bir hakkı da bulunmayan davacının dava konusu işlemlerle hukuken korunması gerekli bir menfaat ilişkisi olmadığından dava açma ehliyeti bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, İdare Mahkemesinin  günlü, … sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1981/1065 K: 1983/3404 T: 08/11/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 2020/966 K: 2021/4710 T: 30.3.2021 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4122 K: 1993/4036 T: 11/10/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1995/1233 K: 1995/2991 T: 13.9.1995 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/6821 K: 1998/6316 T: 14/12/1998 Herhangi bir parselden bir defadan fazla düzenleme ortaklık payı alınamayacağı Dava, … Mah. … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaza ilişkin … günlü, … sayılı belediye encümeni kararı ile onaylanan 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca yapılan parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dosyanın incelenmesinden, davacıya ait taşınmazdan daha önce 2981 sayılı Yasa uyarınca yapılan parselasyon işlemi nedeniyle % 29.5 oranında düzenleme ortaklık payı alındığı, dava konusu işlemle düzenleme ortaklık payı oranının % 35’e tamamlanabileceği halde yeniden % 32.2 oranında düzenleme ortaklık payı alınmasında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 18. maddesinin 6. fıkrasında, bu fıkra hükümlerine göre, herhangi bir parselden bir defadan fazla düzenleme ortaklık payı alınmayacağı, ancak bu hükmün o parselde imar planı ile yeniden bir düzenleme yapılmasına engel teşkil etmeyeceği hükme bağlanmıştır. Anılan madde hükmünün değerlendirilmesinden, herhangi bir parselden bir defadan fazla düzenleme ortaklık payı alınamayacağı, ancak bölgede yapılacak bir imar planı değişikliği sonucu bu plan uyarınca yeniden parselasyon işlemi yapılması mümkün ise de, bu işlemle tekrar düzenleme ortaklık payı alınma olanağı bulunmadığı sonucuna varılmaktadır. Olayda, … günlü encümen kararı uyarınca 2981 sayılı Yasaya göre yapılan parselasyon işlemi dolayısıyla davacıya ait taşınmazdan düzenleme ortaklık payı alınmış olduğundan, dava konusu işlemle yeniden düzenleme ortaklık payı alınmasına olanak bulunmaması nedeniyle işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir. 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi Uygulama Yönetmeliğinin 11. maddesinde, taşınmaz sahiplerinin talepleri üzerine, mülga 6785-1605 sayılı İmar Kanununun 39. maddesine göre daha önce ifraz edilerek tescil edilen parsellerden düzenlemeye dahil edilenlerin ilk parselin ifrazında alınan terk oranını %35’e tamamlayan fark kadar düzenleme ortaklık payı alınabileceği belirtilmişse de, dava konusu işlemden önceki düzenlemenin anılan madde hükmünde belirtilen anlamda bir terk işlemi olmaması nedeniyle, işlemle %35’e tamamlanan oranda düzenleme ortaklık payı alınması olanağı bulunmamaktadır. Dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu … İdare Mahkemesinin … günlü, 1997/559 sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1994/4164 K: 1999/4196 T: 23.9.1999 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/1581 K: 1984/2738 T: 28/09/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/97 K: 1986/318 T: 25/03/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/754 K: 1987/116 T: 09/02/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/5436 K: 1998/6285 T: 14/12/1998 Uygulama imar planının bulunduğu bir alanda ayrıca mevzi imar planı yapılmasının yasa ve yönetmeliklerdeki tanımlara uymadığı ve 3194 sayılı yasanın 18. maddesi uyarınca parselasyon işlemi yapılabilmesi için taşınmazın bulunduğu alanda ada parsel düzenlemelerinin yapılarak ön yerleşim planının bulunması gerektiği Dava, … parsel sayılı taşınmazın 3194 sayılı Yasanın 18.maddesi uyarınca parselasyona tabi tutulmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, davacının hissedar olduğu davaya konu parsele ilişkin olarak onaylı uygulama imar planında ve 1/5000 ölçekli planda MİP (mevzi imar planı) koşulu getirildiği, taşınmazın uygulama imar planı sınırları içinde düzenleme sahasında kaldığı gerekçesiyle 3194 sayılı Yasanın 18.maddesi uyarınca parselasyon işlemine tabi tutulduğu, 20.000 m2’lik taşınmazdan 7000 m2 düzenleme ortaklık payı düşüldükten sonra kalan 13000 m2’nin hisseleri oranında eski parsellerin olduğu yerden, 11.912.56 m2 arsa olarak, kalan hisselerin de spor alanı olarak ayrılan 5854 ada 1 parsel sayılı taşınmazdan tahsis edildiği, davacının hissedarı olduğu parselle ilgili yapılaşma koşulunun onaylı imar planında belirlendiği, düzenleme ortaklık payı alınmış olan arazi veya arsalardan sonradan yapılacak düzenlemelerde tekrar ortaklık payı alınamayacağı, parselin planda MİP olarak belirlenmiş olmasının aynı plan notuna göre plan bütünlüğü içerisinde düzenleme alanına dahil edilerek parselasyona tabi tutulmasına engel teşkil etmediği anlaşıldığından dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun Tanımlar başlıklı 5.maddesinde uygulama imar planı tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri gösteren plan, mevzi imar plan ise İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 3.maddesinde mevcut imar planı sınırları dışında olup bu planla bütünleşmeyen bir konumda bulunan alanlar üzerinde hazırlanan ve sosyal ve teknik altyapı ihtiyaçlarını kendi bünyesinde sağlamış olan plan olarak tanımlamıştır. Aynı Kanunun 10.maddesinde belediyelerin, imar planlarının yürürlüğe girmesinden en geç bir ay içinde bu planı tatbik etmek üzere 5 yıllık imar programlarını hazırlayacakları, 18. maddesinde imar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakati aranmaksızın birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya müstakil hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya veya resen tescil işlemleri yaptırmaya yetkili oldukları belirtilmiş, imar Kanununun 18.Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 4.maddesinde düzenleme sınırı, düzenlenecek imar adalarının imar planlarına göre yol, meydan, park, genel otopark, yeşil saha gibi umumi hizmetlere ayrılan ve tescile tabi olmayan alanlar ile cami ve karakol yerleri çevreleyen sınır olarak tarif edilmiştir. Anılan yasal düzenlemelere göre 3194 sayılı Yasanın 18.maddesi uyarınca parselasyon işlemi yapılabilmesi için, uygulamanın yapılacağı alanda imar planının yapılmış olması, ada ve parsellerin oluşturularak plana göre yol, meydan, park v.b. umumi hizmetlere ayrılan alanların belirlenmesi gerekmektedir. Diğer taraftan, uygulama imar planı ve mevzi imar planları birbirinden farklı olup uygulama imar planının bulunduğu bir alanda ayrıca mevzi imar planı yapılması yasa ve yönetmeliklerdeki tanımlamalara uygun değildir. Dosyanın incelenmesinden, … parsel sayılı taşınmazın 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planında mevzi imar planı olarak gösterildiği, ayrıca 1/1000 ölçekli imar planı notlarında (MİP) notunun “planda yazılı yoğunluk, düzen ve planın getirdiği alan, kullanma ilkesine uymak koşulu ile hazırlanacak mevzi imar planlarına göre düzenleme yapılacak alanlardır. Bu alanlarda planın genel hükümleri belirlenen sınır içinde uygulanır” şeklinde tanımlandığı, 20000 m2’lik taşınmazın 3194 sayılı Yasanın 18.maddesi uyarınca parselasyon işlemine tabi tutularak 7000 m2 düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra 11.912,56 m2’nin eski parsellerden, geriye kalan alanın 5854 ada 1 parsel ile 5835 ada 1 parselden tahsis edildiği, ayrıca taşınmazın bulunduğu alanın plan notunda belirlenen T.M.İ.P’nin (Tasdikli mevzi imar planı) bulunmadığı anlaşılmıştır. Olayda taşınmazın uygulama imar planında mevzi imar planı yapılacak alan olarak belirlendiği, planda ada, parsel düzenlemelerinin yapılmadığı gibi anlaşmazlık konusu yere ait tasdikli mevzi imar planının da olmadığı, dolayısıyla bir yerleşim planından söz edilemeyeceği, yukarıda anılan yasal düzenlemeler uyarınca taşınmazın 3194 sayılı Yasanın 18.maddesi uyarınca parselasyon işlemine tabi tutulabilecek durumda bulunmadığı açık olduğundan, davanın reddi yolundaki idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle İstanbul 2.İdare Mahkemesinin 30.4.1997 günlü, 1997/485 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2003/1960 K: 2004/5303 Danıştay 6. Dairesi E: 2020/966 K: 2021/4710 T: 30.3.2021 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/3548 K: 1984/3086 T: 21/11/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4122 K: 1993/4036 T: 11/10/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/6950 K: 1998/5903 T: 26/11/1998 Davanın konusunu parselasyon işleminin oluşturması nedeniyle imar planı irdelenerek karar verilmesinde isabet görülmediği Dava, …, … İlçesi, … Köylerinde parselasyon yapılmasına ilişkin … günlü, … sayılı … günlü, … sayılı işlemlerin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki belgelerin birlikte değerlendirilmesinden; herhangi bir imar uygulamasının kendi başına değil kaynaklandığı planlama işlemi ile doğacağı, bu itibarla uygulamaya kaynaklık eden planın doğru olması gerektiği, planın hatalı olması halinde bu plana göre tercih edilen uygulama biçiminin de uygun ve yerinde olamayacağı, 1/1000 ölçekli uygulama imar planı dahil bütün planlama ve uygulama aşamalarının 1/5000 ölçekli nazım imar planından kaynaklanması nedeniyle özellikle ilave nazım imar planının değerlendirilmesi gerektiği, davalı belediyenin, yerleşmenin sosyal donatı alanların oluştururken kamulaştırma külfetinden kurtulmak amacıyla hazine arazilerini kullandığı, kentin gelişme ve büyüme ekseninin planlama esasları bir yana bırakılarak daha ziyade hazine arazilerinin bol olduğu alanlara göre belirlendiği, oysa bir kentin büyüme yönü ve yoğunluğunun hazine arazilerinin varlığı ile temellendirilemeyeceği, ilave nazım imar planının planlama disiplininde kabul edilmiş aşamalardan geçmeksizin elde edilmiş olması, seçilen alana ilişkin ayrıntılı analizlerden ve sentezlerden yoksun bulunması ve bu nedenle yerleşmeye müsait bir alan olup olmadığı konusunda tereddütler yaratması, hazine arazilerinin varlığı ile temellendirilmiş bir yön ve yoğunluk tercihi yapılmış olduğu izlenimi yaratması planı kabul eden meclis kararında yer seçim çalışmaları ile ilgili tespitlerin yer almaması gibi nedenlerden ötürü düzenleme işleminin şehircilik ilkelerine, planlama tekniklerine ve kamu yararına uygun olmadığı anlaşıldığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. İdare Mahkemesince yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda 1/5000 ölçekli ek plandaki sosyal donatı alanlarının yer seçiminin idarenin kamulaştırma gibi külfetten kurtulması için hazine arazilerinin bulunduğu alanlardan yapıldığı, oysa kentin gelişme eksenine ilişkin verilerin toplanması ve planlama çalışmalarının yapılması gerektiği, dolayısıyla dava konusu alana ilişkin nazım plan ayrıntılı analiz ve sentezden yoksun olduğundan parselasyonun da aynı temel yoksunluğu taşıdığı, belirtilmektedir. Bilirkişi raporunda imar planının biçimlenmesi ile ilgili hususlar ve planın işlerliği tartışılmaktadır. Oysa bu davada imar planının iptali istenilmemiş olup bu plana göre yapılan parselasyon işlemi dava konusudur. Böyle bir durumda ise yapılan parselasyonun 3184 sayılı Yasanın 18.maddesi ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin yönetmelikle getirilen düzenlemenin binalı binasız arazi ve arsaların plan ve mevzuata uygun şekilde inşaata veya tespit edilmiş olan diğer kullanım şekillerine uygun duruma getirilmesi amacıyla yapılacağı, düzenleme dolayısıyla meydana gelecek değer artışları karşılığında düşülecek düzenleme ortaklık payı oranı, maliklerin parselasyondan sonra sahip olması gereken parsel yüzölçümlerini belirlenmesi, düzenleme sonucunda oluşacak imar parsellerinin mümkün olduğu kadar, aynı yerdeki eski parsel sahibine tahsisi, plan ve mevzuata göre korunabilecek yapıların tam ve şuyusuz bir parsele rastlatılması ancak bunların uygulanmasında veya mal sahibine tahsis edilen miktarın bir imar parselinden küçük olması veya diğer teknik ve hukuki nedenlerle bağımsız parsel verilememesi halinde bu parsellerin yerine mümkün olduğu kadar aynı şart ve değerle şuyulu parsel verilebileceği yolundaki kurallara uygun yapılıp yapılmadığının incelenmesi gerekmektedir. Belirtilen inceleme yaptırılırken davacının düzenleme ortaklık payının eşit oranda alınmadığı düzenleme ortaklık payı ile karşılanması gereken yerlerden hisse verildiği, 136.495 m2’lik taşınmazın 125.795 m2’sinin ortak kullanım alanı olarak belirlendiği iddialarının da değerlendirilmesi gerektiğinden mahkeme kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının bozulmasına, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1980/1303 K: 1983/635 T: 14/02/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1983/3012 K: 1981/3464 T: 04/10/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/3548 K: 1984/3086 T: 21/11/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/261 K: 1985/1233 T: 10/10/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/2317 K: 1998/5615 T: 19/11/1998 3194 sayılı yasanın 18.maddesi uyarınca parselasyon yapılan taşınmazın bulunduğu alanda daha önce yürürlükte bulunan 6785 sayılı yasanın 39. Maddesine göre taşınmaz mal malikinin isteği üzerine ifraz sonucu 3194 sayılı yasa uyarınca yapılacak düzenleme de bu terk oranını % 35’e tamamlayan fark kadar düzenleme ortaklık payı alınacağı Dava, … Mevkii, … parseli de kapsamına alan bölgede 3194 sayılı Yasanın 18.maddesi uyarınca yapılan ve … günlü, … sayılı encümen kararıyla onaylanan parselasyon işlemiyle buna yapılan itirazın reddine ilişkin … günlü, … sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dosyanın incelenmesinden, davacıya ait kadastral parselin 33385 m2 alanlı olduğu ve 447 m2. lik kısmının düzenlemeye girdiği, bu miktardan %32,7 oranında düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra kalan 301 m2 yere karşılık, 25614 ada 1 parselden 202 m2 hisse, imar planında resmi alana ayrılan yerde oluşan 25617 ada 1 parselden 99 m2 hisse verildiği, davacının kadastral parseline daha yakın olan 25612 ve 25616 adalardaki imar parsellerinden yer verilmemesinin teknik zorunluluktan kaynaklandığının anlaşıldığı, bu durumda dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; karar davacı vekilince temyiz edilmiştir. Yürürlükten kaldırılmış bulunan 6785 sayılı İmar Kanunu’nun 37. maddesinde; “imar ve yol istikamet planlarına göre, yol, meydan, yeşil saha, park ve otopark gibi umumi hizmetlere ayrılan yerlere rastlayan gayrimenkullerin bu kısımlarının ifrazına izin verilmez. İmar Parselasyon planı tamamlanmış olan yerlerde yapılacak ifrazların bu planlara uygun olması şarttır…”, 39.maddesinde; “…Belediye hudutları içinde gayrimenkullerin tevhit ve ifrazı, bunlar üzerinde irtifak hakkı tesisi veya bu hakların kaldırılması bu kanun ve talimatnameler hükümlerine uygunluğu belediye encümenlerince, varsa imar idare heyetlerince, kabul ve tasdik edilmedikçe, tapuca tescil olunmaz. Tarafların rızası veya mahkeme kararıyla şuyuun izalesi ve arazi taksimi de yukarıdaki hükümlere tabidir.” kuralı yer almıştır. 3194 sayılı Yasanın 18.maddesinin 2.fıkrasında belediyeler veya valiliklerce düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların dağıtımı sırasında, bunların yüzölçümlerinden yeteri kadar sahanın düzenleme dolayısıyla meydana gelen değer artışları karşılığında düzenleme ortaklık payı olarak düşülebileceği, ancak alınacak düzenleme ortaklık paylarının düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların düzenlemeden önceki yüzölçümlerinin yüzde otuz beşini geçemeyeceği kurala bağlanmış, anılan Yasa kuralının uygulanmasına ilişkin Yönetmeliğin 11.maddesinde de, düzenleme ortaklık payının bir düzenleme sahasında tespit edilen düzenleme ortaklık payı miktarının bu saha içindeki kadastro veya imar parsellerinin yüzölçümü miktarına oranı olduğu, daha önceki imar uygulamaları nedeniyle düzenleme ortaklık payı veya bu amaçla başka isimlerle bir pay alınmış olan arazi veya arsaların bu ortaklık payı hesabına katılamayacağı, ancak taşınmaz sahiplerinin talepleri üzerine yürürlükten kaldırılmış olan 6785 sayılı Yasanın 39.maddesine göre daha önce ifraz edilerek tescil edilen parsellerden düzenlemeye dahil edilenlerin ilk parselin ifrazından alınan terk oranını % 35’e tamamlayan fark kadar düzenleme ortaklık payı alınabileceği belirtilmiş bulunmaktadır. Yukarıda açıklanan Yasa ve yönetmelik hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, yürürlükten kaldırılmış bulunan 6785 sayılı Yasanın 39maddesine göre taşınmaz malın malikinin isteği üzerine ifraz sonucu terk yapılmış ise yeni düzenleme de bu terk oranını % 35’e tamamlayan fark kadar düzenleme ortaklık payı alınacağı sonucuna ulaşılmaktadır. Dosyanın incelenmesinden, dava konusu parselasyon işlemiyle davacı parselinden %32,7 oranında düzenleme ortaklık payı alınmasına karşın 1141 ada 13 sayılı parselden, %074,11 ve 15 sayılı parselden % 28 oranında düzenleme ortaklık payı alındığı ancak farklı oranlarda düzenleme ortaklık payı alınmasının nedeninin araştırılmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, mahkemece öncelikle yukarıda belirtilen hususun araştırılarak 6785 sayılı Yasanın yürürlükte olduğu dönemde 39.madde uyarınca taşınmaz maliklerinin isteği üzerine yapılan ifraz sonucu terklerin bulunup bulunmadığının gerekli bilgi ve belgelerin gerektirilerek incelenmesi, gerek görülürse konularında uzman kişilerden oluşturulacak bilirkişi heyetine dosya üzerinde inceleme yaptırılarak konunun açıklığa kavuşturulması suretiyle yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle temyiz konu … İdare Mahkemesinin … günlü, 1998/149 sayılı kararının BOZULMASINA, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1992/325 K: 1992/3286 T: 24/09/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2348 K: 1992/3612 T: 15/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/312 K: 1992/3774 T: 19/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1004 K: 1993/5355 T: 14/12/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/2193 K: 1998/5507 T: 17/11/1998 3194 sayılı yasanın 18. maddesi uyarınca tesis edilen parselasyon işlemlerinde mülkiyetin ferdileştirilmesinin mümkün olmadığı yeni oluşturulan imar parsellerinin paydaşlara yine müşterek mülkiyet şeklinde tahsis edilmesi gerektiği Dava, … parsel sayılı taşınmazlara ilişkin olarak 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca yapılan parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, uyuşmazlık konusu taşınmazların bir kısmının 14.2.1996 onanlı 1/1000 ölçekli imar planı kapsamında kaldığı ve yol, açık pazar alanı, park, kamu tesisi alanı olarak belirlendiği, parsellerde İstanbul Büyükşehir Belediyesinin de payı bulunduğundan parselasyon işlemi kapsamında bulunan alanın düzenleme ortaklık payı oranının % 35’i aşmasının önlenmesi amacıyla belediyenin payının parselasyon işlemi kapsamında kalmasını sağlayacak şekilde ifraz işlemi yapılarak, davacıların payının dava konusu parselasyon işlemi dışında tutulduğu, anlaşıldığından, imar planında kısmen yol, kısmen de açık pazar alanında, yani umumi hizmetlere ayrılan alanda kalan 792 parsel sayılı taşınmazın belediye payı olarak parselasyon işlemi kapsamına alınmasında ve düzenleme ortaklık payı oranının % 35 in altına indirilmesine ilişkin parselasyon işleminde mevzuata aykırılık bulunmadığı; kısmen park, yol ve sağlık tesisi alanında kalan 790 parsel sayılı taşınmaz yönünden ise, parselin park ve yol alanında yani umumi hizmet alanında kalan kısmı için işlemin aynı gerekçe ile hukuka uygun olduğu, sağlık tesisleri alanı olarak ayrılmış bulunan kısmı yönünden ise parselasyon alanındaki tüm parsel maliklerinin hisselendirilmesi gerektiğinden hukuka aykırı olduğu gerekçesi ile dava konusu işlemin 790 parsel sayılı taşınmaza ilişkin kısmının iptaline, 792 parsel sayılı taşınmaza ilişkin olarak açılan davanın ise reddine karar verilmiş, bu karar taraflarca temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, 431230 m2 lik 790 parsel sayılı taşınmazın ve 376.900 m2 lik 792 parsel sayılı taşınmazın davacılar ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığının müşterek mülkiyetinde bulunduğu, her iki parselin de bir kısmını içine alan bölgenin 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planının 14.2.1996 gününde onandığı ve bu planlar uyarınca uyuşmazlık konusu parselleri de kısmen içine alan bölgede 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca tesis edilen parselasyon işlemi ile oluşturulan ada dağıtım cetvellerinin belediyece ilan edilmesi üzerine, davacıların, kendi isimlerinin bu cetvelde yer almadığını, kendilerine de pay verilmesi gerektiğini belirterek 16.10.1996 gününde itirazda bulundukları ve 60 gün içinde yanıt verilmeyince, parsellerin parselasyon işlemi kapsamı dışında tutulan bölümlerinin Alibey Barajı Su toplama ve koruma havzasında kaldığı ve kendilerinin mağdur edildiği iddiası ile bu davayı açtıkları anlaşılmaktadır. Bu davanın açılmasından sonra, davalı idarece düzenlenen ve savunma ekinde dosyaya sunulan 20.12.1996 günlü cevabi yazıda, parsellerin imar planı kapsamında kalan bölümlerinde parselasyon işlemi tesis edildiği, bu alanın tamamının planda kamu alanları ile yol olarak belirlenmiş olması nedeniyle, 3194 sayılı Yasanın 18. maddesinin uygulanmasına ilişkin Yönetmeliğin 32. maddesi uyarınca düzenleme ortaklık payı oranının % 35’i aşmasını önlemek için parsellerin İstanbul Büyükşehir Belediyesi mülkiyetinde olan bölümlerinin ayrılması ve sadece bu kısmın parselasyon işlemi kapsamına alınması amacıyla 3194 sayılı Yasanın 16. maddesi uyarınca yapılan ifraz çalışmalarının devam ettiği, diğer hissedarların payının ise parselasyon işleminin kapsamı dışında tutulmasının amaçlandığı belirtilmektedir. Özel şahıslar ve belediyenin müşterek mülkiyetinde bulunan taşınmazlarda paydaşların her biri, payı oranında taşınmazın her noktasında hak sahibidir. Müşterek mülkiyete konu taşınmazlarda paydaşlık giderilmeden 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca yapılacak parselasyon işlemlerinde, yeni oluşturulan imar parsellerinin paydaşlara yine müşterek mülkiyet şeklinde tahsis edilmesi gerekir. Uyuşmazlık konusu olayda ise, parselasyon işleminin tesis edilmesinden ve ada dağıtım cetvellerinin ilan edilmesinden sonra düzenlenen 20.12.1996 günlü, 5178 sayılı davalı idare imar işleri müdürlüğü yazısında ve savunmada 3194 sayılı Yasanın 16. maddesi uyarınca ifraz çalışmalarının başlatıldığı belirtildiğinden, parselasyon işleminin tesis edildiği tarihte taşınmazların müşterek mülkiyette bulunduğu ve bu parselasyon işlemi sonucunda davacılara müşterek mülkiyet şeklinde taşınmaz tahsis edilmediği sonucuna varılmaktadır. Dosyada bulunan 28.11.1996 günlü, 2209-2208 sayılı belediye encümeni kararlarında parsellerin 3194 sayılı Yasanın 16. maddesi uyarınca ifraz edildiği belirtilmekte ise de, davacıların bilgisi olmadan tesis edildiği sonucuna varılan bu encümen kararlarının parselasyon işleminden sonra tesis edilip edilmediklerinin ve hukuki geçerliliklerinin araştırılması ve bu araştırma sonucuna göre uyuşmazlığın çözümlenmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesinin … günlü, 1998/46 sayılı kararının BOZULMASINA, karar verildi. (MT/NÇ) Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/1282 K: 2005/5301 T: 10/11/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/712 K: 1994/3393 T: 7.10.1994 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/5651 K: 1997/5364 T: 27.11.1997 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/3088 K: 1994/2443 T: 13.6.1994 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/4802 K: 1998/4766 T: 21/10/1998 Parselasyon işleminin ilanen tebligat yoluyla duyurulmasından önce davacıların adreslerine tebligat yapılmadığı gibi davacıların bu işlemden haberdar olduklarına ilişkin herhangi bir kanıtta bulunmadığı ve ayrıca uygulama işlemi niteliğindeki parselasyon işleminin tebliği üzerine mevzi imar planın iptali istemiyle dava açılabileceğinden bu hususlar göz önünde bulundurulmadan idare mahkemesince davanın süreaşımı nedeniyle reddine karar verilmesinde isabet görülmediği Dava, … parsel sayılı taşınmazda parselasyon yapılmasına ilişkin 10.1.1996 günlü belediye encümeni kararı ile 27.10.1995 günlü, … sayılı belediye meclisi kararı ile onanan mevzi imar planının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, davacıların hissedarı olduğu … parsel sayılı taşınmaza ait mevzi imar planının 29.10.199529.11.1995 tarihleri arasında ilan edilmesi üzerine davacılardan …’ın 23.11.1995 günlü dilekçe ile askı süresi içinde yaptığı itirazın reddine ilişkin 26.12.1995 günlü, … sayılı belediye meclisi kararının 29.12.1995-29.1.1996 tarihleri arasında ilan edildiği, bu durumda mevzi imar planına askı süresi içinde yapılan itirazın 60 gün içinde cevap verilmemesi nedeniyle reddedilmiş sayılarak 60 günlük dava açma süresi içinde dava açılması gerekirken bu süre geçirilerek 10.9.1996 gününde açılan davada süreaşımı bulunduğu, ayrıca … açısından da dava açma süresinin geçirildiği, diğer taraftan parselasyon işlemine ilişkin encümen kararının 11.1.1996-12.2.1996 tarihleri arasında ilan edildiği ancak Fikret Kılıç’ın daha önce 6.10.1994 günlü dilekçe ile parselasyon işlemini öğrendiğini belirterek idareye başvuruda bulunduğu, 23.11.1995 günlü dilekçe ile önceki başvuruya atıfta bulunarak itiraz ettiği, Osman Kılıç’ın ise 9.2.1996 günlü başvurusu ile taşınmazında düzenleme yapıldığını öğrendiğini belirterek düzenlemenin durdurulmasını ve ne gibi bir işlem yapıldığının tarafına bildirilmesini istediği, bu durumda parselasyon işleminin 9.2.1996 gününde öğrenildiğinin kabulü ile 2577 sayılı Yasanın 10.maddesi uyarınca başvuru tarihinden itibaren 60 gün içinde cevap verilmemesi nedeniyle takip eden 60 gün içinde dava açılması gerekirken bu süre geçirildikten sonra 10.9.1996 günü açılan davada süreaşımı bulunduğu gerekçesiyle davanın 2577 sayılı Yasanın 15/1-b maddesi uyarınca reddine karar verilmiş; bu karar davacılar vekili tarafından temyiz edilmiştir. T.C. Anayasasının 125. maddesinde, idari işlemlere karşı açılacak davalarda sürenin yazılı bildirim tarihinden başlayacağı kurala bağlanmış, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 7. maddesinin 2. fıkrasında da Anayasa kuralına paralel bir düzenleme getirilerek idari uyuşmazlıklarda dava açma süresinin yazılı bildirimin yapıldığı günden başlayacağı belirtilmiş, 7201 sayılı Tebligat Kanununa İlişkin Tebligat Tüzüğünün 51. maddesinde ise tebliğin muhatap muttali olmuş ise geçerli olacağı. muhatabın beyan ettiği tarihin tebliğ tarihi sayılacağı ve muhatabın tebliğe muttali olduğunun ve bunun tarihin iddia ve ispatına cevaz bulunmadığı öngörülmüştür. Nitekim Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulunun parselasyon planlarına karşı açılacak davalara ilişkin 12.2.1970 günlü, 1970/1 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında da Anayasanın idarenin işlemlerinden dolayı açılacak davalarda süre aşımının yazılı bildirim tarihinden başlayacağı hükmü karşısında ilan tarihini dava açma süresine başlangıç kabul etmenin imkansız olduğu, zira Anayasanın temel hukuk kuralları dışında bir konuyu ayrıntılarıyla düzenlemesi ve bu hükmün daha önceki Kanunlarda bulunup aynı konuyu düzenleyen hükümlere aykırı olması halinde konuyu yeniden düzenleyen Anayasa hükmünün uygulanmasının tabii olduğu hüküm altına alınmıştır. Diğer taraftan, 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca parselasyon planlarında ve dağıtım cetvellerinde kapsadıkları alan içindeki her taşınmaz mala karşılık sahiplerine verilecek bağımsız veya şuyulu imar parsellerinin parsel büyüklükleri, hisse miktarı, parsellerin konumu gibi hususlar ayrı ayrı gösterildiğinden bu planların düzenlemeye tabi tuttukları taşınmaz sahipleri için subjektif ve kişisel işlemler oldukları kuşkusuzdur. Bu itibarla idarenin böyle bir işlemi bizzat davacıya ve 7201 sayılı yasanın ilgili hükümleri uyarınca tebliğ etmesi gerekmektedir. Yine, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 7.maddesinin 1.fıkrasında; “Dava açma süresinin, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay’da ve İdare Mahkemelerinde altmış ve vergi mahkemelerinde otuz gün olduğu, 4.fıkrasında da “ilanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresinin, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı ancak bu işlemlerin uygulaması üzerine ilgililerin, düzenleyici işlem veya uygulanan işlem yahut her ikisi aleyhine birden dava açabilecekleri, düzenleyici işlemin iptal edilmemiş olmasının bu düzenlemeye dayalı işlemin iptaline engel olmayacağı” hükümlerine yer verilmiştir. İmar planlarının nitelikleri itibariyle düzenleyici işlem oldukları Danıştay’ın süregelen içtihatları ile kabul edilmiş bulunmaktadır. Bu durumda bir düzenleyici işlem olan imar planı değişikliğine karşı yasanın yukarıda belirtilen hükmüne istinaden uygulama üzerine de dava açılması mümkündür. Dosyanın incelenmesinden, davacıların hissedarı olduğu taşınmaza yönelik mevzi imar planının 27.10.1995 günlü, … sayılı belediye meclisi kararı ile onandığı, 29.10.1995-29.11.1995 tarihleri arasında ilan edildiği, davacılardan …’ın 23.11.1995 günlü dilekçe ile idareye başvurarak anılan taşınmazda haberi ve rızası olmadan yapıldığını iddia ettiği parselasyon işlemine itirazda bulunduğu ancak parselasyon işleminin bu tarihten sonraki bir tarihte yani 10.1.1996 günlü, … sayılı belediye encümeni kararıyla yapıldığı, davalı idarece söz konusu başvurunun mevzi imar planına askı süresi içinde yapılan bir itiraz kabul edilmesi suretiyle 26.12.1995 günlü, … sayılı belediye meclisi kararı ile itirazın reddedildiği ve itirazın reddine ilişkin bu işlemin 29.12.1995-29.1.1996 tarihleri arasında ilan edildiği, ardından 10.1.1996 günlü, … sayılı belediye encümeni kararıyla yapılan parselasyon işleminin 11.1.1996-12.2.1996 tarihleri arasında ilan edildiği, diğer taraftan davacılardan …’ın 9.2.1996 gününde kayda geçen dilekçesinde taşınmazı üzerinde bazı düzenlemeler yapıldığını öğrendiğini belirterek ne gibi işlemler yapıldığının tarafına bildirilmesi yönünde istemde bulunduğu anlaşılmaktadır. Olayda, dava konusu parselasyon işleminin ilanen tebliği yoluyla duyurulmasından önce davacıların adreslerine tebligat yapılmadığına ilişkin bir belge ve bilgi bulunmadığı gibi davacılardan …’ın 23.11.1995 günlü başvurusunun parselasyon işlemine ilişkin 10.1.1996 günlü belediye encümeni kararından önce olması nedeniyle dava açma süresinin başlangıcına esas alınması mümkün değildir. Diğer taraftan, anılan başvuru her ne kadar belediye meclisince askı süresi içinde mevzi imar planına yapılmış bir itiraz kabul edilerek reddedilmiş ise de bu nitelikte bulunmadığından, plandan haberdar olunduğundan da sözedilemez. Ayrıca, davacılardan …’ın 9.2.1996 günlü başvurusunun ise bilgi alma mahiyetinde olması karşısında parselasyon işleminin öğrenme tarihi olarak kabul edilemeyeceği açıktır. Bu durumda, parselasyon işleminin ilanen tebligat yoluyla duyurulmasından önce davacıların adreslerine tebligat yapılamadığı gibi davacıların bu işlemden haberdar olduklarına ilişkin herhangi bir kanıtta bulunmadığı ve ayrıca uygulama işlemi niteliğindeki parselasyon işleminin tebliği üzerine mevzi imar planının iptali istemiyle dava açılabileceğinden bu hususlar göz önünde bulundurulmadan İdare Mahkemesince, davanın süreaşımı nedeniyle reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesinin … günlü, 1996/1771 sayılı kararının BOZULMASINA, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/6291 K: 2007/11 T: 15/01/2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1462 K: 2006/1872 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/5731 K: 2005/1938 T: 05/04/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/3444 K: 1982/681 T: 24/03/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/1142 K: 1998/1566 Parselasyon işlemine karşı açılan dava sonucu mahkemece işlemin iptaline karar verilmiş olmasına ve bu kararın Danıştay’ca onanarak kesinleşmesine rağmen davalı idarece kararın daha önce de mahkemece yürütmenin durdurulması isteminin kabulü yolunda verilen kararın gereğinin yerine getirilmeyerek davacı parseli üzerindeki tecavüzlü yapının aykırılığının giderilmediği anlaşıldığından bu durum nedeniyle zarara uğradığı açık olan davacının tazminat isteminin incelenerek fiilen uğradığı zararın miktarı tespit edilmek suretiyle bir karar verilmesi gerektiği. İstemin Özeti: İstanbul 3.İdare Mahkemesinin 16.10.1996 günlü. E:1994/1277, K:1996/1168 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Tetkik Hakimi Gül Filiz Ercan’ın Düşüncesi: Davacının parseliyle ilgili olarak yapılan parselasyon işlemi nedeniyle ve söz konusu işlemin idare mahkemeesi kararıyla iptal edilmesinden sonra anılan kararın uygulanmamasından dolayı maddi zararın doğduğu açık olduğundan, bu hususun mahkemece araştırılarak zararın tespiti suretiyle tazmini yoluna gidilmesi gerekeceğinden, maddi tazminat isteminin reddedilmesine ilişkin mahkeme kararında isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile idare mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava. … Sokak, … pafta. … ada. … parsel sayılı taşınmazı da kapsayan alanda 2981/3290 sayılı Yasa hükümleri uyarınca yapılan parselasyon işleminin iptali itemiyle açılan davada İstanbul 3.İdare Mahkemesince verilen yürütmenin durdurulması km arının uygulanmaması nedeniyle uğranılan 1.500.000.000. lira maddi zararın dava tarihinde itibaren yürütülecek faizi ile birlikte tazmini istemiyle açılmış; idare mahkemesince, dosyanın incelen meşinden, davacı tarafından bu dava açıldıktan sonra 30.10.1995 günlü imar planı değişikliği ile davacı parseli lehine sınır düzeltilmesi yoluyla şuyulandırma cetvelinde belirtilen miktarda tahsis yapıldığının anlaşıldığı, bu durumda davacının gerçekleşmiş fiili bir zararından söz edilemeyeceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş: karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 2709 sayılı T.C. Anayasasının 2. maddesinde, Türkiye Cumhuriyetinin hukuk devleti olduğu. 125. maddesinde, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu, 138. maddesinin son fıkrasında da yasama, yürütme organları ile idarenin mahkeme kararlarına uymak zorunda oldukları; 2577 sayılı Yasanın 28. maddesinin birinci ve üçüncü fıkralarında ise, idarenin Danıştay, bölge idare mahkemeleri ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre en geç otuz gün içinde işlem tesis etmeye ya da eylemde bulunmaya mecbur oldukları, işlem tesis edilmeyen ya da eylemde bulunulmayan hallerde idare aleyhine Danıştay ve ilgili idari mahkemede maddi ve manevi tazminat davası açılabileceği hükme bağlanmıştır. Dosyanın incelenmesinden İstanbul 3.İdare Mahkemesinin 23.12.1992 günlü, E:1991/630. K:1992/1520 sayılı kararıyla davacıya ait 317 pafta, 2113 ada, 6 parsel sayılı taşınmazın 15 m2’sinin 7 sayılı parsele dahil edilmesi sonucunu doğuran ve 23.3.1989/günlü, 625 sayılı belediye encümeni kararıyla kabul edilen parselasyon işleminin 7 sayılı parsel üzerindeki ve 6 sayılı parsele tecavüzlü bulunan binanın kurtarılması amacıyla yapıldığı, ıslah imar planına aykırı olduğu gerekçesiyle iptaline karar verildiği, bu kararın Danıştay’ca onanarak kesinleşmesine rağmen davalı idarece anılan kararın, daha önce de mahkemenin 8.5.1992 günlü. E:1991/630 sayılı yürütmenin durdurulması isteminin kabulü yolunda verilen kararın gereğinin yerine getirilmeyerek davacı parseli üzerindeki tecavüzlü yapının aykırılığının giderilmediği anlaşıldığından, belirtilen durum nedeniyle davacının bir zarara uğradığı kuşkusuzdur. Bu durumda, mahkemece davacının tazminat isteminin incelenerek fiilen uğradığı zararın miktarı tespit edilmek suretiyle bir karar verilmesi gerekmekte iken davanın reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle İstanbul 3.İdare Mahkemesinin 16.10.1996 günlü, E:1994/1277. K:1996/1168 sayılı kararının bozulmasına dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 17.3.1998 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/6291 K: 2007/11 T: 15/01/2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1462 K: 2006/1872 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/5731 K: 2005/1938 T: 05/04/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/3444 K: 1982/681 T: 24/03/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/417 K: 1998/1259 T: 09/03/1998 2981 sayılı yasa uyarınca yapılan borçlandırma ipotek tesisi gibi işlemlerin küçük oranlarda hisseli taşınmazlar oluşturmayı önlemek ve bu gibi taşınmazlarda ferdileştirmeyi sağlıklı bir duruma getirmek amacına yönelik uygulamalar olduğu ve parselasyon işlemlerinde büyük miktardaki hissenin küçük hisseler halinde imar parsellerine dağıtılıp bedele dönüştürülmesinin mevzuata uygun olmadığı İzmir 4.İdare Mahkemesinin 1996/650 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, … Mahallesi, … Mevkii, … ada, … parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda 3194 sayılı İmar Kanununun 18.maddesi ve 2981 sayılı Yasanın Ek.1.Maddesi uyarınca yapılan … sayılı parselasyon işlemine ilişkin … günlü, … sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporla dosyada yer alan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, 2981 sayılı Yasa uyarınca yapılan borçlandırma, ipotek tesisi gibi işlemlerin küçük oranlarda hisseli taşınmazlar oluşturmayı önlemek ve bu gibi taşınmazlarda ferdileştirmeyi sağlıklı bir duruma getirmek amacına yönelik uygulamalar olduğu, davacının büyük miktardaki hissesinin yeni oluşturulan imar parsellerinde küçük hisselere bölünüp bedele dönüştürülmesinin mevzuata aykırı olduğunun anlaşıldığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş; karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu İzmir 4.İdare Mahkemesinin 1996/650 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının ONANMASINA, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3558 K: 1991/1097 T: 13/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1079 K: 1992/3792 T: 20/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3101 K: 1993/2889 T: 05/07/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4122 K: 1993/4036 T: 11/10/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/1582 K: 1998/893 T: 18/02/1998 Askı süresi içerisinde parselasyon işlemine yapılan itirazın, askı süresinin son gününü izleyen günden itibaren 60 gün içinde cevap verilmemek suretiyle reddedilmesi üzerine, takip eden 60 günlük süre içinde parselasyon işlemine karşı dava açılması gerektiği, bu süreler geçtikten sonra davalı idareye yapılan başvuruların reddine ilişkin işlemlerin dava açma süresini yeniden başlatmayacağı Ankara 4.İdare Mahkemesinin 1996/1522 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, davacıya ait … parsel sayılı taşınmazı da kapsayan parselasyon işlemi ile parselasyon işlemine yapılan itirazın reddine ilişkin … günlü, … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış, idare Mahkemesince; parselasyon işlemlerinin davalı belediye encümenince …tarihinde onaylandığı, … tarihleri arasında askıya çıkarılarak, ilgililere ilanen tebliğ edildiği, parselasyon işlemlerine karşı askı süresinin son gününden itibaren 60 gün içinde dava açılması gerekirken, bu süre geçirildikten sonra açılan davada süreaşımı bulunduğu gerekçesiyle, davanın 2577 sayılı Yasanın 15/1-b maddi uyarınca reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun “Dava Açma Süresi” başlıklı 7.maddesinde dava açma süresinin özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay’da ve İdare Mahkemelerinde altmış gün olduğu; ilanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresinin, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı; yine aynı Yasanın “Üst makamlara Başvurma” başlıklı 11.maddesinde, ilgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılmasının üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan, dava açma süresi içinde istenebileceği, bu başvurunun işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durduracağı, 60 gün içinde bir cevap verilmezse isteğin reddedilmiş sayılacağı kurala bağlanmıştır. Özel Kanun olan 3194 sayılı İmar Kanununun, “Planların Hazırlanması ve Yürürlüğe Konulması” başlıklı 8.maddesinin (b) bendinde ise, “imar planları; nazım imar planı ve uygulama imar planından meydana gelir. Mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye Meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. Bu planlar onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tespit edilen ilan yerlerinde bir ay süre ile ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edebilir. Belediye başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazlar ve planları belediye meclisi 15 gün içinde inceleyerek kesin karara bağlar” hükmü yer almaktadır. Anılan Yasanın 19.maddesinin 1.fıkrasında imar planlarına göre parselasyon planlarının yapılıp, belediye ve mücavir alan içinde belediye encümeni, dışında ise il idare kurulunun onayından sonra yürürlüğe gireceği, bu planların bir ay müddetle ilgili idarede asılacağı, ayrıca mutat vasıtalarla duyurulacağı, bu sürenin sonunda planın kesinleşeceği, tashih edilecek planlar hakkında da bu hükmün uygulanacağı hükmüne yer verilmiştir. Anılan maddelerin birlikte değerlendirilmesinden, parselasyon işlemlerine karşı, 2577 sayılı Yasanın 11.maddesi kapsamında başvuru için, özel bir kanun olan 3194 sayılı Yasanın 8/b maddesi ile özel bir itiraz süresi getirildiği anlaşılmaktadır. Bu durum karşısında, parselasyon işlemlerine karşı, bir aylık askı süresi içinde 2577 sayılı Yasanın 11.maddesi kapsamında başvuruda bulunulması ve bu başvuruya idari dava açma süresinin başlangıç tarihi olan son ilan tarihini izleyen günden itibaren 60 gün içinde cevap verilmeyerek isteğin reddedilmiş sayılması halinde, bu tarihi takip eden 60 günlük dava açma süresi içinde veya son ilan tarihini izleyen günden itibaren 60 gün içinde cevap verilmek suretiyle isteğin reddedilmesi halinde bu cevap tarihini izleyen günden itibaren 60 günlük dava açma süresi içinde idari dava açabileceği sonucuna varılmaktadır. Uyuşmazlık konusu olayda ise, parselasyon işleminin … tarihinde bir aylık süre ile askıya çıkarıldığı, davacının askı süresinin son günü … tarihinde parselasyon işlemine itiraz ettiği, bu başvuruya 60 gün içinde cevap verilmeyerek isteğin reddedildiği, davacının … gününde yaptığı müracaatın davalı idarece … günlü yazı ile reddedildiği, … tarihinde de davanın açıldığı anlaşılmaktadır. Oysa bir aylık askı süresi içinde parselasyon işlemine yapılan itirazın, askı süresinin son gününü izleyen günden itibaren 60 gün içinde cevap verilmemek suretiyle reddedilmesi söz konusu olduğundan, takip eden 60 günlük süre içinde açılması gereken davanın bu süreler geçirildikten sonra … tarihinde açılması nedeniyle davada süreaşımı bulunduğundan sonuç itibariyle mahkeme kararında isabetsizlik görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu Ankara 4.İdare Mahkemesinin … günlü, 1996/1522 sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1511 K: 1992/749 T: 27/02/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/325 K: 1992/3286 T: 24/09/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/1816 K: 1994/4047 T: 8.11.1994 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/4650 K: 1996/5328 T: 26.11.1996 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/810 K: 1998/460 T: 21/01/1998 Davacının payının, kadastral parselinin bulunduğu yerde oluşturulan imar parselinde değerlendirilmesi gerekirken herhangi bir hukuki ve teknik bir zorunluluk bulunmadığı halde başka bir adada oluşturulan parsellerden pay verilmesinin hukuka aykırı olduğu İzmir 1.İdare Mahkemesinin … günlü, 1996/762 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, … parsel sayılı taşınmazın bulunduğu yerde 3194 sayılı Yasanın 18.maddesi uyarınca parselasyon yapılmasına ilişkin 15.2.1991 günlü,30 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, eski 4262 sayılı 653 m2’lik parselin 129 m2’si düzenleme ortaklık payı olarak alındıktan sonra geri kalan 524 m2’lik alana karşılık yeni oluşturulan 897 ada, 5 ve 6 parsel sayılı taşınmazlardan hisse verildiği, davacının parselinden daha önceki imar uygulamasında kamuya terk edilen oran dikkate alınarak düzenleme ortaklık payının %25.5 yerine %19.7 oranında tutulmasında hukuka aykırılık bulunmamakta ise de, davacının payının öncelikle kadastral parselinin bulunduğu yerde oluşturulan 896 ada,3 sayılı parselde değerlendirilmesi gerekirken herhangi bir hukuki ve teknik bir zorunluluk bulunmadığı halde başka bir adada oluşturulan parsellerden pay verilmesinin hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş; bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu İzmir 1.İdare Mahkemesinin 2.10.1996 günlü, 1996/762, sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3558 K: 1991/1097 T: 13/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1079 K: 1992/3792 T: 20/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3101 K: 1993/2889 T: 05/07/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4122 K: 1993/4036 T: 11/10/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/384 K: 1998/438 T: 21/01/1998 3194 sayılı yasanın 18. maddesi ve ilgili yönetmelik hükümleri uyarınca kamuya taşınmaz kazandırılması amacıyla parselasyon işlemi yapılamayacağı … İdare Mahkemesinin 1.10.1996 günlü, 1996/768 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, Malatya, Çilesiz Mahallesi, 1052 ada, 17 parsel sayılı taşınmazı da kapsayan alanda 3194 sayılı Yasanın 18.maddesi uyarınca yapılan parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporla dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte incelenmesinden, dava konusu parselasyon işleminde imar mevzuatına aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığından davanın reddine karar verilmiş; karar davacı vekilince temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 18.maddesinin 1.fıkrasında, imar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve resen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyelerin yetkili olduğu kurala bağlanmıştır. İmar Kanununun 18. maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile ilgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “Tanımlar” başlıklı 4. maddesinin (a) bendinde düzenleme sahasının, sınırı tespit edilerek düzenlenmesine karar verilen saha olduğu aynı maddenin (b) bendinde, düzenleme sınırının, düzenlenecek imar adalarının imar planına göre yol, meydan, park, genel otopark, yeşil saha gibi umumi hizmelere ayrılan ve tescile tabi olmayan alanlar ile cami ve karakol yerlerini çevreleyen sınır olduğu; 5. maddesinde ise, belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyelerin, belediye encümen kararı ile; dışında valiliklerin, il idare kurulu kararı ile; 5 yıllık imar programlarında öncelik tanımak ve beldenin inkişaf ve ihtiyaç durumuna göre, yeterli miktarda arsayı, konut yapımına hazır bulunduracak şekilde düzenleme sahalarını tespit etmek ve uygulamasını yapmak mecburiyetinde oldukları, konut yapımına hazır arsa sayısının, bir önceki yıl verilen inşaat ruhsatından az olmamasına dikkat edileceği, belirlenen düzenleme sahasının bir müstakil imar adasından daha küçük olamayacağı, ancak, imar adasının büyük bir kısmının imar mevzuatına uygun bir şekilde teşekkül etmiş olması nedeniyle, yeniden düzenlemesine ihtiyaç bulunmaması ve diğer kısmında bir kaç taşınmaz malın tevhid ve ifraz yoluyla imar planı ve imar mevzuatına uygun imar parsellerinin elde edilmesinin mümkün olduğu hallerde, adanın geri kalan kadastro parsellerinin müstakil bir imar düzenlemesine konu teşkil edebileceği, düzenlemeye tabi tutulması gerektiği halde İmar Kanununun 18. maddesi hükmünün tatbiki mümkün olmayan hallerde, müstakil inşaata elverişli olan kadastro parsellerine plana göre inşaat ruhsatı verileceği; aynı yönetmeliğin 10/a maddesinde, düzenleme ile oluşacak imar parsellerinin mümkün mertebe aynı yerdeki veya yakınındaki eski parsellere tahsisinin sağlanacağı kuralı, aynı madde (b) bendinde de plan ve mevzuata göre korunması mümkün olan yapıların tam ve hissesiz bir imar parseline intibak ettirilmesinin sağlanacağı kuralı yer almaktadır. Anılan Yasa ve Yönetmelik hükümlerinin değerlendirilmesinden parselasyon işlemiyle amaçlananın; imar planı, plan raporu ve imar yönetmeliği hükümlerine göre imar adasının tüm biçim ve boyutu, yapı düzeni, inşaat yaklaşma sınırı ve bahçe mesafeleri, yapı yüksekliği ve derinliği, yerleşme yoğunluğu, taban alanı ve kat alanı katsayısı, arazinin kullanma şekli, mülk sınırları, mevcut yapıların durumu göz önüne alınmak suretiyle üzerinde yapı yapmaya elverişli imar parseli oluşturmak olduğu açıktır. Dosyanın incelenmesinden ise temyiz edilen idare mahkemesi kararına dayanak oluşturan bilirkişi raporunda dava konusu parselasyon işleminin yapıldığı alanda düzenleme sahası sınırlarının Yönetmelik hükümlerine uygun olarak tespit edilip edilmediğinin incelenmediği, anılan işlem ile de park, yeşil alan, yol ve cami alanının kamuya kazandırıldığının belirtildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda, ilgili mevzuat hükümleri uyarınca kamuya taşınmaz kazandırılması amacıyla parselasyon işlemi yapılamayacağından mahkemece konusunda uzman kişilerden oluşan yeni bir bilirkişi kuruluna yukarıda belirtilen hususlar göz önünde bulundurulmak suretiyle inceleme yaptırılarak oluşacak sonuca göre yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle Malatya İdare Mahkemesinin 1.10.1996 günlü, 1996/768 sayılı kararının BOZULMASINA, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2002/6584 K: 2004/2274 T: 14/04/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/1456 K: 1983/1302 T: 28/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/1065 K: 1983/3404 T: 08/11/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1984/50 K: 1984/1246 T: 05/03/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/2333 K: 1998/388 2981 sayılı Yasa uyarınca yapılan parselasyon işlemi sırasında komşu parsel sahibine daha fazla yer tahsis edilmesi için davacı payının bir kısmının bedele dönüştürülmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığı. İstemin Özeti: İstanbul 4.İdare Mahkemesinin 18.10.1996 günlü, E:1995/13 K:1996/1324 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava. … bölgesindeki hisseli alanda 2981/3290 sayılı Yasa uyarınca yapılan parselasyon işlemine komşu 7 parsel sayılı taşınmazın maliki tarafından yapılan itiraz üzerine tesis edilen ve davacıya ait 539 ada, 8 ve 9 sayılı parselleri de kapsayan alanın parselasyon işleminde değişiklik yapılmasına ilişkin olan 24.8.1990 günlü. 682 sayılı … Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince, mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporun da incelenmesi üzerine verilen iptal kararının Danıştay Altıncı Dairesinin 28.9.1994 günlü. E:1994/110 K:1994/3258 sayılı kararı ile bozulması üzerine, bozma kararına uyularak, bilirkişilerden alınan ek raporun dosyada bulunan bilgi ve belgelerle birlikte değerlendirilmesinden, parsel sınırlarının kaydırılması ve dağıtımın yeniden belirlenmesine ilişkin dava konusu işlem ile komşunun 17 pafta. 590 parsel sayılı taşınmazdaki 178 m2 payından; 44 m2 düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra kalan 14 m2 yerin 539 ada, 7 parsel sayılı taşınmazdan 114 m2 pay verilerek karşılanması ve eksik verilen 20 m2’lik kısmın da bedele dönüştürülmesine ilişkin parselasyon işleminde değişiklik yapılarak, eski 7 sayılı parselin numarasının 20 olarak değiştirildiği ve 138 m2’lık bir parsel haline getirilerek tamamının komşu adına tescil edildiği, fazla verilen 4 m2’lık kısmın ise bedele dönüştürüldüğü: buna karşılık davacının 341 m2’lik payından. 85 m2’lik yerin yeni oluşturulan 539 ada. 8 ve 9 parsel sayılı toplam 223 m2 yüzölçümlü parsellerin tahsis edilmesi ve eksik verilen 33 m2’lik yerin de bedele çevrilmesi suretiyle karşılanmış iken, dava konusu işlem ile 8 ve 9 parsel sayılı taşınmazların alanının komşu lehine küçültüldüğü ve davacının 57 m2’lik taşınmazının bedele dönüştürüldüğü anlaşıldığından, komşu parsel sahibinin istemi ürerine bu parsel sahibine daha fazla yer tahsis edilmesi için tesis edilen ve ferdileştirmeyi sağlıklı bir hale getirme ve küçük oranlarda hisseli parseller oluşturmayı öleme amacı taşımayan bedele dönüştürme işleminde 2981 sayılı Yasanın 10/c maddesine ve mevzuata uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idarelerden … Belediye Başkanlığı tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu İstanbul 4.İdare Mahkemesinin 18.10.1996 günlü. E:1995/13 K:1996/1324 sayılı kararında. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 20.1.1998 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1984/930 K: 1985/121 T: 22/01/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3280 K: 1992/4042 T: 9.11.1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3828 K: 1992/4497 T: 25/11/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/783 K: 1993/204 T: 27/01/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/5651 K: 1997/5364 T: 27/11/1997 3194 sayılı yasanın 18. maddesi uyarınca yapılan parselasyonda bedele dönüştürme yapılamayacağı … İdare Mahkemesinin … günlü, 1996/555 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesinde imar sınırı içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve resen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyeler yetkilidir. hükmüne yer verilmiştir. Yukarıda yer alan Yasa hükmü uyarınca yapılacak parselasyonda binalı ve binasız arazi ve arsaların plan ve mevzuata uygun şekilde inşaata veya tespit edilmiş olan diğer kullanma şekillerine uygun duruma getirilmesi, maliklerin düzenlemeden sonra sahip olması gereken parsel yüz ölçümlerinin belirlenmesi, oluşacak imar parsellerinin mümkün olduğu kadar aynı yerdeki eski parsel sahibine tahsisi, plan ve mevzuata göre korunabilecek yapıların tam ve şuyusuz bir parsele rastlatılması, bunların uygulanmasında veya mal sahibine tahsis edilen miktarın bir imar parselinden küçük olması veya diğer teknik hukuki nedenlerle bağımsız parsel verilememesi halinde bu parsellerin yerine mümkün olduğu kadar aynı şart ve değerle şuyulu parsel verilmesi amaçlanmaktadır. Dosyanın incelenmesinden davacının 530 ve 200 m2 lik hisselerle paydaşı olduğu taşınmazdaki 530 m2 lik hissesinden 159 m2 düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra 2706 ada, 8 sayılı 229 m2 lik parselin müstakil verildiği 142 m2 nin ise bedele çevrildiği 200 m2 lik hissesinden ise 60 m2 düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra 2705 ada, 8 sayılı parselden 140/190 hisse verildiği anlaşılmaktadır. 3194 sayılı Yasanın 18. maddesinde düzenlemeye giren hisselerin bedele dönüştürülebileceğine ilişkin bir hüküm bulunmadığından, davacı hisselerinin bir kısmının bedele dönüştürülmesinde yasal isabet bulunmamaktadır. Öte yandan, 2981 sayılı Yasanın uygulanması durumunda da, bu yasadaki bedele dönüştürmenin amacı küçük hisselerin değerlendirilmesine yönelik olduğundan, davacının müstakil imar parseli tahsis edilebilecek büyüklükteki hissesinin bedele dönüştürülmesi yerinde değildir. Dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu … İdare Mahkemesinin 1996/555 kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1980/1303 K: 1983/635 T: 14/02/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1983/3012 K: 1981/3464 T: 04/10/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/3548 K: 1984/3086 T: 21/11/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/261 K: 1985/1233 T: 10/10/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/6035 K: 1997/5336 Parselasyon işleminin müstakil inşaat yapmaya elverişli düzgün imar parselleri oluşturma amacı ile tesis edilebileceği. İstemin Özeti: Aydın İdare Mahkemesinin 19.3.1996 günlü, E:1995/677, K:1996/257 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki -belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, mülkiyeti … Vakfına ait … Caddesi, 11 pafta. 35 ada, l parsel sayılı ve üzerinde cami bulunan 874 m2:iik taşınmaza ilişkin olarak 3194 sayılı Yasanın 1.maddesi uyarınca yapılan parselasyon işlemine ilişkin 28.11.1994 günlü, 6754 sayılı belediye encümeni kararının ve bu işleme yapılan itirazın reddedilmesi yolundaki 3.1.1995 günlü, 530 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış: idare mahkemesince 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca yapılan parselasyon işlemlerinin, imar sınırı içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazilerin malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakati aranmaksızın birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirilmesi ve bunların yeniden imar planına uygun ada ve parsellere ayrılması suretiyle inşaata veya diğer kullanımı şekillerine uygun düzgün imar parselleri oluşturulması amacıyla tesis edilebileceği, uyuşmazlık konusu olayda, imar planında yol ve yeşil alanda kalan 35 ada l parsel sayılı taşınmaz ve komşu parselde bulunan ve cami alanında kalan 254 ada, 48 parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda parselasyon işlemi tesis edildiği anlaşıldığından, müstakil inşaat yapmaya elverişli düzgün imar parselleri oluşturma amacı taşımayan ve imar planında umumi hizmet alanına ayrılmış iki ayrı parseldeki .payların birleştirilmesi için tesis edilen parselasyon işleminde mevzuata uyarlık görülmediği gerekçesi ile dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiş; bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu Aydın İdare Mahkemesinin 19.3.1996 günlü, E:1995/677, K:1996/257 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 26.11.1997 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/6291 K: 2007/11 T: 15/01/2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1462 K: 2006/1872 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/5731 K: 2005/1938 T: 05/04/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/3444 K: 1982/681 T: 24/03/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/1577 K: 1997/1528 T: 20/03/1997 Parselasyon işleminin bir bütün olarak incelenmesi gerekirken unsurlarından birisi olan hisselendirmenin tek başına iptal davasına konu olabilecek bir işlem olarak kabul edilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı Ankara 9. İdare Mahkemesinin 8.2.1996 günlü, 1996/98 sayılı kararının iptale ilişkin kısmının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, davacının maliki olduğu … Mahallesi, … ada, … sayılı parselin bulunduğu alanda 2981 sayılı Yasanın 10. maddesi uyarınca yapılan parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, parselasyon planının mevzuata uygun olduğu, ancak davacıya ait yapının hisseli bir imar parselinde bırakılması nedeniyle hisselendirme işleminde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle davanın parselasyon planına karşı açılan kısmının reddine, hisselendirme işleminin iptaline karar verilmiş, bu kararın iptale ilişkin kısmı davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca, belediyeler parselasyon işlemi ile imar hududu içinde bulunan taşınmazları birleştirerek bunları yeniden imar planına uygun ada ve parsellere ayırmaya yetkilidirler. 2981 sayılı Yasanın 10.maddesinde de benzer hükümler bulunmaktadır. Yukarıda anılan yasa maddelerinde belirtildiği şekliyle parselasyon işlemi bir bütündür. Düzenleme sınırı içerisinde plana uygun ada ve parseller oluşturularak parselasyon planı yapılır, % 35 oranını geçmemesi şartıyla düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsalardan yeteri kadar saha yol, meydan, park gibi kamu alanlarına tahsis edilir ve taşınmaz maliklerine kalan hisseleri oranında yeni oluşan imar parselleri ya da bu parsellerden pay verilir. Başka bir deyişle parselasyon Yasada ve ilgili yönetmelikte sayılan daha pek çok unsurdan oluşan bir işlem niteliğinde olduğundan unsurlarının birisinin hukuka aykırı olması durumunda parselasyon işleminin dava açılan parselle sınırlı olmak üzere iptal edilmesi gerekmektedir. Bu durumda, uyuşmazlık konusu olayda parselasyon işleminin bir unsuru olan hisselendirmenin tek başına iptal davasına konu olabilecek bir işlem olarak kabul edilerek incelenmesinde ve iptal edilmesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle temyize konu Ankara 9. İdare Mahkemesinin 8.2.1996 günlü, 1996/98 sayılı kararının temyiz edilen bölümünün bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/6291 K: 2007/11 T: 15/01/2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1462 K: 2006/1872 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/5731 K: 2005/1938 T: 05/04/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/3444 K: 1982/681 T: 24/03/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/1478 K: 1997/1367 T: 13/03/1997 Parselasyon işlemi sırasında, taşınmazlardan ifraz işlemi sırasında alınan terk oranını düzenleme ortaklık payı oranına tamamlayacak kadar fark alınabileceği Antalya İdare Mahkemesinin … günlü, 1995/771 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, … İlçesi, … Mahallesi, … ada, … sayılı parselin bulunduğu alanda 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca yapılan parselasyon işlemine ilişkin … günlü, … sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, 3194 sayılı Yasanın 18.maddesinde, düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsalardan yeteri kadar sahanın düzenlemeden önceki yüzölçümlerinin % 35’ini geçmemesi şartıyla düzenleme ortaklık payı olarak düşülebileceğinin ve bu madde ile ilgili esaslar hakkında yönetmeliğin 11.maddesinde, taşınmaz sahiplerinin talepleri üzerine daha önce ifraz edilerek tescil edilen parsellerden düzenlemeye dahil edilenlerin ilk parselin ifrazında alınan terk oranını %35’e (en çok) tamamlayan fark kadar düzenleme ortaklık payı alınabileceğinin hükme bağlandığı, bu durumda, yukarıda sözü edilen yasa ve yönetmelik hükümlerinden anlaşılacağı üzere, taşınmazlardan, ifraz sırasında alınan terk oranını düzenleme ortaklık payı oranına tamamlayacak kadar fark alınabileceğinden, uyuşmazlık konusu olayda ifraz sırasında yapılan terk miktarının düzenleme alanında % 10.8 olarak belirlenmiş olan düzenleme ortaklık payı oranından fazla olması karşısında davacılardan düzenleme ortaklık payı alınmasında mevzuata uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu … 1.İdare Mahkemesinin 1995/771 sayılı kararında, mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1676 K: 1991/3189 T: 23/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1293 K: 1992/208 T: 23/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1252 K: 1992/2986 T: 23/06/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1550 K: 1992/3867 T: 22.10.1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/3408 K: 1997/1148 T: 03/03/1997 3194 sayılı yasanın 18. maddesinde yer alan parselasyon işlemiyle amaçlanan imar planı, plan raporu ve imar yönetmeliği hükümlerine göre imar adasının tüm biçim ve boyutu, yapı düzeni, arazinin kullanma şekli mülk sınırları, mevcut yapıların durumu göz önüne alınmak suretiyle sorunsuz, üzerinde yapı yapmaya elverişli imar parseli oluşturmak olduğu Dava, … sayılı taşınmazın da bulunduğu alanda 3194 sayılı İmar Yasasının 18.maddesi uyarınca yapılan parselasyon işlemine ilişkin 14.3.1995 günlü, 284 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporla dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte incelenmesinden, imar planında tamamı yolda kalan davacı taşınmazına karşılık tahsis olunan 3167 ada, 2 sayılı parselin yıkılacak binanın bulunduğu köşe parselin sahip olduğu niteliklere ve değere sahip olmayan, dolayısıyla da eşdeğer sayılmayan bir parsel olarak kabulüne olanak olmadığı, bilirkişi raporundaki düzenlemeye giren davacı parseli ile düzenleme sonrası tahsis olunan parselin eşdeğer konumunda olmadığı yolundaki görüşün kabulü halinde de idareye tanınan ada düzenleme yetkisinin uygulanma olanağının ortadan kalkacağı sonucuna varıldığından, davanın reddine karar verilmiş, karar davacı vekillerince temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 18.maddesinin 1.fıkrasında, imar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve resen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyelerin yetkili olduğu kurala bağlanmıştır. İmar Kanununun 18.maddesi uyarınca yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 10/a maddesinde, düzenleme ile oluşacak imar parsellerinin mümkün mertebe aynı yerdeki veya yakınındaki eski parsellere tahsisinin sağlanacağı kuralı, aynı madde (b) bendinde de plan ve mevzuata göre korunması mümkün olan yapıların tam ve hissesiz bir imar parseline intibak ettirilmesinin sağlanacağı kuralı yer almaktadır. Anılan Yasa ve Yönetmelik hükümlerinin değerlendirilmesinden parselasyon işlemiyle amaçlananın imar planı, plan raporu ve imar yönetmeliği hükümlerine göre imar adasının tüm biçim ve boyutu, yapı düzeni, inşaat yaklaşma sınırı ve bahçe mesafeleri, yapı yüksekliği ve derinliği, yerleşme yoğunluğu, taban alanı ve kat alanı katsayısı, arazinin kullanma şekli, mülk sınırları, mevcut yapıların durumu göz önüne alınmak suretiyle sorunsuz, üzerinde yapı yapmaya elverişli imar parseli oluşturmak olduğu açıktır. Dosyanın incelenmesinden ise dava konusu parselasyon işlemi sonucu davacının yapısının bulunduğu kadastral 50 ada, 5 parseline karşılık konum olarak cephesi dar, derinliği fazla, ara bir parsel olan ve üzerinde 3.şahıslara ait avlulu kargir ev ve dükkan bulunan 3167 ada, 2 parsel sayılı taşınmazın tahsis edildiği, bu durum bilirkişi raporunda da saptanmış olmasına rağmen mahkemece bilirkişi raporunda belirtilen görüşün kabulü halinde idareye tanınan ada düzenlemesi yapma yetkisinin uygulanma olanağının ortadan kalkacağı gerekçesiyle davanın reddedildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda, davacıya tahsis edilen 3167 ada, 2 parsel sayılı taşınmazın üzerinde yapılaşmaya müsait bir imar parseli niteliği taşımadığı anlaşıldığından, mevzuata aykırı olduğu gerekçesiyle mahkemece dava konusu parselasyon işleminin iptaline karar verilmesi gerekirken aksi yönde verilen kararda isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle temyize konu Manisa İdare Mahkemesinin 27.12.1995 günlü, 1995/1065 sayılı kararının bozulmasına, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2002/6584 K: 2004/2274 T: 14/04/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/1456 K: 1983/1302 T: 28/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/1065 K: 1983/3404 T: 08/11/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1984/50 K: 1984/1246 T: 05/03/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/2577 K: 1997/828 T: 19/02/1997 Etap etap yapılan imar planı doğrultusunda düzenleme sınırları belirlenerek parselasyon yapılmasında hukuka aykırılık bulunmadığı gibi, altı bölge halinde belirlenen düzenleme alanlarının her birinden farklı oranlarda düzenleme ortaklık payı alınmasının bu alanların niteliğinin farklı olmasından kaynaklandığı Antalya 1.İdare Mahkemesinin 14.2.1996 günlü, 1996/228 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, … mevkii, … ve … parsel sayılı taşınmazın da bulunduğu alanda 3194 sayılı Yasanın 18.maddesi uyarınca yapılan parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporla dosyada yer alan bilgi ve belgelerin birlikte incelenmesinden planlanan bölgenin 6 etap halinde düzenlendiği, 1,2,3,ve 4 no’lu düzenleme sahalarında % 35 oranında düzenleme ortaklık payı, %4-%8 oranında kamu tesis alanlarına tahsis olarak alındığı, 5 ve 6 no.lu düzenleme sahasında ise % 18 oranında düzenleme ortaklık payı alınacak şekilde düzenleme sınırlarının belirlendiği, 6 no.lu düzenleme alanında kalan davacı parsellerinden düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra aynı yerden aynı fonksiyon ve yapılaşma koşulları ile uygulama yapılarak müstakil yer verildiğinin anlaşıldığı ancak dengeli bir düzenleme ortaklık payı dağılımı sağlanmadan düzenleme sınırları saptandığından düzenleme ve dağıtım tekniği ile ilgili mevzuata aykırı olduğu gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiş, karar davalı vekillerce temyiz edilmiştir. İmar Kanununun 18. maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile ilgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “Tanımlar” başlıklı 4. maddesinin (a) bendinde düzenleme sahasının, sınırı tespit edilerek düzenlenmesine karar verilen saha olduğu aynı maddenin (b) bendinde, düzenleme sınırının, düzenlenecek imar adalarının imar planına göre yol, meydan, park, genel otopark, yeşil saha gibi umumi hizmetlere ayrılan ve tescile tabi olmayan alanlar ile cami ve karakol yerlerini çevreleyen sınır olduğu; 5. maddesinde ise, belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyelerin, belediye encümen kararı ile; dışında valiliklerin, il idare kurulu kararı ile; 5 yıllık imar programlarında öncelik tanımak ve beldenin inkişaf ve ihtiyaç durumuna göre, yeterli miktarda arsayı, konut yapımına hazır bulunduracak şekilde düzenleme sahalarını tespit etmek ve uygulamasını yapmak mecburiyetinde oldukları, konut yapımına hazır arsa sayısının, bir önceki yıl verilen inşaat ruhsatından az olmamasına dikkat edileceği, belirlenen düzenleme sahasının bir müstakil imar adasından daha küçük olamayacağı, ancak, imar adasının büyük bir kısmının imar mevzuatına uygun bir şekilde teşekkül etmiş olması nedeniyle, yeniden düzenlemesine ihtiyaç bulunmaması ve diğer kısmında bir kaç taşınmaz malın tevhid ve ifraz yoluyla imar planı ve imar mevzuatına uygun imar parsellerinin elde edilmesinin mümkün olduğu hallerde, adanın geri kalan kadastro parsellerinin müstakil bir imar düzenlemesine konu teşkil edebileceği, düzenlemeye tabi tutulması gerektiği halde İmar Kanununun 18. maddesi hükmünün tatbiki mümkün olmayan hallerde, müstakil inşaata elverişli olan kadastro parsellerine plana göre inşaat ruhsatı verileceği; aynı yönetmeliğin 10. maddesinde düzenlemeyle oluşacak imar parsellerinin mümkün mertebe aynı yerdeki veya yakınındaki eski parsellere tahsisinin sağlanacağı; 11maddesinde de bir düzenleme sahasında tespit edilen düzenleme ortaklık payı miktarının bu saha içindeki kadastro veya imar parsellerinin yüzölçümü miktarına oranı olduğu hükmü yer almaktadır. Dosyanın incelenmesinden, dava konusu taşınmazların bulunduğu bölgenin 6 etap halinde planlandığı ve bu etaplarda 18.madde uygulaması yapılmadan inşaat uygulamasına geçilemeyeceği notu getirildiği, bu nota uygun şekilde 1/1000 ölçekli imar planı üzerinde numaralanmak ve sınır çizgileri işaretlenmek suretiyle belirtilen etap sınırlarının uygulama sınırı olarak ele alınıp 3194 sayılı Yasanın 18.maddesi uyarınca uygulama yapıldığı, 1,2,3 ve 4 no’lu düzenleme sahalarında % 35 oranında düzenleme ortaklık payı, %4-%8 arasındaki oranda da Kamu Tesis alanlarına tahsis olarak alındığı, 5 ve 6 no.lu düzenleme sahasında ise % 18 oranında düzenleme ortaklık payı alındığı, 6 no.lu düzenleme sahasında kalan davacı parsellerinden % 18 oranında düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra kalan miktarın aynı yerde oluşturulan ve aynı fonksiyon ve yapılanma koşulu ile uygulaması yapılmış müstakil imar parseli olarak davacıya tahsis edildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda etap etap yapılan imar planı doğrultusunda düzenleme sınırları belirlenerek parselasyon yapılmasında hukuka aykırılık bulunmadığı gibi, altı bölge halinde belirlenen düzenleme alanlarının her birinden farklı oranlarda düzenleme ortaklık payı alınmasının bu alanların niteliğinin farklı olmasından kaynaklandığı, kaldı ki aynı düzenleme sahası içinde düzenleme ortaklık paylarının eşit olarak alındığı görüldüğünden mahkemece bu hususlar göz önünde bulundurulmadan verilen kararda isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle Antalya 1.İdare Mahkemesinin 14.2.1996 günlü, 1996/228 sayılı kararının bozulmasına, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/1282 K: 2005/5301 T: 10/11/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/712 K: 1994/3393 T: 7.10.1994 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/5651 K: 1997/5364 T: 27.11.1997 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/3088 K: 1994/2443 T: 13.6.1994 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/789 K: 1997/385 T: 21/01/1997 Parselasyon planlarının hazırlanması ve parselasyon işlemlerinin yapılmasında yetkili organın belediye ve mücavir alanı içinde belediye encümenleri olduğu Erzurum İdare Mahkemesinin … günlü, 1995/988 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, Orman Genel Müdürlüğüne ait … pafta, … ada, … sayılı parseli de kapsamına alan bölgede 3194 sayılı Yasanın 18.maddesinin uygulanmasını içeren … günlü, … sayılı belediye meclisi kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, 3194 sayılı Yasanın 18. maddesinin uygulanmasına ilişkin … günlü, … sayılı Belediye Meclisi kararının iptali istemiyle açılan davanın reddi yolundaki … günlü, E:1993/357, K:1994/716 sayılı kararın Danıştay Altıncı Dairesinin 16.2.1995 günlü, E:1994/3957, K:1995/774 sayılı kararıyla onanarak kesinleştiği, aynı yer ile ilgili 3194 sayılı Yasanın 18.maddesinin uygulanmasını içeren … günlü meclis kararının iptali istemiyle dava açıldığı, daha önce aynı konuda açılan dava sonucunda verilen kararın kesinleşmesi nedeniyle, davalı idarece aynı doğrultuda tesis edilen işlemin iptali istemiyle açılan davanın incelenme olanağı bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; karar davacı genel müdürlük tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun Parselasyon Planlarının Hazırlanması ve Tescili başlıklı 19.maddesinde, imar planlarına göre parselasyon planlarının yapılıp, belediye ve mücavir alan içinde belediye encümeni, dışında ise il idare kurulunun onayından sonra yürürlüğe gireceği; İmar Kanununun 18.maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin, Parselasyon Planlarının Onayı başlıklı 39.maddesinde, parselasyon planlarının düzenleme işlerine ait belgelerle beraber belediye ve mücavir alan içinde belediye encümeni, dışında ise il idare kurulunun onayından sonra yürürlüğe gireceği hükme bağlanmış bulunmaktadır. Bu düzenlemelerin ışığı altında parselasyon planlarının hazırlanması ve parselasyon işlemlerinin yapılmasında yetkili organın belediye ve mücavir alanı içinde belediye encümenleri olduğu anlaşılmaktadır. Dava konusu … günlü, … sayılı belediye meclisi kararının sadece mevzuat uyarınca parselasyon planlarının onaylanması ve parselasyon işlemlerinin yapılması konusunda yetkili bulunan belediye encümenine bu bölgede 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca parselasyon işlemi yapılması önerisini içeren idari davaya konu olabilecek nitelikte uygulanabilir, kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlem olmadığı açık olduğu gibi ortada henüz mevzuata uygun bir biçimde yetkili organca tesis edilmiş bir parselasyon işleminden de söz edilemeyeceğinden, idare mahkemesince davanın reddedilmesinde sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle … İdare Mahkemesinin 1995/988 sayılı kararının sonucu itibariyle ONANMASINA, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1083 K: 1992/981 T: 11/03/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2075 K: 1992/3519 T: 12/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1880 K: 1992/3594 T: 14/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/402 K: 1992/3869 T: 22/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/532 K: 1996/5842 T: 18.12.1996 3194 sayılı yasanın 18. maddesi Uygulama Yönetmeliğinin 12. maddesi uyarınca tüm parsellerin kamu hizmet alanında hisselendirilmesi gerektiğinden planda tamamı ilkokul, park, yol ve otopark olarak ayrılan taşınmazdan %35 oranında düzenleme ortaklık payı düşüldükten sonra kalan kısmının tamamının kamu hizmet alanında bırakılmasında mevzuata uyarlık yoktur. İstemin Özeti: Ankara 1. İdare Mahkemesinin 21.9.1995 günlü, E:1994/1060, K:1995/1138 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, davacıya ait … ili … ilçesi , 522 parsel sayılı taşınmazında içinde bulunduğu alanda yapılan parselasyon işleminin iptali istemi ile açılmış, idare mahkemesince mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyada yer alan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden; davacıya ait 522 sayılı parselin bulunduğu alanın imar planında ilkokul, park, otopark ve yol olarak ayrıldığı, bu plan gereğince yapılan parselasyon işlemi sonucunda taşınmazdan %35 oranında düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra geriye kalan alanın imar planındaki amaca tahsis edildiği, böylece davacının taşınmazının tamamının kamu hizmet alanına ayrıldığı, 3194 sayılı yasanın 18. maddesi uygulama yönetmeliğinin 12. maddesi gereğince kamu hizmet alanları o bölgeye hizmet edeceğinden , o bölgede düzenlemeye giren tüm parsellerin alanları oranında hisselendirilmesi suretiyle oluşturulması gerekirken yapılan uygulama sonucunda davacıya ait taşınmazın tamamının kamu hizmet alanında bırakılmasında mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş bu karar davalı idareler tarafından temyiz edilmiştir. SONUÇ: Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu Ankara 1.İdare Mahkemesinin 21.9.1995 günlü E:1994/1060 ,K:1995/1138 sayılı kararında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiç birisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına, dosyanın adı gecen mahkemeye gönderilmesine 18.12.1996 gününde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1083 K: 1992/981 T: 11/03/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2075 K: 1992/3519 T: 12/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1880 K: 1992/3594 T: 14/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/402 K: 1992/3869 T: 22/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/6035 K: 1997/5336 T: 26/11/1997 Parselasyon işleminin müstakil inşaat yapmaya elverişli düzgün imar parselleri oluşturma amacı ile tesis edilebileceği Aydın İdare Mahkemesinin … günlü, 1996/257 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, mülkiyeti … Vakfına ait … Caddesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı ve üzerinde cami bulunan … m2’lik taşınmaza ilişkin olarak 3194 sayılı Yasanın 18.maddesi uyarınca yapılan parselasyon işlemine ilişkin … günlü, … sayılı belediye encümeni kararının ve bu işleme yapılan itirazın reddedilmesi yolundaki … günlü, … sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca yapılan parselasyon işlemlerinin, imar sınırı içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazilerin malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirilmesi ve bunların yeniden imar planına uygun ada ve parsellere ayrılması suretiyle inşaata veya diğer kullanım şekillerine uygun düzgün imar parselleri oluşturulması amacıyla tesis edilebileceği, uyuşmazlık konusu olayda, imar planında yol ve yeşil alanda kalan … ada … parsel sayılı taşınmaz ve komşu parselde bulunan ve cami alanında kalan … ada, … parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda parselasyon işlemi tesis edildiği anlaşıldığından, müstakil inşaat yapmaya elverişli düzgün imar parselleri oluşturma amacı taşımayan ve imar planında umumi hizmet alanına ayrılmış iki ayrı parseldeki payların birleştirilmesi için tesis edilen parselasyon işleminde mevzuata uyarlık görülmediği gerekçesi ile dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiş; bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu Aydın İdare Mahkemesinin 19.3.1996 günlü, 1996/257 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının ONANMASINA, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1996/789 K. 1997/385 T. 21.1.1997 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/1352 K: 1990/1920 T: 25.10.1990 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/5731 K. 2005/1938 T. 5.4.2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2012/1904, K: 2013/6299 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/4650 K: 1996/5328 T: 26.11.1996 Anayasanın 125. maddesinde, idari işlemlere karşı açılacak davalarda sürenin yazılı bildirim tarihinden başlayacağı bağlanmış, 2577 sayılı yasanın 7/2. maddesinde de buna koşut hüküm öngörülmüştür. Parselasyon planlarına karşı açılacak davalara ilişkin 12.02.1970 tarih, 1969/2 E., 1970/1 K: sayılı İçtihadı birleşme kararında da ilan tarihinin dava açma süresinin başlangıcı olarak kabul edilemeyeceği belirtilmiştir. İstemin Özeti: Davacıya ait Erzurum, Muratpaşa Mahallesi, Vaniefendi Mevkii, 8 pafta, 239 Ada, 30 ve 31 parsel sayılı taşınmazların 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca parselasyon işlemine tabi tutulmasına ilişkin 28.11.1994 günlü, 529 sayılı encümen kararının iptali istemiyle açılan ve davanın süre aşımı yönünden reddi yolunda verilen ve temyiz edilmeyerek kesinleşen Erzurum İdare Mahkemesinin 23.11.1995 günlü, E: 1995/544, K: 1995/1161 sayılı kararının T.C. Anayasasının 125. maddesinde, idari işlemlere karşı açılacak davalarda sürenin yazılı bildirim tarihinden başlayacağının kurala bağlanmış olduğu, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 7. maddesinin 2. fıkrasında da Anayasa kuralına paralel bir düzenleme getirilerek idari uyuşmazlıklarda dava açma süresinin yazılı bildirimin yapıldığı başlayacağının belirtildiği, 7201 sayılı Tebligat Kanununa ilişkin Tebligat Tüzüğünün 51. maddesine göre, tebliğin muhatap muttali olmuş ise geçerli olacağı, muhatabın beyan ettiği tarihin tebliğ tarihi sayılacağı ve muhatabın tebliğe muttalı olduğunun ve bunun tarihinin iddia ve ispatına cevaz bulunmadığının öngörüldüğü, diğer taraftan 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca parselasyon planlarında ve dağıtım cetvellerinde kapsadıkları alan içindeki her taşınmaz mala karşılık sahiplerine verilecek bağımsız veya şüyulu imar parsellerinin parsel büyüklükleri, hisse miktarı, parsellerin konumu gibi hususların ayrı ayrı gösterildiği, bu planların düzenlemeye tabi tuttukları taşınmaz sahipleri için sübjektif ve kişisel işlemler oldukları bu durumda dava konusu parselasyon planının ilgili parsel sahiplerine tebliğ edilmesi ve sürenin bu tebliğ tarihine göre tespit edilmesi gerekirken, mahkemece ilan tarihi esas alınarak davanın süreaşımı yönünden reddedilmesinin hukuka açıkça aykırılık oluşturacağı gerekçesiyle 2577 sayılı Yasanın 51. maddesi uyarınca Danıştay Başsavcılığı tarafından temyizen kanun yararına bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince 23.11.1995 günlü, E: 1995/544, K: 1995/1161 sayılı Erzurum İdare Mahkemesi kararının Danıştay Başsavcısı tarafından kanun yararına temyizen bozulması istemi incelenerek gereği görüşüldü: K: Dava, davacıya ait Erzurum, Muratpaşa Mahallesi, Vaniefendi Mevkii, 8 pafta, 239 ada 30 ve 31 parsel sayılı taşınmazların 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca parselasyon işlemine tabi tutulmasına ilişkin 28.11.1994 günlü, 529 sayılı encümen kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, parselasyon işleminin 5.12.1994 tarihinden itibaren bir ay süreyle belediyede ilan edildiği, 5.1.1995 tarihinde askıdan indirildiği, 15.10.1994-13.12.1994 tarihleri arasında mahalli bir gazetede ilan edildiği, bu süreler içinde itiraz edilmediği ve tapuda tescil işleminin yapıldığı, parselasyona ilişkin duyurunun askıdan indirildiği 5.1.1995 tarihinden itibaren 60 gün içinde açılması gerekirken bu sürenin bitiminden sonra 6.6.1995 tarihinde açılan davanın süreaşımı nedeniyle reddine karar verilmiş, temyiz edilmeyerek kesinleşen bu kararın Danıştay Başsavcısı tarafından kanun yararına bozulması isteminde bulunulmuştur. T.C. Anayasasının 125. maddesinde, idari işlemlere karşı açılacak davalarda sürenin yazılı bildirim tarihinden başlayacağı kurala bağlanmış, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 7. maddesinin 2. fıkrasında da Anayasa kuralına paralel bir düzenleme getirilerek idari uyuşmazlıklarda dava açma süresinin yazılı bildiriminin yapıldığı tarihi izleyen günden başlayacağı belirtilmiş, 7201 sayılı Tebligat Kanununa İlişkin Tebligat Tüzüğünün 51. maddesinde ise tebliğin muhatap muttali olmuş ise geçerli olacağı, muhatabın beyan ettiği tarihin tebliğ tarihi sayılacağı ve muhatabın tebliğe muttali olduğunun ve bunun tarihinin iddia ve ispatına cevaz bulunmadığı öngörülmüştür. Nitekim Danıştay İçtihatları Birleşme Kurulunun parselasyon planlarına karşı açılacak davalara ilişkin 12.2.1970 günlü; E: 1969/2, K: 1970/1 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında da Anayasanın idarenin işlemlerinden dolayı açılacak davalarda süre aşımının yazılı bildirim tarihinden başlayacağı hükmü karşısında ilan tarihini dava açma süresine başlangıç kabul etmenin imkansız olduğu; Anayasanın temel hukuk kuralları dışında bir konuyu ayrıntılarıyla düzenlenmesi ve bu hükmün daha önceki Kanunlarda bulunup aynı konuyu düzenleyen hükümlere aykırı olması halinde konuyu yeniden düzenleyen Anayasa hükmünün uygulanmasının tabii olduğu hüküm altına alınmıştır. Diğer taraftan, 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca parselasyon planlarında ve dağıtım cetvellerinde kapsadıkları alan içindeki her taşınmaz mala karşılık sahiplerine verilecek bağımsız veya şüyulu imar parsellerinin parsel büyüklükleri, hisse miktarı, parsellerin konumu gibi hususlar ayrı ayrı gösterildiğinden bu planların düzenlemeye konu olan taşınmazın sahipleri için sübjektif ve kişisel işlemler oldukları kuşkusuzdur. Dosyanın incelenmesinden; dava konusu işlemin ilanen tebliği yoluna başvurulmadan önce davacının adresine tebligat yapıldığına ilişkin bir belge veya bilgi bulunmadığı, bu hususun idare mahkemesince de araştırılmadığı anlaşıldığından parselasyon işleminin ilan tarihinin işlemi öğrenme tarihi olarak alınması suretiyle davanın süre aşımı nedeniyle reddedilmesine ilişkin idare mahkemesi kararı açıkça hukuka aykırı olmaktadır. SONUÇ: Açıklanan nedenlerle, Erzurum İdare Mahkemesinin 23.11.1995 günlü, E: 1995/544, K: 1995/1161 sayılı kararının 2577 sayılı yasanın 51. maddesi uyarırıca kanun yararına ve hükmün hukuki sonuçlarına etkili ; olmamak üzere BOZULMASINA 26.11.1996 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1082 K: 2006/953 T: 08/03/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/6584 K: 2004/2274 T: 14/04/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/1456 K: 1983/1302 T: 28/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/1065 K: 1983/3404 T: 08/11/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1995/1737 K: 1995/4591 Pazar yeri de 3194 sayılı Yasanın 18. maddesinde düzenlenen umumi hizmetler kapsamındaki yerlerden olduğundan, düzenleme ortaklık payından karşılanabileceği. İstemin Özeti : Ankara 1. İdare Mahkemesinin 19.10.1994 günlü, E: 1993/678, K: 1994/1207 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Savcı Düşüncesi: İmar ve kamulaştırma işiyle ilgili uyuşmazlık hakkında idare mahkemesi mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırıp, alınan rapora dayalı kararıyla, tasarrufu iptal etmiştir. Davalı, idare mahkemesi kararının hatalı bulunduğu yolundaki iddialarla temyizen bozulması istenilmiş ise de; 2577 sayılı Yasanın 46. maddesi uyarınca idare mahkemelerinin nihai kararlarına karşı yapılan temyiz isteminde; öne sürülen hususlar, anılan yasanın 49. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymadığından, idare mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında, anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir. Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin reddiyle idare mahkemesi kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği düşünüldü: Dava, … ilçesi, kadastral 35341 ada, 2 parsel, 2158 ada, 18, 19 ve 20 parsel ile 3347 ada, 18 parsel ve 3333 ada, 17 parsel sayılı taşınmazlar üzerindeki ağaç ve tesislerin kamulaştırılmasına ilişkin 23.2.1993 günlü, 333/446 sayılı belediye encümeni kararı ile bu işlemin dayanağını oluşturan 9.2.1993 günlü, 225/322 sayılı belediye encümeni kararı ile onanan parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlene rapor ile dosyadaki belgelerin değerlendirilmesinden düzenleme alanında yer alan pazar yerinin düzenleme ortaklık payından karşılanmayacağı, imar Kanunun 18. maddesi uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile ilgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 12. maddesi uyarınca kamu tesis alanı olarak hisselendirilerek daha sonra kamulaştırılmasının gerekeceği yine yapılan parselasyon işlemi ile aynı Yönetmeliğin 10 (a)maddesi uyarınca mümkün mertebe davacıya eski kadastral parselinin bulunduğu yerden yer tahsisi gerektiği halde eski parselinin oldukça uzağında yer alan 6718 ada, 10 ve 11 sayılı parselden de hisse tahsis edildiği, ayrıca ıslah imar planı lejant hükümlerinde yörenin jeolojik etüdü yapılmadan parselasyon işlemi yapılmayacağının belirtilmesine karşın bu koşula da uymadığından dava konusu parselasyon işlemi ile bu parselasyon işlemine dayanılarak tesis edilmiş olan kamulaştırma işleminde mevzuata uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekilince temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 18. maddesinin 3. fıkrasında, “Düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tabi tutulan yerlerin ihtiyacı olan yol, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi, yeşil saha, cami, karakol gibi umumi hizmetlerden ve bu hizmetler ile ilgili tesislerden başka maksatla kullanılamaz.” hükmüne yer verilmiştir. Temyizi istenilen mahkeme kararında pazar yerinin düzenleme ortaklık payından karşılanamayacağı belirtilmiş ise de, yukarıda sözü edilen yasa maddesinin değerlendirilmesinden pazar yerinin de maddede belirtilmiş olan umumi hizmetler kapsamına girdiği sonucuna varılmıştır. Bu nedenle söz konusu gerekçenin kararda yer almasında isabet görülmemiştir. Dava konusu işlemlerin iptali yolundaki temyize konu Ankara 1. İdare Mahkemesinin 19.10.1994 günlü, E: 1993/678, K: 1994/1207 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının yukarıda belirtilen gerekçenin eklenmesi suretiyle onanmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 16.11.1995 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1082 K: 2006/953 T: 08/03/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/6584 K: 2004/2274 T: 14/04/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/1456 K: 1983/1302 T: 28/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/1065 K: 1983/3404 T: 08/11/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1995/87 K: 1995/4542 T: 15.11.1995 İmar planında belli koşullarla yapılaşma olanağı getirilmek suretiyle ağaçlandırılacak alan olarak belirlenen taşınmazın, düzenleme ortaklık payı kapsamında değerlendirilmesi olanaklı değildir. İstemin Özeti: Ankara 6. İdare Mahkemesinin 27.10.1994 günlü, E:1993/1036, K:1994/1709 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Türk Milleti Adına karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, davacının paydaşı olduğu, …, … Mahallesi, 3496 ada, 27 parsel sayılı taşınmazla ilgili, ıslah imar planı uyarınca yapılan parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen raporun dava dosyasındaki bilgi ve belgelerle birlikte değerlendirilmesi sonucunda, davacıya ait taşınmazdan düzenleme ortaklık payı ve okul alanına yer ayrıldıktan sonra kalan 303 mı yüzölçümlü payının, 27386 ada, 12 parsel sayılı taşınmazın tahsis edilmesi suretiyle karşılandığı, üzerinde davacıya ait ev bulunan bu parselin imar planında ağaçlandırılacak alanda kaldığı, oysa 297 sayılı kadastro parselinin diğer hissedarlarının bir çoğuna imar parsellerinden hisse verildiği anlaşıldığından, davacıya imar parselinden hisse verilmemesinin eşitlik ve adalet ilkelerine aykırı olduğu gerekçesiyle, parselasyon işleminin davacının taşınmazı ile ilgili kısmının iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, eski 3496 ada, 27 parsel sayılı taşınmazda davacının 490 mı payının bulunduğu, bu paydan 163 mı düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra kalan kısmın imar planında okul alanında kalan 26346 ada, 1 parsel sayılı taşınmazdan 24 mı, ağaçlandırılacak alanda kalan ve kısmen eski yerine isabet eden ve üzerinde bağ evi bulunan 27386 ada 12 parselden 303 mı hisse verilerek karşılandığı anlaşılmaktadır. Parselasyon işlemine esas alınan ıslah imar planı notlarının 15. maddesinde, ağaçlandırılacak alanlarda parsel alanının % 20 sinden fazla yer işgal etmemek, toplam 2 katta saçak seviyelerinin tabii zeminden yüksekliği 6.50 metreyi aşmamak, yola ve parsel sınırlarına 5.00 metreden fazla yaklaşmamak kaydıyla bağ evleri yapılabileceği belirtilmiştir. İmar Kanunu`nun 18. Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile ilgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesinin (c) bendinde düzenleme ortaklık payının, düzenlemeye tabi tutulan yerlerin ihtiyacı olan yol, meydan, park, yeşil saha, genel otopark gibi umumi hizmetlere ayrılan ve tescile tabi olmayan alanlar ile cami, karakol yerleri ve ilgili tesisler için kullanılmak üzere alınabileceği kurala bağlanmış; aynı yönetmeliğin “Kamu tesisleri arsalarına tahsis” başlıklı 12. maddesinde ise; düzenleme sahasında bulunan okul, hastane, kreş, belediye hizmet veya diğer resmi tesis alanı gibi umumi tesislere ayrılan alanların parsellerinin, düzenlemeye giren parsellerin alanları oranında pay verilmek suretiyle hisselendirileceği hükmü yer almıştır. İmar Planında belli koşullarla yapılaşma olanağı getirilmek suretiyle ağaçlandırılacak alan olarak belirlenen taşınmazın, düzenleme ortaklık payı ya da yönetmeliğin anılan 12. maddesi kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir. Kaldı ki davacıya, eski yerinde oluşturulan parsel tahsis edilmiştir. Bu durum karşısında, davacıya imar parselinden hisse verilmediği gerekçesiyle parselasyon işlemini iptal eden İdare Mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Ankara 6. İdare Mahkemesinin 27.10.1994 günlü, E:1993/1036, K:1994/1709 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 15.11.1995 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/8073, K: 2007/1098 Danıştay 6. Dairesi E: 2021/1069 K: 2023/105 T: 12.01.2023 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/265 K: 1989/1913 T: 11.10.1989 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/1949 K: 1991/1307 T: 30/05/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1995/410 K: 1995/4427 T: 13.11.1995 Parselasyon işleminin tapu maliklerini ilgilendirmesi nedeniyle, harici satış vaadi sözleşmesine dayanarak parselasyona karşı açılan davanın ehliyet yönünden reddi gerekir. İstemin Özeti: İstanbul 5. İdare Mahkemesinin 17.11.1994 günlü, E:1994/1002, K:1994/1690 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Savcı Düşüncesi: 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca maliklerin taşınmaz mallarının düzenlenmesiyle ilgili uyuşmazlıkta, davacının bu yeri harici satış vaadi sözleşmesiyle aldığı anlaşılmakla, bu konuda dava açma ehliyeti bulunmadığı gerekçesiyle idare mahkemesi davayı ehliyet yönünden reddetmiştir. 2577 sayılı Yasanın 46. maddesi uyarınca idare mahkemelerinin nihai kararlarına karşı yapılan temyiz isteminde; öne sürülen hususlar, anılan yasanın 49. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymadığından, idare mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında, anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir. Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin reddiyle idare mahkemesi kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir. Türk Milleti Adına karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … 297 parsel sayılı taşınmazın 3194 sayılı Kanunun 18. maddesi uyarınca parselasyon işlemine tabi tutulmasına ilişkin 21.12.1993 günlü, 990 sayılı, 4.3.1994 günlü ve 156 sayılı belediye encümeni kararlarının iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince; dava konusu işlemle düzenlemeye alınan taşınmazlarda müstakil veya hisseli mülkiyeti bulunmayan, davacının, dava dilekçesine, … İnşaat Taahhütleri ve Yatırım A.Ş. ile imzaladığı anılan şirkete ait … ada, 297 sayılı parseldeki 278-828 no.lu arsanın 120/20320 hissesinin kendisine satılmasına ilişkin sözleşmeyi eklediği, 3194 sayılı Kanunun 18. maddesi uyarınca yapılan parselasyon işlemlerinin tapuda kayıtlı taşınmazlarla ilgili olması, tapu maliklerini ilgilendirmesi nedeniyle tapu ile ilişkisi olmayan davacının harici satış vaadi sözleşmesine dayanarak parselasyon işlemini dava konusu yapmasının mümkün bulunmadığı gerekçesiyle davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle ehliyet yönünden reddi yolundaki temyize konu İstanbul 5. İdare Mahkemesinin 17.11.1994 günlü, E:1994/1002, K:1994/1690 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu`nun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının ONANMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 13.11.1995 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2010/10709 K: 2011/2200 T: 14.6.2011 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/6819 K: 2007/7118 T: 03/12/2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/2790 K: 2007/5059 T: 21.09.2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/28 K: 2007/1673 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/4550 K: 1995/1016 T: 14.3.1995 Belediyelerin yaptıkları parselasyon işlemini hatalı olması nedeniyle sahip oldukları yetkiye dayanarak iptal etmeleri halinde bu hususun ayrıca mahkemece tespitine gerek bulunmamaktadır. Parselasyonun tapuya tescili, parselasyonun iptali halinde tapuya başvurunun reddi idari işlemler olup, bu işlemler idari davaya konu olur. İstemin Özeti: Gaziantep İdare Mahkemesinin 22.6.1994 günlü, E:1994/746 K:1994/725 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Tetkik Hakimi Düşüncesi: İptali istenilen 31.3.1994 günlü, 1481- 1484 yevmiye sayılı 1. tapu sicil müdürlüğü işleminin dayanağı parselasyon işlemi olduğundan ve davacının tapu kaydının düzeltilmesi istemli başvurularının reddine ilişkin 29.4.1994 günlü ve 27.5.1994 günlü işlemler ise, davacının başvuruları üzerine tesis edilecek olan ve parselasyon işleminin iptali yolundaki encümen kararının gereğinin yerine getirilmesi ve 3194 sayılı Yasanın 19. maddesi uygulaması niteliğinde bir işlem olduğundan idari davaya konu olabilecek işlemlerdir. Davacı belediye 12.4.1994 günlü, 375 sayılı belediye encümeni kararı ile uyuşmazlığa konu taşınmaza ilişkin parselasyon işleminin onaylanması yolundaki 29.3.1994 günlü, 356 sayılı belediye encümeni kararını iptal etmiştir. Belediyenin yetkisini kullanarak tesis ettiği işlem sonucu yürürlükte bulunmayan encümen kararı hakkında bu husus göz önünde bulundurularak bir karar verilmesi gerekirken, idare mahkemesince, işlemin yok hükmünde olduğunun tespiti isteminin tespit davası şeklinde yorumlanarak karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Bu nedenle, dava konusu işlemler incelenmek suretiyle bir karar verilmek üzere idare mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir. Türk Milleti Adına karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … parsel sayılı taşınmaza ilişkin 29.3.1994 günlü, 356 sayılı belediye encümeni kararı ile onaylanan parselasyon işleminin yok hükmünde olduğunun saptanması, bu karara dayanılarak parselasyon işleminin tapuya tescil edilmesine ilişkin 31.3.1994 günlü, 1481-1484 yevmiye sayılı 1. tapu sicil müdürlüğü işlemi ile bu tapu kaydının düzeltilmesi istemiyle yapılan başvuruların reddine ilişkin 29.4.1994 günlü, 1051 sayılı 1. tapu sicil müdürlüğü işlemi ve 27.5.1994 günlü, 18013-231 sayılı tapu kadastro bölge müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, 3402 sayılı Kadastro Kanunu`nun 24. ve 25. maddeleri ile Medeni Kanunun 935. madde hükümleri uyarınca, tapuya yapılan tescil işleminin ve tapudaki bu kaydın düzeltilmesi istemiyle yapılan başvuruların reddine ilişkin işlemlerin iptali istemiyle açılan davanın çözümünün adli yargı yerinin görevine girdiği, davacı tarafından 29.3.1994 günlü parselasyon işleminin yok hükmünde olduğunun tespiti istenilmiş ise de, 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu`nun 58. maddesi uyarınca delil tespiti yapılabilmesi için uyuşmazlığın çözümünün idari yargı yerlerine ait olması gerektiğinden bu yöndeki istemin incelenme olanağı bulunmadığı sonucuna varılarak davanın 2577 sayılı Yasanın 15/1-a maddesi uyarınca reddine karar verilmiş, karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlığa konu … taşınmazda parselasyon yapılmasına ilişkin dava konusu 29.3.1994 günlü 356 sayılı belediye encümeni kararının 12.4.1994 günlü, 375 sayılı belediye encümeni kararı ile iptaline karar verildiği ve bu nedenle yürürlükte bulunmadığı anlaşılmaktadır. Davacı belediye tarafından her ne kadar 29.3.1994 günlü belediye encümeni kararının yok hükmünde olduğunun tespiti istenilmiş ise de, belediyeler yaptıkları parselasyon işlemini hatalı buldukları takdirde bu işlemi yeniden düzenlemek amacı ile işlemlerini geri almaya yetkili bulunduklarından ve davacı belediye de bu yetkisini kullanmak suretiyle dava konusu encümen kararının iptaline karar verdiğinden, bu hususun ayrıca tespitine gerek bulunmadığı nedeniyle, idare mahkemesince yürürlükte bulunmayan bu encümen kararı hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekirken, davacı idare isteminin tespit davası şeklinde yorumlanmak suretiyle karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Davacı belediye tarafından; uyuşmazlığa konu taşınmaza ilişkin 29.3.1994 günlü belediye encümeni kararı ile kabul edilen parselasyon işleminin tapuya tescil edilmesine ilişkin 31.3.1994 günlü, 1481, 1484 yevmiye sayılı 1. tapu sicil müdürlüğü işlemi ile parselasyon işleminin 12.4.1994 günlü, 375 sayılı belediye encümeni kararı ile iptal edilmesi üzerine bu kararın gereğinin yerine getirilmesi ve tapu kaydının düzetilmesi istemini içeren başvuruların reddedilmesi suretiyle tesis edilen 29.4.1994 günlü, 1051 sayılı 1. tapu sicil müdürlüğü işlemi ve 27.5.1994 günlü, 18013-231 sayılı Tapu Kadastro Bölge Müdürlüğü işlemlerinin de iptali istenilmektedir. Yukarıda sözü edilen 12.4.1994 günlü belediye encümeni kararı uyuşmazlığa konu taşınmaza ilişkin 1/1000 ölçekli imar planının iptal edilmesi üzerine, bu plana dayalı olarak yapılan parselasyon işleminin düzeltilmesine yönelik ve yeni bir parselasyon işlemi yapılıncaya kadar önlem niteliğinde bir işlemdir. Bu nedenle, bu işlem gereğince, yapılacak olan tapu kayıtlarının düzeltilmesi işlemleri de 3194 sayılı Yasanın 19 ncu maddesinin uygulanması niteliğinde olacağından, bu doğrultudaki davacı idare istemlerinin reddine ilişkin 29.4.1994 günlü ve 27.5.1994 günlü işlemlerin idari davaya konu olabilecekleri açıktır. Aynı nedenle 29.3.1994 günlü belediye encümeni kararı gereğinin tapuya tescil edilmesine ilişkin 31.3.1994 günlü, 1481-1484 sayılı 1. tapu sicil müdürlüğü işleminin dayanağı parselasyon işlemi olduğundan bu işlem de idari işlem niteliğindedir ve idari davaya konu olması gerekmektedir. Bu durumda, dava konusu edilen işlemler incelenmek suretiyle bir karar verilmesi gerektiği halde İdare Mahkemesince davanın görev yönünden reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Gaziantep İdare Mahkemesinin 22.6.1994 günlü, E:1994/746, K:1994/725 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 14.3.1995 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/1282 K: 2005/5301 T: 10/11/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/712 K: 1994/3393 T: 7.10.1994 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/5651 K: 1997/5364 T: 27.11.1997 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/3088 K: 1994/2443 T: 13.6.1994 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/3927 K: 1995/899 2981 sayılı Yasanın 10/c maddesi uyarınca yapılan parselasyon işlemi sonucunda, hissesinden fazla yer işgal etmek suretiyle inşa edilen imar mevzuatına aykırı yapıların korunması amacıyla, hisseyi aşan oranda yer tahsis edilemeyeceği. İstemin Özeti: Bursa 2.İdare mahkemesinin 23.l2.l993 günlü E.l992/525 K.l993/894 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Tetkik Hakimi Düşüncesi: Parselasyon işlemi ile, düzenlemeye giren hisse oranında yer tahsis edilebileceğinden, hisseli parsel üzerinde bulunan ve davacıya ait olduğu belirtilen yapıların yer aldığı parsellerin tamamından hisseyi aşan oranda pay verilmesi mümkün değildir. Bu nedenle, davacının düzenleme işlemi öncesindeki hissesinin belirlenmesi, düzenleme ortaklık payı alınmasından sonra kalan miktarın tahsisinin nasıl yapıldığının araştırılması suretiyle karar verilmesi gerektiği sonucuna varıldığından, eksik incelemeye dayalı idare mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava…Belediye Encümeninin 6.l2.l990 günlü 7756 sayılı kararı ile 298l sayılı Yasanın l0/c maddesi gereğince yapılan parselasyon işleminin, merkez 2.Bölge 4970 ada 9 ve ll parsel sayılı taşınmazlara ilişkin kısmının iptali istemiyle açılmış idare mahkemesince, mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen raporun dava dosyasındaki bilgi ve belgeler ile birlikte değerlendirilmesi sonucunda, davanın eski l3l7 ada 50 parsel sayılı taşınmazdaki hissesinin düzenleme sonucunda üzerinde davacıya ait yapı bulunan 4l0.02 m2 yüzölçümlü 4970 ada ll parsel sayılı taşınmazda toplandığı, ancak üzerinde yine davacıya ait yapı bulunan aynı yerdeki 9 parsel sayılı taşınmazın ise davacıya verilmediği ve mülkiyet sorunu çözmeyi amaçlaması gereken düzenleme işlemi ile tersine bir sonuç yaratıldığı, uyuşmazlığa konu yapının davacının hissedarı olduğu bir imar parseli içinde bırakılmasının yerinde olacağı, sorunun davacıya hissesi oranında tahsis edilen yerin sahibi olduğu yapıyı içermiyor olmasından kaynaklandığı, yapının yanlışlıkla davacının hissedarı olmadığı bir imar parseli içinde kalması durumunun 298l sayılı Yasada öngörülen düzenleme kurallarına aykırı olduğu, düzenleme işleminin yeniden ele alınmasının uygun olacağı gerekçesi ile dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava dosyasında bulunan bilgi ve belgelerin incelenmesinden, davacının eski l65 pafta l3l7 ada 50 parsel sayılı taşınmazda hissesine karşılık, parselasyon işlemi ile 4970 ada ll parsel sayılı ve üzerinde davacıya ait yapı bulunan parselden hisse verildiği, davacının üzerinde kendisine ait yapı bulunduğunu iddia ettiği, 4970ada 9 parsel sayılı taşınmazın ise başka kişilere tahsis edildiği anlaşılmaktadır. Parselasyon işlemi ile davacıya ancak hissesi oranında ve düzenleme ortaklık payı kesildikten sonra kalan alan kadar yer tahsis edilmesi mümkündür. Düzenleme öncesindeki hisseli parsel üzerinde, hissesinden fazla yer işgal etmek suretiyle imar mevzuatına aykırı şekilde inşa edilmiş yapılar bulunması, bu binaların işgal ettiği taşınmazların tamamının, hissesini aşan miktarda davacıya tahsisini gerektirmez. Ancak, şerh düşülmek suretiyle davacıya ait olduğunun belirlenmesi mümkündür. Bu durum karşısında, dava konusu parselasyon işleminin ada dağıtım cetvellerinin de incelenmesi suretiyle, davacının düzenlemeye giren hissesinin miktarının belirlenmesi, düzenleme ortaklık payı alınıp alınmadığının ve alınmış olması durumunda usulüne uygun hesap yapılıp yapılmadığının ve kalan miktarın tahsisinin nasıl yapıldığının ortaya konulması suretiyle uyuşmazlığın çözümlenebileceği açıktır. Anılan hususlarda yeterli araştırma yapılmaksızın düzenleme öncesinde hisseli olduğu anlaşılan parselin muhtelif yerlerinde davacıya ait binalar bulunduğundan ve bu yapıların üzerinde bulunduğu parsellerin tamamından davacıya hisse verilmesi ve parselasyon işleminin mülkiyet sorununu çözmeyi amaçlaması gerektiğinden bahisle işlemin iptal edilmesi yolundaki idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Bursa 2.İdare Mahkemesinin 23.l2.l993 günlü E.l992/525 K.l993/894 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 1.3.1995 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/933 K: 1992/394 T: 30/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3830  K: 1992/2313 T:21.05.1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/312 K: 1992/3774 T: 19/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/772 K: 1992/5030 T: 21/12/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/3956 K: 1995/859 T: 22.2.1995 İmar planında okul alanı olarak öngörülen yerde bu plana uygun olarak yapılan parselasyon işlemi ile oluşturulan ve kadastral parsel sahiplerinin paydaş kılındığı parselin, imar planlarında öngörülen kullanım biçimleri değiştirilmedikçe ve yeni kullanım biçimleri zorunlu kılmadıkça değiştirilmesine olanak bulunmamaktadır. İstemin Özeti: İzmir 3. İdare Mahkemesinin 18.5.1994 günlü, E:1992/1054, K:1994/738 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Türk Milleti Adına karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … 3849 ada, 1 parsel sayılı taşınmazda 2981 sayılı Yasanın 10/c maddesi ve ek 1. maddesi uyarınca yapılan 7.5.1992 günlü parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, 6785 sayılı Yasanın 42. maddesi uyarınca yapılan parselasyon işlemi ile imar planında okul alanı olarak ayrılan yerde oluşturulan 3849 ada, 1 parsel sayılı taşınmazda dava konusu işlem ile belediye payının ayrılarak 3849 ada 3 sayılı parselin oluşturulduğu, kalan payların ise 3849 ada 2 sayılı parselde toplandığının anlaşıldığı, gerek yürürlükten kaldırılan 6785 sayılı İmar Yasasının 42. maddesi, gerekse yürürlükteki 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca bağımsız imar parseli oluşturulmasındaki temel amacın imar planlarına uygun olarak bağımsız inşaata veya başka kullanıma elverişli alanların yaratılması olduğu, okul ihtiyacı ve bu ihtiyacın gerekli kıldığı büyüklük dikkate alınarak imar planında okul alanı olarak öngörülen yerde bu plana uygun olarak yapılan parselasyon işlemi ile oluşturulan ve kadastral parsel sahiplerinin paydaş kılındığı parselin imar planlarında öngörülen kullanım biçimleri değiştirilmedikçe ve yeni kullanım biçimleri zorunlu kılmadıkça değiştirilmesine olanak bulunmadığı, davalı idare tarafından acil okul ihtiyacının karşılanması amacıyla dava konusu işlemin tesis edildiği ileri sürülmekte ise de, 2981 sayılı Yasanın 10/c ve ek 1. maddelerinde bu tür bir uygulamayı öngören herhangi bir kural bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu İzmir 3. İdare Mahkemesinin 18.5.1994 günlü, E:1992/1054, K:1994/738 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu`nun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının ONANMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 22.2.1995 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/1684 K: 2007/3246 T: 4.6.2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/772 K: 2006/83 T: 20.01.2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/1709 K. 2004/26 T. 12.1.2004 Danıştay 6. Dairesi E: 2015/929 K: 2016/336 2.2.2016 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/1213 K: 1994/4338 T: 17.11.1994 2981 s. Yasada öngörülen bedele dönüştürme yolu düzenleme alanlarında küçük hisselerin yaratacağı teknik ve hukuki sorunların önlenmesi, küçük oranlı hisseli imar parselleri oluşmasını önleme ve bu tür taşınmazda ferdileştirmeyi sağlıklı duruma getirme amacına yönelik olarak düzenlenmiştir. Bu durumda davacıya müstakilen tahsis edilemeyen kısmın bedele dönüştürülmesinde mevzuata aykırılık yoktur. İstemin Özeti: Eskişehir İdare Mahkemesinin 29.9.1993 günlü, E: 1992/513, K: 1993/752 sayılı kararının iptale ilişkin kısmının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Tetkik Hakimi Düşüncesi: Uyuşmazlık konusu düzenleme işlemi sonucunda davacılara kadastral parsellerinin bulunduğu yerde oluşturulan altı adet imar parseli mustakil olarak tahsis edildikten sonra fiili durum nedeniyle verilemeyen 94 mı miktarındaki kısmın da bedele dönüştürülmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığından temyiz edilen mahkeme kararının kısmen iptale ilişkin bölümünün bozulması gerektiği düşünülmektedir. Türk Milleti Adına Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … ili,… Mahallesi, 5 pafta, 379 ada, 1 parsel sayılı taşınmazı da kapsayan alanda arsa düzenlemesi yapılmasına ilişkin 2.04.1991 günlü, 384 sayılı belediye encümeni kararı ile bu işlem sonucu oluşturulan imar parsellerinin tapularının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelenmesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki belgelerin değerlendirilmesinden, davacılara ait 5 pafta, 379 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın 5396 mı alanlı olduğu ve % 14.27 oranına isabet eden 770 mı düzenleme ortaklık payı olarak alındığı, düzenleme sonucu oluşturulan toplam 4532 mı alanlı altı adet imar parselinin davacılara tam olarak tahsis edildiği, eksik bırakılan 94 mı`nin ise mı birim fiyatı 500.000.- lira olmak üzere bedele dönüştürüldüğü, öte yandan kadastral 380 ada, 13 parsel sayılı ve 978.99 mı alanlı komşu taşınmaza isabet edecek şekilde imarın 1029 mı alanlı 380 ada, 25 parselinin oluşturulduğu ve davacıların bedele dönüştürülen 94 mı`lik hisselerinin bu parsele tahsis edildiğinin anlaşıldığı, bu durumda, parsellerin oluşumu yönünden işlemin yerinde olduğu ancak aynı yerde 2981 sayılı Yasanın uygulanması suretiyle bedel tespit edilerek bir kısım hissenin bedele dönüştürülmesinin yerinde olmadığı, bu nedenle 94 mı`lik hissenin sözü edilen parselde davacılara tahsisinin gerektiği, davanın tapu kayıtlarının iptaline ilişkin kısmı yönünden ise adli yargının görev alanına girdiği gerekçeleriyle parselasyon işlemi yönünden davanın reddine, parselasyon işlemi sonucu bir kısım hissenin bedele dönüştürülmesi yönünden kısmen işlemin iptaline, düzenleme sonucu oluşturulan imar parsellerinin tapularının iptaline yönelik kısmının ise, 2577 sayılı Yasanın 15/1-a maddesi uyarınca görev yönünden reddine karar verilmiş, bu kararın iptale ilişkin kısmı davalı idare vekilince temyiz edilmiştir. 2981 sayılı Yasanın 10. maddesinin (c) fıkrasında, “imar mevzuatına aykırı bina yapılmış, hisseli arsa veya araziler veya özel parselasyona dayalı arazilerde, imar adası veya parseli olabilecek büyüklüklerdeki alanlarda, binalı veya binasız arsa ve arazileri birbiri ile yol fazlalarıyla veya devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerle birleştirmeye bunları yeniden ada ve parsellere ayırmaya, yapıları yeniden doğan imar ada veya parseli içinde kalanları yapı sahiplerine, yapı olmayanları diğer hisse sahiplerine müstakil veya hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre vermeye, bunların adına tescil ettirmeye ve tescil işlemi dışında kalanların hisselerini 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa göre tespit edilecek bedeli peşin ödenmek veya parsel sahipleri aleyhine kanuni ipotek tesis edilerek, tapu sicilinden terkin ettirmeye belediye veya valilikler re`sen yetkilidir.” hükmüne yer verilmiştir. Yukarıda sözü edilen Yasa hükmünde öngörülen bedele dönüştürme yolu, düzenleme alanlarında küçük hisselerin yaratacağı teknik ve hukuki sorunların önlenmesi, küçük oranlı hisseli imar parselleri oluşturmayı önleme ve bu tür taşınmazda ferdileştirmeyi sağlıklı bir duruma getirme amacına yöneliktir. Uyuşmazlık konusu olayda, yapılan düzenleme işlemi sonucunda davacılara kadastral parsellerinin bulunduğu yerde oluşturulan 379 ada, 53, 54, 55, 56. 57 ve 58 sayılı altı adet parsel müstakil olarak tahsis edildikten sonra fiili durum nedeniyle kendilerine verilemeyen 94 mı`lik hissenin de yukarıda belirtilen Yasa kuralları uyarınca bedele dönüştürülmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığından İdare Mahkemesince verilen kararın kısmen işlemin iptaline ilişkin bölümünde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Eskişehir İdare Mahkemesinin 29.9.1993 günlü, E: 1992/513, K: 1993/752 sayılı kararın iptale ilişkin kısmının BOZULMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 17.11.1994 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2007/9377 K: 2009/9874 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/2676 K: 1999/2714 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/873 K: 1987/168 T: 18/02/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/622 K: 1987/1163 T: 26/11/1987 3. KADASTRAL PARSELİN İHYASI YARGITAY KARARLARI Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/14677 K: 2005/468 T: 27.01.2005 Parselasyona karşı açılan iptal davasının kabul edilmiş, böylece imar parselleri hukuki dayanaktan yoksun hale gelmiştir. Bu durumda, yapılacak is, kadastral parsele dönülmek suretiyle davacı hakkının kendisine teslim edilmesinden ibarettir. Uygulama olanaksızlığının mahkeme kararının uygulamasına engel teşkil etmeyeceği de açıktır. Fiili durumda ortaya çıkan güçlükler ve infaza ilişkin sorunlar, kesinleşen yargı kararları uyarınca ilgili idarece yeniden yapılacak imar düzenlemeleri ile olanaklı hale geleceği düşünülmelidir. Taraflar arasında görülen davada; davacı, paydaşı bulunduğu 1 parsel sayılı taşınmazda davalı belediye tarafından yapılan imar uygulamasına ilişkin idari işlemin idari yargı yerinde iptal edildiğini, kadastral parselde payına karşılık kullandığı bölümün şuyulandırma sonucu 14 nolu imar parseli olarak diğer davalı Necdet’in bayii adına tescil edildiğini ileri sürerek tapu iptali ve şuyulandırma öncesi mülkiyet durumuna dönülmesi isteğinde bulunmuştur. Davalı belediye, davada sıfatı bulunmadığını, kendisine husumet yöneltilemeyeceğini bildirip davanın reddini savunmuştur. Davalı Necdet ,kadastral parselde fiili kullanma biçiminin oluşmadığını bu nedenle davacı payına düşen bölümün belirlenemeyeceğini bildirip davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, davacıya imar uygulaması ile tahsis edilen taşınmazların halen adına kayıtlı bulunduğu, tescili gereken başka pay olmadığı, davalı belediyeye husumet yöneltilemeyeceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Karar,davacı tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla;Tetkik Hakimi raporu okundu,düşüncesi alındı.Dosya incelendi gereği görüşülüp düşünüldü: K: Dava, yapılan imar uygulamasının iptali nedeniyle imar parselinin kadastral duruma donüştürulmesi istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın reddine karar verilmistir. Dosya icerigi ve toplanan delıllere göre davalı Belediye yönünden davanın husumet nedeniyle reddinde bir isabetsizlik yoktur. Bu yöne değinen temyiz itirazları yerinde değildir. ReddinE: Ne var ki, davacının imar uygulamasına tabi tutulan 1 nolu kadastral parselde paydaş bulunduğu, imar uygulaması sonucunda 5, 8 ve 9 nolu imar parsellerinde paydaş kılındığı, idari yargı yerinde acmış olduğu idari işlemin iptali davasının kabul edildiği, böylece imar parsellerinin hukuki dayanaktan yoksun hale geldiği anlaşılmaktadır. Bu durumda, yapılacak is,kadastral parsele donulmek suretiyle davacı hakkının kendisine teslim edilmesinden ibarettir.Uygulama olanaksızlıgının mahkeme kararının (idarı yargı) uygulamasına engel teşkil etmeyeceği de açıktır.Fiili durumda ortaya çıkan güçlükler ve infaza ilişkin sorunlar,kesinleşen yargı kararları uyarınca ilgili idarece yeniden yapılacak imar düzenlemeleri ile olanaklı hale geleceği düşünülmelidir. Hal böyle olunca,davacının kadastral parselinin ihyası suretiyle davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu üzere hüküm kurulması doğru değildir. SONUÇ: Davacının bu yöne değinen temyiz itirazları yerindedir.Kabulüyle hükmün açıklanan nedenlerden ötürü H.U.M.K: ‘nun 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA,alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine,27.1.2005 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/488 K: 2004/1294 T: 18.2.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/11454 K: 2004/12516 T: 04.11.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2005/4430 K: 2005/5039 T: 25.4.2005 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1995/16163 K: 1995/16952 T: 20.12.1995 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/11454 K: 2004/12516 T: 04.11.2004 İmar uygulaması iptal edilmiş ve kesinleşmiştir. Dairenin bozma ilamında belirtildiği üzere imar şuyulandırması, davacı yönünden dayanağını yitirmiştir. Yapılacak iş, kadastral parsele dönülmek suretiyle davacı hakkının kendisine teslim edilmesinden ibarettir. Sonradan oluşan fiili durum (cadde v.s. tesis açılması) mahkeme (idari yargı) kararının uygulanmasına engel teşkil edemez. Taraflar arasında görülen davada; davacılar, miras bırakanları adına kayıtlı 734 ada 36 kadastral parsel sayılı taşınmazın 2981 Sayılı Yasanın 10/c maddesi uygulanmasıyla, imar parsellerine revizyon gördüğünü bu işlemlerin iptali için idari yargıda açtıkları davanın kabulle sonuçlanıp kesinleştiğini ileri sürerek, imar şuyulandırması ile davalılardan hazine ve Valilik adına kayıt edilen 3040 ada 4 imar parselinin tapusunun iptali ve adlarına tescil isteğinde bulunmuştur. Davalılar, ayrı ayrı davanın reddini savunmuşlardır. Mahkemece, davanın kısmen kabulüne ilişkin olarak önceden verilen karar Dairece “”imar öncesi kadastral duruma dönülmesi şeklinde bir karar verilmesi gerekirken, İdare Mahkemesi kararıyla sebebi kalmayan imar parselini ayakta tutacak şekilde ve infazı kabil olmayacak biçimde karar verilmesinin doğru olmadığına”” değinilerek bozulmuş, mahkemece bozma ilamından sonra yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu önceki kararda olduğu gibi hüküm kurulmuştur. Karar, davacılar ve davalılar tarafından süresinde duruşma istekli temyiz edilmiş olmakla; Tetkik Hakimi raporu okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi duruşma isteği, tebligat gideri eksikliğinden reddedildi gereği görüşülüp düşünüldü: K: Dava, tapu iptal ve tescil isteğine ilişkindir. Davacılar, 1770 m2 miktarındaki 743 ada 36 parsel sayılı taşınmaz, miras bırakanları Fevzi adına kayıtlı iken K: Belediyesince yapılan imar şuyulandırması sonucu 653 m2 lik 3040 ada 2 sayılı imar parselinin murislerine verildiğini; kalan payının bedele dönüştürüldüğünü; 3040 ada 4 sayılı imar parselinin ise hazine ve İ. Valiliği adına tescil edildiğini; uygulamanın İ. 6. İdare Mahkemesinin 31.10.1997 tarih 1996/1267-1340 sayılı kararıyla iptal edildiğini ileri sürerek iptal ve tescil isteğinde bulunmuşlardır. Mahkemece, davanın kabulü ile 3040 ada, 4 parselde (B) harfi ile gösterilen 687 m2 lik kısım için iptal ve tescile ilişkin olarak verilen karar, Dairece “”… imar şuyulandırması ile oluşturulan parsellerin sebebini teşkil eden idari işlemin idari yargı yerinde iptal edildiği, böylece imar parsellerinin illetsiz kaldığı gözetilerek imar öncesi hak durumu dikkate alınarak karar verileceği kuşkusuzdur. Davada …istemin önceki kadastral parsele dönüştürülme niteliğinde bulunduğu sonucuna varılmaktadır…”” gerekçesiyle bozulmuş; bozma üzerine mahkemece ek rapor alındıktan sonra, direnmeden söz edilerek yeniden karar verilmiş; Yüksek Hukuk Genel Kurulu mahkeme kararı yeni bir hüküm, niteliğinde bulunduğundan dosya Daireye gönderilmistir. Toplanan deliller ve dosya içeriğine gore, belediyece yapılan uygulama uzerine davacılar murisinin actıgı dava sonucu 6. İdare Mahkemesınce “”… dava konusu şuyulandırma işleminin davacının parseli ile ilgili kısmının iptaline…”” karar verildiği, kararın Danıştay 6. Dairesince onanarak kesinleştiği anlaşılmaktadır. Mahkemece, oluşturulan uzman bilirkişiler kurulunun, bozmadan önceki asıl ve ek raporlarında 3040 ada 4 parselin 36 sayılı kadastral parsel içerisinde kalan (B) harfi ile gösterilen bölümünün davacılar adına tescili gerektiği bildirilmiş; bozmadan sonraki ek raporlarında ise, oluşan fiili durum nedeniyle kadastral parsele dönüş olanağı kalmadığı mütalaa edilmiştir. Bunun üzerine mahkemece, bozmadan önceki karar yinelenmek suretiyle hüküm kurulmuştur. Hükme yönelik davalıların temyiz itirazları yerinde değildir, reddinE: Davacıların temyizine gelince; Bilindiği üzere Anayasanın 125. maddesinin 1. fıkrasında “”idarenin her türlü eylem ve işlemine karşı yargı yolu açıktır”” denildikten sonra 138. maddenin son fıkrası “”Yasama ve Yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır, bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir surette değiştiremez, bunların yerine getirilmesini geciktiremez”” hükmünü öngörmüstür. Yargı mercilerince verilen kararlar, yontemine uygun bicimde kesin hüküm niteliğini kazandıgında “”Lazım-ul icra”” (uygulanması gereken) duruma gelirler. Somut olayda, davacılar miras bırakanı tarafından idarı yargı yerinde açılan dava sonucu davacının parseline ilişkin olarak imar uygulaması iptal edilmiş ve kesinleşmiştir. Dairenin bozma ilamında belirtildiği üzere imar şuyulandırması, davacı yönünden dayanağını yitirmiştir. Yapılacak iş, kadastral parsele dönülmek suretiyle davacı hakkının kendisine teslim edilmesinden ibarettir. Sonradan oluşan fiili durum (cadde v.s. tesis açılması) mahkeme (idari yargı) kararının uygulanmasına engel teşkil edemez. Böyle bir düşünce hukuk devleti anlayışıyla da bağdaşmaz. Kaldı ki mülkiyet hakkı yine Anayasanın 35. maddesiyle teminat altındadır. Mülkiyetin nasıl el değiştirebileceği ve nasıl kamuya tahsis edilebileceği yasalarda belirlenmiş olup olayda böyle bir işlem ya da tahsis de yoktur. Fiili durumda ortaya çıkan güçlükler ve infaza ilişkin sıkıntıların çözümünün, kesinleşen yargı kararları doğrultusunda ilgili idarece yeniden yapılacak imar düzenlemeleri ile olanaklı hale geleceği düşünülmelidir. Hal böyle olunca davacının kadastral parselinin ihyası suretiyle davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu üzere hüküm kurulması doğru değildir. SONUÇ: Davacıların temyiz itirazları yerindedir. Kabulüyle hükmün açıklanan nedenlerden ötürü HUMK’nın 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, peşin alınan harcın temyiz edene geri verilmesine, 4.11.2004 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/488 K: 2004/1294 T: 18.2.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/1861 K: 2011/7915 T: 05.07.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2010/13908 K: 2011/882 T: 27.01.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/488 K: 2004/1294 T: 18.2.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/488 K: 2004/1294 T: 18.2.2004 Davaya konu edilen tapu kaydını oluşturan işlemin kesinleşen idari yargı kararıyla ortadan kaldırılması halinde, tapu kaydı kendiliğinden hükümsüz hale gelmez. Kesinleşen bu idari karar, ilgilisine kadastral sicilin ihyası (kadastral duruma dönülmesi) için talep ve dava hakkı verir. Bu durumda hukuki dayanağı kalmayan ve bu sebeple yolsuz tescil niteliğini taşıyan imar parsellerinin tapudaki kaydının iptali ile imar öncesi kadastral parsele dönüştürülmesine karar verilmesi gerekir. DAVA: Taraflar arasında görülen davada; davacılar, maliki bulundukları 1445 ada 4 nolu parselin, imar uygulaması sonucu davalılardan Hüseyin adına 1446 ada 6-7 nolu imar parselleri olarak tescil edildiğini ileri sürüp; iptal ve tescil isteğinde bulunmuşlardır. Davalılardan Hüseyin; duruşmalara katılmamış, bir cevap da vermemiş, diğer davalılar ise, davanın reddini savunmuşlardır. Mahkemece, davalı idare tarafından yapılan imar uygulamasının iptal edildiği, davanın konusunun kalmadığı gerekçesiyle, hüküm kurulmasına yer olmadığına karar verilmiştir. Karar, davacılar vekili ve davalılardan Tapu Kadastro Müdürlüğü vekili tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla; Tetkik Hakimi raporu okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi gereği görüşülüp düşünüldü: K: Dava, imar uygulaması sonucu oluşan imar parsellerinin iptal ve tescili isteğine ilişkindir. Mahkemece, imar uygulamasının idari yargı yerinde iptal edildiğinden sözedilerek, karar verilmesine yer olmadığına şeklinde hüküm kurulmuştur. Bilindiği üzere, kadastral parsellerin imar uygulamasına tabi tutulması halinde kadastral kayıtların iptal edilerek imar parsellerine dönüştürüldüğü ve yeni sicillerin oluşturulduğu kuşkusuzdur. Davaya konu edilen tapu kaydını oluşturan işlemin kesinleşen idari yargı kararıyla ortadan kaldırılması halinde, tapu kaydı kendiliğinden hükümsüz hale gelmez. Kesinleşen bu idari karar, ilgilisine kadastral sicilin ihyası (kadastral duruma dönülmesi) için talep ve dava hakkı verir. O halde, hukuki dayanağı kalmayan ve bu sebeple yolsuz tescil niteliğini taşıyan imar parsellerinin tapudaki kaydının iptali ile imar öncesi kadastral parsele dönüştürülmesine karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu üzere hüküm kurulması isabetsizdir. Ayrıca, imar şuyulandırma işlemine herhangi bir katılımı bulunmayan Tapu Sicil Müdürlüğüne davada husumet yönetilmesi de doğru değildir. Davacı ve davalılardan Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünün temyiz itirazları yerindedir. SONUÇ: Kabulü ile hükmün açıklanan nedenlerden ötürü HUMK: nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, peşin alınan harcın temyiz edene geri verilmesine, 18.2.2004 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.   Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2007/1510 K: 2007/2401 T: 08.03.2007 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/4346 K: 2012/15070 T: 13.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2013/3164 K: 2013/4441 T: 28.03.2013 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/4407 K: 2011/7033 T: 09.06.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2002/7335 K: 2002/8355 T: 01.07.2002 Parselasyon işlemi hazinenin açtığı dava sonucu idari yargı yerinde iptal edilmiş ve verilen karar kesinleşmiştir. Bu durumda imar parselini oluşturan ve sebebini teşkil eden idari karar ortadan kalktığına göre, suyulandırma öncesi kadastral mülkiyet durumuna dönülmesi zorunludur. Davaci tarafından, davalı aleyhine açılan davada, mahkemece verilen karar süresinde temyiz edilmekle, dosya incelendi, geregi görüsülüP düşünüldü: K: Dava, imar uygulaması sonucu Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşlık alandan oluşturulduğu iddia edilen 9 nolu imar parselindeki davalıya ait payın iptali ile hazine adına tescili isteğine ilişkindir. Dosya içeriğine, toplanan delillere özellikle dosyada mevcut 18.6.2001 havale tarihli bilirkişi raporu içeriğine göre, cekişmeli 9 nolu imar parselinin davalının pay sahibi olduğu ve dava dısı kimselerinde maliki bulundugu kadastral parseller ile kadastro tesbiti sırasında tesbit harici bırakılan yerden bir bolümünün ilavesi suretiyle, encumen kararına dayalı olarak ımar şuyulandırma işlemi ile oluştuğu anlaşılmaktadır. Söz konusu idari işlem hazinenin actığı dava sonucu idari yargı yerinde iptal edilmiş ve verilen karar kesinleşmiştir.Bu durumda 9 nolu imar parselini oluşturan ve sebebini teşkil eden idari karar ortadan kalktıgına göre, suyulandırma öncesi kadastral mülkiyet durumuna donulmesi zorunludur. SONUÇ: Belirtılen nedenle talep gözetilmek suretiyle davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken, yazılı olduğu üzere davanın reddine dair hüküm kurulması isabetsizdir. Davacı hazine vekilinin temyiz itirazı yerindedir. Kabulüyle hükmün açıklanan nedenden ötürü HUMK: nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, peşin alınan harcın temyiz edene geri verilmesine, 1.7.2002 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/1777 K: 2011/3123 T: 17.03.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2013/7402 K: 2013/13481 T: 26.09.2013 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/4586 K: 2012/15528 T: 20.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/210 K: 2012/710 T: 02.02.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/9874 K: 2011/12524 T: 08.12.2011 İmar parselleri hakkında imarla oluşan sicil kayıtlarının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olması doğru olmadığı gibi, imar uygulamasının iptal edildiği kabul edilmesine rağmen iptal edilen imara değer verecek biçimde yol alanının da terkinine karar verilmesi isabetsizdir. Dava ve birleşen dava, imar uygulamasının iptali nedeniyle kök parsellerin ihyası ya da tazminat isteğine ilişkindir. Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Dosya içeriğinden ve toplanan delillerden; çekişme konusu taşınmazın öncesinde tescilsiz alandan ihdasen Hazine adına tescil edildiği ve Seyhan Belediyesince başka bir çok parselle birlikte 38 nolu imar düzenlemesine tabi tutulduğu, bilahare davalı Adana Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan imar düzenlemesinin idari yargı yerinde iptal edildiği, parsellerden bazılarının yargılama sırasında yeni kurulan Çukurova Belediyesi sınırları içinde kalması üzerine anılan Belediyenin de davaya dâhil edildiği görülmektedir. Davacı Hazine eldeki davada çekişmeli taşınmazların kayıtlarının dayanaksız hale geldiğini belirterek imar öncesi duruma dönülmesini ve ihdasen oluşan parselin yeniden adına tescilini istemiştir. Mahkemece, sicil kayıtlarının illetini teşkil eden idari işlemin idari yargı yerinde iptal edilerek kayıtların dayanaksız hale geldiği ve sicil kaydının yolsuz tescil durumuna düştüğü, imar planına göre yolda kalan kısmın ihya edilen bölümden terkini gerektiği gerekçesi ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Hemen belirtilmelidir ki, imar şuyulandırmasının dayanağı olan idari işlemin iptal edilmesi ile sicilin dayanaksız kalacağı ve yolsuz tescil durumuna düşeceği açıktır. Dayanıksız kalan (illetten mücerret) kaydın ise iptalinin gerekeceği ve kadastral parselin geometrik ve hukuki durumunun ihyası şeklinde karar verilmesi gerekeceği de kuşkusuzdur. Somut olaya gelince, Seyhan Belediyesince yapılan 38 nolu imar düzenlemesinin idari yargı yerinde iptal edilmediği, halen geçerliliğini koruduğu dosya içinde bulunan bilirkişi raporu ve aynı nitelikteki emsal dosyalardan anlaşılmaktadır. O halde, anılan 38 nolu imar düzenlemesi ile ilgili idari yargıda dava açılarak işlem iptal ettirilmedikçe eldeki davanın dinlenme olanağından söz edilemez. Hal böyle olunca, mahkemece davanın reddine karar verilmesi gerekirken, aksi yönde hüküm kurulmuş olması doğru değildir. Kabule göre de, imar parselleri hakkında imarla oluşan sicil kayıtlarının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olması doğru olmadığı gibi, imar uygulamasının iptal edildiği kabul edilmesine rağmen iptal edilen imara değer verecek biçimde yol alanının da terkinine karar verilmesi isabetsizdir. Öte yandan, aynı davacı 25.12.2008 tarihinde aynı taşınmaz hakkında, aynı hukuki sebeple 2008/812 esasta dava açmış olup, 12.01.2009’da her iki davanın birleştirilmesine karar verildiği halde, birleşen dava hakkında olumlu ya da olumsuz bir karar verilmesi doğru olmadığı gibi, davanın kabulüne karar verildiği halde, harcın belirlenen dava değeri üzerinden alınmamış olması isabetsizdir. Diğer taraftan, belirlenen dava değeri üzerinden davacı yararına nispi vekalet ücretine karar verilmesi yerine maktu avukatlık parasına hükmedilmesi doğru olmadığı gibi, kabul edilen davada davalılar yararına vekalet ücreti takdiri de isabetsizdir Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1994/1514 K: 1994/1963 T: 18.02.1994 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/1181 K: 2011/2464 T: 03.03.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/12192 K: 2012/15952 T: 27.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2013/399 K: 2013/1953 T: 14.02.2013 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/6306 K: 2012/15536 T: 20.12.2012 İmar parseli hakkında ihyasına karar verilen taşınmazın bulunduğu bölümler yönünden imarla oluşan sicil kaydının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olması doğru olmadığı gibi, ihyaya konu taşınmazın Hazine adına tesciline karar verilmemiş olması da isabetsizdir. Dava, imar uygulamasının iptali nedeniyle kök parselin ihyası ile hazine adına tescili isteğine ilişkin olup, Seyhan Belediyesi hakkında hüküm kurulmasına yerolmadığına, eski hale ihya isteğinin kabulü ile park alanında kalan bölümünün ihya edilen alandan terkinine dair verilen kararın davacı vekili, davalı Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile dahili davalı Çukurova Belediye Başkanlığı tarafından temyizi üzerine, Dairece; Sicil kayıtlarının illetini teşkil eden idari işlemin idari yargı yerinde iptal edilerek kayıtların dayanıksız hale geldiği ve sicil kaydının yolsuz tescil durumuna düştüğü belirlenmek ve benimsenmek suretiyle davalı Seyhan Belediyesi yönünden hüküm kurulmasına yer olmadığına, diğer davalılar yönünden bilirkişi rapor ve krokisinde gösterildiği üzere eski hale ihya davasının kabulüne karar verilmiş olmasında kural olarak bir isabetsizlik bulunmadığı, ne var ki, mahkemece kadastral parsel ihya edildiğine, imar iptali nedeniyle önceki parselin geometrik ve hukuki durumuna dönülmesine karar verildiğine göre 26 m²’lik park alanının da bu kapsama dahil edilmek suretiyle karar verilmesi gerekirken (B) ile gösterilen bu bölümün TMK.’nın 999. maddesinin koşulları bulunmadığı halde terkinine karar verilmesi, ayrıca haklarındaki dava kabul edilen davalı Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve dahili davalı Çukurova Belediye Başkanlığı lehine vekalet ücreti takdiri doğru değilse de anılan hususlar yeniden yargılama yapılmasının gerektirmediğinden hükmün 3.fıkrasındaki;” parselin aynı krokide B harfi ile gösterilen 26 m²’lik kısmının park alanında kalan kısmının ihya edilen alandan terkinine ” ibaresinin ve hükmün 7. fıkrasındaki;”… 1.177.-TL vekalet ücretinin davacı taraftan alınarak davalılara verilmesine…” ibaresinin hüküm yerinden çıkartılarak hüküm düzeltilerek onanmış, davacı vekilince karar düzeltme isteğinde bulunulmuştur. Davacı Hazine, çekişmeli taşınmazda yapılan imar uygulamalarının iptal edildiğini, sicilin dayanaksız hale geldiğini, dava konusu yerin Hazineye ait olduğunu, imar uygulamasından önce taşınmazın sicil kaydının Seyhan Belediyesi adına yapılmasının yanılgıya dayalı olduğunu, esasen ihdas parselinin Hazine adına sicil kaydının oluşturulmasının dağıtım cetvelllerinde öngörüldüğü halde sicilin Seyhan Belediyesi adına oluştuğunu ileri sürmek suretiyle aynı zamanda yolsuz tescile de dayanarak eldeki davayı açmıştır. Gerçekten de; ihyası talep edilen taşınmazın tescil bildirim beyannamesinde Hazine adına sicilinin oluşturulması öngörüldüğü halde, tescil sırasında hataya düşülerek Seyhan Belediyesi adına sicilin oluşturulduğu teknik bilirkişi raporu, tüm dosya kapsamı ve belgelerle sabittir. Bu şekilde Seyhan Belediye adına oluşan sicil kaydının TMK’nın 1025. maddesi hükmü uyarınca yolsuz tescil niteliğinde olduğu ve iptali gerektiği açıktır. Esasen Hazine’de bu hususu ve aynı zamanda imar işlemlerinin de iptallerini ileri sürerek eldeki davayı açmış ve mahkemece Seyhan Belediyesi hakkında karar verilmesine yerolmadığına, eski hale ihya isteğinin kabulüne karar verilmiştir. Sicil kayıtlarının illetini teşkil eden idari işlemi idari yargı yerinde iptal edilerek kayıtların dayanıksız hale geldiği ve sicil kaydının yolsuz tescil durumuna düştüğü belirlenmek ve benimsenmek suretiyle davalı Seyhan Belediyesi yönünden hüküm kurulmasına yer olmadığına, diğer davalılar yönünden bilirkişi rapor ve krokisinde gösterildiği üzere eski hale ihya davasının kabulüne karar verilmiş olmasında kural olarak bir isabetsizlik yoktur. Ne var ki; imar parseli hakkında ihyasına karar verilen taşınmazın bulunduğu bölümler yönünden imarla oluşan sicil kaydının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olması doğru olmadığı gibi, ihyaya konu taşınmazın Hazine adına tesciline karar verilmemiş olması da isabetsizdir. Öte yandan; imar işleminin idari yargıda iptal edilmesiyle işlemin kapsadığı tüm uygulamalar iptal edilmiş sayılacağı gözetilmeksizin teknik bilirkişinin krokisinde (B) harfi ile gösterilen 26 m2′ lik kısmın terkinine karar verilmiş olması doğru olmadığı gibi, dava kabul edildiği halde, yargılama giderlerinin bir bölümünün davacı Hazine üzerinde bırakılmış olması ve davalı belediyeler yararına avukatlık ücretinin hüküm altına alınmış olması da isabetsizdir. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/276 K: 2011/5627 T: 10.05.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/14981 K: 2012/15948 T: 27.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/4586 K: 2012/15528 T: 20.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/210 K: 2012/710 T: 02.02.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/6990 K: 2012/15531 T: 20.12.2012 İmar parselleri hakkında imarla oluşan sicil kayıtlarının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olması ve Hazine adına tescil yönünde hüküm kurulmamış olması doğru olmadığı gibi, kök parsel kapsamında kalan ve teknik bilirkişinin krokisinde A ve B harfleri ile gösterilen yolda kalan kısımların kabul kapsamı dışında bırakılmış olması da yerinde değildir. Asıl ve birleşen dava, imar işleminin iptali nedeniyle kök parselin ihyası suretiyle Hazine adına tescili, mümkün olmaz ise bedel isteğine ilişkin olup, hükmü 20.09.2011 tarihinde temyiz eden davalı M. C. gerekçeli karar 24.08.2011 tarihinde tebliğ edilmiştir. Bu durumda, 15 günlük yasal temyiz süresi geçmiş bulunduğundan 6100 sayılı HMK’nın geçici 3. maddesi yollamasıyla HUMK’un 432/4. maddesi ve Yüksek Yargıtay Büyük Genel Kurulu’nun 01.06.1990 tarih ve 3/4 sayılı İnançları Birleştirme Kararı uyarınca davalı M… C… Vekilinin temyiz isteğinin REDDİNE. Davacı vekili, davalı Adana Byükşehir Belediye Başkanlığı vekili, davalı Y… E… Vekili ile dahili davalı Çukurova Belediye Başkanlığının temyiz itirazlarına gelince; Dosya içeriği ve toplanan delillerden; çekişme konusu taşınmazın Seyhan Belediyesince başka bir çok parselle birlikte 37 nolu imar düzenlemesine tabi tutulduğu, daha sonra aynı bölgede Adana Büyükşehir Belediyesi tarafından imar düzenlemesi yapıldığı, her iki imar uygulamasının idari yargı yerinde iptal edilerek, idari yargı kararlarının kesinleştiği, dava konusu yerin yargılama sırasında yeni kurulan Çukurova Belediyesi sınırları içinde kalması üzerine anılan Belediyenin de davaya dâhil edildiği görülmektedir. Davacı Hazine, çekişmeli taşınmazda yapılan imar uygulamalarının iptal edildiğini, sicilin dayanaksız hale geldiğini, dava konusu yerin Hazineye ait olduğunu, imar uygulamasından önce taşınmazın sicil kaydının Seyhan Belediyesi adına yapılmasının yanılgıya dayalı olduğunu, esasen ihdas parselinin Hazine adına sicil kaydının oluşturulmasının dağıtım cetvelllerinde öngörüldüğü halde sicilin Seyhan Belediyesi adına oluştuğunu ileri sürmek suretiyle aynı zamanda yolsuz tescile de dayanarak eldeki davayı açmıştır. Gerçekten de; ihyası talep edilen taşınmazın tescil bildirim beyannamesinde Hazine adına sicilinin oluşturulması öngörüldüğü halde, tescil sırasında hataya düşülerek Seyhan Belediyesi adına sicilin oluşturulduğu mahallinde yapılan uygulama neticesinde düzenlenen teknik bilirkişi raporu ile sabittir. Bu şekilde Seyhan Belediye adına oluşan sicil kaydının TMK’nın 1025. maddesi hükmü uyarınca yolsuz tescil niteliğinde olduğu ve iptali gerektiği açıktır. Esasen Hazine’de bu hususu ve aynı zamanda imar işlemlerinin de iptallerini ileri sürerek eldeki davayı açmış ve mahkemece Seyhan Belediyesi hakkında karar verilmesine yerolmadığına, diğer davalılar yönünden eski hale ihya isteğinin kabulüne karar verilmiştir. Sicil kayıtlarının illetini teşkil eden idari işlemin idari yargı yerinde iptal edilerek kayıtların dayanıksız hale geldiği ve sicil kaydının yolsuz tescil durumuna düştüğü belirlenmek ve benimsenmek suretiyle eski hale ihya isteğinin kabulüne karar verilmiş olmasında ve yargılama giderlerinden davalı gerçek kişilerin sorumlu tutulmayarak davalı Adana Büyükşehir Belediyesi ile dahili davalı Çukurova Belediyesinin sorumlu tutulmuş olmasında kural olarak bir isabetsizlik yoktur. Davalı Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili, davalı Y… E… vekili ile dahili davalı Çukurova Belediye Başkanlığı vekilinin tüm, davacı vekilinin ise bu yönlere değinen temyiz itirazları yerinde değildir. Reddine. Ne var ki; mahallinde yapılan uygulama neticesinde düzenlenen teknik bilirkişi rapor içeriği ile rapor eki olan 1/3000 ölçekli kroki arasında çelişki bulunmaktadır. Şöyle ki, ihyası istenen kök parselin geometrik olarak 5614 ada 5, 5592 ada 5 nolu imar parselleri ile krokide A ve B ile gösterilen yola isabet ettiği belirtildiği halde, ekinde bulunan 1/3000 ölçekli krokide taşınmazın bir bölümünün de dava konusu yapılan 5654 ada 3 nolu imar parseli içerisinde gösterildiği, ancak rapor ve eki durumundaki kroki arasındaki bu çelişki giderilmeden sonuca gidildiği anlaşılmaktadır. Öte yandan, imar parselleri hakkında imarla oluşan sicil kayıtlarının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olması ve Hazine adına tescil yönünde hüküm kurulmamış olması doğru olmadığı gibi, kök parsel kapsamında kalan ve teknik bilirkişinin krokisinde A ve B harfleri ile gösterilen yolda kalan kısımların kabul kapsamı dışında bırakılmış olması da yerinde değildir . Diğer taraftan; dava kabul edildiğine göre, davacı tarafından yapılan tüm yargılama giderlerinin davalı Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile Seyhan Belediyesinin halefi konumundaki Çukurova Belediye Başkanlığına yüklenmesi gerekirken, bir kısım yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmış olması, isabetsiz olduğu gibi, anılan belediyeler yararına avukatlık parasına hükmedilmiş olması da doğru değildir. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2005/10698 K: 2005/11936 T: 14.11.2005 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/4585 K: 2012/15073 T: 13.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/13190 K: 2012/15523 T: 20.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/17264 K: 2013/2776 T: 27.02.2013 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/10617 K: 2011/12177 T: 05.12.2011 İmar şuyulandırmasının dayanağı olan idari işlemin iptal edilmesi ile sicilin dayanaksız kalacağı ve yolsuz tescil durumuna düşeceği açıktır. Dayanıksız kalan (illetten mücerret) kaydın ise iptalinin gerekeceği ve kadastral parselin geometrik ve hukuki durumunun ihyası şeklinde karar verilmesi gerekeceği de kuşkusuzdur. Dava, imar uygulamasının iptali nedenine dayalı kök parsellerin ihyası olmadığı takdirde tazminat isteğine ilişkindir. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir. Dosya içeriğinden ve toplanan delillerden; çekişme konusu taşınmazın öncesinde tescil dışı alandan ihdasen Hazine adına tescil edildiği ve Seyhan Belediyesince başka bir çok parselle birlikte 38 nolu imar düzenlemesine tabi tutulduğu, bilahare davalı Adana Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan 37 nolu, 3. Etap imar düzenlemesinin idari yargı yerinde iptal edildiği, parsellerden bazılarının yargılama sırasında yeni kurulan Çukurova Belediyesi sınırları içinde kalması üzerine anılan Belediyenin de davaya dâhil edildiği görülmektedir. Davacı Hazine eldeki davada çekişmeli taşınmazların kayıtlarının dayanaksız hale geldiğini belirterek imar öncesi duruma dönülmesini ve ihdasen oluşan parselin yeniden adına tescilini istemiştir. Mahkemece, sicil kayıtlarının illetini teşkil eden idari işlemin idari yargı yerinde iptal edilerek kayıtların dayanaksız hale geldiği ve sicil kaydının yolsuz tescil durumuna düştüğü gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir. Hemen belirtilmelidir ki, imar şuyulandırmasının dayanağı olan idari işlemin iptal edilmesi ile sicilin dayanaksız kalacağı ve yolsuz tescil durumuna düşeceği açıktır. Dayanıksız kalan (illetten mücerret) kaydın ise iptalinin gerekeceği ve kadastral parselin geometrik ve hukuki durumunun ihyası şeklinde karar verilmesi gerekeceği de kuşkusuzdur. Somut olaya gelince, Seyhan Belediyesince yapılan 38 nolu imar düzenlemesinin idari yargı yerinde iptal edilmediği, halen geçerliliğini koruduğu dosya içinde bulunan bilirkişi raporu, Encümen kararları, İdare Mahkemesinin 420 sayılı Encümen kararına dayalı 37 nolu, 3. etap imar uygulamasının iptaline ilişkin kesinleşen ilamı ve aynı nitelikteki emsal dosyalardan anlaşılmaktadır. O halde, anılan 38 nolu imar düzenlemesi ile ilgili idari yargıda dava açılarak işlem iptal ettirilmedikçe eldeki davanın dinlenme olanağından söz edilemez. Hal böyle olunca, mahkemece davanın reddine karar verilmesi gerekirken, aksi yönde hüküm kurulmuş olması doğru değildir. Kabule göre de; mahkemece imar parselleri hakkında son imarla oluşan sicil kayıtlarının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olması doğru olmadığı gibi ihyasına karar verilen ve ihdasen oluşan 922 (83) parsel kapsamında kaldığı anlaşılan, fen bilirkişi raporunda (A) harfiyle gösterilen “orman alanına” ilişkin bölüm yönünden de davanın kabulüne karar verilmemesi de isabetsizdir. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/1539 K: 2011/2647 T: 09.03.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/4583 K: 2012/15526 T: 20.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2013/3164 K: 2013/4441 T: 28.03.2013 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/4407 K: 2011/7033 T: 09.06.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/9601 K: 2012/15069 T: 13.12.2012 Taraflar arasında mülkiyet ihtilafı bulunmayıp, davadaki istek kamusal tasarruftan kaynaklanan sicil kaydının düzeltilmesine ilişkin bulunduğundan hüküm altına alınması gerekli karar ilam harcı ile avukatlık ücretinin maktu olması gerekirken nispi olarak tayin edilmiş olması da isabetsizdir. Dava, imar işleminin iptali nedeniyle kök parselin ihyası suretiyle Hazine adına tescili, mümkün olmaz ise bedel isteğine ilişkindir. Mahkemece, Seyhan Belediyesi yönünden hüküm kurulmasına yer olmadığına, diğer davalılar aleyhindeki davanın kabulüne karar verilmiştir. Dosya içeriği ve toplanan delillerden; çekişme konusu taşınmazın Seyhan Belediyesince başka bir çok parselle birlikte 37 nolu imar düzenlemesine tabi tutulduğu, daha sonra aynı bölgede Adana Büyükşehir Belediyesi tarafından imar düzenlemesi yapıldığı, her iki imar uygulamasının idari yargı yerinde iptal edilerek, idari yargı kararlarının kesinleştiği, dava konusu yerin yargılama sırasında yeni kurulan Çukurova Belediyesi sınırları içinde kalması üzerine anılan Belediyenin de davaya dâhil edildiği görülmektedir. Davacı Hazine, çekişmeli taşınmazda yapılan imar uygulamalarının iptal edildiğini, sicilin dayanaksız hale geldiğini, dava konusu yerin Hazineye ait olduğunu, imar uygulamasından önce taşınmazın sicil kaydının Seyhan Belediyesi adına yapılmasının yanılgıya dayalı olduğunu, esasen ihdas parselinin Hazine adına sicil kaydının oluşturulmasının dağıtım cetvelllerinde öngörüldüğü halde sicilin Seyhan Belediyesi adına oluştuğunu ileri sürmek suretiyle aynı zamanda yolsuz tescile de dayanarak eldeki davayı açmıştır. Gerçekten de; ihyası talep edilen taşınmazın tescil bildirim beyannamesinde Hazine adına sicilinin oluşturulması öngörüldüğü halde, tescil sırasında hataya düşülerek Seyhan Belediyesi adına sicilin oluşturulduğu teknik bilirkişi raporu, tüm dosya kapsamı ve belgelerle sabittir. Bu şekilde Seyhan Belediye adına oluşan sicil kaydının TMK’nın 1025. maddesi hükmü uyarınca yolsuz tescil niteliğinde olduğu ve iptali gerektiği açıktır. Esasen Hazine’de bu hususu ve aynı zamanda imar işlemlerinin de iptallerini ileri sürerek eldeki davayı açmış ve mahkemece Seyhan Belediyesi hakkında karar verilmesine yerolmadığına, eski hale ihya isteğinin kabulüne karar verilmiştir. Sicil kayıtlarının illetini teşkil eden idari işlemin idari yargı yerinde iptal edilerek kayıtların dayanıksız hale geldiği ve sicil kaydının yolsuz tescil durumuna düştüğü belirlenmek ve benimsenmek suretiyle bilirkişi rapor ve krokisinde gösterildiği üzere eski hale ihya davasının kabulüne karar verilmiş olmasında ve yargılama giderlerinden davalı gerçek kişinin sorumlu tutulmayarak davalı Adana Büyükşehir Belediyesi ile dahili davalı Çukurova Belediyesinin sorumlu tutulmuş olmasında kural olarak bir isabetsizlik yoktur. Davacı vekili, Davalı Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili ile dahili davalı Çukurova Belediye Başkanlığı vekilinin bu yönlere değinen temyiz itirazları yerinde değildir. Reddine. Ne var ki; uygulama neticesinde düzenlenen teknik bilirkişi raporunda ihyaya konu 1157 nolu parselin A harfi ile gösterilen 139,82 m2’lik bölümünün 5575 ada 3 nolu imar parselinde kaldığı belirtildiği halde anılan parselin tapu kaydının getirtilip maliklerinin davada taraf olarak yeralıp almadıkları denetlenmeden, öte yandan infazda sıkıntı yaratmaması için kök parselin çekişme konusu 5587 ada 9 nolu parsele isabet eden bölümünün belirlenmeden karar verilmiş olması doğru olmadığı gibi, imarla oluşan sicil kayıtlarının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olması ve Hazine adına tescil yönünde hüküm kurulmamış olması da doğru değildir. Öte yandan; taraflar arasında mülkiyet ihtilafı bulunmayıp, davadaki istek kamusal tasarruftan kaynaklanan sicil kaydının düzeltilmesine ilişkin bulunduğundan hüküm altına alınması gerekli karar ilam harcı ile avukatlık ücretinin maktu olması gerekirken nispi olarak tayin edilmiş olması da isabetsizdir. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/12953 K: 2012/12235 T: 05.11.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/11622 K: 2012/456 T: 25.01.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/9868 K: 2011/12178 T: 05.12.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/11517 K: 2012/302 T: 18.01.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/6974 K: 2012/15980 T: 27.12.2012 Taraflar arasında mülkiyet ihtilafı bulunmayıp, davadaki istek kamusal tasarruftan kaynaklanan sicil kaydının düzeltilmesine ilişkin bulunduğundan hüküm altına alınması gerekli karar ilam harcı ile avukatlık ücretinin maktu olması gerekeceği de açıktır. Asıl ve birleşen dava, imar uygulamasının iptali nedeniyle kök parselin ihyası ile Hazine adına tescili, mümkün olmadığı takdirde bedel isteğine ilişkin olup, Seyhan Belediyesi hakkında hüküm kurulmasına yerolmadığına, eski hale ihya isteğinin kabulüne dair verilen kararın davacı vekili tarafından temyizi üzerine, Dairece; somut olayda Seyhan Belediyesince yapılan 38 nolu imar düzenlemesinin idari yargı yerinde iptal edilmediği, halen geçerliliğini koruduğu dosya içinde bulunan bilirkişi raporu ve aynı nitelikteki emsal dosyalardan anlaşıldığı, o halde, anılan 38 nolu imar düzenlemesi ile ilgili idari yargıda dava açılarak işlem iptal ettirilmedikçe eldeki davanın dinlenme olanağının bulunmadığı, hal böyle olunca, mahkemece davanın reddine karar verilmesi gerektiği, kabule göre de, imar parselleri hakkında imarla oluşan sicil kayıtlarının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olmasının, yolda kalan kısmın terkinine karar verilmesinin isabetsiz olduğu, öte yandan, birleşen dava hakkında olumlu ya da olumsuz bir karar verilmemesinin doğru olmadığı, davanın kabulüne karar verildiği halde, harcın belirlenen dava değeri üzerinden alınmamış olması, diğer taraftan, belirlenen dava değeri üzerinden davacı yararına nispi vekalet ücretine karar verilmesi yerine maktu avukatlık parasına hükmedilmesinin doğru olmadığı gibi, dava kabul edildiği halde davalılar yararına vekalet ücretine hükmedilmiş olmasının da isabetsiz olduğu hususlarına değinilerek bozulmuş, davacı vekili ile davalı Çukurova Belediye Başkanlığı vekilince karar düzeltme isteğinde bulunulmuştur. Hemen belirtmek gerekir ki, özellikle; 3194 sayılı İmar Yasası düzenlemeleri kamu düzenine ilişkin bulunduğundan kazanılmış hak olgusundan bahsedilemiyeceğine göre, ” kabule göre harcın belirlenen dava değeri üzerinden alınması, davacı yararına da belirlenen dava değeri üzerinden nispi vekalet ücretine karar verilmesi gerektiği ” hususlarına değinen kısım dışında Dairenin anılan bozma kararında bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Öte yandan; kamusal bir uygulama olan ve kişilerin iradesi dışında gerçekleştirilen imar işlemine karşı açılan davalarda kabul kararı verilmesi halinde imar parsel maliklerine yargılama gideri ile bu giderlerden sayılan avukatlık ücretinin yüklenemeyeceği tartışmasızdır. Diğer taraftan; taraflar arasında mülkiyet ihtilafı bulunmayıp, davadaki istek kamusal tasarruftan kaynaklanan sicil kaydının düzeltilmesine ilişkin bulunduğundan hüküm altına alınması gerekli karar ilam harcı ile avukatlık ücretinin maktu olması gerekeceği de açıktır. Ne var ki, mahkemenin kabulüne göre; davanın açılmasına davalı Adana Büyükşehir Belediyesi ile Seyhan Belediyesi’nin yapmış oldukları işlemlerin sebep olduğu, çekişme konusu bölümün yargılama sırasında yeni kurulan Çukurova Belediyesi sınırları içerisine dahil edilerek Seyhan Belediyesi ile ilgisinin kalmadığı gözetilerek hakkında bu nedenle karar verilmesine yerolmadığına şeklinde hüküm kurulan Seyhan Belediyesi yararına avukatlık ücretinin hüküm altına alınmış olması doğru olmadığı gibi, dava kabul edildiği halde yargılama giderlerinin bir bölümünün davacı üzerinde bırakılmış olması da isabetsizdir. Yine kabule göre; ihyasına karar verilen çekişme konusu taşınmazın Hazine adına tescili yönünde hüküm kurulmamış olması da doğru değildir. Değinilen bu hususlar karar düzeltme istemi üzerine bu kez yapılan inceleme ile anlaşıldığından, Dairenin 08.12.2011 tarih, 2011/9874 Esas, 2011/12524 Karar sayılı bozma ilamında ” davanın kabulüne karar verildiği halde, harcın belirlenen dava değeri üzerinden alınmamış olmasının isabetsiz olduğu, diğer taraftan, belirlenen dava değeri üzerinden davacı yararına nispi vekalet ücretine karar verilmesi yerine maktu avukatlık parasına hükmedilmesinin de doğru olmadığı” yönündeki bölümün bozma ilamından çıkartılarak, anılan bozma ilamına yukarıda belirtilen gerekçeler ilave edilmek suretiyle yerel mahkemenin 11.03.2010 gün ve 2008/282 Esas, 2010/119 sayılı kararının BOZULMASINA, sair karar düzeltme istekleri yerinde görülmediğinden REDDİNE, 27.12.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2007/1510 K: 2007/2401 T: 08.03.2007 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/4346 K: 2012/15070 T: 13.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/15297 K: 2013/3678 T: 18.03.2013 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2005/4410 K: 2005/5071 T: 25.04.2005 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2010/13908 K: 2011/882 T: 27.01.2011 Mahkemece imar parselleri hakkında imarla oluşan sicil kayıtlarının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olması doğru olmadığı gibi kadastral parsel kapsamında kaldığı anlaşılan “park alanı ”nın kabul kapsamı dışında bırakılması da isabetsizdir. Dava, kadastral parsellerin ihyası isteğine ilişkindir. Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Dosya içeriği ve toplanan delillerden; çekişme konusu taşınmazların öncesinde tespit dışı alandan ihdasen Hazine adına tescil edildiği bilahare Seyhan Belediyesince başka birçok parselle birlikte 37 nolu imar düzenlemesine tabi tutulduğu, bu imar uygulamasının idari yargı yerinde iptal edilmesi üzerine davalı Adana Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan 37-ll etap imar düzenlemesinin de idari yargı yerinde iptal edildiği, parsellerden bazılarının yargılama sırasında yeni kurulan Çukurova Belediyesi sınırları içinde kalması üzerine anılan Belediyenin de davaya dâhil edildiği anlaşılmaktadır. Davacı Hazine eldeki davada çekişmeli taşınmazların kayıtlarının dayanaksız hale geldiği belirterek imar öncesi duruma dönülmesini ve ihdasen oluşan parselin yeniden adına tescilini, olmadığı takdirde zararının tazminini istemiştir. Mahkemece, sicil kayıtlarının illetini teşkil eden idari işlemin idari yargı yerinde iptal edilerek kayıtların dayanaksız hale geldiği ve sicil kaydının yolsuz tescil durumuna düştüğü belirlenmek ve benimsenmek suretiyle davalı Seyhan belediyesi yönünden hüküm kurulmasına yer olmadığına, diğer davalılar yönünden bilirkişi rapor ve krokisinde gösterildiği üzere eski hale ihya davasının kabulüne karar verilmiş olmasında kural alarak bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Davalı Adana Büyükşehir Belediyesi ve dâhili davalı Çukurova Belediye Başkanlığının tüm, davacı Hazine’nin sair temyiz itirazları yerinde değildir. Reddine. Ne varki, mahkemece imar parselleri hakkında imarla oluşan sicil kayıtlarının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olması doğru olmadığı gibi kadastral parsel kapsamında kaldığı anlaşılan “park alanı ”nın kabul kapsamı dışında bırakılması da isabetsizdir. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/1539 K: 2011/2647 T: 09.03.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/4583 K: 2012/15526 T: 20.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2013/3164 K: 2013/4441 T: 28.03.2013 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/4407 K: 2011/7033 T: 09.06.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/6083 K: 2012/15538 T: 20.12.2012 Çekişme konusu parselin tapu kaydının getirtilip bilirkişi raporu denetlenmeden sonuca gidilmiş olması doğru olmadığı gibi, dava kabul edildiği halde, ihyasına karar verilen taşınmazın Hazine adına tesciline karar verilmemiş olması da doğru değildir. Dava, imar uygulamasının iptali nedeniyle kök parselin ihyası ile hazine adına tescili isteğine ilişkin olup, Seyhan Belediyesi hakkında hüküm kurulmasına yerolmadığına, eski hale ihya isteğinin kısmen kabulüne dair verilen kararın davacı vekili, davalı Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili ve dahili davalı Çukurova Belediye Başkanlığı vekili tarafından temyizi üzerine, Dairece; Sicil kayıtlarının illetini teşkil eden idari işlemin idari yargı yerinde iptal edilerek kayıtların dayanaksız hale geldiği ve sicil kaydının yolsuz tescil durumuna düştüğü belirlenmek ve benimsenmek suretiyle davalı Seyhan belediyesi yönünden hüküm kurulmasına yer olmadığına, diğer davalılar yönünden bilirkişi rapor ve krokisinde gösterildiği üzere eski hale ihya davasının kabulüne karar verilmiş olmasında kural alarak bir isabetsizlik bulunmadığı, ne var ki, mahkemece imar parselleri hakkında imarla oluşan sicil kayıtlarının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olması doğru olmadığı gibi, kadastral parsel kapsamında kaldığı anlaşılan ve krokide (B) harfi ile gösterilen parkta kalan kısmın kabul kararı dışında bırakılmasının da isabetsiz olduğu hususlarına değinilerek bozulmuş, davacı vekili ile dahili davalı Çukurova Belediye Başkanlığı vekilince karar düzeltme isteğinde bulunulmuştur. Hemen belirtmek gerekir ki; Dairenin anılan bozma kararında bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Diğer taraftan, davanın açılmasına davalı Adana Büyükşehir Belediyesi ile Seyhan Belediyesi’nin yapmış oldukları işlemlerin sebep olduğu, çekişme konusu bölümün yargılama sırasında yeni kurulan Çukurova Belediyesi sınırları içerisine dahil edilerek Seyhan Belediyesi ile ilgisinin kalmadığı, ancak anılan Belediyenin yapmış olduğu işlemlerden halefiyet ilkesi gereği Çukurova Belediyesi’nin sorumlu olduğu, bu durumda mahkemece yargılama giderleri ile bu giderlerden sayılan avukatlık ücretinden davalı Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile Çukurova Belediye Başkanlığının sorumlu tutulmuş olmasında da bir isabetsizlik yoktur. Ne var ki; çekişme konusu 1197 nolu kök parselin tapu kaydının getirtilip bilirkişi raporu denetlenmeden sonuca gidilmiş olması doğru olmadığı gibi, dava kabul edildiği halde, ihyasına karar verilen taşınmazın Hazine adına tesciline karar verilmemiş olması da doğru değildir. Öte yandan; taraflar arasında mülkiyet ihtilafı bulunmayıp, davadaki istek kamusal tasarruftan kaynaklanan sicil kaydının düzeltilmesine ilişkin bulunduğundan hüküm altına alınması gerekli karar ilam harcı ile davacı yararına takdir edilecek avukatlık ücretinin maktu olması gerektiğinin düşünülmemesi de isabetsizdir. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/12953 K: 2012/12235 T: 05.11.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/11622 K: 2012/456 T: 25.01.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/9868 K: 2011/12178 T: 05.12.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/9601 K: 2012/15069 T: 13.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/3794 K: 2012/4295 T: 12.04.2012 Çekişmeli taşınmazın dayanağı olan idari işlemin idari yargıda iptal edilerek kesinleştiği, böylece taşınmaza ait sicil kaydının yolsuz tescil durumuna düştüğü sabittir. Öyleyse; sicil kaydının iptal edilerek önceki geometrik ve mülkiyet durumunun ihyasına verileceğinde kuşku yoktur. Ancak; böyle bir davayı açması gerekli olan kişinin imar öncesi taşınmazda mülkiyet sahibi olması icap eder. Davacı Hazine, davalı S. Belediyesi’nin yapmış olduğu imar uygulaması neticesinde eski 5401 ada 2, yeni 5622 ada 7 nolu parselin S.Belediyesi ile dava dışı şahıslar adına tescil edildiğini, anılan imar parselinin geldisi olan 784 nolu parselin evveliyatının Hazine’ye ait olup, 3194 Sayılı Yasanın 11. maddesinde düzenlenen sebeplerle Belediyeye terkedildiği halde davalılar tarafından konut alanı olarak tescil edildiği gibi, fiilende tarımsal amaçlı olarak kullanıldığını ileri sürerek, 3194 Sayılı Yasanın 11/3. maddesi hükmü gereğince 5622 ada 7 nolu parselin davalı S. Belediyesi adına olan tapusunun iptali ile Hazine adına tesciline, bu mümkün olmaz ise tazminata karar verilmesini istemiştir. Davalılar ile dahili davalı, davanın reddini savunmuşlardır. Mahkemece, dava konusu taşınmazın idari tasarrufla S. Belediyesi sınırlarından Çukurova Belediyesine dahil edildiği, S.Belediyesinin taraf sıfatı kalmadığı gerekçesiyle bu davalı yönünden hüküm kurulmasına yer olmadığına, diğer davalı ve dahili davalı yönünden eski hale ihya davasının kabulüne karar verilmiştir. Karar, davacı vekili, davalı Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili ile dahili davalı S.Belediye Başkanlığı vekili tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla; Tetkik Hakimi raporu okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi, gereği görüşülüp, düşünüldü. Dava, tapu iptali-tescil olmazsa tazminat isteğine ilişkindir. Mahkemece, S.Belediyesi hakkında hüküm kurulmasına yer olmadığına, diğer davalılar aleyhindeki davanın kabulüne karar verilmiştir. Çekişmeli taşınmazın dayanağı olan idari işlemin idari yargıda iptal edilerek kesinleştiği, böylece taşınmaza ait sicil kaydının TMK’nın 1025. maddesi hükmü gereğince yolsuz tescil durumuna düştüğü sabittir. Öyleyse; sicil kaydının iptal edilerek önceki geometrik ve mülkiyet durumunun ihyasına verileceğinde kuşku yoktur. Ancak; böyle bir davayı açması gerekli olan kişinin imar öncesi taşınmazda mülkiyet sahibi olması icap eder. Oysa; çekişmeli taşınmazın öncesini oluşturan 784 nolu parsel sayılı taşınmazın 3194 sayılı İmar Yasası’nın 17. maddesi uyarınca yoldan ihdas suretiyle S.Belediye’si adına sicil kaydı oluştuğuna göre taşınmazın üzerinde Hazine’nin mülkiyetten kaynaklı bir hakkının bulunmadığı gözetilerek davanın reddine karar verilmesi gerekirken davanın kabulüne karar verilmesi doğru değildir. Kabule göre de; imar parselleri hakkında imarla oluşan sicil kayıtlarının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olması doğru olmadığı gibi, ihyasına karar verilen 784 parsel sayılı taşınmazın 5622 ada 7 parsel sayılı imar çapının içinde kapsadığı bölüm belirlenip krokiye bağlanmadan, sadece anılan imar parseli içinde kaldığı belirlenerek infazda sorun çıkaracak biçimde karar verilmesi de isabetsizdir. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2007/1510 K: 2007/2401 T: 08.03.2007 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/4346 K: 2012/15070 T: 13.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/15297 K: 2013/3678 T: 18.03.2013 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2005/4410 K: 2005/5071 T: 25.04.2005 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/5583 K: 2012/15539 T: 20.12.2012 Kamusal bir uygulama olan ve kişilerin iradesi dışında gerçekleştirilen imar işlemine karşı açılan davalarda kabul kararı verilmesi halinde imar parsel maliklerine yargılama gideri ile bu giderlerden sayılan avukatlık ücretinin yüklenemeyeceği de tartışmasızdır. Dava, imar uygulamasının iptali nedeniyle kök parselin ihyası ile hazine adına tescili, mümkün olmadığı takdirde bedel isteğine ilişkin olup, Seyhan Belediyesi hakkında karar verilmesine yerolmadığına, diğer belediyeler yönünden husumet yokluğundan davanın reddine, eski hale ihya isteğinin kabulüne dair verilen kararın davacı vekili tarafından temyizi üzerine, Dairece; somut olayda Seyhan Belediyesince yapılan 38 nolu imar düzenlemesinin idari yargı yerinde iptal edilmediği, halen geçerliliğini koruduğu dosya içinde bulunan bilirkişi raporu ve aynı nitelikteki emsal dosyalardan anlaşıldığı, o halde, anılan 38 nolu imar düzenlemesi ile ilgili idari yargıda dava açılarak işlem iptal ettirilmedikçe eldeki davanın dinlenme olanağının bulunmadığı, hal böyle olunca, mahkemece davanın reddine karar verilmesi gerektiği, kabule göre de; mahkemece son imar uygulaması ile oluşan imar parsellerine ilişkin sicil kayıtlarının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olmasının isabetsiz olduğu, hususlarına değinilerek bozulmuş, davacı vekilince karar düzeltme isteğinde bulunulmuştur. Hemen belirtmek gerekir ki; 3194 sayılı İmar Yasası düzenlemeleri kamu düzenine ilişkin bulunduğundan kazanılmış hak olgusundan bahsedilemeyeceğine göre, Dairenin anılan bozma kararında bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Öte yandan; kamusal bir uygulama olan ve kişilerin iradesi dışında gerçekleştirilen imar işlemine karşı açılan davalarda kabul kararı verilmesi halinde imar parsel maliklerine yargılama gideri ile bu giderlerden sayılan avukatlık ücretinin yüklenemeyeceği de tartışmasızdır. Ne var ki mahkemenin kabulüne göre; davanın açılmasına davalı Adana Büyükşehir Belediyesi ile Seyhan Belediyesi’nin yapmış oldukları işlemlerin sebep olduğu, çekişme konusu bölümün yargılama sırasında yeni kurulan Çukurova Belediyesi sınırları içerisine dahil edilerek Seyhan Belediyesi ile ilgisinin kalmadığı, ancak anılan Belediyenin yapmış olduğu işlemlerden halefiyet ilkesi gereği Çukurova Belediyesi sorumlu olduğu halde, davalı Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile Çukurova Belediye Başkanlığı yönünden husumet yokluğundan ret kararı verilmiş olması ve bu belediyeler yararına vekalet ücretinin hüküm altına alınmış olması doğru olmadığı gibi, hakkında hüküm kurulmasına yer olmadığına karar verilen Seyhan Belediyesi yararına avukatlık ücretine karar verilmiş olması da doğru değildir. Öte yandan yine kabule göre, ihyaya karar verilen taşınmazın Hazine adına tesciline karar verilmemesinin infazda sıkıntıya yol açacağının düşünülmemiş olması da yerinde değildir. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/276 K: 2011/5627 T: 10.05.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/14981 K: 2012/15948 T: 27.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/4586 K: 2012/15528 T: 20.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/210 K: 2012/710 T: 02.02.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/8901 K: 2012/15949 T: 27.12.2012 Taraflar arasında mülkiyet ihtilafı bulunmayıp, davadaki istek kamusal tasarruftan kaynaklanan sicil kaydının düzeltilmesine ilişkin bulunduğundan hüküm altına alınması gerekli karar ilam harcı ile davacı yararına takdir edilecek avukatlık ücretinin maktu olması gerektiğinin düşünülmemesi de yerinde değildir. Dava, imar uygulamasının iptali nedeniyle kök parselin ihyası ile hazine adına tescili olmazsa tazminat isteğine ilişkin olup, Seyhan Belediyesi hakkında karar verilmesine yerolmadığına, eski hale ihya isteğinin kabulüne dair verilen kararın davacı vekili, davalı Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili ve dahili davalı Çukurova Belediye Başkanlığı vekili tarafından temyizi üzerine, Dairece; Sicil kayıtlarının illetini teşkil eden idari işlemin idari yargı yerinde iptal edilerek kayıtların dayanaksız hale geldiği ve sicil kaydının yolsuz tescil durumuna düştüğü belirlenmek ve benimsenmek suretiyle bilirkişi rapor ve krokisinde gösterildiği üzere eski hale ihya davasının kabulüne karar verilmiş olmasında kural alarak bir isabetsizlik bulunmadığı, ne var ki, mahkemece, imar parselleri hakkında imarla oluşan sicil kayıtlarının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olmasının doğru olmadığı” hususlarına değinilerek bozulmuş, davacı vekili, davalı Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili ve dahili davalı Çukurova Belediye Başkanlığı vekilince karar düzeltme isteğinde bulunulmuştur. Hemen belirtmek gerekir ki; Dairenin anılan bozma kararında bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Diğer taraftan, davanın açılmasına davalı Adana Büyükşehir Belediyesi ile Seyhan Belediyesi’nin yapmış oldukları işlemlerin sebep olduğu, çekişme konusu bölümün yargılama sırasında yeni kurulan Çukurova Belediyesi sınırları içerisine dahil edilerek Seyhan Belediyesi ile ilgisinin kalmadığı, ancak anılan Belediyenin yapmış olduğu işlemlerden halefiyet ilkesi gereği Çukurova Belediyesi’nin sorumlu olduğu, bu durumda yargılama giderleri ile bu giderlerden sayılan avukatlık ücretinden davalı Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile Çukurova Belediye Başkanlığının sorumlu tutulmuş olmasında da bir isabetsizlik yoktur. Ne var ki; dava kabul edildiği halde, ihyasına karar verilen taşınmazın Hazine adına tesciline karar verilmemiş olması doğru olmadığı gibi, taraflar arasında mülkiyet ihtilafı bulunmayıp, davadaki istek kamusal tasarruftan kaynaklanan sicil kaydının düzeltilmesine ilişkin bulunduğundan hüküm altına alınması gerekli karar ilam harcı ile davacı yararına takdir edilecek avukatlık ücretinin maktu olması gerektiğinin düşünülmemesi de yerinde değildir. Değinilen bu hususlar karar düzeltme istemi üzerine bu kez yapılan inceleme ile anlaşıldığından, Dairenin 02.02.2012 tarih, 2012/210 Esas, 2012/710 Karar sayılı bozma ilamına yukarıda belirtilen gerekçeler ilave edilmek suretiyle yerel mahkemenin 22.07.2010 tarih, 2008/568 Esas, 2010/512 sayılı kararının (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK.’nın 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, sair karar düzeltme istekleri yerinde görülmediğinden REDDİNE, 27.12.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/312 K: 2012/685 T: 01.02.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/4592 K: 2011/6166 T: 25.05.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/5613 K: 2012/15978 T: 27.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/13196 K: 2012/15966 T: 27.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/7011 K: 2012/15076 T: 13.12.2012 İmarla oluşan sicil kayıtlarının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olması doğru olmadığı gibi, birleşen davalar hakkında olumlu ya da olumsuz bir karar verilmemiş olması da doğru değildir. Asıl ve birleşen davalar, imar uygulamasının iptali nedeniyle kök parselin ihyası ile hazine adına tescili, mümkün olmadığı takdirde bedel isteğine ilişkin olup, davanın kısmen kabulüne dair verilen kararın davacı vekili tarafından temyizi üzerine, Dairece; sicil kayıtlarının illetini teşkil eden idari işlemin idari yargı yerinde iptal edilerek kayıtların dayanaksız hale geldiği ve sicil kaydının yolsuz tescil durumuna düştüğü belirlenmek ve benimsenmek suretiyle davalı Seyhan belediyesi yönünden hüküm kurulmasına yer olmadığına, diğer davalılar yönünden bilirkişi rapor ve krokisinde gösterildiği üzere eski hale ihya isteğinin kabulüne karar verilmiş olmasında kural olarak bir isabetsizlik bulunmadığı, ne var ki, mahkemece imar parselleri hakkında imarla oluşan sicil kayıtlarının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilerek hüküm fıkrasının infazda sorun çıkaracak biçimde oluşturulmasının doğru olmadığı, öte yandan; birleşen davada yargılama giderleri ve avukatlık ücreti bakımından olumlu ya da olumsuz bir karar verilmemesi, yargılama masraflarının iptale konu idari işlemi yapan ve böylece dava açılmasına sebebiyet veren belediyeye yüklenmesi gerektiğinin gözetilmemesi ve dava kabul edildiği halde davacı hazine lehine taşınmazın değeri üzerinden nispi vekalet ücretine hükmedilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulmasının isabetsiz olduğu, hususlarına değinilerek bozulmuş, davacı vekilince karar düzeltme isteğinde bulunulmuştur. Dosya içeriği ve toplanan delillerden; çekişme konusu taşınmazın ihdasen Hazine adına tescil edildiği ve Seyhan Belediyesince başka bir çok parselle birlikte 37 nolu imar düzenlemesine tabi tutulduğu, daha sonra aynı bölgede Adana Büyükşehir Belediyesi tarafından imar düzenlemesi yapıldığı, her iki imar uygulamasının idari yargı yerinde iptal edilerek, idari yargı kararlarının kesinleştiği, dava konusu yerin yargılama sırasında yeni kurulan Çukurova Belediyesi sınırları içinde kalması üzerine anılan Belediyenin de davaya dâhil edildiği görülmektedir. Davacı Hazine, eldeki davada çekişmeli taşınmazların kayıtlarının dayanıksız hale geldiğini belirterek, imar öncesi duruma dönülmesini ve ihdasen oluşan parselin yeniden Hazine adına tescilini, olmadığı takdirde zararının tazminini istemiştir. Bilindiği üzere; tarafların tüm delilleri toplanıp, tetkik edildikten ve son sözleri dinlenip duruşmanın bittiği bildirildikten sonra hakimin; aynı yasanın 388. (6100 sayılı HMK.’nın 297.maddesi) (6100 sayılı HMK.’nın 297.maddesi uyarınca kararı gerekçesi ile birlikte (tam olarak) yazması ve hüküm sonucunu 389. maddede (6100 Sayılı HMK’nın 294. ve 298/2. maddeleri) öngörülen biçimde tefhim etmesi asıldır. Ne var ki, uygulamada söz konusu yasanın 38l. maddesinin son fıkrasının (6100 Sayılı HMK’nın 294/4. maddesi) getirdiği ayrıcalığa dayanılarak bazı zorunlu nedenlerle sadece hükmün sonucu tutanağa geçirilip tefhim edilmekte, gerekçeli karar daha sonra yazılmaktadır. İşte bu gibi hallerde yasal düzenlemelere uygun olarak tarafların hak ve yükümlülüklerini açıkça gösteren tefhim ile aleniyet ve hukuki varlık kazanan kısa karara daha sonra yazılan gerekçeli kararın uygun olması zorunludur. Esasen kısa kararı yazıp, tefhim etmekle davadan elini çekmiş olan hakimin artık bu kararını değiştirmesine yasal olanak yoktur. Öte yandan, kısa kararla gerekçeli kararın çelişkili olması, yargılamanın aleniyeti, kararların alenen tefhim edilmesine ilişkin Anayasanın l4l. maddesi ile Usul Yasasının yukarıda değinilen buyurucu nitelikteki maddelerine de aykırı bir durum yaratır. Ayrıca anılan husus kamu düzeni ile ilgili olup, gözetilmesi yasa ile hakime yükletilmiş bir ödevdir. Aksine düşünce ve uygulama yargı, yargıç ve kararlarının her türlü düşünceden uzak, saygın ve güvenilir olması ilkesi ile de bağdaşmaz. Somut olayda, Mahkemece, kısa kararda; “ Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile Çukurova Belediye Başkanlığı aleyhine açılan davanın husumet yokluğundan reddine ” şeklinde hüküm kurulduğu halde, gerekçeli kararda bu kısma yer verilmeyerek değinilen ilke ve yasa hükümleri gözardı edilerek kısa karara çelişkili olarak gerekçeli karar yazılması isabetsizdir. Kabule göre ise; imarla oluşan sicil kayıtlarının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olması doğru olmadığı gibi, birleşen davalar hakkında olumlu ya da olumsuz bir karar verilmemiş olması da doğru değildir. Yine kabule göre; ihyasına karar verilen taşınmazın Hazine adına tesciline karar verilmemiş olması doğru olmadığı gibi, davanın açılmasına davalı Adana Büyükşehir Belediyesi ile Seyhan Belediyesi’nin yapmış oldukları işlemlerin sebep olduğu, çekişme konusu bölümün yargılama sırasında yeni kurulan Çukurova Belediyesi sınırları içerisine dahil edilerek Seyhan Belediyesi ile ilgisinin kalmadığı, ancak anılan Belediyenin yapmış olduğu işlemlerden halefiyet ilkesi gereği Çukurova Belediyesi sorumlu olduğu halde, davalı Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile Çukurova Belediye Başkanlığı yönünden husumet yokluğundan ret kararı verilmiş olması ve bu belediyeler yararına vekalet ücretinin hüküm altına alınmış olması, öte yandan; hakkında hüküm kurulmasına yerolmadığına karar verilen Seyhan Belediyesi yararına avukatlık ücretine karar verilmiş olması da isabetsizdir. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2005/10698 K: 2005/11936 T: 14.11.2005 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/4585 K: 2012/15073 T: 13.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/13190 K: 2012/15523 T: 20.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/17264 K: 2013/2776 T: 27.02.2013 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2013/1294 K: 2013/2780 T: 27.02.2013 İmar uygulamalarının dayanağını teşkil eden idari işlemlerin idari yargı yerince iptal edilmeleri durumunda, hak sahiplerine, kadastral parsellerin ihyası suretiyle kaydın eski hale döndürülmesini isteme olanağı doğar. O halde, davada yıkım isteğide bulunduğundan, muhtesatın yıkımı halinde telafisi imkansız zararın doğacağı gözetilerek, davacıya, kadastral parselin ihyası yönünde dava açması için önel verilmesi gerekir. Dava, çaplı taşınmaza elatmanın önlenmesi, yıkım ve ecrimsil isteklerine ilişkin olup, Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir. Dosya içeriğinden ve toplanan delillerden; davacının paydaş olduğu çekişme konusu 776 sayılı kadastral parselde, davalının aynı ve şahsi bir hakkının bulunmadığı, Yıldırım Belediyesi tarafından 776 sayılı kadastral parselin bulunduğu alanda 3194 sayılı yasanın 18. maddesi uyarınca yapılan imar uygulaması neticesinde oluşan 1483 ada 1 ve 1485 ada 1 sayılı imar parsellerinde davacının paydaş kılındığı, davalının ise üçüncü kişiden pay satın almak suretiyle davacı ile birlikte anılan imar parsellerinde paydaş haline geldiği, 1485 ada 1 sayılı imar parseline yönelik imar işleminin Bursa 1. İdare Mahkemesinin 2005/653 esas, 2005/ 1281 karar sayılı kararıyla iptal edildiği anlaşılmaktadır. Davacı, davalının bina yapmak suretiyle taşınmazına müdahale ettiğini ileri sürerek eldeki davayı açmış; davalı ise, taşınmazda paydaş olduğunu, payına karşılık yer kullandığını belirterek davanın reddini savunmuştur. Yukarıda değinildiği üzere; idari yargı yerinde imar işlemin iptali nedeniyle, çekişmeli 1485 ada 1 parsel sayılı taşınmaza ilişkin imar uygulaması sonucu oluşan sicil kaydı yolsuz tescil durumuna düşmüş, diğer bir deyişle, sicilin dayanağı kalmamıştır. Ne var ki, dayanağı kalmadığı halde, sicilin hukuki varlığını koruduğu açıktır. Bilindiği üzere, imar uygulamalarının dayanağını teşkil eden idari işlemlerin idari yargı yerince iptal edilmeleri durumunda, hak sahiplerine, kadastral parsellerin ihyası suretiyle kaydın eski hale döndürülmesini isteme olanağı doğar. O halde, davada yıkım isteğide bulunduğundan, muhtesatın yıkımı halinde telafisi imkansız zararın doğacağı gözetilerek, davacıya, kadastral parselin ihyası yönünde dava açması için önel verilmesi, açıldığı takdirde, eldeki dava ile birleştirilmesi, ondan sonra iddia ve savunma doğrultusunda tarafların tüm delillerinin toplanması, hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme ile yazılı olduğu üzere hüküm kurulması doğru değildir. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/312 K: 2012/685 T: 01.02.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/4592 K: 2011/6166 T: 25.05.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/5613 K: 2012/15978 T: 27.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/13196 K: 2012/15966 T: 27.12.2012 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E: 2008/15-28 K: 2008/88 Belediyelerce, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 18.maddesi hükümleri gereğince, gerçekleştirilen parselasyon (şüyulandırma) işlemlerinin idari bir karara dayandıkları, bu karar ve işlemler kesinleştikten sonra kadastral mülkiyet durumunun, İmar Kanunu’nun belirlediği yeni bir mülkiyet durumuna dönüştüğü; ilgililerin, bu uygulamaya yönelik, salt imar uygulaması işlemlerindeki haksızlık ve usulsüzlüklere dayalı taleplerini içeren davaların görülme yerinin idari yargı olduğu ve bu tür taleplerin adli yargı yerinde dinlenilirliği olmadığı, kuşkusuzdur. Taraflar arasındaki “Tapu iptali ve tescil” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Bursa Asliye 4.Hukuk Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen 26.01.2005 gün ve 2003/978- 2005/15 sayılı kararın incelenmesi Davalılar vekili ve davalı M..Ö.. tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 15.Hukuk Dairesinin 19.03.2007 gün ve 2005/6794-2007/1719 sayılı ilamı ile; (“…Davacı vekili, Bursa İli, ..İlçesi ..Köyünde bulunan ve . pafta, ..parsel numaralı olarak tapuya tescilli taşınmaza, 12/18 hisse oranında davacı; her biri 3/18 pay oranında olmak üzere davalılar paydaş ve müşterek mülkiyet şeklinde kayden malik olduklarını; bu parsel üzerine yüklenici sıfatıyla inşaat yapmak için davacı ile davalılar arasında Bursa …Noterliğince doğrudan düzenlenen 12.07.1994 günlü ve 19973 yevmiye numaralı “Düzenleme Şeklinde Gayrimenkul Satış Vaadi ve Daire Karşılığı İrca Mukavelesi”nin yapıldığını; yüklenici davacının yüklendiği edimini sözleşme koşullarına uygun olarak ifa ettiğini ve verilmesi gereken bağımsız bölümleri davalılara teslim ettiğini; ancak sözleşme konusu ..parselin imar uygulamasına tabi tutulması sonucu oluşan (…) parsel sayılı taşınmazdaki davalıların her birinin kayden maliki oldukları 83/2400 oranındaki payların da, aralarındaki kat karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince, karşı edim kapsamında, davacıya temliki gerekirken, davalılarca payların verilmediğini ileri sürerek davalılar adına tapuya tescilli bu pay kayıtlarının iptali ile davacı adına tesciline karar verilmesini istemiştir. Davalılar vekili, taraflar arasındaki sözleşmede, imar uygulaması sonucu oluşan parselin de yükleniciye temlikini gerektirir bir hüküm bulunmadığını ve artık parselin davalılara ait olmasının dayanağının imar uygulaması olduğunu ve bu sebeple davanın reddi gerektiğini savunmuştur. Dava, mahkemece kabul edilmiş ve verilen karar davalılarca temyiz edilmiştir. Yanlar arasında yapılan ve Bursa İkinci Noterliğince doğrudan düzenlenen 12.07.1994 günlü kat karşılığı inşaat sözleşmesinin kapsamına yönelik olarak taraflar arasında uyuşmazlık yoktur. Yukarıda açıklandığı gibi, uyuşmazlık, 3194 sayılı Yasa ve dolayısıyla 18.maddesi hükmünün uygulanması sonucu oluşan …ada ve (..) parsel sayılı taşınmazdaki davalıların paylarının aralarındaki sözleşme gereğince davacı yükleniciye, karşı edimleri kapsamında davalılarca verilmesinin gerekip, gerekmediğinden kaynaklanmaktadır. Dosya kapsamındaki bilgi ve belgeler ile bilirkişi kurulu raporu birlikte incelenip değerlendirildiğinde; Nilüfer Belediyesi Encümenince alınan 28.02.1996 tarih ve 268 sayılı karar uyarınca, sözleşme konusu …parsel ile dava ve sözleşme dışı olan …..ve .. numaralı parsellerde 3194 sayılı İmar Yasası’nın 18.maddesi uygulanarak şuyulandırma yapılmış ve birçok imar parseli ile birlikte (3) numaralı imar parselinin de oluşturulmuş olduğu anlaşılmaktadır. Bu parselin tapu kaydına göre; davacı ve davalıların dışında çok sayıda başka kişilerde kayden pay sahibi olup; davalıların her birinin 83/2400, davacının ise 797/2400 oranında da payları bulunmaktadır. 3194 sayılı İmar Yasası’nın 18.maddesine göre belediyeler; imar sınırı içindeki binalı ve binasız arazi ve arsaların plan ve mevzuata uygun biçimde inşaata ve tesbit edilmiş olan diğer kullanma şekillerine elverişli duruma getirilmesi maksadıyla düzenlenmesi için, bunları sahiplerinin onayı dahi aranmaksızın birbirleriyle, yol fazlasıyla ve belediyeye, kamu tüzel kişilerine, kamu kurumlarına ait yerlerle birleştirip, plan ve mevzuat icapları gereğince hisseli veya hissesiz olarak yeniden parsellere ayırmaya ve bu parselleri ilgililere dağıtmaya yetkilidirler. Belediyelerin, 3194 sayılı Yasa uyarınca gerçekleştirdikleri parselasyon (şuyulandırma) işlemleri idari kararlara dayanmaktadır. Bu idari kararlar ve dolayısıyla parselasyon işlemleri kesinleştikten sonra ortaya yeni bir mülkiyet durumu çıkar. Kadastral mülkiyet durumu, idari nitelik taşıyan imar parselasyon işlemi ile İmar Yasası’nın belirlediği mülkiyet durumuna dönüşür. İmar Uygulaması işlemlerindeki, haksızlıklar ve usulsüzlükler ancak idari yargı yerinde dava konusu yapılabilir. İmar çapını ve kayıtlarını oluşturan idari kararın idari yargı yerinde ortadan kaldırılmasından sonradır ki genel mahkemelerde açılacak bir dava ile sicilde gereken düzeltmeye gidilmekte ve eski halin iadesine olanak sağlanmaktadır. İmar parselini oluşturan idari işlem, iptal edilmedikçe, önceki mülkiyet durumunun ihyası yapılamaz ve sonradan oluşturulan imar çap kayıtlarına ve bunların belirlendiği mülkiyet durumuna değer verilir. Yerleşen Yargıtay uygulamaları da bu doğrultudadır (örneğin; Yargıtay 1.Hukuk Dairesinin 02.10.1989 gün ve 1989/1651-10811, 25.01.1999 tarih ve 1998/14662 esas, 1999/20 sayılı, 02.12.1992 gün ve 92/11173-1483; 13.12.2000 tarih ve 2000/15537-15669 sayılı kararları). Somut olayda da; mülkiyet uyuşmazlığı, imar uygulamasına ilişkin idari karar ve işleme dayalı olarak oluşturulan (..) parsel sayılı, imar parseli hakkındadır. İmar çap kayıtlarına ve bunların belirlendiği mülkiyet durumuna değer verilerek mevcut uyuşmazlık çözümlenebilir. Bu parsel, sözleşme konusunu parselden bağımsız ve bağlantısız olup, tapu kaydının tesisi ise, idari karar ve işleme dayalıdır. Yanlar arasındaki sözleşme ile ilgisi bulunmamaktadır. O halde, değinilen hukuksal sebepler gözetilmeden; mahkemece reddi yerine, davanın kabulü ile sözleşme konusu önceki kadastral parsel kapsamında kabul edilerek, davalıların uyuşmazlık konusu paylarının davacıya temlikini gerektiren geçerli ve bağlayıcı bir sözleşme veya hukuksal sebep varmışçasına (..) parseldeki davalıların paylarının iptali ile davacı adına tapuya tesciline karar verilmesi doğru değildir. Bu sebeple kararın bozulması gerekmiştir…”) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle,yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir. HUKUK GENEL KURULU KARARI Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü: Dava, tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir. Davacı yüklenici, davalı arsa sahiplerine karşı, taraflar arasındaki “Düzenleme Şeklinde Gayrimenkul Satış Vaadi ve Daire Karşılığı İnşaat Sözleşmesi”ne dayanarak eldeki davayı açmış; anılan sözleşmede, kadastral tek parselin daire karşılığı bedel yerine geçmek üzere kendisine devrinin davalıların karşı edimi olarak yer aldığı ve sözleşmenin hayata geçirilmesi aşamasında bu kadastral parselin imar uygulaması sonucu … ve … sayılı parsellere dönüştüğü; … sayılı parsel üzerinde davacı yüklenici tarafından imalat gerçekleştirilerek sözleşme gereği beş adet dairenin davalılara teslim edildiği, böylece davalıların kadastral parselden gelen hiçbir hak ve alacağı kalmadığı halde, …sayılı parselde pay sahibi oldukları; oysa bu payların sözleşme ve davalıların karşı edimi kapsamında gerçekte yüklenici davacıya ait olması gerektiği, iddiasıyla davalıların adına olan …sayılı parseldeki payların iptali ile adına tescilini istemiştir. Davalı/arsa sahipleri vekili; taraflar arasında düzenlenen sözleşmede artık parsellerdeki payın müteahhide ait olacağına dair hüküm bulunmadığını, sözleşmenin ayrılmaz parçası olan ek bina kesitinin nazara alınması gerektiğini, tevhit sonucu komşu parsele gideceği belli olan taşınmazdaki hissenin yükleniciye terk edildiğine ilişkin bir kabul ya da anlaşmanın ve sözleşme hükmünün olmadığını, oysa sözleşme yapılırken başka parsellerle tevhit gerekeceğinin bilindiğini, payların yükleniciye devredileceğine ilişkin bir irade olsa bunun sözleşmede kararlaştırılabileceğini, oysa bu konuda bir kararlaştırma olmadığından şüyulama sonucu oluşan artık parselin müvekkili davalılara ait olması gerektiğini, ifadeyle davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, sözleşme çerçevesinde değerlendirme yapılarak, dava kabul edilmiş ve verilen karar davalıların temyizi üzerine, Özel Dairece; başlık bölümünde aynen alınan nedenlerle ve sonuçta “mülkiyet uyuşmazlığı, imar uygulamasına ilişkin idari karar ve işleme dayalı olarak oluşturulan (3) parsel sayılı imar parseli hakkındadır. İmar çap kayıtlarına ve bunların belirlendiği mülkiyet durumuna değer verilerek mevcut uyuşmazlık çözümlenebilir. Bu parsel, sözleşme konusu parselden bağımsız ve bağlantısız olup, tapu kaydının tesisi ise, idari karar ve işleme dayalıdır. Yanlar arasındaki sözleşme ile ilgisi bulunmamaktadır… Davanın reddi gerekir. ” gerekçesiyle, oyçokluğu ile bozulmuştur. Mahkeme; “davalıların 177 sayılı kadastro parselindeki tüm paylarını 5 daire karşılığı davacıya devrettikleri; davacının sözleşmede kararlaştırılan edimlerini yerine getirerek 5 adet daireyi sözleşmede kararlaştırılandan daha büyük olarak tamamlayıp, davalılara teslim ettiği; böylelikle davalıların 177 sayılı kadastro parseli ile bu parselin şüyulama, ifraz ve tevhidi sonucu oluşan artık parsellerde herhangi bir hak ve alakası kalmadığı” gerekçesiyle, önceki kararında direnerek, …ada …. parselde davalılar adına oluşturulan 83/2400’er payın iptali ile davacı adına tapuya tesciline, karar vermiştir. Hükmü temyize davalılar vekili getirmektedir. Direnme yoluyla Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; taraflar arasında akdedilen sözleşmeye konu kadastral parselin daha sonra imar uygulaması sonucu, idari karar ve işleme dayalı olarak, imar parseline dönüşmesi durumunda, bu parselin kadastral parselle bağlantılı olduğunun kabulü ile sözleşmeye dayanılarak açılan davanın yine sözleşme hükümleri çerçevesinde genel mahkemede mi, yoksa sözleşme konusu parselle bağlantısını yitirdiğini kabulle imar mevzuatı çerçevesinde idari yargı yerinde mi görülmesi gerektiği; adli yargının görevli olduğunun kabulü halinde de, imar uygulamasından önce yapılıp, tek parsel üzerinden tevhidi öngören, birden fazla parselin ortaya çıkması haline ilişkin bir düzenleme içermeyen ancak yeni parsel durumuna göre fiilen hayata geçirilen sözleşme hükümleri karşısında, davaya konu imar parselindeki arsa sahibi hisselerinin davacı yükleniciye devrinin gerekip gerekmediği ve mahkemece yapılan incelemenin hükme yeterli olup olmadığı, noktasında toplanmaktadır. Belediyelerce, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 18.maddesi hükümleri gereğince, gerçekleştirilen parselasyon (şüyulandırma) işlemlerinin idari bir karara dayandıkları, bu karar ve işlemler kesinleştikten sonra kadastral mülkiyet durumunun, İmar Kanunu’nun belirlediği yeni bir mülkiyet durumuna dönüştüğü; ilgililerin, bu uygulamaya yönelik, salt imar uygulaması işlemlerindeki haksızlık ve usulsüzlüklere dayalı taleplerini içeren davaların görülme yerinin idari yargı olduğu ve bu tür taleplerin adli yargı yerinde dinlenilirliği olmadığı, kuşkusuzdur. Ne var ki, eldeki davada davacı/yüklenici, imar uygulamasına yönelik haksızlık ya da usulsüzlüğe dayalı bir talepte bulunmamış; bilakis, taraflar arasındaki 12.07.1994 tarihli sözleşmeye dayanarak, kadastral parsel esas alınarak yapılan bu sözleşme hükümleri gereği, davalılar edimine karşılık gelen ve sözleşmenin akdedilmesinden sonra 28.02.1996 tarihli karar uyarınca gerçekleşen imar uygulaması sonucu oluşan imar parsellerine yansıyan payların, edimini yerine getirmesi nedeniyle kendisi adına tescilini istemiştir. Davacının bu talebi, kadastral parsel üzerinde gerçekleşen hakların imar uygulaması sonucu oluşan yeni parsel yönünden de devam ettiği esasına dayanmakta, bu nedenle sözleşme hükümleri çerçevesinde uyuşmazlığın çözümü istenmektedir. Bu şekliyle talebin, İmar Kanunu ve Yönetmeliğine dayalı, idari işleme yönelik, bu işlemin bünyesini değiştirici ve etkileyici nitelikte olduğunu kabule olanak yoktur. Öyle ise, davanın yasal dayanağını, Özel Daire bozma kararının aksine, idari karar ya da işlemin haksızlık ya da usulsüzlüğü değil, taraflar arasındaki sözleşme ve bu sözleşmenin niteliği gereği uygulanması gereken eser sözleşmesine ilişkin yasal düzenlemeler oluşturmaktadır. Durum bu olunca, tapu iptali ve tescil istemli eldeki davanın, sözleşme hükümleri irdelenmek ve eser sözleşmesine ilişkin yasal düzenlemelerle birlikte değerlendirilip yorumlanmak suretiyle adli yargı yerinde çözümü gerekir. Mahkemenin, görevli olduğunu kabulle davanın esasına girmiş olması bu nedenle yerindedir. İşin esasına gelince; Öncelikle, taraflar arasındaki sözleşmenin uyuşmazlığa etkili hükümlerinin ve sözleşmeye konu parsel tapu bilgilerinin ortaya konulmasında yarar vardır. Dava dayanağı, Bursa….Noterliğinin 12.07.1994 gün ve 19973 sayılı “Düzenleme Şeklinde Gayrimenkul Satış Vaadi ve Daire Karşılığı İnşaat Mukavelesi” nde : “Satmayı vaad eden arsa/iş sahipleri davalılar “Bizler gerekli şerhi tapu siciline de verilmek üzere Mustafa ve Hatice Sargıncan ..veraset belgesi ile intikal eden ve edecek olan Bursa ili …. ilçesi Merkez, ….köyü, Ağıl ormanı mevkii..pafta …parselde kayıtlı bulunan taşınmaz üzerine kat karşılığında apartmanlar yapılabilmesi amacıyla aşağıdaki şartlar dahilinde iş bu satış vaadi ve daire karşılığı inşaat mukavelesini akdetmiş bulunmaktayız.” Denilmekte; devamında sözleşmenin 1.maddesinde; “Mal sahipleri, intikalmen tapu ile sahibi bulundukları veya bulunacakları Bursa ili … ilçesi Merkez, …köyü, Ağıl ormanı mevkii ..pafta …parsel sayılı yerinde kayıtlı bulunan gayrimenkullerini bu kerre müteahhit (davacı) A.. K..’ya ceman 100.000.000 TL bedel mukabilinde satmayı vaad ve taahhüt ederler. Arsa sahipleri müteahhitten satış bedelini peşin almayacaklardır. Bu gayrimenkulleri gerekirse komşu parsel sahipleri ile dilediği şekilde tevhit ederek meydana gelecek tek parsel üzerine imar durumu ve belediyeden tasdik ve numaralatacağı projeye göre 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu gereğince inşa edeceği binalardan ekli kesitte gösterildiği gibi …cü bloktan oluşan Güneyinde(kıblede) 15 Dairelik C Bloktan aşağıdan yukarıya doğru olan 5 adet daireyi bila bedel satış bedeline karşılık olarak alacaklardır. Mal sahipleri satış bedelini bu şekilde almayı kabul ve taahhüt ederler.”; 2.maddesinde de; “Müteahhit, mal sahiplerinin meskür gayrimenkullerinin satışına müteallik vaadlerini aynen kabul eder. Müteahhit mal sahiplerine satış bedelini peşin nakit olarak ödemeyecek mal sahiplerinin gayrimenkullerini gerekirse komşu parsel sahipleri ile dilediği şekilde tevhit ederek meydana gelecek tek parsel üzerine imar durumu ve belediyeden tasdik ve numaralatacağı projeye göre 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu gereğince inşa edeceği apartmandan; birinci maddede gösterilen; bağımsız bölümleri aşağıdaki şartlar dairesinde yaparak, bila bedel mal sahiplerine vermek suretiyle satış bedelini ödemiş sayılacaktır. Müteahhit, mal sahiplerine satış bedelini bu şekilde ödemeyi kabul ve taahhüt eder.” Hükümlerine yer verilmektedir. Görüldüğü üzere, sözleşme …. kadastral parsel esas alınarak yapılmış ve tarafların karşılıklı edimleri açıklanarak, yüklenicinin “gerekirse komşu parsel sahipleri ile dilediği şekilde tevhit ederek meydana gelecek tek parsel üzerine imar durumu ve belediyeden tasdik ve numaralatacağı projeye göre 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu gereğince bina inşa edeceği”, belirtilmiş; imar uygulaması sonucu birden fazla parsel olması durumuna ilişkin bir düzenleme sözleşmede yer almamıştır. Sözleşmede, sadece ek kata izin verilmesi halinde burada arsa maliklerinin kendilerine verilecek olan 5 daire oranında hak sahibi olacakları düzenlenmiş; yine sözleşmenin 20.maddesi gereği dairelerin 130 m2 den küçük olamayacağı ve bina ile dairelerin vasıfları kararlaştırılmış; bina kesitinin sözleşmenin eki olduğu hükme bağlanmıştır. Sözleşmeye konu 177 parselin tapu kaydında ise; ….parsel kadastro çalışmaları sırasında 6310 m2 miktarlı ve bağ vasfında olmak üzere A.. Ö.. adına hükmen tescil edilip; onun 1989 yılında ölümü ile davalıların da içerisinde bulunduğu mirasçılarına intikal etmiş; davalılar dışındaki mirasçılar paylarını davacı/yükleniciye satmış; davalılar ise paylarını üzerlerinde tutmuşlardır. Davalılar ile davacı yüklenici, aralarında dava dayanağı 12.07.1994 tarihli sözleşmeyi düzenledikten ve sözleşme gereği yüklenici vekil tayin edildikten sonra tapuda 21.07.1994 tarihinde yapılan intikalle taşınmazın 12/18 hissesi davacı yüklenici, 3/18 hissesi davalı M….. 3/18 hissesi de davalı Hatice adına tescil edilmiştir. Sözleşmenin akdedilmesi ve tapudaki intikal işlemlerinden sonra ….kadastral parsel, N… Belediyesi Encümenince alınan 28.02.1996 tarih ve 268 sayılı karar gereği, 3194 sayılı İmar Yasası’nın 18.maddesi uygulamasına konu olmuş; dava ve sözleşme dışı . …….. ve …..numaralı parseller ile şüyulandırılarak, -diğer dava dışı parseller yanında- .. ada .. ve… parsel sayılı taşınmazlar oluşturulmuştur. Vurgulamakta yarar vardır ki, bu şüyulandırma işlemi aşamasında, henüz ifa söz konusu olmadığından, davacı/yüklenicinin ifaya bağlı talep haklarını kullanma olanağı bulunmadığı, arsa maliklerinin de paylarını devir yükümlülüğü doğmadığı için, yapılan idari işleme imar mevzuatı açısından herhangi bir itiraz ve dava yöneltilmesi de söz konusu olmamış; pay durumu bu şekliyle kesinleşmiş, tapuya işlenmiştir. Böylece, dava konusu ….ada …parselde, dava dışı başka kişiler yanında davalıların her biri 83/2400, davacı yüklenici de 797/2400 oranında pay sahibi olmuştur. Böylece, sözleşmeye konu ….kadastral parselde ve bu parsele imar uygulaması sonucu oluşan dava konusu …ada …parselde, davalılar pay sahibi olduğu gibi yüklenici de arsa maliki sıfatıyla pay sahibidir. İmar uygulaması sonucu gerçekleşen …ada …ve …sayılı parsellerden, ..sayılı parsel üzerine imalat yapılmış, eldeki davaya konu (artık) …sayılı parselde ise herhangi bir imalat gerçekleştirilmemiştir. Sözleşmenin ifasıyla ilgili olarak taraflar arasında ortaya çıkan uyuşmazlık üzerine davalılar; ifaya yönelik olarak ve davacı/yükleniciyi hasım göstererek tapu iptali ve tescil istemiyle dava açmış; Bursa 2.Asliye Hukuk Mahkemesinde görülen dava önce reddedilmiş; bu red kararı, Y.15.HD ce “İmar uygulaması sonucu oluşan parsel durumu da açıklanarak, sözleşmedeki konum ve değere uygun daire tesliminin gerçekleşmesi, olmazsa bedel farkının dikkate alınması” gereğine işaretle karar bozulmuş; bozmaya uyularak yapılan bilirkişi incelemesi de dayanak alınarak 24.02.2002 gün ve 2001/761 Esas 2002/362 Karar sayıyla davanın kabulüne karar verilmiştir. Kararda, taraflar arasındaki “Düzenleme Şeklinde Gayrimenkul Satış Vaadi ve Daire Karşılığı İnşaat Sözleşmesi” gereğince arsa maliklerine düşen daireler belirlenmiş; dosyada ve kararda “…parselin değişikliğe uğraması sonucu sözleşmenin de fiilen belirlenen plana uygun gerçekleşemediği, blok sayısının değişip daire sayısının aynı kaldığı m2 lerinin büyüdüğü, imalatın şüyulandırma sonucu oluşan parsellerden …sayılı parselde gerçekleştirildiği, …sayılı parselde ise imalat bulunmadığı” vurgulanmıştır. Bu Kararı yüklenici, diğer davalı ve müdahiller temyiz etmiş; Yargıtay 15. Hukuk Dairesinin 2002/403 E.2002/5758 sayılı ve 11/12/2002 tarihli ilamı ile onanmış; karar düzeltme istemi de 21.04.2003 gün ve 2003/1008-2003/2116 sayılı ilamla reddedilmekle, sonuçta; “..ada .. nolu parselde bulunan …Blok …ve … no.lu bağımsız bölümler ile …BLOK …….no.lu bağımsız bölümlerin davalı yüklenici adına olan tapuların iptali ile sözleşme gereği davacıların adına tesciline” ilişkin bu karar 21.04.2003 tarihinde kesinleşmekle, infazı yapılmıştır. Tapuda anılan daireler davalılar adına kayıtlıdır. Yüklenici, bu kararın kesinleşmesi ve infazının ardından eldeki davayı açmış; akdin ifası için iş sahibi davalıların açtığı dava sonucu kendisinin edimini yerine getirdiğini, ancak sözleşme gereği bedel yerine geçmek üzere kadastral parseldeki davalılar payının kendisine devri gerekirken, daha sonra yapılan şüyulandırma işlemi sonucunda oluşan parsellerden … sayılı parselde halen davalılar payının bulunduğunu, ifadeyle bu payların tapusunun iptali ile adına tescilini istemiştir. Burada önemle üzerinde durulması gereken husus, kadastral parsel üzerinde sözleşme ile doğan hakların, şüyulandırma işlemi sonucu ortaya çıkan parsellere yansıtılıp yansıtılamayacağıdır. Somut olayda; sözleşme akdedilmiş ve imalat başlamadan evvel kadastral parsel imar uygulamasına konu olmuş,..ve … parsel sayılı taşınmazlara dönüşmüştür. Sözleşme oluşan bu yeni duruma göre hayata geçerek, bunlardan … sayılı parsel üzerinde imalat gerçekleştirilmiştir. İş sahibi davalıların açtıkları ifaya yönelik davada bu olgular da değerlendirilerek, sonuçta davalılar sözleşmeden kaynaklanan haklarını, imalatı gerçekleşen taşınmazda ve sözleşme gereği almaları gereken daire sayısınca almış; hükmen pay sahibi ve malik olmuşlardır. Ancak, aynı kararda kadastral parsele göre düzenlenen sözleşmede belirlenen plana uygun imalatın fiilen gerçekleşemediği, blok sayısının değişip daire sayısının aynı kaldığı m2 lerinin büyüdüğü de bir vakıa olarak ortaya konulmuş; kadastral parselden gelen… sayılı parsel üzerinde imalat bulunmadığından tarafların bu parseldeki payları konusunda olumlu ya da olumsuz herhangi bir karar verilmemiş; bunun çözümü eldeki davaya kalmıştır. Hiç kuşku yoktur ki, taşınmazın sözleşme anındaki durumundan ve akdedilen sözleşmeden kaynaklanan karşılıklı hak ve edimler, şüyulandırma işlemi sonucu ortaya çıkan parseller üzerinde de devam eder ve tarafların edimlerinin kadastral parselden gelen haklar çerçevesinde değerlendirilmesi gerekir. Daha açık ifadeyle, sözleşmeye konu taşınmaz imar görmese idi, sözleşme ne şekilde ifa edilecek, taraflar ne alacak idiyse, imar sonrası gerçekleşen yeni parseller için de aynı uygulama söz konusu olacaktır. Şu durumda, kadastral parselde hem arsa sahibi sıfatıyla payı olan hem de sözleşmeyle yüklendiği edimin sonucunda kendisine devri gereken paylar bulunan davacı/yüklenici; devir alacağı paya karşılık diğer hissedarlara bedel yerine geçmek üzere dairelerini imal ve sonuçta da dava yoluyla da olsa teslim etmiş; böylece eser sözleşmesinin ifasıyla birlikte bu taşınmaz üzerinde sözleşme gereğince hak kazanacağı oranda pay alacak duruma gelmiştir. Dolayısıyla, sözleşme kadastral parsele göre düzenlenmişse de imar uygulaması sonucu gerçekleşen yeni parsel durumuna göre fiilen hayata geçirilmiş; hükmünü bulmuştur. Durum bu olunca, sözleşmeye konu kadastral parselin bir kısmının imar uygulaması sonunda başka bir parsele dönüşmesi ve sözleşmede sonradan gerçekleşen bu olguya ilişkin bir düzenleme olmaması, sonuca etkili olmayıp, tarafların imar uygulamasından evvel kazandığı haklarını ortadan kaldırmayacaktır. Sonuç itibariyle; mahkemece yapılacak iş; kadastral parsel bazında yapılan sözleşmede davacıya nakli öngörülen davalılara ait pay ile, imar uygulaması sonucu oluşan … ve …numaralı parsellerdeki davalı paylarının belirlenmesi ve sözleşme kapsamı da gözetilerek dava konusu artık … numaralı parselde davalılar tarafından davacıya eser sözleşmesinin ifası sonucunda devri gereken payın bulunup bulunmadığının ve varsa oranının yöntemince tespiti ile, sözleşme gereği bu payların davacı adına tesciline karar verilmesi olmalıdır. Mahkemenin aksine gerekçe ve yetersiz incelemeye dayanarak, davalıların taşınmazdaki tüm paylarının iptali ile davacı adına tesciline dair kararı usul ve yasaya aykırıdır. Açıklanan bu değişik nedenlerle direnme kararının bozulması gerekir. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2010/13908 K: 2011/882 T: 27.01.2011 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E: 2003/1-608 K: 2003/665 T.12.11.2003 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E: 2004/8-366 K: 2004/362 T.16.6.2004 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E: 1995/673 K: 1995/845 T: 25.10.1995 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/1861 K: 2011/7915 T: 05.07.2011 Bir taşınmazın imar uygulaması görerek bazı imar parsellerine gitmesi durumunda sadece dava açılan imar parsellerinin iptali ile eski kadastral parselin ihyasına karar verilmesi, diğer dava açılmayan imar parselleri bakımından bir karar verilmemesi ve bu nedenle de bir kısım imar parsellerinin varlığını sürdürmesi dolu pafta sistemi ve doğru sicil oluşturma ilkeleriyle bağdaşmaz. Davacı, mülkiyeti Hazineye ait 1038 (66) parsel sayılı taşınmazda Seyhan Belediye Encümeninin 22.06.1998 gün 3379 sayılı kararı ile 37 nolu imar düzenleme bölgesinde imar uygulaması yapıldığını, bilahare Adana Büyükşehir Belediye Encümeninin 28.02.2007 gün 419 sayılı Encümen Kararı ile de yeniden düzenleme yapıldığını, imar uygulamasının Adana 1. İdare Mahkemesinin 2002 / 2191 Esas, 2003 / 361 Karar ve Adana 2. İdare Mahkemesinin 2007 / 1283 Esas, 2008 / 639 Karar sayılı kararları ile iptal edildiğini ileri sürerek 5482 ada 3,4 ve 5 parsel sayılı taşınmazların tapularının iptali ile kadastral duruma dönülerek tescili olmadığı taktirde tazminat isteklerinde bulunmuştur. Davalılar, davanın reddini savunmuşlardır. Mahkemece, davalı Seyhan Belediyesi hakkında açılan davada taraf sıfatı kalmadığından hakkında karar verilmesine yer olmadığına, diğer davalılar yönünden açılan davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Karar, davacı Hazine, davalı E.., dahili davalı Çukurova Belediye Başkanlığı ve davalı Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilleri tarafından süresinde duruşma istekli temyiz edilmiş olmakla; duruşma istekli temyiz edilmiş olmakla, duruşma günü olarak saptanan 05.07.2011 Salı günü için yapılan tebligat üzerine temyiz eden davalı E.K. vekili Avukat S. A. ile yine temyiz eden Hazine vekili Avukat Ö. P.geldiler, davetiye tebliğine rağmen temyiz eden Çukurova Belediye Başkanlığı vekili ile davalı Seyhan Belediye Başkanlığı vekili, diğer temyiz eden Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili, davalı A. A., davalı E. Ö. gelmediler, yokluklarında duruşmaya başlandı, süresinde verildiği ve kayıt olunduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra gelen vekillerin sözlü açıklamaları dinlendi, duruşmanın bittiği bildirildi, iş karara bırakıldı. Bilahare Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelenerek gereği görüşülüp düşünüldü:Dava, kadastral parsellerin ihyası isteğine ilişkindir. Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Dosya içeriği ve toplanan delillerden; çekişme konusu taşınmazların öncesinde tescilsiz alandan ihdasen Hazine adına tescil edildiği ve Seyhan Belediyesince başka birçok parselle birlikte 37 nolu imar düzenlemesine tabi tutulduğu, bu imar uygulamasının idari yargı yerinde iptal edilmesi üzerine bilahare davalı Adana Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan 37-ll etap imar düzenlemesinin de idari yargı yerinde iptal edildiği, parsellerden bazılarının yargılama sırasında yeni kurulan Çukurova Belediyesi sınırları içinde kalması üzerine anılan Belediyenin de davaya dâhil edildiği görülmektedir. Davacı Hazine eldeki davada çekişmeli taşınmazların kayıtlarının dayanaksız hale geldiği belirterek imar öncesi duruma dönülmesini ve ihdasen oluşan parselin yeniden adına tescilini, olmadığı takdirde zararının tazminini istemiştir. Mahkemece, sicil kayıtlarının illetini teşkil eden idari işlemin idari yargı yerinde iptal edilerek kayıtların dayanaksız hale geldiği ve sicil kaydının yolsuz tescil durumuna düştüğü belirlenmek ve benimsenmek suretiyle davalı Seyhan belediyesi yönünden hüküm kurulmasına yer olmadığına, diğer davalılar yönünden bilirkişi rapor ve krokisinde gösterildiği üzere eski hale ihya davasının kabulüne karar verilmiş olmasında kural alarak bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Dosya içeriğine göre, 1038 parsel sayılı taşınmazın dava konusu 5482 ada 3, 4 ve 5 nolu imar parselleri dışında dava konusu olmayan 5482 ada 6,7 ve 2 parsel sayılı imar parselleri ile ayrıca imar planında park ve yol olarak gösterilen kısımları da kısmen kapsadığı anlaşılmaktadır. Diğer bir deyişle ihyası istenen 1038 parselin imar uygulama sonucu gittiği 5482 ada 2,6 ve 7 parseller hakkında dava açılmadığı görülmektedir. Bilindiği üzere, bir taşınmazın imar uygulaması görerek bazı imar parsellerine gitmesi durumunda sadece dava açılan imar parsellerinin iptali ile eski kadastral parselin ihyası na karar verilmesi, diğer dava açılmayan imar parselleri bakımından bir karar verilmemesi ve bu nedenle de bir kısım imar parsellerinin varlığını sürdürmesi dolu pafta sistemi ve doğru sicil oluşturma ilkeleriyle bağdaşmaz. Bu durumda dava konusu imar öncesi kadastral parselin gittiği tüm imar parselleri ve imar parselleri malikleri aleyhine dava açılması, açıldığı takdirde eldeki dava ile birleştirip sonucuna göre karar verilmesi, açılmadığı takdirde ise davanın reddine karar verilmesi gerekirken bu hususun göz ardı edilmesi suretiyle yazılı olduğu üzere haklarında açılmış bir dava bulunmadığından bahisle reddine karar verilmiş olması doğru değildir. Davalı Adana Büyükşehir Belediyesi, davalı ve dâhili davalı Çukurova Belediye Başkanlığının tüm, davacı Hazine’nin sair temyiz itirazları yerinde değildir. Reddine. Kabule göre de, mahkemece imar parselleri hakkında imarla oluşan sicil kayıtlarının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olması doğru olmadığı gibi kadastral parsel kapsamında kaldığı anlaşılan “yol ve park alanı”nın kabul kararı dışında bırakılması da isabetsizdir. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2005/10698 K: 2005/11936 T: 14.11.2005 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/4585 K: 2012/15073 T: 13.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/13190 K: 2012/15523 T: 20.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/17264 K: 2013/2776 T: 27.02.2013 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/8270 K: 2012/15964 T: 27.12.2012 Sicil kayıtlarının illetini teşkil eden idari işlemin idari yargı yerinde iptal edilerek kayıtların dayanıksız hale geldiği ve sicil kaydının yolsuz tescil durumuna düştüğü belirlenmek ve benimsenmek suretiyle bilirkişi rapor ve krokisinde gösterildiği üzere eski hale ihyasına karar verilmesi gerekir. Dava, imar işleminin iptali nedeniyle kök parselin ihyası suretiyle Hazine adına tescili, mümkün olmaz ise tazminat isteğine ilişkindir. Dosya içeriği ve toplanan delillerden; çekişme konusu taşınmazın Seyhan Belediyesince başka bir çok parselle birlikte 37 nolu imar düzenlemesine tabi tutulduğu, daha sonra aynı bölgede Adana Büyükşehir Belediyesi tarafından imar düzenlemesi yapıldığı, her iki imar uygulamasının idari yargı yerinde iptal edilerek, idari yargı kararlarının kesinleştiği, dava konusu yerin yargılama sırasında yeni kurulan Çukurova Belediyesi sınırları içinde kalması üzerine anılan Belediyenin de davaya dâhil edildiği görülmektedir. Davacı Hazine, çekişmeli taşınmazda yapılan imar uygulamalarının iptal edildiğini, sicilin dayanaksız hale geldiğini, dava konusu yerin Hazineye ait olduğunu, imar uygulamasından önce taşınmazın sicil kaydının Seyhan Belediyesi adına yapılmasının yanılgıya dayalı olduğunu, esasen ihdas parselinin Hazine adına sicil kaydının oluşturulmasının dağıtım cetvelllerinde öngörüldüğü halde sicilin Seyhan Belediyesi adına oluştuğunu ileri sürmek suretiyle aynı zamanda yolsuz tescile de dayanarak eldeki davayı açmıştır. Gerçekten de; ihyası talep edilen taşınmazın tescil bildirim beyannamesinde Hazine adına sicilinin oluşturulması öngörüldüğü halde, tescil sırasında hataya düşülerek Seyhan Belediyesi adına sicilin oluşturulduğu, teknik bilirkişi raporu, dosya kapsamı ve belgelerle sabittir. Bu şekilde Seyhan Belediye adına oluşan sicilin kaydının TMK’nın 1025. maddesi hükmü uyarınca yolsuz tescil niteliğinde olduğu ve iptali gerektiği açıktır. Esasen Hazine de bu hususu ve aynı zamanda imar işlemlerinin de iptallerini ileri sürerek eldeki davayı açmış ve mahkemece Seyhan Belediyesi hakkında karar verilmesine yerolmadığına, diğer davalılar yönünden eski hale ihya isteğinin kısmen kabulüne karar verilmiştir. Sicil kayıtlarının illetini teşkil eden idari işlemin idari yargı yerinde iptal edilerek kayıtların dayanıksız hale geldiği ve sicil kaydının yolsuz tescil durumuna düştüğü belirlenmek ve benimsenmek suretiyle bilirkişi rapor ve krokisinde gösterildiği üzere eski hale ihya davasının kabulüne karar verilmiş olmasında ve yargılama giderlerinden davalı gerçek kişilerin sorumlu tutulmayarak davalı Adana Büyükşehir Belediyesi ile dahili davalı Çukurova Belediyesinin sorumlu tutulmuş olmasında kural olarak bir isabetsizlik yoktur. Davacı vekili, Davalı Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili ile dahili davalı Çukurova Belediye Başkanlığı vekilinin bu yönlere değinen temyiz itirazları yerinde değildir. Reddine. Ne var ki; imar parseli hakkında imarla oluşan sicil kaydının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olması doğru olmadığı gibi, Hazine adına tescil yönünde hüküm kurulmamış olması, diğer taraftan; kök parsel kapsamında kaldığı anlaşılan teknik bilirkişi raporunda park-orman alanında kalan kısmın kabul kapsamı dışında bırakılmış olması da doğru değildir. Öte yandan; taraflar arasında mülkiyet ihtilafı bulunmayıp, davadaki istek kamusal tasarruftan kaynaklanan sicil kaydının düzeltilmesine ilişkin bulunduğundan hüküm altına alınması gerekli karar ilam harcının maktu olması gerekirken nispi olarak tayin edilmiş olması da isabetsizdir. Kabule göre de; davanın kısmen reddedilmiş olması sebebi ile davalı Belediyeler yararına takdir edilen vekalet ücretinin maktu olması gerekirken nispi avukatlık parasına hükmedilmiş olması da yerinde değildir. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/12953 K: 2012/12235 T: 05.11.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/11622 K: 2012/456 T: 25.01.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/9868 K: 2011/12178 T: 05.12.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/9601 K: 2012/15069 T: 13.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/4584 K: 2012/15071 T: 13.12.2012 İmar parseli hakkında imarla oluşan sicil kaydının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olması doğru olmadığı gibi, kök parsel kapsamında kalan ve yolda ve parkta kalan kısımların kabul kapsamı dışında bırakılmış olması da doğru değildir. Dava, imar işleminin iptali nedeniyle kök parselin ihyası suretiyle Hazine adına tescili, mümkün olmaz ise bedel isteğine ilişkindir. Dosya içeriği ve toplanan delillerden; çekişme konusu taşınmazın Seyhan Belediyesince başka bir çok parselle birlikte 37 nolu imar düzenlemesine tabi tutulduğu, daha sonra aynı bölgede Adana Büyükşehir Belediyesi tarafından imar düzenlemesi yapıldığı, her iki imar uygulamasının idari yargı yerinde iptal edilerek, idari yargı kararlarının kesinleştiği, dava konusu yerin yargılama sırasında yeni kurulan Çukurova Belediyesi sınırları içinde kalması üzerine anılan Belediyenin de davaya dâhil edildiği görülmektedir. Davacı Hazine, çekişmeli taşınmazda yapılan imar uygulamalarının iptal edildiğini, sicilin dayanaksız hale geldiğini, dava konusu yerin Hazineye ait olduğunu, imar uygulamasından önce taşınmazın sicil kaydının Seyhan Belediyesi adına yapılmasının yanılgıya dayalı olduğunu, esasen ihdas parselinin Hazine adına sicil kaydının oluşturulmasının dağıtım cetvelllerinde öngörüldüğü halde sicilin Seyhan Belediyesi adına oluştuğunu ileri sürmek suretiyle aynı zamanda yolsuz tescile de dayanarak eldeki davayı açmıştır. Gerçekten de; ihyası talep edilen taşınmazın tescil bildirim beyannamesinde Hazine adına sicilinin oluşturulması öngörüldüğü halde, tescil sırasında hataya düşülerek Seyhan Belediyesi adına sicilin oluşturulduğu teknik bilirkişi raporu, tüm dosya kapsamı ve belgelerle sabittir. Bu şekilde Seyhan Belediye adına oluşan sicil kaydının TMK’nın 1025. maddesi hükmü uyarınca yolsuz tescil niteliğinde olduğu ve iptali gerektiği açıktır. Esasen Hazine’de bu hususu ve aynı zamanda imar işlemlerinin de iptallerini ileri sürerek eldeki davayı açmış ve mahkemece Seyhan Belediyesi hakkında karar verilmesine yerolmadığına, diğer davalılar yönünden eski hale ihya isteğinin kabulüne karar verilmiştir. Sicil kayıtlarının illetini teşkil eden idari işlemin idari yargı yerinde iptal edilerek kayıtların dayanıksız hale geldiği ve sicil kaydının yolsuz tescil durumuna düştüğü belirlenmek ve benimsenmek suretiyle bilirkişi rapor ve krokisinde gösterildiği üzere eski hale ihya isteğinin kabulüne karar verilmiş olmasında ve yargılama giderlerinden davalı Adana Büyükşehir Belediyesi ile dahili davalı Çukurova Belediyesinin sorumlu tutulmuş olmasında kural olarak bir isabetsizlik yoktur. Davacı vekili, Davalı Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili ile dahili davalı Çukurova Belediye Başkanlığı vekilinin bu yönlere değinen temyiz itirazları yerinde değildir. Reddine. Ne var ki; imar parseli hakkında imarla oluşan sicil kaydının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olması doğru olmadığı gibi, Hazine adına tescil yönünden hüküm kurulmamış olması, diğer taraftan kök parsel kapsamında kalan ve teknik bilirkişinin krokisinde B (b1 ve b2) harfi ile gösterilen yolda ve parkta kalan kısımların kabul kapsamı dışında bırakılmış olması da doğru değildir. Öte yandan; taraflar arasında mülkiyet ihtilafı bulunmayıp, davadaki istek kamusal tasarruftan kaynaklanan sicil kaydının düzeltilmesine ilişkin bulunduğundan hüküm altına alınması gerekli karar ilam harcının maktu olması gerekirken nispi olarak tayin edilmiş olması isabetsiz olduğu gibi, ihya isteği kabul edildiği halde yargılama giderlerinin bir kısmının davacı üzerinde bırakılmış olması da isabetsizdir. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/12953 K: 2012/12235 T: 05.11.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/11622 K: 2012/456 T: 25.01.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/9868 K: 2011/12178 T: 05.12.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/11517 K: 2012/302 T: 18.01.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/11253 K: 2011/12915 T: 16.12.2011 İmar şuyuulandırmasının dayanağı olan idari işlemin iptal edilmesi ile sicilin dayanaksız kalacağı ve yolsuz tescil durumuna düşeceği açıktır. Dayanıksız kalan (illetten mücerret) kaydın ise iptalinin gerekeceği ve kadastral parselin geometrik ve hukuki durumunun ihyası şeklinde karar verilmesi gerekeceği de kuşkusuzdur. Dava, imar uygulamasının iptali nedenine dayalı kök parsellerin ihyası olmadığı takdirde tazminat isteğine ilişkindir. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir. Dosya içeriğinden ve toplanan delillerden; çekişme konusu taşınmazın öncesinde tescil dışı alandan ihdasen Hazine adına tescil edildiği ve Seyhan Belediyesince başka birçok parselle birlikte 38 nolu imar düzenlemesine tabi tutulduğu, bilahare davalı Adana Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan 37 nolu, 3. Etap imar düzenlemesinin idari yargı yerinde iptal edildiği, parsellerden bazılarının yargılama sırasında yeni kurulan Çukurova Belediyesi sınırları içinde kalması üzerine anılan Belediyenin de davaya dâhil edildiği görülmektedir. Davacı Hazine, eldeki davada çekişmeli taşınmazların kayıtlarının dayanaksız hale geldiğini belirterek, imar öncesi duruma dönülmesini ve ihdasen oluşan parselin yeniden adına tescilini istemiştir. Mahkemece, sicil kayıtlarının illetini teşkil eden idari işlemin idari yargı yerinde iptal edilerek kayıtların dayanaksız hale geldiği ve sicil kaydının yolsuz tescil durumuna düştüğü gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir. Hemen belirtilmelidir ki, imar şuyuulandırmasının dayanağı olan idari işlemin iptal edilmesi ile sicilin dayanaksız kalacağı ve yolsuz tescil durumuna düşeceği açıktır. Dayanıksız kalan (illetten mücerret) kaydın ise iptalinin gerekeceği ve kadastral parselin geometrik ve hukuki durumunun ihyası şeklinde karar verilmesi gerekeceği de kuşkusuzdur. Somut olaya gelince, Seyhan Belediyesince yapılan 38 nolu imar düzenlemesinin idari yargı yerinde iptal edilmediği, halen geçerliliğini koruduğu dosya içinde bulunan bilirkişi raporu, Encümen kararları, İdare Mahkemesinin 420 sayılı Encümen kararına dayalı 37 nolu, 3. etap imar uygulamasının iptaline ilişkin kesinleşen ilamı ve aynı nitelikteki emsal dosyalardan anlaşılmaktadır. O halde, anılan 38 nolu imar düzenlemesi ile ilgili idari yargıda dava açılarak işlem iptal ettirilmedikçe eldeki davanın dinlenme olanağından söz edilemez. Hal böyle olunca, mahkemece davanın reddine karar verilmesi gerekirken, aksi yönde hüküm kurulmuş olması doğru değildir. Kabule göre de; mahkemece son imar uygulaması ile oluşan imar parsellerine ilişkin sicil kayıtlarının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olması isabetli değildir. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2005/10698 K: 2005/11936 T: 14.11.2005 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/4585 K: 2012/15073 T: 13.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/13190 K: 2012/15523 T: 20.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/17264 K: 2013/2776 T: 27.02.2013 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/5567 K: 2012/5184 T: 07.05.2012 İhyasına karar verilen taşınmazın değeri üzerinden nispi karar ilam harcının hüküm altına alınması gerekirken “maktu harca” hükmedilmesi doğru olmadığı gibi taşınmazın değeri üzerinden davacı taraf lehine “maktu vekalet ücreti” yerine “nispi avukatlık ücretine” karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi ve dava kabul edildiği halde davalı Belediyeler lehine avukatlık ücreti taktir edilmesi de yerinde değildir. Dava, imar parsellerin iptaliyle eski parselin geometrik ve mülkiyet durumuna ihyası olmadığı takdirde tazminat isteğine ilişkindir. Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Dosya içeriği ve toplanan delillerden; çekişme konusu taşınmazın öncesinde tescilsiz alandan ihdasen Hazine adına tescil edildiği ve S. Belediyesince başka bir çok parselle birlikte 37-I nolu imar düzenlemesine tabi tutulduğu, bu imar uygulamasının idari yargı yerinde iptal edilmesi üzerine bilahare davalı A.Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan 37-II. etap imar düzenlemesinin de idari yargı yerinde iptal edildiği, parsellerden bazılarının yargılama sırasında yeni kurulan Çukurova Belediyesi sınırları içinde kalması üzerine anılan Belediyenin de davaya dâhil edildiği görülmektedir. Davacı Hazine, eldeki davada çekişmeli taşınmazın kayıtlarının dayanaksız hale geldiği belirterek imar öncesi duruma dönülmesini ve ihdasen oluşan parselin yeniden adına tescilini, olmadığı taktirde zararın tazminini istemiştir. Mahkemece, sicil kayıtlarının illetini teşkil eden idari işlemin idari yargı yerinde iptal edilerek kayıtların dayanaksız hale geldiği ve sicil kaydının yolsuz tescil durumuna düştüğü belirlenmek ve benimsenmek suretiyledavalı Seyhan Belediye yönünden hüküm kurulmasına yer olmadığına, diğer davalılar yönünden ise bilirkişi rapor ve krokisinde gösterildiği üzere eski hale ihya davasının kabulüne karar verilmiş olmasında kural olarak bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Davalı Adana Büyükşehir Belediyesi ve dahili davalı Çukurova Belediye Başkanlığının tüm, davacı Hazinenin sair temyiz itirazları yerinde değildir. Reddine. Ne var ki, mahkemece imar parseli hakkında imarla oluşan sicil kaydının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olması doğru olmadığı gibi, ihyasına karar verilen 5412 (1245) sayılı kök parselin kapsamında kaldığı anlaşılan ve imar planında “yol alanında” kalan kısmın, imar işleminin idari yargıda iptal edilmesiyle, bu işlemin kapsadığı tüm uygulamaların iptal edilmiş sayılacağı gözetilmeksizin, taşınmazın kısmen terkinine karar verilmesi de isabetsizdir. Öte yandan; ihyasına karar verilen taşınmazın değeri üzerinden nispi karar ilam harcının hüküm altına alınması gerekirken “maktu harca” hükmedilmesi doğru olmadığı gibi taşınmazın değeri üzerinden davacı taraf lehine “maktu vekalet ücreti” yerine “nispi avukatlık ücretine” karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi ve dava kabul edildiği halde davalı Belediyeler lehine avukatlık ücreti taktir edilmesi de yerinde değildir. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/12953 K: 2012/12235 T: 05.11.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/11622 K: 2012/456 T: 25.01.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/9868 K: 2011/12178 T: 05.12.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/11517 K: 2012/302 T: 18.01.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/14548 K: 2012/15510 T: 20.12.2012 Taraflar arasında mülkiyet ihtilafı bulunmayıp, davadaki istek kamusal tasarruftan kaynaklanan sicil kaydının düzeltilmesine ilişkin bulunduğundan, hüküm altına alınması gerekli karar ilam harcı ve avukatlık ücretinin maktu olması gerekirken nispi olarak tayin edilmesi de doğru değildir. Dava, imar uygulamasının iptali nedeniyle kök parselin ihyası ile hazine adına tescili olmadığı takdirde tazminat isteğine ilişkin olup, Seyhan Belediyesi hakkında hüküm kurulmasına yer olmadığına, eski hale ihya isteğinin kabulüne ilişkin olarak verilen kararın davacı, davalı Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile dahili davalı Çukurova Belediye Başkanlığı tarafından temyizi üzerine, Dairece; ” çekişme konusu 1177 ( 205) parselin ihdas suretiyle Seyhan Belediyesi adına tescil edildiği halde sonradan hazırlanan imar dağıtım cetvellerinde malikin Hazine olarak gösterilmesinin mülkiyet hakkı kazandırmayacağı, nitekim Hazine adına da bir sicil kaydının bulunmadığı gözetilerek davanın aktif husumet yokluğundan reddine karar verilmesi gerektiği” gerekçesiyle bozulmuş, davacı vekilince karar düzeltme isteğinde bulunulmuştur. Davacı Hazinenin, çekişmeli taşınmazda yapılan imar uygulamalarının iptal edildiğini, sicilin dayanaksız hale geldiğini, dava konusu yerin Hazineye ait olduğunu, imar uygulamasından önce taşınmazın sicil kaydının Seyhan Belediyesi adına yapılmasının yanılgıya dayalı olduğunu, esasen ihdas parselinin Hazine adına sicil kaydının oluşturulmasının dağıtım cetvellerinde öngörüldüğü halde sicilin Seyhan Belediyesi adına oluştuğunu ileri sürmek suretiyle aynı zamanda yolsuz tescile de dayandığı anlaşılmaktadır. Gerçekten de; ihyası talep edilen taşınmazın tescil bildirim beyannamesinde Hazine adına sicilinin oluşturulması öngörüldüğü halde, tescil sırasında hataya düşülerek Seyhan Belediyesi adına sicilin oluşturulduğu teknik bilirkişi raporu, tüm dosya kapsamı ve belgelerle sabittir. Bu şekilde Seyhan Belediye adına oluşan sicil kaydının TMK’nın 1025. maddesi hükmü uyarınca yolsuz tescil niteliğinde olduğu ve iptali gerektiği açıktır. Esasen Hazine’de bu hususu ve aynı zamanda imar işlemlerinin de iptallerini ileri sürerek eldeki davayı açmış ve mahkemece Seyhan Belediyesi hakkında karar verilmesine yer olmadığına, eski hale ihya isteğinin kabulüne karar verilmiştir. Öyle ise, yerel mahkemece, sicil kayıtlarının illetini teşkil eden idari işlemin idari yargı yerinde iptal edilerek kayıtların dayanıksız hale geldiği ve sicil kaydının yolsuz tescil durumuna düştüğü belirlenmek ve benimsenmek suretiyle davalı Seyhan Belediyesi yönünden hüküm kurulmasına yer olmadığına, diğer davalılar yönünden bilirkişi rapor ve krokisinde gösterildiği üzere eski hale ihya davasının kabulüne dair hükmün yanlış olduğu söylenemez. Ne var ki; imar parseli hakkında ihyasına karar verilen taşınmazın bulunduğu bölümler yönünden imarla oluşan sicil kaydının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olması doğru olmadığı gibi, ihyaya konu taşınmazın Hazine adına tesciline karar verilmemiş olması isabetsizdir. Öte yandan; taraflar arasında mülkiyet ihtilafı bulunmayıp, davadaki istek kamusal tasarruftan kaynaklanan sicil kaydının düzeltilmesine ilişkin bulunduğundan, hüküm altına alınması gerekli karar ilam harcı ve avukatlık ücretinin maktu olması gerekirken nispi olarak tayin edilmesi de doğru değildir. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2005/10698 K: 2005/11936 T: 14.11.2005 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/4585 K: 2012/15073 T: 13.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/13190 K: 2012/15523 T: 20.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/17264 K: 2013/2776 T: 27.02.2013 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/11251 K: 2011/12914 T: 16.12.2011 Mahkemece imar parselleri hakkında imarla oluşan sicil kayıtlarının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilerek hüküm fıkrasının infazda sorun çıkaracak biçimde oluşturulması doğru değildir.   Dava, imar parsel kayıtlarının iptaline dayalı kök parselin geometrik ve hukuki durumunun ihyası, olmadığı takdirde tazminat isteğine ilişkindir. Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Dosya içeriği ve toplanan delillerden; çekişme konusu taşınmazların öncesinde tescil dışı alandan ihdasen Hazine adına tescil edildiği ve Seyhan Belediyesince başka birçok parselle birlikte 37-I etap imar düzenlemesine tabi tutulduğu, bu imar uygulamasının idari yargı yerinde iptal edilmesi üzerine bilahare davalı Adana Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan 37-ll etap imar düzenlemesinin de idari yargı yerinde iptal edildiği, parsellerden bazılarının yargılama sırasında yeni kurulan Çukurova Belediyesi sınırları içinde kalması üzerine anılan Belediyenin de davaya dâhil edildiği görülmektedir. Davacı Hazine eldeki davada çekişmeli taşınmazların kayıtlarının dayanaksız hale geldiğini belirterek imar öncesi duruma dönülmesini ve ihdasen oluşan parselin yeniden adına tescilini, olmadığı takdirde zararının tazminini istemiştir. Mahkemece, sicil kayıtlarının illetini teşkil eden idari işlemin idari yargı yerinde iptal edilerek kayıtların dayanaksız hale geldiği ve sicil kaydının yolsuz tescil durumuna düştüğü belirlenmek ve benimsenmek suretiyle davalı Seyhan belediyesi yönünden hüküm kurulmasına yer olmadığına, diğer davalılar yönünden bilirkişi rapor ve krokisinde gösterildiği üzere eski hale ihya isteğinin kabulüne karar verilmiş olmasında kural alarak bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Ne var ki, mahkemece imar parselleri hakkında imarla oluşan sicil kayıtlarının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilerek hüküm fıkrasının infazda sorun çıkaracak biçimde oluşturulması doğru değildir. Öte yandan; birleşen davada yargılama giderleri ve avukatlık ücreti bakımından olumlu ya da olumsuz bir karar verilmemesi, yargılama masraflarının iptale konu idari işlemi yapan ve böyle dava açılmasına sebebiyet veren belediyeye yüklenmesi gerektiğinin gözetilmemesi ve dava kabul edildiği halde davacı hazine lehine taşınmazın değeri üzerinden nispi vekalet ücretine hükmedilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsizdir. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/276 K: 2011/5627 T: 10.05.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/14981 K: 2012/15948 T: 27.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/4586 K: 2012/15528 T: 20.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/210 K: 2012/710 T: 02.02.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/8291 K: 2012/15965 T: 27.12.2012 İmar parselleri hakkında imarla oluşan sicil kayıtlarının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olması doğru olmadığı gibi, ihyasına karar verilen parselin kapsamında kaldığı anlaşılan yolda kalan kısmın kabul kapsamına alınmamış olması da doğru değildir. Dava, imar işleminin iptal edilmesi nedeniyle kadastral parselin ihyası suretiyle Hazine adına tescil, mümkün olmadığı takdirde bedel isteğine ilişkindir. Mahkemece, Seyhan Belediyesi yönünden hüküm kurulmasına yerolmadığına, sicil kayıtlarının illetini teşkil eden idari işlemin idari yargı yerinde iptal edilerek kayıtların dayanıksız hale geldiği ve sicil kaydının yolsuz tescil durumuna düştüğü gerekçesi ile eski hale ihya isteğinin kısmen kabulüne karar verilmiştir. Dosya içeriği ve toplanan delillerden; çekişme konusu taşınmazın ihdasen Hazine adına tescil edildiği ve Seyhan Belediyesince başka bir çok parselle birlikte 38 nolu imar düzenlemesine tabi tutulduğu, bilahare Adana Büyükşehir Belediyesi tarafından aynı alanda yapılan imar düzenlemesinin idari yargı yerinde iptal edildiği, dava konusu yerin yargılama sırasında yeni kurulan Çukurova Belediyesi sınırları içinde kalması üzerine anılan Belediyenin de davaya dâhil edildiği anlaşılmaktadır. Bilindiği üzere; tapu sicilinin tutulması prensiplerinden biri tescil, diğeri sicilin aleniliği (güvenilirliği) bir diğeri Hazinenin kusursuz sorumluluğu, sonuncusu ile geçerli bir hukuki sebebin bulunması, yani kaydın illetten mücerret olmamasıdır. Hemen belirtmek gerekir ki; imar şuyulandırmasının dayanağı olan idari işlemin iptal edilmesi ile sicilin dayanıksız kalacağı ve TMK’nın 1025. maddesi hükmü uyarınca yolsuz tescil durumuna düşeceği açıktır. Bu durumda; dayanıksız kalan (illetten mücerret) kaydın iptali ile kadastral parselin geometrik ve hukuki durumunun ihyası şeklinde karar verilmesi gerekeceği kuşkusuzdur. Somut olaya gelince; Seyhan Belediyesince yapılan 38 nolu imar düzenlemesinin çekişme konusu alanla ilgili olarak halen geçerliliğini koruduğu uygulama neticesinde alınan bilirkişi raporu, encümen kararları, idare mahkemesinin Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığının imar düzenlemesinin iptaline ilişkin kesinleşmiş ilamları ve aynı nitelikteki emsal dosyalardan anlaşılmaktadır. O halde; anılan 38 nolu imar düzenlemesi ile ilgili idari yargıda dava açılarak işlem iptal ettirilmedikçe eldeki davanın dinlenme olanağından söz edilemez. Hal böyle olunca; davanın reddine karar verilmesi gerekirken aksi yönde hüküm kurulmuş olması isabetsizdir. Kabule göre de; imar parselleri hakkında imarla oluşan sicil kayıtlarının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olması doğru olmadığı gibi, ihyasına karar verilen 853 nolu ihdas parselinin kapsamında kaldığı anlaşılan teknik bilirkişi raporunda D harfi ile gösterilen yolda kalan kısmın kabul kapsamına alınmamış olması da doğru değildir. Yine kabule göre; taraflar arasında mülkiyet ihtilafı bulunmayıp, davadaki istek kamusal tasarruftan kaynaklanan sicil kaydının düzeltilmesine ilişkin bulunduğundan hüküm altına alınması gerekli karar ilam harcı ile avukatlık ücretinin maktu olması gerekirken nispi olarak tayin edilmiş olması da doğru değildir. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/12953 K: 2012/12235 T: 05.11.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/11622 K: 2012/456 T: 25.01.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/9868 K: 2011/12178 T: 05.12.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/11517 K: 2012/302 T: 18.01.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/6303 K: 2012/15535 T: 20.12.2012 Kamusal bir uygulama olan ve kişilerin iradesi dışında gerçekleştirilen imar işlemine karşı açılan davalarda kabul kararı verilmesi halinde imar parsel maliklerine yargılama gideri ile bu giderlerden sayılan avukatlık ücretinin yüklenemeyeceği de tartışmasızdır. Dava, imar uygulamasının iptali nedeniyle kök parselin ihyası ile hazine adına tescili, mümkün olmadığı takdirde bedel isteğine ilişkin olup, Seyhan Belediyesi hakkında hüküm kurulmasına yer olmadığına, diğer belediyeler yönünden husumet yokluğundan davanın reddine, eski hale ihya isteğinin kabulüne dair verilen kararın davacı vekili tarafından temyizi üzerine, Dairece; Seyhan Belediyesince yapılan 38 nolu imar düzenlemesinin idari yargı yerinde iptal edilmediği, halen geçerliliğini koruduğu dosya içinde bulunan bilirkişi raporu, Encümen kararları, İdare Mahkemesinin 420 sayılı Encümen kararına dayalı 37 nolu, 3. etap imar uygulamasının iptaline ilişkin kesinleşen ilamı ve aynı nitelikteki emsal dosyalardan anlaşıldığı, o halde, anılan 38 nolu imar düzenlemesi ile ilgili idari yargıda dava açılarak işlem iptal ettirilmedikçe eldeki davanın dinlenme olanağının bulunmadığı, hal böyle olunca, mahkemece davanın reddine karar verilmesi gerekirken, aksi yönde hüküm kurulmuş olmasının isabetsiz olduğu, kabule göre de; mahkemece imar parselleri hakkında imarla oluşan sicil kayıtlarının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olması doğru olmadığı gibi, ihyasına karar verilen ve ihdasen oluşan 909 parsel kapsamında kaldığı anlaşılan, fen bilirkişi raporunda (A) harfiyle gösterilen orman alanında kalan bölümün de kabul kapsamına alınmamış olmasının doğru olmadığı hususlarına değinilerek bozulmuş, davacı vekilince karar düzeltme isteğinde bulunulmuştur. Hemen belirtmek gerekir ki, özellikle; 3194 Sayılı İmar Yasası düzenlemeleri kamu düzenine ilişkin bulunduğundan kazanılmış hak olgusundan bahsedilemiyeceğine göre, Dairenin anılan bozma kararında bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Öte yandan; kamusal bir uygulama olan ve kişilerin iradesi dışında gerçekleştirilen imar işlemine karşı açılan davalarda kabul kararı verilmesi halinde imar parsel maliklerine yargılama gideri ile bu giderlerden sayılan avukatlık ücretinin yüklenemeyeceği de tartışmasızdır. Ne var ki, mahkemenin kabulüne göre; davanın açılmasına davalı Adana Büyükşehir Belediyesi ile Seyhan Belediyesi’nin yapmış oldukları işlemlerin sebep olduğu, çekişme konusu bölümün yargılama sırasında yeni kurulan Çukurova Belediyesi sınırları içerisine dahil edilerek Seyhan Belediyesi ile ilgisinin kalmadığı, ancak anılan Belediyenin yapmış olduğu işlemlerden halefiyet ilkesi gereği Çukurova Belediyesi’nin sorumlu olduğu halde, davalı Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile Çukurova Belediye Başkanlığı yönünden husumet yokluğundan ret kararı verilmiş olması ve onlar yararına vekalet ücretine hükmedilmiş olması doğru olmadığı gibi, hakkında karar verilmesine yerolmadığına şeklinde hüküm kurulan Seyhan Belediyesi yararına avukatlık ücretinin hüküm altına alınmış olması da isabetsizdir. Öte yandan yine kabule göre, ihyaya karar verilen taşınmazın Hazine adına tesciline karar verilmemesinin infazda sıkıntıya yol açacağının düşünülmemiş olması da yerinde değildir. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2005/10698 K: 2005/11936 T: 14.11.2005 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/4585 K: 2012/15073 T: 13.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/13190 K: 2012/15523 T: 20.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/17264 K: 2013/2776 T: 27.02.2013 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/11339 K: 2011/13445 T: 22.12.2011 Mahkemece imar parseli hakkında imarla oluşan sicil kaydının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olması, ihyasına karar verilen parselin bir kısmı imar planında park alanında kalsa dahi, imar işleminin idari yargıda iptal edilmesiyle, bu işlemin kapsadığı tüm uygulamaların iptal edilmiş sayılacağı gözetilmeksizin taşınmazın kısmen terkinine karar verilmesi doğru olmadığı gibi, yargılama masraflarının tamamının iptale konu idari işlemi yapan ve böylece dava açılmasına sebebiyet veren kabul kapsamına alınan belediyelere yüklenmesi gerektiği Dava, kadastral parselin ihyası isteğine ilişkindir. Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Dosya içeriği ve toplanan delillerden; çekişme konusu taşınmazın öncesinde tescilsiz alandan ihdasen Hazine adına tescil edildiği ve Seyhan Belediyesince başka bir çok parselle birlikte 37 nolu imar düzenlemesine tabi tutulduğu, bu imar uygulamasının idari yargı yerinde iptal edilmesi üzerine bilahare davalı Adana Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan etap imar düzenlemesinin de idari yargı yerinde iptal edildiği, parsellerden bazılarının yargılama sırasında yeni kurulan Çukurova Belediyesi sınırları içinde kalması üzerine anılan Belediyenin de davaya dâhil edildiği görülmektedir. Davacı Hazine, eldeki davada çekişmeli taşınmazın kayıtlarının dayanaksız hale geldiği belirterek imar öncesi duruma dönülmesini ve ihdasen oluşan parselin yeniden adına tescilini istemiştir. Mahkemece, sicil kayıtlarının illetini teşkil eden idari işlemin idari yargı yerinde iptal edilerek kayıtların dayanaksız hale geldiği ve sicil kaydının yolsuz tescil durumuna düştüğü belirlenmek ve benimsenmek suretiyle bilirkişi rapor ve krokisinde gösterildiği üzere eski hale ihya davasının kabulüne karar verilmiş olmasında kural alarak bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Davalı Adana Büyükşehir Belediyesi ve dahili davalı Çukurova Belediye Başkanlığının tüm, davacı Hazinenin sair temyiz itirazları yerinde değildir. Reddine. Ne var ki, mahkemece imar parseli hakkında imarla oluşan sicil kaydının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olması, öte yandan; ihyasına karar verilen 1093(121) sayılı kök parselin bir kısmı imar planında park alanında kalsa dahi, imar işleminin idari yargıda iptal edilmesiyle, bu işlemin kapsadığı tüm uygulamaların iptal edilmiş sayılacağı gözetilmeksizin taşınmazın kısmen terkinine karar verilmesi doğru olmadığı gibi, yargılama masraflarının tamamının iptale konu idari işlemi yapan ve böylece dava açılmasına sebebiyet veren kabul kapsamına alınan belediyelere yüklenmesi gerektiğinin düşünülmemesi ve taşınmazın değeri üzerinden nipsi karar ilam harcının hüküm altına alınması gerekirken maktu harca hükmedilmesi de isabetsizdir. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/1539 K: 2011/2647 T: 09.03.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/4583 K: 2012/15526 T: 20.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2013/3164 K: 2013/4441 T: 28.03.2013 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/4407 K: 2011/7033 T: 09.06.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/2428 K: 2012/6464 T: 31.05.2012 İmarla oluşan sicil kaydının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olması doğru olmadığı gibi, kadastral parsel kapsamında kaldığı anlaşılan yolun kabul kapsamı dışında bırakılması da isabetsizdir. Dava, ihdas parselinde yüzölçüm düzeltilmesi, tapu iptal ve kadastral parselin ihyası, mümkün olmadığı takdirde tazminat isteğine ilişkindir. Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Dosya içeriğinden ve toplanan delillerden; çekişme konusu 855 parsel sayılı taşınmazın öncesinde tescil harici alandan ihdasen Hazine adına tescil edildiği ve S. Belediyesince başka bir çok parselle birlikte 38 nolu imar düzenlemesine tabi tutulduğu, bilahare aynı bölgede davalı A. Büyükşehir Belediyesi tarafından da imar uygulaması yapıldığı, S. Belediyesinin 38 nolu imar uygulamasının dava dışı C.A.tarafından açılan dava neticesinde 4706, 4707 ve 4709 adalar yönünden idari yargıda iptal edildiği, A. Büyükşehir Belediyesinin 419, 420 ve 421 sayılı encümen kararlarına istinaden yapmış olduğu imar düzenlemesine ilişkin idari işlemlerin de idari yargı yerinde iptal edildiği ve dereceattan geçerek kesinleştiği, çekişmeye konu yerin yargılama sırasında yeni kurulan Ç.Belediyesi sınırları içinde kalması üzerine anılan Belediyenin de davaya dâhil edildiği anlaşılmaktadır. Mahkemece, sicil kayıtlarının illetini teşkil eden 2. imar uygulamasına dayanak idari işlemin idari yargı yerinde iptal edilerek kayıtların dayanaksız hale geldiği gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir. Hemen belirtilmelidir ki, imar şuyulandırmasının dayanağı olan idari işlemin iptal edilmesi ile sicilin dayanaksız kalacağı ve yolsuz tescil durumuna düşeceği açıktır. Dayanıksız kalan (illetten mücerret) kaydın ise iptalinin gerekeceği ve kadastral parselin geometrik ve hukuki durumunun ihyası şeklinde karar verilmesi gerekeceği de kuşkusuzdur. Somut olaya gelince, S. Belediyesince yapılan 38 nolu imar düzenlemesinin çekişme konusu taşınmazın bulunduğu ada yönünden iptal edilmediği, halen geçerliliğini koruduğu bilirkişi tarafından rapor edilmiştir. O halde, çekişme konusu taşınmazla ilgili olarak 38 nolu imar düzenlemesine dayanak idari işlem ilgili idari yargıda dava açılarak iptal ettirilmedikçe eldeki davanın dinlenme olanağından söz edilemez. Hal böyle olunca, davacının talebinin 855 nolu ihdas parselin ihyası olduğu da gözetildiğinde davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı olduğu üzere hüküm kurulması doğru değildir. Kabule göre de; imarla oluşan sicil kaydının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olması doğru olmadığı gibi, kadastral parsel kapsamında kaldığı anlaşılan yolun kabul kapsamı dışında bırakılması da isabetsizdir. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/276 K: 2011/5627 T: 10.05.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/14981 K: 2012/15948 T: 27.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/4586 K: 2012/15528 T: 20.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/210 K: 2012/710 T: 02.02.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/6081 K: 2012/15537 T: 20.12.2012 Taraflar arasında mülkiyet ihtilafı bulunmayıp, davadaki istek kamusal tasarruftan kaynaklanan sicil kaydının düzeltilmesine ilişkin bulunduğundan hüküm altına alınması gerekli karar ilam harcı ile davacı yararına takdir edilecek avukatlık ücretinin maktu olması gerektiğinin düşünülmemesi de isabetsizdir. Dava, imar uygulamasının iptali nedeniyle kök parselin ihyası ile hazine adına tescili, mümkün olmadığı takdirde bedel isteğine ilişkin olup, Seyhan Belediyesi hakkında karar verilmesine yerolmadığına, eski hale ihya isteğinin kabulüne dair verilen kararın davacı vekili, davalı Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili ve dahili davalı Çukurova Belediye Başkanlığı vekili tarafından temyizi üzerine, Dairece; Sicil kayıtlarının illetini teşkil eden idari işlemin idari yargı yerinde iptal edilerek kayıtların dayanaksız hale geldiği ve sicil kaydının yolsuz tescil durumuna düştüğü belirlenmek ve benimsenmek suretiyle davalı Seyhan belediyesi yönünden hüküm kurulmasına yer olmadığına, diğer davalılar yönünden bilirkişi rapor ve krokisinde gösterildiği üzere eski hale ihya davasının kabulüne karar verilmiş olmasında kural alarak bir isabetsizlik bulunmadığı, ne var ki, mahkemece imar parselleri hakkında imarla oluşan sicil kayıtlarının iptaline karar verilmeksizin eski hale ihya kararı verilmiş olmasının doğru olmadığı hususlarına değinilerek bozulmuş, davacı vekili ile dahili davalı Çukurova Belediye Başkanlığı vekilince karar düzeltme isteğinde bulunulmuştur. Hemen belirtmek gerekir ki; Dairenin anılan bozma kararında bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Öte yandan; kamusal bir uygulama olan ve kişilerin iradesi dışında gerçekleştirilen imar işlemine karşı açılan davalarda kabul kararı verilmesi halinde imar parsel maliklerine yargılama gideri ile bu giderlerden sayılan avukatlık ücretinin yüklenemeyeceği de tartışmasızdır. Diğer taraftan, davanın açılmasına davalı Adana Büyükşehir Belediyesi ile Seyhan Belediyesi’nin yapmış oldukları işlemlerin sebep olduğu, çekişme konusu bölümün yargılama sırasında yeni kurulan Çukurova Belediyesi sınırları içerisine dahil edilerek Seyhan Belediyesi ile ilgisinin kalmadığı, ancak anılan Belediyenin yapmış olduğu işlemlerden halefiyet ilkesi gereği Çukurova Belediyesi’nin sorumlu olduğu, bu durumda yargılama giderleri ile bu giderlerden sayılan avukatlık ücretinden davalı Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile Çukurova Belediye Başkanlığının sorumlu tutulmuş olmasında da bir isabetsizlik yoktur. Ne var ki; çekişme konusu 1181 nolu kök parselin tapu kaydının getirtilip bilirkişi raporu denetlenmeden sonuca gidilmiş olması doğru olmadığı gibi, dava kabul edildiği halde, ihyasına karar verilen taşınmazın Hazine adına tesciline karar verilmemiş olması da doğru değildir. Yine, taraflar arasında mülkiyet ihtilafı bulunmayıp, davadaki istek kamusal tasarruftan kaynaklanan sicil kaydının düzeltilmesine ilişkin bulunduğundan hüküm altına alınması gerekli karar ilam harcı ile davacı yararına takdir edilecek avukatlık ücretinin maktu olması gerektiğinin düşünülmemesi de isabetsizdir. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/1539 K: 2011/2647 T: 09.03.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/4583 K: 2012/15526 T: 20.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2013/3164 K: 2013/4441 T: 28.03.2013 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/4407 K: 2011/7033 T: 09.06.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2013/188 K: 2013/1838 T: 13.02.2013 Taraflar arasında mülkiyet ihtilafı bulunmayıp, davadaki istek kamusal tasarruftan kaynaklanan sicil kaydının düzeltilmesine ilişkin bulunduğundan hüküm altına alınması gerekli karar ilam harcı ile avukatlık ücretinin maktu olması gerekirken nispi olarak tayin edilmiş olması doğru olmadığı gibi, ihyasına karar verilen çekişme konusu yerin tesciline karar verilmemiş olması da isabetsizdir. Taraflar arasında görülen davada; Davacı….nolu parselin önce…., daha sonra …. imar uygulamalarına tabi tutulduğunu, her iki idari işlemin de idari yargı yerinde iptal edildiğini ileri sürüp imar parselinin tapusunun iptali ile kök parsele dönüştürülerek ….. adına tescilini olmazsa tazminat istemiştir. Davalılar, davanın reddini savunmuşlardır. Davanın kısmen kabulüne ilişkin olarak verilen karar Dairece “Sicil kayıtlarının iptaline karar verilmeksizin eski hali ihya şeklinde karar verilmesi doğru olmadığı gibi parkın kabul kapsamı dışında bırakılmasının da doğru olmadığı” gerekçesiyle bozulmuş, bozmaya uyularak yapılan yargılama sonucunda mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir. Dava, imar işleminin iptali sebebiyle kadastral mülkiyet durumunun ihyası, mümkün olmadığı takdirde bedel isteğine ilişkin olup, mahkemece, hükmüne uyulan bozma ilamı doğrultusunda işlem yapılarak, sicil kayıtlarının illetini teşkil eden idari işlemin idari yargı yerinde iptal edilerek kayıtların dayanaksız hale geldiği ve sicil kaydının yolsuz tescil durumuna düştüğü belirlenmek ve benimsenmek suretiyle yazılı olduğu üzere karar verilmiş olmasında bir isabetsizlik yoktur. Davacı vekili, davalı … vekili ile dahili davalı … vekilinin bu yönlere değinen temyiz itirazları yerinde değildir. Reddine. Ancak, taraflar arasında mülkiyet ihtilafı bulunmayıp, davadaki istek kamusal tasarruftan kaynaklanan sicil kaydının düzeltilmesine ilişkin bulunduğundan hüküm altına alınması gerekli karar ilam harcı ile avukatlık ücretinin maktu olması gerekirken nispi olarak tayin edilmiş olması doğru olmadığı gibi, ihyasına karar verilen çekişme konusu yerin tesciline karar verilmemiş olması da isabetsizdir. Ne var ki; anılan bu hususlar yeniden yargılamayı gerektirmediğinden, hükmün 3. maddesindeki, ” …. davalılar adına olan tapu kaydının ve imarla oluşan sicil kayıtlarının iptali ile 1052 parsel sayılı kadastral hak durumuna dönülmek suretiyle eski hale ihyasına ” ibaresinden sonra ” …. adına tesciline ” ibaresinin eklenmesine, Hükmün 4. maddesindeki, ” Karar tarihi itibariyle keşif sonucu belirlenen 249.095,00 TL üzerinden alınması gereken 14.796,24.-TL harcın davalı … ve dahili davalı … Başkanlığından alınmasına” ibaresinin hüküm fıkrasından çıkartılarak, yerine; “Alınması gereken 21,15.-TL maktu karar ilam harcının davalı … ve dahili davalı … Başkanlığından alınarak hazineye gelir kaydına” ibaresinin, Yine hükmün 5. maddesindeki, ” Avukatlık Asgari ücret tarifesi uyarınca davacı vekilinin sarf ettiği emek ve mesaisi dikkate alınarak keşif sonucu belirlenen 249.095,00 TL üzerinden hesaplanan 19.395,70 TL nisbi vekalet ücreti takdiri ile davalı … ve dahili davalı … Başkanlığından alınarak davacıya verilmesine ” ibaresinin hüküm fıkrasından çıkartılarak, yerine; ” Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereği hesap edilen 1.200.-TL maktu vekalet ücretinin davalı … ile dahili davalı … Başkanlığından alınarak davacıya verilmesine ” ibaresinin eklenmesine, hükmün bu şekliyle 6100 sayılı H.M.K.’nın geçici 3. maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK’nın 438. (6100 sayılı HMK’nun 370/2. md.) maddesi uyarınca DÜZELTİLEREK ONANMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 13.02.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/12953 K: 2012/12235 T: 05.11.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/11622 K: 2012/456 T: 25.01.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/9868 K: 2011/12178 T: 05.12.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/11517 K: 2012/302 T: 18.01.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2008/6707 K: 2008/8798 T: 10.07.2008 İmar parsellerinin dayanağını oluşturan imar şuyulandırma işlemi ile alınan idari kararların belediyece ittihaz edilmiş olması davadaki isteğin imar parsellerine ilişkin tapu sicil kayıtlarının iptali ile kadastral parselin ihyasına ilişkin olduğu gözetildiğinde davalı belediyeye husumet tevcihini gerektirmeyeceği, davacılara kayıt maliklerine karşı dava açmaları konusunda olanak tanınması, açıldığı takdirde eldeki dava ile birleştirilmesi ve ondan sonra işin esası hakkında bir karar verilmesi. Taraflar arasında görülen davada; Davacılar, kadastro mahkemesi ilamı ile adlarına hükmen tescil edilen 1452 parsel sayılı taşınmazın imar uygulaması ile değişik imar parsellerine gittiğini, idari yargı yerince imar şuyulandırmasına ilişkin encümen kararının iptal edildiğini ileri sürerek tapu iptali ve 1452 parselin ihyası isteğinde bulunmuştur. Davalı, imar parsellerinin 3. kişilere satıldığını, üzerine meskenler yapıldığını, verilecek kararın uygulama imkanı bulunmadığını bildirip davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, imar şuyulandırmasına ilişkin idari kararın iptal edildiği, tescil işlemlerinin dayanağının ortadan kalktığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir. Dava, imar parsellerinin kadastral mülkiyet ve geometrik duruma döndürülmesi isteğine ilişkindir. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir. Dosya içeriği ve toplanan delilerden, daha önce kadastro mahkemesinde görülen dava sonunda 1452 parsel sayılı taşınmazın davacılar adına tescil edilerek derecaattan geçmek suretiyle hükmün kesinleştiği, Türk Medeni Kanununun 705. maddesi hükmü uyarınca tescilden önce taşınmazların mülkiyetinin davacılara geçtiği, ancak davanın devamı sırasında kadastrosu yapılan dava konusu taşınmazla ilgili imar şuyulandırması gerçekleştirilerek muhtelif imar parsellerinin tekemmül ettiği ve dava dışı bir çok kişi adına imar sicil kayıtlarının oluştuğu, ne var ki, imar parsellerinin dayanağını teşkil eden idari tasarrufun idari yargı yerinde iptal edildiği ve imar çap kayıtlarının illetten (dayanaktan) mücerret hale geldiği, böylece yolsuz tescil durumuna düştüğü anlaşılmaktadır. Davacılar, imar sicil kayıtlarının iptali ile eski kadastral parselin ihyası isteğiyle eldeki davayı husumeti belediyeye tevcih ederek açmışlardır. Hemen belirtilmelidir ki, kayıt iptal ve tescil davalarının kayıt malikleri aleyhine açılması zorunludur. Sicil maliklerinin yer almadığı bir davada kaydın iptalinin yasal olduğunu söyleyebilme olanağı yoktur. Diğer taraftan, imar parsellerinin dayanağını oluşturan imar şuyulandırma işlemi ile alınan idari kararların belediyece ittihaz edilmiş olması davadaki isteğin imar parsellerine ilişkin tapu sicil kayıtlarının iptali ile kadastral parselin ihyasına ilişkin olduğu gözetildiğinde davalı belediyeye husumet tevcihini gerektirmeyeceği, bir başka ifadeyle belediye aleyhine açılan davanın husumet yönünden reddine karar verilmesi gerekeceği kuşkusuzdur. O halde, davacılara kayıt maliklerine karşı dava açmaları konusunda olanak tanınması açıldığı takdirde eldeki dava ile birleştirilmesi ve ondan sonra işin esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu üzere hüküm kurulmuş olması isabetli değildir. Davalının bu yönlere değinen temyiz itirazları yerindedir. Kabulüyle hükmün açıklanan nedenden ötürü HUMK.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 10.07.2008 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2007/1510 K: 2007/2401 T: 08.03.2007 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/4346 K: 2012/15070 T: 13.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/15297 K: 2013/3678 T: 18.03.2013 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2005/4410 K: 2005/5071 T: 25.04.2005 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: E: 2004/488 K: 2004/1294 T: 18.2.2004 Davaya konu edilen tapu kaydını oluşturan işlemin kesinleşen idari yargı kararıyla ortadan kaldırılması halinde, tapu kaydı kendiliğinden hükümsüz hale gelmez. Kesinleşen bu idari karar, ilgilisine kadastral sicilin ihyası ( kadastral duruma dönülmesi ) için talep ve dava hakkı verir. Dava, imar uygulaması sonucu oluşan imar parsellerinin iptal ve tescili isteğine ilişkindir. Mahkemece, imar uygulamasının idari yargı yerinde iptal edildiğinden sözedilerek, karar verilmesine yer olmadığına şeklinde hüküm kurulmuştur. Bilindiği üzere, kadastral parsellerin imar uygulamasına tabi tutulması halinde kadastral kayıtların iptal edilerek imar parsellerine dönüştürüldüğü ve yeni sicillerin oluşturulduğu kuşkusuzdur. Davaya konu edilen tapu kaydını oluşturan işlemin kesinleşen idari yargı kararıyla ortadan kaldırılması halinde, tapu kaydı kendiliğinden hükümsüz hale gelmez. Kesinleşen bu idari karar, ilgilisine kadastral sicilin ihyası ( kadastral duruma dönülmesi ) için talep ve dava hakkı verir. O halde, hukuki dayanağı kalmayan ve bu sebeple yolsuz tescil niteliğini taşıyan imar parsellerinin tapudaki kaydının iptali ile imar öncesi kadastral parsele dönüştürülmesine karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu üzere hüküm kurulması isabetsizdir. Ayrıca, imar şuyulandırma işlemine herhangi bir katılımı bulunmayan Tapu Sicil Müdürlüğüne davada husumet yönetilmesi de doğru değildir. Davacı ve davalılardan Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünün temyiz itirazları yerindedir. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2005/10698 K: 2005/11936 T: 14.11.2005 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/4585 K: 2012/15073 T: 13.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/13190 K: 2012/15523 T: 20.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/17264 K: 2013/2776 T: 27.02.2013 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/10468 K: 2004/12856 T: 11.11.2004 Parselin iki kez imar uygulamasına tabi tutulması ve bunlardan ikincisinin iptal edilmesi durumunda yapılan 2. imar düzenlemesiyle yeni bir mülkiyet durumunun oluştuğu, ancak bu işlemin idari yargı yerinde iptal edildiği anlaşılırsa 1. imar düzenlemesindeki hak durumu gözetilmek suretiyle davanın sonuçlandırılmasının gerekeceği Dava, tapu iptali, tescil, olmadığı takdirde tazminat isteğine ilişkindir. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir. Dosya içeriğinden, toplanan delillerden; davacıların kayden miras bırakanına ait bulunan 308 kadastral parselin 21.3.1989 tarihinde imar uygulamasına tabi tutulduğu, bu uygulama ile adı geçenlerin kadastral parseldeki haklarının 6344 ada 2 ve 3 parsele gittiği, aynı yerde 5.10.1993 tarihinde yapılan 2. imar düzenlemesiyle yeni bir mülkiyet durumunun oluştuğu, ancak bu işlemin idari yargı yerinde iptal edildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda, 21.3.1989 tarihinde yapılan ve halen geçerliliğini koruyan 1. imar düzenlemesindeki hak durumu gözetilmek suretiyle davanın sonuçlandırılmasının gerekeceği kuşkusuzdur. Hal böyle olunca, davanın reddine karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı olduğu üzere hüküm kurulması doğru değildir. Davalıların temyiz itirazları yerindedir. Kabulü ile hükmün açıklanan nedenlerle HUMK.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 11.11.2004 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1994/1514 K: 1994/1963 T: 18.02.1994 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/1181 K: 2011/2464 T: 03.03.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/12192 K: 2012/15952 T: 27.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2013/399 K: 2013/1953 T: 14.02.2013 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: E: 1998/14662 K: 1999/20 T: 25.01.1999 İdari yargı yerinde açılan dava ile, eldeki tapu iptali tescil davasının konusu olan imar parsellerini oluşturan işlemin iptal edildiği, böylece imar çap kayıtlarının ortadan kalktığı anlaşıldığına göre; kadastral mülkiyet durumunun eski hale getirilmesi şeklinde bir hüküm kurulması gerekirken, kesinleşen idari mahkeme kararıyla iptal edilip ortadan kaldırılan işlemle oluşturulmuş imar çap kayıtları üzerinden hüküm kurulması doğru değildir. Davacı, kadastro parselinin belediye encümen kararı ile imar uygulamasına tabi tutulduğunu, kendisine yeni oluşan bir imar parseli verildiğini, ancak 3194 sayılı Yasanın 18. maddesine göre yapılan işlemin iptali için idari yargıda açtığı davanın kabulle sonuçlanıp kesinleştiğini bildirip, kadastro parselinden alınan 103 m2’lik yerin tapusunun iptali ile tescil isteğinde bulunmuştur. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir. Gerçekten, davacıya ait 1233 numaralı kadastro parselinin belediyece 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca şuyulandırmaya tabi tutulduğu, /eni oluşan 2117 nolu parselin davacıya komşu 2112, 2113, 2114, 2116, 2118 nolu parsellerinde davalılara verildiği tartışmasızdır. Ne var ki, idari yargı yerinde açılan dava ile imar parsellerini oluşturan işlemin iptal edildiği, böylece imar çap kayıtlarını oluşturan nedenin ortadan kalktığı anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca, kadastral mülkiyet durumunun ihyası (eski hale getirilmesi) şeklinde bir hüküm kurulması gerekirken, kesinleşen idari kararla iptal edilip ortadan kaldırılan işlemle oluşturulmuş imar çap kayıtları üzerinden hüküm kurulması doğru değildir. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/1777 K: 2011/3123 T: 17.03.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2013/7402 K: 2013/13481 T: 26.09.2013 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2013/4384 K: 2013/5484 T: 15.04.2013 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/6013 K: 2011/7628 T: 27.06.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2005/4410 K: 2005/5071 T: 25.04.2005 Davalı hazine davada Tapu Sicil Müdürlüğüne izafeten yasal hasım olarak yer almıştır. Bu durumda yargılama giderlerinden sorumlu tutulması doğru değildir. Dosya içeriğinden, toplanan delillerden çekişme konusu 1381,1981,1983 parsel sayılı taşınmazların İmar Yasası hükümleri uyarınca şuyulandırmaya tabi tutulduğu, anılan işlemin idari yargı yerinde iptalinden sonra eldeki davanın açıldığı; ne var ki, yargılama sırasında davalı belediye tarafından 24.4.2003 tarihli encümen kararı ile yeniden şuyulandırma işlemine tabi kılındığı, anılan işlemin halen geçerliliğini koruduğu, böylece davanın konusuz kaldığı anlaşıldığına göre yazılı olduğu üzere hüküm kurulmuş olmasında bir isabetsizlik yoktur. Ancak, davalı hazine davada Tapu Sicil Müdürlüğüne izafeten yasal hasım olarak yer almıştır. Bu durumda yargılama giderlerinden sorumlu tutulması doğru değildir. Ne var ki, bu husus yeniden yargılama yapılmasını zorunlu kılmadığından kurulan hükümdeki ” yargılama giderlerinin alınarak davacıya verilmesine” tümcesinin ” yargılama giderlerinin hazine dışındaki davalılardan alınarak davacıya verilmesine” şeklinde düzeltilmesine, hükmün düzeltilen bu şekliyle ONANMASINA, 25.4.2005 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/1777 K: 2011/3123 T: 17.03.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2013/7402 K: 2013/13481 T: 26.09.2013 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2013/4384 K: 2013/5484 T: 15.04.2013 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/6013 K: 2011/7628 T: 27.06.2011 4. İNŞAAT RUHSATI VE İSKAN İZNİ İLE İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI Danıştay 6. Dairesi E: 2002/2998 K: 2003/3204 GSM baz istasyonunun 3194 sayılı İmar Kanununun 5.maddesinde tanımlanan yapı niteliğinde olması nedeniyle ruhsata tabi olduğu hakkında İstemin Özeti: Ankara 9.İdare İdare Mahkemesinin 26.12.2001 günlü, E-.2001/249, K:2001/1531 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dava konusu İşlemle yıkımına karar verilen baz istasyonunun 3194 sayılı Kanunun 5. maddesinde tanımlanan yapı niteliğinde olması nedeniyle anılan yasa gereği ruhsata tabi olduğu gibi Ankara İmar Yönetmeliğinin 57/2-a maddesi uyarınca çatı arasına yapılması da mümkün olmadığından dava konusu işlemde mevzuata aykırılık bulunmamaktadır. Belirtilen nedenlerle işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, …, … İlçesi, 9480 ada, 20 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan binanın çatı arasına yapılan GSM baz istasyonunun, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yıktırılmasına ilişkin 30.11.2000 günlü, C/2000-6995-15 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporla, dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, binanın çatı arasına kurulan (2.20m x 1.30m x 2.65m) ebatlarında pimapenden kaplı olan, içinde elektronik aletler bulunan kutunun yapı olarak nitelendirilemeyeceği, çatı arasına yapılma imkanı olan su deposu, asansör kulesi gibi değerlendirilmesi gerektiği bu nedenle de ruhsata tabi olmadığı anlaşıldığından dava konusu işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı İdare vekili tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun Tanımlar başlıklı 5. maddesinde yapı; karada ve suda daimi ve muvakkat, resmi ve hususi yeraltı ve yerüstü inşaatı ile bunların ilave değişiklik ve tamirlerini içine alan sabit ve müteharrik tesisler olarak tanımlanmıştır. Ankara İmar Yönetmeliğinin 57. maddesinin 2/a bendinde “Çatı aralarına bağımsız bölüm yapılamaz. Bu kısımlarda ancak su deposu asansör kulesi ve son kattaki bağımsız bölümlerle daire içini irtibatlandırmak, ait olduğu bağımsız bölüm sınırlarını aşmamak ve bu bağımsız bölümün % 30 unu geçmemek kaydıyla piyesler yapılabilir. Çatıların yukarıdaki şekilde düzenlenmesi halinde piyes önleri teras olarak tertiplenemez” hükmü getirilmiştir. Mahkemece yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda (2.20×1.30×2.60m) ebatlarındaki baz istasyonunun binanın çatı arasına yerleştirildiği belirtilmiştir. Bu nitelikteki eklentinin yukarıda tanımı yapılan yapı niteliğinde olduğu ve ruhsatsız yapılamayacağı açıktır. Bu durumda, dava konusu işlemle yıkımına karar verilen baz istasyonunun, 3194 sayılı Kanunun 5. maddesinde tanımlanan yapı niteliğinde olması nedeniyle anılan yasa gereği ruhsata tabi olduğu gibi yukarıda anılan yönetmelik hükmüne göre çatı arasına yapılması da mümkün olmaması nedeniyle dava konusu işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığından işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında yasal isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle; Ankara 9. İdare Mahkemesinin 26.12.2001 günlü, E:2001/249, K:2001/1531 sayılı kararının bozulmasına, 10.120.000.- lira karar harcı ile fazladan yatırılan 7.530.000.- lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 21.5.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/213 K: 2005/6646 T: 26/12/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2003 4144 K: 2005 852 T: 15/02/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/3434 K: 2004/6885 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/469 K: 1983/3731 T: 24/11/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/4423 K: 2003/2093 1/25000 ve 1/5000 ölçekli planların iptal edilmesiyle 1/1000 ölçekli plan kendiliğinden yürürlükten kalkmayacağından, davacının inşaat ruhsatı verilmesi isteminin 1/1000 ölçekli plana göre değerlendirilmesi gerektiği İstemin Özeti: Danıştay Altıncı Dairesince verilen 18.4.2002 günlü, K:2002/2421 sayılı kararın; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istemidir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendine göre karar düzeltme istemi yerinde görüldüğünden 18.4.2002 günlü, E:2001/1898, K:2002/2421 sayılı kararı kaldırılarak işin esası incelendi. Dava, davacı kooperatifin ..,, …, … Bölge… Köyü bölgesinde … ada, … sayılı, …ada, … sayılı parsellerde kayıtlı taşınmaz üzerinde yapılacak konutların projelerinin onaylanarak inşaat ruhsatı verilmesi isteminin reddine ilişkin 5.6.2000 günlü, C02.RUH.530.6993 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dava konusu parselleri de kapsayan 1/5000 ölçekli nazım imar planının iptal edilmiş olması karşısında anılan plana dayanılarak yapılan 1/1000 ölçekli uygulama imar planının ve buna bağlı uygulama İşlemlerinin hukuki geçerliliğini yitirdiği, iptal kararı doğrultusunda yapılacak olan yeni planlar uyarınca inşaat ruhsatı istemin hakkında bir karar verilmesi gerekeceğinden, yeni planların onaylanması halinde işlem yapılabileceği belirtilerek İstemin reddine yönelik işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. 1/1000 ölçekli imar planı ve buna bağlı uygulama işlemlerinin idarece ya da yargı kararıyla iptal edilmeksizin üst ölçekli planlar olan 1/25000 ve 1/5000 ölçekli planların iptal edilmiş olmasıyla kendiliğinden hukuki gerçekliliğini yitirdiği dolayısıyla yürürlükten kalktığından söz edilemez. Dosyanın İncelenmesinden, bölgeye İlişkin 1/25000 ölçekli çevre düzeni planı ve 1/5000 ölçekli nazım imar planı yargı kararıyla iptal edilmiş ise de 1/1000 ölçekli uygulama imar planının yürürlükte olduğu ve idarece iptal edilmediği gibi dava konusu da edilmediği anlaşılmaktadır. Bu durumda, 1/1000 ölçekli uygulama İmar planı uyarınca davacının isteminin değerlendirilerek inşaat ruhsatının verilip verilemeyeceği konusunda idarece bir işlem tesis edilmesi gerekirken 1/25000 ve 1/5000 ölçekli planlar iptal edildiğinden bahisle İnşaat ruhsatı verilmemesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, davanın reddine ilişkin Ankara 8. İdare Mahkemesinin 12.12.2000 günlü, E:2000/710, K:2000/1361 sayılı kararında hukuki isabet bulunmadığından anılan kararın bozulmasına, 6.610.000.- lira karar harcı ile fazla yatırılan 4.920.000.- lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 26.3.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2010/9076 K: 2011/469 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/757 K: 1986/189 T: 19/02/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/4645 K: 2004/685 T: 11/02/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 2000/6064 K: 2002/274 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/3582 K: 2004/394 T: 23/01/2004 Ruhsatlı yapıdaki ruhsata aykırılığın ne olduğu hususuna açıklık getiren yapı tatil tutanağının düzenlemesi suretiyle bir tesbitin yapılması, bu tesbitin tebliği suretiyle davacının yapısını mevzuata uygun hale getirmesi hususunda uyarılması gerekirken, doğrudan yapının tamamının yıkılması sonucuna yol açacak şekilde inşaat ruhsatının ve yapı kullanma izin belgesinin iptali yönünde işlem tesis edilmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığı İstemin Özeti: Adana 1. İdare Mahkemesinin 28.12.2001 günlü, E:2000/1026, K:2001/2065 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dava konusu olayda davacıya ait yapıdaki ruhsata aykırılığın 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesi uyarınca tespitinin yapılması ve tespite ilişkin tutanağın tebliği suretiyle davacıya yapısını imar mevzuatına uygun hale getirme imkanı tanınması gerekirken, bu yol izlenilmeden doğrudan tüm yapının yıkılması sonucunu doğuracak şekilde yapıya ait ruhsatların ve yapı kullanma izninin iptal edildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda, belirtilen hususun göz önünde bulundurulması suretiyle yeniden karar verilmek üzere İdare Mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, ?, ? Mahallesi, 240 ada, 12 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan yapıya ait inşaat ruhsatı, tadilat ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi ve su aboneliğinin iptal edilmesine ilişkin 19.7.2000 günlü, 13/275 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyada yer alan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, uyuşmazlık konusu yapıda yan bahçe mesafesi içinde yapılan kapalı çıkmanın ruhsata bağlanmasının mümkün olmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesinde; “Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur. Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi, yapının ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mühürün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. Aksi takdirde, ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir.” hükmüne yer verilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlık konusu taşınmaz nedeniyle 9.4.1997 günlü, 97/2 sayılı inşaat ruhsatının, 16.5.2000 tarihli tadilat ruhsatının ve 17.5.2000 günlü, 200/9 sayılı yapı kullanma izin belgesinin verildiği, diğer taraftan, davalı idarece Fen İşleri Müdürlüğünün 19.7.2000 günlü, 1186 sayılı yazısı doğrultusunda, kapalı çıkma nedeniyle 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32.maddesi uyarınca inşaat ve tadilat ruhsatlarının, yapı kullanma izin belgesinin ve su aboneliğinin iptali yolundaki dava konusu işlemin tesis edildiği anlaşılmaktadır. İdare Mahkemesince karara esas alınan bilirkişi raporunda ise, davalı idarenin belediye encümeni kararında yapıldığını belirttiği kapalı çıkmanın niteliğinin yerinde tespiti yapılarak bahçe mesafesine tecavüzlü olduğundan bahisle ruhsata bağlanmasının mümkün olmadığı belirtilmiş bulunmaktadır. İmar mevzuatı uyarınca, davalı idare tarafından ruhsatlı yapıdaki ruhsata aykırılığın tespit edilmesi, tespite ilişkin tutanağın yapı yerine asılması, bir nüshasının da muhtara bırakılması suretiyle ilgilisine tebliğ edilmesi gerekmektedir. Böylece ilgiliye bu tarihten itibaren bir ay içinde söz konusu aykırılığı giderme veya bu aykırılık nedeniyle ruhsat başvurusunda bulunma imkanı tanınmaktadır. Ancak yapılan ikinci tespitte ruhsat alınmadığının veya ruhsata aykırılığın giderilmediği belirlenmiş ise yapıya ait ruhsatın iptali yoluna gidilebilecektir. Dava konusu olayda ise, ruhsatlı yapıdaki ruhsata aykırılığın ne olduğu hususuna açıklık getiren bir tespitin yapılmadığı, bu tespitin tebliği suretiyle davacının uyarılmadığı ve yapısını mevzuata uygun hale getirme imkanı tanınmadan Fen İşleri Müdürlüğü yazısı esas alınarak doğrudan yapıya ait ruhsatların ve yapı kullanma izin belgesinin iptali yolundaki işlemin tesis edildiği görülmektedir. Bu durumda, belirtilen hususlar göz önünde bulundurulmak suretiyle uyuşmazlık hakkında İdare Mahkemesince yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle, temyize konu Adana 1. İdare Mahkemesi’nin 28.12.2001 günlü, E:2000/1026, K:2001/2065 sayılı kararının bozulmasına, 10.120.000 TL. karar harcı ile fazla yatırılan 7.530.000.- TL. temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine, 23.1.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2003/8250 K: 2005/5485 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/4166 K: 2005/977 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/281 K: 2004/3882 T: 16/06/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1834 K: 2004/6658 T: 15/12/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 2001/4142 K: 2002/5462 T: 21/11/2002 Plan değişikliğinin iptalinin inşaat ruhsatının kendiliğinden iptali sonucunu doğurmayacağı açık olduğundan, hukuken geçerli inşaat ruhsatına dayalı olarak yapılan 4. Katın yıkımına ilişkin işlem mevzuata uyarlık bulunmadığı İstemin Özeti:… İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dava konusu işlemle yıkımına karar verilen 4.kata ait ruhsatın davalı idarece iptal edildiğine ilişkin herhangi bir bilgi ve belgenin dosyaya sunulmamış olması karşısında, hukuken geçerli olan inşaat ruhsatına dayalı olarak yapılan 4.katın yıkımına ilişkin işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığından, aksi yöndeki İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava … İlçesi, … Mahallesi, … ada, … sayılı parsel üzerinde bulunan yapının 4.katının ruhsatsız olduğundan bahisle 3194 sayılı İmar Kanununun 32.maddesi uyarınca yıkımına ilişkin 16.2.2000 günlü, 77 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, bir kat ilave inşaat imkanı tanınmasına ilişkin 6.5.1994 günlü, 54 sayılı belediye meclisi kararı üzerine ilave kat inşaatı için 14.2.1995 günlü inşaat ruhsatının alındığı ancak anılan belediye meclisi kararının … İdare Mahkemesi’nin … günlü, … sayılı kararla iptal edildiği ve bu kararın Danıştay 6.Dairesinin 24.4.1997 günlü, K:1997/3871 sayılı kararıyla onandığı, yapı kullanma izni başvurusunun reddedildiği ve anılan taşınmazın 13.1.2000 gününde mühürlendiği, bu durumda dava konusu yıkım işleminin yargı kararı ile ortadan kalkan imar planı değişikliği sonucu ruhsata aykırı bir duruma gelen yapının yasal hale getirilmesinden ibaret olduğu, davacının usulüne uygun olarak aldığı inşaat ruhsatının davacıya kazanılmış hak sağlamayacağı nedeniyle dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32.maddesinde, bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç, ruhsatsız yapılar ile ruhsat ve eklerine aykırı yapılan yapıların ilgili idarece yıktırılacağı öngörülmüştür. Dosyanın incelenmesinden, 27.1.1993 tarihinde zemin + 3 kat için inşaat ruhsatı alındığı, 6.5.1994 günlü 54 sayılı belediye meclisi kararıyla mevcut gabariye bir kat ilave inşaat imkanı tanınması üzerine 14.2.1995 gününde ilave kat için inşaat ruhsatı alındığı, ancak bir kat ilave inşaat hakkı tanıyan 6.5.1994 günlü, 54 sayılı belediye meclisi kararının açılan dava sonucu mahkemece iptal edilmesi üzerine 13.1.2000 gününde yapının mühürlendiği ve dava konusu işlem ile 4.katın ruhsatsız duruma geldiğinden bahisle yıkımına karar verildiği anlaşılmaktadır. Dava konusu olayda, yıkımına karar verilen 4.kat için düzenlenen inşaat ruhsatının dayanağı olan imar planı değişikliğinin yargı kararı ile iptal edilmiş olmasının, bu plan değişikliği esas alınarak verilen inşaat ruhsatının da kendiliğinden hükümsüz kalması sonucunu doğurmayacağı açıktır. Ayrıca davalı idare tarafından da söz konusu 4.kat için düzenlenen inşaat ruhsatının iptal edildiğine ilişkin herhangi bir bilgi ve belge dosyaya sunulmamıştır. Bu durumda, hukuken geçerli olan inşaat ruhsatına dayalı olarak yapılan 4.katın yıkımına ilişkin işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığından, aksi yöndeki İdare Mahkemesi kararında yasal isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle; … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının BOZULMASINA 21.11.2002 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2002/6073 K: 2004/3442 T: 02/06/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/3435 K: 2004/6378 T: 08/12/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1650 K: 2006/1921 T: 12/04/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/295 K: 2004/3797 T: 15/06/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 2001/5263 K: 2002/5185 İmar planının iptali üzerine davalı idarece yeniden plan yapılacağından, yapılacak planla getirilecek kullanım kararlarına ve yapılaşma koşullarına göre uyuşmazlık Konusu yapının durumunun yeniden değerlendirilmesi gerektiğinden yıkım kararı verilemeyeceği İstemin Özeti : İstanbul 1. İdare Mahkemesinin 21.6.2001 günlü, E:2000/1539, K:2001/898 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra İşin gereği görüşüldü: Dava,… pafta,… ada,… sayılı parsel üzerinde bulunan yapının yıkımına ilişkin 13.9.2000 günlü, 730 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, uyuşmazlık konusu taşınmaz için yerilen 26.7.1995 günlü, 995/3-38 sayılı inşaat ruhsatı ile dayanağı planların İstanbul 3. İdare Mahkemesinin 18.11.1997 günlü, E:1996/920, K: 1997/1435 sayılı kararıyla iptal edilmesi ve anılan kararın temyiz aşamasında onanması nedeniyle davalı idarece inşaat ruhsatının iptal edildiğinden bahisle tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; bu karar davacılar tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, düzenlendiği tarihte imar planına uygun olarak verilen 26.7.1995 tarihli ruhsata dayanılarak uyuşmazlık konusu inşaata başlanıldığı, söz konusu ruhsat ile dayanağı planların Mahkemece iptal edildiğinden bahisle 4.7.2000 gününde yapının durdurulduğu ve 13.9.2000 günlü, 730 sayılı işlemle de yıkımına karar verildiği anlaşılmaktadır. Olayda uyuşmazlık konusu taşınmazın bulunduğu alandaki 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planı değişikliklerinin Mahkemece iptal edilmesinden sonra, davalı idarece söz konusu alanda yeniden plan yapılacağı açıktır. Bu durumda, yapılacak planla getirilecek kullanım kararlarına ve yapılaşma koşullarına göre uyuşmazlık konusu yapının durumunun yeniden değerlendirilmesi gerektiğinden, bu aşamada anılan yapının yıkımına ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, İstanbul 1. İdare Mahkemesinin 21.6.2001 günlü, E:2000/1539, K:2001/898 sayılı kararının BOZULMASINA, …, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 15.11.2002 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/3064 K: 2007/4899 T: 17.09.2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/3489 K: 2005/4902 T: 19/10/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/6751 K: 2005/3236 T: 03/06/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/2700 K: 2004/6769 T: 21/12/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 2001/5448 K: 2002/4886 T: 07/11/2002 İdareye başvurudan itibaren 30 gün sonra yapı kullanma izni verilmiş sayılacağından yapı kullanma izni verilmemesi nedeniyle zararın doğduğundan söz edilemez. Bu nedenle, tazminat isteminin reddi gerektiği İstemin Özeti: … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … İlçesi, … ada, … sayılı parseldeki yapı için yapı kullanma izni verilmemesine ilişkin işlem ile bu işlem nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen … lira maddi, … lira manevi zararın tazmini istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, yapının mimari projesine aykırı olarak yol kotundan kaynaklanan problemler nedeniyle proje değişikliğinin söz konusu olduğu, daha sonraki aşamalarda davacının iskan ruhsatı için yerine getirmesi gerekli mükellefiyetleri yerine getirmediği, idarece ara kararına cevaben gönderilen yazıdan da davacının belirlenen eksiklikleri tamamlamadığı anlaşıldığından tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı, bu durumda, maddi ve manevi tazminatın koşullarının oluşmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun yapı kullanma iznini düzenleyen 30.maddesinin 2.fıkrasında, belediyelerin, valiliklerin mal sahiplerinin müracaatlarını en geç otuz gün içinde neticelendirmek mecburiyetinde olduğu, aksi halde bu müddetin sonunda yapının tamamının veya biten kısmının kullanılmasına izin verilmiş sayılacağı hükme bağlanmıştır. Anılan Yasa kuralı uyarınca davacının başvurusu üzerine yapının ruhsat ve eklerine uygun olduğu ve kullanılmasında fen bakımından mahzur görülmediğinin saptanması halinde ilgili idarece yapı kullanma izninin verileceği, başvuru tarihinden itibaren otuz gün içinde ilgili idarece yanıt verilmediği takdirde yapının kullanılmasına izin verilmiş sayılacağı açık olduğundan yapı kullanma izni verilmemesinden doğan bir zarardan söz edilemez. Bu durumda, davanın reddine ilişkin mahkeme kararında sonucu itibariyle isabetsizlik bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, temyize konu … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle onanmasına, 7.11.2002 gününde oyçokluğuyla karar verildi. KARŞI OY: İlgililerin müracaatı üzerine yapının ruhsat ve eklerine uygun olması ve kullanılmasında fen bakımından mahzur görülmemesi durumunda bir belge olarak yapı kullanma izninin verilmesi gerekir. Ancak olayda, davacının yapı kullanma izni verilebilmesi için gerekli olan ve idarece belirlenen eksiklikleri gidermediği anlaşıldığından yapı kullanma izni verilmemesinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Bu durumda, yapı kullanma izni verilmemesi işlemi ile bu işlemden doğduğu ileri sürülen tazminata ilişkin davanın reddine ilişkin mahkeme kararının aynen onanması gerektiği oyuyla çoğunluk kararına katılmıyoruz. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1978/3209 K: 1982/118 T: 09/02/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1977/5282 K: 1982/3528 T: 11/11/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/3495 K: 1993/4936 T: 28.11.1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3020 K: 1999/5481 T: 10.11.1999 Danıştay 6. Dairesi E: 2001/1396 K: 2002/2298 T: 16.4.2002 İdarelerin yargı kararlarının gereğini gecikmeksizin yerine getirmesi zorunludur ve yerine getirilmemesi durumunda ağır hizmet kusuru işlendiğinin kabulü gerekir. İdare aleyhine hükmedilen manevi tazminata, tazminat davasının açıldığı günden itibaren yasal faiz hükmedilmesi gerekir. İstemin Özeti: Antalya 2. İdare Mahkemesinin 1.11.2000 günlü, E:2000/980, K:2000/979 sayılı kararının manevi tazminata ilişkin bölümünün usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek taraflarca bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, davacının taşınmazına komşu, …, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaz için verilen inşaat ruhsatının kesinleşen mahkeme kararları ile iptal edilmesine rağmen, yargı kararının uygulanmaması nedeniyle zarara uğranıldığından bahisle, 1.000.000.000.-lira maddi, 1.000.000.000.-lira manevi tazminatın, idarenin işlem tesis etmesi gerektiği iddia edilen tarihten itibaren işletilecek yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, davanın kısmen reddi, kısmen de kabulü yolunda verilen kararın 850.000.OOO.lira maddi tazminat isteminin kabulüne istemin bu meblağı açan bölümünün ise reddine ilişkin kısmının onanması, diğer bölümlerinin ise bozulması yolunda Danıştay Altıncı Dairesince verilen 26.4.2000 günlü, E:1999/1643, K:2000/2469 sayılı kararın bozmaya ilişkin bölümüne uyularak, dava konusu olayda manevi tazminatın koşulları bulunduğundan, davacının duyduğu elem ve sıkıntıların da dikkate alınması suretiyle takdiren 250.000.000.-lira tutarındaki manevi tazminatın davalı idarelerce davacıya ödenmesi gerektiği, diğer taraftan maddi tazminat için hesaplanacak faizin ise yerleşik yargı içtihatları gereğince dava açma tarihinden itibaren yasal faiz oranında ödenmesi genektiği, manevi tazminata ilişkin olarak ise faiz yürütülmesine olanak bulunmadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, maddi tazminat için dava açma tarihi olan 18.10.1996 tarihinden itibaren işletilecek yasal faizin ve 250.000.000.-lira tutarındaki manevi tazminatın davalı idarelerce davacıya ödenmesine, manevi tazminat isteminin fazlası ile manevi tazminata yönelik faiz isteminin ise reddine karar verilmiş, bu kararın manevi tazminata ilişkin bölümü taraflarca temyiz edilmiştir. Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 138.maddesinde yasama ve yürütme organları ile idarenin mahkeme kararlarına uymak zorunda olduğu kurala bağlanmıştır. Bu kural uyarınca, idarelerin yargı kararlarının gereğini gecikmeksizin yerine getirmesi zorunludur ve yerine getirilmemesi durumunda ağır hizmet kusuru işlendiğinin kabulü gerekir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun “Kararların Sonuçları” başlıklı 28. maddesinin 3. fıkrasında da, Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemeleri kararlarına göre işlem tesis edilmeyen veya eylemde bulunulmayan hallerde idare aleyhine Danıştay ve ilgili idari mahkemede maddi ve manevi tazminat davası açılabileceği kuralı yer almaktadır. Manevi tazminat temelde gerçek bir tazmin aracı olmayıp doğrudan doğruya bir manevi tatmin aracıdır. Bir idari işlem veya eylem nedeniyle ızdırap duyan kişiye sadece tatmin aracı olan bir miktar para verilerek bu üzüntü ve sıkıntının tam olmasa bile bir miktar azaltılması temel amaçtır. Uyuşmazlık konusu olayda, davacı bağımsız bölüm, maliki olduğu binaya komşu parsel üzerine inşa edilen yapı nedeniyle huzurunun bozulduğunu, idarenin yargı kararını gereğini yerine getirmemesi nedeniyle 25 yıldır oturduğu daireyi terk ederek başka bir yere taşınmak zorunda kaldığını, yıllardır sürdürdüğü hukuk mücadelesi de dikkate alındığında çektiği acı ve sıkıntının kısmen de olsa karşılanması gerektiğini iddia etmektedir. Bu nedenle dava konusu olayda manevi taminatın koşulları bulunduğundan, davacının duyduğu elem ve sıkıntıların yargı kararının gereğinin yerine getirilmemiş olması nedeniyle halen devam ettiğinin de dikkate alınması suretiyle uygun bir miktar manevi tazminata hükmedilmesi gerekmektedir. Davacı 18.10.1996 gününde açtığı bu davada, yargı kararının gereğinin yerine getirilmemiş olması nedeniyle duyduğu elem ve ızdırabın karşılığı olarak 1.000.000.000.lira manevi tazminat istemiş, İdare mahkemesi kararında ise takdiren 250.000.000.lira manevi tazminat ödenmesine karar verilmiş ve bu miktara faiz de yürütülmemiştir. Doktrinde de kabul edildiği üzere, manevi tazminatın manevi tatmin aracı olmasından dolayı zenginleşmeye yol açmayacak miktarda, fakat idarenin olaydaki kusurunun niteliğini ve ağırlığını ifade edecek ölçüde ve tazminat olarak istenilen meblağın da göz önünde bulundurulması suretiyle saptanması zorunludur. Bu durumda, halen yargı kararının gereğinin yerine getirilmediği de dikkate alındığında 1.000.000.000.-lira manevi tazminat isteminin tamamının kabulüne karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmaktadır. Ayrıca, yargılama sürecinin uzun sürmesi ve ülkemizde yaşanan yüksek enflasyon da dikkate alındığında, manevi tazminata da tazminat davasının açıldığı gün olan 18.10.1996 gününden itibaren yasal faize hükmedilmesi gerekmektedir. SONUÇ: Açıklanan nedenlerle temyize konu Antalya 2. İdare Mahkemesinin 1.11.2000 günlü, E:2000/980, K:2000/979 sayılı kararının manevi tazminata ilişkin kısmını BOZULMASINA, 4.240.000’er lira karar harcı ile fazladan yatırılan 3.160.000’er lira harcı temyiz isteminde bulunanlara iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 16.4.2002 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1989/2722 K: 1991/3123 T: 17/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1095 K: 1992/72 T: 02/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3839 K: 1992/1435 T: 09/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4348 K: 1992/4207 T: 11/11/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 2001/192 K: 2002/1517 T: 13/03/2002 Köy konağı ve muhtarlık binasının ruhsat gerektiren yapılardan olduğu 3194/27 madde kapsamında olmadığı İstemin Özeti: …İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … İli, … İlçesi, … Köyü, … Mevkii, … pafta, … ve … parseller ile dere yatağı üzerine yapılan yapının 3194 sayılı Yasanın 32.maddesi uyarınca yıktırılmasına ilişkin 22.4.1999 günlü, 89 sayılı il lidare kurulu kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte incelenmesinden 3194 sayılı Yasanın 27.maddesi kapsamında olan ve dere içine inşa edilen köy konağının meydana gelecek bir sel taşkınında taşıyıcı duvarlarının hasar görerek stabilitesini yitirebileceği ve tehlike arz edeceği, yer seçiminin fenne uygun olmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 27.maddesinde, belediye ve mücavir alanlar dışında köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanların köy yerleşik alanları ve civarında ve mezralarda yaptıracağı konut, hayvancılık veya tarımsal amaçlı yapılar için inşaat ve iskan ruhsatı aranmaz, ancak yapının fen ve sağlık kurallarına uygun olması ve muhtarlıktan izin alınması gerekir, hükmü yer almıştır. Uyuşmazlık konusu köy konağı ve muhtarlık binası anılan maddede sayılmadığından inşası için ruhsat gerektiren yapılardandır. Dosyadaki bilirkişi raporunun incelenmesinden ise 7.5.1998 günlü tutanakla tespit edilerek mühürlenen ruhsatsız inşaatın dere yatağı içine inşa edilmiş olması nedeniyle ruhsata bağlanmasının mümkün olmadığı anlaşıldığından, tesis edilen dava konusu yıkım işleminde hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Bu durumda, davanın reddine ilişkin mahkeme kararında sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu …İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA 13.3.2002 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1434 K: 2006/1891 T: 12/04/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/98 K: 2006/2497 T: 08/05/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1459 K: 2006/5160 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/996 K: 1991/363 T: 06/03/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 2000/6064 K: 2002/274 Koruma Kurulunun plan değişikliği istemi hakkında 1 ay İçinde karar verilmezse değişikliğin yapılmış sayılacağı, trafo yerinin enerji müştemilatı olduğu ve TİP İmar Yönetmeliğine göre ruhsat gerekmediği, bildirilmesinin yeterli olduğu İstemin Özeti: Bursa 1, İdare Mahkemesinin 26.10.1999 günlü, E: 1998/517, K:1999/1114 sayılı kararının iptale ilişkin bölümünün usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava… ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerindeki tescilli Caminin bitişiğindeki trafo inşaatının koruma kurulundan izin alınmadan yapılması nedeniyle yıktırılmasına ve imar planındaki trafo yerinin iptal edilmesi amacıyla belediyesince hazırlanacak plan değişikliğinin koruma kuruluna getirilmesine ilişkin 28.5,1998 günlü, 6433 sayılı … Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, koruma amaçlı imar planının hazırlanması sırasında elektrik dağıtım projesine göre tesisi gereken bina tipi trafo merkezlerinin yerlerinin, belediye imar müdürlüğü ve planlama grubu ile temas kurularak kütle halinde imar planına işlendiği, 4.5.1991 tarihinde … Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunca uygun görülmesi üzerine … Büyükşehir Belediye Başkanlığınca onaylanan bu planın … İmar paftası üzerinde kadastral … pafta, … ada, … sayılı parseldeki … Caminin doğu tarafında trafo yeri ayrıldığı, sit alanlarında inşa edilecek trafo binalarına ait tip projelerin 10.10.1992 tarihli koruma kurulu kararı ile onaylandığı, dava konusu trafo inşaatı kurulca onaylı tip projeye göre, ancak imar planında cami duvarına bitişik kütle şeklinde işlenmiş yere değil biraz daha uzağına inşa edildiği, 4.5.1991 tarihinde … Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunca uygun görülüp 19.8.1991 tarihinde … Büyükşehir Belediye Başkanlığınca da onaylanarak yürürlüğe konulan … Koruma Amaçlı İmar Planında, dava konusu trafo yerinin kaldırılması istediğini İçeren dava konusu Kurul kararı 11.6.1998 günlü, 100 sayılı yazı ile aynı gün … Belediye Başkanlığına tebliğ edilmiş olmasına karşın, belediye meclisince bu yönde bir karar alınmadığından 2863 sayılı Yasanın 17.maddesi hükmü gereği kurul kararı ile trafo yerinin kaldırılmasına ilişkin plan değişikliğinin kesinleştiğinin kabulü gerektiğinden davanın plan değişikliğiyle ilgili kısmının reddine; plan notlarının I. Genel Hükümler bölümü 5.maddesine göre kuruldan önce izin alınması gerektiği öne sürülmekte ise de, anılan maddenin bu konuyla ilgisinin bulunmadığı, koruma amaçlı imar planında iki farklı plan metodolojisinin izlendiği, bunlardan birisinin kütle ile düzenlenen alanlar, diğerinin imar düzeni verilerek düzenlenen alanlar olduğu, kütle İle düzenlenen alanların “şartları II-A maddesinde açıklandıktan sonra III-B maddesinde diğer özel durumlarda uygulanacak hükümlerin belirtildiği, bu maddenin 5.alt maddesinde resmi kurum alanlarına koruma kurulu onayı ile yapılaşma izni verilebileceği öngörülmüş ise de; İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Yönetmelik eki cetvellere göre trafo merkezleri, kentsel teknik alt yapı alanları kapsamına giren enerji üretim dağıtım merkezi, resmi kurum alanları ile kentsel çalışma alanı kapsamında yönetim merkezi olduğu için plan notlarının resmi kurum alanı ile ilgili maddesinin trafo İçin uygulanamayacağı, Tip İmar Yönet meliğinin 59.maddesinde kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan ve yaptırılacak olan enerji tesisleri ve bunların müştemilatları için ruhsat alınmasına gerek bulunmadığı öngörüldüğünden trafo inşaatına başlandığı hususunun belediye başkanlığına bildirilmesinin yeterli olduğu, trafo inşaatı, koruma amaçlı imar planındaki yerinde değilse de, uygulamada tescilli binanın korunması için 2863 sayılı Kanunun amacına uygun olarak tescilli binadan uzağa yapıldığından İnşaatın o tarihte yürürlükte olan koruma amaçlı imar planına, onaylı projesine ve 2863 sayılı Kanuna aykırı sayılamayacağı, inşa edildiği tarihteki plana uygun olduğu, yapıldığı tarihteki plana ve mevzuata uygun bir yapının sonradan değiştirilen imar planına dayanılarak yıkılamayacağı gerekçesiyle dava konusu işlemin yıkıma ilişkin bölümünün iptaline karar verilmiş; kararın iptale ilişkin bölümü davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen iptali kısmen davanın reddi yolundaki temyize konu Bursa 1. İdare Mahkemesinin 26.10.1999 günlü, E:1998/517, K:1999/1114 sayılı kararının temyiz edilen bölümünde, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek mahkeme kararının anılan bölümünün onanmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 14.1.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1986/1156 K: 1987/11 T: 15/01/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/1165 K: 1987/1162 T: 26.11.1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/378 K: 1991/928 T: 30/04/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/3541 K: 2000/749 T: 10.2.2000 Danıştay 6. Dairesi E: 2000 3373 K: 2001/4396 T: 08/10/2001 Kapatılan ve yıkıma konu balkonların açık çıkma olup olmama durumuna göre ruhsata tabi işlemlerden sayılma durumu değişeceğinden, bu hususun araştırılması gerektiği İstemin Özeti:… İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dava konusu olayda, kapatılan balkonların açık çıkma olup olmama durumuna göre ruhsata tabi işlerden sayılma durumu değişeceğinden, bu husus araştırılmaksızın verilen temyize konu İdare Mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … Mahallesi, … pafta, .. ada, .. parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan binanın .. no.lu dairesinin arka ve yan cephede bulunan balkonlarının kapatılarak daireye ilave edilmesi suretiyle yapılan tadilatın 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun 13.maddesi uyarınca yıktırılmasına ilişkin … günlü, … sayılı büyük şehir belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporla dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, yan cephedeki balkonun duvarı kaldırılarak tamamen oda içine katıldığı, bu durumun binanın tasdikli projesine ve imar yönetmeliğine aykırı olduğundan ruhsat gerektirdiği, arka cephedeki balkonun propet duvarının ve balkonla oda arasındaki duvara dokunulmadan aliminyum doğrama ve camekan ile kapatıldığı, projesine ve imar yönetmeliğine aykırı olmadığı ve ruhsat gerektirmediğinin anlaşıldığı gerekçesiyle dava konusu işlemin arka cephedeki balkona ilişkin bölümünün iptaline, davanın yan cephedeki balkona ilişkin bölümünün reddine karar verilmiş; karar taraflarca temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 21.maddesinin 3.fıkrasında, derz, iç ve dış sıva, boya, badana, oluk, dere, doğrama, döşeme ve tavan kaplamaları, elektrik, sıhhi tesisat tamirleri ile çatı onarımı ve kiremit aktarılması ve yönetmeliğe uygun olarak mahallin hususiyetine göre belediyelerce hazırlanacak tamir yönetmeliklerinde belirtilecek taşıyıcı unsuru etkilemeyen diğer tadilatlar ve tamiratların ruhsata tabi olmayacağı hükme bağlanmıştır. İstanbul İmar Yönetmeliği’nin 8.05.maddesinde, bu yönetmelik hükümlerine aykırı olmamak, taşıyıcı elemanlara ve yapının ısı korunma şartları bukımından durumunu değiştirmemek koşulu ile bir bağımsız bölüm içinde kalan bölme duvarlarının kaldırılması, bahçe duvarı, duvar kaplaması, baca saçak ve benzeri elemanların tamirlerinin ruhsata tabi olmadığı belirtilmektedir. 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununun 19.maddesinin 2.fıkrasında, kat maliklerinden birinin bütün kat maliklerinin rızası olmadıkça ana gayrimenkulün ortak yerlerinde, inşaat onarım ve tesisleri, değişik renkte dış badana ve boya yaptıramayacağı, kendi bağımsız bölümünde ise ana yapıya zarar verecek nitelikte onarım, tesis ve değişiklik yapamayacağı kuralı yer almaktadır. Dava konusu olayda, kapatılan balkonların açık çıkma olup olmadıklarının araştırılması, açık çıkma olmaması durumunda sadece balkonun oda duvarlarının binanın taşıyıcı unsurlarını etkilemeyen bir şekilde kaldırılmış olması halinin ilgili mevzuata göre ruhsata tabi işlerden olmadığı hususunun göz önünde bulundurulması ve belirtilen bu hususlar araştırıldıktan sonra yeniden karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının BOZULMASINA 8.10.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1434 K: 2006/1891 T: 12/04/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/98 K: 2006/2497 T: 08/05/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/6073 K: 2004/3442 T: 02/06/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/996 K: 1991/363 T: 06/03/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 2000/2186 K: 2001/2341 T: 07/05/2001 İmar planında ayrık nizama tabı olan ve tevhit koşulu bulunan iki parsele ikiz blok nizam imar durumunun verilemeyeceği İstemin Özeti:… İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … Mevkii, … pafta, … ada, … sayılı davacılara ait parselin bitişik … sayılı parselle tevhit edilmesi yolundaki imar durumu üzerine … sayılı parsel maliklerinin tevhit için muvafakatlerinin olmaması nedeniyle ikiz blok imar durumu verilmesi isteminin … sayılı parselle tevhit edilmeden uygulama yapılamayacağı gerekçesiyle reddine ilişkin … günlü, … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporla dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, imar planında tevhit koşulu getirilerek ortaya çıkacak yapının koşullarına bağlı kalınarak tek elden yapılanma yerine ikiz blok yapı koşuluyla ayrı elden yapılaşmanın mümkün olduğu anlaşıldığından, dava konusu işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş; karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, dava konusu … ve … parsel sayılı taşınmazların imar planında (A-4) lejantıyla ayrık nizam yapılaşma koşulunun olduğu bölgede bulunduğu ve … sayılı parselin imar planına göre bağımsız olarak yapılaşmanın mümkün olmaması nedeniyle bitişik davacılara ait … sayılı parselle tevhit edilmesi koşulunun getirildiği anlaşılmaktadır. İmar planı dahilindeki taşınmazlar imar planına aykırı olarak kullanılamayacağından ayrık nizama tabi olan bir taşınmazda blok nizamda yapılaşmaya gidilmesi mümkün değildir. Yapılaşma imar planına uygun olmak zorundadır. Dava konusu olayda herhangi bir imar planı değişikliği de söz konusu olmadığına göre imar planında ayrık nizam koşullu yerde kalan taşınmaz için davacıların blok nizam imar durumu isteminin reddine ilişkin dava konusu işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığından, aksi yöndeki idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının BOZULMASINA 7.5.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2002/6073 K: 2004/3442 T: 02/06/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/6061 K: 2004/3996 T: 21/06/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/2808 K: 1983/939 T: 03/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/4256 K: 1983/1037 T: 14/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/3991 K: 2004/418 T: 26.01.2004 Ruhsat tarihinden itibaren iki yıl içinde inşasına başlanmayan veya başlanıp da her ne sebeple olursa olsun başlama müddetiyle birlikte beş yıl içinde bitirilmeyen ve süresi içinde ruhsat yenilemesi de yapılmayan yapılara verilen ruhsatın hükümsüz sayılacağı, ruhsatsız sayılan yapılar hakkında yeniden ruhsat alma tarihinde yürürlükte bulunan plan ve mevzuat hükümlerinin, ruhsat süresi içinde tamamlanması mümkün olmayan yapılar için ruhsat yenilemesinin beşinci yılı içinde yapılacağı, bu yapılar hakkında ise ruhsat alma tarihindeki yürürlükteki mevzuat hükümlerinin uygulanması gerektiği İstemin Özeti: Zonguldak İdare Mahkemesinin 13.3.2002 günlü, E:2000/1007, K:2002/354 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Savcısı Düşüncesi: ? ? Mahallesi, 365 ada, 9 parselde bulunan davacıya ait taşınmaz üzerine 31.12.1993 günlü ve 2915 sayılı inşaat ruhsatı ile yapılan yapının ruhsat süresi içinde bitirilmemesi nedeniyle ruhsat yenileme isteminin ve 28.2.1994 günlü ve 42 sayılı Belediye Meclisi kararıyla onanan imar planında yeşil alana ayrılan parseli ile ilgili mağduriyetinin giderilmesi talebinin reddine ilişkin 21.9.2000 günlü ve 2405 sayılı Belediye Başkanlığı işleminin, inşaata başladığı tarihte yürürlükte bulunan imar planına uygun olarak inşaat ruhsatı alındığı ve inşaata başlandığı açık olduğundan ortada kazanılmış bir hakkın bulunduğu gerekçesiyle inşaat ruhsatının yenilenmemesine ilişkin kısmını iptal eden mahkeme kararının bozulması istenilmektedir. Dosyanın incelenmesinden davacının 31.12.1993 tarihinde ruhsat aldığı inşaatını beş yıl içinde tamamlayamadığı, 19.9.2000 tarihinde ruhsat yenileme ve 28.2.1994 günlü ve 42 sayılı Belediye Meclisi Kararıyla onanan ? Kentsel Sit Alanı Dışı İmar planıyla yeşil alana ayrılan parseli ile ilgili mağduriyetinin giderilmesi talebinde bulunduğu, bu talebin 23.12.1991 günlü ve 499 sayılı Belediye Meclisi kararıyla onanan imar planı değişikliğine göre 31.12.1993 tarihinde inşaat ruhsatı düzenlendiği ancak bu değişikliğin 28.2.1994 günlü ve 42 sayılı Belediye Meclisi kararıyla onanan ? Kentsel Sit Alanı Dışı İmar Planı Revizyonunda İller Bankası tarafından dolgu zemin üzerinde bulunduğu nedeniyle onanmadığından ve beş yıldan sonra ruhsat yenileme talebinde bulunulduğundan söz edilerek reddedildiği anlaşılmaktadır. 3194 sayılı İmar Kanununun 29. ve 3030 sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tıp İmar Yönetmeliğinin 12. maddelerine göre inşaat ruhsatı alındıktan sonra inşaata başlama ve inşaat bitirme için tanınan iki ve beş yıllık sürelere uyulmaması halinde verilmiş ruhsat geçersiz sayılmakta, yine bu maddelere göre yapı sahiplerine inşaata devam edip tamamlayabilmek için yeniden ruhsat alma ve yeni ruhsatın alınacağı tarihteki imar durumuna uyma zorunluluğu getirilmiş bulunmaktadır. Bu durumda davacının inşaatını süresi içinde tamamlamayarak beş yıl sonra talep ettiği inşaat ruhsatının yenilenmemesine ilişkin işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığından aksi yolda verilen mahkeme kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyiz konusu mahkeme kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, ? İli, Merkez, ? Mahallesi, 6 pafta, 365 ada, 9 parsel sayılı taşınmaz üzerinde kısmen yapılan yapıya ait 31.12.1993 günlü, 2915 sayılı inşaat ruhsatının yenilenmesine ilişkin 19.9.2000 günlü davacı isteminin reddine ilişkin 21.9.2000 günlü, 1187/2405 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, uyuşmazlık konusu taşınmaz üzerinde 31.12.1993 günlü, 2915 sayılı inşaat ruhsatına istinaden yapılan yapının 5 yıllık süre içerisinde tamamlanamaması üzerine davacı tarafından 19.9.2000 gününde ruhsatın yenilenmesinin istenildiği, söz konusu ruhsat tarihinden sonra 28.2.1994 günlü, 42 sayılı belediye meclisi kararıyla yapılan imar planı değişikliği ile taşınmazın bulunduğu yer konut alanından çıkarılarak yeşil alan olarak belirlenmiş ise de, davacıya ait ruhsatın verildiği tarihteki imar planına uygun olduğu bu nedenle davacının kazanılmış hakkının doğduğu anlaşıldığından, ruhsat yenilenmesi isteminin plan değişikliği nedeniyle reddedilmesi yolundaki dava konusu işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 29. maddesinin 1. fıkrasında, yapıya başlama müddetinin ruhsat tarihinden itibaren iki yıl olduğu, bu müddet zarfında yapıya başlanılmadığı veya yapıya başlanıp ta her ne sebeple olursa olsun başlama müddetiyle birlikte beş yıl içinde bitirilmediği taktirde verilen ruhsat hükümsüz sayılacağı, bu durumda yeniden ruhsat alınmasının mecburi olduğu ve başlanmış inşaatlarda kazanılmış hakların saklı olduğu hükme bağlanmıştır. 3030 sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinin 12. maddesinde; ruhsat süresi içinde tamamlanması mümkün olamayacağı için beşinci yıl içinde ruhsat yenilemek üzere ilgili idareye başvurarak ruhsat yenilemesi yapılan yapılar hakkında, ruhsat alma tarihindeki yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerinin uygulanacağı, inşasına 2 yıl içinde başlanılmayan veya ruhsat süresi içinde tamamlanmayan ve süresi içinde ruhsat yenilemesi yapılmayan yapıların ruhsatsız yapı olarak değerlendirileceği, bu yapılar hakkında yeniden ruhsat alma tarihinde yürürlükte bulunan plan ve mevzuat hükümlerinin uygulanacağı kuralları yer almıştır. Anılan hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden, ruhsat tarihinden itibaren iki yıl içinde inşasına başlanmayan veya başlanıp da her ne sebeple olursa olsun başlama müddetiyle birlikte beş yıl içinde bitirilmeyen ve süresi içinde ruhsat yenilemesi de yapılmayan yapılara verilen ruhsatın hükümsüz sayılacağı, ruhsatsız sayılan yapılar hakkında yeniden ruhsat alma tarihindeki yürürlükte bulunan plan ve mevzuat hükümlerinin, ruhsat süresi içinde tamamlanması mümkün olamayan yapılar için ruhsat yenilemesinin beşinci yıl içinde yapılacağı, bu yapılar hakkında ise ruhsat alma tarihindeki yürürlükteki mevzuat hükümlerinin uygulanacağı anlaşılmaktadır. Dosyanın incelenmesinden, davacının 31.12.1993 günlü yapı ruhsatı aldığı, ancak yapısını 5 yıl içinde tamamlayamadığı, 19.9.2000 gününde ruhsat yenileme istemiyle yaptığı başvurunun da, taşınmazın bulunduğu yerin imar planında 2 yeşil alana ayrılması nedeniyle reddilmesi üzerine bakılmakta olunan davanın açıldığı anlaşılmıştır. Uyuşmazlık konusu olayda, 31.12.1993 gününde eski inşaat ruhsatının verildiği tarihten itibaren 5 yıl içinde inşaatın tamamlanmadığı, bu 5 yıllık süre içerisinde ruhsatın yenilenmesi istemiyle başvuruda bulunulmaması nedeniyle eski ruhsat hukuki geçerliliğini yitirdiğinden davacının ruhsat başvurusunun, başvuru tarihinde yürürlükte bulunan plan ve mevzuat hükümlerinin uygulanması suretiyle çözümlenmesi gerekmektedir. Bu durumda, davacının taşınmazı, ruhsat yenilenme istemiyle yapılan başvuru tarihinde yürürlükte olan imar planında yeşil alanda kalması nedeniyle ruhsat verilmesi mümkün olmadığından dava konusu işlemde mevzuata aykırılık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, Zonguldak İdare Mahkemesinin 13.3.2002 günlü, E:2000/1007, K:2002/354 sayılı kararının bozulmasına, 10.120.000-lira karar harcı ile fazla yatırılan 7.530.000- lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 26.1.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1979/2104 K: 1982/62 T: 05/02/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/3683 K: 1982/774 T: 30/03/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/4453 K: 2007/6360 T: 12.11.2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1434 K: 2006/1891 T: 12/04/2006 Danıştay 9. Dairesi E: 1999/4900 K: 2000/4047 T: 19.12.2000 Dava konusu yol katılım payı 3194 sayılı Kanunun 23. maddesi uyarınca istenmiş bulunduğundan uyuşmazlığın idare mahkemesince çözümlenmesi gerekmektedir. İstemin Özeti: Yükümlü adına tahakkuk ettirilip tahsil olunan yol teknik alt yapı bedelinin yasal faizi ile birlikte taraflarına ret ve iadesi istemiyle yapılan düzeltme – şikayet başvurusunun reddine dair … Büyükşehir Belediye Başkanlığı işleminin iptali istemiyle açılan davada, 2464 sayılı Kanunun 86 ve 89. maddelerinde yol harcamalarına katılma payının düzenlendiği, anılan yasa hükmü gereği yol harcamalarına katılma payının arsanın vergi değerinin % 2’sini geçemeyeceği, olayda dosyadaki belge ve bilgilere göre yükümlüye ait taşınmazın emlak vergi değerinin 6.347.460.000.-lira olduğu anlaşıldığından yükümlü vakıftan 126.949.200.-lira yol harcamalarına katılma payı alınması gerektiği, buna göre yükümlüden tahsil edilen 843.540.000.-liradan anılan miktarın düşülmesi sonucunda 716.590.800.-liranın davacıya red ve iadesi gerektiği, yükümlünün faiz isteminin ise 2577 sayılı Kanunun 28/6. maddesine göre yerinde olmadığı gerekçesiyle kısmen kabul ederek 716.590.800.-liralık yol harcamalarına katılma payının red ve iadesine, 126.949.200.-liranın onanmasına, faiz isteminin ise reddine hükmeden Ankara 6. Vergi Mahkemesinin 12.10.1999 tarih ve 1999/616 sayılı kararının; yükümlüden istenen katılma payının yerinde olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince işin gereği görüşüldü: Dosyanın incelenmesinden: yükümlü vakfın 49 yıllığına irtifak hakkı tesis ettiği … İlçesi … ada … parselde bulunan arsa üzerine inşaat ruhsatı alınması aşamasında inşaat yapılabilmesi için 3194 sayılı Kanunun 23. madde hükmüne istinaden tahsil edilen 843.540.000.-lira yol Katılım bedelinin faizi ile birlikte taraflarına red ve iadesi istemiyle düzeltme-şikayet başvurusunda bulunduğu, bu istemin reddine dair 25.5.1999 tarih ve 735 sayılı … Büyükşehir Belediye Başkanlığı işleminin iptali istemiyle açılan davada, vergi mahkemesince ihtilaf konusu meblağın yol harcamalarına katılma payı olarak değerlendirilmesi suretiyle hüküm tesis edilerek davanın kısmen kabul edildiği görülmüştür. 3194 sayılı İmar Kanununun 23. maddesinde, iskan hudutları içinde olup da, imar planının beldenin inkişafına ayrılmış bulunan sahalarda parselasyon planları tasdik edilmiş olmakla beraber yolu, pis ve içme suyu şebekeleri gibi teknik altyapı henüz yapılmamış olan yerlerde, ilgili idarenin izni halinde ve ilgili idarece hazırlanacak projeye uygun olarak yaptıranlara veya parselleri hizasına rastlayan ve yönetmelikte belirtildiği şekilde hissesine düşen teknik altyapı bedelini, % 25 peşin ödeyip geri kalan % 75’ini altyapı hizmetinin ilgili idaresince tamamlanacağı tarihten en geç altı ay içinde ödemeyi taahhüt edenlere yapı ruhsatı verileceği hükme bağlanmıştır 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanunun 5. maddesinde, idare mahkemelerinin, vergi mahkemelerinin görevine giren davalarla ilgili ilk derecede Danıştay da çözümlenecek olanlar dışındaki iptal davalarını, tam yargı davalarını, genel hizmetlerden birinin yürütülmesi için yapılan idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davaları, diğer kanunlarla verilen işleri çözümleyeceği hükme bağlanmıştır. İdari yargıda açılan davalarda uyuşmazlığın çözümü için yapılan incelemenin başında görev konusu yer almaktadır. Olayda 3194 sayılı Kanunun 23. madde hükmüne göre davacıya ait inşaat nedeniyle ruhsat verilmesi aşamasında 3194 sayılı Kanunun 23. maddesi uyarınca yol teknik alt yapı bedeli istendiği anlaşıldığından uyuşmazlık yukarıda yer alan madde gereğince vergi mahkemesinin görev alanına girmemektedir. Bu hükümler karşısında idare mahkemesinin görevine giren bu konuda idare mahkemesince karar verilmesi gerekirken vergi mahkemesince olayın harcamalara katılma payı olarak değerlendirilmesi suretiyle işin esasına girilerek hüküm tesis edilmesinde yasaya uygunluk görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile Ankara 6. Vergi Mahkemesinin 12.10.1999 tarih ve 1999/616 sayılı kararın bozulmasına 19.12.2000 tarihinde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 9. Dairesi E: 1984/2121 K: 1986/3856 T: 31/12/1986 Danıştay 9. Dairesi E: 1994/6166 K: 1995/3654 T: 26.12.1995 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2227 K: 1992/390 T: 30/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1959 K: 1992/3046 T: 24/06/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/4802 K: 2000/2470 T: 26.4.2000 İmara uygun inşaat yapmaya elverişli durumda bulunan davacılara ait taşınmaz üzerine inşaat yapılması için izin verilmesi yolundaki istemin, komşu parselin konumundan bahisle ve imar planında tevhide ilişkin bir koşul öngörülmemiş olmasına rağmen tevhit şartı aranarak reddedilmesinde hukuka uyarlık yoktur. İstemin Özeti: İstanbul 1. İdare Mahkemesinin 16.6.1999 günlü, E: 1997/1434, K: 1999/819 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava… 40 pafta, 1332 ada, 4 parsel sayılı davacılara ait taşınmaz için komşu 12 parsel sayılı üçüncü kişilere ait taşınmaz ile tevhit edilmeden inşaat izni verilemeyeceği yolunda tesis edilen 17.1.1995 günlü, 94/20184 sayılı davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince, davanın süre aşımı nedeniyle reddi yolunda verilen kararın Danıştay 6. Dairesinin 18.9.1996 günlü, E: 1995/7411, K: 1996/3543 sayılı kararı ile bozulması üzerine bozma kararına uyularak, uyuşmazlığın esasının incelendiği, mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen raporun dosyada bulunan bilgi ve belgelerle birlikte değerlendirilmesinden, imar planında H=12.50 m. irtifalı konut alanında kalan davacılara ait 330 m2 lik 4 parsel sayılı taşınmazın imar planına göre yapılaşmaya uygun büyüklükte olduğu, ancak, 23 m2 yüzölçümündeki komşu 12 parsel sayılı taşınmazın tek başına inşaat yapılmasına uygun olmadığı ve parselin diğer tarafına komşu durumda olan 11 parsel sayılı taşınmazın yapılaşmış olması nedeniyle tek seçeneğin davacıların parseli ile tevhit edilmesi olduğu anlaşıldığından, işlemde hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacılar tarafından temyiz edilmiştir. Dosyada bulunan bilgi ve belgelerin, idare mahkemesince karara esas alınan bilirkişi raporu ile birlikte incelenmesinden, davacılara ait 4 parsel sayılı taşınmazın 22.3.1973 onanlı 1/500 ölçekli … Merkez İmar Planında H: 12.50 m. irtifalı blok nizam konut alanında kaldığı ve müstakil inşaat yapılmasına elverişli durumda olduğu, komşu 12 parsel sayılı taşınmazın bloklar arası bahçe sahasında kaldığı ve 23 m2 lik bu parselin inşaat yapılmasına uygun büyüklükte olmadığı, yörenin 22.3.1994 onanlı 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 22.3.1973 onanlı 1/500 ölçekli … Merkez İmar Planı lejantlarında tevhit koşulları ile ilgili kayda rastlanılmadığı, ayrıca, parsellerin bulunduğu bölgede 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca parselasyon işlemi tesis edilmesi mümkün olmasına rağmen bu yolda bir çalışma da yapılmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, imara uygun inşaat yapmaya elverişli durumda bulunan davacılara ait taşınmaz üzerine inşaat yapılması için izin verilmesi yolundaki istemin, komşu parselin konumundan bahisle ve imar planında tevhide ilişkin bir koşul öngörülmemiş olmasına rağmen tevhit şartı aranarak reddedilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığından, idare mahkemesince davanın reddedilmesinde isabet görülmemiştir. SONUÇ: Açıklanan nedenlerle İstanbul 1. İdare Mahkemesinin 16.6.1999 günlü, E: 1997/1434, K: 1999/819 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 26.4.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1981/2808 K: 1983/939 T: 03/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/4256 K: 1983/1037 T: 14/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/4437 K: 1983/1097 T: 21/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/4764 K: 1983/1303 T: 28/03/1985/ Danıştay 6. Dairesi E: 1999/1643 K: 2000/2469 Yargı kararının gereğinin yerine getirilmemesi nedeniyle zarara uğranıldığından bahisle maddi ve manevi zararın tazmini istemiyle açılan tazminat davasında idare mahkemesi kararının maddi tazminata ilişkin bölümünde isabetsizlik bulunmadığı ancak uygun bir miktar manevi tazminata da hükmedilmesi ve yasal faizin dava tarihinden itibaren hesaplanması gerektiği İstemin Özeti: Antalya 2.İdare Mahkemesinin 19.11.1998 günlü, E:1996/1255, K:1998/1048 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek taraflarca bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava. davacının taşınmazına komşu… Mahallesi. 1017 ada. 5 parsel sayılı taşınmaz için verilen inşaat ruhsatının kesinleşen mahkeme kararları ile iptal edilmesine rağmen, yargı kararının uygulanmaması nedeniyle zarara uğratıldığından bahisle 1000.000.000.-lira maddi. 1.000.000.000.-lira manevi tazminatın, idarenin işlem tesis etmesi gerektiği iddia edilen tarihten itibaren işletilecek yasal fai2i ile birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılmış: idare mahkemesince, mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen raporun dosyada bulunan bilgi ve belgelerle birlikte değerlendirilmesinden, davacının bağımsız bölüm maliki olduğu binaya komşu parselde üçüncü kişi tarafından inşa edilen yapı için verilen inşaat ruhsatının ve bu ruhsatın dayanağı olan, imar planının lejantında değişiklik yapılarak 0.5 m. olan su basman kotunun 2.50 m.ye çıkartılması yolundaki belediye meclisi kararının iptali istemiyle açılan davada Antalya İdare Mahkemesince verilen ve kesinleşen 27.6.1995 günlü. E:1992/390. K:1995/481 sayılı iptal kararın 17.7.1995 gününde davalı idareye tebliğ edilmesine rağmen uygulanmaması ve davacının 20.6.1996 günlü dilekçesi ile idareye yaptığı müracaatın reddi üzerine bu davanın açıldığı; bu durumda yargı kararının gereğinin yerine getirilmemesi nedeniyle uğranılan maddi zararın tazmininin zorunlu olduğu, bilirkişilerin 18.7.1995 günü itibariyle davacının dairesinin (bina cephesi, hava akımı. ışıK: manzara gibi özelliklerin de dikkate alınması sonucunda) ekonomik değerinde 850.000.000.- lira maddi kayıp olacağım belirlemiş olmaları nedeniyle bu meblağın 18.7.1995 gününden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine, maddi tazminat isteminin fazlası ile manevi tazminat isteminin reddine karar verilmiş, bu karar taraflarca temyiz edilmiştir. İdare mahkemesi kararının 850.000.000.-lira maddi tazminat isteminin kabulüne, fazlaya ilişkin kısmının ise reddine ilişkin bölümünde 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır. Manevi tazminat temelde gerçek bir tazmin aracı olmayıp doğrudan doğruya bir manevi tatmin aracıdır. Bir idari işlem veya eylem nedeniyle ızdırap duyan kişiye sadece tatmin aracı olan bir miktar para verilerek bu üzüntü ve sıkıntının tam olmasa bile bir miktar azaltılması temel amaçtır. . Uyuşmazlık konusu olayda, davacı bağımsız bölüm maliki olduğu binaya komşu parsel üzerine inşa edilen yapı nedeniyle huzurunun bozulduğunu, idarenin yargı kararının gereğini yerine getirmemesi nedeniyle 25 yıldır oturduğu daireyi terk ederek başka bir yere taşınmak zorunda kaldığını, yılladır sürdürdüğü hukuk mücadelesi de dikkate alındığında çektiği acı ve sıkıntının kısmen de olsa karşılanması gerektiğini iddia etmektedir. Bu durum karşısında, dava konusu olayda manevi tazminatın koşulları bulunduğundan, davacının duyduğu elem ve sıkıntılarında dikkate alınması suretiyle uygun bir miktar manevi tazminata hükmedilmesi gerekmektedir. Diğer taraftan, mahkeme, imar planı ve inşaat ruhsatının iptaline ilişkin idare mahkemesi kararının davalı idareye tebliğini izleyen günden itibaren hesaplanacak yasal faizin davacıya ödenmesine karar vermiş ise de, yerleşmiş yargısal içtihatlara göre, tazminata dava tarihinden itibaren yasal faiz işletilmesi gerekmektedir. Bu nedenle, tazminat davasının açıldığı gün olan 18.10.1996 gününden itibaren yasal faize hükmedilmesi. fazlaya ilişkin istemin ise reddi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle temyize konu Antalya 2.İdare Mahkemesinin119.11,1998 günlü, E:1996/1255, K:1998/1048 sayılı kararının 850.000.000.- lira maddi tazminat isteminin kabulüne, istemin bu meblağı aşan bölümün ise reddine ilişkin kısmının onanmasına, kararın diğer bölümlerinin ise bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 26.4.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2009/12899 K: 2010/3038 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/1279 K: 1986/1051 T: 09/12/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/585 K: 1987/89 T: 27/01/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/736 K: 1987/284 T: 25/03/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/3541 K: 2000/749 T: 10.2.2000 1986 ve 1999 onay tarihli 1/25.000 ölçekli planlar ile 1995 onay tarihli 1/50.000 ölçekli plan yetkisiz büyükşehir belediyesince yapılmış olması nedeniyle, bu planların esas alınması ve anılan plan hükümleri uyarınca işlem tesis edilmesi mümkün bulunmadığından, davalı idarece sözü edilen planlar uyarınca taşınmazda yapılmak istenilen inşaata ruhsat verilemeyeceği gerekçesiyle yıkım kararı alınmasında hukuka uyarlık görülmemiştir. Bu durum karşısında, idare mahkemesince, … İçme Suyu koruma havzasında kalan uyuşmazlığa konu taşınmaza ilişkin olarak yetkili idareler tarafından yapılmış imar planının bulunup bulunmadığı, 13.4.1984/onay tarihli … havzası çevre düzeni koruma planının halen geçerli olup olmadığı, geçerli değil ise yeni bir koruma planının yapılıp yapılmadığı hususları da araştırılmak suretiyle esas alınabilecek bir plan bulunması halinde taşınmazın bu plan hükümlerine göre durumunun ne olduğu belirlendikten ve bölgede uygulanabilecek bir plan bulunmaması halinde ise ilgili yönetmelik (… Yönetmeliği, Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği gibi) hükümleri uyarınca inşaatın ruhsata bağlanıp bağlanamayacağı saptandıktan sonra dava konusu işlem hakkında yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir. İstemin Özeti: İstanbul 1. İdare Mahkemesinin 26.2.1999 günlü, E: 1998/610. K: 1999/239 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Türk Milleti Adına Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava…Köyü, l pafta, 1775 parsel sayılı davacı vakfa ait taşınmazda yapılan ruhsatsız inşaatın 3194 sayılı Yasanın 32. maddesi uyarınca yıktırılmasına ilişkin 16.4.1998 günlü, 529 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, dosyanın incelenmesinden ruhsatsız hafriyat kazısının saptandığı ve 13.1.1998 gününde inşaatın mühürlenerek durdurulduğu, davacı tarafından 15.1.1998 gününde ruhsat isteminde bulunulmuşsa da ruhsat verilmediği, 2.2.1998 günlü, 52-4-250 sayılı yazı ile taşınmazın 1/50.000 ölçekli … bölge nazım planında içme suyu havzasında kaldığı, imar durumunun alt ölçekli planlara göre sehven düzenlendiğinin bildirildiği, inşaata devam edilmesi nedeniyle alınan 23.2.1998 ve 26.3.1998 günlü yıkım kararlarından sonra da inşaata devam edildiğinin saptanması üzere dava konusu işlemin tesis edildiği, dava konusu işlemin dayanağı olan 1/50.000 ölçekli planın ve ruhsat vermeme işleminin dava konusu edilmediği anlaşıldığından, ruhsatsız başlanan ve yürürlükteki 1/50.000 ölçekli plan uyarınca ruhsata bağlanma olanağı bulunmayan inşaatın yıktırılmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı gibi yapı tatil tutanağı düzenlenmesinden itibaren yasal otuz günlük süre beklenilmeden işlem tesis edilmişse de, inşaatın ruhsata bağlanma olanağı bulunmaması nedeniyle bu hususun işlemi sakatlamayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, karar davacı vakıf vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, … Köyü 1 pafta, 1755 parsel sayılı davacıya ait taşınmazda 13.1.1998 günlü kontrolde ruhsatsız olarak hafriyat kazısı yapıldığının saptanması üzerine inşaatın mühürlenerek durdurulduğu, 15.1.1998 günlü kontrolde kazıya devam edildiğinin saptandığı, davacı tarafından aynı gün, taşınmazda bulunan … Vakfı Lisesine ilave olarak ilköğretim okulu yapmak istedikleri belirtilerek inşaat ruhsatı istenildiği, ancak bu istem kabul edilmeyerek 19.1.1998 günlü encümen kararı ile 3194 sayılı Yasanın 32. maddesi uyarınca inşaatın yıktırılmasına karar verildiği, inşaata devam edilmesi nedeniyle alınan 23.2.1998 ve 26.3.1998 günlü yıkım kararlarından sonra da inşaata devam edildiğinin 3.4.1998 günlü tutanakla saptanması üzerine dava konusu işlemin tesis edildiği, davalı belediye tarafından davacıya yazılan 2.2.1998 günlü, 250 sayılı yazı ile, taşınmaz için 4.12.1997 gününde düzenlenen 1192 sayılı imar durumunun 26.3.1986/tarihli 1/25.000 ölçekli plan ve 21.12.1993 tarihli 1/1000 ölçekli imar planına göre düzenlenmiş olduğu, 15.11.1995 onay tarihli … 1/50.000 planının 4.5. hükmüne göre bu plan kararlarına aykırı uygulama yapılamayacağı ve anılan plana göre parselin havza alanında kaldığı, bu alanlarda havza koruma planları yapıldıktan sonra uygulama yapılabileceği bildirilerek imar durumunun iptal edildiği ve yine davalı idare savunmasında da belirtilen nedenlerle inşaat ruhsatı verilmesinin mümkün olmadığının vurgulandığı anlaşılmaktadır. 3194 sayılı İmar Kanununun 8. maddesinde planların tanımlarına yer verilerek planlar bölge planı, çevre düzeni planı, nazım imar planı ve uygulama imar planı olarak kademelendirilmiş, belediye ve mücavir alan sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planlarının belediyelerce yapılacağı hükmü getirilmiş, 3030 sayılı Yasanın “Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görevleri” başlıklı 6. maddesinin A fıkrasında da, büyükşehir belediyelerine ait görevler sayılmış, (b) bendinde “Büyükşehir nazım imar planlarını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak, ilçe belediyelerinin nazım plana uygun olarak hazırlayacakları tatbikat imar planlarını onaylamak ve uygulanmasını denetlemek” görevinin büyükşehir belediyelerine ait olduğu hükme bağlanmıştır. Yukarıda yer alan yasa hükümleri uyarınca büyükşehir belediyelerine 1/5000 ölçekli nazım imar planı yapmak ve ilçe belediyelerince yapılan 1/1000 ölçekli uygulama imar planını onaylamak dışında herhangi bir planı yapmak ya da onaylamak yetkisi verilmemiştir. Dosya ve dairemizin E: 1999/435 sayısında kayıtlı dosyada yer alan bilgi ve belgeler ile dairemizin 15.7.1999 günlü ara kararı uyarınca davalı idare tarafından gönderilen belgelerin incelenmesinden, uyuşmazlığa konu taşınmaza ilişkin 26.3.1986/onay tarihli büyükşehir belediye meclisince kabul edilen 1/25.000 ölçekli çevre düzeni planı bulunduğu, anılan belediye meclis kararında taşınmazın 1/25.000 ölçekli 13.4.1984/onanlı … havzası çevre düzeni koruma planı içerisinde kaldığının belirtildiği, bu tarihten sonra 1986/tarihli plan uyarınca 21.12.1993 tarihinde 1/1000 ölçekli uygulama imar planının onaylandığı, ancak bu planın hangi belediye tarafından yapıldığının anlaşılamadığı, 15.11.1995 onay tarihli 1/50.000 ölçekli plan ile 25.1.1999 onay tarihli … ve Yöresi … Alt Bölgesi Çevre Düzeni Revizyon Planının … Büyükşehir Belediyesince yapıldığı, bölgeye ilişkin 1/5000 ölçekli nazım imar planının bulunmadığı anlaşılmaktadır. 1986/ve 1999/onay tarihli 1/25.000 ölçekli planlar ile 1995/onay tarihli 1/50.000 ölçekli plan yetkisiz … Büyükşehir Belediyesince yapılmış olması nedeniyle, bu planların esas alınması ve anılan plan hükümleri uyarınca işlem tesis edilmesi mümkün bulunmadığından, davalı idarece sözü edilen planlar uyarınca taşınmazda yapılmak istenilen inşaata ruhsat verilemeyeceği gerekçesiyle yıkım kararı alınmasında hukuka uyarlık görülmemiştir. Bu durum karşısında, idare mahkemesince, … İçme Suyu koruma havzasında kalan uyuşmazlığa konu taşınmaza ilişkin olarak yetkili idareler tarafından yapılmış imar planının bulunup bulunmadığı, 13.4.1984/onay tarihli … havzası çevre düzeni koruma planının halen geçerli olup olmadığı, geçerli değil ise yeni bir koruma planının yapılıp yapılmadığı hususları da araştırılmak suretiyle esas alınabilecek bir plan bulunması halinde taşınmazın bu plan hükümlerine göre durumunun ne olduğu belirlendikten ve bölgede uygulanabilecek bir plan bulunmaması halinde ise ilgili yönetmelik (… Yönetmeliği, Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği gibi) hükümleri uyarınca inşaatın ruhsata bağlanıp bağlanamayacağı saptandıktan sonra dava konusu işlem hakkında yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir. SONUÇ: Açıklanan nedenlerle İstanbul 1. İdare Mahkemesinin 26.2.1999 günlü, E: 1998/610, K: 1999/239 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 10.2.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/5815 K: 2005/5119 T: 26/10/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/757 K: 1986/189 T: 19/02/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1302 K: 1994/97 T: 18.1.1994 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/4645 K: 2004/685 T: 11/02/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/5571 K: 1999/6649 Otopark bedelinin inşaat ruhsatının düzenlendiği tarihte yürürlükte olan tarifeye göre hesaplanması gerektiği İstemin Özeti: İzmir 4.İdare Mahkemesinin 31.3.1998 günlü. E:1997/172. K:1998/247 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADİNA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, yapılacak olan inşaat için parselinde otopark ihtiyacının karşılanamamış olması nedeniyle mevzuata göre ödenmesi gereken otopark bedelini ilk inşaat ruhsatı başvurusunun yapıldığı 29.12.1995 gününde ödemiş olan davacının, eksik görülen bilgi ve belgeleri de tamamlayarak inşaat ruhsatı verilmesi istemiyle 25.12.1996 gününde yaptığı müracaatın 1997 yılı değerleri üzerinden hesaplanacak otopark bedelinin ödenmesi halinde ruhsat verilebileceği gerekçesiyle reddedilmesine ilişkin 4.1.1997 günlü. 5/5665 sayılı davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince Otopark Yönetmeliğinin 4. 10 ye 12. maddelerinden bahisle, parselinde otopark ihtiyacı karşılanamayan, dolayisı ile otopark bedeli ödenmesi gereken durumlarda, başvuru tarihindeki değil, ruhsata bağlanma işleminin tamamlandığı ve ruhsat süresinin başladığı tarihteki kuralların uygulanmasının mevzuata uygun olacağı ve bu durumda, davacının İnşaat ruhsatı verilmesi istemiyle başvuruda bulunduğu 29.12.1995 günündeki tarife değerlen esas alınarak otopark bedelinin bir kısmım nakit, bir kısmım da teminat mektubu ile ödediği, ancak, istenilen bilgi ve belgeleri tamamlayamaması nedeniyle başvurusunun tekemmül etmediği anlaşıldığından, inşaat ruhsatının düzenlendiği tarihte yürürlükte olan mevzuatın ve tarifenin uygulanması gerektiğine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu İzmir 4.İdare Mahkemesinin 31.3.1998 günlü. E:1997/X72. K:1998/247 sayılı kararında. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 15.12.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1979/2104 K: 1982/62 T: 05/02/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/3683 K: 1982/774 T: 30/03/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/4453 K: 2007/6360 T: 12.11.2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1434 K: 2006/1891 T: 12/04/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3020 K: 1999/5481 T: 10.11.1999 Tamamlanmamış bir yapı için yapı kullanma izni düzenlenmesi mümkün değildir. Davalı idare tarafından ilave kat yapımına imkan tanıyan tadilat ruhsatının imar planındaki yapılaşma koşullarına aykırı düzenlendiği, bu ruhsatın verilmesinden bir gün sonra henüz bitmemiş ve inşası devam eden yapıya, bitmiş ve kullanıma hazırmış gibi, ilgili birimlerin onayı olmaksızın usulsüz olarak yapı kullanma izni verildiği için, tadilat ruhsatıyla, yapı kullanma izninin iptal edildiği ve iptal edilen tadilat ruhsatına dayalı olarak yapılan ilave katla çatı gabarisini aşan yüksekliğin yıktırılmasına karar verildiği görülmektedir. Bu durumda yapılan işlemler hukuka uygundur. İstemin Özeti: Aydın 1. İdare Mahkemesinin 6.10.1997 günlü, E:1994/1599, K:1997/893 sayılı kararının iptale ilişkin bölümünün usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … Mahallesi, … Cami Mevkii, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaza ilişkin olarak 24.3.1994 günlü, 86 sayılı tadilat ruhsatının 25.3.1994 günlü, 46/19-19 sayılı yapı kullanma izin belgesinin iptaline ilişkin 4.8.1994 günlü, 8613 sayılı belediye encümeni kararıyla, iptal edilen ruhsata dayalı olarak yapılan 5. normal katla çatı gabarisini aşan yüksekliğin yıktırılmasına ilişkin 4.8.1994 günlü, 865 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporla dosyada yer alan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, uyuşmazlık konusu taşınmaza ilişkin 9.10.1990 tarihli inşaat ruhsatının düzenlendiği, 24.3.1994 günlü tadilat ruhsatıyla son katla bağlantılı çatı arasında piyeslerin yapımına olanak tanındığı, verilen bu ruhsatın imar planı hükümlerine aykırı olduğu, bitmemiş yapıya yapı kullanma izni verilmesinin mevzuata aykırı olduğundan bahisle iptal edildiği, yapıda son katla irtibatlı tadilat ruhsatıyla onaylı projesinde bulunan piyeslerin yapıldığı ve ara teraslar oluşturulduğu, pencerelerin açıldığı, ara merdivenin saçak kotunu aşmadığı, çatı arası piyeslerin merdivenle irtibatlarının bulunmadığı, onaylı projedeki kotlandırmayla 10 cm. lik bir farkın doğmuş olduğu, uyuşmazlık konusu inşaatın ara teraslar ve çatı örtüsü üstündeki çıkıntı şeklinde açılan pencereler dışında uygun yapılmış olması nedeniyle ruhsata aykırı olarak yapılan ara teraslar ve çatı örtüsü üstünde yer alan pencerelerin yıktırılmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı, buna göre, imar planı ve plan notlarına uygun olan tadilat ruhsatı ve yapı kullanma izninin iptaline ilişkin 4.8.1994 günlü, 863 sayılı encümen kararıyla, aynı tarihli 865 sayılı yıkıma ilişkin encümen kararının ara teraslar ve çatı örtüsü üstündeki pencerelere ilişkin kısmı dışındaki bölümünün iptaline: ara teraslar ve çatı örtüsü üstündeki pencerelerin yıktırılmasına ilişkin davanın reddine karar verilmiş, bu kararın iptale ilişkin bölümü davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 3. maddesinde, herhangi bir sahanın, her ölçekteki plan esaslarına, bulunduğu bölgenin şartlarına ve yönetmelik hükümlerine aykırı maksatlar için kullanılamayacağı, anılan kanununun 20. maddesinde de yapının, imar planı, yönetmelik, ruhsat ve eklerine uygun olarak yapılabileceği kurala bağlanmıştır. 3194 sayılı İmar Kanununun 30. maddesinde: “Yapı tamamen bittiği takdirde tamamının, kısmen kullanılması mümkün kısımları tamamlandığı takdirde bu kısımların kullanılabilmesi için, inşaat ruhsatını veren belediye, valilik bürolarından; 27 nci maddeye göre ruhsata tabi olmayan yapıların tamamen veya kısmen kullanılabilmesi için ise ilgili belediye ve valilikten izin alınması mecburidir. Mal sahibinin müracaatı üzerine, yapının ruhsat ve eklerine uygun olduğu ve kullanılmasında fen bakımından mahzur görülmediğinin tespiti gerekir. Belediyeler, valilikler mal sahiplerinin müracaatlarını en geç 30 gün içinde neticelendirmek mecburiyetindedir. Aksi halde bu müddetin sonunda yapının tamamının veya biten kısmının kullanılmasına izin verilmiş sayılır.” kuralı yer almaktadır. Bu hükümlere göre imar planı bulunan yerlerde yapılacak yapılar için imar planına göre inşaat ruhsatı alınması gerektiği ve ayrıca ancak tamamlanmış veya kısmen kullanılması mümkün hale gelmiş bir yapı için yapı kullanma izninin düzenleneceği açıktır. Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlık konusu 14 parsel sayılı taşınmazda 4 kat inşaat yapımına olanak tanıyan 9.10.1990 günlü, 1/81-81 sayılı inşaat ruhsatının verildiği, daha sonra 24.3.1994 günlü, 86 sayılı tadilat ruhsatının düzenlendiği ve hemen bir gün sonra 25.3.1994 günlü yapı kullanma izin belgesinin düzenlendiği, 1.8.1994 günlü tutanakla ise uyuşmazlık konusu taşınmazdaki yapının kaba inşaatının bitmiş, sıvaları ve çatısı yapılmış, boya ve badana işi bitmemiş, doğramaların bir kısmı takılmış, ince inşaat işiyle elektrik tesisatının tamamlanmamış olduğunun tespit edildiği anlaşılmaktadır. Davalı idare tarafından ilave kat yapımına imkan tanıyan 24.3.1994 günlü tadilat ruhsatının imar planındaki yapılaşma koşullarına aykırı düzenlendiği, bu ruhsatın verilmesinden bir gün sonra 25.3.1994 tarihinde henüz bitmemiş ve inşası devam eden yapıya, bitmiş ve kullanıma hazırmış gibi, ilgili birimlerin onayı olmaksızın usulsüz olarak 25.3.1994 günlü yapı kullanma izni verildiği için, tadilat ruhsatıyla, yapı kullanma izninin iptal edildiği ve iptal edilen tadilat ruhsatına dayalı olarak yapılan ilave katla çatı gabarisini aşan yüksekliğin yıktırılmasına karar verildiği görülmektedir. Buna göre, ilave kat yapımına olanak tanıyan tadilat ruhsatının yürürlükteki imar planındaki yapılaşma koşullarına aykırı olup olmadığının incelenmesi ayrıca tamamlanmamış bir yapı için yapı kullanma izni düzenlenmesinin mümkün olmadığı ve dayanağı inşaat ruhsatı iptal edilen ilave inşaatların yıktırılmasında imar mevzuatına aykırılık bulunmadığı hususu da gözetilerek uyuşmazlık hakkında bir karar verilmesi gerekirken, tek bilirkişi tarafından düzenlenmiş ve belirtilen hususlarda yeterli ölçüde ayrıntılı bir incelemeye dayanmayan bilirkişi raporu doğrultusunda karar verilmesinde isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle Aydın 1. İdare Mahkemesinin 6.10.1997 günlü, E:1994/1599, K:1997/893 sayılı kararının temyiz edilen bölümünün bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 10.11.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1979/1245 K: 1982/533 T: 12/03/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 2007/3180 K: 2007 4735 T: 10/09/2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1971 K: 2006/1502 T: 03/04/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/674 K: 2004/4160 T: 25/06/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/4645 K: 2004/685 T: 11/02/2004 İmar planının yargı kararıyla iptal edilmesi bu plana uygun olarak alınmış ruhsatları ortadan kaldırmayacağından, yapının mühürlenerek durdurulmasına ilişkin işlemlerde hukuka uyarlık bulunmadığı İstemin Özeti: Ankara 3. İdare Mahkemesinin 8.7.2002 günlü, E:1999/1250, K:2002/1117 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, ?, ?, ? Köyü, 109 ada, 1 parsel sayılı taşınmaz üzerinde ruhsatlı olarak yapılan inşaata ilişkin 20.9.1999 günlü yapı tespit tutanağının, yapı tatil zaptının ve mühürleme tutanağının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, davacının imar planında konut alanına ayrılan bölgede bulunan taşınmazı için aldığı 9.8.1996 günlü, 1996/1538 sayılı yapı ruhsatına uygun olarak inşaatını sürdürdüğü, taşınmazın bulunduğu alanı da içine alan imar planlarının idari yargı yerince iptal edildiğinden bahisle dava konusu işlemler tesis edilmiş ise de, planların iptal edilmesinin bu planlara uygun olarak alınmış ruhsatları kendiliğinden ortadan kaldırmayacağı, bu durumda, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. ve 42. maddeleri dayanak alınmak suretiyle inşaatın mühürlenmesine ilişkin işlemlerde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş; bu karar davalı idare ve davalı idare yanında katılan vekilleri tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemlerin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu Ankara 3. İdare Mahkemesinin 8.7.2002 günlü, E:1999/1250, K:2002/1117 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının ONANMASINA, fazla yatırılan 7.530.000.-lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 11.2.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2010/9076 K: 2011/469 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/5815 K: 2005/5119 T: 26/10/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/757 K: 1986/189 T: 19/02/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1302 K: 1994/97 T: 18.1.1994 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3149 K: 1999/4046 T: 16.9.1999 İmar Yönetmeliği uyarınca parsel derinliğinin 7 metreden az olması nedeniyle parsel derinliğince inşaat izni verilmesinde hukuka aykırılık yoktur. İstemin Özeti: İstanbul 2.idare Mahkemesinin 27.2.1998 günlü. E:1997/221 K:1998/129 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten, dosyadaki belgeler incelendikten ve 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanununun 31. maddesinin yollamada bulunduğu Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun ilgili kuralları gereğince uyuşmazlığa konu yapının sahibi olması nedeniyle davanın konusu ve sonucu ile doğrudan ilgisi bulunan …’nun davalı idare yanında katılma istemi kabul edilerek ışın gereği görüşüldü: Dava, davacının parseline bitişik … pafta. … ada. … sayılı parsel için verilen inşaat ruhsatının iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden. 3194 sayılı Yasanın amacının yapılaşmaların plan, fen, sağlık ve çevre şartlarına uygun teşekkülünün sağlanması olduğu, dava konusu yapılaşma ile bu amacın aşıldığı, mevcut sağlıklı yapılaşmayı ve insanların sağlığını bozacak biçimde inşaat ruhsatı verilmesinde kamu yararına uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. … İmar Yönetmeliğinin 7.06. maddesinde, bitişik ve blok nizama tabi parsellerde bina derinliğinin hesaplanma şekli belirtilmiş ve bu formüle göre bulunacak bina derinliğinin 9 metreden az kalması halinde, arka bahçe herhangi bir noktada 1 metreden az kalmamak şartı ile bina derinliğinin 9 metreye kadar arttırılacağı, mevcut arka bahçe teşekkülü varsa mevcut teşekküle uyulacağı, parsel derinliği 7 metre ve daha az olan parsellerde parsel derinliğince bina izni verileceği hükme bağlanmıştır. Yönetmelik maddesinin yorumlanmasından, bina derinliğinin 9 metreye kadar artırılabileceği, oluşmuş bir bahçe mesafesi var ise buna uyulacağı, ancak bina derinliğinin 7 metreden az olması halinde oluşmuş duruma bakılmaksızın bina derinliğince yapılaşma izni verileceği anlaşılmaktadır. Dava dosyasının incelenmesinden 15.2.1988/günlü ıslah imar planına göre bitişik nizam h:12.50 metre yükseklikte bina yapılabilecek yerde kalan taşınmazın parsel derinliğinin 7 metreden az olması nedeniyle yukarıda anılan yönetmelik hükmü uyarınca parsel derinliğince bina izni verildiği anlaşılmıştır. Bu durumda uyuşmazlığa konu inşaat ruhsatında hukuka aykırılık olmadığından dava konusu işlemin iptali yolundaki mahkeme kararında isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, temyize konu İstanbul 2.İdare Mahkemesinin 27.2. 1998/günlü. E:1997/221. K:1998/129 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 16.9.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2227 K: 1992/390 T: 30/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3020 K: 1999/5481 T: 10.11.1999 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/6294 K: 1998/5931 T: 03/12/1998 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/1310 K: 1999/1781 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/1310 K: 1999/1781 Her ne kadar bilirkişi raporunda imar durumunun imar planına uygun olduğu belirtilmek ise de uyuşmazlık konusu parselin yer aldığı imar adasında iki farklı yapılaşma nizamının öngörüldüğü, ancak bunların ayrılmasına ilişkin bir imar hattının belirlenmediği anlaşıldığından bilirkişi raporunda yer alan çelişkili hususların da yeniden oluşturulacak konusunda uzman 3 kişilik bir bilirkişi kurulunca nitelendirilmesi suretiyle bir karar verilmesi gerekeceği. İstemin Özeti: İstanbul 3.İdare Mahkemesinin 8.10.1997 günlü. E:1996/1118. K:1997/1213 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava… pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazla ilgili 13.6.1996 günlü, 24201 sayılı imar durumu dayanağı olan ıslah imar planı ve imar durumunun değiştirilerek komşu emsal parsellerde olduğu gibi bitişik inşaat nizamlı imar durumu verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin 19.7. 1996/günlü. 26332 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporla dosyanın birlikte değerlendirilmesinden, davaya konu taşınmazın ıslah imar planında ticaret+ hizmet alam içinde kaldığı, taşınmaza getirilen ticaret kullanımının bölgenin genel karakterini yansıttığı bölgedeki kullanımın niteliğini değiştirmediği, dava konusu taşınmazın bir cephesinin Bağcılar ticaret merkezini üzerinde taşıyan anayola baktığı, yapı adasının tümünün ticaret ve hizmet alam olarak ayrıldığı, davacıya ait parsele verilen imar durumunun dava konusu plandaki plan notuna uygun olduğu, bu bölgede zemin üstüne teşekkül etmiş konut yapıları bulunduğu, bu plana göre yapı nizamı almış bir yapı adasında yeni bir yapı düzeninin geliştirilmesi ve bitişik düzenin Öngörülmediği komşu parsellerdeki yapılaşmaları sağlıksız duruma getirebileceği, davaya konu parsele bitişik düzen teşekkül ettirilmesinin uygun olmadığı, dava konusu 1991/ıslah imar planı ile getirilmiş bulunan ve taşınmazın bulunduğu yeri kapsayan ticaret+hizmet kullanımının planlama ilkeleri bakımından uygun olduğu, ancak plana ilişkin plan notlarında yer alan “Ticaret Uygulaması (T+H.T+K) yapılacak parsellerde yoldan çekme mesafeleri haricinde yan ve arka bahçe mesafelerinde bodrum ve zemin katların tamamında yapı yapılabilir. Ancak konut uygulaması yapılacak komşu parsellerden minimum 3 metre çekilecektir” ibaresinin planlama ilkesi olarak uygun görülmediği, ticari bir alanda zemin katların tümünün ticarete ayrılmasının ve yan bahçe çekme mesafelerinin üst katlarda uygulanmasının daha doğru olduğu anlaşıldığından, davaya konu taşınmaza ilişkin imar durumu ve davacının bitişik inşaat nizamlı imar durumu verilmesi isteminin reddi işleminde hukuka aykırılık olmadığı, imar planında da şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın bu kısmının reddine, davacının da parselinin bulunduğu yapı alanında ticaret ve hizmet alam öngörüldüğü halde davaya konu plan notunda öngörülen konut uygulaması yapılacak komşu, parsellerden 3 metre çekileceğine ilişkin plan notunda planlama ilkelerine uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle davanın plan notuna ilişkin kısmının iptaline karar verilmiş; bu karar taraflarca temyiz edilmiştir. Dava davacıya ait parselin ticaret+hizmet alanında kaldığı. (1-3) aynk inşaat nizamlı ön. yan ve arka bahçe mesafelerinin belirlenmesine ilişkin 13.6. 1996/günlü. 24201 sayılı imar durumu, dayanağı ıslah imar planı ve imar durumunun değiştirilerek komşu emsal parsellerde olduğu gibi bitişik inşaat nizamlı imar durumu verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin 19.7.1996 günlü 26332 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır. Bilirkişi raporunda imar durumunun imar planına uygun olduğu belirtilmekte ise dE: uyuşmazlık konusu parselin imar planında (1-3 ve B-6) yapılaşma nizamıyla gösterilen ve (T+H.KH) kullanımına ayrılan imar adasında kaldığı, ancak imar adasında iki yapılaşma nizamının ayrılmasına ilişkin bir imar hattının belirlenmediği, bu nedenle parselin hangi alanda kaldığı bu imar adası içinde konut türü yapılaşmanın bulunup bulunmadığı ve parsele (1-3 ya da B6) yapılaşma nizamının hangisinin uygulanacağının kesin olarak belirlenmesinden sonra bir karar verilmesi gerekmektedir. Öte yandan, mahkeme kararına esas alınan bilirkişi raporunda davaya konu taşınmazın bulunduğu yapı adasının tümünün ticaret ve hizmet alanı olarak ayrıldığı, dava konusu imar durumunun plandaki plan notuna uygun olduğu, bitişik düzen teşekkül ettirilmesinin uygun olmadığı, söz konusu yapı adasında konut yapılarının bulunmaması gerektiği, yukarıda belirtilen plan notunun planda Öngörülen yapılaşma koşullarının gerçekleşmesini sağlamayacağının belirtilmiş, buna karşın sadece plan notunun şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına uygun bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Bilirkişi raporunda yer alan bu çelişkili hususlar giderilmesi için konusunda uzman 3 kişilik bir bilirkişi kuruluna belirtilen hususların yeniden incelettirilmesi suretiyle bir karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle İstanbul 3.İdare Mahkemesinin 8.10.1997 günlü. E’: 1996/1118. K:1997/1213 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 26.3.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2007/4066 K: 2009/1729 T: 23.02.2009 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/3435 K: 2004/6378 T: 08/12/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/2691 K: 1993/935 T: 10/03/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/4797 K: 1997/767 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/614 K: 1999/1743 T: 24/03/1999 Kültür ve tabiat varlıklarını koruma kurulunun yapı kullanma izin belgesi verme yetkisinin bulunmadığı imar kanunu uyarınca inşaat ruhsatını belediye veya valilikten yapı kullanma izin belgesi alınabileceği … İdare Mahkemesinin … günlü, 1997/896 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, … Mevkiinde bulunan … pafta, … parsel sayılı taşınmaz üzerine inşa edilen yapıya yapı kullanma izin belgesi verilmesi istemiyle davacı tarafından yapılan müracaatın reddedilmesine ilişkin … günlü, … sayılı … Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen raporun dosyada bulunan bilgi ve belgelerle birlikte değerlendirilmesinden, uyuşmazlık konusu yapının belediyece verilen inşaat ruhsatı ve eki projeye göre yapılıp tamamlandığının ve belediyece koruma kurulundan izin alınmasının istenilmediğinin anlaşıldığı, 3194 sayılı İmar Kanununun 30. maddesi uyarınca inşaat ruhsatını veren belediye veya valilikten yapı kullanma izin belgesi alınabileceğinden dava konusu işlemde yetki yönünden imar mevzuatına uyarlık bulunmadığı gerekçesi ile dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş; bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu … İdare Mahkemesinin … günlü, 1997/896 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbiri bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının ONANMASINA, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2008/6978 K: 2010/4666 Danıştay 6. Dairesi E: 2006/3863 K: 2008/3509 T: 28/05/2008 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/559 K: 1987/1357 T: 30/12/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/281 K: 2004/3882 T: 16/06/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/2925 K: 1999/199 T: 13/01/1999 İmar mevzuatında özel kişilerin yaptıkları inşaatlarda sürveyan bulundurulmasını zorunlu kılan herhangi bir hüküm bulunmadığı … İdare Mahkemesinin … günlü, 1996/1531 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, davacının yapı ruhsatı verilmesi sırasında sürveyanlık hizmetlerini gören fen adamlarının da imzasının aranması yolundaki isteminin yanıt verilmemek suretiyle reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, 3194 sayılı Yasanın 38. maddesi, 3030 sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinin 58. maddesi, İmar Kanununun 38. maddesinde sayılan Mühendisler, Mimarlar ve Şehir Plancıları Dışında Kalan Fen Adamlarının Yetki, Görev ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmeliğin 10. maddesinin birlikte değerlendirilmesinden, belediyeler tarafından verilen yapı ruhsatlarında sürveyanlık hizmetini üstlenecek olan fen adamının isminin bulunacağı, bu kişilerin yapı, elektrik tesisatı, sıhhi tesisat ve ısınma, makina harita ve bina aplikasyonu gibi meslek dallarında sürveyanlık hizmetlerinden faydalanacağı ve fen adamlarının da sorumluluğunu aldığı işlerin imar ve vaziyet planına, tatbikat projesine, yürürlükteki mevzuat, fen ve sanat kaidelerine uygun olarak yaptırılmasından belediyelere karşı sorumlu olacağı, bu durumda davacının yapı ruhsatı verilmesi sırasında sürveyanlık hizmetlerini gören fen adamlarının da imzasının aranması isteminin yanıt verilmemek suretiyle reddedilmesine ilişkin işlemde mevzuata uyarlık görülmediği gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun ruhsat alma şartları başlıklı 22. maddesinde; yapı ruhsatiyesi almaları için belediye, valilik bürolarına yapı sahipleri veya kanuni vekillerince dilekçeyle müracaat edileceği, dilekçeye sadece tapu (istisnai hallerde tapu senedi yerine geçecek belge) mimari proje, statik proje, elektrik ve tesisat projeleri, resim ve hesapları, röperli veya yoksa ebatlı kroki eklenmesi gerekli olduğu belirtilmiş, Fenni mesuller ve mesuliyetleri ile müteahhit sicilleri başlıklı 28. maddesinde ise; “Yapının fenni mesuliyetini üzerine alan meslek mensupları yapıyı ruhsat ve eklerine uygun olarak yaptırmaya, ruhsat ve eklerine aykırı yapılması halinde durumu üç iş günü içinde ruhsatı veren belediyeye veya valiliklere bildirmeye mecburdurlar. Bu ihbar üzerine 32 nci maddeye göre işlem yapılır. Yapının nev’ine, ehemmiyetine ve büyüklük derecesine göre proje ve eklerinin tanziminin ve inşaatın kontrolünün 38 nci maddede belirtilen meslek mensuplarına yaptırılması mecburidir. Yapının, fenni mesuliyetini üzerine almış olan meslek mensubu, bu vazifeden çekildiği takdirde, tatil günleri hariç, üç gün içinde, mucip sebepleriyle birlikte keyfiyeti yazılı olarak ilgili idareye bildirmekle mükelleftir, aksi takdirde kanuni mesuliyetten kurtulamaz. Fenni mesulün herhangi bir sebeple istifası halinde istifa tarihinden önce yapılan işlerde sorumluluğu devam eder. Fenni mesuliyeti üzerine alanın istifa veya ölümü halinde başka bir meslek mensubu fenni mesuliyeti deruhte etmedikçe yapının devamına müsaade edilmez. Belediye ve mücavir alan sınırları içinde özel inşaat yapan müteahhitlerin sicilleri belediyelerce, bu hudutlar dışında özel inşaat yapanların sicilleri de valiliklerce tutulur.” kuralı hükme bağlanmıştır. 3194 sayılı Yasanın 38. maddesinin ikinci fıkrasında ise, “Yapıların, mimari, statik ve her türlü plan, proje, resim ve hesaplarının hazırlanmasını ve bunların uygulanmasıyla ilgili fenni mesuliyetleri, uzmanlık konularına ve ilgili kanunlarına göre mühendisler, mimarlar ile görev ve sorumlulukları yönetmelikle düzenlenecek fen adamları deruhte ederler.” kuralı yer almaktadır. 3030 sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliği’nin Yapı Ruhsat İşleri başlıklı 57. maddesinde, yeni inşaat, ilave ve esaslı tadil işlerinde; yapı ruhsatiyesi almak için yapı sahipleri veya kanuni vekillerince dilekçeyle yapılan başvurularda dilekçeye eklenmesi gereken tapu, plan, proje ve resimler belirlenmiş; 58. maddesinde de 57. madde de sözü geçen belgelerin hangi tür bilgileri içereceği bu projeleri düzenleyen, yapının fenni mesuliyetini alacak ve sürveyan hizmetlerini görecek olan elemanlar hakkındaki gerekli detayların yer alacağı belirtilmiş bulunmaktadır. Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinin ve standart yapı ruhsatı formatının birlikte değerlendirilmesinden, ruhsat ekinde olması gereken belgelerde sürveyanlık hizmetlerini görecek olanlar hakkında gerekli bilgilerin yer alması gerektiği vurgulanmış olup, ruhsatta imza zorunluluğu ile ilgili bir husus yer almamıştır. Buna göre, özel kişilerin yaptıkları inşaatlarda sürveyan bulundurulmasını zorunlu kılan herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Özel kişilere ait yapılarda müteahhit ve inşaat sahibinin gerekli görmesi halinde sürveyan istihdam edilmesi mümkündür. Bu durumda ruhsat ve eki projelerde sürveyanlarla ilgili gerekli bilgiler yer alacaktır. Bu durumda davalı idare tarafından tesis edilen zımni ret işleminde mevzuata aykırılık bulunmadığından aksi yöndeki mahkeme kararında hukuki isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesinin … günlü, 1996/1531 sayılı kararının BOZULMASINA, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/287 K: 2005/6605 T: 26/12/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/295 K: 2004/3797 T: 15/06/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/3965 K: 1982/4107 T: 07/12/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/2831 K: 1983/1211 T: 23/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/6294 K: 1998/5931 T: 03/12/1998 İmar planına uygun olarak yapılan ve biten yapıya ait ruhsat ve yapı kullanma belgesinin anılan taşınmazda konut yapımına izin veren ve ruhsatın dayanağı olan plan değişikliğinin iptal edildiği gerekçesiyle iptalinde, davacıların kazanılmış haklarının varlığı nedeniyle hukuka uyarlık bulunmadığı Dava, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazda bulunan davacılara ait yapıya verilen inşaat ruhsatının ve yapı kullanma izin belgesinin iptaline ilişkin … günlü, … sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dava konusu işlemin dayanağını oluşturan söz konusu inşaata ruhsat ve yapı kullanma izni verilmesine neden olan imar planı değişikliğinin … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararı ile iptal edildiği, bu nedenle de iptal edilen imar planı uyarınca verilen inşaat ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesinin de dayanağı kalmadığından iptal edilmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı, ancak dava konusu işlem nedeniyle davacıların uğrayacakları zararın tam yargı davası açılarak talep edebileceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; karar davacılar vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, imar planı değişikliği ile davacılara ait taşınmazın bulunduğu yerin konut alanına alınması üzerine davacı tarafından yapılan başvuru sonucu yol seviyesinin altında 1 kat, yol seviyesinin üstünde 5 kat olmak üzere toplam 6 kat için … günlü, … sayılı inşaat ruhsatının ve bu ruhsat uyarınca yapılan yapıya … günlü, … sayılı yapı kullanma izin belgesinin verildiği, ancak davacılara ait taşınmazın bulunduğu yeri konut alanı olarak belirleyen imar planı değişikliğinin … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararı ile iptaline karar verilmesi gerekçe gösterilerek … günlü, … sayılı belediye encümeni kararı ile davacılara verilen inşaat ruhsatının ve yapı kullanma izin belgesinin iptal edildiği anlaşılmıştır. Davacı, imar planında konut alanında kalan taşınmazı üzerinde yaptırmak istediği inşaat nedeniyle davalı idareye başvurmuş, 31.12.1994 gününde inşaat ruhsatını almış, inşaatın verilen ruhsata uygun olarak tamamlanması üzerine de 22.9.1994 gününde yapı kullanma izni belgesini almıştır. Bu işlemler nedeniyle davacının hatası, hilesi veya davacıya isnat edilebilecek bir kusur olmadığı gibi söz konusu inşaat o tarihte yürürlükte olan imar planına uygun olarak inşa edilmek suretiyle kullanılabilir hale gelmiştir. Böyle bir yapı nedeniyle yapı kullanma izin belgesini de almış olan davacının artık kazanılmış hakkı doğmuştur. Bu durumda, verilen inşaat ruhsatının ve yapı kullanma izin belgesinin yapı bittikten sonra, söz konusu taşınmazın bulunduğu yeri konut alanı olarak belirleyen imar planı değişikliğinin … günlü mahkeme kararı ile iptal edildiği gerekçesiyle iptal edilmesinde hukuka uyarlık bulunamamaktadır. Açıklanan nedenlerle… İdare Mahkemesinin.. günlü,.. sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2007/4066 K: 2009/1729 T: 23.02.2009 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/3435 K: 2004/6378 T: 08/12/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/2014 K: 1984/1468 T: 19/03/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1302 K: 1994/97 T: 18.1.1994 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3020 K: 1999/5481 T: 10.11.1999 Tamamlanmamış bir yapı için yapı kullanma izni düzenlenmesi mümkün değildir. Davalı idare tarafından ilave kat yapımına imkan tanıyan tadilat ruhsatının imar planındaki yapılaşma koşullarına aykırı düzenlendiği, bu ruhsatın verilmesinden bir gün sonra henüz bitmemiş ve inşası devam eden yapıya, bitmiş ve kullanıma hazırmış gibi, ilgili birimlerin onayı olmaksızın usulsüz olarak yapı kullanma izni verildiği için, tadilat ruhsatıyla, yapı kullanma izninin iptal edildiği ve iptal edilen tadilat ruhsatına dayalı olarak yapılan ilave katla çatı gabarisini aşan yüksekliğin yıktırılmasına karar verildiği görülmektedir. Bu durumda yapılan işlemler hukuka uygundur. İstemin Özeti: Aydın 1. İdare Mahkemesinin 6.10.1997 günlü, E:1994/1599, K:1997/893 sayılı kararının iptale ilişkin bölümünün usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Savunmanın Özeti: Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbiri bulunmadığından usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır. Tetkik Hakimi Ömer Köroğlu’nun Düşüncesi: Uyuşmazlık hakkında yeterli ve ayrıntılı bir incelemeye dayalı olmadığı açık olan bilirkişi raporu uyarınca verilen kararda isabet bulunmadığından temyize konu mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … Mahallesi, … Cami Mevkii, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaza ilişkin olarak 24.3.1994 günlü, 86 sayılı tadilat ruhsatının 25.3.1994 günlü, 46/19-19 sayılı yapı kullanma izin belgesinin iptaline ilişkin 4.8.1994 günlü, 8613 sayılı belediye encümeni kararıyla, iptal edilen ruhsata dayalı olarak yapılan 5. normal katla çatı gabarisini aşan yüksekliğin yıktırılmasına ilişkin 4.8.1994 günlü, 865 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporla dosyada yer alan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, uyuşmazlık konusu taşınmaza ilişkin 9.10.1990 tarihli inşaat ruhsatının düzenlendiği, 24.3.1994 günlü tadilat ruhsatıyla son katla bağlantılı çatı arasında piyeslerin yapımına olanak tanındığı, verilen bu ruhsatın imar planı hükümlerine aykırı olduğu, bitmemiş yapıya yapı kullanma izni verilmesinin mevzuata aykırı olduğundan bahisle iptal edildiği, yapıda son katla irtibatlı tadilat ruhsatıyla onaylı projesinde bulunan piyeslerin yapıldığı ve ara teraslar oluşturulduğu, pencerelerin açıldığı, ara merdivenin saçak kotunu aşmadığı, çatı arası piyeslerin merdivenle irtibatlarının bulunmadığı, onaylı projedeki kotlandırmayla 10 cm. lik bir farkın doğmuş olduğu, uyuşmazlık konusu inşaatın ara teraslar ve çatı örtüsü üstündeki çıkıntı şeklinde açılan pencereler dışında uygun yapılmış olması nedeniyle ruhsata aykırı olarak yapılan ara teraslar ve çatı örtüsü üstünde yer alan pencerelerin yıktırılmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı, buna göre, imar planı ve plan notlarına uygun olan tadilat ruhsatı ve yapı kullanma izninin iptaline ilişkin 4.8.1994 günlü, 863 sayılı encümen kararıyla, aynı tarihli 865 sayılı yıkıma ilişkin encümen kararının ara teraslar ve çatı örtüsü üstündeki pencerelere ilişkin kısmı dışındaki bölümünün iptaline: ara teraslar ve çatı örtüsü üstündeki pencerelerin yıktırılmasına ilişkin davanın reddine karar verilmiş, bu kararın iptale ilişkin bölümü davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 3. maddesinde, herhangi bir sahanın, her ölçekteki plan esaslarına, bulunduğu bölgenin şartlarına ve yönetmelik hükümlerine aykırı maksatlar için kullanılamayacağı, anılan kanununun 20. maddesinde de yapının, imar planı, yönetmelik, ruhsat ve eklerine uygun olarak yapılabileceği kurala bağlanmıştır. 3194 sayılı İmar Kanununun 30. maddesinde: “Yapı tamamen bittiği takdirde tamamının, kısmen kullanılması mümkün kısımları tamamlandığı takdirde bu kısımların kullanılabilmesi için, inşaat ruhsatını veren belediye, valilik bürolarından; 27 nci maddeye göre ruhsata tabi olmayan yapıların tamamen veya kısmen kullanılabilmesi için ise ilgili belediye ve valilikten izin alınması mecburidir. Mal sahibinin müracaatı üzerine, yapının ruhsat ve eklerine uygun olduğu ve kullanılmasında fen bakımından mahzur görülmediğinin tespiti gerekir. Belediyeler, valilikler mal sahiplerinin müracaatlarını en geç 30 gün içinde neticelendirmek mecburiyetindedir. Aksi halde bu müddetin sonunda yapının tamamının veya biten kısmının kullanılmasına izin verilmiş sayılır.” kuralı yer almaktadır. Bu hükümlere göre imar planı bulunan yerlerde yapılacak yapılar için imar planına göre inşaat ruhsatı alınması gerektiği ve ayrıca ancak tamamlanmış veya kısmen kullanılması mümkün hale gelmiş bir yapı için yapı kullanma izninin düzenleneceği açıktır. Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlık konusu 14 parsel sayılı taşınmazda 4 kat inşaat yapımına olanak tanıyan 9.10.1990 günlü, 1/81-81 sayılı inşaat ruhsatının verildiği, daha sonra 24.3.1994 günlü, 86 sayılı tadilat ruhsatının düzenlendiği ve hemen bir gün sonra 25.3.1994 günlü yapı kullanma izin belgesinin düzenlendiği, 1.8.1994 günlü tutanakla ise uyuşmazlık konusu taşınmazdaki yapının kaba inşaatının bitmiş, sıvaları ve çatısı yapılmış, boya ve badana işi bitmemiş, doğramaların bir kısmı takılmış, ince inşaat işiyle elektrik tesisatının tamamlanmamış olduğunun tespit edildiği anlaşılmaktadır. Davalı idare tarafından ilave kat yapımına imkan tanıyan 24.3.1994 günlü tadilat ruhsatının imar planındaki yapılaşma koşullarına aykırı düzenlendiği, bu ruhsatın verilmesinden bir gün sonra 25.3.1994 tarihinde henüz bitmemiş ve inşası devam eden yapıya, bitmiş ve kullanıma hazırmış gibi, ilgili birimlerin onayı olmaksızın usulsüz olarak 25.3.1994 günlü yapı kullanma izni verildiği için, tadilat ruhsatıyla, yapı kullanma izninin iptal edildiği ve iptal edilen tadilat ruhsatına dayalı olarak yapılan ilave katla çatı gabarisini aşan yüksekliğin yıktırılmasına karar verildiği görülmektedir. Buna göre, ilave kat yapımına olanak tanıyan tadilat ruhsatının yürürlükteki imar planındaki yapılaşma koşullarına aykırı olup olmadığının incelenmesi ayrıca tamamlanmamış bir yapı için yapı kullanma izni düzenlenmesinin mümkün olmadığı ve dayanağı inşaat ruhsatı iptal edilen ilave inşaatların yıktırılmasında imar mevzuatına aykırılık bulunmadığı hususu da gözetilerek uyuşmazlık hakkında bir karar verilmesi gerekirken, tek bilirkişi tarafından düzenlenmiş ve belirtilen hususlarda yeterli ölçüde ayrıntılı bir incelemeye dayanmayan bilirkişi raporu doğrultusunda karar verilmesinde isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle Aydın 1. İdare Mahkemesinin 6.10.1997 günlü, E:1994/1599, K:1997/893 sayılı kararının temyiz edilen bölümünün bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 10.11.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1980/95 K: 1983/1572 T: 12/04/1985/ Danıştay 6. Dairesi E: 1980/2976 K: 1983/2103 T: 06/05/1985/ Danıştay 6. Dairesi E: 1980/870 K: 1983/2513 T: 09/06/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/2133 K: 1983/3009 T: 04/10/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/3446 K: 1998/2776 Ruhsat istenen ancak ruhsat alınmaksızın yapılan ilavelerin imar mevzuatına uygunluğu ve ruhsata bağlanabileceği davalı idare tarafından açıkça belirlendikten sonra cezalı harç alınmak suretiyle ruhsat verilmesi gerekirken imar para cezasının yatırılması halinde ruhsat verilebileceği yolunda tesis edilen işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı. İstemin Özeti: Aydın 1. İdare Mahkemesinin 1.10.1996 günlü. E:1995/1115. K:1996/1042 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava. … İlçesi, … Mahallesi, … mevkii, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde davacı tarafından yapılan inşaata ruhsat verilmesi isteminin izinsiz inşaata başlanması nedeniyle imar para cezası yatırılmasından sonra inşaat ruhsatı verilebileceği gerekçesiyle reddine ilişkin 12.6.1995 günlü 543 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince, ruhsat istenen ancak ruhsat alınmaksızın yapılan ilavelerin imar mevzuatına uygunluğu ve ruhsata bağlanabileceği davalı idare tarafından açıkça belirlendikten sonra cezalı harç almak suretiyle ruhsat verilmesi gerekirken, imar para cezasının yatırılması halinde ruhsat verilebileceği yolunda tesis edilen işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, karar davalı idare Vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu Aydın 1. İdare Mahkemesinin 1.10.1996 günlü, E: 1995/1115, K:1996/1042 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbiri bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına, Temyiz İsteminde Bulunana “İadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 21.5.1998 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4907 K: 1993/4164 T: 13/10/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/5010 K: 1993/4394 T: 20/10/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/772 K: 1997/5593 T: 8.12.1997 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/3089 K: 1995/925 T: 9.3.1995 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/772 K: 1997/5593 T: 08/12/1997 Ruhsatsız yapılan ve halihazırda ruhsatı bulunmayan binada yapılacak ilavelerinde 3194 sayılı yasanın 21.maddesi uyarınca ruhsata tabi olduğu … İdare Mahkemesinin … günlü, 1996/1200 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, … Beldesi, … Mahallesi, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan davacı idareye ait E-4 blokun zemin katında yapılan tadilatın durdurulmasına ilişkin … günlü işlem ile durdurma tarihinden itibaren inşaatın 1 ay içinde yasal hale getirilmesi aksi takdirde 3194 sayılı Yasanın 32. ve 42. maddeleri uyarınca işlem yapılacağına ilişkin … günlü, … sayılı belediye başkanlığı işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, 1973 yılında yapılan E-4 blok zemin katında bulunan ve yapımından itibaren kullanılmayan mekanda küçük esnaf faaliyetlerine tahsis amacıyla yapılan tadilatın ruhsata aykırı olarak yaptırıldığı gerekçesiyle durdurulduğu Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçinde ve Dışında Planı Bulunmayan Alanlarda Uygulanacak İmar Yönetmeliğinin 10. maddesinde, ruhsat alınması gerektiği halde ruhsat alınmadan yapılan veya ruhsat ve eklerine aykırı olan yapıların İmar Kanunu ve Yönetmelik esaslarına uygun duruma getirilmedikçe bunların tamir, tadil ve ilavelerine izin verilemeyeceğinin kurala bağlandığı, 1973 yılında inşa edilen yapıların alt katında yapılan tadilatın aradan uzun bir zaman geçtikten sonra ruhsatsız olduğu gerekçesiyle durdurulduğu, söz konusu tadilatın taşıyıcı unsurları etkilemeyen ve ruhsat gerektirmeyen basit tadilatlar olduğu anlaşıldığından dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 21.maddesinde bu kanun kapsamına giren bütün yapılar için yapı ruhsatiyesi alınmasının zorunlu olduğu, aynı Yasanın 32.maddesinde bu kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç, ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıldığı ilgili idarece tespiti üzerine belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumunun tespit edileceği, yapının mühürlenerek derhal durdurulacağı, bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı ruhsatına uygun hale getirilmez veya ruhsat alınmazsa belediye encümeni veya il idare kurulu kararını mütakip yapının belediye veya valiliklerce yıktırılacağı hükmü bağlanmıştır. Dosyanın incelenmesinden, … beldesi, … mahallesi, … parsel sayılı taşınmazlar üzerinde bulunan davacıya ait E-4 blok zemin katın mevcut kolon araları duvarla kapatılmış, doğramaları takılmış durumda olduğunun … günlü tutanak ile tespit edildiği, anılan yerin bağımsız bölüm haline getirilerek dükkan olarak kullanıma açıldığı, binanın 1973 yılında ruhsatsız olarak yapıldığı ve halihazırda ruhsatının bulunmadığı, … günlü, … sayılı belediye başkanlığı işlemi ile inşaatın bir ay içinde yasal hale getirilmesi aksi takdirde 3194 sayılı İmar Kanununun 32. ve 42. maddeleri uyarınca işlem tesis edileceğinin davacıya bildirildiği anlaşılmıştır. Bu durumda, ruhsatsız yapılan ve halihazırda ruhsatı bulunmayan binada yapılacak ilavelerin de ruhsata tabi olmayacağı düşünülemeyeceği gibi, yapılaşma yoluyla zemin kat kolon aralarının duvarla kapatılarak dükkan haline getirilip değişik amaçlı bir alan oluşturulabilmesi için belediyeden ruhsat alınmasının gerektiği açık olduğu gözetilmeden dava konusu işlemi iptal eden idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesinin … günlü, 1996/1200 sayılı kararının BOZULMASINA, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/7550 K: 2006/1946 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/469 K: 1983/3731 T: 24/11/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/482 K: 1991/3229 T: 24/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/772 K: 1997/5593 T: 8.12.1997 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/5807 K: 1997/5378 T: 27/11/1997 Belediyeden izin alınmak suretiyle yapılacak yapılar kapsamına girmediği açık olan projede kavramı içerisinde nitelendirilemeyecek kapalı hacim oluşturan yapının 3194 sayılı kanunun 32. maddesi uyarınca yıkımına ilişkin işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı İstanbul 1.İdare Mahkemesinin … günlü, 1996/1014 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, … Sokak, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerindeki ruhsata aykırı olarak yapılan ilave kısımların yıkımına ilişkin … günlü, … sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporun ve dosyanın birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu taşınmazda 1 no.lu bağımsız bölümün bulunduğu kısma yaklaşık 11-12 yıl önce ön ve yan balkonun tamamını kaplayacak biçimde kenarları açık çelik kolon, kiriş ve çelik açık kirişlerinden oluşan üzeri branda bezi ile örtülü bir yapı inşa edildiği, böyle bir yapının imar kanunu ve imar yönetmeliklerinde tanımlanan pergole kavramından farklı bir nitelik taşıdığı vurgulanmakta ise de, anılan yapının pergole kavramı içerisinde düşünülmesinin gerekeceği, İstanbul İmar Yönetmeliğinin 7.23 maddesinde “bahçelerde yapılması istenen pergole, havuz, kameriye ve basit set gibi tesisleri inşasına ve parsel sınırlarını aşmayan genişliği 1.00 metreyi geçmeyen kuranger yapılmasına belediyelerce izin verilebileceğinin hüküm altına alındığı, bu hüküm uyarınca belediyeden izin alınmadan yapılan pergolenin ruhsatsız inşaat gibi nitelendirilerek İmar Kanununun 32.maddesi hükmünün uygulandığı anlaşıldığından dava konusu ilave kısımların yıkıma ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanunun 32.maddesinde ruhsat alınmadan yapıya başladığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığının ilgili idarece tespiti halinde belediye ve valiliklerce o andaki imar durumu tespit edilen yapının mühürlenerek inşaatın derhal durdurulacağı, durdurmanın yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılacağı, bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibinin yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak belediyeden veya valiliklerden mührun kaldırılmasını isteyebileceği, ruhsata aykırılık olan yapıda bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu inceleme sonucunda anlaşılır ise, mührun belediye veya valilikce kaldırılacağı ve inşaatın devamına izin verileceği, aksi halde ruhsatın iptal edileceği, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan binanın belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip belediye veya valilikce yıktırılacağı ve masrafın yapı sahibinden tahsil edileceği hükme bağlanmıştır. Dosyanın incelenmesinden, tasdikli projesine aykırı olarak binanın ortak yerlerinden olan ön ve yan bahçelerin pergole ile kapatıldığı ve yan bahçede kapalı alan oluşturulduğunun … günlü tutanakla tespit edilerek mühürlendiği, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda özetle; dava konusu taşınmazda 1 no.lu bağımsız bölümün bulunduğu kısma inşa edilen yapının İmar Kanunu ve Yönetmeliklerinde belirtilen pergole kavramından farklı bir nitelik taşıdığı, özellikle 4.60 metre gibi açıklığı bulunan bir yapının mutlaka statik ve mukavemet hesabının yapılıp belediye yetkilisine onaylatılarak inşa edilmesinin gerektiği, yapılan bu kısmın estetik yönden uygun bulunmadığı, sonuç olarak yapının bir statik ve mukavemet projesi hazırlanarak belediyeden izin istenmesi durumunda, imar planında ayrık düzende yapılaşma getirilmesi, bu neviden bir yapının statik ve mukavemet hesap gerektirmesi, yapının yapıldığı yerin tüm kat maliklerinin ortak yeri olması, böyle bir yapılaşmanın imar planında gösterilmemesi ve ayrıca bütünlüğü ve görünüşü estetik yönden bozması nedeni ile belediyenin bu tür bir yapıya izin veremeyeceği görüşüne yer verildiği anlaşılmıştır. Bu durumda, bilirkişi raporunda da belirtildiği gibi, pergole kavramı içerisinde nitelendirilemeyecek kapalı hacim oluşturan yapının İstanbul İmar Yönetmeliğinin 7.23.maddesinde belirtilen belediyeden izin alınmak suretiyle yapılacak yapılar kapsamına da girmediği açık olduğundan ruhsatsız ilave kısımların 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yıkımına ilişkin işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığından, İdare Mahkemesince dava konusu işlemin iptaline karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle İstanbul 1.İdare Mahkemesinin…günlü, 1996/1014 sayılı kararının BOZULMASINA, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2003/6751 K: 2005/3236 T: 03/06/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/8321 K: 2005/2135 T: 12/04/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1633 K: 2006/1883 T: 11/04/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/5281 K: 2006/4089 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/4516 K: 1997/4198 T: 09/10/1997 Mimari projeleri hazırlanması ve uygulanmasındaki fenni sorumluluğun mimarlık eğitimi görmüş fen adamlarınca, statik ve tesisat planı, proje resim ve hesaplarının hazırlanması ve uygulanmasındaki sorumluluğun ise mühendislik eğitimi görmüş fen adamlarınca yerine getirilmesi gerektiği … İdare Mahkemesinin … günlü, 1996/65 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, Iğdır Belediyesinin mimar-mühendis ihtisas ayrımı yapmaksızın mimarlar tarafından üretilmemiş olan mimari projelere ruhsat vermesine ilişkin işlemin ve bu kapsamda olmak üzere … günlü inşaat ruhsatının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; İmar Kanununun 28.maddesi uyarınca mimari projelerin hazırlanması ve uygulanmasındaki fenni sorumluluğun mimarlık eğitimi görmüş fen adamlarınca, statik ve tesisat planı, proje, resim ve hesaplarının hazırlanması ve uygulanmasındaki sorumluluğun ise mühendislik eğitimi görmüş fen adamlarınca yerine getirilmesi gerektiği, bu nedenle dava konusu işlemlerin mevzuata aykırı olduğu gerekçesi ile iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu … İdare Mahkemesinin 1996/65 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının ONANMASINA, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2007/3180 K: 2007 4735 T: 10/09/2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1971 K: 2006/1502 T: 03/04/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/5694 K: 2006/3891 T: 14/07/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/255 K: 2006/6658 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/6225 K: 1997/3582 Binanın teras katına ilave inşaat yaparak kapalı bir alan elde etme, dolayısıyla terasın kullanım amacını değiştirme istemini reddeden işlem mevzuata uygundur ve işlemin Kat Mülkiyeti Kanununa aykırı olduğu yolundaki davacı iddiasının yerinde görülmediği. İstemin Özeti: Danıştay Altıncı Dairesince verilen 26.9.1996 günlü. K:1996/3941 sayılı kararın; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun değişik 5.maddesi uyarınca düzeltilmesi istemidir. Türk Milleti Adına Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununun 16. maddesinde, kat maliklerinin ortak yerlerdeki kullanım hakkının ölçüsünün aksine sözleşme olmadıkça her kat malikine ait arsa payı ile orantılı olduğu kurala bağlanmıştır. Ancak, garaj, kömürlük, teras gibi ortak yerler amacı dışında kullanılamayacağından, sözleşme ile kullanım hakkının ölçüsünün arttırılması, kullanım amacının değiştirilmemesi koşulu ile mümkündür. Uyuşmazlık konusu olayda ise davacı, binanın teras katına 4.00×2.50 ebadında ilave inşaat yaparak kapalı bir alan elde etmeyi, dolayısı ile terasın kullanım amacını değiştirmeyi istediğinden, bu istemin reddine ilişkin işlemde mevzuata aykırılık bulunmamaktadır ve işlemin Kat Mülkiyeti Kanununa aykırı olduğu yolundaki davacı iddiası yerinde görülmemiştir. Danıştay Dava Daireleri ile İdari veya Vergi Dava Daireleri Genel Kurullarının temyiz üzerine verilen kararları hakkında ancak 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun değişik 54.maddesinde yazılı nedenlerle kararın düzeltilmesi istenebilir. Kararın düzeltilmesi dilekçesinde öne sürülen diğer hususlar ise adı geçen yasa maddesinde yazılı nedenlerden hiçbirisine uymamaktadır. Bu nedenle kararın düzeltilmesi isteminin reddi ne, yargılama giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına 16.9.1997 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2007/3180 K: 2007 4735 T: 10/09/2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1971 K: 2006/1502 T: 03/04/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/5694 K: 2006/3891 T: 14/07/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/255 K: 2006/6658 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/1345 K: 1997/2217 T: 7.5.1997 İdarece proje değişikliğinin onayı için bunun imar mevzuatına teknik ve fenni koşullara uygun olup olmadığının tespiti gerekir. İmar mevzuatında yer almadığından onay için ilk proje müellifinin oluru gerekmez. İstemin Özeti: İzmir 3. İdare Mahkemesinin 18.1.1996 günlü, E:1995/627, K:1996/45 sayılı kararının devamı idarenin yanında davaya katılanın projesinin aynen uygulandığı, davalı idarenin onaylamadığı projenin, önceki projenin değiştirilmesi niteliğinde olmayıp yeni bir proje olduğu, Fikir ve sanat Eserleri Kanununun 16. maddesine göre tekniği icabı zaruri görülen değiştirmeler için eser sahibinin iznine gerek görülmediği öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Tetkik Hakimi Ahmet Arslan’ın Düşüncesi: Dava, davacının proje değişikliğinin onanması isteminin reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, 5846 sayılı Kanun Kapsamında olan mimari projenin başka bir mimar tarafından izinsiz değiştirilemeyeceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Davalı idarece proje değişikliğinin imar mevzuatına, teknik ve fenni koşullara uygun olup olmadığının incelenerek, incelemenin sonucunda proje değişikliğinin onaylanması veya reddedilmesi gerektiğinden ilk proje müellifinin muvafakatinin bulunmaması nedeniyle proje değişikliğinin onaylanmaması işleminde mevzuata uyarlık bulunmadığından mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir. Savcı Düşüncesi: Dava, (…) Evler Arsa ve Konut Yapı kooperatifine ait olup, yüklenici olarak davacı tarafından inşa edilen yapılarla ilgili olarak başka bir mimar tarafından hazırlanan değişiklik projesinin, mimari proje müellifinin projede değişiklik yapılmasına muvafakati olmaması nedeniyle kabul edilmemesine ilişkin davalı idare işleminin iptali isteğiyle açılmış, İdare Mahkemesince, 5846 sayılı Yasa kapsamında olan mimari projenin başka bir mimar tarafından izinsiz değiştirilmesinin anılan Yasa kurallarına aykırı düştüğü gerekçesiyle tesis edilen işlemde mevzuata aykırılık görülmeyerek davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Belediyeye verilen değişiklik projesinin imar mevzuatına, teknik ve fenni koşullara uygun olup olmadığı yönünde incelenerek bunun sonucuna göre onaylanması yada reddedilmesi gerekirken imar mevzuatında yer almayan ilk proje müellifinin muvafakatinin bulunmaması nedeniyle değişiklik projesinin onaylanması işleminde hukuka uyarlık görülmediğinden temyize konu idare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmüştür. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren ve 2575 sayılı Danıştay Kanununa 3619 sayılı Kanunla eklenen Ek 1. madde hükmü uyarınca birlikte toplanan Danıştay Altıncı ve Onuncu Dairelerince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra için gereği görüşüldü: Dava, davacının proje değişikliğinin onanması isteminin reddine ilişkin 31.5.1995 günlü, 5/5929 sayılı davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, 328 pafta, 13910 ada, 1 parsel sayılı taşınmaz için hazırlanan projelerin mimarı G.K: ile anlaşılamadığı için başka bir mimara projeler üzerinde tadilat yaptırıldığı ve onanması için davalı idareye başvurulması üzerine proje müellifi G.K: tarafından davalı idareye bir ihtarname çekilerek 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca onanmaması gerektiğinin bildirilmesi üzerine dava konusu işlemin tesis edildiğinin anlaşıldığı, 5846 sayılı Kanunun kapsamında olan mimari projenin başka bir mimar tarafından izinsiz değiştirilmesi anılan Karara muhalefet teşkil edeceğinden işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 20. maddesinde, Yapının imar planı, Yönetmelik, ruhsat ve eklerine uygun olarak yapılacağı, 21. maddesinde de; Bu Kanunun kapsamına giren bütün yapılar için 26’ncı maddede belirtilen istisna dışında belediye veya valiliklerden yapı ruhsatiyesi alınmasının mecburi, ruhsat alınmış yapılarda herhangi bir değişiklik yapılmasının da yeniden ruhsat alınmasına bağlı olduğu, 22. maddesinde de; Yapı ruhsatiyesi almak için belediye, valilik bürolarına yapı sahipleri veya kanuni vekillerince dilekçe ile müracaat edileceği, dilekçeye sadece tapu istisnai (hallerde tapu senedi yerine geçecek belge), mimari proje, statik proje, elektrik ve tesisat projeleri, resim ve hesapları, röperli veya yoksa ebatlı kroki eklenmesi gerektiği hükme bağlanmıştır. Dosyanın incelenmesinden, 328 pafta, 13910 ada 1 parsel sayılı taşınmaz için hazırlanan projelerde değişiklik yapılması için mimari proje müellifi ile anlaşılamaması üzerine başka bir mimara proje değişikliği yaptırıldığı, yaptırılan proje değişikliğin ise proje müellifinin projede değişiklik yapılmasına muvafakati olmadığını ihtarname çekerek davalı idareye bildirmesi üzerine anlaşılmaktadır. Yukarıdaki hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden davalı idarece proje değişikliğinin onaylanması için değişikliğin, imar mevzuatına teknik ve fenni koşullara uygun olup olmadığının incelenmesi, bu inceleme sonunda proje değişikliğinin onaylanması veya reddedilmesi gerektiğinden, imar mevzuatında yer almayan ilk proje müellifinin muvafakatinin alınmaması nedeniyle proje değişikliğinin onaylanmaması işleminde mevzuata uyarlık bulunmadığından aksi yöndeki mahkeme kararında isabet görülmemiştir. SONUÇ: Açıklanan nedenlerle İzmir 3. İdare Mahkemesinin 18.1.1996 günlü. E:1995/627, K:1996/45 sayılı kararının BOZULMASINA, 7.5.1997 gününde oyçokluğuyla karar verildi. KARŞI OY Dava, 328 pafta, 13910 ada. 1 parsel sayılı taşınmaz için hazırlanan projelerde değişiklik yapılması için mimari proje müellifi ile anlaşılamaması üzerine başka bir mimara proje değişikliği yaptırılarak onanması için davalı idareye yapılan başvurunun proje değişikliğinin mimari proje müellifinin projede değişiklik yapılmasına muvafakatı olmadığı gerekçesiyle kabul edilmemesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır. 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 1. maddesinde genel anlamda #eser# tanımı yapılmış, 2. maddesinin 3. fıkrasında ise, bedii vasfı bulunmayan her nevi teknik ve ilmi mahiyette… projeler, krokiler… mimarlık ve şehircilik tasarım ve projeleri, mimari maketlerin, fikir ve sanat eseri sayıldığı, 16. maddesinin 1. fıkrasında da, eser sahibinin izni olmadıkça eserde veyahut eser sahibinin adında kısaltmalar, ekleme ve başka değiştirmeler yapılamayacağı hükme bağlanmıştır. Yukarıdaki hükümler uyarınca mimari projenin teknik ve bilimsel fikir eseri olarak korunduğu, eser sahibinin izni olmadıkça projede değişiklik yapılamayacağı, projede değişiklik yapılması için proje müellifinin muvafakatinin alınması gerektiği kuşkusuzdur. 3194 sayılı İmar Kanununun 22. maddesinde; Yapı ruhsatiyesi almak için belediye, valilik bürolarına yapı sahipleri veya kanuni vekillerince dilekçe ile müracaat edileceği, dilekçeye sadece tapu (istisnai hallerde tapu senedi yerine geçecek belge), mimari proje, statik proje, elektrik ve tesisat projeleri, resim ve hesapları, röperli veya yoksa, etraflı kroki eklenmesi gerektiği, bu hususlarda eksiklik olduğu takdirde müracaat tarihinden itibaren müracaatçıya on beş gün içinde ilgili bütün eksik ve yanlışların yazı ile bildirileceği hükmü yer almaktadır. 5846 sayılı Kanun kapsamında bulunan mimari projenin “”eser”” olarak korunmaya alınmış olması, mimari projenin proje müellifi ile anlaşılamaması üzerine başka bir mimara yaptırılan proje değişikliğinin davalı idarece proje müellifinin muvafakatinin olmaması ve 3194 sayılı Yasanın 22’nci maddesinin ikinci fıkrasında öngörülen bir eksiklik oluşturması nedeniyle projeyi tasdik etmemesi işleminde 3194 sayılı İmar Kanunun sözü geçen maddesine aykırılık bulunmamaktadır. Bu nedenle mahkeme kararının onanması gerektiği oyuyla karara katılmıyoruz. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/7550 K: 2006/1946 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/2644 K: 2006/3240 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/13 K: 1993/5114 T: 30/11/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1302 K: 1994/97 T: 18.1.1994 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/1411 K: 1997/1423 T: 18/03/1997 Şantiye binasının ruhsat alınarak yapısına başlanılan esas binanın bitmesinden sonra ve yapı kullanma izni verilmesinden önce yıkılmak üzere esas binanın yapımı için gerekli olan nitelikte ve büyüklükte inşa edilen ve ruhsata tabi bulunmayan, geçici bir yapı olduğu … 4.İdare Mahkemesinin … günlü, 1995/1068 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerindeki ruhsatsız yapının 3194 sayılı Yasanın 32.maddesi uyarınca yıktırılmasına ilişkin … günlü, … sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, … günlü, … sayılı inşaat ruhsatı alınan parselin bahçe olan bölümüne (4×11)m2 ebadında yapılan inşaatın … günlü tutanakla mühürlendiği ve yıkım kararı alındığı, ancak İzmir Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliğinin Arsa ve Yapılarla İlgili Hükümler başlıklı bölümünün şantiye binalarıyla ilgili düzenleme getiren … maddesine göre şantiye binalarının ruhsata tabi olmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş; karar davalı idarece temyiz edilmiştir. … Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliğinin Şantiye Binaları başlıklı M.3.37 maddesinde: “Lüzum ve ihtiyaca göre belirli bir süre için yapılıp yıkılması gereken şantiye binaları, bu yönetmelikle belirtilen ölçülere ve ruhsata tabi değildir. Ancak parselde yapılacak inşaatın ruhsatı alındıktan sonra yapılır. Aksi takdirde İmar Kanununun 32 ve 42.madde hükümleri uygulanır. Esas binaya kullanma izni verilmesi için şantiye binasının yıktırılmış olması şarttır.” hükmü yer almaktadır. Buna göre, şantiye binasının ruhsat alınarak yapısına başlanılan esas binanın bitmesinden sonra ve yapı kullanma izni verilmesinden önce yıkılmak üzere esas binanın yapımı için gerekli olan nitelikte ve büyüklükte inşa edilen ve ruhsata tabi bulunmayan, geçici bir yapı olduğu anlaşılmaktadır. Bütün bu açıklamaların ışığı altında uyuşmazlık konusu taşınmazın şantiye binası olarak mı yapıldığı ya da esas binanın müştemilatı niteliğinde mi olduğu, esas binanın tamamlanıp tamamlanmadığı, tamamlanmışsa kullanım izni alınıp alınmadığı ve bu yapının yıktırılıp yıktırılmadığı hususları yerinde yaptırılacak keşif ve bilirkişi incelemesi suretiyle araştırılarak ulaşılacak sonuca göre yeniden karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle İzmir 4.İdare Mahkemesinin…günlü, 1995/1068 sayılı kararının BOZULMASINA, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/7550 K: 2006/1946 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/213 K: 2005/6646 T: 26/12/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3653 K: 1993/1752 T: 03/05/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3289 K: 1993/1969 T: 20/05/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/4797 K: 1997/767 Uyuşmazlığa konu taşınmazın bulunduğu bölgeye ilişkin 1/1000 ölçekli imar planı değişiklikleri ile bu tarihe kadar uygulanmakta olan imar planının yürürlükten kalktığı, bu plana dayalı olarak verilmiş olan proje ve inşaat ruhsatlarının da geçerliliğini yitireceği, her ne kadar imar planı değişiklikleri Danıştay Altıncı Dairesinin kararlarıyla iptal edilmişse de, bunun sonucunda yürürlükte bulunmayan önceki planın yeniden geçerlilik kazanamayacağı, anılan kararlar doğrultusunda yapılacak yeni planlar uyarınca yeniden ruhsat verilmesi gerekeceği. İstemin Özeti: İstanbul 2.İdare Mahkemesinin 3.7.1996 günlü. E: 1994/837 K: 1996/949 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Tetkik Hakimi Aylin Arıkan’ın Düşüncesi: Dosyanın incelenmesinden, dava konusu … Büyükşehir Belediye Başkanlığı işleminin idare mahkemesinin 111.1995 günlü, E:1994/836, K:1995/1531 sayılı kararıyla iptal edildiği anlaşıldığından, aynı işlemin iptaline yönelik olarak bu davada karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekmektedir. … Belediye Başkanlığı’nın işlemine gelince; uyuşmazlığa konu taşınmaz üzerindeki inşaat için verilen ruhsatların ve onaylanan projenin dayanağı olan 1987/tarihli imar planının. 1992/onay tarihli imar planı değişiklikleri ile yürürlükten kalkmış olduğu anlaşıldığından, verilen ruhsat ve projenin de geçerliliğinden söz edilemeyeceği nedeniyle, her ne kadar yeni planlar Danıştay Altıncı Dairesince iptal edilmişse de iptal kararı sonucu önceki planın yeniden yürürlüğe girmesine olanak bulunmadığından, iptal kararı doğrultusunda hazırlanacak olan yeni plan koşulları uyarınca yeniden ruhsat verilmesi zorunluluğu karşısında, yürürlükte bulunmayan plan uyarınca tesis edilen işlemlerin iptalinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Söz konusu işlemler büyükşehir belediye başkanlığı işlemi üzerine tesis edilmişse de büyükşehir belediye başkanlığı işleminin iptali sonucunda ilçe belediyesinin yetkisinde bulunan konularda usulüne uygun olarak tesis edilmiş olan işlemlerin dayanağının kalmadığı gerekçesiyle iptali yoluna gidilmesinde isabet görülmemiştir. Belirtilen nedenlerle, aksi yöndeki idare mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir. Savcı Düşüncesi: … mahallesi 78 pafta. 755 ada. 12 parselde inşa olunan yapının proje tasdik işleminin ve 20.5.1992 tarihli ruhsat temdidi işlemlerinin iptali ile yeni ruhsat alınıncaya kadar mühürlenerek durdurulmasına ilişkin … Büyükşehir Belediye Meclisinin 10.12.1992 günlü. 975 sayılı kararı ile bu karara dayalı … Belediye Başkanlığının 15.12.1992 günlü onayı ile 17.12.1992 günlü yapı tatil tutanağının iptali istemiyle açılan dava sonucunda İstanbul 2.İdare Mahkemesince dava konusu işlemlerin iptali yolunda verilen kararın temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. İdare Mahkemesinin E:94/836 sayılı dava dosyasında. … Büyükşehir Belediyesince 3030 sayılı Uygulama Yönetmeliğinin değişik 10.maddesi uyarınca alınan 1.12.1992 günlü ve 975 sayılı Kararın iptaline karar verilmiş olduğundan; aynı kararın iptali istemine yönelik olarak bu davada karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekmektedir. … Belediye Başkanlığının işlemine gelince: dava konusu işlemin söz konusu inşaatın plan şartlarına aykırı olduğundan bahisle … Büyükşehir Belediye Meclisi kararına dayalı olarak tesis edildiği; idare mahkemesince büyükşehir belediye meclisinin 10.12.1992 günlü kararının iptaline karar verildiğinden, bu karara dayanılarak … Belediye Başkanlığınca tesis olunan ruhsat temdidi ve proje onayının iptaline ilişkin onayla birlikte inşaatın mühürlenmesine dair yapı tatil tutanağının dayanağının kalmadığı; öte yandan taşınmazla ilgili 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planı ve bu plan uyarınca hazırlanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliklerinin iptaline karar verildiği bu durumda plan koşullarına aykırı inşaattan söz edilemeyeceğinden bu planlar uyarınca proje onayı ve ruhsat temdidi işlemlerinin iptaline ilişkin işlemlerde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçeleriyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir. 3030 sayılı Yasa hükümleri ile 3194 sayılı İmar Kanunu hükümlerinin birlikte incelenmesinden anlaşılacağı üzere, ilçe belediyesi hudutları içinde kalan bir inşaatla ilgili proje onayı; ruhsat verilmesi, ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı bir inşaatın mühürlenerek durdurulması, ruhsat iptali ve yıkıma karar verilmesi gibi işlemleri tesis etmek görev ve yetkisi ilçe belediyesine ait olup, … Belediye Meclisi kararından sonra … Belediye Başkanlığınca da bu konuda işlem tesis edildiğinden ve b işlemlerin ilçe belediyesinin yetkisi dahilinde olduğundan, … Belediye Başkanlığı işlemi hukuka uygunluk yönünden incelenirken dayanağı büyükşehir belediyesi meclis kararının iptal edildiğinden bahisle işlemin dayanaksız kaldığı gerekçesiyle iptal kararı verilmesi yerinde görülmemiştir. Ancak taşınmazla ilgili 1/5000 ve 1/1000 ölçekli planların iptaline karar verilmiş olduğundan plan koşullarına aykırı inşaattan söz edilemeyeceğinden bu gerekçeyle işlemin iptaline karar verilmesi uygun bulunmaktadır. Açıklanan nedenlerle idare mahkemesi kararının; dava konusu … Büyükşehir Belediye Meclisi Kararına yönelik olarak bozulması; … Belediye Başkanlığı işlemine ilişkin olarak da yukarıda belirtilen gerekçelerle onanması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … Man. 78 pafta, 755 ada, 12 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki inşaata ilişkin proje tasdiki ve ruhsat temdidi işlemlerinin iptali ile yeni ruhsat alınıncaya kadar mühürlenerek durdurulmasına ilişkin 10.12.1992 günlü. 975 sayılı büyükşehir belediye meclisi kararının, bu karara dayanılarak tesis edilen 15.12.1992 günlü. 622 sayılı … Belediye başkanlığı işleminin ve 17.12.1992 günlü, 0785 sayılı yapı tatil tutanağının iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, dava konusu büyükşehir belediye başkanlığı işleminin iptali istemiyle açılan davada mahkemenin 1.11.1995 günlü, E:1994/836 K:1995/1531 sayılı kararıyla, imar uygulamaları konusunda işlem tesis etme yetkisinin ilçe belediyelerine ait bulunması nedeniyle büyükşehir belediye başkanlığınca tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verildiği, bu durumda büyükşehir belediye başkanlığının dava konusu işlemin tesisi hususunda yasal yetkisi bulunmadığı gibi, taşınmazla ilgili 27.10.1992 onay tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve bu plan uyarınca hazırlanan 4.11.1992 onay tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliklerinin Danıştay Altıncı Dairesince iptal edilmesi karşısında plan koşullarına aykırı inşaattan söz edilemeyeceğinden, bu planlar uyarınca proje onayı ve ruhsat temdidi işlemlerinin iptali ylundaki büyükşehir belediye meclisi kararında hukuka uyarlık bulunmadığı, bu karar doğrultusunda … Belediye Başkanlığı’nca tesis edilen işlemin ve yapı tatil ttanağının büyükşehir belediye meclisi kararının mahkemece iptal edilmesi nedeniyle dayanağının kalmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiş, karar davalı idareler tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlığa konu taşınmaz üzerindeki inşaat için 23.10.1983/tarihli plan uyarınca 27.5.1987/günlü temel ruhsatı verildiği, taşınmazın turizm merkezi olarak ilan edilmesi üzerine 23.10.1987/günlü, imar planı değişikliğinin yapıldığı ve bu plan uyarınca 13.11.1987/tarihinde temel için yapı izin belgesi, 24.1.1989/tarihinde tadilat ruhsatı, 20.5.1992 tarihinde ruhsat temdidi ve 9.11.1992 tarihinde de temel üstü ruhsatı işlemlerinin tesis edildiği, büyükşehir belediyesince yapılan incelemede inşaatın proje onayı ve ruhsat temdidi işlemlerinin 1987/onay tarihli imar planına, 27.10.1992 onay tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 4.11.1992 onay tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliklerine aykırı olduğunun, temdit edilen projenin eski projeden farklı olduğunun saptanması üzerine 3030 sayılı Yasanın Uygulama Yönetmeliğinin değişik 10.maddesi gereğince bu işlemlerin iptali ve inşaatın mühürlenmesinin … Belediye Bakanlığı’ndan istenilmesine karşın işlem yapılmaması nedeniyle dava konusu işlemin tesis edildiği, bu işlem sonucu da … Belediye Başkanlığı onayıyla proje tasdik ve ruhsat temdidi işlemlerinin iptal edilerek inşaatın 17.12.1992 günlü yapı tatil tutanağı ile mühürlendiği anlaşılmaktadır. İdare Mahkemesinin 1.11.1995 günlü, E:1994/836,K:1995/1531 sayılı kararıyla, … Büyükşehir Belediye Meclisinin 10.12.1992 günlü, 975 sayılı kararının iptaline karar verilmiş olduğundan, aynı davacı tarafından aynı kararın iptali istemiyle açılan bu davada karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği nedeniyle idare mahkemesince işlemin iptaline karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Dava konusu … Belediye Başkanlığı işlemi ile yapı tatil tutanağına gelince; Uyuşmazlığa konu taşınmazın da yer aldığı bölgeye ilişkin 27.10.1992 onay tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 4.11.1992 onay tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişiklikleri ile bu tarihe kadar uygulanmakta olan 23.10.1987/günlü imar planının yürürlükten kalkmış olması nedeniyle bu plana dayanılarak verilmiş olan projelerin ve inşaat ruhsatlarının da geçerliliğini yitireceği açıktır. Her ne kadar yeni plan değişiklikleri Danıştay Altıncı Dairesinin 6.6.1995 günlü, E:1994/3774 K:1995/2218 ve aynı günlü E:1993/124. K:1994/2219 sayılı kararlarıyla iptal edilmişse de, bu planların iptali sonucunda yürürlükte bulunmayan önceki planın yeniden geçerlilik kazanıp yürürlüğe gireceğinin kabulüne olanak bulunmadığı gibi anılan iptal kararlan doğrultusunda yapılacak olan yeni planlar uyarınca yeniden ruhsat verilmesi gerekeceğinden, 1987/tarihli plan uyarınca verilmiş bulunan ruhsatın ve proje onayı işlemlerinin iptali ve yeni ruhsat alınıncaya kadar inşaatın mühürlenerek durdurulmasına ilişkin işlemlerde hukuka aykırılık bulunmamaktadır. … Belediye Başkanlığı’nca her ne kadar, dava konusu, 15.12.1992 günlü başkanlık onayı ile proje tasdik ve ruhsat temdidi işlemlerinin iptali ve bunun sonucu olarak da 17.12.1992 günlü yapı tatil tutanağı ile inşaatın mühürlenerek durdurulması işlemlerinin, büyükşehir belediye başkanlığı tarafından, 10.12.1992 günlü büyükşehir belediye meclisi kararı uyarınca 3030 sayılı Yasa ve uygulama yönetmeliği hükümleri doğrultusunda karar gereğinin yerine getirilmesinin istenilmesi üzerine tesis edildiği öne sürülmekte ise de, 3030 ve 3194 sayılı Yasa hükümleri uyarınca büyükşehir belediye sınırları içerisinde imar uygulamaları konusunda işlem tesis etme yetkisi ilçe belediyelerine ait bulunduğundan, … Belediye Başkanlığı’nın yetkisinde olan ruhsat ve proje onaylarının iptali ve inşaatın durdurulmasına yönelik konularda usulüne uygun olarak tesis edildiği ve yeni plan şartlarına göre yeniden ruhsat alınması gerektiğini de içeren bir Yazı ile belediye başkam adına teknik başkan yardımcısı imzasını taşıyan 92/6922 sayılı yazı ile davacı şirkete duyurulduğu anlaşılan işlemlerin hukuka uygunluk denetimi yapılmaksızın, büyükşehir belediye meclisi kararının iptal edilmesi nedeniyle anılan işlemlerin dayanağının kalmadığı gerekçesiyle iptalinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, İstanbul 2.İdare Mahkemesinin 3.7.1996 günlü. E:1994/837 K: 1996/949 sayılı kararının bozulmasına dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 18.2.1997 gününde oybirliğiyle karar verildi Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2007/4066 K: 2009/1729 T: 23.02.2009 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/3435 K: 2004/6378 T: 08/12/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/158 K: 1986/296 T: 19/03/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1302 K: 1994/97 T: 18.1.1994 Danıştay 9. Dairesi E: 1994/6166 K: 1995/3654 T: 26.12.1995 Gerek inşaata başlamadan önce gerek sonra inşaat nedeniyle alınması gereken bedeller mevzuat gereği harç olarak alındığından, belediyelerin ücret adı altında ayrıca bir bedel istemesi yasaya aykırı olduğu hakkında. İstemin Özeti: Sosyal Sigortalar Kurumu`nun … 172 pafta, 620 ada, 255 parselde bulunan … inşaatı ile ilgili olarak tahsil edilen proje kontrol ve uygulama (fenni muayene) ücretinin iadesi istemiyle açılan davayı; dosyada mevcut belgelere göre davacı kuruma ait hastane binasının inşaatına ilişkin olarak belediyece yapılan proje kontrol uygulama işlemlerinin 2464 sayılı Kanunun 82. maddesi uyarınca muayene ruhsat ve rapor harcı kapsamında bulunduğu, harca tabi konularda anılan kanunun 97. maddesi uyarınca ücret alınamayacağından tahsil edilen ücrette hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle kabul eden İstanbul 3. Vergi Mahkemesi`nin 6.7.1994 gün ve 1994/1318 sayılı kararının; yükümlüden alınan ücretin elektrik, sıhhi tesisat, kalorifer, asansör, ısı yalıtım v.s tür kontrol ve uygulama ücreti olduğu, 2464 sayılı Kanunun 80, 81 ve 82. maddeleri kapsamına girmediği, tahsil edilen bu ücretin yasada harç ve katılma payı konusu yapılmayan, ücrete tabi işlerden olduğu ileri sürülerek bozulması isteminden ibarettir. Savcı Düşüncesi: Uyuşmazlık, Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürlüğü proje kontrol ve uygulama ücretinin kaldırılması istemiyle açılan davayı kabul ederek tarhiyatı terkin eden vergi mahkemesi kararının bozulması isteminden doğmuştur. Davalı idarece; davalıdan tahsil edilen ücretlerin 97. maddeye göre alındığı iddia edilmekte ise de 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu`nun 97. maddesine göre, belediyelerin bu kanunda harç ve katılma payı konusu yapılmayan konularda ücret talep edebilmesi için ilgililerin istemde bulunması ve belediyenin de hizmet ifa etmesi gerekmekte olup olayda S.S. Kurumu tarafından … Hastanesinin tevsi binasının nitelik belgesi ve iskan ruhsatı alınması için belediyeye başvurulması üzerine tahakkuk ettirilen proje kontrol ve uygulama ücreti yasada bulunan koşulları taşımadığından bu iddiada isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin reddine, tarhiyatın terkinine ilişkin vergi mahkemesi kararının onanmasına karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir. Tetkik Hakimi Düşüncesi: 2464 sayılı Kanunla eklenen ek 1/1. ek 5, ek 6 ve aynı kanunun 80. maddesi hükümlerine göre gerek inşaata başlamadan önce gerek sonra inşaat nedeniyle alınması gereken bedeller mevzuat gereği harç olarak alınacağından, yükümlü kurumdan, … tevsi binasının nitelik belgesi ve iskan ruhsatının alınmasını teminen yapılan başvuru üzerine alınan ücrette isabet bulunmamaktadır. Bu nedenle temyiz isteminin reddi gerekeceği düşünülmektedir. Türk Milleti Adına hüküm veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince işin gereği görüşüldü: İstem, sosyal sigortalar kurumuna ait … inşaatı ile ilgili olarak tahsil edilen 44.348.000.-lira proje kontrol ve uygulama (fenni muayene) ücretinin iadesi talebiyle açılan davayı kabul eden vergi mahkemesi kararının bozulmasına ilişkin bulunmaktadır. 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu`na 2589 sayılı Kanunla eklenen ek 1/1. maddesinde bina inşaat harcı, 8. bölümünde çeşitli harçlar yer almış, bu bölümde yer alan 80. maddede de imarla ilgili harçlar açıklanmış bulunmaktadır. 3194 sayılı İmar Kanunu`nun 22/1. maddesine göre yapı ruhsatiyesi alabilmek için maddede belirtilen belgelerle birlikte müracaat edilmesi öngörülmüştür. Açıklanan yasa hükümlerinden, ruhsat alabilmek için ilgili yerlere İmar Kanunu`nun 22. maddesinde sayılan belgelerle birlikte müracaat edileceği, eklenmesi zorunlu olan bu belgelerin inceleneceği ve uygun görüldüğü takdirde 2464 sayılı Kanunun ek 5. maddesine göre harç yatırıldıktan sonra ruhsat verilebileceği anlaşılmaktadır. Bu gibi olaylarda hemen ruhsat alınamamakta, ruhsat verilmeden önce belediye ve ilgili merciler tarafından bazı işlemler yapılmakta, bu işlemler tamamlandıktan sonra ruhsat alınması söz konusu olmaktadır. 2464 sayılı Kanunla eklenen ve mükerrer 7. bölümde yer alan bina inşaat harcı ile ruhsat alımından önce yapılacak işlemler nedeniyle verilen hizmetlerin karşılığı harca dönüştürülmüş, diğer bir deyişle kanun koyucu tarafından, bu gibi işlemlerin ücretle, vergiyle değil harçla karşılanması amacı güdülmüştür. Anılan kanunda yer alan ve bina inşaat harcından önce yürürlüğe giren “imarla ilgili harçlar” başlıklı 80. maddenin görüşülmesi sırasında ücret adı altında alınan bedellerin en aza indirilmesi ve bunların harç adı altında toplanması önerilmiş, bu görüşler doğrultusunda da 2464 sayılı Kanunun 80. maddesi yasallaştırılarak yürürlüğe konulmuştur. Bu hükümlere göre inşaata başlamadan önce imarla ilgili işlemlerden dolayı, sözü edilen kanunun 80. maddesinin (a) ila (b) bentlerinden sayılan işlemler için harç alınacak, inşaata başlamak için ruhsat alımı sırasında yapılan işlemlerden dolayı aynı kanunun ek 6. maddesinde açıkça ve ayrıca belirtilen bina inşaat harcı ödenecek, bina bitince de 80. maddenin f bendi uyarınca yapı kullanma izni harcı tahsil edilecektir. Bu durumda gerek inşaata başlamadan önce gerek sonra inşaat nedeniyle alınması gereken bedeller mevzuat gereği harç olarak alınacağından inşaatla ilgili olarak 2464 sayılı Kanunun 97. maddesine göre belediyelerin ücret adı altında bir bedel istemesi mümkün olmayacaktır. Olayda da yükümlü kurum tarafından dava dilekçesinde kuruma ait … tevsi binasının nitelik belgesi ve iskan ruhsatının alınmasını teminen yapılan başvuru üzerine bir bedel alındığı ileri sürüldüğünden ve idare tarafından alınan bu bedel yukarıda açıklandığı üzere kanun uyarınca zorunlu olarak yapılan hizmetler karşılığında alınan harç olduğundan bedelin ücret olarak nitelendirilmesi mümkün değildir. Bu itibarla yükümlü kurumdan, harca tabi olan bir konuda, anılan kanunun 97. maddesine dayanılarak ücret alınmak istenilmesinde isabet bulunmamaktadır. Kaldı ki, 2464 sayılı Kanunun 97. maddesine göre ücret alınabilmesi için bu konuda bir isteğin olması ve yapılacak hizmetin kanunda yer alan harç veya katılma payı konusu olmaması gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle yerinde olan İstanbul 3. Vergi Mahkemesinin 6.7.1994 gün ve 1994/1318 sayılı kararının bozulmasına ilişkin temyiz isteminin REDDİNE, 26.12.1995 gününde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 9. Dairesi E: 1984/2121 K: 1986/3856 T: 31/12/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 2013/3657 K: 2017/4335 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/1649 K: 1983/950 T: 07/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/1765 K: 1983/1112 T: 22/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/4348 K: 1995/1092 T: 16.3.1995 İşçi ve işveren ilişkilerinden dolayı sosyal sigortalar kurumuna prim borcu olup adına inşaat ruhsatı düzenlenen kişiden bağımsız bölümü satın alan kişiye yapı kullanma izni verilmemesi hukuka aykırıdır. İstemin Özeti: Trabzon İdare Mahkemesinin 11.3.1994 günlü, E:1993/1391, K:1994/240 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Türk Milleti Adına karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … Mahallesi, 23 pafta, 281 ada, 15 parsel sayılı yerde bulunan binanın 3 numaralı bağımsız bölümüne, işverenin Sosyal Sigortalar Kurumuna prim borcu bulunmadığına dair belgenin eklenmediği gerekçesiyle yapı kullanma izni verilmemesine ilişkin 23.9.1993 günlü, 3677/3427 sayılı davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince; 3194 sayılı Yasanın 30. maddesinden bahisle, yapının ruhsat ve eklerine uygun olduğunun ve fen bakımından kullanılmasında sakınca bulunmadığının tespit edilmesi halinde yapı kullanma izni verilmesinin zorunlu olduğu, işçi ve işveren ilişkilerinden dolayı Sosyal Sigortalar Kurumuna karşı adına inşaat ruhsatı düzenlenen … adlı kişinin sorumlu olduğu, davacının ise yapıyı bu kişiden satın aldığı anlaşıldığından, bu gerekçe ile yapı kullanma izni verilmemesine ilişkin işlemde mevzuata uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu Trabzon İdare Mahkemesinin 11.3.1994 günlü, E:1993/1391, K:1994/240 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu`nun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının ONANMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 16.3.1995 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1650 K: 2006/1921 T: 12/04/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/2879 K: 2006/2995 T: 07/06/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/287 K: 2005/6605 T: 26/12/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/295 K: 2004/3797 T: 15/06/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/3089 K: 1995/925 T: 9.3.1995 İdari yargıda keşif ve bilirkişi incelemelerinin davaya bakan idari yargı mercilerince yapılması gerekli olup, bu incelemeler delillerin tespitine ilişkin hükümlere dayanılarak adli yargı mercii tarafından yaptırılamaz. İstemin Özeti: Diyarbakır İdare Mahkemesinin 10.2.1994 günlü, E:1991/71, K:1994/61 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Tetkik Hakimi Düşüncesi: İdari, yargıda keşif ve bilirkişi incelemelerinin davaya bakan idari yargı mercileri tarafından yapılması gerekli olduğundan, 2577 sayılı Yasanın 58. maddesinin 2. fıkrasındaki delil tespitine ilişkin hükümlere dayanılarak mahalli adli yargı merci tarafından keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılarak bunun sonucuna göre işlemlerin iptaline karar verilmesinde isabet bulunmadığından temyize konu idare mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir. Türk Milleti Adına karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava; … 323 parsel sayılı taşınmaza inşaat ruhsatı verilmesi yolundaki başvurunun reddine ilişkin 15.10.1990 günlü, 3686 sayılı davalı idare işleminin ve taşınmazın otopark yeri olarak ayrılmasına ilişkin imar planının iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte incelenmesinden dava konusu taşınmazın otopark alanı olarak tahsis edilmesinin planlama esaslarına, şehircilik ilkelerine ve kamu yararına uygun olmadığı sonucuna varıldığından dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu`nun “İdari Davalarda Delillerin Tespiti” başlıklı 58. maddesinin 2. fıkrasında “Davaya bakan Danıştay idare ve vergi mahkemeleri istemi uygun gördüğü takdirde üyelerden birini bu işle görevlendirebileceği gibi, tespitin mahalli idari veya adli yargı mercilerince yaptırılmasına da karar verebilir” hükmü kurala bağlanmış bulunmaktadır. Dosyanın incelenmesinden mahkemece yukarıda anılan yasa hükmü dayanak alınarak uyuşmazlığın çözümü için yapılması gerekli görülen keşif ve bilirkişi incelemesinin mahalli adli yargı merciince yaptırılması yolunda karar alındığı, bunun üzerine adli yargı mercinin tespit ettiği bilirkişi tarafından mahallinde yapılan inceleme sonucunda hazırlanan rapor esas alınarak dava konusu işlemlerin iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır. Yukarıda anılan yasa hükmü delillerin tespitine ilişkin düzenlemeyi içermekte olup idari yargı yerlerince keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılması yolunda mahalli idari veya adli yargı mercilerinin görevlendirileceği yolunda karar alınabileceğine ilişkin hüküm taşımamaktadır. İdari yargıda keşif ve bilirkişi incelemelerinin davaya bakan idari yargı mercileri tarafından yapılması gerekli olduğundan 2577 sayılı Yasanın 58. maddesinin 2. fıkrasındaki delillerin tespitine ilişkin hükümlere dayanılarak mahalli adli yargı mercii tarafından keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılarak bunun sonucuna göre işlemlerin iptaline karar verilmesinde isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle temyize konu Diyarbakır İdare Mahkemesinin 10.2.1994 günlü, E:1991/71 K:1994/61 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine, 9.3.1995 gününde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2227 K: 1992/390 T: 30/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1959 K: 1992/3046 T: 24/06/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1100 K: 1992/3333 T: 28/09/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4934 K: 1993/3171 T: 16.9.1995 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/1769 K: 1994/4207 T: 14.11.1994 İmar çapı, kesin ve yürütülmesi gerekli bir işlem olduğundan idari davaya konu olabilir. İstemin Özeti: Gaziantep Nöbetçi Mahkemesinin 20.8.1993 günlü, E:1993/523, K:1993/497 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dava, 13.12.1991 günlü, D-3/837 sayılı imar çapının iptali istemiyle açılmış olup, imar çapları genel düzenleyici işlem niteliğindeki uygulama imar planlarının uygulanmasına yönelik kesin ve yürütülmesi zorunlu idari işlemler niteliğinden olduğundan dava konusu işlemin kesin ve yürütülmesi zorunlu bir idare işlem olmadığı gerekçesiyle davanın reddine ilişkin idare Mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir. Savcı Düşüncesi: … ili, Merkez … Mah. 240 ada, 38 parsel sayılı taşınmaz için davalı idarece verilen imar çapının iptali dileğiyle açılan davanın, imar çapının idari davaya konu olabilecek kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlem niteliği taşımadığı gerekçesiyle incelenmeksizin reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının bozulması istenilmektedir. Uyuşmazlığa konu olan imar çapı, imar planının bir uygulaması olup taşınmaz malikine buna uygun inşaat yapma olanağı sağlayacağından idari davaya konu olabilecek nitelikte kesin ve yürütülmesi zorunlu bir idari işlemdir. Söz konusu işlemin iptali isteğiyle açılan davanın İdare Mahkemesinde görülüp çözümlenmesi gerekirken Nöbetçi Mahkeme tarafından ilk inceleme aşamasında incelenmeksizin reddedilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenle temyize konu kararın bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. Türk Milleti Adına Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … 240 ada, 38 parsel için davacıya verilen 13.12.1991 günlü, D-3/837 sayılı imar çapının iptali istemiyle açılmış, Nöbetçi Mahkemesince; dava konusu imar çapının kesin ve yürütülmesi zorunlu bir idari işlem olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekilince temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden uyuşmazlığın konusunu davacının taşınmazına komşu olan parsele ilişkin imar durumu ve yapı şartlarını gösteren imar çapı belgesinin oluşturduğu anlaşılmaktadır. İdarece tesis edilmiş bir işlemin idari davaya konu olabilmesi için kesin ve yürütülmesi zorunlu nitelikte bulunması ve hukuksal durumun oluşmasında da etkili olması gereklidir. Dava konusu edilen 13.12.1991 günlü, D-3/837 sayılı imar çapı imar planlarının ve ilgili yönetmelik hükümlerinin uygulanmasına yönelik bir idari işlem olup, bu tür bir işlemin kesin ve yürütülmesi zorunlu, sonuç doğurucu, hukuki durum yaratıcı bir işlem niteliğinde olduğu açıktır. Bu durumda dava konusu imar çapının kesin ve yürütülmesi gerekli bir işlem olmadığı gerekçesiyle davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararında isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle temyize konu … Nöbetçi Mahkemesinin 20.8.1993 günlü, E:1993/523, K:1993/497 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 14.11.1994 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/929 K: 1992/234 T: 27/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1495 K: 1992/2603 T: 02/06/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/2024 K: 1992/2840 T: 16/06/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/1664 K: 1993/154 T: 25/01/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/1291 K: 1994/3810 Gerek davacının parsellerini kapsayan ada bazında, gerekse mevzi imar palın bazında kısmi yapılaşmanın olmadığı ve davacının subasman seviyesinde inşaatı da bulunmadığından müktesep hakkının olmadığı gerekçesiyle davacı parsellerine inşaat ruhsatı verilmemesi yolunda tesis edilen işlemden mevzuata aykırılık bulunmadığı. İstemin Özeti : İzmir 3. İdare Mahkemesinin 20.l0.l993 günlü, E:l992/l5ll K:l993/95l sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava …İli… İlçesi… Köyü, l690, l692, l693, l694 ve l695 parsel sayılı taşınmazlara inşaat ruhsatı verilmesi isteminin reddine ilişkin l.9.l992 günlü B.09.İLM.4.3500.l0/07.3352.7475.l0349 sayılı davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince: davacının maliki bulunduğu parsellere ait mevzi imar planının İl İdare Kurulunca uygun görülerek… Valiliğince 26.2.l992 tarihinde onandığı, anılan mevzi imar planı kıyıya bitişik olduğundan kıyı kanununa göre yapı yaklaşma mesafesi onaylı kıyı kenar çizgisinden itibaren 20 m. iken 362l sayılı Kıyı Kanununun bazı maddelerinde değişiklik yapılmasına dair 3830 sayılı Kıyı Kanununa göre l00 m’ye çıkartıldığı dava konusu parsellerin l00 m. genişliğindeki sahil şeridinin deniz yönündeki ilk 50 m.lik kısmında kaldığı, 362l/3830 sayılı Kıyı Kanunun ve yönetmeliğin 9. maddesine göre l00 m. mesafenin ilk 50 m.lik kısmının ancak yaya yolu, gezinti, dinlenme, seyir ve rekreaktif amaçla kullanılabileceği, parsellerin bulunduğu yerde genel bir imar planı yapılmayıp sadece kendisinin mevzi imar planı yaptırdığı, kısmi yapılaşmanın gerek davacının parsellerini kapsayan ada bazında gerekse mevzi imar planı bazında ele alındığında kısmi yapılaşmanın olmadığı ve davacının subasmanı seviyesinde inşaatı da bulunmadığından müktesep hakkının olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu İzmir 3.İdare Mahkemesinin 20.l0.l993 günlü, E:l992/l5ll, K: l993/95l sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun 49. maddesinin l. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 26.l0.l994 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1978/3209 K: 1982/118 T: 09/02/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1984/782 K: 1984/2968 T: 5.11.1984/ Danıştay 6. Dairesi E: 1986/1327 K: 1986/1165 T: 18/12/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1545 K: 1991/2839 T: 25/11/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/6430 K: 2004/948 Yapılan imar planı değişikliğine göre verilen inşaat ruhsatına dayanılarak inşaatın yapımına başlanıldığı, ancak imar planı değişikliğinin mahkemece iptali üzerine davalı idarece iptal kararının gereğinin yerine getirilmesi için herhangi bir işlem tesis edilmediği, yeni planın yapılmasından yaklaşık 2 yıl sonra inşaat ruhsatının iptal edildiği ve yapının mühürlenerek yıkımına ilişkin işlemin tesis edildiği anlaşıldığından, inşaat ruhsatının iptaline kadar geçen sürede yapımına devam edilen inşaatın, bu tarihe kadar tamamlanan kısmının korunması gerektiği hakkında İstemin Özeti: Danıştay Altıncı Dairesince verilen 21.1.2003 günlü, K:2003/510 sayılı kararın; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istemidir. Türk Milleti Adına Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 54/1-c maddesi uyarınca karar düzeltme istemi yerinde görüldüğünden, Dairemizin 21.1.2003 günlü, K:2003/51 sayılı kararı kaldırılarak işin esası incelendi. Dava, … Mahallesi, … 484 ada, 1 parsel sayılı taşınmaz üzerinde yer alan yapının 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yıkımına ilişkin 20.4.2000 günlü, 847 sayılı … Belediye Encümeni Kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dosyanın incelenmesinden, 4.2.1995 günlü … Belediye Meclisi karan ile davacıya ait 484 ada, 1 sayılı parselde imar planı değişikliği yapıldığı, bu plan değişikliğine göre davacıya 24.10.1995 günlü, 1391 sayılı yapı ruhsatının verildiği, ancak anılan plan değişikliğinin Aydın 1. İdare Mahkemesinin 22.5.1997 günlü, E:1995/851, K:1997/606 sayılı kararı ile iptal edildiği, kararın Danıştay Altıncı Dairesinin 26.11.1998 günlü, E:1997/6660, K:1998/5892 sayılı kararı ile onandığı, bu kararlar üzerine 2.6.1998 günlü, 2 sayılı belediye meclisi kararı İle İmar planı değişikliği yapıldığı, yapı ruhsatının iptal edildiğinin 25.2.2000 günlü yazı ile davacıya duyurulduğu, 14.3.2000 günlü tutanak ile yapının durdurulduğu ve 20.4.2000 günlü dava konusu belediye encümeni kararı ile davacıya ait yapının imara aykırı kısımlarının yıkımına karar verildiği anlaşıldığından, imar planı değişikliğinin yargı karan ile iptal edilmesi üzerine bu plan değişikliğine dayanılarak verilen inşaat ruhsatı da iptal edilen ve ruhsat iptali işlemine karşı dava da açılmayan taşınmazın mevcut imar planına aykırı kısımlarının yıkımına ilişkin işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlık konusu 484 ada, 1 sayılı parsele yönelik olanak 4.2.1995 tarihinde imar planı değişikliği yapıldığı, bu plan değişikliğine göre davacıya 24.10.1995 günlü, 1391 sayılı yapı ruhsatının verildiği, anılan planın açılan dava sonucunda Aydın 1. İdare Mahkemesinin 22.5.1997 günlü, E:1995/851, K:İ997/606 sayılı kararıyla iptal edildiği, bu kararın Danıştay 6. Dairesinin 26.11.1998 günlü, K:1998/5892 sayılı kararıyla onandığı, bu arada 2.6.1998 günlü, 2 sayılı belediye meclisi kararıyla anılan yerde yeniden plan yapıldığı, 25.2.2000 günlü, 297 sayılı yazıyla, plan değişikliğinin iptal edildiğinden bahisle inşaat ruhsatının iptal edildiğinin davacıya bildirildiği ve projelerin yapılan yeni plana uygun hale getirilmesinin istenildiği, 14.3.2000 günlü tutanakla durdurulan yapının dava konusu işlemle imara aykırı kısımlarının yıkımına karar verildiği anlaşılmaktadır. Olayda, 24.10.1995 günlü inşaat ruhsatı, verildiği tarihte yürürlükte olan imar planına uygun olarak düzenlenmiş, bu ruhsata dayalı olarak inşaata başlanılmış, anılan planın 22.5.1997 tarihinde İdare Mahkemesince iptal edilmesine karşın inşaat mühürlenmeyerek devamına izin verilmiştir. Davalı idarece iptale ilişkin Mahkeme kararının onandığı 26.11.1998 tarihi itibariyle dahi İşlem yapılmamış, yeni planın yürürlüğe girdiği tarihten yaklaşık 2 yıl sonra inşaat ruhsatı iptal edilmiştir. Bu durumda, davalı idarece 22.5.1997 günlü Mahkeme kararının gereğinin yerine getirilmesi için ancak 25.2.2000 gününde bir işlemin tesis edilmesi ve inşaat ruhsatının iptal edildiğinden bahisle tadilat projesi yapılmasının da istenilmesi nedeniyle arada geçen bu sürede yapımına devam edilen inşaatın bu tarihe kadar tamamlanmış kısmının korunması zorunlu olduğundan, bu hususun göz önünde bulundurulması suretiyle İdare Mahkemesince yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir. Diğer taraftan, inşaat ruhsatının İptalinden sonra yeni plana aykırı bir yapılaşma varsa buna göre yeniden işlem tesis edileceği de açıktır. Açıklanan nedenlerle, Aydın 1. İdare Mahkemesinin 18.7.2001 günlü, E:2000/350, K:2001/788 sayılı kararının bozulmasına, 6.610.000 lira karar harcı ile fazladan yatırılan 4.920.000 liranın ayrıca, 16.050.000 lira karar düzeltme harcının temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 20.2.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/7550 K: 2006/1946 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/2644 K: 2006/3240 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/213 K: 2005/6646 T: 26/12/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/76 K: 1993/4676 T: 09/11/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/3323 K: 1994/1794 T: 3.5.1994 Kabil-i tecviz hatanın, yapılan yapının kendi parseli sınırları dışına taşmamak koşuluyla ruhsatına ve onaylı projesine aykırılığın çok küçük olması halinde kabul edilebileceği, başkasına ait parsele tecavüz bulunması halinde bu kuralın uygulanmasının mümkün olamayacağı açıktır. İstemin Özeti: İstanbul 5. İdare Mahkemesinin 25.5.1993 günlü, E:1991/1276, K:1993/618 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Türk Milleti Adına Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, davacıya ait … 61 pafta, 167 ada, 35-36 parsel sayılı yerde bulunan binanın komşu parsele tecavüzlü olduğu gerekçesiyle 3194 sayılı Kanunun 32. maddesi uyarınca yıkımına ilişkin 9.10.1991 günlü, 8537 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda özetle; söz konusu binanın mimarı projesinde 6.40 m. ön cepheli iken 6.25 m. yapıldığı, projeye göre 0.15 m eksik olduğu fakat davacının arsasının röperli krokiye göre 6.07 m olması durumunda 0.18 m. tecavüzlü olduğu, bunun arka cephede ise 6.42 m. olduğu projedeki ölçümden 0.12 m. fazla olduğu ve yapılan binanın ise 0.20 m. eksik yapıldığı bu durumda da proje ile söz konusu bina arasında çok küçük ölçümlerdeki bu aykırılıkların kabil-i tecviz hatalardan olduğu ve hatanın düzeltilmesi tapudan sınır düzelmesiyle öndeki tecavüzün arkaya geri çekilen kısımdan karşılanabilecek nitelikte olduğu görüşünün belirtildiği bu görüşün mahkemelerince de benimsendiği yıkım kararında hukuka uyarlık görülmediği nedeniyle iptaline karar verilmiş bu karar davalı idare vekilince temyiz edilmiştir. Yapının 30 no.lu komşu parsele tecavüzlü olduğu dosyada yer alan röperli kroki ve diğer bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır. Kabil-i tecviz hatanın, yapılan yapının kendi parseli sınırları dışına taşmamak koşuluyla ruhsatına ve onaylı projesine aykırılığın çok küçük olması halinde kabul edilebileceği, başkasına ait parsele tecavüz bulunması halinde bu kuralın uygulanmasının mümkün olamayacağı açıktır. Komşu parsele tecavüzlü olduğu anlaşılan yapı hakkında yukarıda belirtilen hususlar dikkate alınmak suretiyle mahkemece yeniden bir karar verilmesi gerektiğinden işlemin iptaline yönelik kararda isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle İstanbul 5. İdare Mahkemesinin 25.5.1993 günlü, E:1991/1276, K:1993/618 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 3.5.1994 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/4453 K: 2007/6360 T: 12.11.2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1434 K: 2006/1891 T: 12/04/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/98 K: 2006/2497 T: 08/05/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1459 K: 2006/5160 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/4593 K: 1994/1594 T: 25.4.1994 Geçerliliğini yitiren bir inşaat ruhsatı dayanağı proje de geçerli olmayacağından projenin iptali isteminin reddi gerekir. İstemin Özeti: İstanbul 4. İdare Mahkemesinin 26.5.1993 günlü, E:1992/568, K:1993/823 sayılı kararının; usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Savunmanın Özeti: Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbiri bulunmadığından, usul ve yasaya uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır. Türk Milleti Adına Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … 39 pafta, 1178 ada, 4 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki yapının zemin katı ile ilgili olarak belediyece onaylanan 5.02.1979/günlü, 78/8079 sayılı tadilat projesinin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, 25.5.1974 tarihli inşaat ruhsatı ile inşaatın tamamlandığı, daha sonra 5.2.1979/tarihinde onaylanan tadilat projesi ile 4 adet dükkana dönüştürülen bölüm için projeye uygun olarak 6.6.1979/tarihinde inşaat ruhsatı verildiği, 18.6.1979/tarihinde binada kat mülkiyetine geçildiği, ancak tamamlanmamış olan 4 adet dükkanın kat irtifaklı olarak kaldığı, inşaat ruhsatı alınmış olmasına rağmen dükkana dönüştürülen bölümlerin tamamlanmadığı, S.S. … tarafından 1.6.1982/tarihinde davalı idareye başvurularak 13 yıl önce verilen inşaat ruhsatının temdidinin istendiği, ancak bu istemin tadilat projesinin iptali ve sığınakların işgali hakkında dava açıldığından bahisle kabul edilmediğinin anlaşıldığı, 3194 sayılı Yasanın 29. maddesi hükmüne göre inşaat ruhsatı alındıktan sonra inşaata başlama ve inşaatı bitirme için tanınan sürelere riayet edilmemesi halinde verilmiş ruhsatın geçersiz sayıldığı, maddede yapı sahiplerine ruhsatın temditi şeklinde bir hak tanınmamış ve inşaata devam edip tamamlayabilmek için yeniden ruhsat alınması zorunluluğunun getirilmiş olması nedeniyle bu gibi durumlarda ruhsatın dayanağı olan onaylı projenin de artık geçerliliğinden söz edilemeyeceğinin açık bulunduğu, bu nedenle ortada icrai nitelikte bir işlem bulunmadığından iptali istemiyle açılan davanın incelenme olanağı bulunmadığı gerekçesiyle 2577 sayılı Yasanın 15/1-b maddesi uyarınca reddine karar verilmiş, karar davacı ve davalı yanında davaya katılan kooperatif tarafından temyiz edilmiştir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 31. maddesinde üçüncü kişilerin davaya katılması halinde Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun uygulanacağı öngörülmüş, anılan hükümle göndermede bulunulan Kanunun 57. maddesinde ise davaya katılanın katıldığı tarafla birlikte hareket edeceği kurala bağlanmıştır. Dosyanın incelenmesinden, İstanbul 4. İdare Mahkemesinin 26.5.1993 günlü, E:1992/568, K:1993/823 sayılı kararının bozulmasını isteyenlerden … Yapı Koop. nın davada taraf olmayıp davalı … Belediye Başkanlığı yanında davaya katıldığı ve davalı idare tarafından anılan kararın temyizinin istenilmediği anlaşıldığından, istemin incelenmeksizin reddine; davacının temyiz istemine gelince; dava konusu işlemin iptali istemi ile açılan davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu Mahkeme kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının ONANMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 25.4.1994 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2010/9076 K: 2011/469 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/4336 K: 1982/2787 T: 7.10.1982 Danıştay 6. Dairesi E: 2007/10161 K: 2009/9054 Danıştay 6. Dairesi E: 2006/1265 K: 2008/740 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/4299 K: 1994/270 T: 25/01/1994 Davacıların imar planında kısmen yol ve park alanında kalan taşınmazlarına imar durumu ve yapı izni verilmemesi işleminin iptalini istedikleri halde, idare mahkemesince davanın imar planının iptali istemiyle açılmış bir dava gibi nitelendirilerek karar verilmesinde isabet bulunmadığı Dava, davacıların taşınmazlarına imar durumu ve inşaat izni verilmesi talebinin reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, dava konusu taşınmazın imar planında kısmen park, kısmen yol ve kesmende konut sahasında kaldığı, davacıların 15.8.1991 tarihinde davalı idareye başvurarak imar durumu ve inşaat izni talebinde bulundukları davalı idarece yürürlükteki plan uyarınca bu talebin kabul edilmediğinin anlaşıldığı, davacılara ait taşınmazın 1982 yılından beri kısmen yol, kısmen park ve kısmen de konut sahasında kalması ve yasanın aradığı beş yıllık sürenin dolmuş olması ve bugüne kadar herhangi bir kamulaştırma işlemi de yapılmamış olması nedeniyle 3194 sayılı Yasanın 13.maddesine göre civarın özellikleri, çevredeki nüfus, yoğunluk ve donatım dengesinde 1982/yılından bu yana bir değişiklik meydana gelip gelmediğinin saptanması amacıyla keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırıldığı, düzenlenen bilirkişi raporunda sonuç olarak İmar Planda kısmen yol, kısmen park ve kısmen de konut alanında kalan dava konusu taşınmazın durumunun 3194 sayılı İmar Kanununun 13.maddesinin 3.fıkrası uyarınca civarın özellikleri, çevredeki nüfus, yoğunluk ve donatım dengesi irdelenmek suretiyle incelenerek, ilgili belediyenin davacıya inşaat izni verilmeyeceği kararının doğru olmadığının belirtildiği, tarafların bilirkişi raporuna herhangi bir itirazlarının olmadığı, bu durumda bilirkişi raporu ve dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, davacının inşaat izni başvurusu üzerine inşaat izni verilmesi mümkünken bu talebin reddine ilişkin dava konusu işlemde yasaya uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle iptal edilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanunun 13.maddesinin üçüncü fıkrasında; parsel sahibinin, imar planlarının tasdik tarihinden itibaren beş yıl sonra müracaat ettiğinde imar planlarında meydana gelen değişikliklerden ve civarın özelliklerinden dolayı okul, cami, otopark sahası ve benzeri umumi hizmetlere ayrılan alanlardan ilgili kamu kuruluşunca yapımından vazgeçildiğine dair görüş alındığı takdirde, tüm belirli çevredeki nüfus yoğunluk ve donatım dengesini yeniden irdeleyerek hazırlanacak yeni imar planına göre inşaat yapılabileceği öngörülmüştür. Yasanın bu hükmünden yararlanılabilmesi için ilgili kamu kuruluşundan okul, cami ve otopark sahası ve benzeri umumi hizmetlere ayrılan alanların yapımından vazgeçildiğine dair alınan görüş yanında belirtilen hususların irdelenerek yeni bir imar planı yapılması gerekmektedir. Dosyanın incelenmesinden; davacılara ait taşınmazların halen yürürlükte bulunan uygulama imar planda kısmen yol, kısmen park, kısmen konut alanında kaldığı, davacıların yasanın 13.maddesine göre bu planın değiştirilmesi yolunda bir başvuruların bulunmadığı ve mevcut planında iptalini istemedikleri, davanın taşınmazlarına imar durumu ve yapı izni verilmeyeceğine ilişkin işlemin iptali istemiyle açıldığı anlaşılmaktadır. İdare Mahkemesinin davayı imar planının iptali istemiyle açılmış bir dava şeklinde niteleyerek karar vermesinde bu nedenle isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle temyize konu İstanbul 3.İdare Mahkemesinin 28.5.1993 günlü, 1993/654 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1411 K: 1991/3078 T: 16/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1311 K: 1992/393 T: 30/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/658 K: 1992/1570 T: 16/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2356 K: 1992/2783 T: 09/06/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3020 K: 1999/5481 T: 10.11.1999 Tamamlanmamış bir yapı için yapı kullanma izni düzenlenemez. İstemin Özeti: Aydın 1. İdare Mahkemesinin 6.10.1997 günlü, E: 1994/1599, K: 1997/893 sayılı kararının iptale ilişkin bölümünün usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … Mahallesi, … Camii Mevkii, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaza ilişkin olarak 24.3.1994 günlü, 86 sayılı tadilat ruhsatının, 25.3.1994 günlü, 46/19- 19 sayılı yapı kullanma izin belgesinin iptaline ilişkin 4.8.1994 günlü, 863 sayılı belediye encümeni kararıyla, iptal edilen ruhsata dayalı olarak yapılan 5. normal katla çatı gabarisini aşan yüksekliğin yıktırılmasına ilişkin 4.8.1994 günlü, 865 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporla dosyada yer alan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, uyuşmazlık konusu taşınmaza ilişkin 9.10.1990 tarihli inşaat ruhsatının düzenlendiği, 24.3.1994 günlü tadilat ruhsatıyla son katla bağlantılı çatı arasında piyeslerin yapımına olanak tanındığı, verilen bu ruhsatın imar planı hükümlerine aykırı olduğu, bitmemiş yapıya yapı kullanma izni verilmesinin mevzuata aykırı olduğundan bahisle iptal edildiği, yapıda son katla irtibatlı tadilat ruhsatıyla onaylı projesinde bulunan piyeslerin yapıldığı ve ara teraslar oluşturulduğu, pencerelerin açıldığı, ara merdivenin saçak kotunu aşmadığı, çatı arası piyeslerin merdivenle irtibatlarının bulunmadığı, onaylı projedeki kotlandırmayla 10 cm.lik bir farkın doğmuş olduğu, uyuşmazlık konusu inşaatın ara teraslar ve çatı örtüsü üstündeki çıkıntı şeklinde açılan pencelerler dışında uygun yapılmış olması nedeniyle ruhsata aykırı olarak yapılan ara teraslar ve çatı örtüsü üstünde yer alan pencerelerin yıktırılmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı, buna göre imar planı ve plan notlarına uygun olan tadilat ruhsatı ve yapı kullanma izninin iptaline ilişkin 4.8.1994 günlü, 863 sayılı encümen kararıyla, aynı tarihli 865 sayılı yıkıma ilişkin encümen kararının ara teraslar ve çatı örtüsü üstündeki pencerelere ilişkin kısmı dışındaki bölümünün iptaline: ara teraslar ve çatı örtüsü üstündeki pencerelerin yıktırılmasına ilişkin davanın reddine karar verilmiş, bu kararın iptale ilişkin bölümü davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 3. maddesinde, herhangi bir sahanın, her ölçekteki plan esaslarına, bulunduğu bölgenin şartlarına ve yönetmelik hükümlerine aykırı maksatlar için kullanılamayacağı, anılan Kanununun 20. maddesinde de yapının, imar planı, yönetmelik, ruhsat ve eklerine uygun olarak yapılabileceği kurala bağlanmıştır. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 30. maddesinde: “Yapı tamamen bittiği takdirde tamamının, kısmen kullanılması mümkün kısımları tamamlandığı takdirde bu kısımların kullanılabilmesi için, inşaat ruhsatını veren belediye, valilik bürolarından; 27 nci maddeye göre ruhsata tabi olmayan yapıların tamamen veya kısmen kullanılabilmesi için ise ilgili belediye ve valilikten izin alınması mecburidir. Mal sahibinin müracaatı üzerine, yapının ruhsat ve eklerine uygun olduğu ve kullanılmasında fen bakımından mahzur görülmediğinin tespiti gerekir. Belediyeler, valilikler mal sahiplerinin müracaatlarını en geç 30 gün içinde neticelendirmek mecburiyetindedir. Aksi halde bu müddetin sonunda yapının tamamının veya biten kısmının kullanılmasına izin verilmiş sayılır. “kuralı yer almaktadır. Bu hükümlere göre imar planı bulunan yerlerde yapılacak yapılar için imar planına göre inşaat ruhsatı alınması gerektiği ve ayrıca ancak tamamlanmış veya kısmen kullanılması mümkün hale gelmiş bir yapı için yapı kullanma izninin düzenleneceği açıktır. Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlık konusu 14 parsel sayılı taşınmazda 4 kat inşaat yapımına olanak tanıyan 9.10.1990 günlü, 1/81-81 sayılı inşaat ruhsatının verildiği, daha sonra 24.3.1994 günlü, 86 sayılı tadilat ruhsatının düzenlendiği ve hemen bir gün sonra 25.3.1994 günlü yapı kullanma izin belgesinin düzenlendiği, 1.8.1994 günlü tutanakla ise uyuşmazlık konusu taşınmazdaki yapının kaba inşaatının bitmiş, sıvaları ve çatısı yapılmış, boya ve badana işi bitmemiş, doğramaların bir kısmı takılmış, ince inşaat işiyle elektrik tesisatının tamamlanmamış olduğunun tespit edildiği anlaşılmaktadır. Davalı idare tarafından ilave kat yapımına imkan tanıyan 24.3.1994 günlü tadilat ruhsatının imar planındaki yapılaşma koşullarına aykırı düzenlendiği, bu ruhsatın verilmesinden bir gün sonra 25.3.1994 tarihinde henüz bitmemiş ve inşası devam eden yapıya, bitmiş ve kullanıma hazırmış gibi, ilgili birimlerin onayı olmaksızın usulsüz olarak 25.3.1994 günlü yapı kullanma izni verildiği için tadilat ruhsatıyla, yapı kullanma izninin iptal edildiği ve iptal edilen tadilat ruhsatına dayalı olarak yapılan ilave katla çatı gabarisini aşan yüksekliğin yıktırılmasına karar verildiği görülmektedir. Buna göre, ilave kat yapımına olanak tanıyan tadilat ruhsatının yürürlükteki imar planındaki yapılaşma koşullarına aykırı olup olmadığının incelenmesi ayrıca tamamlanmamış bir yapı için yapı kullanma izni düzenlenmesinin mümkün olmadığı ve dayanağı inşaat ruhsatı iptal edilen ilave inşaatların yıktırılmasında imar mevzuatına aykırılık bulunmadığı hususu da gözetilerek uyuşmazlık hakkında bir karar verilmesi gerekirken, tek bilirkişi tarafından düzenlenmiş ve belirtilen hususlarda yeterli ölçüde ayrıntılı bir incelemeye dayanmayan bilirkişi raporu doğrultusunda karar verilmesinde isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle Aydın 1. İdare Mahkemesinin 6.10.1997 günlü, E: 1994/1599, K: 1997/893 sayılı kararının temyiz edilen bölümünün (BOZULMASINA), dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 10.11.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2434 K: 1992/2546 T: 28/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/723 K: 1992/3632 T: 15/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2063 K: 1992/4063 T: 10.11.1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3653 K: 1993/1752 T: 03/05/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/772 K: 1997/5593 T: 8.12.1997 Ruhsatsız yapılan ve halen ruhsatı bulunmayan taşınmazda yapılacak ilave yapılar da ruhsata tabidir. İstemin Özeti: Adana 1. İdare Mahkemesinin 1.10.1996 günlü E: 1996/46, K: 1996/1200 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … Beldesi, … Mahallesi, 437, 438, 439 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan davacı idareye ait E-4 blokun zemin katında yapılan tadilatın durdurulmasına ilişkin 22.11.1995 günlü işlem ile durdurma tarihinden itibaren inşaatın 1 ay içinde yasal hale getirilmesi aksi takdirde 3194 sayılı Yasanın 32. ve 42. maddeleri uyarınca işlem yapılacağına ilişkin 9.12.1995 günlü, 15 sayılı belediye başkanlığı işleminin iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince, 1973 yılında yapılan E-4 blok zemin katında bulunan ve yapımından itibaren kullanılmayan mekanda küçük esnaf faaliyetlerine tahsis amacıyla yapılan tadilatın ruhsata aykırı olarak yaptırıldığı gerekçesiyle durdurulduğu Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçinde ve Dışında Planı Bulunmayan Alanlarda Uygulanacak İmar Yönetmeliğinin 10. maddesinde, ruhsat alınması gerektiği halde ruhsat alınmadan yapılan veya ruhsat ve eklerine aykırı olan yapıların İmar Kanunu ve yönetmelik esaslarına uygun duruma getirilmedikçe bunların tamir, tadil ve ilavelerine izin verilemeyeceğinin kurala bağlandığı, 1973 yılında inşa edilen yapıların alt katında yapılan tadilatın aradan uzun bir zaman geçtikten sonra ruhsatsız olduğu gerekçesiyle durdurulduğu, söz konusu tadilatın taşıyıcı unsurları etkilemeyen ve ruhsat gerektirmeyen basit tadilatlar olduğu anlaşıldığından dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 21. maddesinde bu kanun kapsamına giren bütün yapılar için yapı ruhsatiyesi alınmasının zorunlu olduğu, aynı yasanın 32. maddesinde bu kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç, ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıldığı ilgili idarece tespiti üzerine belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumunun tespit edileceği, yapının mühürlenerek derhal durdurulacağı, bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı ruhsatına uygun hale getirilmez veya ruhsat alınmazsa belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip yapının belediye veya valiliklerce yıktırılacağı hükme bağlanmıştır. Dosyanın incelenmesinden, K… beldesi,…mahallesi, 437, 438, 439 parsel sayılı taşınmazlar üzerinde bulunan davacıya ait E-4 blok zemin katın mevcut kolon araları duvarla kapatılmış, doğramaları takılmış durumda olduğunun 22.11.1995 günlü tutanak ile tespit edildiği, anılan yerin bağımsız bölüm haline getirilerek dükkan olarak kullanıma açıldığı, binanın 1973 yılında ruhsatsız olarak yapıldığı ve halihazırda ruhsatının bulunmadığı, 9.12.1995 günlü, 197 sayılı belediye başkanlığı işlemi ile inşaatın bir ay içinde yasal hale getirilmesi aksi takdirde 3194 sayılı İmar Kanununun 32. ve 42. maddeleri uyarınca işlem tesis edileceğinin davacıya bildirildiği anlaşılmıştır. Bu durumda, ruhsatsız yapılan ve halihazırda ruhsatı bulunmayan binada yapılacak ilavelerin de ruhsata tabi olmayacağı düşünülemeyeceği gibi, yapılaşma yoluyla zemin kat kolon aralarının duvarla kapatılarak dükkan haline getirilip değişik amaçlı bir alan oluşturulabilmesi için belediyeden ruhsat alınmasının gerektiği açık olduğu gözetilmeden dava konusu işlemi iptal eden idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, Adana 1. İdare Mahkemesinin 1.10.1996 günlü, E:1996/46, K:1996/1200 sayılı kararının (BOZULMASINA), dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 8.12.1997 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/3064 K: 2007/4899 T: 17.09.2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/3489 K: 2005/4902 T: 19/10/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/2722 K: 1991/3123 T: 17/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4325 K: 1993/4431 T: 21/10/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/183 K: 1994/3626 T: 18.10.1994 Hukuken geçerli bir imar planına dayanmayan imar durumu kazanılmış hak sağlamaz. İstemin Özeti: İstanbul 1. İdare Mahkemesinin 30.9.1993 günlü, E: 1991/715, K: 1993/1142 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, Harbiye, 91 pafta, 777 ada, 15 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki otel inşaatına 13.7.1988/onay tarihli plan değişikliği uyarınca 30.50 m. yerine 24.50 m. yükseklik uygulanabileceğine ilişkin işlem ile anılan işleme dayanılarak yapıya ilave edilen iki katın yapımının durdurulmasına dair işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince 24.5.1990 günlü, E: 1989/323, K: 1990/766 sayılı kararla işlemin iptaline karar verilmiş, bu kararın Danıştay 6. Dairesinin 26.4.1991 günlü, E: 1990/2786, K: 1991/871 sayılı kararıyla hukuken geçerli bir imar planına dayalı olmayan imar durumunun kazanılmış hak sağlamayacağı gerekçesiyle bozulması üzerine mahkemece bozma kararına uyularak, ilçe belediye meclisince kabul edilip davacılara 30.50 m. yükseklikte yapılaşma hakkı öngören plan değişikliğinin büyükşehir belediye meclisince reddi üzerine büyükşehir belediye başkanınca bizzat “ilçesinden geldiği şekliyle” yazılıp onanması ile oluşan imar planı değişikliğinin ilgililer tarafından dava konusu edilmemiş olmakla birlikte yasal olarak geçerli bir imar planı niteliği taşımadığı, davacıların anılan değişiklik uyarınca iki kat ilavesi için inşaat ruhsatı almaksızın sadece imar durumuyla inşaata devam ettikleri ve 1.8.1988/günlü tutanakla inşaatın durdurulduğu tarihte anılan ilave katların ruhsatsız olduğu konusunda taraflar arasında anlaşmazlık bulunmadığı anlaşıldığından, hukuken geçerli bir plana dayalı olmayan imar durumunun kazanılmış hak sağlamayacağı nedeniyle, ruhsatsız inşaatın durdurulması ve yasal usul izlenerek yürürlüğe girmiş bulunan 24.50 m. yükseklik öngören imar planının uygulanması işlemlerinde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, karar davacılar vekilince temyiz edilmiştir. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu İstanbul 1. İdare Mahkemesinin 30.9.1993 günlü, E: 1991/715, K: 1993/1142 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının (onanmasına), dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 18.10.1994 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3149 K: 1999/4046 T: 16.9.1999 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/394 K: 1986/574 T: 17/06/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/1293 K: 1987/415 T: 21/04/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/79 K: 1987/940 T: 20/10/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1302 K: 1994/97 T: 18.1.1994 İmar planları İmar yönetmeliklerinden önce uygulanması gereken genel düzenleyici işlem niteliğinde olduklarından, imar planında yapılaşma ile ilgili kuralların bulunması halinde, bu konuda yönetmelik hükümlerine göre karar verilemez. İstemin Özeti: Samsun İdare Mahkemesinin 8.12.1993 günlü, E: 1991/570, K: 1992/1345 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, davacıya ait … Merkez … Mahallesi, 5 pafta, 206 ada, 68 parseli de içeren alanda yapılan imar planı değişikliğinin onanmasına ilişkin belediye meclisinin 20.6.1991 günlü, 4 sayılı kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; 3030 sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediye Tip İmar Yönetmeliğinin bina yüksekliklerini belirleyen 29. maddesinde, 7 metreye kadar olan yollarda bina yüksekliğinin 6.50 metre, kat adedinin bodrum hariç 2 den fazla olamayacağının düzenlendiği, belediye meclisinin 20.6.1991 günlü, 4 sayılı kararı ile onanan imar planı değişikliği ile ilgili kararda 5 pafta içerisinde yer alan adalarda yol genişlikleri arttırılmak suretiyle kat nizamının değiştirildiği ve kat adedinin arttırıldığı davacının parselinin bulunduğu 206 adanın cephe aldığı yol genişliğinin ise 6 metre olarak bırakıldığı, bu yol genişliği için yönetmelikte öngörülen kat nizamının dışında B-3 kat nizamı getirildiği, dolayısıyla bu düzenlemenin sözü edilen yönetmeliğin 29. maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle imar planı değişikliğinin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idarece temyiz edilmiştir. Dava dosyasının incelenmesinden 20.6.1991 günlü, 4 sayılı belediye meclisi kararıyla imar planında değişiklik yapıldığı, değişikliğe ilişkin kararla 5 pafta içerisinde yer alan adalarda yol genişliği arttırılarak, kat nizamında değişiklik yapılmak suretiyle kat adedinin arttırıldığı halde bazı adalarda ve davacıya ait parselin yer aldığı adada yol genişlemesi söz konusu olmadan B-2 olan kat nizamının B-3 kat nizamına yükseltildiği anlaşılmaktadır. Arazi parçalarının genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunun, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları gösteren Nazım İmar Planı ile bu plan esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren uygulama imar planları imar yönetmeliklerinden önce uygulanması gereken genel düzenleyici işlem niteliğindedir. Nitekim 3030 sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinin 2. maddesinde bu yönetmelikte yazılı hükümlerin imar planlarında aksine bir açıklama bulunmadığı takdirde uygulanacağının belirtildiği, ayrıca aynı yönetmeliğin 29. maddesinde imar planlarında kat adetleri veya yükseklikleri belirtilmemiş yerlerde bina yüksekliklerinin ve bunlara tekabül eden kat adetlerinin bu yönetmeliğin 29. maddesine göre tespit edileceği hükmüne yer verilmek suretiyle bu görüş doğrulanmış bulunmaktadır. Uyuşmazlık konusu Uygulama İmar Planı değişikliğinde yapılaşma ile ilgili kurallar yer almış bulunduğuna göre yönetmeliğin 29. maddesine uymadığı gerekçesine dayanılarak plan değişikliğinin iptaline karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu Samsun İdare Mahkemesinin 8.12.1992 günlü, E: 1991/570, K: 1992/1345 sayılı kararının (BOZULMASINA), dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 18.1.1994 gününde oybirliğiyle karar verlidi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2010/9076 K: 2011/469 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/5815 K: 2005/5119 T: 26/10/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/6073 K: 2004/3442 T: 02/06/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/2469 K: 1993/1704 T: 27/04/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/4535 K: 1993/5972 T: 29/12/1993 Bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda adanın ön tarafındaki park ve yeşil alanın iskana açılmasının imar mevzuatına aykırı olduğu belirtildiğinden imar planı değişikliği ile bu değişiklik üzerine verilen inşaat ruhsatının mahkemece iptaline karar verilmesinde isabetsizlik görülmediği, inşaat ruhsatı iptal edildiğinden bu nedenle davacının herhangi bir zararının bulunmadığı Dava, taşınmazında bulunduğu alanda yapılan imar planı değişikliğine ilişkin belediye Meclisi kararının ve bu değişiklik uyarınca komşu parsele verilen inşaat ruhsatının iptali ile mevcut binanın yeni plana uygun hale getirilmesi için 1.250.000.000 liranın tazmini istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; Bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporla, dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte incelenmesinden; dava konusu adada plan değişikliği yapılmadan önce yapı nizamı B-3 olarak belirtildiği, bu adaların ön cephesinde park alanı, Yeşil alan ve 10.00 m.lik imar yolu ile Sağlık Koleji cephesinde otopark tesis edildiği, yapılan değişiklikle adalardaki ön cephedeki yapı nizamı B-4 orta kısımlarda B-3 olarak belirlendiği, park ve yeşil alan ile yolun bir kısmı kaldırılarak iskana açıldığı, plan değişikliğine uğrayan iki ada arasındaki 10.00 m.’lik imar yolu da davacının parselinin bulunduğu ada yönünde daraltılarak 7 m.ye düşürüldüğü, imar planındaki bir sosyal ve teknik alt yapı alanının kaldırılabilmesi ancak bu tesisin hizmet götürdüğü bölge içinde eşdeğer yeni bir alanın ayrılması suretiyle yapılabileceği, bu durumda plan tadilatı İmar Yasası ve Yönetmeliklerine aykırı olarak kamu yararı, hizmet gereği ve şehircilik ilkeleri gözetilmeden yapıldığı, değişiklik ile davacının binasının diğer binalara nazaran geride kalması nedeniyle binanın değerinde % 35 oranında azalma meydana geldiği, bu nedenle idarece tesis edilen imar planı değişikliğinde ve buna dayalı olarak komşu parsele verilen inşaat ruhsatında hukuka uyarlık görülmediği, davacının tazminat istemine gelince, plan değişikliği ve komşu parsele verilen inşaat ruhsatı iptal edildiğinden davacının herhangi bir zararının olmayacağı gerekçesiyle dava konusu plan değişikliği ile komşu parsele verilen inşaat ruhsatının iptaline tazminat isteminin ise reddine karar verilmiş, bu kararın iptale ilişkin kısmı, davalı idare ile Müdahil vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali ile tazminat isteminin reddi yolundaki temyize konu Sakarya İdare Mahkemesinin 16.9.1993 günlü, 1993/624 sayılı kararının temyiz edilen bölümünde 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının temyiz edilen kısmının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2434 K: 1992/2546 T: 28/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/723 K: 1992/3632 T: 15/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2063 K: 1992/4063 T: 10.11.1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3653 K: 1993/1752 T: 03/05/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/619 K: 1993/5620 T: 22/12/1993 Davacıya ruhsat istemiyle başvurduğu tarihte projelerini geçerli olan mevzuata göre düzenlemesi halinde yapı ruhsatı verilebileceği, daha önceki ruhsat başvurusunda verilemediği halde ruhsatsız olarak yapının inşasına başlanmış olmasının kazanılmış hak doğurmayacağı. Dava, taşınmaz üzerinde yapılmak istenen inşaat için ruhsat verilmesi talebi ile 1988/yılında yapılan başvuru üzerine yürürlükteki mevzuata göre proje düzenlendikten sonra ruhsat verilebileceğine ilişkin belediye başkanlığı işleminin iptali istemiyle açılmış; idare Mahkemesince, davacının 1988/yılında proje ve ekleri ile başvurarak ruhsat isteminde bulunduğu, belediyece gerekli incelemeler yapılarak ruhsat verilmesine karar verildiği ve gereken harçların davacıdan tahsil edildiği, ancak inşaat ruhsatının düzenlenip davacıya verilmediği, davacının inşaata başladığı, bu hususa belediyece karşı gelinmediği, inşaat alanında Türkiye Elektrik Kurumu ile ilgili sorun giderilinceye kadar inşaatın durdurulduğu, bu sorun giderildikten sonra belediyece dava konusu işlemle yürürlükteki otopark yönetmeliğine göre gerekli düzenlemeler yapılarak ruhsat alınmasının istendiğinin anlaşıldığı, belediyece 1988/yılındaki başvuruda herhangi bir eksikliğin bulunduğunun ileri sürülmediği, buna göre 3194 sayılı Yasanın 22.maddesinde belirtilen süre içinde ruhsat verilmemesinde davacının kusurunun bulunmadığı, bu durum karşısında davacıya 1988/yılındaki başvurusuna göre ruhsat verilmesi gerekirken 1991/yılında yürürlükte bulunan mevzuata göre ruhsat alınmasının istenilmesinde yasal isabet bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, karar davalı belediye tarafından temyiz edilmiştir. 20.3.1991 günlü, 20820 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Otopark Yönetmeliğinin 8. maddesinde, yapılacak yapılarda bu Yönetmelikte belirtilen esaslara göre bina otopark yerleri ayrılmadıkça yapı ruhsatı, bu otoparklar inşa edilip hazır hale getirilmedikçe de yapı kullanma izni verilemeyeceği, 17.maddesinde de inşasına verilen ruhsat müddeti içinde başlanmayan yapılarda yeni ruhsat dönemindeki mevzuat hükümlerinin uygulanacağı, ruhsat müddeti içinde inşasına başlanılan ancak yasal süresi içerisinde tamamlanamayan yapılarda ruhsat yenileme sırasında ilk ruhsatın alındığı tarihteki mevzuat hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır. Anılan yönetmelik hükümleri uyarınca, binalarda otopark yerleri ayrılmadıkça yapı ruhsatı verilemeyeceği, binada ne kadar otopark yeri ayrılacağının ise yapı ruhsatı verildiği tarihte geçerli olan mevzuat hükümlerinin uygulanması suretiyle hesaplanması gerektiği nedeniyle davacının 16.12.1991 tarihli ruhsat talebi üzerine projelerini bu tarihte geçerli olan otopark yönetmeliğine uygun olarak düzenlemesi halinde ruhsat verilebileceği yolunda tesis edilen dava konusu işlemde mevzuata aykırılık bulunmamaktadır. Davacı her ne kadar 1988/tarihinde de ruhsat verilmesi istemiyle başvuruda bulunmuşsa da, inşaatın enerji nakil hattına yakın olması nedeniyle ruhsat verilememiş olması karşısında yapının ruhsatsız olarak inşasına başlanılmış olmasının kazanılmış hak doğurmayacağı açıktır. Bu nedenle yasal dayanağı bulunmayan davanın reddi gerekirken, İdare Mahkemesince dava konusu işlemin iptaline karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu Samsun İdare Mahkemesinin 20.10.1992 günlü, 1992/818 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1992/371 K: 1992/1398 T: 09/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2740 K: 1992/1658 T: 16/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1464 K: 1992/2437 T: 26/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1611 K: 1992/2947 T: 18/06/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/888 K: 1993/5352 T: 14/12/1993 Otopark Yönetmeliği Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca çıkarılabileceğinden, belediyelerin bu konuda yetkilerinin bulunmadığı, yetkisiz makam tarafından çıkarılan yönetmelik hükümlerine göre mimari projenin onaylanmaması işleminde isabet görülmediği Dava, taşınmaz üzerinde yaptırılmak istenen inşaata ilişkin öneri mimari projenin onaylanması için yapılan başvurunun, Otopark Yönetmeliğine göre oto yerleşiminin hatalı olduğundan bahisle reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporla dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden otopark yönetmeliği çıkarma konusundaki yetkinin Bayındırlık ve İskan Bakanlığına ait olması karşısında yetkisiz bir makam tarafından düzenlenen yönetmelik hükümleri esas alınarak öneri mimari projenin tasdik edilmemesi yolundaki dava konusu işlemde hukuki isabet bulunmadığı, davacı tarafından belediyeye sunulan öneri mimari proje Bakanlıkça çıkartılan yönetmelik hükümlerine de aykırılık taşıdığından, mimari projenin mahkeme kararı gereğince incelenmesi aşamasında bu hususların dikkate alınarak mimari projede gerekli düzeltmelerin yaptırılmasının zorunlu olduğu, diğer taraftan 2577 sayılı yasanın 17.maddesinin 4.bendi uyarınca, düzenleyici işlemin iptal edilmemiş olması bu düzenlemeye dayalı işlemin iptaline engel olamayacağından, davalı idarenin yönetmeliğin uygulanma olanağı bulunduğu yolundaki iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılarak dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş ve bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki tem yize konu Ankara 9.İdare Mahkemesinin 17.9.1992 günlü, 1992/1657 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/611 K: 2005/6095 T: 07/12/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/585 K: 1985/1352 T: 14/11/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/757 K: 1986/189 T: 19/02/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/317 K: 1986/566 T: 28/05/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/13 K: 1993/5114 T: 30/11/1993 Bir yapıda fenni mesuliyetin yetkili mimar veya mühendis tarafından deruhte edilmeden ilgili yönetmelikte belirtilen koşulları taşıyan fen adamının teknik uygulama sorumluluğunu kullanamayacağı Dava, davacının sayılı taşınmaz üzerinde yapmak istediği inşaatta teknik uygulama sorumluluğu yetkisinin kullandırılmamasına ilişkin işlemin iptali ve 6.096.800.-lira zararın tazmini istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince davacının 3194 Sayılı İmar Kanununun 38.maddesinde sayılan Mühendisler, Mimarlar ve Şehir Plancıları Dışında Kalan Fen adamlarının Yetki, Görev ve Sorumlulukları hakkında Yönetmeliğin 5.maddesinin II. grubunda sayılan Fen adamlarından olduğu ve yapılmak istenilen inşaatın da yine aynı yönetmelikte öngörülen ölçü ve niteliklere uygun bulunduğu hususlarında taraflar arasında uyuşmazlık bulunmadığı, davalı idarece davacının isteminin , inşaatın fenni mesuliyetinin bir mimar ya da mühendis tarafından üstlenilmesi gerektiği belirtilerek reddedilmiş ise de; davacının yaptığı tüm başvurularda fenni mesullukle ilgili herhangi bir isteminin bulunmadığı, isteminin sadece yönetmelik gereği sahip olduğu teknik uygulama sorumluluğu yetkisinin kullandırılmasından ibaret olduğundan, İdarece davacının istemi doğrultusunda bir inceleme ve değerlendirme yapılarak işlem tesis edilmesi gerekirken konu ile ilgisi olmayan nedenlerle isteminin reddedilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline, tazminat isteminin ise, dava konusu işlem nedeniyle davacının inşaat yapamadığından dolayı yaptırdığı çeşitli projelerin hazırlatılması tutarı olan 696.800.-liranın, bu projelerin her zaman için kullanabilme olanağının bulunması, inşaatın 1985/yılı rayiç fiyatlarına göre yapılmamasından ötürü oluşan fiyat farkı tutarı olan 2.500.000.-liranın da davalı İdarece inşaatın yapılmasına engel olunmayıp yalnızca uygulama sorumluluğunun davacıya tanınması işlemi tesis edildiğinden, inşaatın başka kişilere yaptırılabilme olanağının bulunması karşısında işlem nedeniyle oluşmuş gerçek zararlar olarak kabul edilemeyeceği, davacının inşaatını kendisinden başka müteahhit eliyle yaptırması nedeniyle 1.600.000.-lira müteahhitlik karından mahrum kaldığı iddiasının ise hukuka aykırı idari işlem ile tanzimi gereken zarar olarak gösterilen bu miktar arasında uygun illiyet bağı bulunmadığından dayanağı olmadığı ancak davacının mahkemelerince saptanan mimar ve mühendisler dışında kalan fen adamlarından olmasına karşılık yönetmelikte belirlenen yetki, görev ve sorumluluğun kullandırılmaması nedeniyle meslek gelir kaybı olan 1.300.000.-lira zararın tazmini gerektiği belirtilerek 1.300.000.-lira için tazminat isteminin kabulüne, fazlaya ilişkin tazminat isteminin reddine karar verilmiş ve bu kararın iptale ilişkin kısmı ile tazminatın kabulüne ilişkin kısmı davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan İmar Kanununun 38.maddesinde sayılan Mühendisler, Mimarlar ve Şehir Plancıları Dışında Kalan Fen Adamlarının Yetki, Görev ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmeliğin 6.maddesinin II.grup (c) fıkrasında, mimari, statik, plan proje, resim ve hesapları ihtisas ve iştigal mevzularına göre mimar ve mühendisler tarafından tanzim ve fenni mesuliyetleri deruhte edilmiş, bodrumlar ile birlikte 5 katı ve bütün katların inşaat sahaları toplam 1000 m2.yi geçmeyen 6 m.ye kadar serbest açıklıkta (6 m.dahil) en çok 4 m.kat yüksekliğinde ve döşemeleri en çok metrekareye 500 kg. hareketli yüke mütehammil olanların tatbikatını yapmaya, bu yönetmeliğin 5.maddesi kapsamına giren Fen adamlarının uzmanlık dallarına görü yetkili olduğu belirlenmiştir. Yukarıda belirtilen 6.maddede, Fen adamlarının yetkili olabilmesi için 2 koşul getirilmiştir. Bunlardan biri yapının fenni mesuliyetinin mimar ve mühendisler tarafından deruhte edilmiş olması diğeri de yapıda aranılan yapılaşma şartları olup her iki şartın birlikte gerçekleşmesi halinde, fen adamlarının yine maddede belirtilen tatbikatları yapmaya yetkili oldukları açıktır. Uyuşmazlık konusu olayda ise, davacı yukarıda belirtilen Yönetmeliğin 5.maddesi II.grup (g) bendi kapsamında Fen adamı olması nedeniyle yaptıracağı inşaatın teknik uygulama sorumluluğunun verilmemesi işleminin iptalini istemekte ise de, dosyada mevcut projenin incelenmesinden mimari proje müellifinin gösterildiği ancak fenni mesuliyetin yukarıda belirtilen nitelikleri haiz yetkili kişiler tarafından deruhte edilmediği dolayısıyla anılan yönetmelikteki şartlardan birinin yerine gelmediği anlaşılmış olup, davalı idarece de esasen bu husus belirtilmek suretiyle istem reddedildiğinden tesis edilen işlem yönetmelik hükümlerine uygun olup, İdare Mahkemesince konunun bu açıdan incelenerek bir karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenle, temyize konu İzmir 2.İdare Mahkemesinin 19.3.1992 günlü 1992/435 sayılı kararının dava konusu işlemin iptaline ve tazminat isteminin kabulüne ilişkin kısmının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1992/371 K: 1992/1398 T: 09/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2740 K: 1992/1658 T: 16/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1464 K: 1992/2437 T: 26/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1611 K: 1992/2947 T: 18/06/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/3495 K: 1993/4936 T: 28.11.1993 İmar yasası alınması öngörülen teknik altyapı bedeline ilişin uyuşmazlıkların çözüm yeri idari yargıdır. İstemin Özeti: Ankara 2. Vergi Mahkemesinin 18.5.1992 günlü, E: 1991/654, K: 1992/758 sayılı kararının, davacı tarafından talep edilen faiz isteminin reddine ilişkin karar kısmının hatalı olduğu, davalı idare tarafından ise yol harcamalarına katılma payı miktarının 11.120.000 liraya düşürülerek alınmasına ilişkin karar kısmının yerinde olmadığı öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, 3194 sayılı İmar Kanunu`nun 23. maddesi uyarınca Yenimahalle İlçesi Ergazi Çorak mevkiinde, 16553 ada, 1 parselinde kayıtlı arsa üzerine basın ve basımevi inşaatı yapımı için yol katılma payı olarak 88.990.705. lira istenilmesine dair işlemin iptali istemiyle açılmış; vergi mahkemesince, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu`nun 86, 89 ve 90. maddesi hükümleri uyarınca yol katılma payının alınacağı, 3194 sayılı İmar Kanununun 23. maddesine göre iskan hudutları içinde olup da, imar planında beldenin inkişafına ayrılan ve parselasyon alanları tasdik edilmekle bareber henüz alt yapısı yapılmamış yerlerde yapı izini verebilmesi için yasada öngörülen esaslar dahilinde 2464 sayılı Kanunun kuralları esas alınmak suretiyle altyapı bedellerinin alınması gerektiği, bu itibarla dava konusu yol harcamalarına katılma payının İmar Kanununa göre tahakkuk ve tahsilinin mümkün olmadığı, istenilen katılma payı 2464 sayılı Kanun hükümleri uyarınca miktarın 11.120.600.-liraya düşürülerek alınmasına, fazla yatan miktarın iadesine dair yasal faiz isteminin ise vergi hukukunda mükellef hakkında yanlış tarh ve tahakkuka dayalı tahsil edilen verginin geri veriimesinde faiz uygulanacağına dair hüküm bulunmadığı gerekçeleriyle davanın kısmen kabulüyle katılma payı miktarını 11.120.000 liraya düşürülerek alınmasına fazla tahsil edilen 33.375.353 liranın iadesine, faiz isteminin reddine karar verilmiş, bu kararın iptale yönelik kısmı davalı idarece; redde yönelik kısmı ise davacı vekilince temyiz edilmiştir. 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun 3410 sayılı Kanunla değişik 6. maddesinde vergi mahkemelerinin; a) Genel bütçeye, İl özel İdareleri, belediye ve köylere ait vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezaları ile tarifelere ilişkin davaları, b) (a) bendindeki konularda 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun uygulanmasına ilişkin davaları çözümleyeceği hükme bağlanmıştır. Uyuşmazlık; yapı izni isteyen davacı şirketten 3194 sayılı Yasanın 23. maddesine dayanılarak istenilen yol katılma payına ilişkin bulunmaktadır. 3194 sayılı Yasanın 23. maddesinde; altyapısı bulunmayan ve henüz yapılaşma olmamış alanlarda yapılacak yapıların yapı izin belgelerinin verilmelerini bazı koşullara bağlamakta ve idareye teknik alt yapı bedelini ödemeden yapı ruhsatı verilmemesi imkanını sağlamaktadır. Yasanın bu maddesinden kaynaklanan uyuşmazlıkların vergi mahkemelerinin görev alanına girmediği kuşkusuzdur. 2464 sayılı Belediye gelirleri Kanununun 86. maddesinde belirtilen katılma payı ise yapılaşmış alanlarda yapılan belediye hizmetleri ile ilgili olup bu hizmetlerden yararlanan taşınmaz sahiplerinden tahsil edilmektedir. Burada öngörülen katılma payı; belediyenin maddede sayılan hizmetleri yerine getirilmesi için yaptığı harcamaların karşılığı olup ayrı bir mevzuat hükmüne dayanan ve 3194 sayılı Yasanın 23. maddesinde öngörülen teknik altyapı bedeli ile bir ilgisi bulunmamakta ve bundan doğan uyuşmazlıkların görüm ve çözümü ise İdari Yargılama Usulü Kanunu`nun yukarıda belirtilen maddesi hükmü gereğince vergi mahkemelerinin görevine girmektedir. Dosyanın incelenmesinden; davacı şirketten istenilen katılım payının 3194 sayılı Yasanın 23. maddesine dayandığı anlaşıldığından uyuşmazlığın görüm ve çözümü idare mahkemelerinin görevine girmekte olup vergi mahkemesince karara bağlanmasında görev itibariyle hukuka uyarlık görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu Ankara 2. Vergi Mahkemesinin 18.5.1992 günlü, E: 1991/614, K: 1992/758 sayılı kararının bozulmasına 28.11.1993 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2227 K: 1992/390 T: 30/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1959 K: 1992/3046 T: 24/06/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1100 K: 1992/3333 T: 28/09/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4934 K: 1993/3171 T: 16.9.1995 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/76 K: 1993/4676 T: 09/11/1993 Bilirkişi raporunda davacı lehine verilen geçit hakkının korunduğu, bitişik nizamda yapı yapılmasında planlama ve şehircilik ilkelerine uyulduğu belirtilmesine karşın mahkemece bu rapora itibar edilmemesinde isabet görülmediği Dava, davacının malike olduğu 29 parsel sayılı taşınmaz için 13 parsel den tapuya müseccel geçit hakkı olarak tescil edilmiş irtifak hakkını ortadan kaldıracak şekilde anılan parsele verilen inşaat ruhsatının ve dayanağı imar planının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, dosyanın incelenmesinden 13 parsel aleyhine, 29 parsel lehine 12.1.1955 tarihinde mürur hakkının irtifak hakkı olarak tapu siciline tescil edildiğinin, 16.5.1968 tasdikli imar planında 13 parsele bitişik nizam yapılanma getirildiğinden, 13 parsele ilişkin olarak onanan proje ile irtifak hakkının en az yüksekliği 3.50 m. olmak üzere tüp geçit şekline dönüştürüldüğünün anlaşıldığı, imar planlarının ve buna dayanılarak verilen inşaat izinlerinin yasalarda belirlenen ayrık haller ayrı olmak üzere ilgililerin aynı haklarını kullanmalarını engelleyici nitelikte bulunmamaları gerektiği, olayda olduğu gibi bir taraftan imar planına ve buna dayanılarak verilen izne göre yapılan inşaat olmasına karşın öbür taraftan kesinleşen Asliye Hukuk Mahkemesi kararına göre geçit hakkı üzerindeki yapının yıkımı ve müdahalenin önlenmesinin söz konusu olduğu, bu durumda kesinleşen mahkeme kararına göre ruhsat verilen taşınmaz üzerinde tüp geçit şeklinde geçit bırakılarak üzerine yapı yapılması geçit hakkına müdahale niteliğinde bulunduğundan ve üzerindeki inşaatın yıkımına karar verildiğinden geçit hakkına aykırı bulunan imar planı ile ruhsatı hukuka aykırı olduğu sonucuna varılarak işlemlerin iptaline karar verilmiş ve bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Bakılan davada uyuşmazlık, davacının üzerinde geçit hakkına sahip olduğu komşu parsele verilen ruhsat ve ruhsatın dayanağı olan imar planından kaynaklanmakta olup çözümü planın şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına uygun olup olmadığının tespiti ile mümkündür. İdare Mahkemesince bu amaçla mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmış, bilirkişilerce düzenlenen raporda da, 16.5.1968 tasdik tarihli planda dava konusu taşınmazın bulunduğu parsel ve komşu parselle re H:12.50 m. yüksekliğinin bitişik nizamda yapılaşma getirildiği, 28.4.1987/tarihinde düzenlenen imar durumunda H:12.50 yüksekliğinde, bitişik nizamda, bina derinliğinin krokideki gibi olacağı, ön bahçe 3.00 m. ve 13 parsel aleyhine 29 parsel lehine zeminde geçit yapılacağının krokilendirildiği, bu imar durumuna göre hazırlanan projede geçit üzerinin konsolle geçilebileceği İ.T.Ü teknik raporunda belirtildiğinden, irtifak hakkı iç yüksekliği min.h= 3.50 m. olacak şekilde altta geçit, üstte normal katta bitişik nizamda yapı düzenlendiği, yerinde yapılan incelemede de, dava konusu parselin Çitlenbik Sokağı cephesinde 3.00 m. arka davacı parseli tarafında 4.50 m. genişlikte ve 15.70 m. uzunluğunda, Çitlenbik Sokağı cephesinde 3.70 m. ortada 3.60 m., arkada ise 4.30 m. yüksekliğinde üzeri konsol şeklinde bina inşa edildiğinin tespit edildiği, yapılan işlemin bir taraftan irtifak hakkı korunurken, diğer taraftan imar planında bitişik nizam uygulanmasının sağlandığı, böyle bir uygulamanın şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına uygun olduğu belirtilmiş olmasına ve rapor hükmüne esas alınacak nitelikte bulunmasına karşın İdare Mahkemesince rapora hiç itibar edilmeksizin imar planı ve ruhsatın geçit hakkına aykırı bulunduğu gerekçesiyle iptaline karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenle, temyize konu İstanbul 5.İdare Mahkemesinin 22.9.1992 günlü, 1992/921 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1992/2691 K: 1993/935 T: 10/03/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/1605 K: 1993/1642 T: 21/04/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3405 K: 1993/1747 T: 03/05/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4320 K: 1993/3133 T: 16/09/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4325 K: 1993/4431 T: 21/10/1993 Ruhsatlı inşaatın durdurulması nedeniyle meydana gelen zararın tazmini gerektiği Dava, davacının ruhsatlı inşaatının davalı idarece durdurulması sebebiyle uğradığı zararın yasal faizi ile birlikte tazmini istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, davacının uğradığı zararın tespiti amacıyla mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda özetle, dava konusu edilen durdurma işlemi nedeniyle uğranılan reel zararın, 1991/yılında yayınlanan rayiç ve Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 2.3.1991 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan karne katsayısı tebliğ ile yapı, tesis ve onarım işleri ihalelerine katılma yönetmeliği gereğince hazırlanan örneklerden yararlanılarak 1988/deki 1 birim maliyetin 1990/tarihindeki 2.72 lik birim maaliyetten düşürülerek 1.72 birim maliyette fazla harcama yapılarak 67.224.603 lira olduğunun belirtildiği, bu raporun mahkemece de kabul edilerek mahkemelerince istem ile bağlı bulunduklarından dolayı, 59.000.000 lira zararın dava tarihi olan 7.9.1989/dan itibaren yasal faizi ile birlikte davalı idareden alınarak davacıya verilmesine karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Tazminat isteminin kabulüne ilişkin temyize konu İzmir 3.İdare Mahkemesinin 16.4.1992 günlü, 1992/435 sayılı kararında, 2577 sayılı, İdari Yargılama, Usulü Kanununun 49. maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/567 K: 2005/2573 T: 04/05/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/3064 K: 2007/4899 T: 17.09.2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/3489 K: 2005/4902 T: 19/10/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1988/858 K: 1989/659 T: 28/03/1989 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/5010 K: 1993/4394 T: 20/10/1993 Askeri atış alanı içinde kalan yerde valilikçe yapı izni verilmemesinde isabetsizlik görülmediği Edirne İdare Mahkemesinin 8.10.1992 günlü, 1992/405 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, davacı Kooperatifin taşınmazına inşaat izni verilmemesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; 3194 sayılı İmar Kanununun 21 ve devamı maddesinde belediye sınırları dışında yapılacak yapılar için valiliklerden izin alınması gerektiği, valiliğe yapılan başvuru üzerine valiliğin, bu bölgenin askeri atış alanı içinde kalması nedeni ile askeri makamdan alınan görüş doğrultusunda, taşınmaz üzerine yapı yapılmasının askeri yönden sakıncalı olduğu gerekçesiyle yapı izni verilmediği, 2565 sayılı Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu ile ilgili yönetmeliğin kuralları uyarınca, bu bölgelerde üçüncü kişilerce yapılmak istenen faaliyetler nedeniyle askeri makamlardan ilgili mülki amirlerce görüş alınması gerektiği, bu faaliyetlere yapılaşmanın da dahil bulunduğu, bu görüşe göre hareket edilmesinin zorunlu bulunduğu, mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda da; askeri yasak bölgeyi gösteren koordinat değerleri üzerinden yapılan incelemede davaya konu parselin askeri atış alanı içinde kaldığının anlaşıldığı nedenleriyle dava konusu işlemin iptalini gerektiren bir neden bulunmadığı gerekçesiyle mahkemelerince dava reddedilmiş, bu karar vekilince temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin iptali istemi ile açılan davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu Edirne İdare Mahkemesinin 8.10.1992 günlü, 1992/405 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerin den hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/831 K: 2007/453 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/7536 K: 2007/955 T: 16.02.2007 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/482 K: 1991/3229 T: 24/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/933 K: 1992/394 T: 30/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4828 K: 1993/4346 T: 19/10/1993 Dört kata kadar olan projelerin mühendis-mimar ayrımı yapılmaksızın onaylanmasına ilişkin belediye başkanlığı işleminde isabet görülmediği TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Başkanlığının, İnşaat Mühendisi …’ın, İnşaat Mühendisleri Odası Sekreteri … ve Sayman …’nın davalı idare yanında davaya katılma istemleri, davanın sonucunun menfaatlerini etkileyeceği nedeniyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 31.maddesinin atıf yaptığı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun ilgili maddeleri uyarınca kabul edilerek işin esasına geçildi: Dava, 4 kata kadar olan projelerin mühendis-mimar ayrımı yapılmaksızın onaylandığına ilişkin davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, kat adedi ve metrekare ile sınırlı olmaksızın, mimari projelerin hazırlanması ve uygulanmasındaki fenni sorumluluğun mimarlık eğitimi görmüş fen adamlarınca, statik ve tesisat plan, proje, resim ve hesaplarının hazırlanması ve uygulanmasındaki fenni sorumluluğun ise mühendislik eğitimi görmüş fen adamlarınca yerine getirilmesi gerektiği, protokol ile kuralın değiştirilmesinin mümkün olmadığı gerekçesi ile dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare ve müdahiller tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu Manisa İdare Mahkemesinin 22.6.1992 günlü, 1992/442 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/7550 K: 2006/1946 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/2644 K: 2006/3240 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/213 K: 2005/6646 T: 26/12/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/6308 K: 2006/764 T: 24/02/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1335 K: 1993/4326 T: 18/10/1993 Akaryakıt satış istasyonuna verildiği öne sürülen ancak sahteliği ortaya çıkan ön tesis iznine dayanılarak verilen inşaat ruhsatının geri alınmasında isabetsizlik görülmediği Dava, inşasına başlanılan akaryakıt satış istasyonuna İstanbul Büyükşehir Başkanlığı’nca verilen ön tesis izin belgesinin geçersiz sayılmasına ilişkin işlem ile bu işleme dayalı olarak Küçükçekmece Belediye Başkanlığınca tesis edilen inşaat ruhsatının iptaline ilişkin işlemlerin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; 87/341 sayılı İstanbul Büyükşehir Belediye Gayrisıhhi Müesseseler Yönetmeliğinin “Tesis İzni” başlığını taşıyan 11.maddesi tanımlandıktan sonra, anılan maddenin sonuncu fıkrasında, “Tesis izni olmayan tesislere ait projelerin tasdiki yapılmaz, İnşaat Ruhsatları verilmez. Hiç bir şekilde yapı ve tesis inşaatına müsaade edilmez…” kuralına yer verildiği, uyuşmazlığa konu tesis izni belgesindeki İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Nurettin Sözen’e ait imzanın şüpheli olduğu iddiası üzerine yaptırılan soruşturma sonucu düzenlenen fezlekenin incelenmesiyle; İstanbul Emniyet Müdürlüğü Kriminal Polis Labaratuvarı Müdürlüğü Grafoloji ve Sahtecilik Uzmanı tarafından düzenlenen raporda söz konusu imzanın Nurettin Sözen eli mahsulü olmadığı yolunda görüş bildirildiği, anılan durum karşısında, tesis izni hukuken geçerli bir belge niteliğinde kabul etmenin olanaksız olduğu, bu durumda yukarıda sözü edilen yönetmeliğin 11.maddesinin son fıkrasında tesis izni olmayan tesislere ait projelerin tasdikinin yapılmayacağı, inşaat ruhsatının verilmeyeceği, hiçbir şekilde yapı ve tesis inşaatına müsaade edilmeyeceği hükümleri öngörüldüğünden davalı idarelerce tesis edilen işlemlerde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekillerince temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin iptali istemi ile açılan davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu İstanbul 5.idare Mahkemesinin 16.2.1993 günlü, 1993/148 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/831 K: 2007/453 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/7536 K: 2007/955 T: 16.02.2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/611 K: 2005/6095 T: 07/12/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/5825 K: 2004/2703 T: 30/04/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4287 K: 1993/4268 T: 13/10/1993 İmar planında konut alanı olarak ayrılan yerde mescit yapılamayacağından verilen ek inşaat ruhsatı ile kullanma izninin idarece geri alınmasında isabetsizlik görülmediği Dava, taşınmaz üzerinde davacıya ait binanın bodrum katındaki mescit için verilen inşaat ruhsatı ile yapı kullanma izninin iptal edilmesine ilişkin belediye başkanlığı işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; davacıya ait bodrum+iki katlı binaya 13.6.1983 tarihinde inşaat ruhsatı verildiği, bodrum katın mescit olarak kullanıldığının anlaşılması üzerine verilen ruhsata ek olarak mescit için 22.5.1989 tarihinde inşaat ruhsatı ve 25.5.1989/tarihinde de yapı kullanma izninin verildiği, ancak sonradan bu yerin imar planında konut alanı içinde olması nedeniyle hatalı olarak verilen inşaat ve iskan ruhsatlarının dava konusu işlemle iptal edildiğinin anlaşıldığı, söz konusu yerin imar planında konut alanı olarak belirlendiği dikkate alınmaksızın binanın bodrum katındaki mescit için verilen ruhsat ve yapı kullanma izninde mevzuata uyarlık bulunmadığından, hatalı işlemini geri alabilecek olan idarece tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin iptali istemi ile açılan davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu Aydın İdare Mahkemesinin 25.5.1992 günlü, 1992/601 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1987/559 K: 1987/1357 T: 30/12/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/1105 K: 1988/1505 T: 30.11.1988 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/823 K: 1989/1971 T: 01/11/1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1988/2782 K: 1990/621 T: 09/04/1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4907 K: 1993/4164 T: 13/10/1993 3030 sayılı kanunun kapsamı dışında kalan belediyeler tip imar yönetmeliğinin 12. maddesi uyarınca, yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce mevzuata uygun olarak ruhsat alınıp yapılmasına başlanmış olan yapılara ruhsatnamedeki esaslara göre devam edilebileceği, ruhsat süresi dolup ta yeniden ruhsat alınması gereken yapılara ruhsatnamedeki esasların uygulanacağı, bu nedenle ruhsat süresi dolan yapının yeni plan değişikliği ile getirilen imar durumuna göre alınacak ruhsata dayalı olarak inşa edilebileceği Dava, Belediye Başkanlığı işlemleri ile taşınmaza verilen inşaat ruhsatının ve dayanağı imar plan kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; 3194 sayılı İmar Kanununun 3.maddesinde, herhangi bir sahanın, her ölçekteki plan esaslarına, bulunduğu bölgenin şartlarına ve Yönetmelik hükümlerine aykırı maksatlar için kullanılmayacağının hükme bağlandığı, dava dosyasının incelenmesinden, 7 parsele 1972 yılında Zemin+1 normal kat için ruhsat verildiği, taşınmaz sahiplerinin 1972 yılında zemin kat yaptığı, normal katı ise yapamadığı, 1991/yılında zemin kat üzerine 1,2,3 ve 4 normal katlar için intaat ruhsatı isteyen taşınmaz sahiplerine 31.1.1991 günlü imar komisyonu kararına dayanılarak 3030 sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinin 12.maddesi uyarınca 1.normal kat yenileme 2. normal kat,+ 3.normal kat 4. normal kat için inşaat ruhsatı verildiği söz konusu yerde 1972 yılında imar planı hükümleri, bitişik nizam, alt katlar ticari, üst katlar konut olmak üzere beş katlı iken, 1976 yılında yapılan plan değişikliği sonucu, altı bitişik ticari, üst katlar ise komşu mesafeden çekmeli konut olduğu, 1991/yılında verilen ruhsatta taşınmaz sahiplerinin kazanılmış hakkı olduğundan bahisle 1972 yılında yürürlükte bulunan imar planı hükümlerinin esas alındığının anlaşıldığı 3030 sayılı Kanun Kapsamı Dışında kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinin 12.maddesinde, bu yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce mevzuata uygun olarak ruhsat alınıp, yapılmasına başlanmış olan yapılara ruhsatnamedeki esaslara göre devam edebileceği, ruhsat süresi dolupta yeniden ruhsat alınması gereken yapılara ruhsatnamedeki esasların uygulanacağı hükmüne yer verildiği, olayda 7 parsele 1972 yılında verilen ruhsat zemin kat+1. Normal Kat için olduğuna ve taşınmaz sahipleri tarafından davaya konu ruhsatın alındığı tarihe kadar sadece zemin kat yapıldığına göre, ayrıca, davacı tarafından 1976 yılındaki plan değişikliği sonucu ortaya çıkan imar planına uygun olarak üst katlarda komşu mesafesinden çekmeli şekilde komşu parselde yapı yapıldığından, davalı İdarece söz konusu yerdeki yapılaşma dikkate alınmaksızın verilen ruhsatta, tesis edilen işlem ve imar komisyonu kararında hukuka uygunluk görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiş, bu karar davalı İdare ve davalı idare yanında davaya katılan Muammer Esel ve Müşterekleri vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu Antalya İdare Mahkemesinin 15.9.1992 günlü, 1992/872 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/611 K: 2005/6095 T: 07/12/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/585 K: 1985/1352 T: 14/11/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/757 K: 1986/189 T: 19/02/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/317 K: 1986/566 T: 28/05/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/145 K: 1993/4119 T: 12/10/1993 İki dükkan arasındaki ortak duvarın bir bölümünün kaldırılması ve dükkan içine asma kat ilave edilmesi şeklinde yapılan değişikliklerin ruhsata tabi olduğu Dava binada yapılan projeye aykırı ruhsatsız değişikliklerin 3194 sayılı Yasanın 32. maddesi uyarınca yıkımına ilişkin belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki bilgi ve belgelerin incelenmesinden iki dükkan arasındaki ortak duvarın bir bölümünün kaldırılması ve dükkan içine asma kat ilave edilmesi şeklinde yapılan değişikliklerin ruhsata tabi olduğu, ruhsatsız değişiklikler hakkında idarece tesis edilen işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığının anlaşıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin iptali istemi ile açılan davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu Ankara 5.İdare Mahkemesinin 29.9.1992 günlü 1992/1413 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/213 K: 2005/6646 T: 26/12/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/831 K: 2007/453 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/6062 K: 2004/3997 T: 21/06/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1983/1328 K: 1984/342 T: 31/01/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3816 K: 1993/4114 T: 12/10/1993 Baca gazı arıtma tesisinin termik santraldan ayrı olmayıp onun arıtma tesisi niteliğinde olduğu nedeniyle ruhsata tabi olmadığı Dava, inşaat ruhsatı verilmemesine ilişkin işlemlerin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; TEK Çayıralan Termik Santralı Bacagazı arıtma tesislerine ait bina yerleşim alanlarını gösteren Skeç Projelerin incelenmesinden Baca gazı arıtma tesisinin apayrı bir tesis olduğu, Kükürtü kireçle yakarak sonuçta bu tesisin elektrik değil alçı üreteceğinin anlaşıldığı, baca gazı arıtma tesislerinin “3030 sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliği”nin 59.maddesi ile 3194 sayılı yasaya ilişkin “Belediye ve Mücavir Alan Sınırları içinde ve Dışında İmar Planı Bulunmayan Alanlarda Uygulanacak İmar  Yönetmeliği”nin 37.maddesi hükümleri kapsamında değerlendirilemeyeceği 3194 sayılı yasanın 26.maddesi uyarınca ruhsat alınması gerektiğinden idarece tesis edilen işlemin mevzuata uygun olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. 3030 sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliği’nin 59.maddesinde, Kamu ve Kuruluşlarınca yapılacak veya yaptırılacak yapılara, imar planlarında o maksada tahsis edilmiş olmak, plan ve mevzuata aykırı olmamak üzere mimari, statik, tesisat ve her türlü fenni mesuliyeti ve kamu kurum ve kuruluşlarınca üstlenilmesi ve mülkiyetin belgelendirilmesi kaydı ile avan projeye göre ruhsat verilir. Anck, kamu kuruluşlarınca yapılan ve yaptırılacak olan enerji, sulama, tabii kaynaklar, ulaştırma ve benzeri hizmetler ile ilgili tesisler ve bunların müştemilatı için ruhsat alınmasına gerek olmayıp yazılı olarak Belediye Başkanlığı’na inşaata başlanacağının bildirilmesinin yeterli olduğu belirtilmiş, Belediye ve Mücavir Alan Sınırları içinde ve Dışında İmar Planı Bulunmayan Alanlarda Uygulanacak İmar Yönetmeliği’nin 37.maddesinin 3. fıkrasında da kamu kuruluşlarınca yapılan ve yaptırılacak olan enerji, sulama, tabii kaynaklar, uluştırma ve benzeri hizmetler ile ilgili tesisler ve bunların müştemilatı için ruhsat alınmasına gerek olmayıp yatırımcı kamu kuruluşunca yazılı olarak ilgili idareye inşaata başlandığının bildirilmesinin yeterli olduğu hükmüne yer verilmiştir. Dosyanın incelenmesinden 2.10.1986/günlü 19269 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği uyarınca Termik Santrallerin kirletici vasfı yüksek tesisler sınıfına alınarak baca gazındaki zararlı gazların ve partiküllerin konsantrasyonlarının belirli limitleri aşmasının yasaklandığı, Çayırhan Termik Santralında baca gazından çıkan kükürt dioksit miktarının bu limitlerinin üzerinde kalması nedeniyle yönetmelikte öngörülen emisyon sınır değerlerine ulaşılabilmesi için baca gazı kükürt arıtma tesisinin kurulmasının gerekli olduğu, kükürtün arıtılması amacıyla tesise hammadde olarak giren kireçtaşının geçirdiği bir takım kimyasal işlemler sonucunda alçı taşına dönüştüğü, tesisin ticari olarak alçı üretmek değil kükürtün çevreye zarar vermesini önlemek amacıyla kurulduğu anlaşılmıştır. Bu durumda baca gazı arıtma tesisinin santralden ayrı bir tesis olarak alçı üretmek amacıyla kurulduğundan bahisle yukarıda anılan yönetmelik hükümleri kapsamında olmayıp 3194 sayılı Yasanın 26.maddesi uyarınca ruhsat alınması gerektiği yolunda verilen mahkeme kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Ankara 3.İdare Mahkemesinin 19.2.1992 günlü, 1992/193 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1992/371 K: 1992/1398 T: 09/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2740 K: 1992/1658 T: 16/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1464 K: 1992/2437 T: 26/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1611 K: 1992/2947 T: 18/06/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/2762 K: 1993/3941 T: 05/10/1993 Bitişik nizam yapılanma koşulları öngörülen alanlarda arka bahçe mesafesi bırakılmasının zorunlu olduğu, ancak parselin yanında yapılacak yapılarda bahçe mesafesinin aranmayacağı, öte yandan, tip imar yönetmeliğinin 24. maddesinin son fıkrasıyla aynı yönetmeliğin 17. maddesinde düzenlenmiş olan parsel büyüklükleri bakımından istisnalar getirildiği, yönetmelikte aranan diğer koşulların da varlığı halinde inşaata izin verilebileceği Dava, mülkiyeti davacıya ait taşınmazın bitişiğindeki 15 parsel sayılı taşınmaza verilen inşaat ruhsatının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; 3030 sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinin 24.maddesinin son fıkrasında, “Ancak iki tarafında imar planı ve mevzuatına aykırı olmamak şartı ile yapılmış bina veya bir tarafında böyle bir bina ile diğer tarafında plana göre tespit edilmiş bir yol bulunan arsalardan, plan ve yönetmeliğin diğer şartlarına aykırı olmamak kaydı ile, bu yönetmelikteki parsel büyüklükleri ile ilgili hükümlere uymaksızın yapı yapılmasına izin verilir.” kuralına yer verildiği, dava konusu inşaat ruhsatı verilmeden önce 104 m2 lik kadastral parselin 32 m2 sinin bedelsiz yola terkedildiği, anılan parselin imar planında bitişik nizam 3 kata müsaadeli olduğu, inşaat ruhsatının tip imar yönetmeliğin 24.maddesinde öngörülen koşullara uygun olarak verildiğinden mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 3030 sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinin yapı düzenine ait tanımlar başlıklı 16.maddesinin 19.bendinde, Bitişik nizam; bir veya birden fazla komşu parsellerdeki binalara bitişik olan yapı nizamı olduğu hükme bağlanmıştır, anılan madde de; komşu parsellerdeki binalara bitişik yapı cephe aldıkları yollara göre önündeki veya arkasındaki parsellerde bulunan yapılar ile bitişik olmayıp, yan taraflarında bulunan parseller üzerindeki yapılar ile bitişik olarak inşaa edilen yapılar olduğu amaçlanmıştır. Anılan Yönetmeliğin bina derinliklerini düzenleyen 28.maddesinde de, yapıların hiçbir yerde arka bahçe sınırına (3.00) m. den fazla yaklaşamıyacağı, istisnai durumlarda arka bahçe mesafesinin (2.00) m.den az olmamak üzere bırakılacağı öngörülmüştür. Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlığa konu inşaat ruhsatının bulunduğu alanda imar planıyla bitişik nizam üç kat yapılanma koşulları öngörüldüğü, söz konusu parselleri kapsayan 26-27 pafta, 475 adanın henüz ada içi düzenlemesi yapılarak imar parsellerinin oluşturulmadığı, komşuya ait 15 sayılı kadastral parsel üzerinde mevcut eski bir yapının bulunduğu, 13 parsel sayılı taşınmaza verilen dava konusu inşaat ruhsatı ile başlanan inşaatın tamamlanması halinde ise 15 parsel üzerindeki eski yapının giriş çıkışının engelleneceği ve yol cephesinin tamamen kapanacağı anlaşılmaktadır. Uyuşmazlık konusu olayda, söz konusu inşaat ruhsatı ile arka bahçe mesafesine uyulmaksızın komşu parsel sınırına tecavüz edecek biçimde inşaata izin verildiği, imar planı ile üç Kat’a müsaadeli bitişik nizam yapılanma koşulu öngörüldüğünden uyuşmazlığa konu parseldeki inşaatın arka komşu parselle bitişik nizam şeklinde inşa edilmesi imar planına açıkca aykırılık teşkil edecektir. Diğer taraftan, idare mahkemesince dava konusu inşaat ruhsatı yukarıda anılan yönetmeliğin istisna niteliğinde olan 24.maddesi kapsamında değerlendirilmiş ise de, 24.maddesinin son fıkrası ile aynı yönetmeliğin 17.maddesinde düzenlenmiş olan parsel büyüklüklerine ilişkin koşullar bakımından istisna getirdiği ancak, parsel ölçütleri bakımından istisna kapsamında bulunan taşınmazlara yönetmelikte düzenlenen diğer koşullara da uygun olması halinde inşaata izin verilmesi gerekmektedir. Bu durumda, İdare Mahkemesince yukarıda anılan yönetmelik hükümleri ve imar planına aykırı olarak verilmiş olan inşaat ruhsatının iptali istemiyle açılan davanın reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu Samsun İdare Mahkemesinin 18.5.1993 günlü, 1993/588 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1650 K: 2006/1921 T: 12/04/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/2879 K: 2006/2995 T: 07/06/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/287 K: 2005/6605 T: 26/12/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/295 K: 2004/3797 T: 15/06/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1100 K: 1992/3333 T: 28/09/1992 İlçe belediye sınırları içerisinde kalan taşınmazlarla ilgili proje onayı, ruhsat ve kullanma izni verilmesi gibi işlemlerin büyükşehir belediyesi yetkisinde bulunmadığı Dava, yapılacak sondaj sonucunda sıcak suya rastlanmaması koşuluyla 2. derece sıcak su kaynağı alanı içinde bulunan taşınmaz üzerinde benzin istasyonu yapımında sakınca bulunmadığı yolundaki Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları İstanbul Bölge Kurulu Kararına dayanılarak Büyükşehir Belediye Başkanlığınca verilen inşaat ruhsatı ve yapı kullanma izninin iptali yolundaki Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, dava konusu benzin istasyonunun inşasıyla ilgili olarak yörede gerek Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulunca alınan Kararlar ve gerekse Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma İstanbul Bölge Kurulu’nun 2081 sayılı kararı doğrultusunda gerekli inceleme ve araştırmanın tamamlandığı, verilen inşaat ruhsatında temel kodu sefer olduğu ve fiilen de inşaat ruhsatına aykırı bir temel kazımı veya imar mevzuatına aykırı inşaat yapımı yada temel kazımı sırasında her hangi bir şekilde sıcak su buluntusu tespit edilmediğine göre, söz konusu benzin istasyonuna ait inşaat ve kullanma ruhsatlarının, Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Yüksek Kurulunun 1918 sayılı kararına dayanılarak iptal edilmesinde yasal kurallara uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iplem iptal edilmiş bu karar davalı idarelerce temyiz edilmiştir. 3030 sayılı yasanın 6.maddesinde büyükşehir belediyelerinin görevleri sayılmış, 3194 sayılı Yasanın 21 ile 32.maddelerinde ruhsat ve kullanma izni alma ile ilgili kurallar düzenlenmiştir. Bu maddelerde yer alan kuralların birlikte değerlendirilmesinden, ilçe belediyesi sınırları içerisinde kalan bir inşaatla ilgili proje onayı, ruhsat ve kullanma izni verilmesi gibi işlemleri tesis etmek görev ve yetkisinin ilgili ilçe belediyesine ait olduğu sonucuna varılmaktadır. Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlık konusu benzin istasyonunun Belediye sınırları içinde bulunduğu anlaşıldığından ve bu durumda da, yukarı da sözü edilen kurallar gereği yapılaşmayla ilgili her türlü işlemi tesis etme yetkisi Belediye Başkanlığına ait olduğundan konunun bu yönünün incelenmeksizin işin esası hakkında karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu Bursa 2.İdare Mahkemesinin 31.10.1990 günlü, 1990/818 sayılı kararında usul ve yasaya uygunluk bulunmadığından anılan kararın bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1411 K: 1991/3078 T: 16/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1311 K: 1992/393 T: 30/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/658 K: 1992/1570 T: 16/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2356 K: 1992/2783 T: 09/06/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4934 K: 1993/3171 T: 16.9.1995 Hisseli taşınmazlarda, paydaşlardan birine inşaat ruhsatı verilebilmesi için bütün hissedarların izni olmalıdır. İstemin Özeti: Danıştay Altıncı Dairesince verilen 9.6.1992 günlü, K: 1992/2779 sayılı kararın; 2577 sayılı Yasa`nın 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istemidir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altınca Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu`nun 3622 sayılı Yasa`yla değişik 54. maddesinin 1. fıkrasının (C) bendine göre kararın düzeltilmesi istemi yerinde görüldüğünden dairemizin 9.6.1992 günlü, 1992/2779 sayılı kararı kaldırılarak işin esası incelendi. Dava, Kastamonu İli, … İlçesi, … Caddesinde hisseli parsel üzerine yapılan yapının diğer hisse sahibinin izni alınmaması nedeniyle ruhsat ve yapı kullanma izninin iptal edilerek yıktırılması yolundaki Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 20.6.1990 günlü, 1.07/İmar Uyg. D. BşK: 371192012 sayılı ve Küre Belediye Başkanlığının 27.6.1990 günlü, 990/231 sayılı işlemlerinin iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince, davacının ruhsat istemiyle Küre Belediyesine yaptığı başvuru üzerine belediyece yapılan araştırma sonucu 61892/73872 hisseye davacının sahip olduğu, arsanın geriye kalan hisse malikinin tapudan araştırıldığı halde kim olduğunun saptanamadığı ve bu hisse üzerine zilyetliği sürdüğü anlaşılan davacıya verilen yapı ruhsatı üzerine inşaatın bitirilerek iskan izni alındığı, diğer taraftan hissedar olduğunu iddia eden kişinin de hissedar olduğunu açıkça kanıtlayamadığı, her ne kadar hisse maliklerinin izni alınmadan inşaat ruhsatı verilemeyeceği yasa gereği ise de maliklerin kim ve kimler olduğunun saptanamadığı durumlarda ne gibi bir işlem yapılacağı yolunda açık bir hüküm bulunmadığı, diğer hisse maliklerinin bilinmesi halinde bunların izinlerinin alınmasının yasal zorunluluk olduğu halde, hisse malikinin saptanamaması halinde bu zorunluluğa uyulmasını istemenin yasanın ruhuna aykırı düşeceği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, karar davalı bakanlık tarafından temyiz edilmiştir. 743 sayılı Türk Medeni Kanunu`nun müşterek mülkiyette idari tasarrufları düzenleyen 624 ve 625. maddeleri, 3194 sayılı İmar Kanunu`nun 22. maddesi ve 3030 sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinin Yapı Ruhsat işlerini düzenleyen 57. maddesi hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, hisseli taşınmazlarda hissedarlardan birine inşaat ruhsatı verilebilmesi için bütün hissedarların muvafakatları bulunması gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır. Dosyanın incelenmesinden ise, davacının taşınmazda 61892/73872 hisseye sahip olduğu tapuda kayıtlı olmasına rağmen, 11980/hisse sahibinin kayıtlarda bulunamadığı, bunun üzerine mahalle muhtarlığı tarafından davacının taşınmazda 20 yıldır zilyet bulunduğu ve bu taşınmaz üzerinde başka kişilerin hüküm ve tasarrufu bulunmadığı belirtilmek suretiyle zilyetlik zaptı düzenlendiği ve inşaat ruhsatı ve yapı kullanma izninin bu zapta dayanılarak verildiği anlaşılmaktadır. Taşınmazdaki diğer hissedarların bulunamadığı hallerde mülkiyetin belgelenmesi ancak taşınmazın zilyeti tarafından Medeni Kanun`un 639. maddesi uyarınca Adli Yargı yerine yapılacak başvuru sonucu taşınmazın adına tescil edilmesi suretiyle mümkündür. Hisseli olduğu tartışmasız bulunan uyuşmazlık konusu taşınmaz üzerinde yapı yapılabilmesi için diğer ortakların izni olmadan inşaat ruhsatı verilemeyeceği açık olup mahkemece aksi yolda verilen kararda isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, temyize konu Zonguldak İdare Mahkemesinin 21.3.1991 günlü, E: 1990/334, K: 1991/95 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 16.9.1993 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1986/417 K: 1986/641 T: 24/06/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/482 K: 1991/3229 T: 24/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/933 K: 1992/394 T: 30/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/2276 K: 1993/537 T: 17/02/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4411 K: 1993/3163 T: 16/09/1993 Bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda dava konusu alanın belediye hizmet alanı olarak ayrılmasında şehircilik ilkeleri, kamu yararı ve planlama esasları açısından sakınca görülmediği, ancak kömür tevzi deposu olarak kullanılmak üzere belediye hizmet alanına ayrılmasında çevre sağlığı ve planlama ilkelerine aykırılık bulunduğu belirtildiğinden alanın kömür tevzi deposu olarak kullanılmak üzere belediye hizmet alanına ayrılmasına ilişkin revizyon ilave imar planının iptal istemiyle açılan davanın mahkemece reddine karar verilmesinde isabet görülmediği Dava, davacıya ait taşınmazları da kapsayan Belediye Meclisi kararı ile onaylanan imar planı değişikliğinin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda özetle, davacıya ait taşınmazların 1985/yılında onaylanan imar planında Ayrık Nizam 4 katlı yapılaşmaya elverişli konut alanı iken 1990/Mart ayında onaylanan imar planında Belediye Hizmet Alanı olarak ayrıldığı, 1990/Eylül ayında onaylanan revizyon ilave imar planında ise bu alanla ilgili bir değişiklik yapılmayarak yine Belediye Hizmet Alanı olarak bırakıldığı, planlama ilkeleri ve 3194 sayılı Yasa’daki standartlar uyarınca imar planlarında kent bütününde Belediye Hizmet Alanlarının ayrıldığı, bu durumda davacıya ait taşınmazların bulunduğu yapı adasının Belediye Hizmet Alanına ayrılmasında kamu yararı, planlama ilkeleri ve şehircilik esasları yönünden bir sakınca bulunmadığı, ancak Kömür Tevzi alanı olarak kullanılmasının çevre sağlığı ve planlama ilkeleri açısından sakıncalı olduğu görüşüne yer verildiği, rapor ve belgelerin incelenmesinden dava konusu revizyon ilave imar planı değişikliği işleminde şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına uygunluk bulunduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Belediyeler imar planlarında, planlama ilkeleri ve 3194 sayılı İmar Kanununda belirtilen standartlar uyarınca yürütmekle yükümlü bulundukları faaliyetleri gerçekleştirebilmek amacı ile Belediye Hizmet Alanları ayırabilirler. Ancak bu alanların tahsis edilecekleri kullanım amacı belirlenirken çevre sağlığı, planlama ilkeleri, mevcut yapılaşma, çevredeki arazi kullanımları ve kamu yararı göz önünde bulundurulmalıdır. Bilirkişi raporunda, dava konusu alanda, çevresinde yer alan diğer kullanımlar ile birlikte, sosyal ve teknik alt yapıların da yer aldığı küçük bir sosyal merkez nüvesi oluşturulduğu, bu nedenle söz konusu taşınmazların bulunduğu yapı adasının Belediye Hizmet Alanına ayrılmasında kamu yararı, planlama ilkeleri ve şehircilik esasları yönünden bir sakınca bulunmadığı, ancak kömür tevzi deposu olarak kullanılmasının çevre sağlığı ve planlama ilkeleri açısından sakıncalı olduğu belirtilmiştir. Dosyanın incelenmesinden ise, davacıya ait taşınmazların 1985/yılında onaylanan imar planında Ayrık Nizam- 4 katlı yapılaşmaya elverişli konut alanı iken 1990/Mart ayında onaylanan imar planı ile Belediye Hizmet alanı olarak ayrıldığı ve dava konusu imar planı değişikliği ile de bu alanın yine Belediye Hizmet Alanı olarak bırakıldığı, ancak imar planı uyarınca alınan 22.10.1990 günlü kamulaştırma kararının ve davalı belediyenin Eskişehir İdare Mahkemesinin E:91/180 sayılı dosyasına verdiği savunmanın incelenmesinden Belediye Hizmet Alanı olarak söz konusu alanın kantar ve kömür tevzi deposu olarak kullanılmak amacı ile ayrıldığı anlaşılmaktadır. Bu durumda söz konusu alanın imar planında kantar ve kömür tevzi deposu olarak kullanılmak üzere Belediye Hizmet Alanına ayrılması çevre sağlığı ve planlama ilkelerine aykırı bulunduğundan dava konusu işlemin iptali gerekirken, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, Eskişehir İdare Mahkemesinin 18.12.1991 günlü, 1991/988 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1986/417 K: 1986/641 T: 24/06/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/482 K: 1991/3229 T: 24/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/933 K: 1992/394 T: 30/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/2276 K: 1993/537 T: 17/02/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4320 K: 1993/3133 T: 16/09/1993 Toplu mesken alanlarında teknik alt yapının iki tarafındaki parsel sahiplerinden kendilerine isabet eden bedel alınmadıkça yapı ruhsatı verilemeyeceği ve mevcut şehirsel, teknik ve sosyal altyapının tevsii yada yenilenmesi gereken durumlarda yasalarla düzenlenen katılma paylarının bu hizmetlerden yararlanacak arsa, yapı yada bina sahiplerinden 3194 sayılı yasanın 23.maddesi uyarınca alınabileceği Dava, İmar Kanununun 23.maddesi uyarınca yeni inşaa edilecek yapılara izin vermeden önce alınan yol katılma payına ait birin fiatlarının tespitine ilişkin belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; 3194 sayılı Yasanın 23.maddesiyle, yol katılım payının iskan hudutları içinde olupta imar planında beldenin inkişafına ayrılmış bulunan sahalarda, parselasyon planları tasdik edilmiş ancak, yol, pis ve içme suyu şebekeleri gibi teknik alt yapısı henüz yapılmamış yerler ile imar planları ilk kararlarıyla yoğunluk, yapı düzeltme ve yenileme getirilen yerleşik alanlardaki uygulamalarda mevcut şehirsel teknik ve sosyal altyapının değiştirilmesi yada yenilenmesi gereken durumlarda alınacağı kuralına yer verildiği, inşaat ruhsatına konu davacı taşınmazının ise, imar planında mesken sahası olarak düzenlenen alanda kaldığı, yukarıda sözü edilen yasa maddesinin tanımlandığı anlamda gelişme alanında bulunmadığından tesis edilen işlemde yasal isabet bulunmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 23.maddesinin 3.fıkrasında “Toplu mesken alanlarında, ilgili şahıs veya kurumlarca ilgili idarenin izni ile bütünü inşa ve ikmal edilen teknik alt yapının iki tarafındaki diğer parsellerin sahiplerinden, kendi parsellerine isabet eden bedel alınmadıkça kendilerine yapı ruhsatı verilmez.” hükmüne yer verildikten sonra anılan yasa maddesinin 9.fıkrasında da, “imar planları ilk kararları ile yoğunluk ve yapı düzeninde düzeltme ve yenileme getirilen yerleşik alanlardaki uygulamada mevcut şehirsel teknik ve sosyal alt yapının tevsii yada yenilenmesi gereken durumlarda, şehirsel hizmetlerin yerine getirilmesi ile ilgili olarak kanunlarla belirtilen katılma payları bu hizmetlerden yararlanacak arsa, yapı yada bina sahiplerinden usulün ce alınır” kuralı öngörülmüştür. Uyuşmazlık konusu olayda, Zeytinburnu ilçesinin 1984/yılında Belediye olduğu ve 1986/yılında belediye hizmetlerine başlanıldığı, evvelce gecekondu bölgesi olarak nitelendirilen davacı taşınmazının da bulunduğu bu bölgede imar planı ile 4-5 katlı yapılanma koşulları öngörüldüğü, bu durumda, mevcut şehirsel teknik ve sosyal alt yapının bu gelişmeyi kaldırmaya yetmiyeceği ve arsa sahiplerince her hangi bir alt yapı katılma payı henüz ödenmediğinden yukarıda anılan Yasa hükümlerine dayanılarak katılma paylarının bu hizmetlerden yararlanacaklardan alınmasında ve bu amaçla bir tarife hazırlanmasında hukuka aykırılık görülmemiştir. Bu nedenle, imar planında mesken alanında kalan ve gelişme alanında bulunmayan arsa sahibi davacıdan alt yapı katılma payı istenemiyeceği gerekçesiyle dava konusu işlemin mahkemece iptalinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu İstanbul 4.İdare Mahkemesinin 9.4.1992 günlü, 1992/596 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1986/417 K: 1986/641 T: 24/06/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/482 K: 1991/3229 T: 24/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/933 K: 1992/394 T: 30/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/2276 K: 1993/537 T: 17/02/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/2699 K: 1993/2576 T: 23/06/1993 İmar durumu istemi üzerine verilen cevabın iptali istemiyle açılan davanın mahkemece imar planı değişikliğinin iptali istemi gibi değerlendirilmesinde isabet görülmediği Dava, davacının taşınmazı için imar durumu verilmesi istemiyle davalı idareye müracaat etmesi sonucunda, Belediye Başkanlığınca düzenlenen İmar durumunun iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, davanın taşınmazın emniyet amirliği ve lojmanları alanı olarak düzenlenmesine ilişkin 11.2.1987/günlü imar planı değişikliği işleminin iptali istemiyle açıldığı kabul edilerek, mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmış, Emniyet Genel Müdürlüğünün dava konusu parsele ihtiyacı olmadığı, konut kullanımına ayrılmasının emniyet amirliği ve konut kullanımı ile çelişmeyeceği, ulaşım yönünden sakınca yaratmayacağı gerekçesiyle imar planı değişikliği işleminin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Davacı 9.6.1989/günlü dilekçesi ile taşınmazına imar durumu verilmesi istemiyle davalı idareye müracaat etmiş ve davalı idarece 12.6.1989 günlü yazı ile taşınmazın bulunduğu imar adasında kısmen yapılan parselasyon sonucu, 6788 numaralı parsel adı altında bir parsel oluşturulduğu ve daha sonra aynı adanın tamamını içeren alanda 3194 sayılı Yasanın 18.maddesinin uygulandığı ve uygulama sonucunda 218 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın oluşturulduğu belirtilerek, parselin imar planında Emniyet Müdürlüğü alanında kaldığı ve bu müdürlükçe kamulaştırılması gerektiği yolunda cevap verilmiş, dava ise bu cevabi yazının iptali istemiyle açılmış dava dilekçesinde imar planı değişikliği işlemi ile ilgili herhangi bir iddiada bulunulmamıştır. Yapıların ruhsata bağlanabilmesi için projeler düzenlemeden önce imar durumunu gösterir capın alınması gerekir. İmar durumu belgesi, taşınmazın imar planındaki kullanımını ve varsa yapılanma şartlarını gösteren belgedir. Davacının parseli üzerine inşaat yapılabilmek için imar durumu verilmesi istemiyle müracaat ettiği, idarenin cevabi yazısında taşınmazın ada ve parsel numaralarının yeni durumları hakkında bilgi verdikten sonra, imar planında Emniyet Müdürlüğü alanında kaldığını belirtmek suretiyle, parselin imar planındaki durumu hakkında bilgi verdiği, imar durumu istemini reddetmediği anlaşıldığından, İdare Mahkemesince davanın bu kapsamda incelenmesi gerekirken, imar planının iptali davası olarak ele alınıp incelenmesinde yasal isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu İzmir 3.İdare Mahkemesinin, 5.2.1992 günlü, 1992/102 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3506 K: 1992/4503 T: 25/11/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/2691 K: 1993/935 T: 10/03/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/1605 K: 1993/1642 T: 21/04/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3405 K: 1993/1747 T: 03/05/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3415 K: 1993/2407 T: 16/06/1993 3194 sayılı yasanın 13. maddesinde belirtilen 5 yıllık süre dolmadan başvuruda bulunulması ve imar planında değişiklik yapılması istenilmemesi nedeniyle imar durumu verilmesi yolundaki başvurunun reddinde isabetsizlik görülmediği Dava, taşınmazın 2.etap imar planında yol sahasında kaldığından bahisle, Belediye Başkanlığı İmar İşleri Müdürlüğü yazısı ile tesis edilen imar durumu verilemeyeceğine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; 9.5.1985/tarihinde yürürlüğe giren 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 13.maddesinin 3.bendinde; parsel sahibinin, imar planlarının tasdik tarihinden itibaren beş yıl sonra müracaat ettiğinde imar planlarında meydana gelen değişikliklerden ve civarın özelliklerinden dolayı okul, cami ve otopark sahası ve benzeri umumi hizmetlere ayrılan alanlardan ilgili kamu kuruluşunca yapımından vazgeçildiğine dair görüş alındığı takdirde, tüm belirli çevredeki nüfus, yoğunluk ve donatım dengesini yeniden irdeleyerek hazırlanacak yeni imar planına göre inşaat yapılabileceği, bu kanunun yayımı tarihinden önce yapılan imar planlarında bahsedilen beş yıllık sürenin bu kanunun yürürlük tarihinden itibaren geçerli olduğu kuralına yer verildiği, davacılar tarafından 18.5.1989/günlü başvuru dilekçesi ile imar durumu verilmesini istedikleri, 3194 sayılı yasanın yürürlüğe girmesinden sonra bu yasanın 13. maddesinde belirtilen 5 yıllık sürenin henüz başvuru tarihinde dolmadığı, kaldı ki davacılar tarafından belediyeye yapılan başvuruda anılan madde uyarınca imar planı değişikliği yapılarak inşaat izni verilmesi istenmediğinden, davalı idarece tesis edilen işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacılar vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin iptali istemi ile açılan davanın yukarıda özetlenen gerekçesiyle reddi yolundaki temyize konu İstanbul 4.İdare Mahkemesinin 28.1.1992 günlü, 1992/32 sayılı kararında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1986/417 K: 1986/641 T: 24/06/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/482 K: 1991/3229 T: 24/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/933 K: 1992/394 T: 30/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/2276 K: 1993/537 T: 17/02/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1750 K: 1993/2320 T: 11/06/1993 Kuranglezin (betonarme perde duvarı ile apartmana ait bodrum perde duvarının açılarak pencere yapılması işleri) ruhsata tabi olduğu Dava, taşınmaz üzerindeki binanın bağımsız bölümünde tasdikli mimari projesi hilafına yapıldığı iddia olunan Kuranglezin 3194 sayılı Yasanın 32.maddesi uyarınca eski hale dönüştürülmesine ilişkin belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporda özetle, projesi hilafına sonradan yapılan havalandırma ve aydınlatma bacası kazısı, betonarme perde duvarı ile apartmana ait bodrum perde duvarının açılarak pencere yapılması işlerinin, İmar Yasası ile Ankara İmar Yönetmeliğinin ruhsata tabi olmayan basit tamir ve tadilat işleri kapsamında yer almadığı, anılan işler için ruhsat alma zorunluğu olduğunun belirtildiği, yerinde bulunan bu rapor uyarınca dava konusu encümen kararında hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin iptali istemi ile açılan davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu Ankara 9.İdare Mahkemesinin 25.9.1992 günlü, 1992/1748 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1979/1245 K: 1982/533 T: 12/03/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 2007/3180 K: 2007 4735 T: 10/09/2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1971 K: 2006/1502 T: 03/04/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/996 K: 1991/363 T: 06/03/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4210 K: 1993/2148 T: 25/05/1993 Taşınmaz zemininin tesfiye edilmesi, etrafının duvarla çevrilmesi ve tekerlekli yazıhane konulmasının yapı tabiri içine girdiği ve ruhsata tabi olduğu Dava, taşınmaz üzerindeki ruhsatsız yapının yıktırılmasına ilişkin belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; 5.2.1990 ve 9.2.1990 günlerinde yapılan saptamalar sonucu dava konusu işlemin tesis edildiği, 3194 sayılı Yasanın 42.maddesi uyarınca verilen para cezasına karşı yapılan itirazla ilgili Sulh Ceza Mahkemesince yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda, yapı sayılabilecek herhangi bir inşaatın bulunmadığının bildirilmesi üzerine kesilen cezanın kaldırıldığı, bu durumda işyeri açılmış ruhsatı alınmış açık oto pazarının zemininin mıcır dökülerek düzeltilmesi, etrafına demir direkli tel örgü çekilmesi ve 2×2 mT: ebatlı yazıhane konulmasının 3194 sayılı Yasanın 21.maddesi kapsamında kaldığından ruhsata tabi olmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 5.maddesinde; karada ve suda, daimi veya muvakkat, resmi ve hususi yeraltı ve yerüstü inşaatı ile bunların ilave, değişiklik ve tamirlerini içine alan sabit ve müteharrik tesislerin yapı tabiri içine gireceği belirtilmiş, aynı kanunun 21.maddesinde de bu kanun kapsamına giren bütün yapılar için 26.maddede belirtilen istisna dışında belediyeden yapı ruhsatiyesi alınmasının mecburi olduğu, ancak; derz, iç ve dış sıva, boya, badana, oluk, dere, doğrama, döşeme ve tavan kaplamaları, elektrik, sıhhi tesisat tamirleri ile çatı onarımı ve kiremit aktarılması ve yönetmeliğe uygun olarak mahallin hususiyetine göre belediyelerce hazırlanacak imar yönetmeliklerinde belirtilecek taşıyıcı unsuru etkilemeyen diğer tadilat ve tamiratların ruhsata tabi olmayacağı hükme bağlanmıştır. Dosyanın incelenmesinden; 5.2.1990 günlü yapı tatil zaptı ile mevcut boş arsada hafriyat yapılarak kabaca tesfiye edildiği, etrafı briket duvar ve kuru taş duvarla çevrilerek duvarlar arasına 4 m. aralıkla demir direk dikildiği, 9.2.1990 günlü tespitte ise girişin sol yanına 3×3 m2 ebadında kulübe yapıldığı ve demir direkler arasına tel örgü çekilmiş durumda inşai faaliyette bulunulduğu anlaşıldığından taşınmaz zemininin hafredilerek tesfiye edilmesi, etrafının briket ve kuru taş duvarla çevrilmesi ve tekerlekli ahşap yazıhane konulmasının yukarıda belirtilen yasa kurallarına göre yapı tabiri içine girdiği, bu nedenle ruhsata tabi bulunduğu tartışmasız olduğundan yapılan işlerin ruhsata tabi olmadığı yolunda verilen mahkeme kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu İzmir 1.İdare Mahkemesinin 29.4.1992 günlü, 1992/478 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/213 K: 2005/6646 T: 26/12/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/831 K: 2007/453 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/6062 K: 2004/3997 T: 21/06/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1983/1328 K: 1984/342 T: 31/01/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3289 K: 1993/1969 T: 20/05/1993 İmar planında açıklayıcı hüküm bulunmadığı hallerde zemin katın en fazla 4.00 m. yükseklikte olabileceği nedeniyle zemin 5.50 m. yükseklikte asma kat yapılmasını öngören ruhsat tadilatının iptali ile inşaatın durdurulmasında isabetsizlik görülmediği Dava, davacı tarafından yapılan inşaata ait 1.11.1990 tarih ve 20/1 no.lu ruhsat ile 5,5 metre kotlu asma katlı tadilat ruhsatının iptali ile inşaatın durdurulmasına ilişkin 5.2.1991 gün ve 89 sayılı ve aynı doğrultudaki 18.3.1991 gün ve 230 sayılı Belediye Başkanlığı işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; davalı idarece tesis edilen işlemin imar mevzuatına uygun olup olmadığının denetlenmesi bakımından Bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki diğer bilgi ve belgelerin birlikte incelenmesinden taşınmazla ilgili olarak düzenlenen 30.12.1988/gün ve 11/9 sayılı ilk inşaat ruhsatının yol seviyesi altında bir, yol seviyesi üstünde 4 olmak üzere 5 katlı bir yapılaşmayı ve 12,50 metrelik bir saçak seviyesini öngördüğü, bununda yol seviyesi üzerinde 4 katlı her katta 3 metrelik kat yüksekliği ve 50 cm subasman anlamına geldiği, yapı ile ilgili olarak düzenlenen tadilat ruhsatı ile ilgili olarak ise, yine yol üzerinde 4 yol seviyesi altında 1 olmak üzere 5 katlı bir yapılaşma öngörülmesine karşın yapı yüksekliği olarak 14,50 metre yüksekliğin öngörüldüğü, bunun ise ilk ruhsata göre 2.00 metre fazla yapılaşmaya izin verme anlamına geldiği ve bu nedenle gerek imar planı ile getirilen yapılaşma koşuluna ve gerekse imar mevzuatına aykırı olması nedeniyle hatalı işlemin geri alınması niteliğinde tadilat ruhsatının iptali ile inşaatın durdurulmasında hukuka aykırılık bulunmadığı, öte yandan, 3030 sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinin 16/14 maddesi uyarınca ve imar planının izin vermesi halinde binaların iç yüksekliği en az 5,50 metre olan, zemin katında düzenlenen ve ait olduğu bağımsız bölümü tamamlayan, iç yüksekliği 2,40 metreden az olmamak ve yola bakan cephe veya cephelere 3.00 metreden fazla yaklaşmak üzere “Asma kat” yapılması olanaklı ise de, mahallinde bilirkişiler tarafından yapılan ölçümde yapının kot alınan yoldan en düşük 0,50 metre en yüksek 0,30 metre yüksekte zemin katının oturması ve zemin kat+1.kat toplamının yoldan en düşük 5.80 metre, en yüksek 6.40 metreye ulaşması nedeniyle zemin katla birlikte değerlendirilecek olan 5,50 metre yüksekliğin aşıldığı, diğer taraftan Belediye Meclisi kararıyla yürürlüğe konulan ve kısa bir süre uygulanan tabii zeminden (Toprak seviyesinden) itibaren 2,50 metrelik yüksekliğin, kapalı ve açık çıkma yapılmamak ve ardiye, depo vb, faaliyetler için kullanılmak kaydı ile zemin kat olarak değerlendirilmesi kararına da yapının zemin katının tabii zeminden en az 3.20 en çok 3,80 metre yükseklikte yapılması nedeniyle aykırı olması dolayısıyla yapının inşaatının durdurulmasının be sebeple de yerinde olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekilleri tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin iptali istemi ile açılan davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu Antalya İdare Mahkemesinin 21.4.1992 günlü, 1992/483 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2003/6751 K: 2005/3236 T: 03/06/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1633 K: 2006/1883 T: 11/04/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/5281 K: 2006/4089 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/469 K: 1983/3731 T: 24/11/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3004 K: 1993/1824 T: 06/05/1993 Tahditli kıyı kesimi üzerinde bulunan ve m.s.b. tarafından yapı yapılması yasaklanan yerdeki taşınmaza ruhsat verilemeyeceği Dava, taşınmaz üzerine yapı yapmak için inşaat ruhsatı verilmesi yolundaki davacı başvurusunun reddine ilişkin davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen rapor ve dava dosyasının incelenmesi sonucunda, davacıya ait taşınmazın askeri yasak bölge sınırları dışında kaldığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar sınırı dışında kaldığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dava dosyasında bulunan bilgi ve belgelerin incelenmesinden, davacının taşınmazı üzerinde bulunan yapıya inşaat ruhsatı verilmesi istemiyle müracaatta bulunduğu, davalı idarenin, Keşan 4.Piyade Tümen Komutanlığı yazısından bahisle, taşınmazın Deniz Kuvvetlerinin kara bombardıman atışlarının yapıldığı bölgede olması nedeniyle yazlık konut yapılmasının askeri bakımdan sakıncalı olacağı gerekçesiyle istemi reddettiği anlaşılmaktadır. Dosyada bulunan 19.8.1991 günlü, 6344 sayılı 2.Kolordu Komutanlığı yazısı ve eki haritanın incelenmesinden, uyuşmazlık konusu taşınmazın tahditli kıyı kesimi üzerinde yer almakta olduğu ve üzerinde inşaat yapılmasının Milli Savunma Bakanlığınca yasaklandığı anlaşıldığından karara esas alınan bilirkişi raporunda sadece deniz üzerinde bulunan bölgenin işaretlendiği, taşınmazın Deniz Kuvvetlerinin kara bombordıman atışlarının yapıldığı bölgede olması durumunun göz önüne alınmadığı açık olduğundan İdare Mahkemesince taşınmazın askeri yönden sakıncalı bölge sınırları dışında kaldığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptal edilmesinde yasal isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu Edirne İdare Mahkemesinin 30.4.1992 günlü, 1992/218 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1978/3209 K: 1982/118 T: 09/02/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2227 K: 1992/390 T: 30/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1959 K: 1992/3046 T: 24/06/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1100 K: 1992/3333 T: 28/09/1992 5. İMAR KANUNU 17. MADDE DANIŞTAY KARARLARI Danıştay 6. Dairesi E: 2001/4154 K: 2002/5012 3194/17. madde uyarınca belediyeler imar parsellerindeki hisselerini diğer hissedarlara bedel takdiri suretiyle satmaya yetkilidir. Ancak bu hisselerin şahıs hisseleriyle takas edilebileceğine ilişkin bir düzenleme yer almamaktadır. İstemin Özeti : Adana 1. İdare Mahkemesinin 30.11.2000 günlü, E:2000/202, K:2000/1241 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi :Belediyeler imar parsellerindeki hisselerini diğer hissedarlara bedel takdiri suretiyle satmaya 3194 sayılı Yasanın 17. maddesine göre yetkili olmakla birlikte davanın istemi dışında takas yapılması mümkün olmadığından dava konusu işlemin iptaline ilişkin mahkemece kararının sonucu itibariyle onanması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, …, … m … pafta, … ada, … sayılı parsel ile … sayılı parseldeki belediye ve davacıya ait hisselerin 3194 sayılı İmar Kanunun 17. maddesi uyarınca takasına ve … sayılı parseldeki artan miktarın davacıya satışına ilişkin 17.2.2000 günlü, 89 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, imar durumu aynı olan … ve … sayılı parsellerde belediyenin ve davacının hissedar olduğu, bu parsellerdeki davacı ve belediye ait hisselerin takas edilerek … sayılı parseldeki artan 172 m2 belediye hissesinin bedel belirlenerek davacıya satışına ilişkin dava konusu işlemin tesis edildiği, ancak Medeni Kanun hükümleri uyarınca müşterek mülkiyetin paydaşların rızalarıyla ya da ortaklığın giderilmesi davası ile çözümlenebileceği, müşterek mülkiyetin İmar Kanununun 17. maddesi ile Kamulaştırma Kanununun 26.maddesi kapsamında olmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanunun 17. maddesinin 3. fıkrasında, belediye veya valilikler ile şuyulu olan müstakil inşaat yapmaya müsait bulunan imar parsellerinde belediye veya valilikler hisselerini parselin diğer hissedarlarına bedel takdiri suretiyle satmaya, ilgililer satın almaktan imtina ederse, şuyuun izalesi suretiyle sattırmaya yetkilidir, hükmü yer almıştır. Yukarıdaki hüküm uyarınca belediyeler imar parsellerindeki hisselerini diğer hissedarlara bedel takdiri suretiyle satmaya yetkilidir. Ancak bu hisselerin şahıs hisseleriyle takas edilebileceğine ilişkin bir düzenleme yer almamaktadır. Bu durumda, takasa ilişkin dava konusu işlemin iptali gerektiğinden İdare Mahkemesi kararında sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, temyize konu Adana 1. İdare Mahkemesinin 30.11.2000 günlü, E:2000/202, K:200/1241 sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA, …, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 12.11.2002 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1983/355 K: 1981/2020 T: 25/01/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/3427 K: 1983/549 T: 07/02/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/202 K: 1983/1571 T: 12/04/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/920 K: 1984/3080 T: 21/11/1984/ Danıştay 6. Dairesi E: 2000/2911 K: 2001/4951 T: 18/09/2001 3194 sayılı yasanın 17. maddesinin 3. fıkrasına göre yapılacak olan satışlar devlet ihale kanununa tabı olmadığına göre belediye meclisinin satış için önceden karar alması gerekmediğinden müstakil inşaat yapmaya müsait olan parseldeki hissenin diğer hissedara imar kanunu uyarınca satışında belediye encümeninin yetkili bulunduğu İstemin Özeti:… İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi:3194 sayılı İmar Kanunu ile 1580 sayılı Belediye Kanununun birlikte değerlendirilmesinden, 3194 sayılı İmar Kanununun 17.maddesinin 3.fıkrasında öngörülen belediye hisselerinin bedel takdiri suretiyle parselin diğer hissedarlarına satışı hususunda belediye encümeninin yetkili olduğu sonucuna varıldığından, dava konusu olayda 3194 sayılı Yasanın 17/3 maddesi uyarınca yetkili belediye encümenince tesis edilmiş işlemin belediye meclisince iptal edilmesine hukuken olanak bulunmamaktadır. Bu nedenle, İdare Mahkemesince dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerekirken, davanın reddine karar verilmesinde isabet bulunmadığı gerekçesiyle temyize konu mahkeme kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı ve Sekizinci Daireleri müşterek heyetince 2577 sayılı Danıştay Yasasının Ek-1.maddesi uyarınca birlikte yapılan toplantıda Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, mülkiyeti davalı belediyeye ait olan taşınmazın belediye encümeni kararıyla davacıya yapılan satışının iptal edilmesine ilişkin … Belediye Meclisinin … günlü, …sayılı kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince,… sayılı Yasanın 70.maddesi hükmü uyarınca belediyelerin taşınmazlarının satışına karar vermeye yetkili organının belediye meclisi olduğu, belediye encümenlerinin taşınmaz mal satış yetkileri bulunmadığı,belediye taşınmazının satışına ilişkin olarak belediye meclisince bir karar alınmaksızın belediye encümeni kararına dayanılarak yapılan satışı ortadan kaldıran dava konusu belediye meclis kararının mevzuata aykırı olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, … İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı … m2 yüzölçümlü taşınmazın … m2’sinin davalı belediyeye, … m2’sinin ise davacıya ait olduğu, davacının, belediyeye ait hissenin tamamının kendisine satışının yapılmasını istemesi üzerine, ilçe kıymet takdir komisyonu tarafından belirlenen bedel üzerinden … günlü, … sayılı belediye encümeni kararı ile davacıya satışının yapıldığı, davacının tapu verilmesi istemiyle … tarihinde yaptığı başvuru üzerine de dava konusu … günlü, … sayılı belediye meclis kararı ile söz konusu satış işleminin belediye meclis kararı olmaksızın belediye encümen kararı ile yapıldığı, ayrıca yapılan kıymet takdirinin düşük olduğu gerekçesiyle iptal edildiğinin bildirilmesi nedeniyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır. 1580 sayılı Belediye Kanununun 70.maddesinin 11.fıkrasında, yararı umuma ait belediye taşınmaz mallarının bir hizmete tahsis edilmesine, tahsis yer ve amacının değiştirilmesine veya gelir getiren bir mülk haline dönüştürülmesine belediye meclislerinin karar vereceği hüküm altına alınmıştır. 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 1.maddesi hükümü uyarınca belediyenin özel mülkiyetinde olan taşınmazların satışı Devlet İhale Kanununda yazılı hükümlere tabidir. Yine aynı Kanununun 13.maddesi gereğince de belediyelere ait ihaleler belediye encümenince yürütülmektedir. Dolayısıyla belediyenin özel mülkiyetinde olan bir taşınmazın 2886 sayılı Yasa hükümlerine göre yapılacak ihale suretiyle satışının önce belediye meclisince uygun bulunması, buna dayalı olarak da ihalenin belediye encümenince yürütülmesi gerekmektedir. 3194 sayılı İmar Kanununun 17.maddesinin 3.fıkrasında ise, Belediye veya Valilikler ile şüyulu olan ve müstakil inşaat yapmaya müsait bulunan imar parsellerinde, belediye veya valiliklerin hisselerini parselin diğer hissedarlarına bedel takdiri suretiyle satmaya, ilgililer satın almaktan çekinirse şüyuunun izalesi suretiyle sattırmaya yetkili olduğu hükme bağlanmıştır. 3194 sayılı Yasanın 17.maddesinin 3.fıkrasına göre yapılacak olan satışlar Devlet İhale Kanununa tabi olmadığına göre belediye meclisinin satış için önceden karar alması gerekmediğinden müstakil inşaat yapmaya müsait olan parseldeki hissenin diğer hissedara İmar Kanunu uyarınca satışında belediye encümenleri yetkili bulunmaktadır. Bu itibarla, uyuşmazlıkta … ada, … sayılı parseldeki belediye payının 3194 sayılı İmar Kanununun 17.maddesinin 3.fıkrası gereğince davacıya bedel takdiri suretiyle satışı konusunda belediye encümeni yetkili bulunduğundan, 1580 sayılı Belediye Kanununun 70.maddesinin 11.fıkrasında öngörülen düzenlemenin uyuşmazlık konusu taşınmazın satışını da kapsar şekilde değerlendirilmek suretiyle İdare Mahkemesince davanın reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının BOZULMASINA, 22.10.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1997/6715 K: 1998/6136 T: 09/12/1998 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/801 K: 1987/135 T: 13/02/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/1011 K: 1988/1501 T: 30/11/1988 Danıştay 6. Dairesi E: 1988/2573 K: 1990/250 T: 28/02/1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/2048 K: 2000/3233 T: 23.5.2000 Bir imar adasında imar planı uygulamasına geçilip parselasyon yapılmadan 3194 sayılı Yasanın 17. maddesi uyarınca belediye taşınmazları satılamaz. İstemin Özeti: Eskişehir İdare Mahkemesinin 14.10.1998 günlü, E: 1998/283, K: 1998/782 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: K: Dava, 208 ada, 24 parsel sayılı taşınmazın aynı ada, 25 parsel sayılı taşınmazın sahibi bulunan davacı yerine 20 parsel sayılı taşınmaz sahibine satışına ilişkin 03.12.1997 günlü, 47/575 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki belgelerden; davacıya ait 25 sayılı parsel üzerinde belediyeye ait 24 sayılı parselden 3 m. yan bahçe mesafesi bırakılarak bina yapıldığı, 27, 26, 25 sayılı parsellerin bulunduğu … Caddesinde yapılaşmanın tamamlandığı, 20 parsel sahibine de tek yönlü imar çapına göre inşaat ruhsatı verildiği, halen 2.bodrum katı yapılan inşaatın … Caddesine göre 24 sayılı parselle arasında 6 m. kot farkı olduğu, imar planına göre … Caddesinin 15 metrelik imar yolu olması sebebiyle plan uygulamasına geçilerek bu yol açıldığında 26, 25, 24 sayılı parsellerin bir bölümü ve 23 sayılı parselin tamamının imar yolunda kalacağı, belediyenin ise kadastral parsel üzerinden satış işlemini yaptığı imar adasının konumları itibariyle 25 sayılı parselin yola giden kısmı ile 24 sayılı parseli değiştirme imkanının bulunduğu, bu ada içinde parselasyon işlemi ile 24 ve 20 sayılı parsellerin tevhid işlemi yapılmadan inşaat ruhsatının verildiği, dolayısıyla 20 sayılı parselde yapılan inşaata yoldan (… Caddesi) cephe açabilmek ve otopark girişini bu caddeden sağlayarak otopark yönetmeliğinde öngörülen alanın sağlamaya çalışıldığı, sonuç olarak 208 adanın konumu ve yapılaşma durumu dikkate alınarak İmar Kanunu’na göre 24 sayılı parselin davacıya satışı daha uygun olduğundan dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 17. maddesinin 1. fıkrasında “Belediye veya valilik, kendi malı olan veya imar planlarının tatbiki sonucu kamulaştırmadan artan parçalarla, istikameti değiştirilen veya kapanan yol ve meydanlarda hasıl olan sahalardan müstakil inşaata elverişli olmayan parçaları, bitişiğindeki arsa veya bina sahibine bedel takdiri suretiyle satmak, gayrimenkul sahiplerinin yola giden yerlerden dolayı tahakkuk eden istihkaklarını bedel takdiri suretiyle değiştirmek ve komşu gayrimenkul sahibi takdir edilen bedelle satın almaktan imtina ederse, şuyulandırıp satmak suretiyle imar planına uygunluğunu temin eder” hükmü yer almıştır. Mahkemece yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda, 208 sayılı imar adasında 27, 26, 25, 24 ve 23 sayılı parsellerin … Caddesinden cephe aldığı; 16, 17, 18, 19, 20 parsellerin ise … Caddesinden cephe aldıkları, 21 ve 29 sayılı parsellerin ise her iki yola cepheli olduğu, imar planı incelendiğinde imar adasındaki yapılaşmanın kadastral paftadaki oluşuma göre şekillendiği, 27, 26, 25 sayılı parseller üzerindeki binaların … Caddesinden cephe olarak oluşumlarını tamamladıkları, davacıya ait 25 parsel üzerinde 4 katlı bina olduğu, bu parseldeki inşaatın belediyeye ait 24 sayılı parselden 3 m. yan bahçe mesafesi bırakılarak tamamlandığı, 20 sayılı parsele belediyece verilen 20.11.1997 günlü, 156 sayılı imar çapına göre cephesinin … Caddesi olduğu dava konusu işlemle belediye taşınmazının bu parsele satılmasıyla … Caddesine cephe açılması sağlanarak otopark girişinin bu caddeden verildiği imar planına göre … Caddesinin 15.00 m. lik imar yolu olması sebebi ile plan uygulamasına geçildiğinde 26, 25, 24 sayılı parsellerinin bir bölümü ile 23 sayılı parselin tamamının imar yoluna isabet edeceği belirtilmektedir. İdarece imar adasındaki tüm işlemler dolayısıyla dava konusu satış işlemi imar planı dikkate alınmaksızın kadastral parsellere göre yapılmıştır. Oysa davacıya ait taşınmazın bir kısmı ile 20 sayılı parsele satışına karar verilen 51 m2 lik belediyeye ait 24 sayılı parselin bir kısmı planda öngörülen imar yolunun açılmasıyla 15 metrelik yolda kalacaktır. Bunun sonucunda da idarece satılan taşınmazın yolda kalan kısmının bu kez kamulaştırılması gerekecektir. Bir imar adasında imar planı uygulamasına geçilip parselasyon işlemi yapılmadan 3194 sayılı Yasanın 17. maddesi uyarınca belediye taşınmazlarının satışı yolunda işlem tesis edilmesi mümkün değildir. Bu durumda idarece kadastral parsellere göre yapılan uygulama hukuka aykırı olduğundan iptali yolundaki mahkeme kararında sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir. SONUÇ: Temyize konu Eskişehir İdare Mahkemesinin 14.10.1998 günlü, E: 1998/283, K: 1998/782 sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle onanmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 23.05.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1997/6715 K: 1998/6136 T: 09/12/1998 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/801 K: 1987/135 T: 13/02/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/1011 K: 1988/1501 T: 30/11/1988 Danıştay 6. Dairesi E: 1988/2573 K: 1990/250 T: 28/02/1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/6715 K: 1998/6136 T: 9.12.1998 Belediyeye ait hissenin uyuşmazlık konusu belediye encümeni kararı ile tespit edilen bedel üzerinden davacıya satışına karar verilmesi nedeniyle 2942 sayılı yasa uyarınca kıymet takdir komisyonu tarafından tespit edilmiş bir bedelden söz edilemeyeceğinden idari işlem niteliğindeki bu karara karşı açılan davanın görüm ve çözümünde idari yargı yerleri görevlidir. İstemin Özeti: İstanbul 6. İdare Mahkemesinin 7.8.1997 günlü, E:1997/1085, K:1997/1111 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Tetkik Hakimi Düşüncesi: Belediyeye ait hissenin uyuşmazlık konusu belediye encümeni kararı ile tespit edilen bedel üzerinden davacıya satışına karar verilmesi nedeniyle 2942 sayılı Yasa uyarınca kıymet takdir komisyonu tarafından tespit edilmiş bir bedelden   idari işlem niteliğindeki bu karara karşı açılan davanın görüm ve çözümünün idari yargıya ait olması nedeniyle idare mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazda bulunan belediye hissesinin 10.656.580.000. Lira bedelle davacıya satışına ilişkin 2.7.1997 günlü, 4608 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış: idare mahkemesince, anılan taşınmazda davacı ile davalı idarenin hissedar olduğu, davacının belediye hissesini satın almak için yaptığı başvuru üzerine 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 17. maddesi uyarınca 2942 sayılı yasaya göre ilçe kıymet takdir komisyonunca 8.234.630.000. Lira bedel takdir edildiği ancak dava konusu karar ile belediyeye ait hissenin 10.656.580.000 Lira bedelle satılmasına karar verildiği anlaşıldığından, takdir edilen bedelle ilgili uyuşmazlığın görüm ve çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 17. maddesinde, bedel takdirlerinin ve bu bedele itiraz şekillerinin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu uyarınca yapılacağı hükmüne yer verilmiştir. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 11. maddesinde de, kıymet takdirinin Kanunun öngördüğü biçimde oluşturulacak Kıymet Takdir Komisyonunca yapılacağı aynı kanunun 14. maddesinde de bu Komisyonca belirlenecek bedele karşı açılacak davaların görüm ve çözümünün adli yargı yerine ait olduğu kurala bağlanmıştır. Dava dosyasının incelenmesinden, davacının hissedarı bulunduğu taşınmazdaki belediye hissesini satın almak üzere yaptığı başvuru sonucu belediyeye ait hissenin kıymet takdir komisyonunca takdir edilen 8.234.630.000. TL. bedelle satılmasının teklif edilmesine karşın hisse bedelinin 10.656.580.000. Lira olarak dava konusu belediye encümeni kararıyla belirlendiği ve belirlenen bu bedel üzerinden satılmasının öngörüldüğü anlaşılmaktadır. Bu durumda 2942 sayılı Yasa’ya göre bir bedel tespitinin söz konusu olmaması, bir idari işlem niteliğinde olan dava konusu belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılan davanın da görüm ve çözümünün idari yargı yerine ait olması nedeniyle davayı görev yönünden reddeden mahkeme kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, İstanbul 6. İdare Mahkemesinin 7.8.1997 günlü, E:1997/1085, K:1997/1111 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 9.12.1998 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1986/801 K: 1987/135 T: 13/02/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/1011 K: 1988/1501 T: 30/11/1988 Danıştay 6. Dairesi E: 1988/2573 K: 1990/250 T: 28/02/1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/931 K: 1991/3101 T: 16/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/6239K: 1998/5540 T: 18/11/1998 Yoldan arta kalan taşınmazın özel mülkiyete konu olması halinde 3194 sayılı yasanın 17. maddesinin uygulanamayacağı Dava, davacının maliki olduğu … sayılı parsel ile 4 sayılı parsel için konulan tevhid şartının kaldırılması, bunun mümkün olmaması halinde 15-20 m2 yüzölçümlü 4 sayılı parselin kamulaştırılarak 3194 sayılı İmar Kanununun 17.maddesi uyarınca kendisine satılması için yaptığı başvurunun reddine ilişkin … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; davalı idarece 3194 sayılı Kanunun 17. maddesi uyarınca yapılacak herhangi bir işlemin bulunmadığı belirtilerek davacının başvurusunun reddedildiği, 2981 sayılı Yasa ile getirilen ve ilgili yönetmelikte tanımlanan ıslah imar planlarının ve bu planların uygulanmasına yönelik işlemlerin amacının düzensiz ve sağlıksız biçimde oluşmuş yapı topluluklarının bulunduğu alanlarda ve yerleşme alanı olan veya olabilecek yerlerde dengeli, düzenli, sağlıklı gelişmenin yönlendirilmesini mevcut durumun da dikkate alınarak sağlanması olduğu, ıslah imar planında ve uygulanmasında ana ilke mevcudun korunması ve sağlıklı bir yerleşim temini olup bunun sağlanabilmesi için belediye ve valiliklerin gerekli düzenleme veya düzeltmeleri yapabileceklerinin tabi olduğu, ıslah imar planı ve uygulaması yapıldığında imar parseli oluşturmak idarenin görevi olup, 2981 sayılı Yasa kapsamında uygulama ile çözüm üretmek gerekirken sadece tevhid şartı koyarak ihtilafların çözümünün parsel maliklerine bırakılarak çözümsüzlük üretecek şekilde işlem tesisinde anılan yasal düzenlemeler karşısında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiş, karar davalı idare vekilince temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Kanunun 17.maddesinde, belediye veya valilik,kendi malı olan veya imar planlarının tatbiki sonucu kamulaştırmadan artan parçalarla, istikameti değiştirilen veya kapanan yol veya meydanlarda hasıl olan sahalardan müstakil inşaata elverişli olmayan parçaların imar planına uygunluğunun sağlanması amacıyla bitişiğindeki arsa veya bina sahibine bedel takdiri suretiyle satışının yapılabileceği öngörülmüştür. Anılan madde de, imar planına uygunluğun sağlanması amacıyla müstakil inşaata elverişli olmayan belediyeye ait taşınmazların bitişiğindeki arsa veya bina sahibine bedel takdiri suretiyle satışının yapılabileceği hükme bağlanmıştır. Uyuşmazlık konusu olayda, 3 parsel sayılı taşınmazın maliki olan davacı, kendi taşınmazı ile tevhid şartı konulan 4 sayılı parselin yukarıda anılan yasa hükmüne göre kendisine satışının yapılması için başvuruda bulunmuş ise de, yoldan arta kalan 4 sayılı parselin özel mülk olması nedeniyle 3194 sayılı Yasanın 17.maddesi uyarınca işlem tesis edilme olanağı bulunmamaktadır. Ayrıca uyuşmazlık konusu taşınmazı da kapsayan alanda halen geçerli olan imar planı uyarınca parselasyon işlemi yapılıp yapılmadığı, imar planı veya imar durum belgesi veya başka idari bir işlemle anılan taşınmaza tevhit şartı getirilip getirilmediği, tevhit şartı imar planı ile getirilmiş ise tevhit şartının kaldırılmasına ilişkin başvurunun imar planı değişikliği istemi olarak, tevhit şartı imar durum belgesi veya başka bir idari işlemle getirilmiş ise davacı isteminin bu işlemlerin iptali istemi olarak değerlendirilmesi gerektiğinden, bu hususların incelendikten sonra yeniden karar verilmesi gerektiğinden eksik incelemeye dayalı idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, İstanbul 1.İdare Mahkemesinin 31.3.1997 günlü, 1997/372 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2003/7140 K: 2005/4038 T: 11/07/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/7140 K: 2005/4038 T: 11/07/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1984/1301 K: 1985/345 T: 20.2.1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3243 K: 1992/4039 T: 09/11/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/4482 K: 1998/4127 T: 28/09/1998 Suyulu ve müstakil inşaat yapmaya müsait imar parsellerindeki belediye hisselerinin bedel takdiri suretiyle satışının gerektiği, yasada bedelsiz devri öngören herhangi bir hüküm bulunmadığı İstanbul 2.İdare Mahkemesinin 16.5.1997 günlü, 1997/555 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazdaki belediye hissesinin parselin diğer hissedarları olan davacılara bedelsiz devri isteminin reddine ilişkin … günlü, … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; anılan taşınmaz üzerindeki belediye hissesinin öncelikle hissedarlara satılacağı ve hissedarların imtina etmesi durumunda ihale yoluyla satışa çıkarılacağının davacılara tebliği üzerine … günlü başvuru ile belediye hissesinin bedelsiz devrenin istenildiği, ancak bu istemin 3194 sayılı Yasanın 17/3 maddesi uyarınca reddedildiği, şuyulu ve müstakil inşaat yapmaya müsait imar parsellerindeki belediye hisselerinin bedel takdiri suretiyle satışının gerektiği, bedelsiz devri öngören herhangi bir hükümde bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacılar vekili tarafından temyiz edilmiştir. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu İstanbul 2.İdare Mahkemesinin 1997/555 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbiri bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının ONANMASINA, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1981/1124 K: 1983/2962 T: 30.9.1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/3386 K: 1983/3162 T: 14/10/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/1910 K: 1993/1101 T: 16.3.1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/763 K: 1997/5959 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/763 K: 1997/5959 Davacının evinin bulunduğu taşınmazdaki belediye hissesinin üçüncü şahsa satısına ilişkin belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılan davada, idare mahkemesince dava açma süresinin başlangıcı olarak dava konusu satış işleminden önceki bir tarihte davacı tarafından anılan hissenin kendisine satılması istemiyle yapılan başvurunun esas alınmasında isabet olmadığı. İstemin Özeti: Ankara 10.İdare Mahkemesinin 13.11.1996 günlü. E:1994/168. K:1996/1089 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Tetkik Hakimi Düşüncesi: Bakılan davada, uyuşmazlık konusunu: davacının evinin bulunduğu taşınmazda belediyeye ait 123/336 m2’lik hissenin aynı taşınmazda 223/336 m2 hissesi olan başka bir şahsa satılmasına ilişkin 26.10.1993 günlü belediye encümeni kararının oluşturduğu anlaşıldığından, idare mahkemesince davacının söz konusu belediye hissesinin kendisine satılması istemini içeren 21.4.1993 günlü başvurusu esas alınarak süreaşımı bulunduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesinde yasal isabet görülmediğinden anılan mahkeme kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. Savcı Tülin Özgenç’in Düşüncesi: Davacıya ait yapının bulunduğu arsanın bir başka şahsa satışına ilişkin 26.10.1993 tarih ve 3186 sayılı Belediye Encümen Kararının iptali istemiyle açılan davanın süre aşımı nedeniyle reddi yolundaki kararın temyizen incelenip bozulması istenilmektedir. Dava dosyasının incelenmesinden, davacının 21.4.1993 tarihli dilekçe ile davalı belediyeye başvurarak evinin bulunduğu 41397 ada. 9 parsel de 123/336 hisse arsanın kendisine satışını istediği, kendisine olumlu yada olumsuz bir cevap verilmediği, bu arada aynı parselde evi bulunan başka bir şahsın da belediye hissesinin kendisine satışı için müracaatının bulunduğu, neticede arsanın … isimli şahsa satışına ilişkin 26.10.1993 günlü encümen kararının alındığı davacının da bu satıştan 5.1.1994 tarihinde haricen haberdar olduğundan bahisle söz konusu encümen kararının iptali istemiyle 3.2.1994 tarihinde bu davayı açtığı anlaşılmaktadır. Bu durumda idare mahkemesince davacının dava konusu işlemden çok önce satış için yapmış olduğu başvurunun esas alınarak davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar, verilmesinde hukuki isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, davacının evinin bulunduğu taşınmazın üçüncü kişiye satışına ilişkin 26.10.1993 günlü, 3186 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, iare mahkemesince; davacının anılan taşınmazdaki 123 m2’lık belediye hissesini satın almak için 21.4.1993 gününde idareye başvurduğu, bu tarihten itibaren altmış gün geçmesine rağmen cevap verilmediği, bu durumda, davanın zımni red tarihi olan 21.6.1993 gününden itibaren altmış gün içinde açılması gerektiği, ancak söz konusu belediye hissesinin 26.10.1993 günlü belediye encümeni kararıyla başka bir şahsa satılmasına karar verilmesi üzerine bu satış işleminin iptali istemiyle 32.1994 gününde dava açıldığı anlaşıldığından, süreaşımı bulunduğu gerekçesiyle davanın 2577 sayılı Yasanın 15/1-b maddesi uyarınca reddine karar verilmiş; bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, davacının evinin bulunduğu … Mahallesi, 41397 ada, 9 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki 123/336 m2’lik belediye hissesinin kendisine satılması istemiyle 21.4.1993 gününde davalı idareye başvurduğu, kendisine cevap verilmediği, bu arada aynı parseldeki 223 m2 hissenin sahibi başka bir şahsın da başvuruda bulunarak aynı belediye hissesini satın almak istediği, 26.10.1993 günlü belediye encümeni kararıyla söz konusu hissenin aynı taşınmazda hissesi bulunan diğer şahsa satılmasına karar verildiği, davacının ise bu satış işlemini 5.1.1994 gününde öğrendiğini belirterek, 26.10.1993 günlü belediye encümeni kararının iptali istemiyle 3.2.1994 gününde bu davayı açtığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, dava konusu işlemin anılan belediye hissesinin başka bir şahsa satışına ilişkin 26.10.1993 günlü belediye encümeni kararı olması nedeniyle iare mahkemesince davacı tarafından belediye hissesinin kendisine satılmasına yönelik olarak yapılan başvurunun esas alınarak davanın süreaşımı nedeniyle reddine krar verilmesinde yasal isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle Ankara 10.İdare Mahkemesinin 13.11.1996 günlü, E:1994/168, K:1996/1089 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 17.12.1997 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1986/801 K: 1987/135 T: 13/02/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/1011 K: 1988/1501 T: 30/11/1988 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4578 K: 1993/4259 T: 13/10/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/1108 K: 1994/3671 T: 19.10.1994 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/1108 K: 1994/3671 T: 19/10/1994 3194 sayılı yasanın 17. maddesi uyarınca bedelsiz geri verme söz konusu olamayacağından, mahkemece bilirkişi raporu doğrultusunda parselasyona terkten sonraki parselin değil, terkten önceki parselin esas alınması ve davacıya yapılaşmaya uygun parsel oluşturulması gerektiği gerekçesiyle parselasyon işleminin iptaline karar verilmesinde isabet bulunmadığı İstanbul 4.İdare Mahkemesinin kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, taşınmaza ilişkin ıslah imar planı ile bu plan uyarınca yapılan uygulamanın iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden; 1975 onay tarihli imar planı uyarınca yola terkedilen 32 m2’lik kısmın ıslah imar planıyla yol olmaktan çıkarılması ve terkin bedelsiz olması nedeniyle, parselasyona terkten sonraki 116 m2 alanlı parselin değil terkten önceki 148 m2 alanlı eski parselin esas alınması gerektiği, bu miktardan 19 m2 düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra kalan 129 m2’lik parselin tek başına yapılaşmaya uygun olduğunun anlaşıldığı gerekçesiyle dava konusu ıslah imar planının ve bu plan uyarınca yapılan uygulamanın iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare ve müdahil tarafından temyiz edilmiştir. Islah imar planları imar ve gecekondu mevzuatına aykırı yapılara çözüm getirmek amacıyla konuta ve buna ilişkin donatı alanlarına yönelik olarak yapılan planlardır. Bilirkişi raporunda 1975 onay tarihli imar planının uyuşmazlık konusu ıslah imar planıyla değiştirilmesinin fiziki koşullar göz önüne alındığında yeterli inceleme yapılmadan uygun olduğu belirtildiği halde, mahkemece davanın ıslah imar planına yönelik bölümü hakkında bu husus göz önünde bulundurulmadan iptal kararı verildiği anlaşılmaktadır. Öte yandan, özel mülkiyete konu olan taşınmazlardan sahiplerinin rızası ile umumi hizmetlere bedelsiz olarak terkedilen ancak daha sonra yürürlüğe giren imar planıyla tahsis amacı değişen yerlerin bedelsiz olarak eski maliklerine geri verilmesi yolunda yasal bir düzenleme bulunmamaktadır. Aksine 3194 sayılı Yasanın 17. maddesi ile belirli koşulların varlığı halinde imar planına uygunluğun sağlanması amacıyla bu tür taşınmazların bedeli karşılığı özel mülkiyete geçirilmesine belediye ve valilikler yetkili kılınarak bedelsiz geri vermenin söz konusu olmayacağı öngörülmektedir. Bu durumda, davanın ıslah imar planına yönelik bölümü hakkında, ıslah imar planı yapılmasını ve 1975 onay tarihli imar planının değiştirilmesini gerekli kılan koşulların bulunup bulunmadığının araştırılarak, sonucuna göre bir karar verilmesi gerekeceğinden mahkemece yeterli inceleme yapılmadan iptal kararı verilmesinde yasal isabet görülmemiştir. Ayrıca, 3194 sayılı Yasanın 17. maddesi uyarınca bedelsiz geri verme söz konusu olamayacağında mahkemece bilirkişi raporu doğrultusunda parselasyona terkten sonraki 116 m2 alanlı parselin değil, terkten önceki 148 m2 alanlı parselin esas alınması ve davacıya yapılaşmaya uygun parsel oluşturulması gerektiği gerekçesiyle parselasyon işleminin iptaline yönelik olarak verilen kararda da isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, İdare Mahkemesinin kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1980/1275 K: 1982/1352 T: 04/05/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/2933 K: 1982/1760 T: 1.6.1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3243 K: 1992/4039 T: 09/11/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1333 K: 1994/1194 T: 7.4.1994 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1333 K: 1994/1194 T: 7.4.1994 Parselasyon uygulaması yapılmadan yol artığı olarak belirlenen ve satışı yapılan yerin hangi parselle birleştirileceği ya da satılabileceği bilinemeyeceğinden bu yerin satış ve birleştirme işlemi hukuka aykırıdır. İstemin Özeti: Sakarya İdare Mahkemesinin 22.12.1992 günlü, E: 1990/396, K: 1992/707 sayılı kararının, usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Savunmanın Özeti: Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbiri bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır. Türk Milleti Adına Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava … Mahallesi, 86 pafta, 479 ada, 2 ve 3 sayılı parsellerin yanında bulunan yerin yoldan parsel ihdası ile senetsizden belediye adına tescilinden sonra A ve B olarak iki kısma ifrazı ve A kısmının satılması ile 2-3 no.lu parsellerle tevhidine ilişkin 8.1.1990 günlü, 73 sayılı encümen kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporda sonuç olarak, satışı yapılan 1.64 mı lik yerin tamamı 80.91 mı miktarındaki yol boşluğu olan ve imar planında iskan sahası olarak planlanan bölgede yer alan parselden ifraz edilerek teşekkül ettiği, bu yerin imar parseli olarak uygun bir parsel konumunda olmayıp 2 ve 3 no.lu parsellerle tevhidi sonunda bütün olarak uygun bir parsel oluşturduğu, 1.64 m’lik dava konusu taşınmazın 39 ada 2 ve 3 no.lu parsel sahiplerine satışı ve tevhidi 3194 sayılı İmar Kanununa ve 30-L-111 no.lu imar paftasına uygun olarak yapılmış ise de, bu satış ve tevhid işleminin davacıya ait 85 no.lu parsel ile diğer 3 no.lu parselin yola giriş ve çıkışı göz önüne alınmadan geçişi daraltıcı bir şekilde yapıldığı, kalan 1.75 m lik geçişin parsellerin kullanımını kısıtladığı, bu nedenle de 3194 sayılı İmar Kanunun 17.ve 18. maddelerine göre tescil harici yol boşluklarının tamamı ile komşu parsellerin bir bütün halinde şuyulandırılarak, yola cepheli yeni parseller oluşturulmasının daha uygun olacağının belirtildiği, raporda belirtilen hususların Mahkemelerince de aynen benimsediğinden davalı idarece tesis edilen işlemde hukuka uygunluk görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Temyize konu Sakarya İdare Mahkemesi kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu`nun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır. Öte yandan, uyuşmazlık konusu taşınmazların bulunduğu alanda imar planının mevcut olduğu ancak henüz 3194 sayılı Yasanın 18. maddesinin uygulanarak düzenleme yapılmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, parselasyon uygulaması yapılmadan yol artığı olarak belirlenen ve satışı yapılan yerin hangi parselle tevhid edileceği veya satılabileceği bilinemeyeceği gibi henüz bu aşamada imar planına uygunluğun sağlanması da mümkün olmadığından bu yerin 39 ada 2 ve 3 sayılı parsel sahiplerine satışı ve tevhidinde 3194 sayılı Yasanın 17. maddesine uyarlık bulunmamaktadır. Dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu Sakarya idare Mahkemesinin 22.12.1992 günlü, E: 1990/396 K: 1992/707 sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçenin de eklenmesi suretiyle onanmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 7.4.1994 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1983/355 K: 1981/2020 T: 25/01/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/3427 K: 1983/549 T: 07/02/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/202 K: 1983/1571 T: 12/04/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/920 K: 1984/3080 T: 21/11/1984/ Danıştay 6. Dairesi E: 1994/1108 K: 1994/3671 T: 19.10.1994 Özel mülkiyete konu olan taşınmazlardan sahiplerinin rızası ile umumi hizmetlere bedelsiz olarak terkedilen ancak daha sonra yürürlüğe giren imar planıyla tahsis amacı değişen yerlerin bedelsiz olarak eski maliklerine geri verilmesi mümkün olmayıp, aksine İmar Kanunu’nun 17. maddesindeki koşulların varlığı halinde bu tür taşınmazlar bedeli karşılığı özel mülkiyete geçirilebilirler. İstemin Özeti: İstanbul 4. İdare Mahkemesinin 21.10.1993 günlü, E: 1991/1351, K: 1993/1619 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … 34 pafta, 5610 sayılı taşınmaza ilişkin ıslah imar planı ile bu plan uyarınca yapılan uygulamanın iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden; 1975 onay tarihli imar planı uyarınca yola terkedilen 32 m²’lik kısmın ıslah imar planıyla yol olmaktan çıkarılması ve terkin bedelsiz olması nedeniyle, parselasyona terkten sonraki 116 m² alanlı parselin değil, terkten önceki 148 m² alanlı eski parselin esas alınması gerektiği, bu miktardan 19 m² düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra kalan 129 m²’lik parselin tek başına yapılaşmaya uygun olduğunun anlaşıldığı gerekçesiyle dava konusu ıslah imar planının ve bu plan uyarınca yapılan uygulamanın iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare ve müdahil tarafından temyiz edilmiştir. Islah imar planları imar ve gecekondu mevzuatına aykırı yapılara çözüm getirmek amacıyla konuta ve buna ilişkin donatı alanlarına yönelik olarak yapılan planlardır. Bilirkişi raporunda 1975 onay tarihli imar planının uyuşmazlık konusu ıslah imar planıyla değiştirilmesinin fiziki koşullar göz önüne alındığında yeterli inceleme yapılmadan uygun olduğu belirtildiği halde, mahkemece davanın ıslah imar planına yönelik bölümü hakkında bu husus göz önünde bulundurulmadan iptal kararı verildiği anlaşılmaktadır. Öte yandan, özel mülkiyete konu olan taşınmazlardan sahiplerinin rızası ile umumi hizmetlere bedelsiz olarak terkedilen ancak daha sonra yürürlüğe giren imar planıyla tahsis amacı değişen yerlerin bedelsiz olarak eski maliklerine geri verilmesi yolunda yasal bir düzenleme bulunmamaktadır. Aksine 3194 sayılı Yasanın 17. maddesi ile belirli koşulların varlığı halinde imar planına uygunluğun sağlanması amacıyla bu tür taşınmazların bedeli karşılığı özel mülkiyete geçirilmesine belediye ve valilikler yetkili kılınarak bedelsiz geri vermenin söz konusu olmayacağı öngörülmektedir. Bu durumda, davanın ıslah imar planına yönelik bölümü hakkında, ıslah imar planı yapılmasını ve 1975 onay tarihli imar planının değiştirilmesini gerekli kılan koşulların bulunup bulunmadığının araştırılarak, sonucuna göre bir karar verilmesi gerekeceğinden mahkemece yeterli inceleme yapılmadan iptal kararı verilmesinde yasal isabet görülmemiştir. Ayrıca, 3194 sayılı Yasanın 17. maddesi uyarınca bedelsiz geri verme söz konusu olamayacağından mahkemece bilirkişi raporu doğrultusunda parselasyona terkten sonraki 116 m² alanlı parselin değil, terkten önceki 148 m² alanlı parselin esas alınması ve davacıya yapılaşmaya uygun parsel oluşturulması gerektiği gerekçesiyle parselasyon işleminin iptaline yönelik olarak verilen kararda da isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, İstanbul 4. İdare Mahkemesinin 21.10.1993 günlü, E: 1991/1351, K: 1993/1619 sayılı kararının yukarıdaki gerekçeyle (BOZULMASINA), dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 19.10.1994 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/897 K: 1991/3120 T: 17/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/2634 K: 1983/2462 T: 07/06/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/897 K: 1991/3120 T: 17/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3911 K: 1993/4329 T: 18/10/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3911 K: 1993/4329 T: 18/10/1993 Belediyenin mülkiyetinde bulunan yerle davacılara ait olan ve henüz kamulaştırılmayan yerin trampa edilmesi yolundaki istemin reddinde isabetsizlik görülmediği Dava, sayılı taşınmazların imar planına göre yolda kalan kısımları ile kapanan yoldan ihdas edilen kısımların trampa edilmesi yolundaki davacı başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; eski taşınmazın belediye encümeni kararı ile ifrazı yapılarak bir kısmı yola, 141,142 ve 143 parsellere ayrıldığı, yeni yürürlüğe giren 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ile eskiden yol olan yerin yol olmaktan çıktığı, 141 ve 142 parselinde bir bölümünün yeni oluşturulan imar yoluna isabet ettiği, yeni imar planı gereği kapanan yoldan ihdas edilen kısım ile 141 ve 142 parsel sayılı davacı parsellerinden imar yoluna ayrılan kısımlarının trampasının istendiği, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 26.maddesi uyarınca idare tarafından henüz bir kamulaştırma işlemi tesis edilmediği, 3194 sayılı Yasanın 11. maddesinin kamuya ait gayrimenkullerle ilgili bulunduğu anılan Yasanın 17.maddesinin ise, yine kapanan yol fazlalarının müstakil inşaata elverişli olmayanlarının bedel takdiri suretiyle satma konusunda idareye yetki verdiği, bu durumda, belediyenin mülkiyetinde bulunan kısım ile davacılara ait olan ve kamulaştırılmasına henüz başlanılmamış bulunan kısımla trampa edilmesi yolundaki davacı talebinin reddine yönelik işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacılar vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin iptali istemi ile açılan davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu İstanbul 3.İdare Mahkemesinin 25.2.1992 günlü, 1992/158 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2003/7140 K: 2005/4038 T: 11/07/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/7140 K: 2005/4038 T: 11/07/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1983/355 K: 1981/2020 T: 25/01/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/4712 K: 1983/1043 T: 14/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4578 K: 1993/4259 T: 13/10/1993 Bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda yol artığı yerin komşu taşınmaz maliki yerine davacıya satışının daha uygun olacağı belirtildiğinden, 3194 sayılı yasanın 17. maddesine dayanılarak yapılan satış işleminin mahkemece iptaline karar verilmesinde isabetsizlik görülmediği Dava, davacıya ait taşınmazın bitişiğinde bulunan ve imar planına göre kapanan kadastro yolunun 86 m2.lik kısmının 3194 sayılı Yasanın 17.maddesi gereğince komşu parsel sahiplerine satılmasına ilişkin Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, Danıştay 6.Dairesinin 1991/2445 sayılı bozma kararına uyularak, Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinin 17.maddesinde asgari parsel büyüklüklerinin gösterildiği ve parsel derinliğinin ikamet ve ticaret bölgelerinde ön bahçesiz nizamda 13 metreden az olamayacağının belirtildiği, 3194 sayılı Yasanın 17.maddesi uyarınca yol artıklarının satılmasında gözetilecek amacına imar planına uygunluğun sağlanması olduğu, uyuşmazlık konusu yol artığının hangi parsele satılmasında imar planına uygunluğun sağlanacağının belirlenmesi için yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda özetle, kadastro yolunun Tip İmar Yönetmeliğinin anılan maddesinde belirtilen asgari parsel derinliğini sağlamak için davacıya satılması gerektiği, komşu parsele satılmasında bir zorunluluk bulunmadığının ifade edildiği, bu komşu parsele satılmasında bir zorunluluk bulunmadığının ifade edildiği, bu durumda kadastro yolunun davacıya satılması gerekirken, aksine tesis edilen işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu kararın iptaline karar verilmiş, karar davalı belediye başkanlığı tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu Adana 1.İdare Mahkemesinin 27.5.1992 günlü, 1992/388 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1981/1124 K: 1983/2962 T: 30.9.1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/844 K: 1984/2645 T: 18/09/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/354 K: 1986/692 T: 26/06/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/54 K: 1987/1225 T: 16/12/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/1910 K: 1993/1101 T: 16.3.1993 Kamulaştırmadan artan özel kişilere ait yerlerden bağımsız inşaata elverişli olmayan arsanın bitişiğindeki arsa sahibine satışının yapılabilmesi için öncelikle imar kanununun 18. maddesine göre bir düzenleme yapılması zorunludur. İstemin Özeti: Edirne İdare Mahkemesinin 8.1.1990 günlü, E: 1990/307, K: 1992/1 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLET ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, davacılara ait … Mahallesi, … Caddesi, 43 pafta, 131 ada, 47 parsel sayılı taşınmazın bitişik 29 parsele satışına ilişkin 3.4.1990 günlü, 175 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince; davacıların murislerinin sahip olduğu taşınmazın bir kısmının yol için zamanında kamulaştırıldığı, bu kamulaştırmanın taşınmazın tümünü kapsamadığı ve dava konusu kamulaştırmadan arta kalan taşınmaz parçasının muris ve veraseten davacılar adına tapuda kayıtlı bulunduğu, 3194 sayılı Yasanın 17. maddesinde, özel mülkiyete konu olmayan, kamu kurum ve idarelerine ait ya da kamulaştırılmış olan taşınmazlardan ya da taşınmaz parçalarından söz edilmesi karşısında, davalı belediyece imar planına uygunluğu sağlanması amacıyla yapılacak düzenleme işleminde, İmar Kanununun 17. maddesinin değil, 18. maddesinin uygulanması gerektiği, dolayısıyla, davacılara ait taşınmazın bitişik parsele satılması şeklinde değil, bitişik parsel ile şuyulandırılması şeklinde işlem oluşturulmasının yasa gereği olduğu gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dava dosyasının incelenmesinden 3194 sayılı İmar Kanununun 17. maddesinde, belediye ve Valiliklerce, sadece kamu mallarının değil, özel malların kamulaştırmadan arta kalan ve müstakil olarak inşaata elverişli olmayan parçalarının da imar planına uygunluğunun sağlanması amacıyla bitişiğindeki arsa veya bina sahibine bedel takdiri suretiyle satışının yapılabileceği öngörülmüştür. İmar plan ve düzenlemesinde, uygunluk ve estetiğin sağlanmasında önemli bir işlevi olan bu hükmün uygulanması için anılan yasanın 18 nci maddesine göre öncelikle düzenlemenin yapılması gerekmektedir. Alan üzerindeki arsa ve bina sahiplerinin müstakil veya hisseli imar parsellerinin açık olarak belirlenmesinden sonra kamu veya özel malların kamulaştırmadan arta kalan ve müstakil olarak inşaata elverişli olmayan parçalarının bitişiğindeki hak sahibine satılması plan ve şehircilik ilkelerine uygun olacağı gibi yasa koyucunun amacına da uygun bir yorum yapılmış olacaktır. Uyuşmazlık konusu alanda henüz anılan yasanın 18 nci maddesine göre bir düzenleme yapılmadığından söz konusu arsanın bitişiğindeki arsa sahibine satışı hukuka uygun görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu Edirne İdare Mahkemesinin 8.1.1992 günlü, E: 1990/307, K: 1992/1 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının esasta oybirliği gerekçede oyçokluğu ile onanmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 16.3.1993 gününde karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1979/3487 K: 1982/43 T: 26/01/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/3386 K: 1983/3162 T: 14/10/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1984/1301 K: 1985/345 T: 20.2.1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/354 K: 1986/692 T: 26/06/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3243 K: 1992/4039 T: 09/11/1992 Henüz parselasyona tabi tutulmadığı anlaşılan yerde yol artığı olduğu belirtilen taşınmazın 3194 sayılı yasanın 17. maddesine göre satışına karar verilmesinde isabet görülmediği Dava, 1080 ve 1081 parsel sayılı taşınmazlar arasında kalan ve tapuda yol alarak görülen 48 m2.lik taşınmazın imar planına uygunluğu sağlamak amacıyla 3194 sayılı yasanın 17.maddesi uyarınca 1081 parsel sahibine satışına ilişkin belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, imar planının uygunluğunu sağlamak amacıyla belediyeye ait 48 m2.lik taşınmazın 1081 parsel sahibine satılması işleminin yerinde olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş ve bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Yasasının 17.maddesinde, “belediye veya valilik, kendi malı olan veya imar planlarının tatbiki sonucu kamulaştırmadan artan parçalarla, istikameti değiştirilen veya kapanan yol ve meydanlarda hasıl olan sahalardan müstakil inşaata elverişli olmayan parçaları, bitişiğindeki arsa veya bina sahibine bedel takdiri suretiyle satmak, gayrimenkul sahiplerinin yola giden yerlerden dolayı tahakkuk eden istihkaklarını bedel takdiri suretiyle değiştirmek veya komsu gayrimenkul sahibi takdir edilen bedelle satın almaktan imtina ederse, şuyulandırıp satmak suretiyle imar planına uygunluğunu temin eder” hükmü yer almıştır. Dava dosyasının incelenmesinden, uyuşmazlık konusu taşınmazların bulunduğu alanda imar planının mevcut olduğu ancak henüz 3194 sayılı yasanın 18.maddesinin uygulanarak düzenleme yapılmadığı anlaşılmıştır. Bu durumda, parselasyon planı düzenlenmeden ve uygulaması yapılmadan yol artığı olarak belirlenen ve satışı yapılan yerin hangi parsele bitişik olacağı belirlenemeyeceği gibi bu aşamada imar planına uygunluğun sağlanması da mümkün olamayacağından bu yerin, 1080 parsel sayılı taşınmaz sahibinin bu yoldan yararlanmadığı gerekçesiyle 1081 parsel sahibi ne satılmasına ilişkin encümen kararında 3194 sayılı yasanın 17.maddesine uyarlık bulunmadığından, İdare Mahkemesince davanın reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu Eskişehir İdare Mahkemesinin, 10.4.1991 günlü, 1991/352 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/897 K: 1991/3120 T: 17/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/2634 K: 1983/2462 T: 07/06/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1984/1301 K: 1985/345 T: 20.2.1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1988/2780 K: 1990/281 T: 28/02/1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/897 K: 1991/3120 T: 17/12/1991 3194 sayılı imar kanununun 17.maddesine göre yapılan satış işleminde taşınmazın değerinin takdir komisyonu tarafından belirlenen bedelin üzerinde saptanmasında isabet bulunmadığı Dava; yol fazlasının davacıya satışına ilişkin Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, yol fazlası alanlar hakkında uygulanacak işlemlerin 3194 sayılı İmar Kanununun 17.maddesinde düzenlendiği, aynı maddede bedel takdiri ve bedellere itiraz şekillerinin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerine tabi olduğu kuralının yer aldığı, 2942 sayılı yasada ise, bedel takdirinin takdir komisyonlarınca yapılacağının belirtildiği, dava dosyasının incelenmesinden, satışı öngörülen yol fazlasına ilişkin bedelin takdir kıymet komisyonunca belirlendiği ancak bu bedelin Belediye encümenince yerinde görülmeyerek bedelin artırılması yoluna gidildiğinin anlaşıldığı, Belediye encümeninin yukarıda yazılı Yasa hükümleri gereği bedelin arttırılması yönünden bir yetkisinin bulunmadığı, işlemde bu nedenle mevzuata uyarlık görülmediği gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu İstanbul 1.İdare Mahkemesi kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1979/3487 K: 1982/43 T: 26/01/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/1124 K: 1983/2962 T: 30.9.1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/3386 K: 1983/3162 T: 14/10/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1984/1301 K: 1985/345 T: 20.2.1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/931 K: 1991/3101 T: 16/12/1991 Yol artığı yerin bitişik parsel sahiplerinden sadece birisine satışının nedeninin açıklanması gerektiği Dava, 88 m2 lik yol fazlasının davacıya ait 3061 parsele bitişik 3060 parsel sahibine 3194 sayılı İmar Kanununun 17.maddesi uyarınca satılmasına ilişkin belediye encümeni kararının iptali dileğiyle açılmış, İdare Mahkemesince 3060 ve 3061 parseller arasında kalan 88 m2 lik çıkmaz sokağın 3060 parsel malikinin istemi üzerine satılmasına ilişkin işlem de mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle dava reddedilmiş, karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 17.maddesinde belediye veya valiliğin kendi malı olan veya imar planlarının tatbiki sonucu kamulaştırmadan artan parçlarla istikameti değiştirilen veya kapanan yol ve meydanlarda hasıl olan sahalarda müstakil inşaata elverişli olmayan parçaların bitişiğindeki arsa veya bina sahibine bedel takdiri suretiyle satarak imar planına uygunluğun temin edileceği kuralı yer almıştır. Olayda, davacıya ait 3061 ve 3060 parsel sayılı taşınmazlar arasında kalan imar yolunun istikametinin değiştirilmesi nedeniyle her iki taşınmaz arasında 88 m2 lik müstakil inşaata elverişli olmayan yol artığının kaldığı, davacının 214 m2 lik parseline karşılık komşu 3060 parselin 180 m2 yüzölçümlü olduğu, anılan parselin malikinin istemi üzerine dava konusu yol artığı parçanın bu kişiye satılmasına belediye encümenince karar verildiği, yapılan satış sonrası bu kez 3060 parselin 268 m2 olduğu, davacının taşınmazının ise 214 m2 olarak bırakıldığı temyiz dosyanın incelenmesinden anlaşılmaktadır. Yukarıda değinilen yasa maddesinde istikameti değiştirilen yollarda artan parçaların bitişiğinde bulunan parsellerden hangisinin malikine satılıcığına ilişkin herhangi bir kıstas bulunmamakta ise de; uyuşmazlık konusu olayda söz konusu 88 m2 lik yerin komşu maliklere kendi parselleri de dikkate alınarak gerekli miktarda paylaştırmak suretiyle satışının hakkaniyete uygun olacağı sonucuna varılmıştır. Açıklanan nedenlerle eksik incelemeye dayalı temyize konu İzmir 3.İdare Mahkemesi kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1979/3487 K: 1982/43 T: 26/01/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/1124 K: 1983/2962 T: 30.9.1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/3386 K: 1983/3162 T: 14/10/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/844 K: 1984/2645 T: 18/09/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1988/2780 K: 1990/281 T: 28/02/1990 Yol fazlası yerin tevhiden 3194 sayılı imar kanununun 17.maddesi uyarınca satışı nedeniyle takdir komisyonunca belirlenen bedelin uygun bulunduğuna ilişkin belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılan davanın adli yargı yerinde görülmesi gerektiği Dava, taşınmaza imar planı gereği 179/687 m2 lik yol fazlası yerin tevhidin satışı nedeniyle kıymet takdir komisyonunca belirlenen … bedelin uygun bulunduğuna ilişkin belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince 3194 sayılı Yasanın 17.maddesinin birinci fıkrasında “Belediye veya valilik, kendi malı olan veya imar planlarının tatbiki sonucu kamulaştırmadan artan parçalarla istikameti değiştirilen veya kapanan yol ve meydanlarda hasıl olan sahalardan müstakil inşaata elverişli olmayan parçaları bitişiğindeki arsa veya bina sahibine bedel takdiri suretiyle satmak, gayrimenkul sahiplerinin yola giden yerlerden dolayı tahakkuk eden istihkaklarını bedel takdiri suretiyle değiştirmek ve komşu gayrimenkul sahibi takdir edilen bedelle satın almaktan imtina ederse, şüyulandırıp satmak suretiyle imar planına uygunluğunu temin eder” kuralının yer aldığı, son fıkrasında aynı maddeye göre bedel takdirlerinin ve bu bedellere itiraz şekillerinin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre yapılacağının belirtildiği, 2942 sayılı Yasanın 14.maddesinin 1.fıkrasında yer alan kural karşısında takdir olunan bedel ile maddi hatalara karşı adli yargıda dava açılabileceği gerekçesiyle dava, 2577 sayılı Yasanın 15. maddesinin 1.fıkrasının (a) bendi uyarınca görev yönünden reddedilmiş, karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin iptali istemi ile açılan davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1983/355 K: 1981/2020 T: 25/01/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/3427 K: 1983/549 T: 07/02/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/202 K: 1983/1571 T: 12/04/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/920 K: 1984/3080 T: 21/11/1984/ Danıştay 6. Dairesi E: 1988/2573 K: 1990/250 T: 28/02/1990 Belediye hissesinin davacıya satışının davacının kendisine ait konutun değerinin arsa değerinden yüksek olduğundan bahisle söz konusu hisseyi satın almak için davalı idareye yaptığı yazılı başvuru sonucunda gerçekleştiği dolayısıyla olayda 775 sayılı yasada arsa tahsisini düzenleyen maddelerde aranılan şartların mevcut olmaması nedeniyle bu yasaya göre yapılmış bir tahsisten söz etmenin mümkün olmadığı sonucuna varıldığından taşınmazda satış yasağı konmasının mülkiyet hakkını zedeleyici nitelikte bulunduğu Dava, daha önce hazine adına kayıtlı iken 775 sayılı yasa uyarınca mülkiyeti davacı ile belediyeye geçen taşınmazın belediyeye ait kısmının davacıya satılmasına ilişkin encümeni kararında yer alan davacının bu taşınmazı 20 yıl süreyle satamayacağı yolundaki koşulun kaldırılması istemini, bu koşulun kaldırılmasının belediyenin yetkisi dışında olduğundan bahisle reddeden 13.3.1986/günlü, 17 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesinin 30.12.1986/günlü, E:1986/264, K:1986/682 sayılı kararıyla Medeni Kanunun 935.maddesine göre ilgililerin yazılı muvafakatleri dışında tapu sicilinde yapılacak değişikliklerin Mahkemenin bu konuda bir karar vermesine bağlı olduğu bu nedenle tapu kütüğündeki takyidin kaldırılmasına yönelik istemin reddedilmesin de mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle dava reddedilmiş, bu kararın temyizi üzerine, Danıştay 6.Dairesinin kararıyla taşınmazın 775 sayılı yasa kuralları uyarınca tahsis edilip edilmediğinin saptanması gerektiği, zira 34.madde uyarınca satış yasağı konmasının ancak mülkiyetin bu yasaya göre intikali halinde mümkün olacağı gerekçesiyle yeterli inceleme yapılarak yeniden bir karar verilmek üzere mahkeme kararı bozulmuş, mahkemece bozma kararına uyularak bu kez tapu kayıtlarından, mülkiyeti Maliye Hazinesinden 775 sayılı yasa uyarınca davalı idareye geçen taşınmaz hissesinin davacıya anılan yasa gereğince takyitli olarak satıldığının anlaşıldığı, tesis edilen işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş ve bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 775 sayılı yasanın 34.maddesinde, bu yasa kurallarına göre belediyelerce tahsis olunan arsaların yapıların ve bu arsalar üzerinde yapılan bina ile meydana gelen taşınmazların tahsis tarihinden itibaren 20 yıl süre içinde devir ve temlik olunamayacağı kuralı yer almaktadır. Taşınmazdaki belediye hissesinin davacıya satışına ilişkin belediye encümeni kararının incelenmesinden, belediye hissesinin davacıya satışının, davacının kendisine ait konutun değerinin arsa değerinden yüksek olduğundan bahisle söz konusu hisseyi satın almak için davalı idareye yaptığı yazılı başvuru sonucunda gerçekleştiği dolayısıyla olayda 775 sayılı yasada arsa tahsisini düzenleyen maddelerde aranılan şartların mevcut olmaması nedeniyle bu yasaya göre yapılmış bhr tahsisten söz etmenin mümkün olmadığı sonucuna varılmıştır. Bu durumda, 775 sayılı yasaya göre yapılmayan bir satış işleminde anılan yasanın tahsis amacına aykırı davranışların önlenmesi için getirilen kuralların uygulanarak 20 yıl süreyle satış yasağı konması mülkiyet hakkını zedeleyici bir nitelik taşımakta olup idare mahkemesince mevzuata aykırı olarak konulmuş olan devir yasağının kaldırılması yolunda karar verilmesi gerekirken yukarıda belirtilen hususlar göz önüne alınmaksızın tapu kayıtlarındaki ifadelerle yetinilerek karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenle İdare Mahkemesi kararının bozulmasına, uyuşmazlığın niteliği ve dava dosyasında yer alan bilgi ve belgeler dava hakkında karar vermeye yeterli görüldüğünden, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 2.bendi uyarınca işin esasının incelenmesine geçilerek yukarıda belirtilen nedenlerle dava konusu işlemin iptaline karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/897 K: 1991/3120 T: 17/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/2800 K: 1983/969 T: 08/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/3206 K: 1983/1256 T: 23/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/1065 K: 1988/1599 T: 13.12.1988 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/1065 K: 1988/1599 T: 13.12.1988 Yol fazlası ve davacının parseline bitişik olan yerin, konumu itibariyle başka bir parselle şuyulandırılması mümkün bulunmadığı nedeniyle 3194 sayılı imar kanununun 17.maddesine istinaden davacıya satışı isteminin reddinde isabet bulunmadığı, davacının parseli üzerinde bina bulunmasının satışa engel olmayacağı İstemin özeti: Davacıya ait … mahallesi, … caddesi 176 ada, 9 parsel sayılı taşınmazın bitişiğindeki yol fazlasının kendisine satılması isteminin reddine ilişkin 14.3.1986/günlü, 260 sayılı belediye encümeni kararının iptali yolundaki … 2. İdare Mahkemesinin 4.3.1987/günlü, E:1986/332, K:1987/116 sayılı kararının, davacının belediye meclisi toplantısında satış isteminden vazgeçtiğini beyan ettiği, köşebaşında bulunan satışa konu yerin yola katılmasının daha uygun olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Savcı Düşüncesi: Arsa satışıyla ilgili uyuşmazlık hakkında … 2.İdare Mahkemesi Kararının, davacının sonradan bu yeri almaktan vazgeçtiği yolundaki iddialarla temyizen bozulması istenilmiş ise de; 2577 Sayılı Yasanın 46. maddesi uyarınca İdare Mahkemeleri nihai kararına karşı yapılan temyiz isteminde; öne sürülen hususlar, anılan yasanın 49. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymadığından, İdare Mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında, anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir. Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin reddiyle İdare Mahkemesi kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra temyiz isteminin süresinde olduğu görülerek işin gereği düşünüldü. Dava, … mahallesi, … caddesi, 176 ada, 9 parsel sayılı davacıya ait taşınmazın bitişiğindeki yol fazlasının kendisine satılmasına ilişkin istemin reddi yolundaki 14.3.1986/günlü, 260 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince davacının parselinin bitişiğinde bulunan ve daha önce yol sahasında kalan bu kısmın yapılan imar planı değişikliği ile imar hattı içerisine alınarak yol fazlası olarak belirlendiği, müstakil inşaata elverişli olmadığı gibi konumu itibariyle başka bir parsele şuyulandırılmasının da mümkün olmadığı, umumi hizmetlere ayrılan yerler arasında bulunmadığı, imar planı değişikliği yapılırken trafik, teknik ve şehir estetiği yönlerinden gerekli incelemenin yapılmış olmasının tabii bulunması nedeniyle bu sakıncaların da söz konusu olmayacağı, kaldı ki dava konusu kararda bu yerin kiraya verilmesinin kararlaştırıldığı, 3194 sayılı İmar Kanununun 17. maddesinde inşaata elverişli olmayan yol fazlalarının bitişiğindeki bina sahibine bedel takdiri suretiyle satılabileceğinin ve bu şekilde plana uygunluğun sağlanması gerektiğinin açıkca belirtilmiş olması nedeniyle davacının parselinde bina bulunmasının satışa engel teşkil etmediği anlaşıldığından dava konusu belediye encümeni kararında imar mevzuatına uyarlık görülmediği belirtilerek iptal edilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu … 2. İdare Mahkemesinin 4.3.1987/günlü, E:1986/332, K:1987/116 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının ONANMASINA, fazla yatırılan 1.800 lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 13.12.1988/gününde oyçokluğu ile karar verildi. KARŞIOY  3194 sayılı İmar Kanununun 17. maddesinde imar planı tatbik sonrası inşaata elverişli olmayan yol fazlalığı olarak hasıl olan 25 m² arsanın bitişiğindeki bina sahibine satımını zorlayıcı bir hüküm bulunmadığı gibi savunmada belirtildiği üzere yola terkinin daha uygun olacağından davanın reddi gerekirken iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği oyuyla çoğunluk kararına karşıyım. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1983/355 K: 1981/2020 T: 25/01/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/3427 K: 1983/549 T: 07/02/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/202 K: 1983/1571 T: 12/04/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/308 K: 1986/563 T: 28/05/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/1011 K: 1988/1501 T: 30/11/1988 İmar planı ile kapanan yol nedeniyle oluşan saha müstakil inşaata elverişli bulunduğundan, olaya 3194 sayılı imar kanununun 17.maddesinin uygulanamıyacağı, bilirkişi raporunda önerildiği gibi kapanan yolun yarı yarıya iki taraftaki parsellere verilmesinin mümkün bulunmadığı Dava, davacıya ait taşınmazların güneyinde yer alan ve imar planında kapatılarak K1 nizamında yapılaşmaya açılan kadastro yolunun bağımsız imar parseli haline getirilmesine ilişkin belediye encümeni kararının iptali isteğiyle açılmış, İdare Mahkemesince, yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda, dava konusu yerin yol terki olduğu, 3194 sayılı Yasanın 17.maddesi uyarınca taraflara verilmesi gerektiği, ancak 184 ve 17 sayılı parsellerdeki binaların (son imar durumu bilinmemekle beraber) imar çaplarına uyulmadan (yol terkleri alınmadan) yapıldığı, yol terkleri alınmadığı için yolun olduğu gibi kaldığı ve 222 sayılı parselin oluşturulduğu, kapanan yol sonucu oluşan 222 sayılı bağımsız parselin uygulanması sırasında yan tarafta oluşmuş yapıların zemin katlarında yanlara açılmış pencerelerin dikkate alınmadığı, ihdas edilen 222 sayılı parselin iki yanında bulunan 17 ve 184 sayılı parseller üzerinde yapılaşma gerçekleştirilerek kat mülkiyetine geçildiğinden yani arsa niteliğini yitirdiğinden tevhidin artık mümkün olmadığı, dava konusu taşınmazların bulunduğu adanın imar durumu incelendiğinde Atatürk Caddesine cepheli iki K10 kitlesi ve caddeye göre batı yanlarında şehircilik düzeni ve imar uygulamaları gereği çok katlı kitlelerin tamamlayıcıları olarak K1 uygulamaları yapıldığı, ihdas edilen K1 kitlesi ile 3 ve 4 parsellerdeki K10 kitlesinin birbirlerinin tamamlayıcısı olduğu, kapanan yolun bağımsız parsel olması halinde dava konusu parsellerde çıkma yapılmasının Yönetmeliğe aykırı düşeceği oysa kapanan yolun bağımsız parsel haline getirilmeyip yarı yarıya 3194 sayılı Yasanın 17.maddesine göre komşu parsellere verilmesi halinde Yönetmeliğe uygun çıkma yapılmasının mümkün olabileceği, sonuç olarak oluşturulan bağımsız imar parselinin 3194 sayılı Yasanın 17 ve 19.maddelerine, İmar Yönetmeliğinin 22.maddesine ve yan komşuların müktesep haklarına aykırı düştüğü belirtildiğinden, anılan bilirkişi raporu ile dosyanın birlikte incelenmesinden terkinin bağımsız imar parseline dönüştürülmesinin mevcut imar planına, imar mevzuatına, şehircilik ilkelerine uygunluk taşımadığı, bu durumun yan parsellerin mevcut veya ileride gerçekleşebilecek müktesep haklarının ihlaline neden olacağı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş ve bu karar davalı tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 17.maddesinde, belediye veya valiliklerin kendi malı olan veya imar planlarının tatbiki sonucu kamulaştırmadan artan parçalarla, istikameti değiştirilen veya kapanan yol ve meydanlarda hasıl olan sahalardan müstakil inşaata elverişli olmayan parçaları, bitişiğindeki arsa veya bina sahibine bedel takdiri suretiyle satmak, gayrimenkul sahiplerinin yola giden yerlerden dolayı tahakkuk eden istihkaklarını bedel takdiri suretiyle değiştirmek ve komşu gayrimenkul sahibi takdir edilen bedelle satın almaktan imtina ederse şuyulandırıp satmak suretiyle imar planına uygunluğu temin edecekleri kurala bağlanmıştır. Davacının taşınmazlarının güneyinde yer alan ve imar planı ile kapanan yol nedeniyle hasıl olan saha müstakil inşaata elverişli bulunduğundan dava konusu olaya yukarıda anılan Yasa kuralının uygulanması ve bilirkişi raporunda önerildiği şekilde söz konusu sahanın yarı yarıya kapanan yolun iki tarafındaki parsellere verilmesi mümkün bulunmamaktadır. Kaldı ki, kapanan yolun iki tarafında yer alan 184 ve 17 parsel sayılı taşınmazlarda kapanan yoldan alınmaksızın yapılaşmalar gerçekleşmiş ve davacının taşınmazlarında imar planıyla K10 nizamında inşaat hakkı tanınmış olup, sırf davacıya çıkma yapmak hakkı sağlanabilmesi için kapanan yolun bağımsız parsel haline getirilmeyerek 3194 sayılı Yasanın 17.maddesinin uygulanması gerektiği yolundaki bilirkişi raporuna dayanılarak İdare Mahkemesince verilen karar isabetsiz bulunmuştur. İmar planı ile kapanan yol nedeniyle hasıl olan ve K1 nizamında yapılaşmaya açılan saha dava konusu işlemle müstakil imar parseli haline getirilerek imar planına uygunluk sağlanmış olup, söz konusu işlemde mevzuata aykırılık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle temyize konu İdare Mahkemesi kararının bozulmasına, uyuşmazlığın niteliği ve dava dosyasında yer alan bilgi ve belgeler dava hakkında karar vermeye yeterli görüldüğünden 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 2.bendi uyarınca incelenen davanın yukarıda belirtilen nedenlerle reddine karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/897 K: 1991/3120 T: 17/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/2634 K: 1983/2462 T: 07/06/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/3386 K: 1983/3162 T: 14/10/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1984/1301 K: 1985/345 T: 20.2.1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/54 K: 1987/1225 T: 16/12/1987 Yoldan ihdas suretiyle komşu parsel sahibine satılan parsel için takdir edilen değerle ilgili uyuşmazlığın adli yargının görevine girdiği Dava, parsellerin yolda kalan kısımlarının kamulaştırılmasına ve 1321 sayılı parselin bitişiğinde bulunan ve yan sokaktan ihdas edilen 108 m2 lik arsanın 1321 sayılı parsel sahibine satışına ilişkin belediye encümeni kararı ile bu karara itiraz üzerine verilen İl İdare Kurulu kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, dava dosyasının incelenmesinden, Belediye Encümeni kararı ile 1321 ve 1322 sayılı parsellerin şehir imar planına göre yola rastlayan bölümlerinin kamulaştırılmasına ve 1321 parselin bitişiğinde bulunan ve yan sokaktan ihdas edilen 108 metrekarelik arsanın takdir edilecek bedel üzerinden 1321 parsel sahibine satılmasına karar verildiği, belediye başkanınca bu kararın 6830 sayılı kanuna uygun olmadığı ve belediyeyi zarara uğrattığı ileri sürülerek 1580 sayılı belediye kanununun 87.maddesi uyarınca konunun İl İdare Kurulunda incelenmesini istediği, İl İdare Kurulu kararı ile belediye encümeni kararının 6830 sayılı kanuna uygun olduğu, hatanın takdiri kıymet komisyonu raporundan kaynaklandığı, bu rapora ilgili kanunlara göre itiraz edilebileceği yolunda karar verilmesi üzerine belediye başkanınca belediye encümeninin ve İl İdare Kurulunun bu kararlarının iptali istemiyle bu davanın açıldığının anlaşıldığı, uyuşmazlık yoldan ihdas edilerek 1321 parsel sahibine satılan 108 metrekarelik yer için takdir komisyonunca takdir edilen bedelin düşüklüğünden kaynaklandığından ve bu yerin satışı ile ilgili herhangi bir uyuşmazlık bulunmadığından ve bedelle ilgili olarak ilgili kanun hükümleri uyarınca Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açılması gerekirken, satışa ilişkin belediye encümeni kararına karşı 1580 sayılı kanunun 87.maddesine göre İl İdare Kuruluna yapılan itirazın, İl İdare Kurulunca, uyuşmazlık bedele ilişkin takdiri kıymet komisyonu kararından kaynaklandığından bu rapora karşı ilgili kanunlara göre başvuruda bulunulması gerekeceği gerekçesiyle reddedilmesine ilişkin karar ile satışa ilişkin belediye encümeni kararında mevzuata aykırılık görülmediği belirtilerek dava reddedilmiş, bu karar davacı belediye tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin iptali istemi ile açılan davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/897 K: 1991/3120 T: 17/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/2800 K: 1983/969 T: 08/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/4712 K: 1983/1043 T: 14/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/3206 K: 1983/1256 T: 23/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/801 K: 1987/135 T: 13/02/1987 Yol fazlası yerin satışının ancak bedel takdiri suretiyle yapılabileceği, açık teklif yoluyla satışın mevzuata uygun olmadığı, yeşil alanın bu tür satışa konu yapılamayacağı Dava, belediyeye ait yol fazlası taşınmazın üçüncü kişiye satılmasına ilişkin belediye encümeni kararının iptali dileğiyle açılmış, İdare Mahkemesince olay tarihinde yürürlükte olan 6785 sayılı imar kanununun 41.maddesinde yol fazlası ve bağımsız yapılaşmaya elverişli olmayan taşınmazların imar planına uygunluğu sağlamak amacıyla bedel takdiri yoluyla bitişiğindeki arsa veya bina sahibine satmaya belediyelerin yetkili olduğunun belirtildiği, bu madde uyarınca yapılacak satış işlemlerinde bedel takdiri yoluyla satış usulünün uygulanması gerekirken açık teklif suretiyle satışı yoluna gidilmesinin mümkün bulunmadığı, öteyandan yol fazlasının ancak imar planına uygunluk sağlamak amacıyla satılabileceğinden imar planında yeşil saha olarak ayrılmış bir yerin imar planına uygun inşaata elverişli parsel haline getirilmesi söz konusu olamayacağından işlemin bu yönüyle de mevzuata aykırı olduğu gerekçeleriyle dava konusu işlem iptal edilmiş, karar davalı belediye tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozmz istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/897 K: 1991/3120 T: 17/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/2634 K: 1983/2462 T: 07/06/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1984/1301 K: 1985/345 T: 20.2.1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1988/2780 K: 1990/281 T: 28/02/1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/354 K: 1986/692 T: 26/06/1986 Evvelce 3.şahsa yapılan satış işleminde taşınmazın alanının yanlışlıkla eksik hesaplandığı gerekçesiyle farkın da satışının yapılması işlemine karşı açılan dava reddedilmişse de mahkemece evvelce yapılan satış ile bu satışın neye istinaden yapıldığı, 41.maddeye göre yapılan bir satış söz konusu ise bu maddeye uygun olup olmadığının incelenmeksizin karar verilmesinde isabet bulunmadığı Dava, davacıya ait taşınmazın bitişiğinde bulunan belediyeye ait taşınmazın 3.şahsa satılmasından sonra parselin 568 m2 olduğunun anlaşıldığı gerekçesiyle aradaki 43 m2 lik farkında aynı şahsa satılmasına ilişkin belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesinin kararıyla, 368 m2 lik 11 sayılı parselin 1970 yılında sehven 325 m2 olarak satıldığı, bu durumun anlaşılması üzerine yanlışlığın düzeltildiği, o tarihlerde satış işlemlerinin dava konusu edilmediği ve işlemlerin tamamlandığı, dava konusu işlemin mevcut satış işleminin tamamlanması bakımından yapılan ek satış niteliğinde olduğu ve mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle reddedilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dosyada bulunan plan paftasından kopya edilmiş krokinin incelenmesinden 26.9.1980/günlü, 3027 sayılı encümen kararı ile satılan taşınmazın daha önce satılan parselle birleştirildiğinde düzgün bir imar parseli oluşturmadığı aksine davacıya ait 20 ve komşu 5 sayılı parselle bütünleştiği takdirde düzgün bir imar parseli oluşturacağı anlaşıldığından bu taşınmaz bölümünün 6785 sayılı yasanın 41.maddesi uyarınca satışının daha uygun olup olmadığı araştırılmadığından davalı belediyece tesis edilen işlemin mevcut eksik satış işleminin tamamlanması bakımından ek satış olduğundan bahisle davanın reddedilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle eksik inceleme dayalı temyize konu İdare Mahkemesi kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1983/355 K: 1981/2020 T: 25/01/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/3427 K: 1983/549 T: 07/02/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/202 K: 1983/1571 T: 12/04/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/920 K: 1984/3080 T: 21/11/1984/ Danıştay 6. Dairesi E: 1986/308 K: 1986/563 T: 28/05/1986 Özel kişilerle birlikte belediyenin paydaşı olduğu imara elverişli parselin 6785 sayılı imar kanununun 41.maddesi kapsamında bulunmadığı, bu nedenle komşu parsele satışının yapılmamasında mevzuata aykırılık bulunmadığı Dava, taşınmaza bitişik 198 sayılı taşınmazdan yol geçirilmesi nedeniyle arta kalan kısmın satılması isteminin reddine ilişkin belediye başkanlığı işleminin iptali dileğiyle açılmış, İdare Mahkemesince olay tarihinde yürürlükte bulunan 6785 sayılı yasanın 41.maddesi uyarınca belediyelerin ancak kendi mülkiyetinde bulunan müstakil inşaata elverişli olmayan arsaları satabileceği, oysa uyuşmazlık konusu taşınmazın tamamının belediyeye ait olmadığı gerekçesiyle reddedilmiş, karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Olay tarihinde yürürlükte bulunan 6785/1605 sayılı İmar Kanununun 41. maddesinin ilk fıkrasında “Belediyeler esasen belediye malı olan veya imar ve yol istikamet planlarının tatbiki dolayısıyla istimlakten arta kalan parçalarla istikameti değiştirilen veya kapanan yol ve meydanlar da hasıl olan sahalardan müstakil inşaata elverişli olmayan parçaları, bitişiğindeki arsa veya bina sahibine bedel takdiri suretiyle satmak, gayrimenkul sahiplerinin yola giden yerleden dolayı tahakkuk eden istihkakları ile ve bedel takdiri suretiyle değiştirmek ve komşu gayrimenkul sahibi takdir edilen bedelle satın almaktan imtina ederse, şüyulandırıp sattırmak suretiyle imar planına uygunluğu temin ile vazifelidir” hükmü yer almıştır. Olayda davacıya ait parselin bitişiğinde yer alan ve özel kişilerle birlikte belediyenin de hissedarı olduğu 198 sayılı parsel, daha önce müstakil inşaata elverişli halde iken 1963 yılında bu parselin cephe aldığı yolun genişletildiği, yol genişlemesi nedeniyle 81.32 m2 yüzölçümlü kısmın kaldığı ve kalan kısmın davacı tarafından kendisine satılmasının istendiği dava dosyası içerisinde yer alan belgelerin incelenmesinden anlaşılmıştır. Bu haliyle, parselden arta kalan hisseli kısmın yukarıda değinilen yasa maddesi hükmünde tanımlanan ve bitişik parsel sahibine satılabilecek nitelikte bulunmamaktadır. Zira oluşum şekli itibariyle imar ve yol istikamet planlarının uygulanması sonucu kamulaştırmadan arta kalmadığı gibi istikameti değiştirilen veya kapanan yol ve meydandan da ortaya çıkmadığı, imara elverişli mevcut hisseli parselin üzerinden yol geçirilmesi sonucu oluştuğu göz önüne alındığında bitişik parsel sahibine satışının yapılmaması işleminde mevzuata aykırılık görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle İdare Mahkemesi kararının yukarıda değinilen gerekçelerin de ilavesiyle onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1979/3487 K: 1982/43 T: 26/01/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/3386 K: 1983/3162 T: 14/10/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/354 K: 1986/692 T: 26/06/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/54 K: 1987/1225 T: 16/12/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1984/1301 K: 1985/345 T: 20.2.1985 Belediye encümenin İmar Kanunun 41. maddesine göre arsanın ikinci kez davacıya satılmasına ilişkin işlemi dava konusu edildiğinden, satışa yönelik bu idari işlemin mahkemece bedele ilişkin olduğu gerekçesiyle görev yönünden reddinde isabet yoktur. İstemin Özeti: Davacıya ait 160 pafta, 1109 ada. 5 sayılı parsele bitişip olup müstakil inşaata elverişli olmayan mülkiyeti belediye ait 2681 ada. 50 parsel sayılı taşınmaz malın İmar Kanunun 41. maddesi uyarınca davacıya satılması hakkındaki 24.7.1984/günlü, 1653 sayılı belediye encümeni kararının iptali isteğiyle açılan davanın görev yönünden reddine ilişkin … İdare Mahkemesinin 11.9.1984/günlü, E: 1984/462, K: 1984/346 sayılı kararının; dava dilekçesinde bedelin düşürülmesi yolunda bir isteğin bulunmadığı, 5.7.1983/günlü encümen kararı ile saptanan bedelin tenkisi isteğiyle adli yargı yerinde açılan davanın redle sonuçlandığı. İmar Kanununun 41. maddesi uyarınca müteaddit defa alınan 24.7.1984/günlü. 1653 sayılı belediye encümeni kararının iptalinin istendiği ileri sürülerek bozulması . istenilmiştir. Savcı A.Ş.’nin Düşüncesi: 6785 sayılı Yasanın 41. maddesi uyarınca satılmasına karar verilen taşınmaza ikinci kez bedel takdirine ilişkin 24.7.1984/günlü, 1653 sayılı belediye encümen kararının iptali isteğiyle açılan dava … İdare Mahkemesinin 11.9.1984/günlü, E:84/462, K:84/346 sayılı kararıyla görev yönünden reddedilmiş ve anılan karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 6785 sayılı Yasanın 41. maddesi uyarınca davacıya satılmasına karar verilen taşınmazın bedelinin azaltılması için adli kazada tenkisi bedel davası açılmış olması davacının anılan taşınmazı almaktan vazgeçtiğini göstermediğinden, takdir edilen bedel üzerinden ödeme yapılması gerekirken yeni bir bedel takdir edilmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığı gibi, uyuşmazlık bedelin azaltılmasına da ilişkin olmadığından görev yönünden redde ilişkin … İdare Mahkemesi kararın bozulması gerekeceği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakimi E.S.’nin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra temyiz isteminin süresinde olduğu görülerek işin gereği düşünüldü: KARAR: Dava, davacıya ait 160 pafta, 1109 ada, 5 sayılı parsele bitişik olup müstakil inşaata elverişli olmayan mülkiyeti belediyeye ait 2681 ada, 50 parsel sayılı taşınmaz malın İmar Kanunun 41. maddesi uyarınca davacıya satılması hakkındaki 24.7.1984/günlü, 1653 sayılı belediye encümeni kararının iptali isteğiyle açılmış, mahkemece uyuşmazlık konusunun adli yargının görevi içine girdiği gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar verilmiş ve bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 6785 sayılı İmar Kanunun 1605 sayılı Kanunla değişik 41. maddesinde; Belediyelerin, belediye malı olan veya imar ve yol istikamet planlarının tatbiki dolayısıyla kamulaştırmadan artan parçalarla, istikameti değiştirilen veya kapanan yol ve meydanlardan hasıl olan sahalardan müstakil inşaat elverişli olmayan parçaları bitişiğindeki arsa ya da bina sahibine bedel takdiri suretiyle satmak, taşınmaz mal sahiplerinin yola giden yerlerden dolayı tahakkuk eden istihkakları ile ve bedel takdiri suretiyle değiştirmek, komşu taşınmaz mal sahibi takdir edilen bedelle satın almaktan imtina ederse, şuyulandırıp sattırmak suretiyle imar planına uygunluğu temin ile görevli oldukları kurala bağlanmıştır. Olayda, davacının parseline bitişik olup müstakil inşaata elverişli olmayan belediyeye ait yeri satın almak istemesi üzerine 12.4.1983/günlü, 975 sayılı belediye “encümeni kararı ile kendisine satışına karar verildiği, daha sonra satış bedelinin taksitle ödenmesi isteğinde bulunduğundan 8.7.1983/günlü 1896 sayılı encümen kararı ile bedelin bir yıl içinde ödenmemesi halinde satışa konu yerin m2 fiyatının 17.000 lira olarak belirlendiği, davacının 7.7.1983/günlü dilekçeyle söz konusu arsayı satın almaktan vazgeçtiğini, 3.8.1983/günlü dilekçe ile de arsa bedeline mahsuben yatırdığı paranın kendisine geri verilmesini istediği, encümenin 9.8.1983/günlü, 2093 sayılı kararı ile isteği doğrultusunda işlem tesis edildiği, böylece satışa ilişkin kararlar ortadan kalktıktan sonra davacının 12.8.1983/tarihinde … Asliye 1. Hukuk Mahkemesine tenkisi bedel davası açtığı, davanın reddedilmesi üzerine 4.7.1984/tarihinde söz konusu yeri m2 si 17.000 liradan satın almak istediği bu istek üzerine 24.7.1984/günlü, 1653 sayılı encümen kararı ile arsanın m2 sinin 20.000 liradan satılmasına karar verildiği, davacının 24.8.1984/günlü dilekçesiyle belediyeye başvurarak arsayı almayı kabul ettiğim bildirdiği ve arsa bedelinin bir kısmım belediyeye ödediği, öte yandan da anılan satış hakkındaki encümen kararının iptali isteğiyle bu davayı açtığı, … İdare Mahkemesinin 4.7.1984/günlü, 306 sayılı kararının temyizine ilişkin Dairemizin 1984/1076 esas savısına kayıtlı dosyanın incelenmesinden anlaşılmıştır. Mahkeme kararında belirtildiği gibi davanın konusu İmar Kanununun 41. maddesi uyarınca davacıya satılmasına karar verilen taşınmaz mala, bedel tenkisi hakkındaki davanın sonuçlanmasından sonra yeniden bedel takdir edilmesi olmayıp yukarıda anlaşıldığı gibi davacının 5.7.1983/günlü encümen kararı ile kendisine satılmasına karar verilen arsayı almaktan vazgeçtiği tarihten bir yıl sonra 4.7.1984/gününde yeniden söz konusu arsayı satın almak istemesi üzerine belediye encümenini İmar Kanununu 41. maddesine göre bu arsanın ikinci kez davacıya satılması hakkında aldığı 24.7.1984/günlü kararıdır. Bu karar satışa yönelik olup 41. madde uyarınca tesis edilmiş bir idare işlemdir. Açıklanan nedenlerle bedele ilişkin olmadığı anlaşılan uyuşmazlığın görülmesi ve çözümlenmesi idari yargının görevi içerisinde bulunduğundan işin esası hakkında karar verilmek üzere … İdare Mahkemesinin 11.9.1984/günlü, E:1984/462, K: 1984/346 sayılı kararının bozulmasına, 1000, – lira temyiz harcı ile fazladan yatırıldığı anlaşılan 600.- lira harcın istendiğinde temyiz isteminde bulunan davacıya iadesine, dosyanın anılan mahkemeye gönderilmesine 20.2.1985/gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/897 K: 1991/3120 T: 17/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/2800 K: 1983/969 T: 08/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/4712 K: 1983/1043 T: 14/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/3206 K: 1983/1256 T: 23/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/100 K: 1984/3266 T: 17/12/1984 Kapanması gereken yolun tümünün davacıya satılması halinde yandaki parselin yola cephe alması engelleneceğinden yolun bir bölümünün davacıya satışı işleminde mevzuata aykırılık bulunmadığı Dava, imar planı uyarınca kapanması gereken yolun tamamı yerine 57.50 m2 miktarındaki kısmının İmar Kanununun 41.maddesi gereğince bu yola bitişik parselin maliki olan davacının kendisine satılmasına ilişkin Belediye Encümeni kararının; davanın özeti bölümünde belirtilen nedenlerle iptali isteğiyle açılmıştır. 6785 sayılı İmar Kanununun 1605 sayılı Kanunla değişik 41.maddesinde; Belediyelerin, belediye malı olan veya imar ve yol istikamet planlarının tatbiki dolayısıyle kamulaştırmadan artan parçalarla, istikameti değiştirilen veya kapanan yol mve meydanlardan hasıl olan sahalarda müstakil inşaata elverişli olmayan parçaları bitişiğindeki arsa ya da bina sahibine bedel takdiri suretiyle satmak, taşınmaz mal sahiplerinin yola giden yerlerden dolayı tahakkuk eden istihkakları ile ve bedel takdiri suretiyle değiştirmek, komşu taşınmaz mal sahibi takdir edilen bedelle satın almaktan imtina ederse, şuyulandırığı sattırmak suretiyle imar planına uygunluğu temin ile görevli oldukları kurala bağlanmıştır. Olayda, imar planına göre kapanması gereken ve müstakil inşaata elverişli olmayan arsanın İmar Kanununun 41.maddesi uyarınca düzgün imar parseli oluşturarak imar planına uygunluğu sağlanmak amacıyla 57.50 m2 miktarındaki kısmının bitişik parsel sahibi olan davacıya, geri kalan bölümün de bu kısma bitişik olan 321 ada, 1 sayılı parsel sahibine satıldığı dosyanın incelenmesinden anlaşılmış olup dava konusu işlemde usul ve yasa kurallarına ykırılık görülmemiştir. Davacı imar planı gereğince kapanması gereken yolun bir bölümünün değil tamamının ihale yoluyla kendisine satılmasını istemekte ise de, söz konusu arsanın ancak 41.madde uyarınca satışı mümkün olup, tamamının davacıya satılması halinde 321 ada, 1 sayılı parselin imar planı uyarınca yola cephe alması mümkün olmıyacağından bir bölümünün anılan parsel malikine satılması işleminde mevzuata aykırılık görülmemiştir. Dava konusu olaya, davacının iddia ettiği gibi 2490 sayılı yasa kurallarının uygulanması mümkün değildir. Açıklanan nedenlerle ve davacının diğer iddiaları da dava konusu işlemin iptalini gerektirir nitelikte bulunmadığından davanın reddine karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2003/7140 K: 2005/4038 T: 11/07/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/2800 K: 1983/969 T: 08/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/4712 K: 1983/1043 T: 14/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/3206 K: 1983/1256 T: 23/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/920 K: 1984/3080 T: 21/11/1984/ Ada çapında henüz parselasyon yapılmadan, planına göre de parseller ve yollar oluşmadan, mevcut yapıların geçişini engelleyecek biçimde kadastral yolun 6785 sayılı kanununun 41.maddesine göre satışı işleminin geri alınmasında isabetsizlik bulunmadığı Dava, davacıya ait taşınmazın bitişiğindeki kadastral yolun 207 m2 lik kısmının davacıya satılmasına ilişkin işlemin; satışı durumunda 2625 parsel sayılı taşınmazın yola çıkışının önleneceğinden bahisle geri alınması yolundaki Belediye Encümeni Kararının davanın özeti bölümünde belirtilen nedenlerle iptali istemiyle açılmıştır. 6785 sayılı İmar Kanununun 1605 sayılı kanunla değişik 41.maddesinde, belediyelerin esasen belediye malı olan veya imar ve yol istikamet planlarının tatbiki dolayısıyla istimlaktan artan parçalarla istikameti değiştirilen veya kapanan yol ve meydanlarda hasıl olan sahalardan müstakil inşaata elverişli olmayan parçaları bitişiğindeki arsa veya bina sahibine bedel takdiri suretiyle satarak imar planına uygunluğunu temin ile vazifeli oldukları, 42.maddesinde de belediyelerin, imar sınırı içindeki binalı ve binasız arsaların plan ve mevzuata uygun biçimde inşaata veya tesbit edilmiş olan diğer kullanma şekillerine elverişli duruma getirilmesi maksadıyla düzenlenmesi için, bunları sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın birbirleriyle, yol fazlasıyla ve belediyeye, kamu tüzel kişilerine, kamu kurumlarına ait yerlerle birleştirerek plan ve mevzuat icaplarına göre hisseli veya hissesiz olarak yeniden parsellere ayırmağa ve bu parselleri ilgililere dağıtmaya yetkili oldukları kurala bağlanmıştır. Olayda ise, davacıya ait parselin bitişiğinde bulunan kadastrol yolun kullanılmakta olduğu, kapanması halinde arkadaki (5625 sayılı) parsele geçiş imkanı kalmıyacağı anlaşılmaktadır. Söz konusu adada henüz 42. madde uygulaması yapılmadığı için ilerde imar parsellerinin oluşma ve imar yollarının açılmasına kadar arka parsellerin geçiş olanağını ortadan kaldıracak nitelikte bir uygulama yapılmasında mevzuata uyarlık bulunmadığı gibi parsellerin konum ve ölçüleri ancak 42.madde uygulaması ile kesinlik kazanacağı cihetle, bu aşamada kadastral yolun davacılara satışı işleminin geri alınmasında yasaya aykırılık görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle davanın reddine karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/897 K: 1991/3120 T: 17/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/2800 K: 1983/969 T: 08/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/4712 K: 1983/1043 T: 14/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/3206 K: 1983/1256 T: 23/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/844 K: 1984/2645 T: 18/09/1984 İmar planı ile yol olmaktan çıkarılan ve şuyulü parsel haline dönüştürülen sahanın, yol ile şuyulandırılan parsellerin sahibi kuruluşa satılabileceği Dava; Mülkiyeti Merkez Bankasına ait taşınmaz mallar arasındaki imar planı ile yol olmaktan çıkarılan 1902 m2 miktarındaki yerin Merkez Bankasına satılmasına ilişkin belediye encümeni kararının davanın özeti bölümünde belirtilen nedenlerle iptali isteğiyle açılmıştır. Ankara İmar İdare Heyetinin kararı ile kabul edilip Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylanan imar planı ile mülkiyeti TC.Merkez Bankasına ait taşınmaz ile … sayılı taşınmaz mallar arasındaki 1902 m2 lik bölümünün kapatıldığı, yol olmaktan çıkarılan bu yerin … sayılı parsellerle şuyulandırılarak … sayılı parselin oluşturulduğu ve bu parselin imar planında TC. Merkez Bankası A.Ş. alanı içinde kaldığı dava dosyasının incelenmesinden anlaşılmıştır. İmar planı değişikliği ile yol olmaktan çıkarılıp belediye adına tescil ettirilen taşınmaz malın, Merkez Bankasına ait taşınmaz mallarla tevhid edilmiş olması ve imar planında anılan bankaya ait sahada kalması nedeniyle belediye encümeni kararı ile bu bankaya satılmasında mevzuata aykırılık bulunmaktadır. Davacı, satışa konu yerin kendilerine ait parsele güney batı sınırında komşu olduğu halde Merkez Bankasına satılmadan önce İmar Kanununun 41. maddesine göre satın alınması hususunda bir teklifte bulunulmadığını, bu durumun sözü edilen yasa maddesine aykırı düştüğünü öne sürüyor ise de dava konusu satış işleminin İmar Kanununun 41.maddesini uygulanması olmayıp yürürlükteki imar planı uygulaması nedeniyle tesis edilmesi karşısında bu iddia yerinde görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle davanın reddine karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/897 K: 1991/3120 T: 17/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/2800 K: 1983/969 T: 08/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/4712 K: 1983/1043 T: 14/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/3206 K: 1983/1256 T: 23/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/3386 K: 1983/3162 T: 14/10/1983 Davacının da paydaşı olduğu parselin yanındaki yerin bitişindeki arsa veya bina sahibine bedel takdiri suretiyle satmak hükmü kapsamında diğer paydaşlara satışına karar verilmesinde isabet bulunmadığı Dava, belediyeye ait yol fazlasının … satılmasına ilişkin belediye encümeni kararının davanın özeti bölümünde belirtilen nedenlerle iptali isteğiyle açılmıştır. 6785 sayılı yasanın 1605 sayılı yasa ile değişik 41.maddesine göre “belediyeler esasen belediye malı olan veya imar ve yol istikamet planlarının tatbiki dolayısıyle istimlakten artan parçalarla istikameti değiştirilen veya kapanan yol ve meydanlarda hasıl olan sahalarda müstakil inşaata elverişli olmayan parçaları, bitişindeki arsa veya bina sahibine bedel takdiri suretiyle satmak, gayrımenkul sahiplerinin yola giden yerlerden dolayı tahakkuk eden istihkakları ile ve bedel takdiri suretiyle değiştirmek ve komşu gayrımenkul sahibi takdir edilen bedelle satın almaktan imtina ederse, şuyulandırıp sattırmak suretiyle imar planına uygunluğu temin ile vazifelidir.” Olayda ise davacının, belediyeye ait yol fazlası yerin bitişiğindeki taşınmazın 230/672 payını 17.8.1977 gününde H.İbrahim Zileli’den satın almış olmasına karşın tapu kayıtları üzerinde bir inceleme yapılmaksızın bu satın alma tarihinden sonra yol fazlası parçanın sözü edilen taşınmazın paydaşlarından sadece H.İbrahim Zileli’ye satışına belediye encümenince karar verildiği dava dosyasının incelenmesinden anlaşılmış olup, yol fazlası olan yerin satışının tapuda resmen ifraz edilmemiş taşınmazın tüm paydaşlarına payları oranında yapılması gerektiğinden paydaşlardan sadece … satışın yapılmasına karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle dava konusu belediye encümeni kararının iptaline karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1979/3487 K: 1982/43 T: 26/01/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1983/355 K: 1981/2020 T: 25/01/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/3427 K: 1983/549 T: 07/02/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/202 K: 1983/1571 T: 12/04/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/1124 K: 1983/2962 T: 30.9.1983 Belediyeler esasen belediye malı olan veya imar planı uygulanmasıyla, istimlakten artan ve müstakil inşaata elverişli olmayan parçaları bitişiğindeki arsa veya bina sahibine, bedel takdiri suretiyle satmağa ve mal sahibi, bu bedelle almaktan imtina ederse, şuyulandırılıp sattırmak suretiyle imar planına uygunluğu temine, yükümlü ve yetkilidir. Müstakilen inşaata elverişli olduğu anlaşılan taşınmazda belediyeye ait payın diğer paydaşa 6785 sayılı Kanunun 41 inci maddesine göre satışı yapılamaz. İstemin Özeti: Kıymet takdir komisyonunca m2 sine 500.- lira değer takdir edilerek 6.6.1978/günlü, 1408 sayılı belediye encümeni kararıyla davacıya satılmasına karar verilen 1194 ada, 17 parsel sayılı taşınmazın belediyeye ait 211 m2 miktarındaki payının tapu sicilinde davacı adına devri hususundaki isteğin reddedilmesine ilişkin 24.2.1984/günlü C-36 sayılı davalı idare işleminin; satış hakkındaki belediye encümeni kararında bedelin ne süre içinde ödenmesi gerektiğine ilişkin bir kaydın bulunmadığı, satışın iptali hakkında kararda alınmadığı, bedelin bir yıl sonra belediye adına bankaya yatırıldığı, satışın kendisi için kazanılmış hak niteliği taşıdığı öne sürülerek iptali istenilmiştir. Savcı Düşüncesi: Belediye ait söz konusu yer. 1978/yılında takdir edilen bedelle, encümence davacıya satılmak istenmiş ise de, davacı o zaman bu bedelle bu yeri almamıştır. Şimdi ise, eski bedelle burasının kendisine satılmasını istemektedir. İmar Yasasının, değişik 41 inci maddesine göre belediyeler esasen belediye malı olan veya imar planı uygulanmasıyla, istimlakten artan ve müstakil inşaata elverişli olmayan parçaları bitişiğindeki arsa veya bina sahibine, bedel takdiri suretiyle satmağa ve mal sahibi, bu bedelle almaktan imtina ederse, şuyulandırılıp sattırmak suretiyle imar planına uygunluğu temine, yükümlü ve yetkilidir. Bu maddeye göre yapılacak, bedel takdirleri ile bu bedellere itiraz şekillerinin, İstimlak Yasası hükümlerine tabi bulunduğu maddenin son fıkrasında belirtilmiştir. Belediyenin, bu yeri davacıya, günün rayicine göre, istimlak yasası hükümleri uyarınca takdir edilecek bedelle satmak istediği halde, davacının 1978/yılı rayicine göre almak istediği anlaşılmaktadır. Yine benzer bir olayda belediye encümenince, evvelce bedel takdir edildiği halde aradan uzun bir zaman geçmesine rağmen, herhangi bir işlem yapılmaması üzerine; belediyenin daha sonra, günün rayicine göre yol fazlasının yeniden bedel takdir ettirip, satışına karar vermesinde de Dairenin E: 1970/1224, K: 1972/539 sayılı kararında yasaya bir aykırılık görülmemiştir. Açıklanan bu nedenlerle, dava konusu işlemde, yasaya bir aykırılık görülmediğinden, davanın reddinin uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği düşünüldü: KARAR: Dava, 211 m2 miktarındaki payı belediye ait 1194 ada, 17 parsel sayılı taşınmaz malın kıymet takdir komisyonunca takdir edilen bedelle ( m2 si 500.- lira ) söz konusu parselin diğer paydaşı olan davacıya satılmasına ilişkin 6.6.1978/günlü 1408 sayılı belediye encümeni kararı üzerine belediye payının mülkiyetinin davacı adına devri hususundaki 23.2.1981/günlü isteğin, 1980/yılı rayiç fiyatları dikkate alınarak taşınmazın m2 sine 1800.- lira değer konulduğu belirtilerek 1979/yılında bankaya yatırılan 105.500.- liranın 378.800.- liraya tamamlanması gerektiği gerekçesiyle reddedilmesine ilişkin 24.2.1981/günlü, C- 136 sayılı davalı idare işleminin davanın özeti bölümünde belirtilen nedenlerle iptali isteğiyle açılmıştır. 1194 ada, 17 sayılı parseldeki belediye hissesinin 6.6.1978/günlü, 1408 sayılı belediye encümeni kararı ile m2 sine 500.- lira değer takdir edilerek toplam 105.500.- lira üzerinden davacıya satılmasına karar verildiği, davacı tarafından takdir edilen değerin fazla olduğu öne sürülerek bedelin ödenmediği, arsanın rayiç değerinin 1000.- liraya ( m2 si ) yükseldiği 15.8.1979/gününde 105.500.- liranın belediye adına bankaya yatırıldığı, tapu almak için 1980/yılı sonunda belediyeye başvurulduğunda belediye encümenince günün rayiç fiyatları dikkate alınarak arsanın m2 sine 1800.- lira değer konulduğu, 24.2.1981/günlü dava konusu işlemde yatırılan 105.500.- liranın 379.800.- liraya tamamlanmasının istendiği dava dosyasının incelenmesinden anlaşılmıştır. Olayda ise; belediye malı olan veya imar ve yol istikamet planlarının tatbiki dolayısıyla kamulaştırmadan artan parçalarla istikameti değiştirilen veya kapanan yol ve meydanlarda hasıl olan sahalardan müstakil inşaata elverişli olmayan parçaları bitişiğindeki arsa veya bina sahibine bedel takdiri suretiyle satabileceği yolundaki 6785 sayılı Yasanın 1605 sayılı Yasa ile değişik 41 inci maddesinin uygulanmasını gerektiren bir taşınmaz söz konusu değil müstakil inşaata elverişli olduğu anlaşılan 475 m2 miktarındaki 17 parsel sayılı taşınmazda belediye ait 211 m2 miktarındaki payın diğer paydaşa ( davacıya ) 6785 sayılı Kanununun 41 inci maddesi uyarınca satışı olup, böylesine bir uygulama olay tarihinde yürürlükte olan 2490 sayılı Yasa karşısında yerinde değildir. Açıklanan nedenlerle iptali istenen karar, satışı engellenmesi açısından sonuç itibariyle yerinde görüldüğünden davanın reddine, peşin ödenen yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına 30.9.1983/gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2003/7140 K: 2005/4038 T: 11/07/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/2800 K: 1983/969 T: 08/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/4712 K: 1983/1043 T: 14/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/3206 K: 1983/1256 T: 23/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/2634 K: 1983/2462 T: 07/06/1983 Müstakil inşaata elverişli belediye parselinin belediye malı olan veya imar ve yol istikamet planlarının tatbiki dolayısıyla istimlakten artan parçalarla istikameti değiştirilen veya kapanan yol ve meydanlarda hasıl olan sahalardan müstakil inşaata elverişli olmayan parçaları, bitişiğindeki arsa veya bina sahibine bedel takdiri suretiyle satmak hükmü kapsamında satış isteğinin reddinde isabetsizlik olmadığı Dava, davacının taşınmazının önünde bulunan belediye mali yol fazlası kısmının parseli ile tevhidi suretiyle tarafına satılması isteminin reddine ilişkin belediye başkanlığı işleminin davanın özeti bölümünde belirtilen nedenlerle iptali istemi ile açılmıştır. 6785 sayılı Yasanın 41.maddesinin 1.fıkrasında Belediyelerin, esasen belediye malı olan veya imar ve yol istikamet planlarının tatbiki dolayısıyle istimlaktan artan parçalarla istikameti değiştirilen veya kapanan yol ve meydanlarda hasıl olan sahalardan müstakil inşaata elverişli olmayan parçaları, bitişiğindeki arsa veya bina sahibine bedel takdiri suretiyle satmak … ile vazifeli olduğu, aynı yasanın 2.fıkrasında da; bunlardan müstakil inşaata elverişli olanları, gayrımenkullerden umumi hizmet için, belediyece yeri alınan şahısların muvafakatları halinde istihkaklarına karşılık olarak bedel takdiri ve icabında tesdül temini suretiyle değiştirmeye selahiyetli olduğu hususları hükme bağlanmıştır. Açıklanan maddeye göre, Belediyeler ancak müstakil inşaata elverişli olmayan yol veya istimlak artığı parçaları bitişiğindeki arsa veya bina sahibine satmakla yükümlü olup, müstakil inşaata elverişli olanları ise satmağa selahiyetli olmakla beraber satıp satmamak konusunda takdir hakkına sahiptir. Dava dosyasının incelenmesinden davacının parseli önünde bulunup, kendi parseli ile tevhidine istediği, belediye mali yol ve istimlak artığı kısmın, müstakil inşaata elverişli olduğu anlaşıldığından, burada işhanı yapmayı planlayan belediye tarafından, davacıya satılması isteminin reddinde yukarıda açıklanan yasa maddesine bir aykırılık görülmemiştir. Davacı, imar planında bu kısmın kendi parseli ile tevhidi şartının mevcut olduğunu ileri sürmekte ise de, davalı idare savunması ile bu savunmaya ekli plan örneğinden, Belediye Meclisince önerilen bu şartın İmar ve İskan Bakanlığınca kabul edilmesi anlaşılmıştır. Davacı belediye mali bu yol fazlası kısma belediye tarafından iş hanı yapılması halinde, parselinin arka cephesi imar planı uyarınca otopark yeri olarak tahsisli olduğundan, parselinin mahreçsiz kalacağını iddia etmekte ise de, davacıya ait 2 sayılı parselin, Sütçü sokağından cephe aldığı anlaşıldığından bu iddia da yerinde görülmemiştir. Davacının parseline komşu eski 3, yeni 8 parsel sayılı taşınmazın önündeki yol fazlası kısmın bu parsel sahibine yürürlükte bulunan plandan önce verilen imar durumuna göre satışının yapıldığı, 4 ve 6 parsel sayılı taşınmazların önündeki yol fazlası kısımların bu parsel sahiplerine satışı tekliflerinin de, bu kısımların müstakil inşaata elverişli olmaları nedeniyle uygun görülmediği dava dosyasının incelenmesinden anlaşılmakla, davacının, uygulamada ayrım yapıldığı, kendi parseli dışındaki parsellere 41.maddenin uygulandığı yolundaki iddiası da dayanaktan yoksun bulunmaktadır. Açıklanan nedenlerle davanın reddine karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/897 K: 1991/3120 T: 17/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/1124 K: 1983/2962 T: 30.9.1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/3386 K: 1983/3162 T: 14/10/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1984/1301 K: 1985/345 T: 20.2.1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/329 K: 1983/2355 T: 30/05/1983 Yol artığı yerin satışından, satışın düşük bedelle yapıldığı gerekçesiyle vazgeçilmesinde isabet olmadığı Dava, davalı … Belediyesine ait 18,42 m2 lik yol artığının, 6785 sayılı Yasanın 41.maddesine göre bitişik parsel sahibi davacıya bedel takdiri suretiyle satılmışken; daha sonra düşük bedelle satıldığının şikayet edilmesiyle bulunan fazla talip çıkması sebebiyle, söz konusu satışı iptal edilen 18.1.1980/günlü encümen kararının yasalara aykırı olduğu ileri sürülerek, iptali istemiyle açılmıştır. 6785 sayılı Yasanın 41.maddesinde “Belediyeler, esasen belediye malı olan veya imar ve yol istikamet planlarının tatbiki dolayısıyle istimlakten artan parçalarla istikameti değiştirilen veya kapanan yol ve maydanlarda hasıl olan sahalardan müstakil inşaata elverişli olmayan parçaları, bitişiğindeki arsa ve bina sahibine bedel takdiri suretiyle satmak, gayrimenkul sahiplerinin yola giden yerlerden dolayı tahakkuk eden istihkakları ile bedel takdiri suretiyle değiştirmek ve komşu gayrimenkul sahibi takdir edilen bedelle satın almaktan imtina ederse, şu yulandırılıp sattırmak suretiyle imar planına uygunluğunu temin ile vazifelidir. “kuralı yer almaktadır. Aynı maddenin son fıkrasında da “bu maddeye göre yapılacak bedel takdirleri ve bu bedellere itiraz şekilleri 6830 sayılı İstimlak Kanunu hükümlerine tabiidir.” denilmektedir. Dosyanın incelenmesinden, davalı belediyeye ait müstakil inşaata elverişli olmayan yol artığının belediye encümeni kararıyla davacıya bedel takdiri yöntemiyle satılmasında yasalara aykırılık bulunmadığı anlaşılmaktadır. Diğer taraftan, bedel takdirine yönelik itirazın, 6830 sayılı Yasaya göre yerel adli yargı organlarınca çözümlenmesi gerekirken; satışın düşük bedel üzerinden yapıldığına ilişkin şikayet üzerine davalı idarece yeniden bedel takdiri yoluna gidilerek 18.11.1980/tarihli satışı iptal eden encümen kararında mevzuata uyarlık görülmemektedir. Açıklanan nedenlerle dava konusu işlemin iptaline karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1987/1065 K: 1988/1599 T: 13.12.1988 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/1910 K: 1993/1101 T: 16.3.1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/1108 K: 1994/3671 T: 19/10/1994 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/763 K: 1997/5959 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/202 K: 1983/1571 T: 12/04/1983 İmar planında yeşil alana tahsisli bulunan ve kamulaştırılmamış olan davacılara ait parsel ile belediyeye ait parselin takas edilmesi isteğinin belediyece reddedilmesinde İmar Kanununun 41.maddesine aykırılık bulunmadığı Dava, davacılara ait, taşınmazın belediyeye ait 6 parsel sayılı taşınmazla takas edilmemesine ilişkin Belediye Encümeni kararının davanın özeti bölümünde belirtilen nedenlerle iptali istemiyle açılmıştır. 6785 sayılı yasanın 41.maddesinde, belediyelerin, esasen belediye malı olan veya imar ve yol istikamet planlarının tatbiki dolayısıyla istimlaktan artan parçalarla istikameti değiştirilen veya kapanan yol ve meydanlardan hasıl olan sahalardan müstakil inşaata elverişli olmayan parçaları, bitişiğindeki arsa veya bina sahibine bedel takdiri suretiyle satmak, gayrimenkul sahiplerinin yola giden yerlerden dolayı tahakkuk eden istihkakları ile ve bedel takdiri suretiyle değiştirmek ve komşu gayrimenkul sahibi takdir edilen bedelle satınalmaktan imtina ederse, şuyulandırılıp sattırmak suretiyle imar planına uygunluğu temin etmekle ve bunlardan müstakil inşaata elverişli olanları, gayrimenkullerinden umumi hizmet için, belediyece yeri alınan şahısların muvafakatları halinde istihkaklarına karşılık olarak bedel takdiri ve icabın da teadül temini suretiyle değiştirmeye selahiyetli oldukları kurala bağlanmıştır. Olayda da yukarıda belirtildiği şekilde istimlaktan artan veya kapanan yol veya meydanlardan hasıl olan müstakil inşaata elverişli olmayan taşınmaz bölümü bulunmadığına, kamulaştırma işlemi bulunmaması nedeniyle de kamulaştırma bedeli karşılığı takas yapılmadığına göre imar planında konut alanına alınan belediye parseli ile takas edilmemesine ilişkin encümen kararında mevzuata aykırılık görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle davanın reddine karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/897 K: 1991/3120 T: 17/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/2800 K: 1983/969 T: 08/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/4712 K: 1983/1043 T: 14/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/3206 K: 1983/1256 T: 23/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/3206 K: 1983/1256 T: 23/03/1983 Davacıya ait iken kamulaştırılan taşınmazın bir bölümü ile üçüncü kişilere ait taşınmazların oluşturduğu parselin bir başka parselle takası işlemine karşı davacının dava açma ehliyetinin bulunmadığı Dava, mülkiyeti …’e ait imar planında yol ve yeşil alana isabet eden taşınmaz malın mülkiyeti belediyeye ait inşaata elverişli taşınmazla takas edilmesine ilişkin davalı idare işleminin davanın özeti bölümünde belirtilen nedenlerle iptali isteğiyle açılmıştır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2.maddesinin 1.fıkrasının a bendine göre idari işlemler hakkında Danıştay’da dava açmak yetkisi, ancak bu işlemlerden dolayı menfaatleri ihlal edilen kişilere aittir. Dava dosyasının incelenmesinden; davacıya ait iken meydan yapımı için kamulaştırılan taşınmazın kamulaştırma amacına tahsis edilmeyen 35 m2. lik bölümü ile kapanan yol ve başka kişilerin taşınmazlarının kamulaştırmadan arta kalan bölümlerin birleştirilmesiyle oluşturulan ve inşaata elverişli hale getirilen belediyeye ait parselin üçüncü kişiye ait parselle takas edildiği, belediyeye ait parselle davacının kamulaştırma nedeniyle bir ilişkisinin kalmadığı anlaşıldığından davacının söz konusu takas işlemine karşı açmış olduğu davada dava ehliyeti kabul edilemez. Açıklanan nedenlerle davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 15.maddesinin 1.fıkrasının b bendi uyarınca ehliyet yönünden reddi ne karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/897 K: 1991/3120 T: 17/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/1124 K: 1983/2962 T: 30.9.1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/3386 K: 1983/3162 T: 14/10/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1984/1301 K: 1985/345 T: 20.2.1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/4712 K: 1983/1043 T: 14/03/1983 6785 sayılı İmar Yasasının 41.maddesi kapsamında esasen belediye malı olan veya imar ve yol istikamet planlarının tatbiki dolayısıyla istimlakten artan parçalarla istikameti değiştirilen veya kapanan yol ve meydanlarda hasıl olan sahalardan müstakil inşaata elverişli olmayan parça satışlarının 2490 sayılı Kanuna tabi olmaması nedeniyle satış işleminin iptalinde isabetsizlik olmadığı Dava, mülkiyeti belediyeye ait taşınmazın yol fazlası kısmının imar Yasasının 41.maddesi uyarınca davacıya satılmasına ilişkin belediye encümeni kararını iptal eden belediye encümeni kararının davanın özeti bölümünde belirtilen nedenlerle iptali isteğiyle açılmıştır. 6785 sayılı İmar Yasasının 41.maddesinde “Belediyeler esasen belediye malı olan veya imar ve yol istikamet planlarının tatbiki dolayısıyla istimlakten artan parçalarla istikameti değiştirilen veya kapanan yol ve meydanlarda hasıl olan sahalardan müstakil inşaata elverişli olmayan parçaları, bitişiğindeki arsa veya bina sahibine bedel takdir suretiyle satmak … komşu gayrimenkul sahibi takdir edilen bedelle satın almaktan imtina ederse şuyulandırılıp sattırmak suretiyle değiştir meye selahiyetlidir” kuralı yer almıştır. Dava konusu olayda ise, davacıya ait parselin bitişiğinde bulunan mülkiyeti belediyeye ait (35) parselin bir bölümünün yolda kalması üzerine yol fazlası ve müstakil inşaata elverişli olmayan kısmın davacıya encümen kararıyla satıldığı, dava konusu encümen kararıyla da yapılan satış işleminin 2490 sayılı Artırma, Eksiltme ve İhale Kanunu hükümlerine aykırı olduğu gerekçesiyle anılan satış kararının iptal edildiği dosyanın incelenmesinden anlaşılmıştır. İptal edilen satış kararının, İmar Yasasının yukarıda değinilen 41.maddesi hükmüne uygun bulunması, bu madde hükmü uyarınca yapılacak satışların 2490 sayılı yasa kurallarına tabi bulunmaması ve yol fazlası yerin de bitişik parselin sahibi davacıya satılmasının gerekli olması nedeniyle satış kararının iptal edilmesinde yasaya uyarlık yoktur. Açıklanan nedenlerle, dava konusu belediye encümeni kararının iptaline, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1983/355 K: 1981/2020 T: 25/01/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/3427 K: 1983/549 T: 07/02/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/801 K: 1987/135 T: 13/02/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/1011 K: 1988/1501 T: 30/11/1988 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/2800 K: 1983/969 T: 08/03/1983 Müstakil inşaata elverişli parselin satışının mümkün olamayacağı Dava, davacının sahibi olduğu parselin yanındaki yolun kapanmasıyla oluşan 39,40 m2 alanlı 42 sayılı parselin 6785 sayılı Yasanın 41.maddesi uyarınca 22 sayılı parsel sahibi olan …’a satışına ilişkin belediye encümeni kararının davanın özeti bölümünde belirtilen nedenlerle iptali istemiyle açılmıştır. 6785 sayılı Yasanın 1605 sayılı Yasayla değişik 41.maddesine göre Belediyeler esasen belediye malı olan veya imar ve yol istikamet planlarının tatbiki dolayısıyla istimlaktan artan parçalarla istikamet değiştirilen veya kapanan yol ve meydanlardan hasıl olan sahalardan müstakil inşaata elverişli olmayan parçaların bitişiğindeki arsa veya bina sahibine bedel takdiri suretiyle satmak, gayrimenkul sahiblerinin, yola giden yerlerden dolayı tahakkuk eden istihkakları ile ve bedel takdiri suretiyle değiştirmek ve komşu gayrimenkul sahibi takdir edilen bedelle satın almaktan imtina ederse, şuyulandırıp sattırmak suretiyle imar planına uygunluğu sağlamakla vazifelidir. Olayda ise, Dairemizin ara kararı üzerine davalı idarece gönderilen Belediye Hukuk Müşavirliğinin yazısında; satışa konu olan parselin imar planında ticari alanda kaldığı ve müstakil inşaata elverişli bulunduğu belirtildiğinden dava konusu satış işleminde yukarıda anılan Yasa kuralına uyarlık görülmemiştir. Açıklanan nedenle dava konusu belediye encümeni kararının iptaline karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/897 K: 1991/3120 T: 17/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/2634 K: 1983/2462 T: 07/06/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1984/1301 K: 1985/345 T: 20.2.1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1988/2780 K: 1990/281 T: 28/02/1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/3427 K: 1983/549 T: 07/02/1983 İmar kanununun 41.maddesine göre yapılan satış işlemlerinde 2490 sayılı yasa kurallarının uygulanması mümkün bulunmadığından, yol artığı yerin davacıya satışı işleminin 2490 sayılı yasa gereğince açık artırma usulünün uygulanması gerektiği gerekçesiyle geri alınmasında isabet görülmediği Dava, davacıya ait taşınmazın bitişiğinde bulunan ve yol artığı olan belediyeye ait parsellerin 6785 sayılı Yasanın 41.maddesi uyarınca davacıya satışına ilişkin işlemi, satış yapılırken 2490 sayılı Yasanın Ek 41.maddesinde belirtilen yöntemlerin uygulanması gerekirken bu yola gidilmediği nedeniyle iptal eden belediye encümeni kararının davanın özeti bölümünde belirtilen nedenlerle iptali istemiyle açılmıştır. 6785 sayılı Yasanın 41.maddesinde; esasen belediye malı olan veya imar ve yol istikamet planlarının uygulanması nedeniyle kamulaştırmadan artan parçalarla istikameti değiştiren veya kapanan yol ve meydanlardan oluşan alanlardan bağımsız yapılanmaya elverişli olmıyan parçaları, bitişiğindeki arsa veya bina sahibine bedel takdiri suretiyle satmaya belediyelerin yetkili olduğu, bu maddeye göre yapılacak bedel takdirleri ile bu bedellere itiraz şekillerinin 6830 sayılı Yasa kurallarına tabi bulunduğu belirtilmiştir. Olayda; yol artığı olan ve belediyeye ait bulunan parsellerin davacının taşınmazlarına bitişik olması nedeniyle bedel takdiri suretiyle da vacıya satıldığı; satış işleminin ise 2490 sayılı Yasa Kuralları gereğince … lirayı geçen değerdeki satışlarda açık artırma usulünün uygulanması gerektiği gerekçesiyle geri alındığı anlaşılmıştır. Ancak İmar Kanununun 41.maddesine göre yapılan satış işlemlerinde 2490 sayılı Yasa kurallarının uygulanması mümkün bulunmadığından tesis edilen işlemde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle dava konusu Belediye Encümeni kararının iptaline karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1997/6715 K: 1998/6136 T: 09/12/1998 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/3487 K: 1982/43 T: 26/01/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/1275 K: 1982/1352 T: 04/05/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1983/355 K: 1981/2020 T: 25/01/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1983/355 K: 1981/2020 T: 25/01/1983 Belediyeye ait dereüstü boşluğun ticari blokların imar planına uygunluğunu sağlamak amacıyla komşu parsel sahibine satışında mevzuata aykırılık olmadığı Dava, belediyeye ait 23 m2 lik taşınmazın, bitişik parsel sahibi T.Yurttaş’a satılmasına ilişkin Belediye Encümeni kararının; davanın özeti bölümünde belirtilen nedenlerle iptali istemi ile açılmıştır. 6785 sayılı Yasanın 41.maddesinde; Belediyelerin, esasen belediye malı olan veya imar ve yol istikamet planlarının tatbiki dolayısıyla istimlakten artan parçalarla, istikameti değiştirilen veya kapanan yol ve meydanlarda hasıl olan sahalardan müstakil inşaata elverişli olmayan parçaları, bitişiğindeki arsa veya bina sahibine bedel takdiri suretiyle satmak ile vazifeli olduğu hükme bağlanmıştır. Dava dosyasının incelenmesinden dere üzerindeki boşluğuna dere kenarındaki dükkan sahiplerinin istekleri üzerine bu kişilere satışına karar verilmesine ilişkin 20.6.1974 günlü Belediye Encümeni kararı uyarınca, dava konusu yerin 10.2.1981/günlü dilekçesi üzerine, dere kenarında ve caddeye cepheli dükkanı bulunan 23 m2 lik dere üstü boşluğa sınır parsel sahibi T: Yurttaş isimli şahsa 12.2.1981/günlü Belediye Encümeni kararı ile satılmasında, bu satışla, ticari bloklar imar planına uygun hale geldiği cihetle yukarıda açıklanan yasa hükmüne aykırılık görülmemiştir. Kaldı ki, 29.6.1974 günlü, Belediye Encümeni kararının alınmasından çok sonra T.Yurttaş adına satış kararı verilmesi üzerine davacı tarafından ilk kez vaki başvurunun reddedilmesinde isabetsizlik bulunmamaktadır. Bu nedenle davanın reddine karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/897 K: 1991/3120 T: 17/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/1124 K: 1983/2962 T: 30.9.1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/3386 K: 1983/3162 T: 14/10/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1984/1301 K: 1985/345 T: 20.2.1985 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/7140 K: 2005/4038 T: 11/07/2005 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 17.maddesinin 3. fıkrasına göre yapılacak olan satışların devlet ihale kanununa tabi olmadığından belediye meclisinden satış için önceden karar alınması gerekmediği, müstakil inşaat yapmaya müsait olan parseldeki hissenin diğer hissedara satışında belediye encümenlerinin yetkili bulunduğu, uyuşmazlık konusu taşınmazdaki belediye hissesinin satışına ilişkin olarak anılan maddedeki şartların bulunup bulunmadığı araştırılıp sonucuna göre yeni bir karar verilmesi gerektiği İstemin Özeti: İstanbul 4. İdare Mahkemesinin 30.4.2003 günlü, E:2002/765, K:2003/586 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Uyuşmazlık konusu olayda belediye hissesinin satışı konusunda 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 17. maddesindeki koşulların bulunup bulunmadığı yönünden inceleme yapılmadan karar verilmiştir. Bu nedenle temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerekeceği düşünülmektedir. Danıştay Savcısı Düşüncesi: İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nedenlerin bulunması gerekmektedir. Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, söz konusu maddede yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, istemin reddi ile temyiz edilen Mahkeme kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, İstanbul, Avcılar, Cihangir Mahallesi, ? pafta, ? parsel sayılı 18395 m2 yüzölçümlü arsa ile ilgili olarak Avcılar Belediyesinin 2722/18395 hissesinin satışına ilişkin 16.4.2002 günlü, 394 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dosyanın incelenmesinden, dava konusu işlemle 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 17. maddesi kapsamında olduğu belirtilen belediye hissesinin 2886 sayılı Yasanın 45. maddesi uyarınca ihaleyi kazanan ?’ya satılmasına karar verildiği, 1580 sayılı Belediye Kanunu’nun 70. maddesinin 11. bendine göre belediyeye ait bir gayrimenkulün satışı hakkında belediyenin karar organı olan belediye meclisi tarafından karar verilmesi gerekirken belediye encümeni tarafından tesis edilen dava konusu işlemde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığının anlaşıldığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş; bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. 1580 sayılı Belediye Kanununun 70.maddesinin 11.fıkrasında, yararı umuma ait belediye taşınmaz mallarının bir hizmete tahsis edilmesine, tahsis yer ve amacının değiştirilmesine veya gelir getiren bir mülk haline dönüştürülmesine belediye meclislerinin karar vereceği hüküm altına alınmıştır. 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun uyuşmazlık tarihinde yürürlükte bulunan 1.maddesi hükmü uyarınca belediyenin özel mülkiyetinde olan taşınmazların satışı Devlet İhale Kanununda yazılı hükümlere tabidir. Yine aynı Kanununun 13.maddesi gereğince de belediyelere ait ihaleler belediye encümenince yürütülmektedir. Dolayısıyla belediyenin özel mülkiyetinde olan bir taşınmazın 2886 sayılı Yasa hükümlerine göre yapılacak ihale suretiyle satışının önce belediye meclisince uygun bulunması, buna dayalı olarak da ihalenin belediye encümenince yürütülmesi gerekmektedir. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 17.maddesinin 3.fıkrasında ise, Belediye veya Valilikler ile şüyulu olan müstakil inşaat yapmaya müsait bulunan imar parsellerinde, belediye veya valiliklerin hisselerini parselin diğer hissedarlarına bedel takdiri suretiyle satmaya, ilgililer satın almaktan imtina ederse şüyuunun izalesi suretiyle sattırmaya yetkili olduğu hükme bağlanmıştır. Dosyanın incelenmesinden, İstanbul, Avcılar, Cihangir Mahallesi, ? pafta ? parsel sayılı 18395 m2 yüzölçümlü taşınmazın 2722 m2 lik kısmın davalı idarenin hisseli olarak malik bulunduğu, imar planında Taks=0,50, Kaks:1.00 ve ifraz şartı minumum 3000 m2 olup, bu hissenin müstakil yapılaşmaya elverişli bulunmadığı, parsel hissedarlarının 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 17. maddesine dayanılarak belirlenecek arsa değeri üzerinden belediye hissesini satın almak istedikleri, davalı idarece belediye meclisinin 7.4.1994 günlü, 29 sayılı kararına istinaden belediye hissesinin satış işlemlerine 11.3.2003 günlü başkanlık onayı ile başlandığı, belediye encümeninin 19.3.2003 günlü, 305 sayılı kararı ile idarece belirlenen muhammen bedelle 3194 sayılı Yasanın 17. maddesine dayanılarak 2886 sayılı Yasanın 45. maddesine göre ihaleye çıkarıldığı ve dava konusu işlemle ihale suretiyle satışının gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır. 3194 sayılı Yasanın 17.maddesinin 3.fıkrasına göre yapılacak olan satışlar Devlet İhale Kanununa tabi olmadığına göre belediye meclisinin satış için önceden karar alması gerekmediğinden müstakil inşaat yapmaya müsait olan parseldeki hissenin diğer hissedara İmar Kanunu uyarınca satışında belediye encümenleri yetkili bulunmaktadır. Bu durumda, 5860 parsel sayılı taşınmazdaki belediye hissesinin satışına ilişkin olarak 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 17. maddesindeki şartların bulunup bulunmadığı araştırılıp sonucuna göre yeni bir karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle İstanbul 4. İdare Mahkemesinin 30.4.2003 günlü, E:2002/765, K:2003/586 sayılı kararının BOZULMASINA, 16,09 YTL (16.090.000.-TL.) karar harcı ile fazladan yatırılan 11,97 YTL (11.970.000.-TL.) harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 11.7.2005 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1997/6715 K: 1998/6136 T: 09/12/1998 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/897 K: 1991/3120 T: 17/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/3487 K: 1982/43 T: 26/01/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/1275 K: 1982/1352 T: 04/05/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/2933 K: 1982/1760 T: 1.6.1982 Dava konusu taşınmazın; 6785 sayılı Kanunun 41. maddesine göre yol fazlası olup olmadığı, müstakilen inşaata elverişli bulunup bulunmadığı ve mülkiyetinin kime ait olduğu araştırılmadan satışına dair belediye meclisince verilen kararın, İl İdare Kurulunca iptalinde isabetsizlik yoktur.     İstemin Özeti: Yol fazlası 134,93 m2’lik taşınmazın satışının iptaline ilişkin 29/5/1979 günlü, 1449 sayılı İl İdare Kurulu kararının bu konuda Kaymakamının itiraz etme, İl İdare Kurulunun da karar alma yetkisi bulunmadığı, 1580 sayılı Kanunun 73. maddesindeki 10 günlük itiraz süresinin geçirildiği, taşınmazın belediye mülkiyetinde olup olmadığı ve yol fazlası bulunup bulunmadığı hususlarının kesinlik arz etmediği, ileri sürülerek iptali istenilmektedir. Savcı A.N.Ç.’nun Düşüncesi: ……. ili, ……. ilçesi ……. Mahallesi Eski Panayır mevkiinde bulunan 134,93 m2 den ibaret yerin, yol fazlası olduğundan bahisle başkasına satışına ilişkin 27.2.1979 tarihli belediye meclis kararını, kaymakamlığın itirazı üzerine iptal eden İl İdare Kurulu kararı dava konusu edilmiştir. 1580 sayılı Yasanın 73. maddesinde, belediye meclislerinin 71 ve 73. maddelerle ilgili olmayan kararlarına karşı ilan tarihinden itibaren belediye reisi veya alakadarlar tarafından on gün içinde vilayete itiraz olunabileceği ve itirazlarla ilgili olarak kaymakamın mütalaası alınmak suretiyle İl İdare Kurulunca karara bağlanacağı belirtilmiştir. 1580 sayılı Yasanın 17 ve 72. maddeleri ile ilgilisi bulunmayan belediye meclisi kararının, kaymakamın başvurusu üzerine İl İdare Kurulunca incelenmesinde söz konusu 73. madde hükmüne aykırılık bulunmadığı gibi, itirazın süresinde yapılmadığına ve İl İdare Kumlunun oluşum tarzına ilişkin davacı iddiası da yerinde değildir. 6785 sayılı Yasanın değişik 41. maddesi, belediyenin malı olan veya imar ve yol istikamet planlarının tatbiki dolayısıyla istimlakten artan parçalarla istikameti değiştirilen veya kapanan yol ve meydanlardan hasıl olan sahalardan müstakil inşaata elverişli olmayan parçalan bitişikteki arsa veya bina sahiplerine bedel takdiri suretiyle satmaya belediyelerin yetkili olduğunu hükme bağlamıştır. Diğer taraftan, 6785 sayılı Yasanın 41. maddesi kapsamına girmeyen belediyeye ait arsaların satış şekli, 2490 sayılı Yasanın 65. maddesinde gösterilmiştir. Dava dilekçesinde satışı yapılan arsanın belediyeye aidiyeti ile yol fazlası olup olmadığının, kesinlikle belli olmadığı belirtilmektedir. Mülkiyet durumu ile yol fazlası olup olmadığı kesinlikle belli olmayan ve müstakil inşaata elverişli bulunup bulunmadığı araştırılmayan bir taşınmaz malın, yol fazlası olduğundan bahisle komşu parsel veya bina sahibi dahi olup olmadığına bakılmaksızın herhangi bir kimseye satışında yukarıda sözü edilen Yasa hükümlerine uyarlık bulunmadığından bu konuya ilişkin belediye encümen kararını iptal eden İl İdare Kumlu kararına yönelik davanın reddi gerekeceği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay 6. Dairesisince duruşma için önceden belli edilen 1.6.1982 gününde davacı ve davalı idare temsilcilerinin gelmediği görülerek duruşma açılmadı. Aynı gün Tetkik Hakimi Ö.Ş.’nın açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği düşünüldü: Dava, yol fazlası 134,93 m2 lik taşınmazın satışının iptaline ilişkin 29.5.1989 günlü. 1449 sayılı İl İdare Kurulu kararının davanın özeti bölümünde belirtilen nedenlerle iptali isteğiyle açılmıştır. 1580 sayılı Yasanın 73. maddesinde, belediye meclislerince verilen ve 71 ve 72. maddelerle ilgili bulunmayan kararlara karşı ilan tarihinden itibaren on gün içinde belediye reisi veya alakadarlar tarafından vilayete itiraz edilebileceği ve bu itirazların kaymakamın mütalaası alındıktan sonra İl İdare Kurulunca karara bağlanacağı kurala bağlanmış olup, dava konusu belediye meclisi kararı yukarda anılan Yasanın 71 ve 72. maddeleriyle ilgili bulunmadığından Kaymakamın başvurusu üzerine İl İdare Kurulunca incelenip karar verilmesinde 73. maddeye aykırılık olmayıp, davacının itirazın süresinde yapılmadığı yolundaki iddiası da yerinde görülmemiştir. 6785 sayılı Yasanın 1605 sayılı Yasayla değişik 41. maddesinde esasen belediyenin malı olan veya imar ve yol istikamet planlarının tatbiki dolayısıyla istimlakten artan parçalarla istikameti değiştirilen veya kapanan yol ve meydanlarda hasıl olan sahalardan müstakil inşaata elverişli olmayan parçaları bitişiğindeki arsa veya bina sahibine satmaya belediyelerin yetkili olduğu hükme bağlanmıştır. Dava dosyanın incelenmesinden dava konusu taşınmazın yol fazlası olup olmadığı, müstakilen inşaata elverişli bulunup bulunmadığı ve mülkiyetinin kime ait olduğu hususlarının araştırılmadığı anlaşılmakta olup, sözü edilen yerin yukarda belirtilen Yasa kuralına aykırı biçimde belediye meclisince satışına karar verilmesi nedeniyle anılan satış kararının İl İdare Kumlunun 29.5.1979 günlü 1449 sayılı kararı ile iptal edilmesinde isabetsizlik görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle dayanıksız davanın reddine peşine alınan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, 1.6.1982 gününde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2003/7140 K: 2005/4038 T: 11/07/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/6715 K: 1998/6136 T: 09/12/1998 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/897 K: 1991/3120 T: 17/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/1275 K: 1982/1352 T: 04/05/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/1275 K: 1982/1352 T: 04/05/1982 Belediyenin paydaşı olduğu ancak müstakilen inşaata elverişli bulunmayan taşınmazın belediyeye ait bölümünün, daha önce taşınmazı kamulaştırılan şahsa satışında İmar Kanununun 41. maddesinin 2. fıkrasına uyarlık bulunmadığı. Dava, 17 (64) parsel sayılı taşınmazın belediyeye ait olan 29.37 m2 lik hissesinin 3. bir şahsa satılmasına ilişkin belediye encümeni kararının davanın özeti bölümünde belirtilen nedenlerle iptali istemiyle açılmıştır. 6785 sayılı İmar Yasasının 41.maddesinin 2.fıkrasında; esasen belediye malı olan veya imar veya yol istikamet planlarının tatbiki dolayısıyla istimlaktan artan parçalarla istikameti değiştirilen veya kapanan yol ve meydanlarda hasıl olan sahalardan müstakil inşaata elverişli olanları, gayrımenkullerden umumi hizmet için belediyece yeri alınan şahısların muvafakatları halinde istihkaklarına karşılık olarak bedel takdiri ve icabında teadil temini suretiyle değiştirmeye belediyelerin yetkili olduğu kurala bağlanmıştır. Dava konusu uyuşmazlıkta ise, esasen belediye malı olan ancak müstakil inşaata elverişli olmayan bir taşınmazın Mahmut Germi’nin daha önce kamulaştırılan taşınmazına karşılık verildiği anlaşılmış olup, yukarıda açıklanan 41.maddenin 2.fıkrası hükmü karşısında müstakil inşaata elverişli olmayan kısmın bu şekilde değiştirilmesi işleminde mevzuata uyarlık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenle 17 parsel sayılı taşınmazdaki 29,37 m2 lik belediye hissesinin Mahmut Germi’ye satılmasına ilişkin belediye encümeni kararının iptaline karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2003/7140 K: 2005/4038 T: 11/07/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/6715 K: 1998/6136 T: 09/12/1998 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/897 K: 1991/3120 T: 17/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/3487 K: 1982/43 T: 26/01/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1979/3487 K: 1982/43 T: 26/01/1982 Belediye adına tescil edilen çıkmaz sokağın teşekkül eden imar durumuna göre bitişikteki iki parsel sahibine satışının yapılması gerekirken, sözü edilen yerin tamamının sadece bir parsel sahibine satılmasının 6785 sayılı İmar Kanununun 41. maddesine aykırı olduğu. Dava, davacılara ait 3 parsele bitişik olan, 35 parsel sayılı taşınmazın satılmasına ilişkin Belediye Encümeni kararının davanın özeti bölümünde öne sürülen nedenlerle iptali isteğiyle açılmıştır. 6785 sayılı Yasanın 1605 sayılı Yasa ile değişik 41.maddesinde, belediyelerin esasen belediye malı olan veya imar ve yol istikamet planlarının tatbiki dolayısıyle istimlakten artan parçalarla istikameti değiştirilen veya kapanan yol ve meydanlarla hasıl olan sahalardan müstakil inşaata elverişli olmayan parçaları bitişiğindeki arsa veya bina sahibine bedel takdiri suretiyle satmaya vazifeli olduğu hükme bağlanmıştır. Olayda, davacıların taşınmazları üzerinde 1977 yılında Belediyenin onayladığı projeye göre bina yaptıkları, onaylı proje uyarınca bitişik çıkmaz sokağa binanın kapı ve pencerelerinin açıldığı ve balkon yapıldığı, Belediye adına tescil edilen ve 35 parsel sayısını alan çıkmaz sokağın ise, dava konusu kararla 2490 sayılı Kanuna göre, 34 parsel sahibine pazarlık suretiyle satışına karar verildiği dosyanın incelenmesinden anlaşılmaktadır. Davacı idarece çıkmaz sokak olarak kullanılan yerin bitişik parsel sahiplerinden hangisi için kısmen veya tamamen gerekli olduğu tesbit edildikten sonra satışın gerçekleştırılmesı, eğer teşekkül eden imar durumuna göre her iki parselin de bu yere ihtiyacı varsa, parsel sahiplerine tebligat yapılarak yine bedel takdiri suretiyle satışın her iki parsel sahibine de yapılması gerekirken, söz konusu yerin tamamının sadece 34 sayılı parsel sahibine pazarlık yolu ile satılmasında yukarıda anılan yasa kuralına uyarlık görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle dava konusu belediye encümeni kararının iptaline karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2003/7140 K: 2005/4038 T: 11/07/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/6715 K: 1998/6136 T: 09/12/1998 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/897 K: 1991/3120 T: 17/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 2006/5630, K: 2008/423 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/897 K: 1991/3120 T: 17/12/1991 3194 sayılı İmar Kanununun 17. maddesine göre yapılan satış işleminde taşınmazın değerinin takdir komisyonu tarafından belirlenen bedelin üzerinde saptanmasında isabet bulunmadığı. Dava; yol fazlasının davacıya satışına ilişkin Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, yol fazlası alanlar hakkında uygulanacak işlemlerin 3194 sayılı İmar Kanununun 17. maddesinde düzenlendiği, aynı maddede bedel takdiri ve bedellere itiraz şekillerinin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerine tabi olduğu kuralının yer aldığı, 2942 sayılı yasada ise, bedel takdirinin takdir komisyonlarınca yapılacağının belirtildiği, dava dosyasının incelenmesinden, satışı öngörülen yol fazlasına ilişkin bedelin takdir kıymet komisyonunca belirlendiği ancak bu bedelin Belediye encümenince yerinde görülmeyerek bedelin artırılması yoluna gidildiğinin anlaşıldığı, Belediye encümeninin yukarıda yazılı Yasa hükümleri gereği bedelin arttırılması yönünden bir yetkisinin bulunmadığı, işlemde bu nedenle mevzuata uyarlık görülmediği gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu İstanbul 1.İdare Mahkemesi kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2003/7140 K: 2005/4038 T: 11/07/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/6715 K: 1998/6136 T: 09/12/1998 Danıştay 6. Dairesi E: 2014/7813 K: 2015/4418 Danıştay 6. Dairesi E: 2001/4741 K: 2002/5010 12/11/2002 Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 1996/13828 K: 1996/14754 T: 22.10.1996 Yol fazlası taşınmazın bedeli karşılığı davacıya devri ve fazla alınan bedelin iadesi davasında, belediye encümeninin Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre kıymet takdir komisyonunca biçilen değeri değiştirme yetkisi bulunmadığından ve davalı idare tarafından da bedele itiraz davası açılmadığından, kıymet takdir komisyonunca biçilen değerden fazlasının geri verilmesi gerekirken, gereksiz bilirkişi incelemesi yaptırılması ve bu raporda belirlenen değer fazlasının iadesine karar verilmesi değildir. Taraflar arasındaki yol fazlası taşınmazın, bedeli mukabilinde davacıya devri ve fazla alınan bedelinin indirilmesi davasının, kısmen kabulüne dair verilen hükmün Yargıtay’ca incelenmesi taraf vekillerince verilen dilekçelerle istenilmiş, davacı vekilince de temyiz dilekçesinde duruşma isteminde bulunmuş olmakla; dosyadaki kağıtlar okunup iş anlaşıldıktan sonra, gereği görüşülüp düşünüldü: K: Dava, yol fazlası olup bedeli mukabilinde bitişik parsel maliki davacıya devredilen taşınmaz için fazla alınan bedelin istirdatı istemine ilişkindir. Davalı idarenin temyiz itirazları yerinde değildir. Davacı vekilinin temyizine gelince: İmar Kanununun 17. maddesi uyarınca belediyeler, müstakil inşaata elverişli olmayan parçalara bitişiğindeki arsa veya bina sahibine bedel takdiri suretiyle satmaya yetkilidir. Davaya konu teşkil eden 62 m²’lik yol fazlasının, bitişik parsel malikine devri konusunda taraflar anlaşmışlar ve İmar Kanununun sözü edilen maddesinin son fıkrası uyarınca, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun hükümlerine uygun olarak bedel takdiri de yapılmıştır. Bu fıkra uyarınca bedel takdiri ve buna karşı itirazlar 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre yapılması gerekirken, belediye encümeninin kararıyla taşınmazın değeri artırılmış, davacı da itiraz hakkını saklı tutarak, encümence kararlaştırılan bedeli ödemek suretiyle taşınmazın kendine devrini sağlamıştır. Mahkemece, taşınmaz mal değerinin tespiti için bilirkişi incelemesi yaptırılmış ve tespit edilen değerden fazlası için alınan bedelin iadesine karar verilmiştir. 1 – Yukarıda açıklandığı üzere, belediye encümeninin Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre kıymet takdir komisyonunca biçilen değeri değiştirme yetkisi bulunmadığından ve davalı idare tarafından da bedele itiraz davası açılmadığından, kıymet takdir komisyonunca biçilen değerden fazlasının geri verilmesine karar vermek gerekirken, lüzum olmadan bilirkişi incelemesi yaptırılması ve bilirkişi raporunda biçilen değerden fazlasının iadesine karar verilmesi, 2 – Borçlar Kanununun 105. maddesi uyarınca, alacaklının dûçar olduğu zarar, geçmiş günler faizinden fazla olduğu surette, borçlu kendisine hiçbir kusur isnat edilemeyeceğini ispat etmedikçe, bu zararı dahi tazmin ile mükelleftir. Davacı belediye tarafından haksız olarak istenilen fazla bedeli ödemek için, repodaki parasını çektiğini ve bu şekilde zararının temerrüt faizi ile karşılanmasının mümkün olmadığını iddia ederek ayrıca munzam zarar talebinde bulunduğu ve bu hususta Dışbank yazısını ibraz ettiğine göre, bu husus tartışılmadan sadece % 30 temerrüt faizine hükmetmekle yetinilmesi, Doğru görülmemiştir. SONUÇ: Davacı vekilinin temyiz itirazları yerinde görüldüğünden, hükmün açıklanan nedenlerle HUMK: nun 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA), temyiz eden davacı vekili yararına “temyiz dilekçesinin verildiği günde yürürlükte bulunan Avukatlık Ücret Tarifesi uyarınca takdir olunan 6.000.000.- lira vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine ve peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde davacıya geri verilmesine, 22.10.1996 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 2006/14737 K:2007/1143 T:08.02.2007 Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 2004/8931 K: 2004/9431 T: 5.10.2004 Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 1992/12673 K: 1992/17617 T: 7.9.1992 Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 1994/10381 K: 1994/12506 T: 14.6.1994 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/6715 K: 1998/6136 T: 09/12/1998 Belediyeye ait uyuşmazlık konusu belediye encümeni kararı ile tespit edilen bedel üzerinden davacıya satışına karar verilmesi nedeniyle 2942 sayılı Yasa uyarınca kıymet takdir komisyonu tarafından tespit edilmiş bir bedelden söz edilemeyeceğinden idari işlem niteliğindeki bu karara karşı açılan davanın görüm ve çözümünün idari yargıya ait olduğu. … İdare Mahkemesinin … günlü, 1997/1111 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, … Pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazda bulunan belediye hissesinin … lira bedelle davacıya satışına ilişkin … günlü, … sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, anılan taşınmazda davacı ile davalı idarenin hissedar olduğu, davacının belediye hissesini satın almak için yaptığı başvuru üzerine 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 17.maddesi uyarınca 2942 sayılı yasaya göre ilçe kıymet takdir komisyonunca … lira bedel takdir edildiği ancak dava konusu karar ile belediyeye ait hissenin … lira bedelle satılmasına karar verildiği anlaşıldığından, takdir edilen bedelle ilgili uyuşmazlığın görüm ve çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 17.maddesinde, bedel takdirlerinin ve bu bedele itiraz şekillerinin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu uyarınca yapılacağı hükmüne yer verilmiştir. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 11.maddesinde de, kıymet takdirinin Kanunun öngördüğü biçimde oluşturulacak Kıymet Takdir Komisyonunca yapılacağı aynı Kanunun 14.maddesinde de bu Komisyonca belirlenecek bedele karşı açılacak davaların görüm ve çözümünün adli yargı yerine ait olduğu kurala bağlanmıştır. Dava dosyasının incelenmesinden, davacının hissedarı bulunduğu taşınmazdaki belediye hissesini satın almak üzere yaptığı başvuru sonucu belediyeye ait hissenin kıymet takdir komisyonunca takdir edilen … TL. bedelle satılmasının teklif edilmesine karşın hisse bedelinin … lira olarak dava konusu belediye encümeni kararıyla belirlendiği ve belirlenen bu bedel üzerinden satılmasının öngörüldüğü anlaşılmaktadır. Bu durumda 2942 sayılı Yasa’ya göre bir bedel tespitinin söz konusu olmaması, bir idari işlem niteliğinde olan dava konusu belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılan davanın da görüm ve çözümünün idari yargı yerine ait olması nedeniyle davayı görev yönünden reddeden mahkeme kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesinin … günlü, 1997/1111 sayılı kararının BOZULMASINA, karar verildi. (MT/ES) Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2011/8665 K: 2013/9005 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3692 K: 1999/4794 T: 13.10.1999 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/59 K: 1986/978 T: 18/11/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/7161 K: 2005/4737 T: 14/10/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/7140 K: 2005/4038 T: 11/07/2005 3194 sayılı imar kanunu’nun 17. maddesinin 3.fıkrasına göre yapılacak olan satışların devlet ihale kanununa tabi olmadığından belediye meclisinden satış için önceden karar alınması gerekmediği, müstakil inşaat yapmaya müsait olan parseldeki hissenin diğer hissedara satışında belediye encümenlerinin yetkili bulunduğu, uyuşmazlık konusu taşınmazdaki belediye hissesinin satışına ilişkin olarak anılan maddedeki şartların bulunup bulunmadığı araştırılıp sonucuna göre yeni bir karar verilmesi gerektiği hk. İstemin Özeti: İstanbul 4. İdare Mahkemesinin 30.4.2003 günlü, E: 2002/765, K: 2003/586 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi İsmet Can’ın Düşüncesi: Uyuşmazlık konusu olayda belediye hissesinin satışı konusunda 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 17. maddesindeki koşulların bulunup bulunmadığı yönünden inceleme yapılmadan karar verilmiştir. Bu nedenle temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerekeceği düşünülmektedir. Danıştay Savcısı İbrahim Erdoğdu’nun Düşüncesi: İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nedenlerin bulunması gerekmektedir. Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, söz konusu maddede yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, istemin reddi ile temyiz edilen Mahkeme kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay 6. Dairesisince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, İstanbul, Avcılar, Cihangir Mahallesi, ? pafta, ? parsel sayılı 18395 m2 yüzölçümlü arsa ile ilgili olarak Avcılar Belediyesinin 2722/18395 hissesinin satışına ilişkin 16.4.2002 günlü, 394 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dosyanın incelenmesinden, dava konusu işlemle 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 17. maddesi kapsamında olduğu belirtilen belediye hissesinin 2886 sayılı Yasanın 45. maddesi uyarınca ihaleyi kazanan ?’ya satılmasına karar verildiği, 1580 sayılı Belediye Kanunu’nun 70. maddesinin 11. bendine göre belediyeye ait bir gayrimenkulün satışı hakkında belediyenin karar organı olan belediye meclisi tarafından karar verilmesi gerekirken belediye encümeni tarafından tesis edilen dava konusu işlemde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığının anlaşıldığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş; bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. 1580 sayılı Belediye Kanununun 70.maddesinin 11.fıkrasında, yararı umuma ait belediye taşınmaz mallarının bir hizmete tahsis edilmesine, tahsis yer ve amacının değiştirilmesine veya gelir getiren bir mülk haline dönüştürülmesine belediye meclislerinin karar vereceği hüküm altına alınmıştır. 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun uyuşmazlık tarihinde yürürlükte bulunan 1.maddesi hükmü uyarınca belediyenin özel mülkiyetinde olan taşınmazların satışı Devlet İhale Kanununda yazılı hükümlere tabidir. Yine aynı Kanununun 13.maddesi gereğince de belediyelere ait ihaleler belediye encümenince yürütülmektedir. Dolayısıyla belediyenin özel mülkiyetinde olan bir taşınmazın 2886 sayılı Yasa hükümlerine göre yapılacak ihale suretiyle satışının önce belediye meclisince uygun bulunması, buna dayalı olarak da ihalenin belediye encümenince yürütülmesi gerekmektedir. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 17.maddesinin 3.fıkrasında ise, Belediye veya Valilikler ile şüyulu olan müstakil inşaat yapmaya müsait bulunan imar parsellerinde, belediye veya valiliklerin hisselerini parselin diğer hissedarlarına bedel takdiri suretiyle satmaya, ilgililer satın almaktan imtina ederse şüyuunun izalesi suretiyle sattırmaya yetkili olduğu hükme bağlanmıştır. Dosyanın incelenmesinden, İstanbul, Avcılar, Cihangir Mahallesi, ? pafta ? parsel sayılı 18395 m2 yüzölçümlü taşınmazın 2722 m2 lik kısmın davalı idarenin hisseli olarak malik bulunduğu, imar planında Taks=0,50, Kaks:1.00 ve ifraz şartı minumum 3000 m2 olup, bu hissenin müstakil yapılaşmaya elverişli bulunmadığı, parsel hissedarlarının 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 17. maddesine dayanılarak belirlenecek arsa değeri üzerinden belediye hissesini satın almak istedikleri, davalı idarece belediye meclisinin 7.4.1994 günlü, 29 sayılı kararına istinaden belediye hissesinin satış işlemlerine 11.3.2003 günlü başkanlık onayı ile başlandığı, belediye encümeninin 19.3.2003 günlü, 305 sayılı kararı ile idarece belirlenen muhammen bedelle 3194 sayılı Yasanın 17. maddesine dayanılarak 2886 sayılı Yasanın 45. maddesine göre ihaleye çıkarıldığı ve dava konusu işlemle ihale suretiyle satışının gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır. 3194 sayılı Yasanın 17.maddesinin 3.fıkrasına göre yapılacak olan satışlar Devlet İhale Kanununa tabi olmadığına göre belediye meclisinin satış için önceden karar alması gerekmediğinden müstakil inşaat yapmaya müsait olan parseldeki hissenin diğer hissedara İmar Kanunu uyarınca satışında belediye encümenleri yetkili bulunmaktadır. Bu durumda, 5860 parsel sayılı taşınmazdaki belediye hissesinin satışına ilişkin olarak 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 17. maddesindeki şartların bulunup bulunmadığı araştırılıp sonucuna göre yeni bir karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle İstanbul 4. İdare Mahkemesinin 30.4.2003 günlü, E: 2002/765, K: 2003/586 sayılı kararının BOZULMASINA, 16,09 YTL (16.090.000.-TL.) karar harcı ile fazladan yatırılan 11,97 YTL (11.970.000.-TL.) harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 11.7.2005 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2015/929 K: 2016/336 2.2.2016 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/5594 K: 2007/6553 Danıştay 6. Dairesi E: 2014/2387 K: 2014/4122 Danıştay 6. Dairesi E: 2014/5184 K: 2015/335 6. İMAR KANUNU 18. MADDE UYGULAMALARI YARGITAY KARARLARI Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/12036 K: 2004/12673 T:08.11.2004 İmar Kanununda belirtildiği üzere imar uygulamasıyla tecavüzlü duruma gelen yapılar bakımından muhtesat bedeli ödenmedikçe kaydı yeni edinen kişinin muhtesat sahibini imar parselinde men edemeyeceği gibi, ecrimisil istemesinin de olanaksız bulunduğu tartışmasızdır. Taraflar arasında görülen davada; davacı, tapulamada 1677 parselden 1550/8380 payı 21.6.1968 tarihinde kayden satın aldığını, fiili taksim sonucu kendisine isabet eden yere yapılandığını ve bahçe haline getirdiğini, Mamak Belediyesince bu yerde 2981-3290 Sayılı Yasa 10/c maddesi uygulaması yapıldığını, bina ve bahçesinin olduğu yerin 37129 ada 1 nolu parselde kaldığını bu yerin belediyece davalı hazineye kütüphane hizmetlerinde kullanılmak üzere temlik edildiğini, davalının ecrimisil ihbarnamesiyle 255.760.000-TL.ecrimisil isteyerek muaraza cıkardığını ileri sürerek davalının muarazasının meni kal bedelinin tesbit ve tahsili ile ecrimisille sorumlu olmadığının tesbitini istemiştir. Davalı hazine, 2886 Sayılı Yasanın 75. maddesine göre istenen ecrimisilin doğru olduğunu belirtip davanın reddini savunmuştur. Mahkemece davanın reddine ilişkin olarak verilen karar Dairece 2981-3290 Sayılı Yasanın 10/c maddesi veya 3194 Sayılı Yasanın 18. maddesi uygulamaları ile oluşan imar parsellerine el atma halinde muhtesat bedeli ödenmeksizin men, kal, ecrimisil istenemeyeceğinin yasa gereği olduğu mahkemenin bu konuda işin esasına girerek bir karar vermesi gereğine işaret edilerek bozulmuş, bozmaya uyularak davanın kabulüne karar verilmiştir. Karar, davalı vekili tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla; Tetkik Hakimi Özgül Bozkurtgil’in raporu okundu, düşüncesi alındı.Dosya incelendi geregi gorüşülüp düşünüldu: K: Dava, 3194 Sayılı Yasanın 18. maddesinden kaynaklanan muarazanın giderilmesi, imar uygulamasıyla davalı imar parselinde kalan tasınmazın muhtesat (kaim) bedelinın tahsili isteklerine ilişkindir. Davanın reddine ilişkin olarak kurulan hükmün bozulmasına dair kararda, çekişmeli yerin imar uygulaması sonucu davalı mülkiyetine geçtiği saptanarak eldeki dava ve istek bakımından 2981-3290 Sayılı Yasanın 10/c ve 3194 Sayılı Yasanın 18. madde hükümleri gözetilmek suretiyle bir hüküm kurulması gereğine işaret edilmiştir. Sözü edilen karar ve yasal düzenlemelerde belirtildiği üzere imar uygulamasıyla tecavüzlu duruma gelen yapılar bakımından muhtesat bedeli ödenmedikçe kaydı yeni edinen kişinin muhtesat sahibini imar parselinde men edemiyeceği gibi, ecrimisil istemesinin de olanaksız bulunduğu tartısmasızdır. Bu durumda, Mahkemece yukarıda acıklanan ilkeler gozetilerek davalı kayıt malikinin ecrimisil isteği yolundaki talebinin yerinde olmadıgı dıkkate alınıp idari yoldan ileri sürülen bu isteğin muaraza anlamında kabul edilmek suretiyle ecrimisil bakımından kurulan hükümde bir isabetsizlik yoktur. Ancak, davalının davacıya karşı bir el atmanın önlenmesi ve yıkım isteği yoktur. Bu durumda yukarıdaki düzenlemelere göre davacının çekişmeli taşınmazı kullanma hakkının sürdüğü kabul edilmelidir. Öyle ise; davalı tarafından açılmış bir dava olmadığı, davacı yararına muhtesat bedeli isteme hakkının henüz doğmadığı dikkate alınmalıdır. SONUÇ: Hal böyle olunca; muhtesat bedeline ilişkin talebin reddine karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu üzere hüküm kurulması isabetsizdir. Davalının temyiz itirazları yerindedir. Kabulüyle hükmün açıklanan nedenlerden ötürü HUMK: nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, 8.11.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1993/866 K: 1993/5535 T: 28.4.1993 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/2524 K: 2004/3027 T: 17.3.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2005/4973 K: 2005/5578 T: 204.05.2005 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/11454 K: 2004/12516 T: 04.11.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2005/1703 K: 2005/6037 T: 12.05.2005 Aktif dere yatakları, Türk Medeni Kanununun 715 (Eski 641 maddesi) ve 3402 Sayılı Kadastro Yasasının 16/c maddeleri hükümleri gereği kamu malı niteliğinde, özel mülkiyete konu olamayacak ve tescile tabi olmayan yerlerdendir. Bu nitelikteki taşınmazlarda her ne surette olursa olsun sicil oluşturulması olanaksızdır. Anılan taşınmazlarda imar uygulamaları yapılmış olması da taşınmazların değinilen nitelikleri bakımından yapılan idari işlemlere değer verilmesine neden teşkil etmez. Taraflar arasında görülen davada; davacı Hazine, Ş. Dere yatağının kadastro çalışmaları sırasında tespit dışı bırakıldığını, üstünün kapatılarak 990 m2 lik kısmının imar uygulaması sonucu özel mülkiyete konu edildiğini, dere yatağının devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olduğunu, özel mülkiyete konu olamayacağını ileri sürerek, davalı yerin dere yatağından ihdas edildiğinin ve mülkiyetinin Hazineye aidiyetinin tespiti ile 990 m2’den gelen davalılara ait payların yolsuz tescil nedeniyle tapu kayıtlarının iptali ile tescil dışı bırakılmasına karar verilmesini istemiştir. Bir kısım davalılar, idari işlem iptal edilmediği sürece imar uygulamasının geçerliliğini koruyacağı ve tapu iptal tescil davasına konu olamayacağını belirterek davanın reddini savunmuşlardır. Mahkemece; dere yatağının devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olduğu, özel mülkiyete konu olamayacağı gerekçesiyle; Fen bilirkişinin 14/05/2001 tarihli raporunda; 9897 ada, 16, 17, 18, 19 ve 20 parsellerde yer alan krokide yeşil ile renklendirilen alanın Şarlak dere yatağı olduğunun tespitine, 9897 ada 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11 ve 12 parseller içerisinde kalan imar çalışmaları sırasında bu parsellerle şuyulandırılan Ş Dere yatağının, bu parsellerin yeniden imar görmesi ile gittiği parsellerdeki 990 m2 den gelen payların davalılara ait tapu kayıtlarından iptali ile bu payların dere yatağı olarak Hazine adına tesciline karar verilmiştir. Karar, davalılar tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla, Tetkik Hakimi raporu okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi, gereği görüşülüp, düşünüldü: K: Dava, tapu iptal ve terkin isteklerine ilişkindir. Dosya içeriğinden ve toplanan delillerden; Ş. Dere yatağının kadastro calışmaları sırasında tespit dışı bırakıldığı, daha sonra 2981 Sayılı Yasa uyarınca 990 m2 lik kısmının üstü kapatılarak, imar suyulandırılması sonucu ozel mulkiyete konu edildigı, 9897 ada 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 16, 17, 18, 19, 20 sayılı imar parselleri oluşturulduğu anlaşılmaktadır. Davacı Hazine, anılan imar parsellerinin kısmen, halen aktif dere yatağında bulunduğunu, bu yerlerin özel mülkiyete konu olamayacağını ileri sürerek, taşınmazların dere yatağına isabet eden bölümlerinin tapusunun iptalini ve sicilden terkinini istemiştir. Gercekten de yerinde son kez yapılan keşif sonucu düzenlenen bilirkişi rapor ve krokileri ile tespitlerden 9897 ada 16, 17, 18, 19, 20 parsellerin bir bölümünün üzeri kapanmakla birlikte halen aktif olan Şarlak Deresinden oluştuğu anlaşılmaktadır. Aktif dere yatakları, Türk Medeni Kanununun 715 (Eski 641 maddesi) ve 3402 Sayılı Kadastro Yasasının 16/c maddeleri hükümleri gereği kamu malı niteliğinde, ozel mulkiyete konu olamayacak ve tescile tabi olmayan yerlerdendir. Bu nitelikteki taşınmazlarda her ne surette olursa olsun sicil oluşturulması olanaksızdır. Olusan sicıl kayıtlarına da değer verme olanagı yoktur. Anılan taşınmazlarda imar uygulamaları yapılmış olması da taşınmazların değinilen nitelikleri bakımından yapılan idari işlemlere değer verilmesine neden teşkil etmez. Diğer bir anlatımla bu taşınmazlar hakkındaki idari işlemler de yok hükmündedir. Esasen açıklanan hususlar mahkemenin de kabulündedir. Öyle ise davaya konu edilen imar parsellerinin dere yatağına isabet eden bölümlerinin sicilden terkinine karar verilmesi gerekeceğinde kuşku yoktur. Hal böyle iken; taşınmazların dere yatağına isabet eden bölümleri belirlenerek bu yerlere ilişkin tapularının iptali ile sicilden terkinine karar verilmesi gerekirken, sicil oluşturulması olanağı bulunmayan yerler yönünden Hazinenin paydaş kılınması suretiyle hüküm oluşturulması doğru değildir. SONUÇ: Davalıların temyiz itirazları açıklanan sebeplerden dolayı yerindedir. Kabulüyle, hükmün HUMK: nun 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, peşin alınan harcın temyiz edene geri verilmesine, 12.5.2005 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/488 K: 2004/1294 T: 18.2.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/2524 K: 2004/3027 T: 17.3.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2005/4973 K: 2005/5578 T: 204.05.2005 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/11065 K: 2004/12262 T: 01.11.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2005/3073 K: 2005/4524 T: 13.04.2005 Yapılan şuyulandırma işlemi zemine ilişkin ise, zeminin üzerindeki yapılar bakımından imar parseli malik veya paydaşlarınca kaim bedeli ödenmeksizin yapı sahibi bu yerden men edilemez ve yapı da yıkılamaz. Taraflar arasında görülen davada; Davacı; kayden paydaşı bulunduğu 1850 ada 62 parsel sayılı taşınmazı, davalının bina yapmak suretiyle işgal ettiğini ileri sürüp, el atmanın önlenmesi, yıkım ve ecrimisil isteğinde bulunmuştur. Davalı; çekişmeli taşınmazda müstakil malik iken, davacı idarenin yaptığı imar uygulaması sonucu davacıyla paydaş hale geldiklerini, payı oranında taşınmazı tasarruf ettiğini belirterek; davanın reddini savunmuştur. Mahkemece; dava konusu binanın mülkiyetinin davacının paydaş hale gelmesinden önce davalıya ait olduğu, davacının sadece arsa payı itibariyle ecrimisil isteyebileceği gerekçesiyle; el atmanın önlenmesi ve yıkım istemlerinin reddine, ecrimisil isteminin ise kısmen kabulüne karar verilmiştir. Karar, davacı vekili tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla; tetkik hakiminin raporu okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü: Dava; el atmanın önlenmesi, yıkım ve ecrimisil isteklerine ilişkindir. Mahkemece; ecrimisil isteğinin kısmen kabulüne, diğer taleplerin reddine karar verilmiştir. Dosya içeriğinden toplanan delillerden; cekişme konusu 1850 ada 62 parsel sayılı taşınmazın, 6785 sayılı Yasanın yürürlükte bulunduğu tarihte anılan yasanın 42/C maddesi gereğince yapıan imar uygulamasıyla oluştuğu, taşınmazda davacı Belediye ile davalının paydas kılındığı, bu yerde davalıya ait imar öncesi yapının mevcut olduğu görülmektedir. Yukarıda sozü edilen 6785 sayılı Yasanın 42. maddesı hükmü, daha sonra yurürlüğe giren 3194 sayılı İmar Yasasının 18. maddesinde de aynen yer almıştır. Söz konusu yasal düzenlemelerden; şuyulandırma işlemlerinin zemine ilişkin bulunduğu, üzerindeki yapılar bakımından imar parseli malik veya paydaşlarınca kaim bedeli odenmeksizin yapı sahibinin bu yerden men edilemeyeceği ve yapının da yıkılamayacağı anlaşılmaktadır. Bilindiği üzere imar yasaları düzenli şehirleşme ve yapılaşma amacı ile oluşturulan düzenlemelerdir. Bu nitelikleri gereği de kamu düzeni ile ilgili hükümleri içerirler. Anılan yasalar uyarınca meydana getirilen imar parsellerinde, imar mevzuatına aykırı yapıların korunması, nitelikleri belirtilen bu yasaların amacına uygun bir düsunce tarzı olamaz. Aykırılıgın giderim bicimı de, haklar dengesi gözetilmek suretiyle gerek 6785 sayılı Kanun 42/c, gerekse 3194 sayılı Kanunun 18. maddelerinde düzenlenmiştir. Aksi hal imar parselinde yapısı bulunan kişinin diğer paydaşlar aleyhine haksız korunması sonucunu doğuracaktır. Hal böyle olunca; yukarıda belirtilen düzenlemeler gözetilmek suretiyle, taşınmazdaki davalıya ait yapının kaim bedelinin belirlenmesi, bu bedelin mahkeme veznesine depo ettirilmesi ve sonucuna göre bir hüküm kurulması gerekirken yazılı olduğu üzere karar verilmesi doğru değildir. Davacı vekilinin temyiz itirazları yerindedir. Kabulüyle hükmün açıklanan nedenlerden ötürü HUMK: nun 428. maddesi uyarınca (BOZULMASINA), peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 13.4.2005 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1987/14085 K: 1987/590 T: 2.2.1987 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2003/9098 K: 2003/10113 T: 2.10.2003 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/488 K: 2004/1294 T: 18.2.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/14677 K: 2005/468 T: 27.01.2005 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/14677 K: 2005/468 T: 27.01.2005 Parselasyona karşı açılan iptal davasının kabul edilmiş, böylece imar parselleri hukuki dayanaktan yoksun hale gelmiştir. Bu durumda, yapılacak is, kadastral parsele dönülmek suretiyle davacı hakkının kendisine teslim edilmesinden ibarettir. Uygulama olanaksızlığının mahkeme kararının uygulamasına engel teşkil etmeyeceği de açıktır. Fiili durumda ortaya çıkan güçlükler ve infaza ilişkin sorunlar, kesinleşen yargı kararları uyarınca ilgili idarece yeniden yapılacak imar düzenlemeleri ile olanaklı hale geleceği düşünülmelidir. Taraflar arasında görülen davada; davacı, paydaşı bulunduğu 1 parsel sayılı taşınmazda davalı belediye tarafından yapılan imar uygulamasına ilişkin idari işlemin idari yargı yerinde iptal edildiğini, kadastral parselde payına karşılık kullandığı bölümün şuyulandırma sonucu 14 nolu imar parseli olarak diğer davalı Necdet’in bayii adına tescil edildiğini ileri sürerek tapu iptali ve şuyulandırma öncesi mülkiyet durumuna dönülmesi isteğinde bulunmuştur. Davalı belediye, davada sıfatı bulunmadığını, kendisine husumet yöneltilemeyeceğini bildirip davanın reddini savunmuştur. Davalı Necdet ,kadastral parselde fiili kullanma biçiminin oluşmadığını bu nedenle davacı payına düşen bölümün belirlenemeyeceğini bildirip davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, davacıya imar uygulaması ile tahsis edilen taşınmazların halen adına kayıtlı bulunduğu, tescili gereken başka pay olmadığı, davalı belediyeye husumet yöneltilemeyeceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Karar,davacı tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla;Tetkik Hakimi raporu okundu,düşüncesi alındı.Dosya incelendi gereği görüşülüp düşünüldü: K: Dava, yapılan imar uygulamasının iptali nedeniyle imar parselinin kadastral duruma donüştürulmesi istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın reddine karar verilmistir. Dosya icerigi ve toplanan delıllere göre davalı Belediye yönünden davanın husumet nedeniyle reddinde bir isabetsizlik yoktur. Bu yöne değinen temyiz itirazları yerinde değildir. ReddinE: Ne var ki, davacının imar uygulamasına tabi tutulan 1 nolu kadastral parselde paydaş bulunduğu, imar uygulaması sonucunda 5, 8 ve 9 nolu imar parsellerinde paydaş kılındığı, idari yargı yerinde acmış olduğu idari işlemin iptali davasının kabul edildiği, böylece imar parsellerinin hukuki dayanaktan yoksun hale geldiği anlaşılmaktadır. Bu durumda, yapılacak is,kadastral parsele donulmek suretiyle davacı hakkının kendisine teslim edilmesinden ibarettir.Uygulama olanaksızlıgının mahkeme kararının (idarı yargı) uygulamasına engel teşkil etmeyeceği de açıktır.Fiili durumda ortaya çıkan güçlükler ve infaza ilişkin sorunlar,kesinleşen yargı kararları uyarınca ilgili idarece yeniden yapılacak imar düzenlemeleri ile olanaklı hale geleceği düşünülmelidir. Hal böyle olunca,davacının kadastral parselinin ihyası suretiyle davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu üzere hüküm kurulması doğru değildir. SONUÇ: Davacının bu yöne değinen temyiz itirazları yerindedir.Kabulüyle hükmün açıklanan nedenlerden ötürü H.U.M.K: ‘nun 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA,alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine,27.1.2005 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/488 K: 2004/1294 T: 18.2.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/11454 K: 2004/12516 T: 04.11.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2005/4430 K: 2005/5039 T: 25.4.2005 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1995/16163 K: 1995/16952 T: 20.12.1995 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/11184 K: 2004/14636 T: 28.12.2004 Davalılarca inşa edilen yapıların çekişmeli taşınmaza tecavüzlü oldukları ve bu tecavüzünde imar uygulaması sonucu meydana geldiği anlaşılmaktadır. Bu durumda çekişmenin, İmar Yasası’nın 18. maddesi göz önünde bulundurularak çözüme kavuşturulacağı kuskusuzdur. Bu durumda yıkımı istenen muhtesatın kaim bedellerinin mahkeme veznesine depo ettirilmesi ve ondan sonra davanın kabulüne karar verilmesi gerekir Taraflar arasında görülen davada; davacı, malik bulunduğu 8 parsel sayılı taşınmazına davalıların haksız olarak elattıklarını ileri sürerek ayrı ayrı açtığı davalarda el atmanın önlenmesi ve tecavüzlü yapıların yıkımını istemiş, her iki dava birleştirilmiştir. Davalılar, iyi niyetli olduklarını, taşkınlık tespit edilirse bedel karşılığı adlarına tescilini savunmuşlardır. Mahkemece; davalıların imar uygulamasıyla meydana gelen el atmalarının keşfen saptandığı belirtilerek yıkım suretiyle önlenmesine, muhtesat bedellerinin davacıdan alınıp davalılara verilmesine karar verilmiştir. Karar, davalılar tarafından süresinde duruşmalı olarak temyiz edilmiş olmakla, duruşma günü olarak saptanan 28.12.2004 Salı günü için yapılan tebligat üzerine temyiz eden vs.vekili avukat Günnur Altıok Erol ile temyiz edilen vekili avukat M.Ali Keleş geldiler duruşmaya başlandı, süresinde verilen ve kayıt olunduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra gelen vekillerin sözlü acıklamaları dinlendi, duruşmanın bittiği bildirildi, iş karara bırakıldı bilahare Tetkik Hakimi Murat Ataker’in tarafından düzenlenen rapor okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldu: K: Dava, imar parseline el atmanın onlenmesi ve yıkım istegine iliskındir. Mahkemece, el atmanın önlenmesine, yıkıma ve yapı bedellerinin davacıdan alınarak davalılara ödenmesine karar verilmiştir. Dosya içeriği ve toplanan delillerden çekişme konusu 8 parsel sayılı taşınmazın imar uygulamasıyla oluştuğu ve kayden davacıya ait bulunduğu görülmektedir. Öte yandan davalılarca inşa edilen yapıların çekişmeli taşınmaza tecavüzlü oldukları ve bu tecavüzünde imar uygulaması sonucu meydana geldiği anlaşılmaktadır. Bu durumda çekişmenin, 3194 sayılı İmar Yasası’nın 18. maddesi gözönünde bulundurularak cozüme kavuşturulacagı kuskusuzdur. Nitekim bu husus mahkemenin de kabulundedir. Ne varkı, anılan yasal düzenleme gereği yıkımı istenen muhtesatın kaim bedellerinin mahkeme veznesine depo ettirilmesi ve ondan sonra davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu üzere hüküm kurulması isabetsizdir. SONUÇ: Davalıların bu yöne değinen temyiz itirazı yerindedir. Kabulüyle hükmün açıklanan nedenden ötürü HUMK: nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, 4.12.2004 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Ücret Tarifesinin 14. maddesi gereğince gelen temyiz eden vekili için 400.000.0000 lira duruşma avukatlık parasının temyiz edilenden alınmasına peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 28.12.2004 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1987/14085 K: 1987/590 T: 2.2.1987 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2003/9098 K: 2003/10113 T: 2.10.2003 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1996/15721 K: 1997/600 T: 22.1.1997 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/488 K: 2004/1294 T: 18.2.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/10353 K: 2004/13814 T: 14.12.2004 Tecavüzlü durumun imar uygulaması ile oluştuğu açıktır. Bu durumda, davacıların imar parselinden kaynaklanan mülkiyet haklarına üstünlük tanınmak suretiyle çekişmenin çözüme kavuşturulması zorunludur. Taraflar arasında görülen davada; davacılar, adlarına kayıtlı 4 parsel sayılı taşınmaza davalıların gecekondular yaparak elattıklarını ileri sürerek, el atmalarının önlenmesine, yapıların yıkımına ve 1.200.000.000 TL. ecrimisilin davalılardan tahsiline karar verilmesini istemiş, daha sonra ecrimisil isteğinden vazgeçmiştir. Davalılardan Bahattin davaya yanıt vermemiş, diğer davalılar ise davanın reddini savunmuşlardır. Mahkemece, imar uygulamasından önce yapılan davalılara ait gecekonduların, imardan önce davacılara ait parseller üzerinde bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Karar, davacılar tarafından süresinde duruşmalı olarak temyiz edilmiş olmakla, duruşma günü olarak saptanan 14.12.2004 Salı günü için yapılan tebligat üzerine temyiz eden v.s. vekili Av.Hamza Yanık ile temyiz edilen Akif Aktaş vekili avukat Erdoğ Özgüner geldiler, davetiye tebliğine rağmen diğer temyiz edilen gelmedi, yokluğunda duruşmaya başlandı, süresinde verilen ve kayıt olunduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra gelen vekillerin sözlü açıklamaları dinlendi, duruşmanın bittiği bildirildi, iş karara bırakıldı bilahare Tetkik Hakimi N.Semra Soydaş tarafından düzenlenen rapor okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi, geregi görüşülüp düşünüldu: K: Dava, caplı taşınmaza el atmanın onlenmesi, yıkım ve ecrimisil isteklerine iliskindir. Mahkemece, davanın reddıne karar verilmiştir. Dosya içeriğinden ve toplanan delillerden, çekişme konusu 4 parsel sayılı taşınmazın imar uygulaması ile oluştuğu; anılan taşınmazın öncesini teşkil eden 329 ve 2371 sayılı parsellerde davacıların paydaş bulunduğu, davalıların ise bir hakkının bulunmadığı görülmektedir. Davalıların imar uygulaması ile 4 parsele revizyon gören kayıtlarla bir ilgisi bulunmamakla birlikte kadastral parseller arasında kalan ve tescil dışı bırakılan yerde çekişme konusu gecekondu nitelikli yapıları inşaa ettikleri sabittir. Tecavüzlü durumun imar uygulaması ile oluştugu da açıktır. Bu durumda, davacıların imar parselinden kaynaklanan mülkiyet haklarına üstünlük tanınmak suretiyle çekişmenın cozume kavusturulması zorunludur. Hal böyle olunca, yıkım fahiş zarar doğurmayacak nitelikli yapılardaki levazımı davalıların alıp götürmeleri kaydıyla el atmanın önlenilmesi ve yıkıma karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ve gerekçelerle davanın reddi yönünde hüküm kurulması isabetsizdir. Davacıların temyiz itirazları yerindedir. SONUÇ: Kabulüyle, hükmün açıklanan nedenlerden ötürü HUMK: nun 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, 4.12.2004 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Ücret Tarifesinin 14. maddesi gereğince gelen temyiz eden vekili için 400.000.000 TL. duruşma avukatlık parasının temyiz edilenden alınmasına, peşin alınan harcın temyiz edene geri verilmesine, 14.12.2004 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1987/14085 K: 1987/590 T: 2.2.1987 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2003/9098 K: 2003/10113 T: 2.10.2003 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/10141 K: 2004/10968 T: 11.10.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/488 K: 2004/1294 T: 18.2.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/11454 K: 2004/12516 T: 04.11.2004 İmar uygulaması iptal edilmiş ve kesinleşmiştir. Dairenin bozma ilamında belirtildiği üzere imar şuyulandırması, davacı yönünden dayanağını yitirmiştir. Yapılacak iş, kadastral parsele dönülmek suretiyle davacı hakkının kendisine teslim edilmesinden ibarettir. Sonradan oluşan fiili durum (cadde v.s. tesis açılması) mahkeme (idari yargı) kararının uygulanmasına engel teşkil edemez. Taraflar arasında görülen davada; davacılar, miras bırakanları adına kayıtlı 734 ada 36 kadastral parsel sayılı taşınmazın 2981 Sayılı Yasanın 10/c maddesi uygulanmasıyla, imar parsellerine revizyon gördüğünü bu işlemlerin iptali için idari yargıda açtıkları davanın kabulle sonuçlanıp kesinleştiğini ileri sürerek, imar şuyulandırması ile davalılardan hazine ve Valilik adına kayıt edilen 3040 ada 4 imar parselinin tapusunun iptali ve adlarına tescil isteğinde bulunmuştur. Davalılar, ayrı ayrı davanın reddini savunmuşlardır. Mahkemece, davanın kısmen kabulüne ilişkin olarak önceden verilen karar Dairece “”imar öncesi kadastral duruma dönülmesi şeklinde bir karar verilmesi gerekirken, İdare Mahkemesi kararıyla sebebi kalmayan imar parselini ayakta tutacak şekilde ve infazı kabil olmayacak biçimde karar verilmesinin doğru olmadığına”” değinilerek bozulmuş, mahkemece bozma ilamından sonra yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu önceki kararda olduğu gibi hüküm kurulmuştur. Karar, davacılar ve davalılar tarafından süresinde duruşma istekli temyiz edilmiş olmakla; Tetkik Hakimi raporu okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi duruşma isteği, tebligat gideri eksikliğinden reddedildi gereği görüşülüp düşünüldü: K: Dava, tapu iptal ve tescil isteğine ilişkindir. Davacılar, 1770 m2 miktarındaki 743 ada 36 parsel sayılı taşınmaz, miras bırakanları Fevzi adına kayıtlı iken K: Belediyesince yapılan imar şuyulandırması sonucu 653 m2 lik 3040 ada 2 sayılı imar parselinin murislerine verildiğini; kalan payının bedele dönüştürüldüğünü; 3040 ada 4 sayılı imar parselinin ise hazine ve İ. Valiliği adına tescil edildiğini; uygulamanın İ. 6. İdare Mahkemesinin 31.10.1997 tarih 1996/1267-1340 sayılı kararıyla iptal edildiğini ileri sürerek iptal ve tescil isteğinde bulunmuşlardır. Mahkemece, davanın kabulü ile 3040 ada, 4 parselde (B) harfi ile gösterilen 687 m2 lik kısım için iptal ve tescile ilişkin olarak verilen karar, Dairece “”… imar şuyulandırması ile oluşturulan parsellerin sebebini teşkil eden idari işlemin idari yargı yerinde iptal edildiği, böylece imar parsellerinin illetsiz kaldığı gözetilerek imar öncesi hak durumu dikkate alınarak karar verileceği kuşkusuzdur. Davada …istemin önceki kadastral parsele dönüştürülme niteliğinde bulunduğu sonucuna varılmaktadır…”” gerekçesiyle bozulmuş; bozma üzerine mahkemece ek rapor alındıktan sonra, direnmeden söz edilerek yeniden karar verilmiş; Yüksek Hukuk Genel Kurulu mahkeme kararı yeni bir hüküm, niteliğinde bulunduğundan dosya Daireye gönderilmistir. Toplanan deliller ve dosya içeriğine gore, belediyece yapılan uygulama uzerine davacılar murisinin actıgı dava sonucu 6. İdare Mahkemesınce “”… dava konusu şuyulandırma işleminin davacının parseli ile ilgili kısmının iptaline…”” karar verildiği, kararın Danıştay 6. Dairesince onanarak kesinleştiği anlaşılmaktadır. Mahkemece, oluşturulan uzman bilirkişiler kurulunun, bozmadan önceki asıl ve ek raporlarında 3040 ada 4 parselin 36 sayılı kadastral parsel içerisinde kalan (B) harfi ile gösterilen bölümünün davacılar adına tescili gerektiği bildirilmiş; bozmadan sonraki ek raporlarında ise, oluşan fiili durum nedeniyle kadastral parsele dönüş olanağı kalmadığı mütalaa edilmiştir. Bunun üzerine mahkemece, bozmadan önceki karar yinelenmek suretiyle hüküm kurulmuştur. Hükme yönelik davalıların temyiz itirazları yerinde değildir, reddinE: Davacıların temyizine gelince; Bilindiği üzere Anayasanın 125. maddesinin 1. fıkrasında “”idarenin her türlü eylem ve işlemine karşı yargı yolu açıktır”” denildikten sonra 138. maddenin son fıkrası “”Yasama ve Yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır, bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir surette değiştiremez, bunların yerine getirilmesini geciktiremez”” hükmünü öngörmüstür. Yargı mercilerince verilen kararlar, yontemine uygun bicimde kesin hüküm niteliğini kazandıgında “”Lazım-ul icra”” (uygulanması gereken) duruma gelirler. Somut olayda, davacılar miras bırakanı tarafından idarı yargı yerinde açılan dava sonucu davacının parseline ilişkin olarak imar uygulaması iptal edilmiş ve kesinleşmiştir. Dairenin bozma ilamında belirtildiği üzere imar şuyulandırması, davacı yönünden dayanağını yitirmiştir. Yapılacak iş, kadastral parsele dönülmek suretiyle davacı hakkının kendisine teslim edilmesinden ibarettir. Sonradan oluşan fiili durum (cadde v.s. tesis açılması) mahkeme (idari yargı) kararının uygulanmasına engel teşkil edemez. Böyle bir düşünce hukuk devleti anlayışıyla da bağdaşmaz. Kaldı ki mülkiyet hakkı yine Anayasanın 35. maddesiyle teminat altındadır. Mülkiyetin nasıl el değiştirebileceği ve nasıl kamuya tahsis edilebileceği yasalarda belirlenmiş olup olayda böyle bir işlem ya da tahsis de yoktur. Fiili durumda ortaya çıkan güçlükler ve infaza ilişkin sıkıntıların çözümünün, kesinleşen yargı kararları doğrultusunda ilgili idarece yeniden yapılacak imar düzenlemeleri ile olanaklı hale geleceği düşünülmelidir. Hal böyle olunca davacının kadastral parselinin ihyası suretiyle davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu üzere hüküm kurulması doğru değildir. SONUÇ: Davacıların temyiz itirazları yerindedir. Kabulüyle hükmün açıklanan nedenlerden ötürü HUMK’nın 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, peşin alınan harcın temyiz edene geri verilmesine, 4.11.2004 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/488 K: 2004/1294 T: 18.2.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/1861 K: 2011/7915 T: 05.07.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2010/13908 K: 2011/882 T: 27.01.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/488 K: 2004/1294 T: 18.2.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/11065 K: 2004/12262 T: 01.11.2004 Tescilin nedeni ve dayanağını teşkil eden idari karar (parselasyon) hukuki varlığını koruduğu sürece tapu iptal ve tescil davasının dinlenebilme olanağı yoktur. Taraflar arasında görülen davada; davacı, 16 parselin miras bırakanı Mustafa, 14 parselin davalılar adına kayıtlı iken Karaman Asliye Hukuk Mahkemesinin kesinleşmiş 1984/735-951 sayılı kararı ile 240 m2’sinin davalılar tapusundan iptal edilerek kendi tapularına ilave yoluyla tescil kararı verildiğini, kararın infaz edilmediğini ve daha sonra imar uygulaması ile bu kısmın davalılara ait yeni 11 nolu parsel içerisinde tescil edildiğini ileri sürerek bu bölüme ait tapunun iptali ile adına tescili ve el atmanın önlenmesi isteklerinde bulunmuştur. Davalılar, imar uygulamasının süresinde itiraz edilmeyerek kesinleştiğini, önceki kararın da infaz edilmediğini ayrıca hak düşürücü sürenin de geçtiğini belirterek davanın reddini savunmuşlardır. Mahkemece, davanın sübut bulduğu gerekçesiyle ve imar uygulamasında yapılan kesintiler de dikkate alınarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Karar, davalılar tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla; Tetkik Hakimi Özgül Bozkurtgil’in raporu okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi gereği görüşülüp düşünüldü: K: Dava, tapu iptal, tescil ve el atmanın onlenmesi isteğine ilişkindir. Mahkemece, davanın kabulune karar verilmistir. Dosya icerigınden, toplanan delillerden; davacının 16 nolu kadastral parsel malikinin mirasçısı olduğu, miras bırakanın 14 sayılı kadastral parsel aleyhine actığı iptal davasının kabul edildiği, 240 m2 miktarındaki taşınmazın 16 sayılı kadastral parsele ilavesine karar verildiği ve bu kararın 1985 yılında kesinleştiği, kesinleşen bu kararın infaz edilmeden 1992 yılında 3194 Sayılı Yasanın 18. maddesi gereğince taşınmazların imar şuyulandırması işlemine tabi tutulduğu ve davacının miras bırakanına ait parselin 10 ve 12 sayılı imar parsellerine, davalının 14 sayılı kadastral parselinin de 11 sayılı imar parseline donüştügu, imar ıslemine karşı idari yargı yerinde dava açılmadığı ve işleminin böylece kesinleştiği anlaşılmaktadır. Tescilin nedeni ve dayanağını teşkil eden idari karar hukuki varlığını koruduğu sürece tapu iptal ve tescil davasının dinlenebilme olanağı yoktur. Hal böyle olunca, davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabulü yönünde hüküm kurulması doğru değildir. SONUÇ: Davalının bu yöne değinen temyiz itirazları yerindedir. Kabulüyle hükmün açıklanan nedenlerden ötürü HUMK: nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 01.11.2004 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1987/14085 K: 1987/590 T: 2.2.1987 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2003/9098 K: 2003/10113 T: 2.10.2003 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/10141 K: 2004/10968 T: 11.10.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/488 K: 2004/1294 T: 18.2.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/11143 K: 2004/11856 T: 25.10.2004 Anılan yerde 3194 Sayılı Yasanın 18. maddesi gereğince belediye encümen kararına dayalı şuyulandırma işlemi ile imar uygulaması yapıldığı ve anılan işlemin henüz kontrol aşamasında bulunduğu ve kesinleşmediği anlaşılmaktadır. Hal boyle olunca, imar şuyulandırma işleminin sonucunun beklenilmesi, meydana gelecek mülkiyet durumu dikkate alınmak suretiyle çekişmeye çözüm getirilmesi gerekirken yazılı olduğu üzere hüküm kurulması doğru değildir. Taraflar arasında görülen davada; davacı, çekişme konusu 1330 parsel sayılı taşınmazda davalı ile paydaş olduğunu, davalının payından fazla yer kullandığını ileri sürerek, el atmanın önlenmesi isteğinde bulunmuştur. Davalı, davanın reddi gerektiğini savunmuştur. Mahkemece, taşınmaz üzerinde davacının da kullandığı yer bulunduğu, davalı tarafından bir engellenme olmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir. Karar, taraflarca süresinde temyiz edilmiş olmakla;Tetkik Hakimi Hülya Gerçeker’in raporu okundu, düşüncesi alındı.Dosya incelendi gereği görüşülüp düşünüldü: K: Dava, el atmanın önlenmesi isteğine ilişkindir. Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir. Dosya içeriğinden, toplanan delillerden cekişme konusu 1330 parsel sayılı taşınmazın paylı mülkiyet üzere olduğu, taşınmazda taraflarla birlikte başkaca paydasların da bulundugu gorulmektedır. Ne var ki, anılan yerde 21.2.2003 tarihinde 3194 Sayılı Yasanın 18. maddesi gereğince belediye encümen kararına dayalı şuyulandırma işlemi ile imar uygulaması yapıldığı ve anılan işlemin henüz kontrol aşamasında bulunduğu ve kesinleşmediği anlaşılmaktadır. Değinilen imar uygulamasının taşınmazda yeni bir mülkiyet durumu oluşturacağı ve taraflar arasındaki çekişmenin buna göre cözume kavuşturulması gerekecegı kuskusuzdur. Hal boyle olunca, imar şuyulandırma işleminin sonucunun beklenilmesi, meydana gelecek mülkiyet durumu dikkate alınmak suretiyle çekişmeye çözüm getirilmesi gerekirken yazılı olduğu üzere hüküm kurulması doğru değildir. SONUÇ: Tarafların temyiz itirazları yerindedir. Kabulü ile hükmün açıklanan nedenlerden ötürü HUMK: nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 25.10.2004 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2005/4430 K: 2005/5039 T: 25.4.2005 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1995/16163 K: 1995/16952 T: 20.12.1995 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/10119 K: 2004/10508 T: 4.10.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2003/2311 K: 2003/2548 T:10.03.2003 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/488 K: 2004/1294 T: 18.2.2004 Davaya konu edilen tapu kaydını oluşturan işlemin kesinleşen idari yargı kararıyla ortadan kaldırılması halinde, tapu kaydı kendiliğinden hükümsüz hale gelmez. Kesinleşen bu idari karar, ilgilisine kadastral sicilin ihyası (kadastral duruma dönülmesi) için talep ve dava hakkı verir. Bu durumda hukuki dayanağı kalmayan ve bu sebeple yolsuz tescil niteliğini taşıyan imar parsellerinin tapudaki kaydının iptali ile imar öncesi kadastral parsele dönüştürülmesine karar verilmesi gerekir. DAVA: Taraflar arasında görülen davada; davacılar, maliki bulundukları 1445 ada 4 nolu parselin, imar uygulaması sonucu davalılardan Hüseyin adına 1446 ada 6-7 nolu imar parselleri olarak tescil edildiğini ileri sürüp; iptal ve tescil isteğinde bulunmuşlardır. Davalılardan Hüseyin; duruşmalara katılmamış, bir cevap da vermemiş, diğer davalılar ise, davanın reddini savunmuşlardır. Mahkemece, davalı idare tarafından yapılan imar uygulamasının iptal edildiği, davanın konusunun kalmadığı gerekçesiyle, hüküm kurulmasına yer olmadığına karar verilmiştir. Karar, davacılar vekili ve davalılardan Tapu Kadastro Müdürlüğü vekili tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla; Tetkik Hakimi raporu okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi gereği görüşülüp düşünüldü: K: Dava, imar uygulaması sonucu oluşan imar parsellerinin iptal ve tescili isteğine ilişkindir. Mahkemece, imar uygulamasının idari yargı yerinde iptal edildiğinden sözedilerek, karar verilmesine yer olmadığına şeklinde hüküm kurulmuştur. Bilindiği üzere, kadastral parsellerin imar uygulamasına tabi tutulması halinde kadastral kayıtların iptal edilerek imar parsellerine dönüştürüldüğü ve yeni sicillerin oluşturulduğu kuşkusuzdur. Davaya konu edilen tapu kaydını oluşturan işlemin kesinleşen idari yargı kararıyla ortadan kaldırılması halinde, tapu kaydı kendiliğinden hükümsüz hale gelmez. Kesinleşen bu idari karar, ilgilisine kadastral sicilin ihyası (kadastral duruma dönülmesi) için talep ve dava hakkı verir. O halde, hukuki dayanağı kalmayan ve bu sebeple yolsuz tescil niteliğini taşıyan imar parsellerinin tapudaki kaydının iptali ile imar öncesi kadastral parsele dönüştürülmesine karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu üzere hüküm kurulması isabetsizdir. Ayrıca, imar şuyulandırma işlemine herhangi bir katılımı bulunmayan Tapu Sicil Müdürlüğüne davada husumet yönetilmesi de doğru değildir. Davacı ve davalılardan Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünün temyiz itirazları yerindedir. SONUÇ: Kabulü ile hükmün açıklanan nedenlerden ötürü HUMK: nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, peşin alınan harcın temyiz edene geri verilmesine, 18.2.2004 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.   Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2007/1510 K: 2007/2401 T: 08.03.2007 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/4346 K: 2012/15070 T: 13.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2013/3164 K: 2013/4441 T: 28.03.2013 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/4407 K: 2011/7033 T: 09.06.2011 Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 2005/12613 K: 2006/1682 T: 220.02.2006 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 25. maddesi gereğince; hakların kullanılması ve borçların yerine getirilmesi bakımından kamulaştırma işlemi. Mal sahibi için Noter marifetiyle yapılan tebligatla başlar. Olayımızda, bedele dönüştürme işlemi davalı idarece davacıya tebliğ edilmemiştir. Taraflar arasındaki imar uygulaması sırasında bedele dönüştürülen davacı payına takdir edilen karşılığın artırılması davasından dolayı yapılan yargılama sonunda: Davanın reddine dair verilen yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmün Yargıtay’ca incelenmesi davacı vekili yönünden verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla dosyadaki belgeler okunup iş anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü: K: Dava, imar uygulaması sırasında bedele dönüştürülen davacı payına takdir edilen karşılığın artırılması istemine ilişkindir. Mahkemece, tapuya tescil tarihi ile dava tarihi arasında 10 yıllık genel zamanaşımı gerçekleştiğinden davalı idarenin süresinde yaptığı zamanaşımı itirazı da nazara alınarak davanın reddine karar verilmiş. Hüküm davacı vekilince temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 17/ son maddesinde; “Bedellere itiraz şekilleri 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre yapılır” hükmü yer almaktadır. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 25. maddesi gereğince; hakların kullanılması ve borçların yerine getirilmesi bakımından kamulaştırma işlemi. Mal sahibi için Noter marifetiyle yapılan tebligatla başlar. Olayımızda, bedele dönüştürme işlemi davalı idarece davacıya tebliğ edilmemiştir. Yukarıda açıklanan nedenlerle işin esasına girilerek, sonucuna göre hüküm kurulması gerekirken davanın reddine karar verilmesi, Doğru görülmemiştir. SONUÇ: Davacı vekilinin temyiz itirazları yerinde görüldüğünden, hükmün açıklanan nedenlerle HMUK’un 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde ödeyene geri verilmesine 20.02.2006 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 1994/3505 K: 1994/7058 T: 4.4.1994 Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 1995/6278 K: 1995/8043 T: 17.4.1995 Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 1990/22169 K: 1991/571 T: 18.1.1991 Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 1990/22169 K: 1991/571 T: 18.1.1991 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2003/2311 K: 2003/2548 T:10.03.2003 Gerçek kişi tarafından Hazine aleyhine 3194 sayılı Kanunun 18. maddesine dayalı muarazanın giderilmesi, bina ve öteki yapılarla meyve ağaçları kaim bedellerinin saptanarak yasal faiziyle davalıdan tahsili ve ecrimisille borçlu olmadığının tesbiti için açılan davaya ilişkin olarak; imar parseli oluşumunun dayanağını teşkil eden 2981-3290 sayılı Kanunun 101C maddesi uygulaması ve 3194 sayılı Kanunun 18. maddesi hükmünce, şuyulandırma sonucu oluşan parsele el atma halinde; muhtesat bedeli ödenmeksizin men, kal ve ecrimisil istenemeyeceği yasa gereğidir. Teraflar arasinda görulen davada; davacı, tapulamada, 1677 parselden 1550/8380 payı 21.6.1968 tarihinde kayden satın aldığını, fiili taksim sonucunda kendisine isadet eden yere yapılandığını ve meyve bahçesi haline getirdiğini, Mamak Belediyesince, bu yerde 2981-3290 sayılı Yasa 10/C maddesi uygulaması yapıldığını, bina ve müştemilatı ile bahçesinin olduğu yerin 37129 ada 1 nolu parselde kaldığını, bu yerin, belediyece davalı Hazineye kütüphane hizmetlerinde kullanılmak üzere temlik edildiğini, davalının, ecrimisil ihbarnamesiyle 255.760.000 TL.sı ecrimisil isteyerek muaraza çıkardığını ileri sürerek, davalının muaraza-sının men’i, kaim bedelinin tespit ve tahsili ile ecrimisille sorumlu olmadığının tespitini istemiştir. Davalı Hazine, 2886 sayılı Yasanın 75. maddesine göre istenen ecrimi-silin doğru olduğunu ve davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, davacının ecrimisil için muarazanın men’i talebinin idari yargının görev alanı içerisinde olduğu ve davacının imar uygulamasıyla, davalı adına olan yerde kalan bina ve ağaçların bedelini istemeye zorlamasının yasaya uygun olmayacağından davanın reddine karar verilmiştir. Karar, davacı vekili ve davalı vekili tarafından süresinde ayrı ayrı temyiz edilmiş olmakla, tetkik hakimi’nin raporu okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi, gereği görüşülüp, düşünüldü. Dava, 3194 sayılı Yasanın 18. maddesine dayalı muarazanın giderilmesi bina ve öteki yapılarla meyve ağaçları kaim bedellerinin saptanarak yasal faiziyle davalıdan tahsili ve ecrimisille borçlu olmadığının tespiti isteklerine ilişkindir. Davalı idare, 2886 sayılı Yasanın 75. maddesi uyarınca davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, davacının ecrimisil için muarazanın men’i talebi, idare mahkemelerinin görev alanı içerisinde kaldığı ve davacının imar uygulaması sonucu Hazineye ait olan taşınmazdaki bina ve ağaç bedellerinin kendisine ödemeye zorlamasının yasaya uygun olmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir. Hüküm, taraflarca ayrı ayrı temyiz edilmiş ise de; davalının temyiz itirazları yerinde değildir, reddinE: Davacının temyizine gelince; davacı, 1677 parselden 1550/8380 payı 19.6.1968 tarihinde satın almıştır. Ana kadastral parsel, paydaşlar arasında fiilen taksim edilmiştir. Her paydaş kendisine teslim edilen yerde yapılanmıştır. Davacı da kullanımına terkedilen yerin etrafını taş ve biriket duvarla çevirmiştir. Buraya iki katlı bina, iki ayrı kömürluk, su deposu inşa etmiş ve birde su kuyusu açmıştır. Elmenliğindeki yerde çeşitli cins ve yaşta meyve agacları yetiştirmistir. Hal boyle iken, Mamak Belediyesı, ana kadastral parsel ve çevresindeki 2981-3290 sayılı Yasa 10/C maddesi uygulaması yapmıştır, imarla, davacının mülkiyet ve elmenliğindeki yeri (binası, muhdesat-ları, bahçe duvarı, su kuyusu ve meyve ağaçları) imarda, ihdasen belediye adına kaydedilmiştir. Aynı belediye, 5.1.1993 tarih ve 13/02 nolu encümen kararı uyarınca, burayı, bedelsiz olarak Maliye Hazinesine devir etmiştir. Bundan sonra, Maliye Bakanlığı, Ankara Defterdarlığı, Hisar Emlak Müdürlüğünce tanzim edilip, tebliği yapılan 25.11.1999 gün 44093 nolu ecrimisil ih-barnamesiyle, davacıdan 255.760.000 TLsı ecrimisil talep etmiştir. Davacı, bu isteme, aynı müdürlük nezdinde itiraz etmiş; itirazı ret edilmiştir. Müteakiben, davacı, idare mahkemesine, ecrimisil ihbarnamesinin düzenlenmesine ilişkin işlemin iptali ve yürürlüğün durdurulması istekli dava açmıştır, idare Mahkemesi, 2886 sayılı Yasanın 75. maddesinden bahisle davanın reddine karar vermiş; karar kesinleşmiştir. Bu kez, davacı, değinilen Yasa maddesi ve önceki mülkiyet hakkına tutunarak eldeki davayı açmıştır. Bir başka anlatımla, idare, imar oncesi mulk ve muhtesat sahibinden, Yasaya aykırı ecrimisil talep etmekle ve 6183 sayılı Yasadan bahisle muaraza çıkarmıştır. Bu nedenle, davacının işbu davayı acmakta hukuki yararının bulundugu kuskusuzdur. Öte yandan, imar parselı oluşumunun dayanağını teşkil eden 2981-3290 sayılı Yasa 10/C maddesi uygulaması veya 3194 sayılı Kanunun 18. maddesi hükmünce, şuyulandırma sonucu oluşan parsele el atma halinde; muhtesat bedeli ödenmeksizin, men, kal ve ecrimisil istenemeyeceği Yasa gereğidir. Bir başka anlatımla, yukarıda değinilen Yasa maddelerinin uygulanmaları sonucu ayrılmaz parça (mütemmim cüz) olan yapı ile arz arasındaki hukuki ilişki kesilmiş, bazı durumlarda, yapı, üzerinde bulunduğu yerin malikinden başkasına bırakılan imar parselleri nedeniyle, yapıların bedelleri, ilgili parsel sahiplerince, yapı (muhtesat) sahibine ödenmediği veya aralarında bu yönde bir anlaşma yapılmadığı sürece bu yapıların ömürlerini dolduruncaya kadar eski sahiplerinin hiçbir ecrimisil (kira) bedeli ödemeksizin kullanma imkanı sağlanmıştır. Yasa koyucu, imar parseli malikine karşı yapı sahibini koruma zorunluluğunu duymuştur. Hal böyle olunca, işin esasının incelenerek, bir hüküm kurulması gerekirken, somut olay ve hukuki niteleme yanlış değerlendirilerek yazılı olduğu üzere karar verilmesi isabetsizdir. Açıklanan nedenlere ilişkin davacının temyiz itirazları yerindedir. Kabulüyle hükmün HUMK: nun 428. maddesi uyarınca (BOZULMASINA), peşin alınan harcın temyiz edene geri verilmesine, 10.3.2003 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/10141 K: 2004/10968 T: 11.10.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2005/4430 K: 2005/5039 T: 25.4.2005 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2005/5762 K: 2005/6144 T: 16.05.2005 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/2524 K: 2004/3027 T: 17.3.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2005/4973 K: 2005/5578 T: 204.05.2005 Yasal ayrıcalıkların dışında ayrılmaz parçanın mülkiyeti ve buna bağlı olarak tasarruf hakkı üzerinde bulunduğu arza bağlıdır. 6785 sayılı yasanın 1605 sayılı yasa ile değişik 42/c ve halen yürürlükte bulunan 3194 sayılı imar yasasının 18. maddelerinde özel hükümler getirilmek suretiyle ayrılmaz parça olan yapı ile arz arasındaki hukuki ilişki kesilmiş bazı durumlarda yapı, üzerinde bulunduğu yerin malikinden başkasına bırakılarak imar parsellerinin oluşturulabileceği öngörülmüştür. Davacı, paydaşı bulunduğu 504 ada 9,10,12,13 ve 506 ada 3,4,5 parsel sayılı taşınmazlara davalıların bina, bahçe ve sınır duvarı inşa etmek suretiyle müdahalede bulunduklarını ileri sürüp, el atmanın önlenmesine ve yapıların yıkımına, bu istem uygun görülmediği takdirde arsa bedellerinin faiziyle tahsiline karar verilmesini istemiştir. Davalılardan bir kısmı davanın reddini savunmuşlardır. Mahkemece, davalı Gencu hakkındaki davanın takip edilmemesi sebebiyle açılmamış sayılmasına; diğer davalılar aleyhine açılan davanın ise, tapu kayıtlarında imar uygulaması sırasında yapı malikleri lehine şerh verildiği, imar yasası gereğince yapıların bedellerinin ilgili parsel sahiplerince yapı sahibine ödenmediği sürece yapıların ömürlerini dolduruncaya kadar eski maliklerine kullanma imkanı sağlayacağı, davalıların da davacının hisse devri talebini kabul etmemesi gerekçesiyle davanın reddine, karar verilmiştir. Karar, davacı vekili tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla; Tetkik Hakimi raporu okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü : -KARAR- Dava, çaplı taşınmazlara el atmanın önlenmesi ve yıkım isteklerine ilişkindir. Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir. Dosya içeriğinden, toplanan delillerden; çekişme konusu taşınmazların kayden, paylı ve müstakil olarak davacıya ait bulunduğu çap kayıtlarının imarla oluştuğu anılan taşınmazlarda davalıların mülkiyete ilişkin hakları olmadığı buna karşın anılan yerlerde davalılara ait yapıların mevcut bulunduğu anlaşılmaktadır. Bilindiği üzere; Yasal ayrıcalıkların dışında ayrılmaz parçanın (mütemmim cüz’ün) mülkiyeti ve buna bağlı olarak tasarruf hakkı üzerinde bulunduğu arza bağlıdır. Bu husus M.K: nun 684. maddesinde açıkca vurgulanmıştır. Nevarki, yürürlükten kalkmış olan 6785 sayılı yasanın 1605 sayılı yasa ile değişik 42/c ve halen yürürlükte bulunan 3194 sayılı imar yasasının 18. maddelerinde ozel hükümler getirilmek suretiyle ayrılmaz parca (mütemmim cüz) olan yapı ile arz arasındaki hukuki ilişki kesilmiş bazı durumlarda yapı, uzerinde bulundugu yerin malikınden baskasına bırakılarak imar parsellerinin oluşturulabileceği öngörülmüştür. Böylece yapıların bedelleri ilgili parsel sahiplerince yapı sahibine ödenmediği veya aralarında bu yönde bir anlaşma yapılmadığı yada ortaklığın giderilmesi davası açılmadığı sürece bu yapıların ömürlerini dolduruncaya kadar eski sahiplerine kullanma imkanı sağlanmıştır. Öte yandan, zeminin maliki olan kişinin taşınmazı bizzat kullanma yetkisi sınırlanmış, ayrılmaz parça (mütemmim cüz) durumunda olan yapı üzerinde tasarruf etme gücü özel yasa ile kısıtlanmıştır. 298l sayılı yasanın 3290 sayılı yasa ile değişik 10/c maddesi de aynı doğrultuda hüküm getirmiştir. Gerçekten bir kimse kendisine veya yasanın himaye ettiği bir hakka dayanarak üçüncü bir şahsa ait bir taşınmaz üzerine ayrılmaz parça (mütemmim cuz) niteliğinde yapı inşaa etmiş imar uygulaması sonucu bu yer davacıya ait imar parseli icerisinde kalmış ise, kendi arzu ve iradesi dışında idari kararla oluşan bir durum soz konusu olduğundan kusurlu sayılamaz. İste bu nedenle yukarıda değinildigi gibı yasa koyucu imar parseli malikine karşı yapı sahibini koruma zorunluluğunu duymuştur. Yukarıda açıklandığı üzere, davalıların 3194 Sayılı İmar Yasasının 18. maddesi hükmünden yararlanabilmeleri, imar öncesi şuyulandırmaya tabi tutulan kadastral parsellerde hak sahibi olmaları koşuluna bağlıdır. Oysa mahkemece bu yolda bir araştırma yapılmış değildir. Hal böyle olunca çekişme konusu taşınmazların oluşturulmasına dayanak teşkil eden kadastral parsel kayıtlarının getirtilmesi bu kayıtlarda davalıların hak sahibi olup olmadıklarının belirlenmesi, haklarının bulunmadığının saptanması halinde el atmanın önlenmesi ve yıkım isteğinin kabul edilmesi aksi halde 3194 Sayılı Yasanın 18. maddesi hükmü gözetilerek yapı bedelleri hak sahiplerine ödenmek suretiyle bir hüküm kurulması gerekirken, eksik soruşturmayla hüküm kurulmuş olması doğru değildir. Davacının temyiz itirazları yerindedir. Kabulü ile hükmün açıklanan nedenden ötürü HUMK: nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, peşin alınan harcın temyiz edene geri verilmesine, 4.5.2005 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1987/14085 K: 1987/590 T: 2.2.1987 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1993/866 K: 1993/5535 T: 28.4.1993 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1996/15721 K: 1997/600 T: 22.1.1997 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/2524 K: 2004/3027 T: 17.3.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/10119 K: 2004/10508 T: 4.10.2004 Davacı hazine, çekişme konusu 504 ada 1 parsel sayılı taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufu Çekişme konusu taşınmaz kadastroca hazine adına tespit ve tescil edilmişken, taşınmazın bulunduğu yerde yapılan imar uygulaması ile davalı adına sicil oluşturulmuştur. Bu oluşan sicilin dayanağı Belediye Encümen kararına dayalı bir idari işlem olduğundan, idari tasarruf ayakta olduğu ve geçerliliğini koruduğu sürece hazinenin tapu iptali ve tescil istemi dinlenemez. DAVA: Taraflar arasında görülen davada; davacı hazine, çekişme konusu 504 ada 1 parsel sayılı taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulanan taşlık, kayalık yerlerden olduğunu, ileri sürerek, tapu iptal ve tescil isteğinde bulunmuştur. Davalı, dava konusu taşınmazın taşlık kayalık yer olduğunu, ancak imar uygulaması ile kendilerine verildiğini belirterek davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, davanın kabulü ile çekişme konusu 504 ada 1 parsel sayılı taşınmazın davalı adına tapu kaydının iptali ile davacı hazine adına tesciline karar verilmiştir. Karar, davalı tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla; Tetkik Hakimi raporu okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi gereği görüşülüp düşünüldü: K: Dava, tapu iptal ve tescil isteğine ilişkindir. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir. Dosya içeriğinden, toplanan delillerden; çekişme konusu taşınmazın öncesinin kadastroca hazine adına tespit ve tescil edilmişken, taşınmazın bulunduğu yerde 3194 Sayılı İmar Yasasının 18. maddesi ve 2981 Sayılı Yasanın 10/C maddesi hükmünce yapılan imar uygulaması ile davalı adına sicil oluşturulduğu anlaşılmaktadır. Davalı adına oluşan sicilin dayanağının Belediye Encümen kararına dayalı idari işlem olduğu sabittir ve anılan işlem halen geçerliliğini korumaktadır. Belirtilen idari tasarruf ayakta olduğu ve geçerliliğini koruduğu sürece eldeki davanın dinlenme olanağı yoktur. SONUÇ: Hal böyle olunca, davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu üzere hüküm kurulmuş olması doğru değildir. Davalının temyiz itirazları yerindedir. Kabulü ile hükmün açıklanan nedenden ötürü HUMK’nın 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, peşin alınan harcın temyiz edene geri verilmesine, 4.10.2004 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1987/14085 K: 1987/590 T: 2.2.1987 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2003/9098 K: 2003/10113 T: 2.10.2003 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/10141 K: 2004/10968 T: 11.10.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1996/15721 K: 1997/600 T: 22.1.1997 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/2524 K: 2004/3027 T: 17.3.2004 Somut olayda; iptali istenen imar parsellerinin oluşmasına dayanak teşkil eden idari kararların İdari Yargı yerinde iptal edilerek ortadan kalktığı açıktır. Bu durumda çekişmeli taşınmazlar bakımından yapılan her iki imar düzenlemesinin geçersizliği nedeniyle imar öncesi kadastral hak durumu geri döner ve dava konusu imar parsellerinin Belediye Meclis Kararı olmaksızın davalı Kooperatife temlikine değer verilemez. DAVA: Taraflar arasında görülen davada; davacı Belediye, dava konusu taşınmazları ihale suretiyle davalı Kooperatife satarak devrettiğini ancak Kooperatifin ihale şartnamesindeki yükümlülüklerini yerine getirmediğini, bu nedenle Belediye Encümen kararıyla ihalenin bozulduğunu, tescilin hukuki dayanağının kalmadığını ileri sürerek; iptal ve adına tescillerini istemiştir. Davalı Kooperatif, bu yerde 5 kat imar izni verilecek iken bu yapılmadığı gibi imar planının İdari Yargıda iptal edildiğini, kaldı ki belediyece ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla başlatılan icra dosyasına borcun tamamının yatırıldığını belirterek davanın reddini savunmuştur. Davaya müdahil olanlar, imar uygulaması yapılması koşuluyla kadastral parsellerinden hibe biçiminde belediyeye pay verdiklerini, belediyenin de bu paylara dayanarak imar uygulamasında davalı kooperatife sattığı taşınmazları oluşturduğunu, imar uygulaması İdari Yargıda iptal edilmekle hibe koşulunun ortadan kalktığını belirterek taşınmazları payları oranında adlarına tescilini talep etmişlerdir. Mahkemece, davalı kooperatifin ihale yükümlülüklerini zamanında yerine getirmediğinin anlaşıldığı gerekçesiyle, ticari faizi ile birlikte Belediyeye yapılan ödeme üzerinden hapis hakkı tanınarak taşınmazların iptal ve belediye adına tescillerine, belediyece yeni bir imar planı yapıldığından bahisle de müdahillerin davasının reddine karar verilmiştir. Karar, taraflarca süresinde duruşmalı olarak temyiz edilmiş olmakla, duruşma günü olarak saptanan 3.11.1998 Salı günü için yapılan tebligat üzerine temyiz eden S.S. Ü Yapı Koop. vk.;v.s. vekili ile yine temyiz eden K: Belediye Başkanlığı vekili geldiler, duruşmaya başlandı, süresinde verilen ve kayıt olunduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra gelen vekillerin sözlü açıklamaları dinlendi, duruşmanın bittiği bildirildi, iş karara bırakıldı bilahare Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü: K: Dava, yolsuz tescil nedeniyle tapu iptali-tescil isteğine ilişkindir. Mahkemece, davalı Kooperatifin ödediği bedeller üzerinden hapis hakkı tanınmak suretiyle taşınmazların kayıtlarının iptaline ve davacı belediye adına tesciline, belediyece yeni imar planı yapıldığından bahisle müdahillerin davasının reddine karar verilmiştir. Dosya içeriği ve toplanan delillerden; davacı belediye adına kayıtlı 17 adet imar parselinin encümen kararına dayalı ihale suretiyle davalı Kooperatife satıldığı, aralarındaki anlaşmaya göre ilk taksidinin peşin ödendiği, bakiye alacak için belediyenin değişik tarihlerde ihtar çektiği, kooperatifin bakiye borcunu eldeki dava açıldıktan sonra icra dosyasına yatırdığı; çekişmeli parsellerin oluşumuna esas olan imar işleminin İ Büyükşehir Belediyesinin başvurusu üzerine İdari Yargı yerinde iptal edilmesi üzerine davacı Belediyece önceki imar planında ısrar edilerek yeni imar uygulamasına gidildiği; bunun yanında davada asli müdahil sıfatıyla yer alanların da dava konusu imar parsellerine gittiğini ileri sürdükleri bir kısım kadastral parsellerdeki paylarını imar uygulaması yapılması koşuluyla davacı belediyeye hibe ettikleri; noksanın tamamlanması yoluyla getirtilen dosya ve belgelerden de, çekişmeli taşınmazların satışına ilişkin Belediye Meclis Kararı bulunmadığı, ayrıca son imar uygulamasının da İstanbul Büyükşehir Belediyesince İdari Yargıda açılan davada (eldeki davanın sonuçlanmasından sonra) iptaline karar verildiği ve kesinleştiği anlaşılmaktadır. Yukarıda açıklanan süreç gözönünde tutulduğunda, iptali istenen imar parsellerinin oluşmasına dayanak teşkil eden idari kararların İdari Yargı yerinde iptal edilerek ortadan kalktığı açıktır. Bu durumda çekişmeli taşınmazlar bakımından yapılan her iki imar düzenlemesinin geçersizliği nedeniyle imar öncesi kadastral hak durumunun geri döneceği; öte yandan dava konusu imar parsellerinin Belediye Meclis Kararı olmaksızın (1580 Sayılı Yasası 70. maddesi) davalı Kooperatife temlikine değer verilemiyeceği de kuşkusuzdur. Ayrıca davaya katılanların önceki kadastral parsellerdeki paylarını “imar düzenlemesi koşuluna” bağlı olarak K Belediyesi’ne temliklerindeki rücu koşulunun gerçekleştiği de muhakkaktır. Mahkemece bu olgular kabul edilmek suretiyle imar düzenlemeleri önceki kadastral hak durumuna dönülmesi biçiminde bir karar verilmesi gerekirken İdari Yargı kararlarıyla ortadan kalkan imar parselleri üzerinden hüküm kurulmuş olması doğru değildir. SONUÇ: Tarafların temyiz itirazı yerindedir. Kabulüyle, hükmün açıklanan nedenden ötürü HUMK: nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, peşin alınan harcın temyiz edene geri verilmesine, 17.3.2004 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1987/14085 K: 1987/590 T: 2.2.1987 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2003/9098 K: 2003/10113 T: 2.10.2003 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/10141 K: 2004/10968 T: 11.10.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2005/5762 K: 2005/6144 T: 16.05.2005 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/488 K: 2004/1294 T: 18.2.2004 Davaya konu edilen tapu kaydını oluşturan işlemin kesinleşen idari yargı kararıyla ortadan kaldırılması halinde, tapu kaydı kendiliğinden hükümsüz hale gelmez. Kesinleşen bu idari karar, ilgilisine kadastral sicilin ihyası (kadastral duruma dönülmesi) için talep ve dava hakkı verir. Bu durumda hukuki dayanağı kalmayan ve bu sebeple yolsuz tescil niteliğini taşıyan imar parsellerinin tapudaki kaydının iptali ile imar öncesi kadastral parsele dönüştürülmesine karar verilmesi gerekir. DAVA: Taraflar arasında görülen davada; davacılar, maliki bulundukları 1445 ada 4 nolu parselin, imar uygulaması sonucu davalılardan Hüseyin adına 1446 ada 6-7 nolu imar parselleri olarak tescil edildiğini ileri sürüp; iptal ve tescil isteğinde bulunmuşlardır. Davalılardan Hüseyin; duruşmalara katılmamış, bir cevap da vermemiş, diğer davalılar ise, davanın reddini savunmuşlardır. Mahkemece, davalı idare tarafından yapılan imar uygulamasının iptal edildiği, davanın konusunun kalmadığı gerekçesiyle, hüküm kurulmasına yer olmadığına karar verilmiştir. Karar, davacılar vekili ve davalılardan Tapu Kadastro Müdürlüğü vekili tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla; Tetkik Hakimi raporu okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi gereği görüşülüp düşünüldü: K: Dava, imar uygulaması sonucu oluşan imar parsellerinin iptal ve tescili isteğine ilişkindir. Mahkemece, imar uygulamasının idari yargı yerinde iptal edildiğinden sözedilerek, karar verilmesine yer olmadığına şeklinde hüküm kurulmuştur. Bilindiği üzere, kadastral parsellerin imar uygulamasına tabi tutulması halinde kadastral kayıtların iptal edilerek imar parsellerine dönüştürüldüğü ve yeni sicillerin oluşturulduğu kuşkusuzdur. Davaya konu edilen tapu kaydını oluşturan işlemin kesinleşen idari yargı kararıyla ortadan kaldırılması halinde, tapu kaydı kendiliğinden hükümsüz hale gelmez. Kesinleşen bu idari karar, ilgilisine kadastral sicilin ihyası (kadastral duruma dönülmesi) için talep ve dava hakkı verir. O halde, hukuki dayanağı kalmayan ve bu sebeple yolsuz tescil niteliğini taşıyan imar parsellerinin tapudaki kaydının iptali ile imar öncesi kadastral parsele dönüştürülmesine karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu üzere hüküm kurulması isabetsizdir. Ayrıca, imar şuyulandırma işlemine herhangi bir katılımı bulunmayan Tapu Sicil Müdürlüğüne davada husumet yönetilmesi de doğru değildir. Davacı ve davalılardan Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünün temyiz itirazları yerindedir. SONUÇ: Kabulü ile hükmün açıklanan nedenlerden ötürü HUMK: nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, peşin alınan harcın temyiz edene geri verilmesine, 18.2.2004 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1987/14085 K: 1987/590 T: 2.2.1987 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2003/9098 K: 2003/10113 T: 2.10.2003 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1993/866 K: 1993/5535 T: 28.4.1993 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1996/15721 K: 1997/600 T: 22.1.1997 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2005/6416 K: 2005/6773 T: 06.06.2005 Davacılar kayden paydaşı oldukları taşınmaza komşu parseldeki davalılara ait imar mevzuatına aykırı binanın tecavuzlü olduğunu ileri sürerek el atmanın önlenmesi ve yıkım istemişlerdir. Çekişmeli yapının tecavuzlü bölümünün kaim bedelinin belirlenmesi, bu bedelin ya da tecavuzlü bölümün yıkımı halinde binanın kullanılmaz duruma geleceği saptandığı takdirde, yapının tamamının bedelinin mahkeme veznesine davacı tarafından depo ettirilmesi ve ondan sonra el atmanın önlenmesi ve yıkıma karar verilmesi gerekirken yazıl olduğu üzere hüküm kurulması doğru değildir. Taraflar arasında görülen davada; davacılar, kayden paydaşı oldukları 12 parsel sayılı taşınmaza komşu 13 parsel sayılı taşınmazdaki davalılara ait imar mevzuatına aykırı binanın tecavuzlü olduğunu ileri sürerek el atmanın önlenmesi ve yıkım istemişlerdir. Davalılar, davanın reddini savunmuşlardır. Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir. Karar, davacılar vekili tarafindan süresinde temyiz edilmiş olmakla; Tetkik Hakimi raporu okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi, gereği görüşülüp, düşünüldü. Dava, çaplı taşınmaza el atmanın önlenmesi ve yıkım isteklerine ilişkindir. Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir. Dosya içeriğinden ve toplanan delillerden; tarafların çekişme konusu imar parselinin öncesini teşkil eden 57 nolu kadastral parselde paydaş oldukları, anılan parselde davalılarca kendilerine özgülenen özel parselde 1987 yılında ruhsata bağlanan yapı inşa ettikleri, bu yerde 1988 yılında yapılan imar uygulaması sonunda, davacıların 12, davalıların ise 13 nolu imar parsellerinde paydaş hale geldikleri, davalılara ait çekişmeli yapımnda imarla davacılar taşınmazına tecavüzlü hale geldiği anlaşılmaktadır. Bilindiği üzere; yasal ayrıcalıkların dışında ayrılmaz parçanın (mütemmim cüz’ün) mülkiyeti ve buna bağlı olarak tasarruf hakkı üzerinde bulunduğu arza bağlıdır. Bu husus MK’nın 684. maddesinde açıkça vurgulanmıştır. Ne var ki, yürürlükten kalkmış olan 6785 Sayılı Yasanın 1605 Sayılı Yasa ile değişik 42/c ve halen yürürlükte bulunan 3194 sayılı imar yasasının 18. maddelerinde özel hükümler getirilmek suretiyle ayrılmaz parça (mütemmim cüz) olan yapı ile arz arasındaki hukuki ilişki kesilmiş bazı durumlarda yapı, üzerinde bulunduğu yerin malikinden başkasına bırakılarak imar parsellerinin oluşturulabileceği öngörülmüştür. Böylece yapıların bedelleri ilgili parsel sahiplerince yapı sahibine ödenmediği veya aralarında bu yönde bir anlaşma yapılmadığı ya da ortaklığın giderilmesi davası açılmadığı sürece bu yapıların ömürlerini dolduruncaya kadar eski sahiplerine kullanma imkanı sağlanmıştır. Öte yandan, zeminin maliki olan kişinin taşınmazı bizzat kullanma yetkisi sınırlanmış, ayrılmaz parça (mütemmim cüz) durumunda olan yapı üzerinde tasarruf etme gücü özel yasa ile kısıtlanmıştır. 2981 Sayılı Yasanın 3290 Sayılı Yasa ile değişik 10/c maddesi de aynı doğrultuda hüküm getirmiştir. Gerçekten bir kimse kendisine veya yasanın himaye ettiği bir hakka dayanarak üçüncü bir şahsa ait bir taşınmaz üzerine ayrılmaz parça (mütemmim cüz) niteliğinde yapı inşaa etmiş imar uygulaması sonucu bu yer davacıya ait imar parseli içerisinde kalmış ise, kendi arzu ve iradesi dışında idari kararla oluşan bir durum söz konusu olduğundan kusurlu sayılamaz. İşte bu nedenle yukarıda değinildiği gibi yasa koyucu imar parseli malikine karşı yapı sahibini korama zorunluluğunu duymuştur. Hal böyle olunca, yukarıda açıklanan ilkeler gözetilmek suretiyle soruşturmanın eksiksiz tamamlanması, çekişmeli yapının tecavüzlü bölümünün kaim bedelinin belirlenmesi, bu bedelin; ya da tecavüzlü bölümün yıkımı halinde binanın kullanılamaz duruma geleceği saptandığı taktirde, yapının tamamının bedelinin mahkeme veznesine davacı tarafından depo ettirilmesi ve ondan sonra el atmanın önlenmesi ve yıkıma karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu üzere hüküm kurulması doğru değildir. Davacıların bu yöne değinen temyiz itirazları yerindedir. Kabulü ile hükmün açıklanan nedenlerden ötürü HUMK’un 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, peşin alınan harcın temyiz edene iade edilmesine, 06.06.2005 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1987/14085 K: 1987/590 T: 2.2.1987 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2003/9098 K: 2003/10113 T: 2.10.2003 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/10141 K: 2004/10968 T: 11.10.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2005/5762 K: 2005/6144 T: 16.05.2005 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2005/5762 K: 2005/6144 T: 16.05.2005 Bir kimse kendisine veya yasanın himaye ettiği bir hakka dayanarak üçüncü bir şahsa ait bir taşınmaz üzerine ayrılmaz parça (mütemmim cüz) niteliğinde yapı inşaa etmiş imar uygulaması sonucu bu yer davacıya ait imar parseli içerisinde kalmış ise, kendi arzu ve iradesi dışında idari kararla oluşan bir durum söz konusu olduğundan kusurlu sayılamaz. Davacı, kayden maliki olduğu 6648 ada 7 parsel sayılı taşınmaza davalının yapılaşmak suretiyle tecavüz ettiğini ileri sürerek el atmanın önlenmesi ve yıkım istemiştir. Yargılama aşamasında yıkım isteğini müracaata bırakmıştır. Davalı, binasının belediyece yapılan imar uygulaması sonucu davacıya ait taşınmaz içerisinde kaldığını, bu nedenle açtığı temliken tescil davasının derdest olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, el atmanın önlenmesi isteği yönünden davanın kabulüne, yıkım talebi bakımından müracaata bırakıldığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir. Karar, davalı tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla; Tetkik Hakimi raporu okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi gereği görüşülüp düşünüldü: Dava, imar parseline el atmanın önlenmesi ve yıkım isteklerine ilişkindir. Mahkemece, el atmanın önlenmesine, yıkım isteği müracaata bırakıldığından bu hususta karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir. Yasal ayrıcalıkların dışında ayrılmaz parçanın (mütemmim cüz’ün) mülkiyeti ve buna bağlı olarak tasarruf hakkı üzerinde bulunduğu arza bağlıdır. Bu husus M.K: nun 684. maddesinde açıkca vurgulanmıştır. Ne var ki, yürürlükten alkmış olan 6785 sayılı yasanın 1605 sayılı yasa ile değişik 42/c ve halen yürürlükte bulunan 3194 sayılı imar yasasının 18. maddelerinde özel hükümler getirilmek suretiyle ayrılmaz parca (mütemmim cüz) olan yapı ile arz arasındaki hukuki ilişki kesilmiş bazı durumlarda yapı, üzerinde bulunduğu yerin malikinden başkasına bırakılarak imar parsellerinin oluşturulabileceği öngörülmüştür. Böylece yapıların bedelleri ilgili parsel sahiplerince yapı sahibine ödenmediği veya aralarında bu yönde bir anlaşma yapılmadığı yada ortaklığın giderilmesi davası açılmadığı sürece bu yapıların ömürlerini dolduruncaya kadar eski sahiplerine kullanma imkanı sağlanmıştır. Öte yandan, zeminin maliki olan kişinin taşınmazı bizzat kullanma yetkisi sınırlanmış, ayrılmaz parça (mütemmim cüz) durumunda olan yapı üzerinde tasarruf etme gücü özel yasa ile kısıtlanmıştır. 2981 sayılı yasanın 3290 sayılı yasa ile değişik 10/c maddesi de aynı doğrultuda hüküm getirmiştir. Gerçekten bir kimse kendisine veya yasanın himaye ettiği bir hakka dayanarak üçüncü bir şahsa ait bir taşınmaz üzerine ayrılmaz parça (mütemmim cuz) niteliğinde yapı inşaa etmiş imar uygulaması sonucu bu yer davacıya ait imar parseli icerisinde kalmış ise, kendi arzu ve iradesi dışında idari kararla oluşan bır durum soz konusu olduğundan kusurlu sayılamaz. İste bu nedenle yukarıda değinildiği gibi yasa koyucu imar parseli malikine karşı yapı sahibini koruma zorunluluğunu duymuştur. Yukarıda açıklandığı üzere, imar uygulaması ile taşkın hale gelen yapının bedeli ilgili imar parseli sahibince yapı malikine ödenmediği sürece yapı sahibinin bu yeri kullanmasına engel olunmasına olanak yoktur. Olayımızda, yıkım isteği müracaata bırakıldığına göre davalı yapı sahibi de yapısında oturmaya devam edebilecektir. Bu halde el atmanın önlenmesine karar verilmesi doğru değildir. Hal böyle olunca, davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu üzere hüküm kurulması doğru değildir. Davalının temyiz itirazı yerindedir. Kabulü ile hükmün açıklanan nedenlerden ötürü H.U.M.K: ‘Nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA,alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine,16.5.2005 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1987/14085 K: 1987/590 T: 2.2.1987 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2003/9098 K: 2003/10113 T: 2.10.2003 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/10141 K: 2004/10968 T: 11.10.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1996/15721 K: 1997/600 T: 22.1.1997 Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 1990/22169 K: 1991/571 T: 18.1.1991 İmar Kanunu’na göre şuyulandırılan taşınmaza takdir edilen bedelin artırılması davasında; İmar Kanunu’nun 17/son maddesi uyarınca, bedel takdirleri ve bedele itiraz şekillerinin Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre yapılması gerekir. Taraflar arasındaki kamulaştırma değerine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; kamulaştırma değerinin artırılmasına dair verilen hükmün Yargıtay’ca incelenmesi davacı vekili yönünden verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla; dosyadaki belgeler okunup, gereği görüşülüp düşünüldü: Dava, İmar Kanununa göre şuyulandırılan taşınmaz mala takdir edilen bedelin artırılması istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanununun 1. Maddesinin Değiştirilmesi Hakkındaki Kanunun 10/c maddesine göre yapılan işlemlerde 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa dayanılarak bedel tesbit edileceği belirtilmiş ve 3194 sayılı İmar Kanununun 17/son maddesine göre de bedel takdirleri ve bedele itiraz şekilleri Kamulaştırma Kanununun hükümlerine göre yapılması öngörüldüğünden davanın esasına girilerek hüküm kurulması gerekirken kararda yazılı gerekçelerle davanın reddine karar verilmesi, Doğru görülmemiştir. SONUÇ: Davacı vekilinin temyiz itirazları yerinde olduğundan hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle HUMK: nun 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA), 18.1.1991 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 1994/3505 K: 1994/7058 T: 4.4.1994 Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 1995/6278 K: 1995/8043 T: 17.4.1995 Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 1990/22169 K: 1991/571 T: 18.1.1991 Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 1992/11457 K: 1992/16089 T: 23.6.1992 Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 1992/11457 K: 1992/16089 T: 23.6.1992 Bedele dönüştürülen karşılığın artırılması davasının, davacının payı için herhangi bir şahsa ait parselde borçlandırma ve ipotek tesis edilmemişse belediye aleyhine açılması doğrudur. Taraflar arasındaki bedele dönüştürülen karşılığın artırılması davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, davanın husumet yönünden reddine dair verilen hükmün Yargıtay’ca incelenmesi davacı vekili yönünden süresinde verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla; dosyadaki belgeler okunup iş anlaşıldıktan sonra, gereği görüşülüp düşünüldü: K: Dava, 3290 sayılı Kanunla değişik 2981 sayılı İmar Affı Kanunu uygulaması sonucu bedele dönüştürülen davacı payına takdir edilen bedelin artırılması istemine ilişkindir. Bedele dönüştürülen davacının payı dava konusu taşınmaz malın diğer paydaşlarına tahsis edildiğinden davacının payı belediyeye ait herhangi bir taşınmaz mala ilave edilmediği gibi yol vesair niteliğindeki kamu malına da dönüştürülmediğinden davacının bedel artırma konusunda ancak diğer paydaşlar aleyhine dava açmaya hakkı olduğundan sözedilerek Bakırköy Belediye Başkanlığı aleyhine açılan davanın reddine karar verilmiştir. Ancak, yapılan inceleme hüküm kurmaya yeterli değildir. Şöyle ki: Dosya arasında mevcut Bakırköy Belediye Başkanlığı’nın yazısında davacının dava konusu edilen payının bedele dönüştürüldüğü ve bu pay için kıymet takdir komisyonunca takdir edilen bedelin davacı adına bloke edildiği bildirilmiştir. Davacının dava konusu taşınmaz maldaki payının diğer paydaşlara tahsis edildiğine ilişkin dosyada herhangi bir kayıt ve belge de yoktur. Diğer bir deyişle, davacının payının hangi şahsa tahsis edilen parsele gittiği belli değildir. 3290 sayılı Kanunla değişik 2981 sayılı Kanunun 10/C maddesi uyarınca, davacının payının diğer paydaşlara veya diğer şahıslara ait parsellere katılıp katılmadığının belirlenmesi ve bu şekilde diğer paydaşların veya başka şahısların parsellerinde sözü edilen madde uyarınca ilçe takdir komisyonunca belirlenen miktarda davacı lehine borçlandırma yapılarak ipotek tesis edilip edilmediğinin araştırılması, bu hususlar tesbit edildiğinde davanın reddinin doğru olduğu, aksi halde davacının payı için herhangi bir şahsa ait parselde borçlandırma ve ipotek tesis edilmemişse davanın belediye aleyhine açılmasının doğru bulunduğu ve işin esasına girilerek hüküm kurulmasının gerektiği gözetilmeden eksik inceleme ile hüküm kurulması, Doğru bulunmamıştır. SONUÇ: Davacı vekilinin temyiz itirazları yerinde olduğundan hükmün açıklanan nedenle HUMK: nun 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA) ve peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde ödeyene geri verilmesine, 23.6.1992 gününde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 1994/3505 K: 1994/7058 T: 4.4.1994 Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 1995/6278 K: 1995/8043 T: 17.4.1995 Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 1990/22169 K: 1991/571 T: 18.1.1991 Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 1994/10706 E: 1994/13563 K: 6.7.1994 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E: 1989-716-620 K: 1990/6 T: 17.1.1990 298l sayılı Yasanın 10. maddesine 3290 sayılı Yasanın 4. maddesi ile eklenen (b) fıkrasına göre ve tamamen Kadastro Yasasının ilgili hükümleri uyarınca düzenlenen çekişmeli taşınmaza ait tespit tutanağına süresi içerisinde yapılan itiraza ilişkin olup, iptali istenen parsellere ait tapuların oluşmasına esas alınan bir idari kararda bulunmadığından davaya bakmak görevi Kadastro Mahkemesine aittir. Taraflar arasındaki “itiraz” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, (Polatlı Kadastro Mahkemesi)’nce davanın görev yönünden reddine dair verilen 7.3.1983 gün ve 1988/11-1988/11 sayılı kararın incelenmesi davacılar ve davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine Yargıtay 16. hukuk Dairesinin 30.3.1989 gün ve 1988/325l -1989/4485 sayılı ilamı ile, (… Uyuşmazlık 298l sayılı Yasadan doğmamaktadır. 3402 sayılı yasaya göre düzenlenen Kadastro tutanağına itiraz edilmiş olmasına göre davaya bakmak görevi Kadastro Mahkemesine aittir. Bu nedenle davaya bakmak gerekirken görevsizliğe ilişkin karar verilmesi isabetsizdir.) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, Mahkemece önceki kararda direnilmiştir. 6785 sayılı önceki İmar Yasasının 42, sonradan yürürlüğe giren 3194 sayılı Yasanın 18. maddelerine göre belediyeler yerleşme yerleri ile bu yerlerdeki yapılaşmaların planlarını fen, sağlık, ve çevre koşullarına uygun biçimde oluşturulmasını sağlamak amacıyla imar sınırı içerisinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazilerin, maliklerinin veya diğer hak sahiplerinin olurları aranmaksızın hamur kuralını uygulamak suretiyle birbirleri ile yol fazlasıyla kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerler ile birleştirmeye bunların yeniden imar planına uygun ada ve parsellere ayırmaya, bağımsız, paylı veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya, resen tescil işlemlerini yaptırmaya yetkilidir. Bu parselasyon işlemleri idari karara dayandığından işlemlerdeki haksızlıklar ve usulsüzlüklere karşı yapılan itirazların inceleme yeri İdari Yargıdır. İmar çapını oluşturan idari karar İdari Yargı yerinde ortadan kaldırılmadan genel yargıda tapu sicilindeki gerekli düzeltme yapılamaz. Yine, 298l sayılı Yasanın 3290 sayılı Yasa ile değiştirilmesinden önceki 10. maddesi özellikle bu maddenin (b) fıkrası aynı doğrultuda bir hükmü içerdiğinden bu madde uyarınca yapılan imar, ıslah çalışmaları bir idari karara dayandığı cihetle bu tespitin düzeltilmesi isteğini sağlamaya yönelik davalara da idari yargıda bakılması icap eder. Kırsal kesimden kentlere aşırı ve kontrolsüz nüfus akımı nedeniyle özel mülk, kamu kurum ve kuruluşlarına ait taşınmazlar üzerinde önlenemeyen imara aykırı büyük ölçüde yapılaşma, tapu dışı çeşitli intikaller veya işgaller sonucu, eski hale getirilmesi olanağı bulunmayan eylemli bir durum oluştuğu herkesçe bilinen bir gerçektir. İşte zemindeki mülkiyet hakkına uymayan toplu yapılaşma ve oluşan bu eylemli durumun Yasallaştırılması mülkiyet hakkına dönüştürülmesi amacıyla yeterli görülmeyen 298l sayılı Yasanın değiştirilmesi zorunluluğu doğmuş söz konusu Yasanın dava ile ilgili 10. maddenin (a) fıkrası aynen yerinde bırakılarak (b) fıkrası eklenilmiş önce (b) fıkrası iken değişiklikten sonra (c) olan fıkraya sadece bu fıkrada belirtilen Kadastro Müdürlüklerince de kullanılabileceği cümlesi eklenilmiştir. Yeni getirilen (b) fıkrası ile hiçbir idari karara gerek olmaksızın Kadastro Müdürlüklerine yerine göre Kadastro ve Tapulama Yasaları gereğince hak sahipleri adına gerekli tesbit ve tescilin yapılması için doğrudan yetki ve görev verilmiştir. Bu yetkiye dayanılarak yapılan işlem bir Kadastro tespiti olduğundan 3402 sayılı Yasanın 11. maddesine göre askıya çıkarılan tesbit tutanağında belirtilen hakka süresi içerisinde yapılan itirazlara bakmak görevi de Kadastro Mahkemelerine ait bulunmaktadır. Nitekim 3402 sayılı Yasanın 22/3. maddesindeki ayrık hükümle bu işlemin ikinci Kadastro sayılmayacağı vurgulandığından 298l sayılı Yasanın 10. maddesine 3290 sayılı Yasa ile eklenen (b) fıkrasına göre yapılan kadastro işlemine evvelce tesbit ve tescil veya sınırlandırma suretiyle kadastrosu veya tapulaması yapılmış olan yerlerin yeniden kadastrosu yapılamaz kuralı uygulanmaz. Özetlemek gerekirse; 3290 sayılı Yasa ile değişik 298l sayılı Yasanın 10. maddesinin (c) fıkrasına göre hamur kuralı uygulanmak suretiyle yapılan imar çalışmaları Belediyece alınan idari bir karara dayanmaktadır. Bunlar hakkında açılacak iptal davaları kayıtların oluşmasına esas alınan İdari Kararın ortadan kaldırılması sonucu doğuracak bir isteği kapsadığından ve mülkiyet uyuşmazlığı niteliğini taşımadığından İdari Yargıda görülmesi gerekmektedir. Ne var ki, olayda istek 298l sayılı Yasanın 10. maddesine 3290 sayılı Yasanın 4. maddesi ile eklenen (b) fıkrasına göre ve tamamen Kadastro Yasasının ilgili hükümleri uyarınca düzenlenen çekişmeli taşınmaza ait tesbit tutanağına süresi içerisinde yapılan itiraza ilişkin olup iptali istenen parsellere ait tapuların oluşmasına esas alınan bir idari kararda bulunmadığından hukuk genel kurulunca da benimsenen özel daire bozma kararına uyulmak gerekirken önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır. Benzer İçtihatlar: Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E: 2004/1-645 K: 2004/662 T: 8.12.2004 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E: 2004/1-645 K: 2004/662 T:8.12.2004 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E: 1996/1-80 K: 1996/224 T: 3.4.1996 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E: 1993/763 K: 1994/7 T: 26.1.1994 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1995/16163 K: 1995/16952 T: 20.12.1995 Mütemmim cüz’ün mülkiyeti ve tasarruf hakkı kural olarak, üzerinde bulunduğu arza bağlı ise de, bir kimse kendisine veya yasanın himaye ettiği bir hakka dayanarak üçüncü şahsa ait bir taşınmaz üzerine mütemmim cüz niteliğinde yapı inşa etmiş ve imar uygulaması sonucu yaptığı inşaat bir başkasına ait imar parseli içinde kalmış ise, kendi arzu ve iradesi dışında idari kararla oluşan bir durum söz konusu olduğundan kusurlu sayılamaz. Bu durumda inşaat sahibinin hakkı, imar parseli malikine karşı korunur. Davacılar tarafından, davalı aleyhine açılan el atmanın önlenmesi ve yıkım davasının yapılan yargılamasında, mahkemece davanın yıkım yönünden reddine dair verilen kararın davacılar tarafından temyizi üzerine dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü: K: Yasal ayrıcalıkların dışında ayrılmaz parçanın (mütemmim cüz’ün) mülkiyeti ve buna bağlı olarak tasarruf hakkı üzerinde bulunduğu arza bağlıdır. Bu husus MK: nun 619. maddesinde açıkça vurgulanmıştır. Ne var ki, yürürlükten kalkmış olan 6785 sayılı Yasanın, 1605 sayılı Yasa ile değişik 42/c ve halen yürürlükte bulunan 3194 sayılı İmar Yasasının 18. maddelerinde özel hükümler getirilmek suretiyle ayrılmaz parça (mütemmim cüz) olan yapı ile arz arasındaki hukuki ilişki kesilmiş bazı durumlarda yapı, üzerinde bulunduğu yerin malikinden başkasına bırakılarak imar parsellerinin oluşturulabileceği öngörülmüştür. Böylece, yapıların bedelleri ilgili parsel sahiplerince yapı sahibine ödenmediği veya aralarında bu yönde bir anlaşma yapılmadığı ya da ortaklığın giderilmesi davası açılmadığı sürece bu yapıların ömürlerini dolduruncaya kadar eski sahiplerine kullanma imkanı sağlanmıştır. Öte yandan, zeminin maliki olan kişinin taşınmazı bizzat kullanma yetkisi sınırlanmış, ayrılmaz parça (mütemmim cüz) durumunda olan yapı üzerinde tasarruf etme gücü özel yasa ile kısıtlanmıştır. 2981 sayılı Yasanın, 3290 sayılı Yasa ile değişik 10/c maddesi de aynı doğrultuda hüküm getirmiştir. Gerçekten, bir kimse kendisine veya yasanın himaye ettiği bir hakka dayanarak üçüncü bir şahsa ait bir taşınmaz üzerine ayrılmaz parça (mütemmim cüz) niteliğinde yapı inşaa etmiş imar uygulaması sonucu bu yer davacıya ait imar parseli içerisinde kalmış ise, kendi arzu ve iradesi dışında idari kararla oluşan bir durum sözkonusu olduğundan kusurlu sayılamaz. İşte bu nedenle, yukarıda değinildiği gibi yasa koyucu imar parseli malikine karşı yapı sahibini koruma zorunluluğunu duymuştur. Hal böyle olunca; yeniden keşif yapılarak, tecavüzlü durumun yukarıda açıklandığı üzere imar şuyulandırma işlemi ile mi oluştuğunun kesin biçimde belirlenmesi olayda, 3194 sayılı Yasanın 18. maddesinin uygulama yeri bulup bulamıyacağının değerlendirilmesi ve sonucuna göre bir hüküm kurulması gerekirken, noksan soruşturma ile yetinip yazılı olduğu üzere karar verilmesi doğru değildir. SONUÇ: Davacıların temyiz itirazları yerindedir. Kabulü ile hükmün değinilen nedenlerden ötürü HUMK: nun 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA), alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 20.12.1995 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1987/14085 K: 1987/590 T: 2.2.1987 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2003/9098 K: 2003/10113 T: 2.10.2003 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/10141 K: 2004/10968 T: 11.10.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1995/15581 K: 1995/17591 T: 29.12.1995 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1996/15721 K: 1997/600 T: 22.1.1997 Davalının imardan önce paydaş bulunduğu kadastro parseli üzerine yaptığı binası, imar ıslah uygulaması sonucunda davacıya ait imar parseline tecavüzlü hale geldiği takdirde, kendi arzu ve idaresi dışında idari kararla oluşan bu durum karşısında, davalı kusurlu sayılamayacağından; tespit edilecek bina bedelinin mahkeme veznesine depo ettirilmesi ve bina bedelinin davalıya ödenmesi karşılığında el atmanın önlenmesi ve yıkıma ilişkin karar verilmesi gerekir. Davacı tarafından, davalı aleyhine açılan el atmanın önlenmesi davasının yapılan yargılamasında, mahkemece davanın kabulüne dair verilen kararın davalı tarafından temyizi üzerin; dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü. Yasal Ayrıcalıkların dışında ayrılmaz parçanın (mütemmim cüz’ün) mülkiyeti ve buna bağlı olarak tasarruf hakkı üzerinde bulunduğu arza bağlıdır. Bu husus, MK: nun 619. maddesinde açıkça vurgulanmıştır. Ne var ki yürürlükten kalkmış olan 6785 sayılı Yasanın 1605 sayılı Yasa ile değişik 42/c ve halin yürürlükte bulunan 3194 sayılı imar yasasının 18. maddelerinde özel hükümler getirilmek suretiyle ayrılmaz parça (mütemmim cüz) olan yapı ile arz arasındaki hukuki ilişki kesilmiş bazı durumlarda yapı üzerinde bulunduğu yerin malikinden başkasına bırakılarak imar parsellerinin oluşturulabileceği öngörülmüştür. Böylece yapıların bedelleri ilgili parsel sahiplerince yapı sahibine ödenmediği veya aralarında bu yönde bir anlaşma yapılmadığı yada ortaklığın giderilmesi davası açılmadığı sürece bu yapıların ömürlerini dolduruncaya kadar eski sahiplerine kullanma imkanı sağlanmıştır. Öte yandan, zeminin maliki olan kişinin taşınmazı bizzat kullanma yetkisi sınırlanmış, ayrılmaz parça (mütemmim cüz) durumunda olan yapı üzerinde tasarruf etme gücü özel yasa ile kısıtlanmıştır. 2981 sayılı Yasanının 3290 sayılı Yasa ile değişik 10/c maddesi de aynı doğrultuda hüküm getirmiştir. Gerçekten bir kimse, kendisine veya yasanın himaye ettiği bir hakka dayanarak üçüncü bir şahsa ait bir taşınmaz üzerine ayrılmaz parça (mütemmim cüz) niteliğinde yapı inşa etmiş, imar uygulama sonucu bu yer davacıya ait imar parseli içerisinde kalmış ise, kendi arzu ve idaresi dışında idari kararla oluşan bir durum söz konusu olduğundan kusurlu sayılamaz. İşte bun nedenle yukarıda değinildiği gibi yasa koyucu imar parseli malikine karşı yapı sahibini koruma zorunluluğunu duymuştur. Somut olaya; gelince davalı imardan önce paydaş olduğu kadastrol parsel üzerine yapılanmış ve imar ıslah uygulamasıyla binası davacıya ait imar parseline tecavüzlü hale gelmiştir. Bu durumda yukarıda değinilen ilkeler uyarınca tespit edilecek bina bedelinin mahkeme veznesine depo ettirilmesi ve bina bedelinin davalıya ödenmesi karşılığında yazılı olduğu üzere el atmanın önlenilmesi ve yıkıma ilişkin hüküm kurulması gerekir. Belirtilen içerikte ve nitelikte bir araştırma ve uygulama yapılmadan değinilen biçimde yıkım yoluyla el atmanın önlenilmesine karar verilmesi doğru değildir. Davalının temyiz itirazı yerindedir. Kabulü ile hükmün açıklanan nedenden ötürü HUMK: nun 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA), peşin alınan harcın temyiz edene geri verilmesine, 22.1.1997 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1987/14085 K: 1987/590 T: 2.2.1987 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2003/9098 K: 2003/10113 T: 2.10.2003 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/10141 K: 2004/10968 T: 11.10.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2005/4430 K: 2005/5039 T: 25.4.2005 Yargıtay 8. Hukuk Dairesi E: 2003/8239 K: 2004/1586 T: 9.3.2004 İmar işlemi idari bir işlemdir; taşınmazın öncesi tapulu ya da tapusuz olsun önemi yoktur; idari işlem idari yargıda iptal edilmediği sürece geçerliliğini korumakta olup; imardan önceki gerçek hak sahipleri imar işlemiyle doğru ya da yanlış olarak belirlenmiş ve bu işlem kesinleşmiş ise iptal edilinceye kadar geçerli olacaktır. Hasan Arat ile Betül Fatma Sur ve müşterekleri aralarındaki tapu iptali ve tescil davasının reddine dair İ. 2. Asliye Hukuk Hakimliği’nden verilen 14.11.2002 gün ve 450/833 sayılı hükmün Yargıtay’ca incelenmesi davacı vekili tarafından süresinde istenilmiş olmakla, dosya incelendi, gereği düşünüldü: Davacı vekili, 31342 ada 2 parselde davalıların adına yazılı bulunan paylara ilişkin tapu kayıtlarının iptali ile vekil edeni adına tapuya tesciline karar verilmesini istemiştir. Davalılar vekili, uyuşmazlık konusu payların vekil edenleri adına intikal yoluyla tescil edildiği tarihte kazanma koşullarının kesildiğini açıklayarak davanın reddine karar verilmesini savunmuştur. Mahkemece, 49 ada 2 parselin maliki davalıların miras bırakanı Bahise’nin 16.07.1936 tarihinde öldüğü, imar uygulaması ve intikal durumu gözönünde tutulduğunda kazanmayı sağlayan sürenin kesildiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesi üzerine; hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu payları kapsayan 31342 ada 2 parselin esası, 49 ada 12 parseldir. Tapu kaydına göre 49 ada 12 parselin 8/336 payı kadastro yoluyla Şefik kızı Bahise, diğer payların da davada taraf durumunu almayan diğer kimseler adına 4.11.1955 tarihinde tapuya tescil edildiği, 26.2.1987 tarihinde 2981 ve 3290 sayılı İmar Affı Kanunları uyarınca 31342 ada 2 parselin 193/393 payının yeniden Şefik kızı Bahise adına tescil edildiği ve bu payın 24.2.1997 tarihinde mirasçıları olan davalılar adına intikal etmiştir. Dava, TMK: nun 713/2. maddesine dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir. Kural olarak, tapulu bir taşınmazın veya tapuda kayıtlı bir payın kazandırıcı zamanaşımı ve zilyetlik yoluyla edinilmesi mümkün değildir. Ancak kanunun açıkça izin verdiği ve düzenlediği ayrık durumlarda tapulu bir yerin veya tapuda kayıtlı bir yerin koşulları oluştuğu takdirde kazandırıcı zamanaşımı ve zilyetlik yoluyla edinilmesi mümkün olabilir. Kanunun açıkça izin verdiği hallerden biri de TMK: nun 713/2. maddesindeki düzenlemedir. Anılan maddede “Aynı koşullar altında, maliki tapu kütüğünden anlaşılmayan veya 20 yıl önce ölmüş ya da hakkında gaiplik kararı verilmiş bir kimse adına kayıtlı bulunan taşınmazın tamamının veya bölünmesinde sakınca olmayan bir parçasının zilyedi de o taşınmazın tamamı, bir parçası veya bir payı üzerindeki mülkiyet hakkının tapu kütüğüne tesciline karar verilmesini isteyebilir” denilmiştir. Davacı vekili, uyuşmazlık konusu olmayan diğer payları 24.12.1976 ve 2.8.1980 tarihlerinde vekil edeninin satın ve devraldığını, taşınmazın tümüne zilyet olduğunu, üzerine bina yapmak suretiyle dava tarihine kadar tasarrufta bulunduğunu, davalıların miras bırakanı adına yazılı paylara ilişkin tapu kaydının TMK: nun 713/2. maddesi hükmü uyarınca hukuki değerini yitirdiğini açıklayarak iptal ve tescil isteğinde bulunmuştur. Tapu kaydına göre de dava konusu olmayan paylar belirtilen tarihlerde davacı tarafından satın ve devralınmıştır. Mahkemece hiçbir araştırma ve inceleme yapılmadan 1987 yılında yapılan imar uygulamasının kazanmayı sağlayan zilyetliği keseceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Bu parseldeki bir kısım payların ilk defa davacı tarafından satın alındığı tarihten dava konusu payların intikal gördüğü 24.2.1997 tarihine kadar kanunda belirtilen 20 yıllık süre geçmiş bulunmaktadır. Ne var ki, salt 20 yıllık sürenin geçmiş olması kazanma bakımından yeterli değildir. 20 yıllık zilyetliğin davasız, aralıksız ve malik sıfatıyla geçmiş olması gerekir. Mahkemece bu konuda herhangi bir araştırma ve inceleme yapılmamıştır. Diğer yönden, çekişmeli payları kapsayan parsel 2981 ve 3290 sayılı İmar Affı Kanunları uyarınca 1987 yılında uygulamaya tabi tutulmuş ise de, yeni imar parsellerinin oluşması işlemi süregelen kazandırıcı zamanaşımını kesmez. Sürelerin hesabı başlığını taşıyan MK: nun eski 640 yeni 714. maddesinde; kazanmayı sağlayan sürenin gerek hesabında gerek kesilmesinde alacak zamanaşımında cari olan hükümlerin tatbik olacağını belirtmiştir. Bu yollamaya göre, Borçlar Kanununun hangi hallerde zamanaşımının kesileceğini saptayan 133. maddesi hükmü zamanaşımını kesen sebepleri iki madde altında belirlemiş olup, imar uygulamasına ilişkin 2981 ve 3290 sayılı Kanunlar uyarınca yapılan işlemler bu haller içerisinde gösterilmemiştir. Başka bir anlatımla, kanunda açıkça zamanaşımının hangi hallerde kesileceği sınırlı olarak belirtilmiş, bunlar arasında imar affı uygulamasını göstermemiştir. Hal böyle olunca, imar çalışmalarına ilişkin yeni düzenleme kazanmayı sağlayan zilyetliği kesmez. Tüm bu açıklamalar gözönünde tutularak iddia ve savunma çerçevesinde taraf delillerinin toplanması, toplanan deliller karşısında uyuşmazlık konusu paylara ilişkin tapu kayıtlarının TMK: nun 713/2. maddesi karşısında hukuki değerini yitirip yitirmediğinin tartışılıp değerlendirilmesi, ondan sonra uyuşmazlık hakkında hüküm kurulması gerekirken yazılı gerekçeyle davanın reddine karar verilmiş olması yerinde ve doğru görülmemiştir. Sonuç: Davacı vekilinin temyiz itirazları bu bakımdan yerinde olduğundan kabulü ile hükmün açıklanan nedenlerle HUMK: nun 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, 9.3.2004 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi. Karşı Oy: Davacı Hasan A. vekili 11.6.2001 havale tarihli dava dilekçesinde özetlE: İzmir, Sakarya Mahallesi 29 pafta, 49 ada ve 12 parseldeki taşınmazın 18000/14100240 payını 24.12.1976 tarihinde, 10500/4100240 payını ise 2.8.1980 tarihinde tapudaki satıştan edindiğini, bu taşınmaz üzerine resmi temlikten önce 1976 yılında bina inşa ettiğini, bu yerde 1984 yılında 2981/3290 sayılı yasalar uyarınca İmar ve Islah çalışmaları yapıldığını, dava konusu kadastral parselin 31342 ada 2 nolu imar parselinin davacı ve Hasan Arat ve Şefik Kızı Baise adına paylı olarak tescil edildiğini, Baise’nin 1936 yılında öldüğünü, o tarihten bugüne kadar hiçbir mirasçısının ortaya çıkmadığını, İ. 4. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2001/498 esasta kayıtlı dava dosyasında Baise mirasçılarının İzale-i Şuyu davası açtıklarını, MK: nun 639/2 maddesi uyarınca Baise’ye ait 193/393 payın iptali ile vekil edeni adına tapuya tescilini talep etmiştir. Davalılar, murisleri Baise’ye ait 8/336 payın irsen ve intikal suretiyle 26.11.1963 tarihinde tapuya tescil edildiğini, kendileri adına 24.2.1997 tarihinde intikalin yapıldığını ve davanın reddini savunmuşlardır. Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir. Hüküm, yasal süresi içerisinde davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Toplanan deliller ve tüm dosya içerisindE: 49 ada 12 parsel tarla niteliğiyle 141005 m2 olarak kadastrodan 4.1.1955 tarihinde Ragip oğlu Refik adına 2/7 paylı olarak tespit ve tescil edilmiştir. 26.11.1963 tarihinde İrsen intikal yoluyla Şefik Kızı Baise ve arkadaşları adına paylı olarak intikali yapılmıştır. Davacı Hasan Arat 2.5.1980 tarihinde pay satın almıştır. Bu yerde 2981/3290 sayılı yasa uygulaması yapılmış ve 31342 ada 2 parsel imar yoluyla 26.2.1987 tarihinde paylı olarak Hasan Arat ve Baise adına tespit ve tescil edilmiştir. Baise payı 24.2.1997 tarihinde İrsen intikal yoluyla Fatma Sur, Nejat Hakkı Sur ve Ayşe Melda Sur adlarına kayıt oluşmuştur. Beyanlar hanesinde “üzerindeki ev Hasan Arat’a aittir” yazılıdır. Bu durumda, 49 ada 12 parsel: kadastro tespitinden sonra 1963 yılında intikal görmüştür. Daha sonra 1987 yılında imar uygulamasına tabi tutulmuştur. 1997 yılında Baise mirasçılarına intikal görmüştür. Davacı kadastral parselden 1980 yılında pay satın almıştır. Öyle ise MK: nun 639/2 maddesindeki koşullar davacı yararına gerçekleşmemiştir. Ayrıca, imar işlemi idari bir işlemdir. Taşınmazın öncesi tapulu ya da tapusuz olsun önemi yoktur. İdari işlem idari yargıda iptal edilmediği sürece geçerliliğini korumaktadır. Bu nedenle, imardan önceki gerçek hak sahipleri imar işlemiyle doğru ya da yanlış olarak belirlenmiş ve bu işlem kesinleşmiş ise iptal edilinceye kadar geçerli olacaktır. Hal böyle olunca, yerel mahkemenin red kararı yukarıda açıklanan gerekçelerle sonucu bakımından doğrudur. Bu nedenle usul ve yasaya uygun olan mahkeme kararı ONANMALIDIR. Açıklanan gerekçelerle Sayın çoğunluğun bozma yönünde tecelli eden görüşüne katılamıyorum. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 8. Hukuk Dairesi E: 2010/3612 K: 2011/1146 T: 03.03.2011 Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 1990/22169 K: 1991/571 T: 18.1.1991 Yargıtay 8. Hukuk Dairesi E: 2005/7349 K: 2006/2218 T: 4.4.2006 Yargıtay 8. Hukuk Dairesi E: 2004/9135 K: 2005/342 T: 24.1.2005 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2005/4430 K: 2005/5039 T: 25.4.2005 Kıyıların kamu malı niteliği taşıyan ve devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden bulunduğu, anılan yerlerin özel mülkiyete konu olamayacağı açıktır. Belirtilen nitelikteki yerlerde 18. madde uygulamasıyla tapu kayıtlarının oluşması olanaksızdır. Her nasılsa kıyılarda oluşturulan mülkiyet belgelerine değer verilmesine de olanak yoktur. Sicilin dayanağının idari kararla oluşması da bu sonucu değiştirmez. DAVA: Taraflar arasında görülen davada; Davacı, davalı belediye adına kayıtlı 5 parsel sayılı taşınmazın bir kısmının kıyı-kenar çizgisi kapsamında kaldığını, özel mülke konu olamayacağını ileri sürerek, çekişme konusu 157 ada 5 parsel sayılı taşınmazın imar uygulamasına tabi tutulan bölümleri ile imar uygulamasına girmeyen kısımların tapusunun iptali ile tescil harici bırakılmasını istemiştir. Davalı, dava konusu taşınmazın bir bölümünün imar uygulamasına tabi tutulduğunu, idari yargı yerinin görevli olduğunu belirtip, davanın reddini savunmuştur. Mahkemece; davanın kısmen kabulü ile çekişmeli taşınmazın imar uygulamasına tabi tutulmayan bölüm yönünden kıyı-kenar çizgisi kapsamında kalan kısmın tapusunun iptali ile tescil harici bırakılmakla, imar uygulamasına tabi tutulan bölüm yönünden İdare Mahkemesinin görevli olduğu gerekçesiyle reddine karar verilmiştir. Karar, davacı tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla; Tetkik Hakimi raporu okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü: K: Dava, 3621 Sayılı Yasadan kaynaklanan tapu iptali ve terkin isteklerine ilişkindir. Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile çekişmeli taşınmazın imar uygulamasına tabi tutulmayan bölüm yönünden tapunun iptali ile tescil harici bırakılmasına, imar uygulaması kapsamında kalan kısmın ise idari karar idari yargı yerinde ortadan kaldırılmadıkça genel yargıda tapu sicilinin düzeltilemeyeceği gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar verilmiştir. Gerek kıyılara ilişkin Anayasal düzenlemeler, gerekse 3621 Sayılı Kıyı Kanunu hükümleri dikkate alındığında kıyıların kamu malı niteliği taşıyan ve devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden bulunduğu, anılan yerlerin özel mülkiyete konu olamayacağı açıktır. Belirtilen nitelikteki yerlerde tapu kayıtlarının oluşması olanaksızdır. Her nasılsa kıyılarda oluşturulan mülkiyet belgelerine değer verilmesine de olanak yoktur. Sicilin dayanağının idari kararla oluşması da bu sonucu değiştirmez. Bu yoldaki idari kararlarda iptali gereken değil yok hükmündeki tasarruflardandır. Anılan tasarruflar da eldeki davanın dinlenmesinde bu bakımdan engel teşkil etmez. Öte yandan anılan çekişmeler yönünden davanın görülme yeri de adli yargı yeridir. Hal böyle olunca; imar uygulaması kapsamında kalan bölüm yönünden de işin esasına girilerek gerekli inceleme yapılıp sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu üzere görev yönünden reddedilmiş olması doğru değildir. SONUÇ: Davacı hazinenin temyiz itirazları yerindedir. Kabulüyle hükmün açıklanan nedenlerden ötürü HUMK: nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, 25.4.2005 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2006/6428 K: 2006/8888 T.19.9.2006 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/11127 K: 2004/11401 T.18.10.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1987/14085 K: 1987/590 T: 2.2.1987 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2003/9098 K: 2003/10113 T: 2.10.2003 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/10141 K: 2004/10968 T: 11.10.2004 Davalı, uyuşmazlık konusu taşınmazın mülkiyetini, Encümen kararına dayalı idari işlem ile kazanmıştır. Söz konusu idari işlem geçerliliğini koruduğu sürece Hazinenin, davalı aleyhine bir tapu iptal ve tescil davası açma olanağı bulunmamaktadır. DAVA: Davacı hazine, çekişmeli taşınmazın kadastro tespitinde tarla niteliği ile tespit gördüğünü, daha sonra imar uygulamasına tabi tutularak değişik parsellere ayrıldığını, çekişme konusu taşınmazında davalı adına oluştuğunu, ancak taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşlık, çalılık olduğunu, davalı lehine zilyetlik koşullarının oluşmadığını ileri sürerek, tapu iptal ve tescil isteğinde bulunmuştur. Davalı, davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olup, özel mülkiyete konu olamayacağından, davanın kabulüne karar verilmiştir. Karar, davalı tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla; Tetkik Hakimi tarafından hazırlanan rapor okundu,dosya incelendi gereği görüşülüp düşünüldü: K: Dava, zilyedlikle iktisap koşullarının oluşmadığı gerekçesiyle hazine lehine tapu iptal ve tescil isteğine ilişkindir. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir. Dosya içeriğinden, toplanan delillere göre, çekişme konusu taşınmazın öncesinde kadastroca hazine adına tespit ve tescil edilmişken, taşınmazın bulunduğu yerde 3194 Sayılı İmar Yasasının 18. maddesi ve 2981 Sayılı Yasanın 10/C maddesi hükmünce yapılan imar uygulaması ile davalı adına sicil oluşturulduğu anlaşılmaktadır. Davalı adına oluşan sicilin dayanağının Encümen kararına dayalı idari işlem olduğu sabittir ve anılan işlem halen geçerliliğini korumaktadır. Belirtilen idari tasarruf ayakta olduğu ve geçerliliğini koruduğu sürece eldeki davanın dinlenme olanağı yoktur. Hal böyle olunca, davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu üzere hüküm kurulmuş olması doğru değildir. SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen nedendlerle BOZULMASINA, peşin alınan harcın temyiz edene geri verilmesine 11.10.2004 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1987/14085 K: 1987/590 T: 2.2.1987 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2003/9098 K: 2003/10113 T: 2.10.2003 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1993/866 K: 1993/5535 T: 28.4.1993 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2010/13908 K: 2011/882 T: 27.01.2011 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E: 1993/763 K: 1994/7 T: 26.1.1994 Davalının komşu imar çapına yaptığı tuvalet, kömürlük ve merdiven basit ve MK: 654. maddesi çerçevesinde değerlendirilebilecek nitelikte olup, bu niteliği ile İmar Kanununun 18. maddesinin uygulanmasına imkan veremez. Taraflar arasındaki “men’i müdahale ve eski hale getirme” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Karşıyaka 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce davanın kabulüne dair verilen 30.6.1992 gün ve 1992/165 Esas, 1992/522 Karar sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 1. Hukuk Dairesi’nin 21.1.1993 gün ve 11814-289 sayılı ilamı; (.. Dava, imar çapına bina yapmak suretiyle vaki el atmanın önlenmesi ve kal isteğine ilişkindir. Davalı, imar uygulamasıyla tecavüz meydana geldiğini savunmuştur. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir. Tarafların dayandıkları tapuların 2981 sayılı Yasa uyarınca oluştuğu anlaşılmıştır. Hal böyle olunca, davalının binasının imar tarihinden önce yapılıp yapılmadığının araştırılması, 3194 sayılı İmar Yasası’nın 18. maddesinin uygulama yerinin bulunup bulunmadığının, bina bedeli yönünden davalı yararına hapis hakkı tanınıp tanınmayacağının gözönünde bulundurulması sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı olduğu üzere hüküm kurulması isabetsizdir..) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir. Hukuk Genel Kurulu’nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü: K: Dava, çaplı yere el atmanın önlenmesi ve eski hale getirme istemine ilişkindir. Davacının 9 parsel sayılı imar çapına, davalının basit ve M.K: 654. maddesi çerçevesinde değerlendirilebilecek nitelikte tuvalet, kömürlük ve merdiven yapıp duvar çektiği uzman bilirkişi aracılığıyla yapılan çap uygulaması ile kesin olarak saptanmıştır. Davalı tarafından davacı taşınmazına yapılan basit nitelikteki bu muhdesatın, 3194 sayılı Yasanın 18. maddesinin uygulanmasına imkan verecek bir yapı niteliğinde bulunmadığı açıklıkla anlaşılmaktadır. Zira çekişmeli muhdesatlar, bağımsız olarak yapı biçiminde, değerlendirilemeyecekleri gibi 1 parseldeki davalının eşine ait evin de eklentisi durumunda değildir. Bu durumda mahkemece olayda 3194 sayılı Yasanın 18. maddesinin uygulama yeri bulunmadığı gerekçesiyle davanın kabul edilmesi doğrudur. O halde usul ve yasaya uygun bulunan direnme kararı onanmalıdır. SONUÇ: Davalı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile, direnme kararının yukarıda açıklanan nedenlerle (ONANMASINA), 26.1.1994 tarihinde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E: 2004/1-645 K: 2004/662 T: 8.12.2004 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E: 2004/1-645 K: 2004/662 T:8.12.2004 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E: 2005/223 K: 2005/238 T: 06.04.2005 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E: 2017/1289 K: 2021/1314 T: 02.11.2021 Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 1990/22169 K: 1991/571 T: 18.1.1991 İmar Kanunu’na göre şuyulandırılan taşınmaza takdir edilen bedelin artırılması davasında; İmar Kanunu’nun 17/son maddesi uyarınca, bedel takdirleri ve bedele itiraz şekillerinin Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre yapılması gerekir. Taraflar arasındaki kamulaştırma değerine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama onunda; kamulaştırma değerinin artırılmasına dair verilen hükmün Yargıtay’ca incelenmesi davacı vekili yönünden verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla; dosyadaki belgeler okunup, gereği görüşülüp düşünüldü: K: Dava, İmar Kanununa göre şuyulandırılan taşınmaz mala takdir edilen bedelin artırılması istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanununun 1. Maddesinin Değiştirilmesi Hakkındaki Kanunun 10/c maddesine göre yapılan işlemlerde 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa dayanılarak bedel tesbit edileceği belirtilmiş ve 3194 sayılı İmar Kanununun 17/son maddesine göre de bedel takdirleri ve bedele itiraz şekilleri Kamulaştırma Kanununun hükümlerine göre yapılması öngörüldüğünden davanın esasına girilerek hüküm kurulması gerekirken kararda yazılı gerekçelerle davanın reddine karar verilmesi, Doğru görülmemiştir. SONUÇ: Davacı vekilinin temyiz itirazları yerinde olduğundan hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle HUMK: nun 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA), 18.1.1991 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 1994/3505 K: 1994/7058 T: 4.4.1994 Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 1995/6278 K: 1995/8043 T: 17.4.1995 Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 2006/12570 K:2007/383 T:25.01.2007 Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 1994/10706 E: 1994/13563 K: 6.7.1994 Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 1995/6278 K: 1995/8043 T: 17.4.1995 İmar uygulaması sonucu bedele dönüştürülen pay için açılan bedel artırım davasında, bilirkişilerce emsal inceleme ve karşılaştırılması yapılarak değer biçilmesinde ve zemin yönünden artırmaya karar verilmesinde isabetsizlik yoktur. Ancak eski sahipleri tarafından kullanılan taşınmaz malın bedelinin ödenemeyeceği düşünülmeden yapı bedeline de hükmedilmesi doğru değildir. Taraflar arasındaki kamulaştırma bedelinin artırılması davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, kamulaştırma bedelinin artırılmasına dair verilen hükmün Yargıtay’ca incelenmesi davalı İdare vekili yönünden verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla; dosyadaki belgeler okunup iş anlaşıldıktan sonra, gereği görüşülüp düşünüldü: K: Dava, İmar uygulaması nedeniyle bedele dönüştürülen davacı payına takdir edilen bedelin artırılması istemine ilişkindir. Mahkemece bilirkişi incelemeleri yaptırılmıştır. Alınan raporlar değer biçme yöntemi bakımından yasa hükümlerine uygundur. Dava konusu arsaya emsal inceleme ve karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinde ve buna göre zemin yönünden artırmaya karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir. Ancak; 3194 sayılı İmar Kanununun 18/9. maddesine göre, eski sahipleri tarafından kullanılan taşınmaz malın bedelinin ödenemeyeceği düşünülmeden yapı bedeline de hükmedilmesi, Doğru görülmemiştir. SONUÇ: Davalı İdare vekilinin temyiz itirazları yerinde olduğundan hükmün açıklanan nedenle HUMK: nun 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA) ve peşin alınan temyiz harcının istendiğinde ödeyene geri verilmesine, 17.4.1995 gününde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 1994/3505 K: 1994/7058 T: 4.4.1994 Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 2006/12124 K:2007/165 T:23.01.2007 Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 2005/13828 K:2006/1425 T:14.02.2006 Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 2006/4868 K:2006/7597 T:20.06.2006 Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 1994/3505 K: 1994/7058 T: 4.4.1994 İmar düzenlemesi sonucunda, taşınmaz üzerindeki bina ve ağaçlar, yeşil alan olarak ayrılan davalı idare adına kayıtlı parselde kalmışsa, kendisine başka parseller tahsis edilen davacıya, muhdesat bedeli ödenebilmesi için, muhdesata idarenin fiilen el koyması gereklidir. Taraflar arasındaki kamulaştırma değerinin artırılması davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; kamulaştırma değerinin artırılmasına dair verilen hükmün Yargıtay’ca incelenmesi davalı İdare vekili yönünden verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla, dosyadaki belgeler okunup iş anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü: K: Davacıya ait ve davacının paydaş olduğu taşınmaz mallar imar düzenlemesine tabi tutulmuş taşınmazlar üzerindeki bina ve ağaçlar yeşil saha olarak ayrılan davalı idare adına kayıtlı parsellerde kalmıştır. Davacıya da başka parseller tahsis edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 18/9. maddesi uyarınca bu gibi durumlarda davacıya muhdesat bedelinin ödenebilmesi için muhdesata İdarenin fiilen elkoyması gerekir. Davalı İdare tarafından elkoyma olup olmadığı, diğer bir deyişle davacının davaya konu teşkil eden muhdesattan yararlanmasının fiilen engellenip engellenmediği araştırılmadan muhdesat bedeline hükmedilmesi, Doğru görülmemiştir. SONUÇ: Davalı İdare vekilinin temyiz itirazları yerinde olduğundan hükmün yukarıda açıklanan nedenle HUMK: nun 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA) ve peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde ödeyene geri verilmesine, 4.4.1994 gününde oybirliğiyle karar verildi Benzer İçtihatlar: Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 2006/14810 K:2007/699 T:30.01.2007 Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 2005/13647 K:2006/1360 T:13.02.2006 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1993/866 K: 1993/5535 T: 28.4.1993 Yargıtay 5. Hukuk Dairesi E: 1994/10381 K: 1994/12506 T: 14.6.1994 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1993/866 K: 1993/5535 T: 28.4.1993 İdari parselasyon işleminin idari yargı yerinde iptal edilmesiyle tapu kaydı hükümsüz hale gelmez. Bu karar, ilgilisine kadastral duruma dönülmesi için talep ve dava hakkı verir. Davacı tarafından, davalı aleyhine açılan elatmanın önlenmesi, kal davasının yapılan yargılamasında, Mahkemece davanın kabulüne dair verilen kararın davalı tarafından süresinde temyiz edilmekle, dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü: K: Davacı, 2981 sayılı Yasa uyarınca yapılan idari nitelikteki şuyulandırma (parselasyon) işlemi ile oluşturulmuş bulunan 1611 parsel sayılı imar çap kaydını sonradan satın alıp edinen kişidir. Davada, çap kaydına dayanarak elatmanın önlenmesini ve davalıya ait binanın yıkılmasını istemektedir. Davalı ise, davacının kaydını oluşturan idari şuyulandırma (parselasyon) işlemini idari yargı kararıyla iptal ettirdiğini ve kararın da kesinleştiğini; davacının da bu durumları bile bile imar çap kaydını edinen kişi olduğunu savunmaktadır. Gerçekten; davada dayanılan tapu kaydını oluşturan işlemin kesinleşen idari yargı kararıyla iptal edilip ortadan kaldırıldığı belgelenmiş bulunmaktadır. Ne var ki, değinilen idari karar, tapu kaydını kendiliğinden hükümsüz hale getiremez. Bu karar, ilgilisine kadastral sicilin ihyası(kadastral duruma dönülmesi) için talep ve dava hakkı verir. Öte yandan olayda davacının sonradan ediniminden ötürü Medeni Kanunun 931. maddesi hükmü uyarınca da bir soruşturmanın yapılmasına da zaruret vardır. O halde, öncelikle ve özellikle Medeni Kanunun 931. maddesi hükmünce inceleme yapılmalı, yanların buna ilişkin delilleri değerlendirilmeli, böylece, edinmenin iyi ya da kötü niyete dayandığı hususu açıklığa kavuşturulmalıdır. Davacının edinmesinin kötüniyete dayandığının anlaşılması durumunda; davalıya sicildeki imar çap kaydını idari karar uyarınca kadastral kayda dönüştürebilme olanağı (önel verilerek) sağlanmalı ve kadastral kayıtlara dönülmesinden sonra bunlara (kadastral mülkiyet haklarına) bakılarak uyuşmazlık çözümlenmelidir. Yerel mahkemenin yukarıda belirtilen içerikte ve nitelikte bir inceleme yapmadan noksan soruşturmayla yetinip yazılı olduğu üzere hüküm kurması doğru değildir. SONUÇ: Davalının temyiz itirazları yerindedir. Kabulüyle hükmün açıklanan nedenlerden ötürü HUMK: nun 428. maddesi uyarınca (BOZULMASINA), peşin alınan harcın temyiz edene geri verilmesine, 28.4.1993 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1987/14085 K: 1987/590 T: 2.2.1987 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2003/9098 K: 2003/10113 T: 2.10.2003 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2020/2655 K: 2021/534 T: 02.02.2021 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1998/434 K: 1998/3589 T: 20.03.1998 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2003/9098 K: 2003/10113 T: 2.10.2003 İmar öncesinde, çekişmeli yerin mera vasfında bulunduğu, davalının kayda dayalı bir hakkının söz konusu olmadığı görülmekle; davalının taşınmaz üzerindeki yapıdan dolayı 3194 sayılı yasanın 18. Maddesinden kaynaklanan bir hakkının varlığından söz edilemez; davalının şerhten kaynaklanan hakkının kişisel hak niteliğinde bulunduğu kabul edilmeli; davacının kayda dayalı mülkiyet haklarına üstünlük tanınmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmelidir. Taraflar arasında görülen davada; Davacı, maliki bulunduğu taşınmaz üzerinde davalıya ait yıkık eski bir evin bulunduğunu, davalının bu yeri davacıya teslim etmediğini belirterek, elatmanın önlenmesi, yıkım ve ecrimisil isteklerinde bulunmuştur. Davalı, davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, dava konusu parsel üzerindeki binanın davalıya ait olduğuna dair tapu kaydında şerh bulunduğu, taşınmazın imar uygulaması ile oluştuğu davacının bu idari işleme karşı dava açmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir. Karar, davacı vekili tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla, tetkik hakimi raporu okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi, gereği görüşülüp, düşünüldü: Dava, çaplı taşınmaza elatmanın önlenmesi ve yıkım isteklerine ilişkindir. Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir. Dosya içeriğinden ve toplanan delillerden; dava konusu 2 parsel sayılı taşınmazın 14.11.2000 tarihinde yapılan imar uygulaması sonucu dava dışı Hazine adına tescil edildiği, tescil sırasında taşınmaz üzerinde bulunan yapının davalıya ait olduğu yolunda beyanlar hanesinde şerh bulunduğu, bilahare davacının bu yeri Hazineden satın alma suretiyle edindiği anlaşılmaktadır. Öte yandan, çekişmeli yere davalının elattığı da sabittir. Bu hususlar mahkemenin de kabulündedir. İmar öncesinde, çekişmeli yerin mera vasfında bulunduğu, davalının kayda dayalı bir hakkının söz konusu olmadığı görülmektedir. Bu bakımdan davalının taşınmaz üzerindeki yapıdan dolayı 3194 sayılı Yasa’nın 18. maddesinden kaynaklanan bir hakkının varlığından söz edilemez. Davalının şerhten kaynaklanan hakkının kişisel hak niteliğinde bulunduğu kabul edilmelidir. Hal böyle olunca, davacının kayda dayalı mülkiyet haklarına üstünlük tanınmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirmeyle davanın red edilmesi doğru değildir. Davacı vekilinin temyiz itirazları yerindedir. Sonuç: Kabulüyle hükmün açıklanan nedenlerden ötürü H.U.M.K: ‘nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, 2.10.2003 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2003/9098 K: 2003/10113 T.2.10.2003 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1987/14085 K: 1987/590 T: 2.2.1987 Yargıtay 14. Hukuk Dairesi E: 2005/1211 K: 2005/4381 T: 5.5.2005 Yargıtay 16. Hukuk Dairesi E: 2006/540 K: 2006/785 T: 13.2.2006 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E: 2004/1-645 K: 2004/662 T:8.12.2004 Şuyulandırma işlemi ile yapılan tescil idari yargı yerinde iptal edilmedikçe tapu iptali ve tescil davası açılamaz. Taraflar arasındaki “Tapu iptali ve tescil” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; A. 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce davanın kabulüne dair verilen 31.12.2002 gün ve 2001/645 E: 2002/221 K: sayılı kararın incelenmesi davalılar vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 1. Hukuk Dairesi’nin 5.5.2003 gün ve 2003/4623-5366 sayılı ilamı ile; (…Dava tapu iptal ve tescil isteğine ilişkindir. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir. Dosya içeriğinden, toplanan delillerden çekişme konusu olduğu bildirilen 1239 ada 7 kadastrol parselin 10.3.1989 tarihinde İmar Yasası’nın 18. maddesine göre yapılan imar düzenlemesi ile 6308 ada 7 parsel olarak davalılar adına tescil edildiği ve bu işlemin kesinleştiği anlaşılmaktadır. Davalılar adına oluşan sicilin temelinin belediye encümen kararına dayalı şuyulandırma işlemi olduğu anlaşılmaktadır. Sicilin dayanağını teşkil eden idari kararın idari yargı yerinde iptal edilip ortadan kaldırılmadığı sürece eldeki davanın dinlenebilme olanağı yoktur. Hal böyle olunca, davanın reddine karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı olduğu üzere hüküm kurulması doğru değildir…) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir. Hukuk Genel Kurulu Kararı: Hukuk Genel Kurulunda incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü: Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bozma kararında açıklanan gerektirici nedenlere göre, Hukuk Genel Kurulu’nca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır. Sonuç: Davalılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı HUMK’nun 429. maddesi gereğince BOZULMASINA, 8.12.2004 gününde, oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E: 1993/487 K: 1993/601 T: 20.10.1993 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E: 2004/1-645 K: 2004/662 T: 8.12.2004 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E: 1993/763 K: 1994/7 T: 26.1.1994 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E: 1989-716-620 K: 1990/6 T: 17.1.1990 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1987/14085 K: 1987/590 T: 2.2.1987 Tecavüzlü durum yasal bir uygulama neticesi meydana gelmiş ise; yapıların bedelleri ilgili parsel sahiplerince yapı sahibine ödenmedikçe ve aralarında başka bir anlaşma temin edilmedikçe, bu yapıların eski sahipleri tarafından kullanılmasına devam olunur. Taraflar arasında görülen davada: Davacı 17 parsele davalının tel örgü kazıklar çakılıp gecekondu yapılarak elatıldığını ileri sürerek önlenmesini kal ve 380.000 TL ecrimisil istemiştir. Davalı davanın reddini savunmuştur. Mahkemece davanın reddine dair verilen karar süresinde davacı tarafından temyiz edilmekle dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü: KARAR: Davalının 55 ada 8 sayılı kadastro parselinin mülkiyet alanına yaptırdığı davaya konu binanın imar şuyulandırması (parselasyonu) sonucu oluşturulan davacılara ait 530 ada 17 imar parseline katıldığı çap uygulamasına ilişkin 5.5.1986 tarihli uzman bilirkişi raporu ile saptanmıştır. Esasen bu yön yanlar arasında tartışmasızdır. Davacılar binanın kaldırılmasını davalıya ihtar etmişler, ihtara cevap verilmemesi ve binanın kaldırılmaması üzerine de elatmanın önlenmesi kal ve ecrimisil isteğini içeren bu davayı açmışlardır. Tecavüzlü durumun yasal bir uygulamadan (imar şuyulandırılmasından) ileri gelmiş olması nedeniyle olayda davalının ecrimisil ile sorumlu tutulmasına yasal olanak yoktur. Nevar ki, imar parsel maliki olan davacıların elatmanın önlenmesini ve binanın kal’ini dava ve talep edebilecekleri kuşkusuzdur. Ancak, bu tür bir davanın kabul edilebilmesi, davacıların bina bedelini (kaim bedeli) davalıya ödemeleri ya da aralarında başka bir anlaşmanın yapılması koşuluna bağlıdır. Anılan yön, yürürlükten kaldırılan 6785 sayılı İmar Yasasının 42/c ve 3.5.1985 tarihinde yürürlüğe giren 3194 sayılı yeni İmar Yasasının 18. maddesinde “yapıların bedelleri ilgili parsel sahiplerince yapı sahibine ödenmedikçe ve aralarında başka bir anlaşma temin edilmedikçe bu yapıların eski sahipleri tarafından kullanılmasına devam olunur.” denilmek suretiyle açıkça vurgulanmıştır. O halde Mahkemece yerinde yeniden keşif yapılması çekişmeli binanın niteliğinin ve kaim bedelinin konunun uzmanı olan bir bilirkişi aracılığı ile saptanması ve saptanacak bedelin davalı yararına depo ettirilmesi, ondan sonra elatmanın önlenmesi ve kal’e karar verilmesi gerekirken noksan soruşturmaya ve yanılgılı değerlendirmeye dayanılarak yazılı olduğu üzere davanın reddedilmesi isabetsizdir. Davacıların temyiz itirazları yerindedir. Kabulüyle hükmün açıklanan nedenlerden ötürü, HUMK’nun 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA), peşin harcın iadesine 2.2.1987 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1995/5559 K: 1995/5818 T: 19.04.1995 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/1272 K: 2004/3339 T: 27.4.2004 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2011/1539 K: 2011/2647 T: 09.03.2011 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2012/4583 K: 2012/15526 T: 20.12.2012 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 1997/17192 K: 1997/17770 T: 24.12.1997 Elatmanın önlenmesi davası sırasında, çekişmeli taşınmaz imar parselasyon işlemine tabi tutulup, bu işlem tapuya da kaydedildiği takdirde; kadastral çap kayıtları göz önüne alınmayıp, yeni ortaya çıkan mülkiyet durumuna dayanılarak karar verilmelidir. Davacı tarafından, davalı aleyhine açılan davada, mahkemece verilen karar süresinde temyiz edilmekle, dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü: Dava, kadastral çap kaydına göre açılmış elatmanın önlenmesi isteğine ilişkindir. Ne var ki, dosyaya getirtilen bilgi ve belgelerden çekişmeli yeri de kapsayan arazinin eldeki davaya bakılmakta iken, imar şuyulandırma (parselasyon) işlemine tabi tutulduğu; imar parselinin teşekkül ettirildiği ve tapuya da kaydedildiği anlaşılmaktadır. Sonradan ortaya çıkan yeni mülkiyet durumunun tarafların sıfatlarını etkileyeceği kuşkusuzdur. Davadaki sıfat ise yargılamanın her aşamasında (temyiz aşaması dahil) re’sen gözetilmesi zorunlu olan usuli bir kuraldır. Hal böyle olunca; imarın belirlediği yeni mülkiyet durumu esas alınmak suretiyle uyuşmazlığın çözümlenmesi gerekirken, yazılı olduğu üzere kadastro çap kayıtlarına göre değerlendirme yapılıp davanın reddedilmesi isabetsizdir. Davacının temyiz itirazı yerindedir. Kabulü ile hükmün açıklanan nedenden ötürü HUMK’nun 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA), peşin alınan harcın temyiz edene geri verilmesine, 24.12.1997 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 17. Hukuk Dairesi E: 2005/8578 K: 2005/10359 T.14.11.2005 Yargıtay 17. Hukuk Dairesi E: 2002/2703 K: 2002/2591 T.15.4.2002 Yargıtay 17. Hukuk Dairesi E: 2003/4365 K: 2003/3968 T.5.5.2003 Yargıtay 17. Hukuk Dairesi E: 2003/5749 K: 2003/5176 T.22.5.2003 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E: 2004/1-645 K: 2004/662 T: 8.12.2004 Şuyulandırma işlemi ile yapılan tescil idari yargı yerinde iptal edilmedikçe tapu iptali ve tescil davası açılamaz. Taraflar arasındaki “Tapu iptali ve tescil” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; A. 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce davanın kabulüne dair verilen 31.12.2002 gün ve 2001/645 E: 2002/221 K: sayılı kararın incelenmesi davalılar vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 1. Hukuk Dairesi’nin 5.5.2003 gün ve 2003/4623-5366 sayılı ilamı ile; (…Dava tapu iptal ve tescil isteğine ilişkindir. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir. Dosya içeriğinden, toplanan delillerden çekişme konusu olduğu bildirilen 1239 ada 7 kadastrol parselin 10.3.1989 tarihinde İmar Yasası’nın 18. maddesine göre yapılan imar düzenlemesi ile 6308 ada 7 parsel olarak davalılar adına tescil edildiği ve bu işlemin kesinleştiği anlaşılmaktadır. Davalılar adına oluşan sicilin temelinin belediye encümen kararına dayalı şuyulandırma işlemi olduğu anlaşılmaktadır. Sicilin dayanağını teşkil eden idari kararın idari yargı yerinde iptal edilip ortadan kaldırılmadığı sürece eldeki davanın dinlenebilme olanağı yoktur. Hal böyle olunca, davanın reddine karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı olduğu üzere hüküm kurulması doğru değildir…) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir. Hukuk Genel Kurulu Kararı: Hukuk Genel Kurulunda incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü: Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bozma kararında açıklanan gerektirici nedenlere göre, Hukuk Genel Kurulu’nca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır. Sonuç: Davalılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı HUMK’nun 429. maddesi gereğince bozulmasına, 8.12.2004 gününde, oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu E: 1987/2 K: 1988/2 T: 30.9.1988 Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu E: 1986/3 K: 1987/4 T:8.5.1987 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E: 1993/8-510 K: 1993/736 T: 24.11.1993 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E: 2004/1-645 K: 2004/662 T:8.12.2004 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E: 1993/487 K: 1993/601 T: 20.10.1993 İnşaatın, imar uygulaması sonucundaki  imar çapına yapılması durumunda, davanın, genel hükümler dairesinde paydaşın paydaş aleyhine açtığı elatmanın önlenmesi ve yıkım isteği olarak nitelenmesi gerekir. Taraflar arasındaki “elatmanın önlenmesi, kal, ve tapu iptali” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; P. 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce davanın reddine dair verilen 21.2.1991 gün ve 1988/78 E:- 1991/72 K: sayılı kararın incelenmesi taraf vekilleri tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 1. Hukuk Dairesinin 21.11.1991 gün ve 1991/9434-13398 sayılı ilamı ile; (.. Davalının, paydaşı olduğu kadastral parsele o tarihlerde kendi binasını yaptırdığı, daha sonra binayı da içerecek biçimde kadastral parselin imar uygulaması ile imar parseline (çapına) dönüştüğü, davalının ve dava dışı kişilerin paydaşı oldukları imar parselinden davacının kayden pay satın aldığı, dosya içeriği ve toplanan delillerden anlaşılmaktadır. Esasen bu yön yanlar arasında da tartışmasızdır. Açıklanan duruma göre, karşılık temlik davasının dinlenemeyeceği ortadadır. Bu itibarla da temlik davasının reddedilmesinde bir isabetsizlik yoktur. Ne var ki; olayın kendi özelliği gözetilmek ve İmar Yasası’nın özel düzenlemesine değer verilmek suretiyle çözümlenmesinin gerekeceği de kuşkusuzdur. Bilindiği gibi yürürlükten kaldırılan 6785 sayılı İmar Yasası’nın 1605 sayılı Yasayla değişik 42/C ve sonradan yürürlüğe giren 3194 sayılı Yasanın 18. maddesinde aynen (… üzerinde bina bulunan hisseli parsellerde, şuyulanma sadece zemine ait olup, şuyunun giderilmesinde bina bedeli ayrıca dikkate alınır. Düzenleme sırasında, plan ve mevzuata göre muhafazasında mahzur bulunmayan bir yapı, ancak bir imar parseli içinde bırakılabilir. Tamamının veya bir kısmının plan veya mevzuat icaplarına göre muhafazası mümkün görülmeyen yapılar ise, birden fazla imar parseline rastlayabilir. Hisseli bir veya birkaç parsel üzerinde kalan yapıların bedelleri, ilgili parsel sahiplerince yapı sahibine ödenmedikçe ve aralarında başka bir anlaşma temin edilmedikçe veya şuyuu giderilmedikçe, bu yapıların eski sahipleri tarafından kullanılmasına devam olunur..) denilmektedir. Öyle ise yukarıda belirtilen yasal düzenleme çerçevesinde inceleme ve uygulama yapılması ve sonucuna göre bir hüküm kurulması gerekirken, değinilen husus üzerinde durulmadan noksan soruşturma ile yetinilip sonuca gidilmesi doğru değildir..) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir. Hukuk Genel Kurulu’nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü: Esas dava, kayda dayalı elatmanın önlenmesi ve kal, karşılık dava ise, Medeni Kanunun 650. maddesinden kaynaklanan temliken tescil isteklerine ilişkindir. Tarafların 59 ada 2 sayılı imar çapında paydaş oldukları, bu yerde esas davanın davalısı ve karşılık tescil davasının davacısına ait 3 katlı bir binanın bulunduğu, tartışmasızdır. 2 sayılı imar çapında taraflar dışında, kayden başka bir paydaş da mevcuttur. Olayda, uyuşmazlığın niteliğine göre, sağlıklı ve hukuksal bir çözüme ulaşılabilmesi için öncelikle, 2 sayılı imar parselinin, hamur kuralı uygulanmak suretiyle hangi kadastro parsellerinden oluştuğunun tespiti icap eder, özellikle imar çapı üzerinde bulunan binanın, esas davanın davalısı tarafından, imar uygulamasından önceki kadastro parseline mi, yoksa imar çapının oluşmasından sonra mı, inşa edildiğinin saptanması zorunludur. İnşaatın, imar uygulaması sonucu oluşan, imar çapına yapıldığının anlaşılması durumunda, davanın, genel hükümler dairesinde paydaşın paydaş aleyhine açtığı elatmanın önlenmesi ve yıkım isteği olarak nitelenmesi, inşaatın imar çapı oluşmasından önce kadastro parseline yapıldığının belirlenmesi halinde ise; 6785 sayılı İmar Kanununun 42/C ve buna paralel hüküm getiren 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi hükmü çerçevesinde sonuca ulaştırılması gerekir. Bu yön gözetilmeksizin önceki kararda direnilmesi doğru değildir. O halde usul ve yasaya uygun bulunmayan direnme kararı bozulmalıdır. Sonuç: Davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının yukarıda gösterilen nedenlerden dolayı HUMK:nun 429. maddesi gereğince BOZULMASINA, 20.10.1993 gününde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E: 2004/1-645 K: 2004/662 T: 8.12.2004 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E: 2004/1-645 K: 2004/662 T:8.12.2004 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E: 1993/763 K: 1994/7 T: 26.1.1994 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E: 1989-716-620 K: 1990/6 T: 17.1.1990 7. İMAR KANUNU 11. MADDE KAPSAMINDA TERKLE İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI Danıştay 6. Dairesi E: 2001/4891 K: 2002/5428 T: 21/11/2002 Bir kamu tüzel kişisi olan köyün, köy ve köylünün ortak ve genel ihtiyaçlarını karşılamak ve menfaatlerini korumak görevi nedeniyle davalı belediye tarafından yapılan yola terk işlemine karşı, işlemi tesis eden idarenin yetkisi bulunmadığı, köy sınırları içerisinde 3194 sayılı yasaya göre işlem tesis edemeyeceği yolundaki iddialarla açılan davada, dava konusu işlemin köy tüzel kişiliğinden davanın ehliyet yönünden reddinde isabet bulunmadığı İstemin Özeti: … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararın usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Köyün ve köylünün ortak ve genel menfaatini korumakla görevli olan köy muhtarlığının, bu amaçla yetkisi olmadığını öne sürdüğü davalı belediye tarafından 3194 sayılı Yasanın 15.maddesi uyarınca tesis edilen işlemin iptalini istemekte menfaati bulunduğundan aksi yönde verilen temyize konu mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … Mevkii, … pafta, … parsel sayılı taşınmazın … İlçesi, … Köy sınırları ve davalı belediye mücavir alanı içinde olduğu ve onaylanmış mevzi imar planı bulunduğundan … m2lik kısmının rızaen ve bedelsiz olarak yola terkini yapılmasına ilişkin belediye encümeninin … günlü, … sayılı kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, davacı köy muhtarlığının uyuşmazlık konusu taşınmazın imar planında yolda kalan kısımlarının rızaen ve bedelsiz terkinine ilişkin encümen kararı ile arasında ciddi ve makul bir menfaat ilişkisi bulunmadığı, asıl menfaatini etkileyen işlemin köyün … Belediyesi mücavir alan sınırları içine alınmasına ilişkin işlem olduğu ve bu işleme karşı yasal süresi içinde dava açılabileceği gerekçesiyle davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. 442 sayılı Köy Kanununun 1.maddesi, nüfusu ikibinden aşağı yurtların köy olarak itibar olunacağı, 2.maddesi, cami, okul, otlak, yaylak, bataklık gibi orta malları bulunan ve toplu veya dağınık evlerde oturan insanların bağ ve bahçe ve tarlalarıyla birlikte bir köy teşkil edeceği, 7.maddesi, köyün bir yerden bir yere götürülebilen veya götürülemeyen mallara sahip olan ve işbu Kanun ile kendisine verilen işleri yapan başlıbaşına bir varlığı ifade edeceği, 8.maddesi ise, işbu Kanun ile köye verilen işleri görmenin Köy Muhtarının ve İhtiyar Meclisinin görevi olduğu kurallarına yer verilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, … Mevkii, … pafta, … parsel sayılı taşınmazın … Köy sınırları ve davalı belediye mücavir alanı içinde olduğu ve onaylanmış mevzi imar planı bulunduğundan bahisle … m2lik kısmının rizaen ve bedelsiz olarak yola terkini yapılmasına ilişkin belediye encümeninin … günlü, … sayılı kararının, davacı Köy Mutarlığı tarafından … Köyünün … İlçesine değil … İlçesine bağlı olduğu, bu konuda fahiş bir hata yapıldığı, mücavir alan sınırları içerisine alınmayacağı, bu sınıra alınması sırasında da eksiklikler bulunduğu iddialarıyla iptalinin istenildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda, bir kamu tüzel kişisi olan köyün, köy ve köylünün ortak ve genel ihtiyaçlarını karşılamak ve menfaatlerini korumak görevi nedeniyle 3194 sayılı Yasanın 15. maddesi uyarınca köyde, davalı idare olan belediye tarafından yapılan yola terk işlemine karşı işlemi tesis eden idarenin yetkisi bulunmadığı, köy sınırları içerisinde anılan Yasaya göre işlem tesis edemeyeceği yolundaki iddialarla açılan davada, dava konusu işlemin köy tüzel kişiliğinin menfaatini ihlal ettiğinden, davanın ehliyet yönünden reddi yolundaki temyize konu idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının BOZULMASINA 21.11.2002 gününde oyçokluğuyla karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2012/5723 K: 2015/5912 T: 13.10.2015 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/3378 K: 1984/3076 T: 21/11/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1012 K: 1993/5458 T: 15/12/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/3703 K: 1998/2935 T: 03/06/1998 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3559 K: 1999/4033 T: 15.9.1999 İmar planında kültür park olarak belirlenen mülkiyeti hazineye ait taşınmazların 3194 sayılı yasanın 11. maddesi kapsamında değerlendirilmesi mümkün olmadığından, anılan taşınmazların belediyeye devri yolunda yapılan başvurunun cevap verilmemek suretiyle reddine ilişkin işlemde mevzuata aykırılık yoktur. İstemin Özeti: İstanbul 5. İdare Mahkemesinin 7.11.1997 günlü, E:1996/1119, K:1997/1312 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Savunmanın Özeti: Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbiri bulunmadığından usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır. Tetkik Hakimi Özlem Şimşek’in Düşüncesi: Temyiz isteminin reddi ile mahkeme kararının onanması gerektiği düşünülmektedir. Savcı Habibe Ünal’ın Düşüncesi: Dava, imar planında kültür park alanı olarak belirlenen hazineye ait taşınmazların 3194 sayılı Yasanın 11. maddesi uyarınca Belediyeye devri isteminin cevap verilmemek suretiyle reddi yolundaki davalı idare işleminin iptali isteğiyle açılmış: idare mahkemesince, parkın tümüyle dinlenme amaçlı yeşil alan niteliğinde olduğu, kültür parkın ise yeşil alan dışında da fonksiyonlar içerdiği, bu durumda davacının 3194 sayılı Yasanın 11. maddesinde yer alan “park” ibaresini dayanak yaparak kültür park olan bir yerin kendisine bedelsiz verilmesi isteminin reddedilmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı gereçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. … Belediye Başkanlığının başvurusu üzerine … Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi öğretim üyelerince düzenlenen raporda, kültür parkın yeşil alanları, sergi (fuar) alanlarını, eğlence, dinlence, gezinti ve hoşça vakit geçirme alanlarını, hayvanat ve botanik bahçelerini, spor ve eğlence merkezlerini, doğal ya da yapma gölleri, gazino, büfe, kahve gibi kuruluşları içerdiği, rekreasyon “alanı olarak adlandırılabilecek zorunlu donatı alanlarından olduğu Üniversitesi Mimarlık Fakültesi öğretim üyelerince düzenlenen raporda da, kültür park alanının nazım imar planıyla belirlendiği, yöredeki nüfusun kullanımı için bölge parkı niteliğinde geliştirilmesi gereken bu parkın uygulama imar planıyla daha detaylı olarak ele alındığı, açık ve yeşil alan ihtiyacını karşılamak üzere projelendirildiği belirtilmiş; TMMOB Mimarlar Odası tarafından da planda Kültür Park olarak belirlenen alanın işlevine uygun ve yeşil alan ağırlıklı olması kaydıyla toplum yararını gözeterek ilgili yasalara uygun bir şekilde uygulamanın yerel yönetim tarafından yapılması gerektiği yolunda görüş verilmiştir. Yukarıda sözü edilen bilimsel raporların dosyadaki bilgi ve belgelerle birlikte değerlendirilmesinden kültür parkın, yeşil karakterli alanlarla ilgili tüm kullanımları kapsadığı, kamuya açık genel hizmetlere ayrılmış bir donatı alanı olduğu söz konusu yatırımın gerçekleştirilebilmesi için imar planında kültür park alanı olarak ayrılan hazineye ait taşınmazların 3194 sayılı Yasanın 11. maddesine göre belediye’ye bedelsiz olarak devrinin mümkün olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Açıklanan nedenlerle temyize konu idare mahkemesi kararında isabet görülmediğinden bozulmasına karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmüştür. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, imar planında kültür park alanı olarak belirlenen mülkiyeti hazineye ait taşınmazların 3194 sayılı İmar Kanununun 11. maddesi kapsamında değerlendirilerek belediyeye devri yolunda yapılan başvurunun cevap verilmemek suretiyle reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış: idare mahkemesince, uyuşmazlığın esasının, 3194 sayılı Yasanın 11. maddesinde sadece “park” ibaresinin yer alması nedeniyle “kültür park” ibaresinin bu madde kapsamında değerlendirilip değerlendirilmeyeceğine ilişkin olduğu, Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinde parkın, kentte yaşayanların yeşil bitki örtüsü ile dinlenme ihtiyaçlarına cevap veren alanlar olarak tanımlandığı, imar planındaki park alanlarının içerisinde park için gerekli başka tesisler gösterilmemişse ancak büfelerin, havuzların, pergolelerin, açık çayhanelerin ve genel helaların yapılabileceğinin, başka tesislerin bu alanlarda yer alamayacağının, lüzumu halinde açık spor tesislerinin yapılacağının öngörüldüğü, kültür parkların ise eğlence ve kültür kuruluşlarını bir araya toplayan geniş alanlar olduğu, bu durumda park ve kültür park arasındaki en temel farkı, parkların tümüyle dinlenme amaçlı yeşil alan niteliğini taşımasına karşın kültür parkların yeşil alan dışında fonksiyonlar içermesinin oluşturduğu, bu nedenle 3194 sayılı Yasanın 11. maddesinde yer alan “park” ibaresinin dayanak yapılması suretiyle imar planında “kültür park” olan bir yerin bedelsiz devri yolundaki başvurunun reddine ilişkin işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu İstanbul 5. İdare Mahkemesinin 7.11.1997 günlü, E:1996/1119, K:1997/1312 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 15.9.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1997/3703 K: 1998/2935 T: 03.06.1998 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3559 K: 1999/4033 T: 15.9.1999 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/1147 K: 1983/1085 T: 17/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1012 K: 1993/5458 T: 15/12/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/3703 K: 1998/2935 T: 03/06/1998 3194 sayılı yasanın 11. maddesinin 3. fıkrası gereğince imar planıyla kullanılış biçimi değiştirilerek imar parseli haline getirilen taşınmazların devir alınan idareye iadesi gerektiği İstanbul 2.İdare Mahkemesinin 28.2.1997 günlü, 1997/158 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Dava, … ada, … parsel sayılı taşınmazın parselasyon işlemi öncesi yola terk edilen bölümünün 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca yapılan parselasyonla imar parseline dönüştürülerek aynı Yasanın 11.maddesi uyarınca belediye adına tesciline ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, mülkiyeti Hazineye ait 166 pafta, 703 ada, 19 parsel sayılı taşınmaz gecekondularla işgal edilmiş durumdayken Kadastro Müdürlüğü tarafından 2981 sayılı Yasanın 10/b maddesi uyarınca taşınmazla ilgili fili duruma uygun parselasyon çalışmasının yapıldığı, bu çalışmalar sırasında dava konusu taşınmazın yola ayrılan bölümünün bedelsiz terk edilerek belediyeye devredildiği, daha sonra bu bölgeye ilişkin uygulama imar planının hazırlandığı, ardından 3194 sayılı Yasanın 18.maddesi uyarınca parselasyon yapıldığı ve daha önce bedelsiz olarak yola terk edilen yerlerin imar parseline dönüştürülerek aynı Yasanın 11.maddesinin 1.fıkrasına dayanılarak belediye hissesi olarak tahsis edildiği, 3194 sayılı Yasanın 11.maddesinin 3.fıkrası gereğince imar planlarıyla kullanılış biçimi değiştirilerek imar parseli haline getirilen taşınmazların devir alınan idareye iadesi gerektiğinden dava konusu taşınmazın bedelsiz yola terk edilip belediyeye devredilen ancak daha sonra imar parseline dönüştürülen kısmının yapılan parselasyon işlemiyle belediye hissesi olarak tahsisinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş; karar davalı belediye başkanlığı tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu İstanbul 2.İdare Mahkemesinin 1997/158 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının ONANMASINA, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2012/5723 K: 2015/5912 T: 13.10.2015 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/3205 K: 2000/5204 T: 18.10.2000 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/3378 K: 1984/3076 T: 21/11/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/1402 K: 1991/76 T: 31/01/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1012 K: 1993/5458 T: 15/12/1993 Türkiye elektrik kurumuna ait taşınmazın 3194 sayılı imar kanununun 11.maddesine göre belediyeye bedelsiz terk edilemeyeceği Dava, davacı kuruma ait taşınmazlardan 394 m2.lik yerin 3194 sayılı Yasanın 11.maddesi gereğince Belediye adına terkinine ilişkin belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, 3194 sayılı İmar Yasasının 11.maddesi hükmüne göre imar planlarında, meydan, yol, park, yeşil saha, otopark, toplu taşıma istasyonu ve terminal gibi umumi hizmetlere ayrılmış yerlere rastlayan Hazine ve özel idareye ait arazi ve arsaların belediye ve valiliğin teklifi, Maliye ve Gümrük Bakanlığının onayı ile belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeye bedelsiz terk edileceğinin açık olduğu, anılan madde hükmü uyarınca bir kamu kurumu olan Türkiye Elektrik Kurumuna ait dava konusu taşınmazın hazine ve özel idarelere ait taşınmazlar kapsamında değerlendirilerek tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, karar davalı belediye tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu Zonguldak İdare Mahkemesinin 31.12.1992 günlü, 1992/874 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1999/3205 K: 2000/5204 T: 18.10.2000 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3559 K: 1999/4033 T: 15.09.1999 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/3703 K: 1998/2935 T: 03.06.1998 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4612 K: 1993/5197 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/879 K: 1991/601 775 sayılı Yasa uyarınca belediyeye intikal eden Hazine’ye ait yer sonradan yapılan imar planında oto yolu kamulaştırma güzergahına alındığı nedeniyle bu yeri Karayolları Genel Müdürlüğü adına yola terkin edilmesi işleminde mevzuata aykırılık bulunmadığından mahkemece Karayolları Genel Müdürlüğü’nün katma bütçeli bir idare olduğundan bahisle dava konusu yerin yola tahsis edilmesine ilişkin işlemin iptaline karar verilmesinde isabet görülmediği. İstemin Özeti : İstanbul 6.İdare Mahkemesinin 5.12.1990 günlü, E:1990/467,K:1990/1868 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay 6.Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra temyiz isteminin süresinde olduğu görülerek işin gereği düşünüldü: Dava, üzerinde davacıya ait yapının bulunduğu İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı adına tapuda kayıtlı Sarıyer 7 pafta, 20 ada, 6 parsel sayılı taşınmazın 775 sayılı yasanın 3. maddesinin 3. fıkrası gereğince oluşturulan Karayolları Genel Müdürlüğü’nün 7.1.1987/günlü, 00672 sayılı ve 30.10.1989/günlü, 33102 sayılı işlemlerinin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince davalı idarenin katma bütçeli bir idare olduğu, taşınmazın eski maliki olmadığı, taşınmazın mülkiyetinin halen İstanbul Büyükşehir Belediyesine ait olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemler iptal edilmiş, bu karar davalı İdare tarafından temyiz edilmiştir. 775 sayılı Gecekondu Kanununun 3.maddesinde belediyelere hangi koşullarda arsa sağlanabileceği ve bunun istisnaları düzenlenmiş aynı maddenin 3. fıkrasında da “Bu kanunun uygulanması dolayısıyla yapılacak imar veya ıslah planlarında genel muvazeneye dahil dairelerin ihtiyaçlarını karşılamak amacı ile ayrılan veya ayrılacak alanlar veya yukarıda ikinci fıkradaki hizmetler için lüzumlu görülenlerin daha önce belediyelere devredilmiş ise aynı şartlarla eski sahiplerine geri verileceği” kuralı öngörülmüş bulunmaktadır. Uyuşmazlık konusu taşınmazın İstanbul Boğazı 2. Karayolu Otoyolu kamulaştırma güzergahında kaldığı ve yol olarak kullanılacağı anlaşıldığından ve kamu tüzel kişilerinin ellerinde bulunan taşınır ve taşınmaz mallardan kamunun yararlandığı bir kamu hizmetinin yürütülmesi için zorunlu olan mallar ile mülkiyet konusu olmayan malların tümünün kamu malı olarak nitelendirildiği, bunlar arasında yolların kullanım ve kökeni bakımından bir kamu malı olduğu tartışmasızdır. Olayda ise, uyuşmazlık konusu taşınmazın otoyolu kamulaştırma güzergahında kalması nedeniyle, Maliye ve Gümrük Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğü’nün 15.10.1987/günlü, 3121-45505 sayılı yazısıyla daha önce Hazineye ait iken 775 sayılı Yasa uyarınca İstanbul Büyükşehir Belediyesine devredilen söz konusu taşınmazın aynı yasanın 3.maddesinin 3.fıkrası uyarınca Hazine adına tescilinin uygun görülmesi karşısında Sarıyer Tapu Sicil Müdürlüğü’nün 22.12.1989/günlü, 4490 sayılı işlemiyle dava konusu taşınmazın bedelsiz olarak yola terk edildiği anlaşılmakla, bu işleminde taşınmazın ilk maliki olan Milli Emlak Genel Müdürlüğü’nün yazısı sonucu gerçekleşmiş olduğu açıktır. Burada, iptali istenen Karayolları Genel Müdürlüğü’nün 7.1.1987/günlü, 00672 sayılı ve 30.10.1989/günlü, 33103 sayılı işlemlerinin yola terk kararına etkisi olduğundan söz edilemeyeceğinden, tahsis amacı açısından bir kamu malı niteliği kazanan bu yerin, Milli Emlak Genel Müdürlüğü’nün isteği üzerine Hazineye geri verilmesi sonucunu işlemde 775 sayılı Yasa’nın 3.maddesinin 3.fıkrasına aykırılık bulunmaması karşısında, İdare Mahkemesinin davalı idarenin genel bütçeli olmayıp katma bütçeli bir idare olduğu ve taşınmazın da eski maliki olmaması gerekçesiyle aksi yönde verilen kararında isabet görülmemiştir. Ancak, davacının 2981 sayılı Yasa uyarınca yapılacak tespit ve değerlendirme sonucunda hak sahibi olduğunun anlaşılması halinde anılan yasanın 13.maddesinin (b) fıkrasının davacı hakkında uygulanmasının gerekeceği de açıktır. Anılan nedenlerle İstanbul 6.İdare Mahkemesinin 5.12.1990 günlü, E:1990/467, K:1990/1868 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine, 5.4.1991 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2012/5723 K: 2015/5912 T: 13.10.2015 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/1147 K: 1983/1085 T: 17/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/3378 K: 1984/3076 T: 21/11/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/1402 K: 1991/76 T: 31/01/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/1402 K: 1991/76 T: 31/01/1991 İmar planında öngörülen amacın gerçekleştirilmesi için bedelsiz olarak belediyeye terk edilen taşınmazın plan değişikliği nedeniyle amaca uygun kullanım imkanı bulunmayan kısmının bedelsiz terk edene (mirasçılarına) geri verilmesi yolundaki işlemde isabetsizlik görülmediği Dava, Belediyenin mülkü olup, müstakil inşaata elverişli bulunmayan taşınmazın komşu parsel malikleri olan davacıların bedeli karşılığında kendilerine verilmesi talebine karşın, Kamulaştırma Kanununun 38.maddesi uyarınca eski maliklerine bedelsiz olarak geri verilmesine ilişkin Belediye Meclisi kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince 3194 sayılı İmar Kanununun 17.maddesinde, belediye veya Valiliklerin kendi malı olan veya imar planlarının tatbiki sonucu kamulaştırmadan arta kalan parçalarla, istikameti değiştirilen veya kapanan yol ve meydanlarda hasıl olan sahalarda müstakil inşaata elverişli olmayan parçaları bitişiğindeki arsa ve bina sahibine bedel takdiri suretiyle satmak… suretiyle imar planına uygunluğu temin edeceği kuralının yer aldığı, olayda da, davacıların anılan maddeye istinaden uyuşmazlık konusu taşınmazın kendilerine satışının yapılmasını talep ettikleri, ancak davalı idarenin taşınmazı evvelce belediyeye bedelsiz olarak terk eden … varislerinin talebi üzerine varislere geri verdiği, bu tarz geri alınmanın 2942 sayılı Yasada düzenlenmemiş olduğu, dava konusu işleme dayanak olarak alınan 2942 sayılı Kanunun 38.maddesinin hak düşürücü sürenin düzenlenmesine ilişkin olup varislerin geri alma taleplerinin kabulüne olanak sağlamaya yönelik olmadığı, ayrıca geri almanın aynı Yasanın 37.maddesi uyarınca adli yargı yerinde açılabilecek bir davaya konu oluşturacağı, bu durumda, davacıların taşınmazlarına bitişik durumda belediyenin malı olan ve planda ticari ve konutsal amaçla yerde bulunan taşınmazın İmar Kanununun 17.maddesi koşulları çerçevesinde davacılara satışının mümkün olup olmadığı araştırılmaksızın ve konu ile ilgili Mahkeme kararı olmaksızın ve mevzuatta öngörülmeyen bir yöntemle eski maliklerine geri verilmesinde mevzuata uyarlık görülmediği gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiş, karar davalı idarece temyiz edilmiştir. Dava dosyasının incelenmesinden uyuşmazlık konusu taşınmazında içinde bulunduğu 2700 m2.lik arsanın 1759 m2.lik kısmının 1959 tarihli imar planında yeşil saha ve yola tahsisli bulunması nedeniyle … tarafından ifraz sonucu Belediyeye bedelsiz terk edildiği, 1979/tarihinde yapılan plan değişikliği sonucu yeşil saha ve yol olarak terkini yapılan bu taşınmazın 50-55 m2.lik kısmının mesken ve ticari alan içerisinde kaldığı, terkin amacına uygun olarak kullanılma olanağı kalmayan taşınmaz parçasının, bedelsiz olarak terk eden eski maliklere geri verilmesi yolunda dava konusu Belediye Meclisi kararının alındığı anlaşılmıştır. Bu durumda, imar planında öngörülen amacın gerçekleştirilmesi için bedelsiz olarak edinilen taşınmazın plan değişikliği nedeniyle amaca uygun kullanım imkanı bulunmayan kısmının bedelsiz terk eden eski malikin mirascılarına geri verilmesi yolundaki işlmede hukuka ve hakkaniyete aykırı bir husus bulunmamaktadır. Öte yandan Belediyenin uyuşmazlık konusu taşınmazı edinme biçimi dikkate alındığında, 3194 sayılı Yasanın 17.maddesinin işletilmesi imkanı bulunmadığı, bu madde hükmüne istinaden komşu parsel sahibine satışın gerekliliği kavrayışına ulaşmanın mümkün olamayacağı sonucuna varılmaktadır. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararında isabet görülmediğinden bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1997/3703 K: 1998/2935 T: 03.06.1998 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3559 K: 1999/4033 T: 15.9.1999 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/1147 K: 1983/1085 T: 17/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/3378 K: 1984/3076 T: 21/11/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/664 K: 1990/1202 T: 6.6.1990 İmar planında çok katlı otoparka tahsisli, mülkiyeti emekli sandığına ait olan yerin mülkiyetinin belediyeye devri konusunda yapılan başvurunun Maliye ve Gümrük Bakanlığınca incelenerek bir karar verilmesi gerektiğinden, konu hakkında taşınmaz maliki kamu kuruluşunun görüşünün alınarak belediyeye bildirilmesinde isabet görülmemiştir. İstemin Özeti: Mülkiyeti T.C. Emekli Sandığına ait imarın 6953 ada, 1 parsel sayısında kayıtlı taşınmazın imar planında katlı otopark kullanımına ayrılmış olması nedeniyle 3030 sayılı Yasanın 7. maddesinin 8. fıkrası uyarınca … Büyükşehir Belediyesine devri hususunda yapılan başvurunun reddine ilişkin T.C. Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü görüşünü bildiren Maliye ve Gümrük Bakanlığı işleminin iptali yolundaki Ankara 2. İdare Mahkemesinin 18.10.1989/günlü E:1986/107, K:1989-1336 sayılı kararının; Maliye ve Gümrük Bakanlığınca, tüzel kişiliğe sahip bir kuruluş olan T.C. Emekli Sandığı Genel Müdürlüğünün mülkiyetinde bulunan taşınmazın anılan Genel Müdürlüğün uygun görüşü olmadan Bakanlıkça, Büyükşehir Belediyesine bedelsiz olarak terkedilmesinin yasal olarak mümkün olmadığı, 3030 sayılı Yasanın 7. maddesinin 8. fıkrasında Bakanlığa talep konusu olacak taşınmazı zorunlu terketme görevi yüklemediği; T.C. Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü tarafından ise, davanın henüz kesin ve yürütülmesi zorunlu bir karar mevcut değilken açıldığı, 5435 sayılı Yasanın 22. maddesine göre iktisadi ve turistik imkanlara sahip oteller, tatil köyleri, işhanları, otoparklar, dinlenme ve bakımevi inşa etmiş bulunan sandığın bu faaliyetlerini sürdürerek yeni gayrimenkuller edinmek veya halihazır gayrimenkuller üzerinde yeni tesisler inşa etmek suretiyle verilen görevin ifasına devam etmesi gerektiği, 3030 sayılı Yasa ve Yasanın uygulanması ile ilgili Yönetmelik hükümleri gereğince bedelsiz gayrimenkul devrinin kamu kurum ve kuruluşları için zorunlu olmayıp ancak belli şartların varlığı halinde uygulanabileceği öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra temyiz isteminin süresinde olduğu görülerek işin gereği düşünüldü: Dava, mülkiyeti T.C. Emekli Sandığına ait imarın 6953 ada, 1 parsel sayısında kayıtlı taşınmazın imar planında katlı otopark kullanımına ayrılmış olması nedeniyle 3030 sayılı Yasanın 7. maddesinin 8. fıkrası uyarınca … Büyükşehir Belediyesine devri hususunda yapılan başvurunun reddine ilişkin T.C. Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü görüşünün bildirilmesine ilişkin Maliye ve Gümrük Bakanlığı işleminin iptali isteğiyle açılmış, İdare Mahkemesince 3030 sayılı Yasanın 6/A maddesinin d bendine göre katlı otoparklar yapmak, yaptırmak, işletmek veya işlettirmek görevinin Büyükşehir Belediyelerine ait bulunduğu, yine aynı Yasanın 7. maddesinin 8. fıkrasında da, imar ve yol istikamet planlarında meydan, yol, park, yeşil saha ve otopark gibi umumi hizmetlere ayrılan alanlarda ve imar uygulaması sırasında yapılmak kaydıyla kamu kurum ve kuruluşlarına ait gayrimenkullerin görev alanları itibariyle büyükşehir ve ilçe belediyelerine Maliye ve Gümrük Bakanlığı kararı ile bedelsiz olarak terk edilebileceği ve tapu kaydının terkin edileceği hükmünün yer aldığı, olayda da … Büyükşehir Belediye Başkanlığınca imar planında çok katlı otoparka tahsisli taşınmazda Yasanın verdiği yetkiye dayanılarak otopark yapımına geçileceğinden, söz konusu taşınmazın mülkiyetinin belediyeye devri için yapılan başvurunun Maliye ve Gümrük Bakanlığınca yukarıda sözü geçen yasa hükmü uyarınca incelenerek devir konusunda bir karar verilmesi gerekirken konu hakkında T.C. Emekli Sandığının görüşünün istenmesi ve görüşün talepte bulunan Belediyeye bildirilmesi yolunda tesis edilen işlemde mevzuata uyarlık görülmediği gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalılar tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu Ankara 2. İdare Mahkemesinin 18.10.1989/günlü, E:1986-107, K:1989-1336 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının ONANMASINA, dosyanın adı geçen mahemeye gönderilmesine 6.6.1990 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1999/3205 K: 2000/5204 T: 18.10.2000 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3559 K: 1999/4033 T: 15.09.1999 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/3703 K: 1998/2935 T: 03.06.1998 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/1147 K: 1983/1085 T: 17/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/3378 K: 1984/3076 T: 21/11/1984 İmar planında yeşil saha olarak belirlenen ve mülkiyeti hazineye ait taşınmazın bedelsiz olarak belediyeye devri isteğinin 6785 sayılı kanunun 31.maddesine göre ancak bakanlar kurulunca incelenebileceği Dava, sahil yolu üzerinde bulunan, mülkiyeti hazineye ait taşınmaz malın, 1/5000 ölçekli, 1966 onay tarihli Sirkeci-Florya sahil yolu imar planında yeşil sahada kalan … m2 miktarındaki bölümünün, 6785 sayılı imar kanununun 31.maddesi uyarınca bedelsiz olarak İstanbul Belediyesi ne devri isteğinin; devri istenen taşınmaz malın niteliğinin denizden dolma mahal olması ve özel mülkiyete konu olmayan alanlarda kalması nedenleriyle belediyeye terkinin mümkün olmadığı gerekçesiyle reddine ilişkin Bayındırlık ve ıskan Bakanlığı işleminin, davanın özeti bölümünde belirtilen nedenlerle iptali isteğiyle açılmıştır. 6785 sayılı İmar Kanununun 31.maddesinde; “İmar ve yol istikamet planlarında meydan, yol, park, yeşil saha ve otopark gibi umumi hizmetlere ayrılmış yerlere rastlıyan hazineye ve hususi muhasebeye ait arazi ve arsalar, belediyenin teklifi ve İcra Vekilleri Heyeti karariyle belediyelere bedelsiz terkedilir. Ancak, bu yerlerin üzerinde bina bulunduğu takdirde, arsası hariç, yalnız binanın halihazır kıymeti için takdir edilecek bedel ödenir. Bu suretle mal edilen arazi ve arsalar belediye tarafından satılamaz ve başka bir şekilde kullanılamaz.” kuralı yer almıştır. Dava konusu olayda, Bakanlıkça onanmış imar planında yeşil saha olarak ayrılmış mülkiyeti hazineye ait yerin, bedelsiz olarak belediyeye devri isteğinin yukarıda yer alan yasa maddesi hükmü uyarınca konu hakkında karar vermeye yetkili olan Bakanlar Kuruluna iletilmesi gerekirken, bu konuda kesin işlem tesisine yetkili bulunmayan Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca reddedilmesinde mevzuata uyarlık görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle dava konusu işlemin iptaline karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2012/5723 K: 2015/5912 T: 13.10.2015 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/3205 K: 2000/5204 T: 18.10.2000 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3559 K: 1999/4033 T: 15.09.1999 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/1147 K: 1983/1085 T: 17/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/1147 K: 1983/1085 T: 17/03/1983 İmar planında mezarlık sahasına tahsisli hazine arsasının belediyeye devri isteminin bakanlar kurulunca incelenmesi gerekirken, istemin maliye bakanlığınca reddinde isabet bulunmadığı Dava, taşınmazdaki 12/24 hazine payının, imar planında mezarlık sahasında kalması nedeniyle, 6785 sayılı yasanın 31.maddesi uyarınca, davacı Belediyeye bedelsiz terki isteminin reddine ilişkin Maliye Bakanlığı işleminin iptali istemi ile açılmıştır. 6785 sayılı Yasanın 31.maddesinde; imar ve yol istikamet planlarında, meydan, yol, park, yeşil saha ve otopark gibi umumi hizmetlere rastlayan hazineye ve hususi muhasebeye ait arazi ve arsaların belediyenin teklifi ve icra vekilleri heyeti kararı ile belediyelere bedelsiz terk edileceği hükme bağlanmıştır. Mezarlıklar tesis ve idamesi belediyelere tevdi edilmiş bir umumi hizmettir. Davacı belediyece, imar planında mezarlığa ayrılmış sahaya rastlayan hazine payının belediyeye bedelsiz terki yolunda, mülk sahibi durumundaki idareye yapılan teklifin, yukarıda açıklanan Yasa hükmü uyarınca Bakanlar Kurulu’na iletilmesi gerekirken, bu konuda kesin işlem tesisine yetkili bulunmayan Maliye Bakanlığı’nca reddedilmesinde isabet yoktur. Açıklanan nedenlerle dava konusu işlemin iptaline karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2012/5723 K: 2015/5912 T: 13.10.2015 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3559 K: 1999/4033 T: 15.09.1999 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/3703 K: 1998/2935 T: 03.06.1998 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3559 K: 1999/4033 T: 15.9.1999 Yargıtay 14. Hukuk Dairesi E: 1994/9923 K: 1995/673 T: 27.1.1995 Meralar, onaylanmış imar planında genel hizmetler dışında bir amaca ayrılmışsa, belediyelere terkini sözkonusu olmaz. Bu nedenle çıplak mülkiyeti Hazineye ait olan meraların özel mülk olarak belediyelere geçmesi mümkün değildir. Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 28.9.1992 gününde verilen dilekçe ile satın almaya dayalı tapu iptali ve tescil istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda, davanın kabulüne dair verilen 9.3.1994 günlü hükmün Yargıtay’ca incelenmesi davalı Hazine vekili tarafından istenilmekle; süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek, gereği düşünüldü: K: 1335 sayılı parsel başlangıçta mera olarak sınırlandırılmışken bilahare üçe ifraz edilerek 5017, 5018 ve 5384 parsel numaralarını almıştır. Bunlardan 5384 numaralı olanı dosyadan anlaşıldığına göre özel mülke konu diğer parsellerle önce tevhid, sonra ifraz yapılmak suretiyle tekrar parsellere ayrılmış, 122 ada 1 parsel sayısı ile ve arsa olarak Hazine adına 15077 m2 yüzölçümüyle yazılmıştır. Bu parselin içinden nizalı kesimi belediye meclisi O…’a satması için encümene yetki vermiş, encümen de 122 ada 1 parselin 10 dönümünü bu kez O… ile belediye meclis üyesi S…’ye satmayı kararlaştırmıştır.İşte davacı O…, 122 ada 1 parsel sayılı taşınmazın satın aldığı 10 dönümlük kesiminin Hazine adına olan tapusunun iptali ile ifrazen adına tescilini istemiştir. Yerel mahkeme davayı kabul etmiş; hükmü, Hazine temyize getirmiştir. Dosya kapsamıyla 1335 parsel sayılı taşınmazın aslının mera olduğu sabittir. Bu taşınmazın örneği, dosya içerisinde bulunmamakla birlikte bir belediye meclis ve encümen kararı ile ve akar haline getirilmek amacıyla belediyenin özel mülküne dönüştürüldüğü anlaşılmaktadır. Bunu takiben de belde ihtiyacını karşılamak için benzin istasyonu yapılmak üzere meclis ve encümence karar alınmak suretiyle davacıya satılmıştır. Bu işlemlerin tekemmülünde de taşınmazın imar içerisine alınıp, 3194 sayılı İmar Yasasının 11. maddesinin son fıkrası uyarınca bu yerin meralıktan çıkartılması yönteminden yararlanıldığı sezilmiştir. Her ne kadar 3194 sayılı Kanunun 11/son maddesi “hazırlanan imar planı sınırları içindeki… meralar imar planının onayı ile bu vasıflarını kendiliklerinden kaybederek onaylanmış imar planı kararı ile getirilen kullanım amacına konu ve tabi olurlar” hükmünü amir ise de; bu kuralın Danıştay Birinci Dairesi’nin 10.2.1989/326-19 sayılı mütalaalarında da vurgulandığı üzere, “imar planı sınırları içinde meraların, planın onayı ile birlikte hukuki bakımdan meralık niteliğini yitireceği, bu yerlerden genel hizmetlere ayrılanların belediye veya özel idareye bedelsiz terkinin gerekeceği, genel hizmetler dışında özel mülkiyete konu olabilecek bir amaca ayrılan yerlerin onaylanmış imar planı ile getirilen kullanma amacına konu ve tabi olacakları, ancak bu durumun meralardan elde edilen yerlerin belediyeler adına tescili gerektirmiyeceği” biçiminde anlaşılması gerekir. Başka bir anlatımla meralar, onaylanmış imar planında genel hizmetler dışında bir amaca ayrılmışsa, belediyelere terkini sözkonusu olamaz. Bu nedenlerledir ki, çıplak mülkiyeti Hazineye ait olan meraların özel mülk olarak belediyelere geçmesi mümkün değildir. O halde böyle bir yerin belediyece satışı da düşünülemez. Bu durumda mahkemece öncelikle yapılacak iş; 1335 sayılı mera parseliyle, tevhid ve ifraz gördüğü parselleri önceki durumlarıyla birlikte gösteren kayıtlar ile paftadan yararlanmak suretiyle uzman bilirkişi aracılığıyla, çekişmeli yerin, tevhid ve ifraz öncesinden hangi parselde kaldığını tesbit etmek ve denetime elverişli bir kroki düzenletmek olmalıdır. Bu inceleme sonunda, çekişmeli kesimin mera olarak sınırlandırılan ve daha sonra 5017, 5018 ve 5384 numaralı ifraz gören 1335 sayılı parsel içersinde kaldığı belirlenirse, yukarda açıklanan sebeplerle, aslı mera olan bu yerin belediyenin özel mülkü haline getirilmesi mümkün olamıyacağından davanın reddine karar verilmelidir. Çekişmeli yerin mera parseli içersinde kalmadığının saptanması halinde ise; taşınmazın Hazine adına tapulu bulunduğu gözönüne alınarak, bu Hazine arazisinin 775 sayılı Yasanın 3. maddesi hükmü uyarınca doğrudan belediyelere geçen taşınmazlardan olup, olmadığı üzerinde durulmalı ve belediyelere geçen yerlerden bulunduğunun anlaşılması halinde de, belediye meclisinin kararı üzerine encümence açık arttırma yoluyla bu yerin satışa çıkartılması, en fazla fiyat verene ihale edilmesi, ondan sonra da, ihale üzerinde kalan kişi ile belediye başkanının noterden sözleşme yapması gerektiği değerlendirilmek suretiyle varılacak sonuç dairesinde bir hüküm kurulmalıdır. Bunlar yapılmadan eksik inceleme, araştırma ve uygulamayla karar verilmesi doğru görülmemiştir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün (bozulmasına), 27.1.1995 gününde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 14. Hukuk Dairesi E: 1993/8399 K: 1994/4432 T: 26.4.1994 Yargıtay 14. Hukuk Dairesi E: 2005/1217 K: 2005/5481 T: 13.6.2005 Yargıtay 14. Hukuk Dairesi E: 2004/6220 K: 2004/6412 T: 30.9.2004 Yargıtay 14. Hukuk Dairesi E: 2004/1136 K: 2004/1887 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3559 K: 1999/4033 T: 15.9.1999 ÖZET: İmar planında kültür park olarak belirlenen mülkiyeti hazineye ait taşınmazların 3194 sayılı yasanın 11. Maddesi kapsamında değerlendirilmesi mümkün olmadığından, anılan taşınmazların belediyeye devri yolunda yapılan başvurunun cevap verilmemek suretiyle reddine ilişkin işlemde mevzuata aykırılık yoktur. İstemin Özeti: İstanbul 5. İdare Mahkemesinin 7.11.1997 günlü, E: 1996/1119, K: 1997/1312 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Savunmanın Özeti: Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbiri bulunmadığından usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır. Tetkik Hakimi Özlem Şimşek’in Düşüncesi: Temyiz isteminin reddi ile mahkeme kararının onanması gerektiği düşünülmektedir. Savcı Habibe Ünal’ın Düşüncesi: Dava, imar planında kültür park alanı olarak belirlenen hazineye ait taşınmazların 3194 sayılı Yasanın 11. maddesi uyarınca Belediyeye devri isteminin cevap verilmemek suretiyle reddi yolundaki davalı idare işleminin iptali isteğiyle açılmış: idare mahkemesince, parkın tümüyle dinlenme amaçlı yeşil alan niteliğinde olduğu, kültür parkın ise yeşil alan dışında da fonksiyonlar içerdiği, bu durumda davacının 3194 sayılı Yasanın 11. maddesinde yer alan “park” ibaresini dayanak yaparak kültür park olan bir yerin kendisine bedelsiz verilmesi isteminin reddedilmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı gereçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. … Belediye Başkanlığının başvurusu üzerine … Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi öğretim üyelerince düzenlenen raporda, kültür parkın yeşil alanları, sergi ( fuar ) alanlarını, eğlence, dinlence, gezinti ve hoşça vakit geçirme alanlarını, hayvanat ve botanik bahçelerini, spor ve eğlence merkezlerini, doğal ya da yapma gölleri, gazino, büfe, kahve gibi kuruluşları içerdiği, rekreasyon “alanı olarak adlandırılabilecek zorunlu donatı alanlarından olduğu Üniversitesi Mimarlık Fakültesi öğretim üyelerince düzenlenen raporda da, kültür park alanının nazım imar planıyla belirlendiği, yöredeki nüfusun kullanımı için bölge parkı niteliğinde geliştirilmesi gereken bu parkın uygulama imar planıyla daha detaylı olarak ele alındığı, açık ve yeşil alan ihtiyacını karşılamak üzere projelendirildiği belirtilmiş; TMMOB Mimarlar Odası tarafından da planda Kültür Park olarak belirlenen alanın işlevine uygun ve yeşil alan ağırlıklı olması kaydıyla toplum yararını gözeterek ilgili yasalara uygun bir şekilde uygulamanın yerel yönetim tarafından yapılması gerektiği yolunda görüş verilmiştir. Yukarıda sözü edilen bilimsel raporların dosyadaki bilgi ve belgelerle birlikte değerlendirilmesinden kültür parkın, yeşil karakterli alanlarla ilgili tüm kullanımları kapsadığı, kamuya açık genel hizmetlere ayrılmış bir donatı alanı olduğu söz konusu yatırımın gerçekleştirilebilmesi için imar planında kültür park alanı olarak ayrılan hazineye ait taşınmazların 3194 sayılı Yasanın 11. maddesine göre belediye’ye bedelsiz olarak devrinin mümkün olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Açıklanan nedenlerle temyize konu idare mahkemesi kararında isabet görülmediğinden bozulmasına karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmüştür. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, imar planında kültür park alanı olarak belirlenen mülkiyeti hazineye ait taşınmazların 3194 sayılı İmar Kanununun 11. maddesi kapsamında değerlendirilerek belediyeye devri yolunda yapılan başvurunun cevap verilmemek suretiyle reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış: idare mahkemesince, uyuşmazlığın esasının, 3194 sayılı Yasanın 11. maddesinde sadece “park” ibaresinin yer alması nedeniyle “kültür park” ibaresinin bu madde kapsamında değerlendirilip değerlendirilmeyeceğine ilişkin olduğu, Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinde parkın, kentte yaşayanların yeşil bitki örtüsü ile dinlenme ihtiyaçlarına cevap veren alanlar olarak tanımlandığı, imar planındaki park alanlarının içerisinde park için gerekli başka tesisler gösterilmemişse ancak büfelerin, havuzların, pergolelerin, açık çayhanelerin ve genel helaların yapılabileceğinin, başka tesislerin bu alanlarda yer alamayacağının, lüzumu halinde açık spor tesislerinin yapılacağının öngörüldüğü, kültür parkların ise eğlence ve kültür kuruluşlarını bir araya toplayan geniş alanlar olduğu, bu durumda park ve kültür park arasındaki en temel farkı, parkların tümüyle dinlenme amaçlı yeşil alan niteliğini taşımasına karşın kültür parkların yeşil alan dışında fonksiyonlar içermesinin oluşturduğu, bu nedenle 3194 sayılı Yasanın 11. maddesinde yer alan “park” ibaresinin dayanak yapılması suretiyle imar planında “kültür park” olan bir yerin bedelsiz devri yolundaki başvurunun reddine ilişkin işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu İstanbul 5. İdare Mahkemesinin 7.11.1997 günlü, E: 1996/1119, K: 1997/1312 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin I.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 15.9.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2012/5723 K: 2015/5912 T: 13.10.2015 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/3205 K: 2000/5204 T: 18.10.2000 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3559 K: 1999/4033 T: 15.09.1999 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/3703 K: 1998/2935 T: 03.06.1998 Danıştay İDDK  E: 2015/881 K: 2015/83 Uygulama imar planında yolda kalan taşınmaz üzerine reklam panoları konulmak suretiyle belediye tarafından fuzulen işgal edildiği tespit edilen devletin hüküm ve tasarrufu altındaki alan nedeniyle belediyeden ecrimisil istenebileceği hakkında Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : Eskişehir Valiliği Karşı Taraf (Davacı) : Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanlığı İstemin Özeti: Eskişehir 2. İdare Mahkemesinin 31/03/2011 gün ve E:2010/948; K:2011/325 sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi: Arif Yüzer, Düşüncesi: Temyiz isteminin kabulü ile kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Onyedinci Dairesince dosyanın tekemmül ettiği anlaşıldığından yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmeyerek işin gereği görüşüldü: Dava Eskişehir İli, Odunpazarı İlçesi Kırmızıtoprak Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerine dört adet reklam panosu konulmak suretiyle 48,00 metrekarelik kısmının işgali nedeniyle 01/02/2007-09/06/2010 dönemi için 16.800,00 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin 06/08/2010 günlü ve 4741 sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istemiyle açılmıştır. İdare Mahkemesince, dava konusu alanın yol vasfında olduğu, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 11. maddesine göre, Hazine tarafından bedelsiz terk edilerek tapu kaydının buna göre terkin edilmesi gerektiği, tapu sicillerinin doğru ve güvenli tutulmasının kamu düzeninden doğan bir sorumluluk olduğu, söz konusu yerin tapuda Hazineye ait arsa olarak görünmesinin bağlayıcı olmadığı, ayrıca 5216 sayılı Kanun’un 7/g maddesine göre; yetki alanındaki meydan, bulvar, cadde ve ana yolları yapmak, bakım ve onarımını sağlamak, ilan ve reklam asılacak yerleri ve bunların şekil ve ebadını belirlemek, büyükşehir belediyesinin görevleri arasında olduğundan, bu yasal görev yerine getirilirken, hazine arazisinin işgal edildiğinden bahisle davalı Belediyenin fuzuli şagil sayılamayacağı ve ecrimisil istenemeyeceği, gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir. Davalı Eskişehir Valiliği tarafından, mahkeme kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75’nci maddesinde ; Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanun’un 9. maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, takdir ve tespit edilecek ecrimisil isteneceği Ecrimisilin talep edilebilmesi için Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olmasının gerekmediği ve fuzuli şagilin kusurunun aranmayacağı hükmüne yer verilmiş, Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesinde;  Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yer: “Türk Medenî Kanunu ile diğer kanunlarda Devletin hüküm ve tasarrufu altında olduğu belirtilen yer” olarak tanımlanmış, 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu’nun 715. maddesinde ise, sahipsiz yerler ile yararı kamuya ait malların Devletin hüküm ve tasarrufu altında olduğu kuralına yer verilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 11. maddesinde; “İmar planlarında; meydan, yol, park, yeşil saha, otopark, toplu taşıma istasyonu ve terminal gibi umumi hizmetlere ayrılmış yerlere rastlayan Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait gayrimenkuller ile askeri yasak bölgeler, güvenlik bölgeleri ile ülke güvenliği ile doğrudan doğruya ilgili Türk Silahlı Kuvvetlerine ait harekat ve savunma amaçlı yerler hariç Hazine ve özel idareye ait arazi ve arsalar belediye veya valiliğin teklifi, Maliye ve Gümrük Bakanlığının onayı ile belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeye; belediye ve mücavir alan hudutları dışında özel idareye bedelsiz terk edilir ve tapu kaydı terkin edilir. Ancak, bu yerlerin üzerinde bina bulunduğu takdirde, arsası hariç yalnız binanın halihazır kıymeti için takdir edilecek bedel ödenir. Bedeli ve  ödeme şekli taraflarca tespit olunur. Bu suretle maledilen arazi ve arsalar belediye veya özel idare tarafından satılamaz ve başka bir maksat için kullanılamaz. Bu hususta tapu kütüğünün beyanlar hanesine gerekli şerh konur. ” hükmü düzenlenmiştir. Dosyanın incelenmesinden; mülkiyeti Hazineye ait Eskişehir İli, Odunpazarı İlçesi Kırmızıtoprak Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazın 1/1000 ölçekli uygulama imar planında Kısmen futbol sahası kısmen yol olduğu, yola isabet eden alan üzerine reklam panoları konulmak suretiyle 48 metrekarelik kısmının davacı Belediye tarafından işgal edildiğinin tespiti üzerine davalı İdare tarafından davaya konu ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin düzenlendiği anlaşılmaktadır. Anılan kanun hükümleri uyarınca,  yararı kamuya ait olan yolların ve kaldırımların, Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunduğu, bu nitelikteki alanların fuzulen işgal edilmesi halinde Hazine tarafından ecrimisil istenilebileceği açıktır. Bu durumda, mahkemece gerek duyulması halinde yapılacak keşif ve bilirkişi incelemesi ile tahakkuk ettirilen ecrimisil bedelinin hukuka uygunluğu araştırılarak neticesine göre bir karar verilmesi gerekirken, davacı Belediyenin fuzuli şagil sayılamayacağı ve ecrimisil istenemeyeceği gerekçesiyle işlemin iptali yolunda verilen kararda hukuka uyarlık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle; İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere,  19/02/2015 tarihinde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay İDDK E: 1997/548 K: 1998/640 T: 11.12.1998 Danıştay 10. Dairesi E: 2016/4913 K: 2017/2031 T: 13.04.2017 Danıştay 10. Dairesi E: 2016/6431 K: 2017/1147 T: 27.02.2017 Danıştay 17. Dairesi E: 2015/562 K: 2015/4299 T: 26.10.2015 Danıştay 10. Dairesi E: 2005/3855 K: 2007/5766 Hazineye ait taşınmazı, imar planına ve devir amacına uygun olarak kullanan davacı belediyenin, fuzuli şagil olarak nitelendirilmesi sonucu, düzenlenen ecrimisil düzeltme ihbarnamesinde, hukuka uyarlık bulunmadığı hakkında. İstemin Özeti: Davacı belediyenin çok katlı otopark olarak işletmekte olduğu ve imar planında otopark, yeşil alan ve yola rastladığı için bedelsiz olarak belediyeye devredildiği belirtilen 8462 ada 2 parsel nolu taşınmaz için, devrin iptal edilerek tescilin tekrar Hazine adına yapıldığından bahisle 6.180,00 YTL ecrimisil istenilmesine ilişkin28.7 2003 tarih ve 6331 sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istemiyle açılan davada; Antalya 2. İdare Mahkemesince, toplumun ortak ve medeni gereksinimlerini karşılamakla görevli belediyelerin, otopark yapmak suretiyle belde sakinlerinin belli bir ücret karşılığında bu hizmetten yararlanmalarını sağladığından, imar planında otopark, yol ve yeşil alana isabet ettiği belirtilen vebu amaçla kullanılmak üzere belediyeye terk edilen hazineye ait uyuşmazlık konusu parselin, terk amacı dışında kullanılacağının anlaşıldığından bahisle tekrar Hazine adına tescili gerçekleştirilmiş olmakla birlikte, dava dosyasında bulunan Antalya 6. Asliye Hukuk Mahkemesince Hakem sıfatıyla verilen E:2003/11 K:2003/3 sayılı kararda; yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda çok katlı otopark inşaatının imar planına ve projeye uygun olduğunun ve devir amacı dışında kullanılmadığının anlaşıldığından bahisle Maliye Hazinesinin meni müdahaleve kal davasının reddine karar verildiği göz önünde tutulduğunda Belediyenin fuzuli şagil olarak nitelendirilmesinin mümkün olmadığıgerekçesiyle ecrimisil istenilmesine ilişkin dava konusu işlemin iptali yolunda verilen kararın, hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek temyizen incelenip bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA, Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği görüşüldü: İdare ve Vergi Mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür. Temyizen incelenen karar, usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmediğinden temyiz isteminin reddi ile Antalya 2. İdare Mahkemesinin 15.12.2004 tarih ve E:2003/965 K:2004/1039 sayılı kararının onanmasina, 28.11.2007 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 10. Dairesi E: 2016/4913 K: 2017/2031 T: 13.04.2017 Danıştay 10. Dairesi E: 2016/6431 K: 2017/1147 T: 27.02.2017 Danıştay 10. Dairesi E: 2009/9748 K: 2013/7578 T: 30.10.2013 Danıştay 10. Dairesi E: 2004/4221 K: 2004/4850 Danıştay 10. Dairesi E: 2004/4221 K: 2004/4850 İntifa hakkına sahip olduğu alanı amacı dışında otogar yapan ve kiralayan belediyeden Ecrimisil alınması gerektiği hk. TÜRK MİLLETİ ADINA, Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği görüşüldü: Dava, İstanbul İli, Üsküdar İlçesi, Selimiye Mahallesi, Harem İskelesi sokağında bulunan 4 pafta, 1335 ada, 112 parsel sayılı iskelede vasıflı hazine adına kayıtlı taşınmaz malın 20 m2’lik kısmının davacı tarafından büfe yapılmak suretiyle işgal edildiğinin tesbit edildiğinden bahisle 1.1.1990-31.12.1999 dönemi için 1.589.000.000.-TL. ecrimisil istenilmesine ilişkin 24.4.2000 tarih ve 15262 sayılı ecrimisil ihbarnamesi ile 12.5.2000 tarih ve 18244 sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istemiyle açılmıştır. İstanbul 5. İdare Mahkemesince; dava konusu taşınmaz malın bulunduğu mahallin 31.3.1967 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ile Haydarpaşa Feribot ve Servis Limanındaki küçük tekneler barınağı ile park sahasının intifa hakkının İstanbul Belediyesine devredilmesine karar verildiği, sözkonusu intifa hakkının halen devam ettiği, 31.3.1967 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca İstanbul Büyükşehir Belediyesinin sözkonusu taşınmaz üzerindeki intifa hakkının devam etmesi nedeniyle Hazinenin tasarrufunda bulunmayan taşınmaz için 2886 sayılı Kanunun 75/1. maddesine aykırı olarak ecrimisil istenilmesi nedeniyle dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiştir. Davalı idare, hukuka aykırı olduğunu ileri sürdüğü anılan Mahkeme kararının bozulmasını istemektedir. Dava dosyasının incelenmesinden; 31.3.1967 tarih ve 6/7949 sayılı Bakanlar Kurulunca; Haydarpaşa Feribot ve Servis limanındaki küçük tekneler barınağı ile park sahasının intifa hakkının, dalga kıranın uç kısmındaki yanaşan yerin Bayındırlık Bakanlığı hizmetlerinde tahsisi kaydıyla İstanbul Belediyesine ve Feribot Yanaşma tesisi ile dalga kırandaki fenerlerin de Denizcilik Bankası T.A.O.’na devredilmesi, Maliye, İçişleri ve Ulaştırma Bakanlığının uygun mütalaalarına dayanan Bayındırlık Bakanlığının 6.3.1957 tarih ve 4711/2563 sayılı yazısı üzerine 5842 sayılı Kanunun 9. ve 6237 sayılı Kanunun 4.maddelerine göre kararlaştırıldığı, intifa hakkı verilen taşınmaz üzerine yapılan Harem Otobüs Garının İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından Anadolu Otobüscüler Derneğine 2.1.1986 tarihli protokolle kiralandığı, 6.11.1996 tarihli olurla Harem Anadolu Otobüs Garının bütün hukuki vecibeleriyle birlikte Üsküdar Belediye Başkanlığına devredildiği ve Üsküdar Belediye Başkanlığınca da 28.1.1997 tarihli protokolle Uluslararası Anadolu ve Trakya Otobüsçüler Derneğine kiraya verildiği, Otobüs Garına yapılan dükkanların ise, dernek tarafından 3. kişilere kiralandığı, davalı idarece 3. kişilerden ecrimisil istenildiği anlaşılmaktadır. 6237 sayılı “Liman İnşaatı Hakkında Kanun”un 1. maddesinde “Yurt kıyılarındaki şehir ve kasabalarımızın ihtiyaçlarını karşılamak üzere, iskele, rıhtım, mendirek, barınak ve limanlar inşaatı ile tesisat, teçhizat ve onarımlarının, buralarda ve kıyılarımızın icabeden mahallerinde tarama ameliyatının ve bunlara ait etüd ve projelerin yaptırılması ve bu işlere lüzumlu makine ve vasıta satın alınması, bakım ve onarımları ve buna müteferri depo ve atelyelerin kurulması ve işletilmesi ve diğer her türlü giderler için yıllık ödeme miktarı 30.000.000.- lirayı geçmemek üzere 300.000.000.- liraya kadar gelecek yıllara geçici taahhütlere girişmeye Bayındırlık Vekili ve faizleri ile birlikte bu meblağın %50 sini geçmemek üzere bono çıkarmaya Maliye Vekili salahiyetlidir. Bu suretle girişilecek taahhütler karşılığı her yıl bütçe kanunlarına bağlı cetvellerin Bayındırlık Vekaleti kısımlarında bu maksatla açılacak bölümlere konur.”; 2.maddesinde, “Birinci maddede sayılan işler ve bunların inşa sıraları İcra Vekilleri heyetince kararlaştırılır.”; 4.maddesinde, “Yaptırılan tesisler inşaları tamamlandıkça ilgisine göre ve İcra Vekilleri Heyetince kararlaştırılacak esaslar dairesinde işletme teşekküllerine, özel idare veya belediyelere devrolunur.” hükümleri yer almaktadır. Belirtilen yasal düzenlemeler karşısında ve özellikle, 6237 sayılı Liman İnşaatı Hakkında Kanunun 1’nci maddesi uyarınca yapılan ve inşası tamamlanmış bulunan Haydarpaşa Feribot ve Servis Limanındaki küçük tekneler barınağı ile park sahası ve dalga kıranın uç kısmındaki yanaşan yer olarak adlandırılan ve 6237 sayılı Limanlar İnşaatı Hakkında Kanun gereğince devredilen taşınmaz malın bu Kanun amaçları dışında kullandırılamayacağı açıktır. Kullanım amacı Bakanlar Kurulu Kararında belirlenen ve bu amaçla intifa hakkı devredilen bu yerin, amacı dışında otogar olarak kullanılması nedeniyle 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine göre ecrimisil istemine konu olup olamayacağının incelenmesine gelince; 2886 sayılı Devlet İhale Kanunun 75. maddesinin 1. fıkrasında, Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden ecrimisil isteneceği, son fıkrasında da, işgal edilen taşınmaz malın, idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edileceği hükme bağlanmış, ayrıca, Devlete ait veya Devletin hüküm ve tasarrufundaki taşınmaz mallara yapılan tecavüz veya müdahalelerin süre şartı aranmaksızın önlenmesi, tasarrufa ilişkin güvenliği ve kamu düzenini sağlamayı amaçlayan 3091 sayılı Yasa kapsamına alınmış, aynı mütecaviz tarafından ikinci defa veya onun yararına başkaları tarafından yapılacak tecavüz veya müdahalelere altı aydan iki yıla kadar hapis cezası getirilmiştir. Aynı Kanunun 74. maddesine dayanılarak Maliye Bakanlığı’nca çıkarılan Devlete Ait Taşınmaz Mal Satış Trampa Kiraya Verme, Mülkiyetin Gayri Ayni Hak Tesis Ecrimisil ve Tahliye Yönetmeliğinin Tanımlar başlıklı 2. maddesinde Ecrimisil: Bir malın, sahibinin rızası dışında ve onun bu malı kullanmamakla bir zarara uğrayıp uğramayacağı söz konusu edilmeksizin bu maldan işgal, tasarruf veya her ne şekilde olursa olsun yararlanılması sebebiyle şagil tarafından ödenen veya idarece talep edilen tazminat; Fuzuli Şagil ise Kusuru aranmaksızın kendisine ait olmayan ve sahibinin de rızası veya muvafakatı bulunmayan bir malın zilyetliğini eline geçiren Elinde tutan veya her ne şekilde olursa olsun bu maldan tasarrufta bulunan kimseler olarak tanımlanmıştır. Taşınmaz malın İstanbul Büyükşehir Belediyesince intifa hakkı amacı dışında “otobüs garı” yapılmak suretiyle kullanılması, bu yerin bazı bölümlerinin 3.kişilere kiralanarak bu kişilerce işgal edilmesi karşısında, fuzuli şagil durumunda olan davacıdan işgal karşılığı olarak ve Hazinenin mülkiyet hakkına dayanılarak düzeltme ihbarnamesiyle ecrimisil istenilmesinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Öte yandan, davacı tarafından, dava konusu yerin Anadolu Otobüscüler Derneğinden kiralandığının ileri sürülmesi ve bu Derneğe kira ödemekte olması, yukarıda açıklanan hukuki nedenlere göre incelemekte olduğumuz davayı etkiler nitelikte görülmemiştir. Davanın 24.4.2000 tarih ve 15262 sayııl ecrimisil ihbarnamesinin iptali istemine yönelik kısmına gelince; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 3622 sayılı Kanunla değişik 15.maddesinin 1/b fıkrasında, idari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlemin mevcut olmaması halinde davanın reddine karar verileceği düzenlemesine yer verilmiştir. 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 74.maddesindeki yetkiye dayanılarak çıkartılan Devlete Ait Taşınmaz Mal Satış, Trampa Kiraya Verme, Mülkiyetin Gayri Ayni Hak Tesis Ecrimisil ve Tahliye Yönetmeliğinin 80.maddesinde Ecrimisil ihbarnamesinin tebliğ tarihinden itibaren 1 ay içinde ödenmesi gerektiği, ancak tebliğ edilen işlemde bir hata bulunduğu düşünülerek rızaen ödenmek istenilmediği takdirde aynı süre içinde idareye müracaat edilerek düzeltme talebinde bulunulabileceği ve düzeltme taleplerinin milli emlak servislerine geldiği tarihten itibaren en geç 1 ay içinde inceleneceği ve neticesinin de düzeltme ihbarnamesi ile muhataplarına tebliğ edileceği, “ecrimisilin kesinleşmesi, vade tarihi ve tahsili” başlıklı 81.maddesinde ise, düzeltme isteminde bulunulmuş olması halinde ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin muhatabına tebliğ tarihinden itibaren 1 ay içerisinde ecrimisil alacağının ödeneceği, bu sürenin son gününün ödenmesi gereken ecrimisilin vade tarihi olduğu kurala bağlanmıştır. Yukarıda belirtilen Yönetmelik hükümleri uyarınca, davacının adına düzenlenen ihbarname nedeniyle düzeltme talebinde bulunması üzerine ancak ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin davacı adına düzenlenip tebliğ edilmesi ile ecrimisil alacağı tahakkuk ettirilmiş olacağından, düzeltme ihbarnamesinin düzenlenmemesi halinde kamu alacağının tahakkuk ve tahsiline hukuken olanak bulunmamaktadır. Dava konusu olayda Ecrimisil ihbarnamesine davacının itiraz etmesi üzerine davalı idare tarafından ecrimisil düzeltme ihbarnamesi ile yeniden ecrimisil alacağının tahakkuk ettirildiği anlaşıldığından, 2577 sayılı Yasanın 14.maddesinin 3.fıkrasının d bendi ve 15.maddesinin 1.fıkrasının b bendi uyarınca kesin ve yürütülmesi gerekli işlem niteliğini kaybeden ecrimisil ihbarnamesinin inceleme olanağı bulunmamaktadır. Bu durumda, davanın Kesin ve yürütülmesi gerekli işlem niteliğini kaybeden ecrimisil ihbarnamesine yönelik kısmının 2577 sayılı Yasanın 14/3-d ve 15/1-b maddeleri uyarınca reddine karar verilmesi gerekirken hem ecrimisil ihbarnamesine, hem de düzeltme ihbarnamesine karşı açılan davayı sadece ecrimisil ihbarnamesine yönelik açılmış dava gibi kabul ederek dava konusu işlemin iptali yolunda verilen kararda bu yönüyle de hukuki isabet görülmemiştir. Ecrimisil ihbarnamesinin kesin ve yürütülmesi zorunlu işlem niteliğini kaybetmesi Ecrimisil düzeltme ihbarnamesine karşı süresi içinde açılan bu davanın ecrimisil düzeltme ihbarnamesine yönelik kısmının esasını incelemeye engel teşkil etmeyeceği açıktır. Öte yandan, temyiz aşamasında davacı tarafından, temyize cevap dilekçesinde, davanın İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığına, Üsküdar İlçe Belediye Başkanlığına ve kiracı olan Derneğe ihbar edilmesi istenildiğinden, Mahkemece bu husus değerlendirildikten sonra karar verileceğinde de kuşkuya yer bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle davalı idarenin temyiz isteminin kabulü ile İstanbul 5. İdare Mahkemesinin 20.12.2000 tarih ve E:2000/614 K:2000/1325 sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesi uyarınca bozulmasına, yeniden karar verilmek üzere dava dosyasının anılan Mahkemeye gönderilmesine, 14.5.2004 tarihinde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 10. Dairesi E: 2016/4913 K: 2017/2031 T: 13.04.2017 Danıştay 10. Dairesi E: 2016/6431 K: 2017/1147 T: 27.02.2017 Danıştay 10. Dairesi E: 2009/9748 K: 2013/7578 T: 30.10.2013 Danıştay 10. Dairesi E: 2005/3855 K: 2007/5766 Danıştay 17. Dairesi E: 2015/562 K: 2015/4299 T: 26.10.2015 İmar planında yeşil alan ve yol olarak tescil dışı bırakılan ve kamunun yararlanmasına terk edilen alanların Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunması nedeniyle bu nitelikteki bir yerin ilgili belediyeye protokol veya başka bir suretle terk veya devri yapılmamışsa bu alanların fuzulen işgal edilmesi halinde Hazine tarafından ecrimisil istenebileceği açıktır. Dava, 10.200,00 TL ecrimisil alacağının tahsili amacıyla davacı adına düzenlenerek tebliğ olunan 14/1/2009 (14/1/2010 olması gerekir) günlü ve 2009/97 hesap numaralı ödeme emrinin iptali istemiyle açılmıştır. İdare Mahkemesince, davacının iddialarının ecrimisil ihbarnamesinin iptali istemiyle açılacak bir davada öne sürülebilecek hususlardan olduğu, kesinleşen alacağın tahsili amacıyla düzenlenen ödeme emrine karşı açılan bu dava nedeniyle değerlendirilmesine hukuken olanak bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15. maddesinde, belediye taşınmazları hakkında da uygulanacağı belirtilen 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75 nci maddesinde; Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9. maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, takdir ve tespit edilecek ecrimisil isteneceği, ecrimisilin talep edilebilmesi için Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olmasının gerekmediği ve fuzuli şagilin kusurunun aranmayacağı hükmüne yer verilmiş, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75. maddesinin ikinci paragrafında; “Ecrimisil fuzuli şagil tarafından rızaen ödenmez ise, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil olunur. ” hükmü düzenlenmiştir. 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un “Ödeme Emri” başlıklı 55. maddesinde; amme alacağını vadesinde ödemeyenlere 7 gün içinde borçlarını ödemeleri veya mal bildiriminde bulunmaları lüzumunun bir ödeme emri ile tebliğ olunacağı hükme bağlanmış olup, aynı Kanunun 58. maddesinde de; kendisine ödeme emri tebliğ olunan şahsın böyle bir borcu olmadığı veya kısmen ödediği veya zaman aşımına uğradığı hakkında tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde itirazda bulunabileceği hükmü yer almıştır. Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesinde; Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yer: “Türk Medeni Kanunu ile diğer kanunlarda Devletin hüküm ve tasarrufu altında olduğu belirtilen yer” olarak tanımlanmış, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 715. maddesinde ise, sahipsiz yerler ile yararı kamuya ait malların Devletin hüküm ve tasarrufu altında olduğu kuralına yer verilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 11. maddesinde; “İmar planlarında; meydan, yol, park, yeşil saha, otopark, toplu taşıma istasyonu ve terminal gibi umumi hizmetlere ayrılmış yerlere rastlayan Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait gayrimenkuller ile askeri yasak bölgeler, güvenlik bölgeleri ile ülke güvenliği ile doğrudan doğruya ilgili Türk Silahlı Kuvvetlerine ait harekat ve savunma amaçlı yerler hariç Hazine ve özel idareye ait arazi ve arsalar belediye veya valiliğin teklifi, Maliye ve Gümrük Bakanlığının onayı ile belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeye; belediye ve mücavir alan hudutları dışında özel idareye bedelsiz terk edilir ve tapu kaydı terkin edilir. Ancak, bu yerlerin üzerinde bina bulunduğu takdirde, arsası hariç yalnız binanın halihazır kıymeti için takdir edilecek bedel ödenir. Bedeli ve ödeme şekli taraflarca tespit olunur. Bu suretle maledilen arazi ve arsalar belediye veya özel idare tarafından satılamaz ve başka bir maksat için kullanılamaz. Bu hususta tapu kütüğünün beyanlar hanesine gerekli şerh konur. ” hükmü düzenlenmiştir. Dosyanın incelenmesinden; davalı Belediye elemanlarınca düzenlenen ve tarih ve sayı ihtiva etmeyen taşınmaz tespit tutanağı ile Kazım Dirik Mahallesi, 305 ada, 29 parsel sayılı taşınmazın 38 metrekarelik kısmının WC olarak 01/01/2004 tarihinden itibaren davacı tarafından işgal edildiğinin tespiti üzerine, 26/08/2009 gün 64-2217 karar numaralı Bornova Belediyesi Encümen Kararına istinaden davacı adına düzenlenen 04/09/2009 tarihli 1061 sayılı ecrimisil ihbarnamesi ile kamuya terkli alan üzerinde bulunan 38 metrekarelik yerin, WC olarak davacı tarafından işgal edilmesinden dolayı 01/01/2004-31/12/2008 tarihine kadarki dönem için belirlenen 10.200,00 TL ecrimisil bedelinin tahakkuk ettirildiği, davacının taşınmazı 2008 Eylül ayından itibaren kullanmasına rağmen 2004 yılından itibaren ecrimisil istendiğini belirterek ecrimisil ihbarnamesine itiraz ettiği ancak itirazının reddedilmesine karşın tahakkuk işlemlerine karşı dava açmadığı, vadesinde ödenmeyen borcun tahsili amacıyla davalı Belediye tarafından 14/01/2010 tarihli (işlemde sehven 14/01/2009 yazılmıştır) 2009/97 dosya ve hesap numaralı 10.200 TL miktarlı ödeme emrinin düzenlenmesi üzerine davacı tarafından; taşınmazı 01/09/2008 tarihinde Bornova Belediye Başkanlığından kiraladığı, öncesinde de bir işgali bulunmadığı iddialarıyla bakılmakta olan davanın açıldığı, ayrıca dava dilekçesine ek olarak Bornova Belediye Başkanlığı Emlak ve İstimlak Müdürlüğünün Bornova Vergi Dairesi Müdürlüğüne hitaben 07/03/2008 gün ve 751 sayılı “Belediyemize ait Bornova Büyükpark içinde bulunan tuvalet (wc) temizlik ve bakımı yönünden ücretsiz olarak Hasan Köle’ye verilmiştir.” şeklindeki yazısı ile işyerine ait 2008 yılında işe başlama yapıldığını gösterir vergi levhasının sunulduğu, dava dosyasında taşınmaza ait tapu kaydının ve taraflar arasında imzalanmış kira sözleşmesinin ise bulunmadığı anlaşılmaktadır. Ödeme emirleri için Yasada sınırlı olarak sayılan dava açma nedenlerinden “borcun bulunmaması”, borcun ya hiç doğmamış olması yahut da ödenerek veya başka bir sebeple ortadan kalkmış bulunmasını ifade etmektedir. Uyuşmazlıkta, dava konusu ödeme emrinin dayanağı olan ecrimisil düzeltme ihbarnamelerine karşı dava açılmamış olunması, ödeme emri safhasında böyle bir borcu olmadığı veya zaman aşımına uğradığı yolundaki davacı iddialarının incelenmesine engel olmayacaktır. Davaya konu ödeme emrinin dayanağı olan ecrimisil ihbarnamesi ile encümen kararında taşınmazın kamuya terkli alan olarak nitelendiği görülmektedir. İmar planında yeşil alan ve yol olarak tescil dışı bırakılan ve kamunun yararlanmasına terk edilen alanların Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunması nedeniyle bu nitelikteki bir yerin ilgili belediyeye protokol veya başka bir suretle terk veya devri yapılmamışsa bu alanların fuzulen işgal edilmesi halinde Hazine tarafından ecrimisil istenebileceği açıktır. Dava dosyasında, dava konusu taşınmazın mülkiyet durumuna ilişkin bilgi ve belgeler bulunmadığından; İdare Mahkemesince, öncelikle dava konusu alanın niteliğinin ve belediyeye protokol veya başka bir surette terk veya devri yapılıp yapılmadığı hususunun araştırılması gerekmektedir. Öte yandan bu araştırma neticesinde taşınmazdan davalı Belediyenin ecrimisil isteyebileceği sonucuna varılması halinde; 6009 sayılı Kanun’un 25. maddesiyle 2886 sayılı Kanun’a eklenen “Terkin edilecek ecrimisiller” başlıklı geçici 3. maddede; “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce tespit ve takdir edilen, tebliğ edilen veya tahakkuk ettirilen ecrimisil alacaklarının tespit tarihinden geriye doğru beş yılı aşan kısmı hangi aşamada olursa olsun düzeltilir veya terkin edilir, tahsil edilmiş olanlar iade edilmez.” hükmü uyarınca tespit tutanağının düzenlendiği tarihin araştırılarak bu tarihten itibaren 5 yılık dönemin saptanması, ayrıca davacı tarafça sunulan Bornova Belediye Başkanlığı Emlak ve İstimlak Müdürlüğünün Bornova Vergi Dairesi Müdürlüğüne yazdığı 07/03/2008 gün ve 751 sayılı yazı ile vergi kayıtları da dikkate alınmak suretiyle yapılacak araştırma ve inceleme sonucu taşınmazın işgal edildiği dönemin net olarak tespit edilmesi yine davacının kiracılık iddiasının araştırılarak bu hususun subut bulması halinde kira ilişkisi içinde kalan dönemde ecrimisil istenemeyeceği de göz önünde bulundurularak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, tahakkuk işlemine karşı dava açılmadığı gerekçesiyle ve eksik incelemeye dayalı olarak davayı reddeden İdare Mahkemesi kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.   Benzer İçtihatlar: Danıştay 10. Dairesi E: 2009/9748 K: 2013/7578 T: 30.10.2013 Danıştay 2. Dairesi E: 2013/5756 K: 2014/5756 Danıştay 17. Dairesi E: 2015/830 K: 2015/311 Danıştay İDDK E: 2015/881 K: 2015/83 Danıştay 10. Dairesi E: 2009/9748 K: 2013/7578 T: 30.10.2013 Yukarda belirtilen mevzuat hükümleri uyarınca, tapu kaydı terkin edilen yerlerin belediye adına şerh konulmak suretiyle belediyeye devredilmesi durumunda belediyece, bu nitelikteki bir yerin fuzulen işgal edilmesi halinde ecrimisil istenebileceği açıktır. Aksi durumda ise, tapuda tescil dışı bırakılan ve belediye adına terkin edilmeyen yerlerin Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunması nedeniyle bu nitelikteki bir yerin fuzulen işgal edilmesi halinde ecrimisil Hazine tarafından istenebilecektir. Dava; İstanbul İli, Eminönü İlçesi, Mimar Kemalettin Mahallesi, Koca Ragıppaşa Caddesi, 25/27 numarada bulunan 224,58 m² yüzölçümlü taşınmazın bina ve merdiven yapılmak suretiyle fuzulen işgal edildiğinden bahisle 1.11.1999-31.8.2002 tarihleri arasındaki dönem için 47.520,00 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin 2.4.2008 tarih ve 74-84/2817 sayılı ecrimisil ihbarnamesinin iptali istemiyle açılmıştır. İstanbul 8. İdare Mahkemesince, belediyelere kendi mülkiyetlerindeki taşınmazların fuzulen işgali nedeniyle 2886 sayılı Yasa’nın 75. maddesine göre ecrimisil tahakkuk ve tahsil yetkisi veren 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15. maddesinin yürürlük tarihinin 13.7.2005 olması nedeniyle, davalı belediyenin ancak bu tarihten sonra ecrimisil isteme yetkisinin bulunduğu, bu tarihten önceki dönemler için belediyece ecrimisil istenilemeyeceğinden, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir. Davalı idarece, hukuka aykırı olduğu ileri sürülen anılan İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte bulunan halinde, “Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9 uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, 13 üncü maddesinde gösterilen komisyonca takdir ve tespit edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilmesi için, Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz. Ecrimisil fuzuli şagil tarafından rızaen ödenmez ise, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil olunur.” hükmü yer almaktadır. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 11. maddesinde; “İmar planlarında; meydan, yol, park, yeşil saha, otopark, toplu taşıma istasyonu ve terminal gibi umumi hizmetlere ayrılmış yerlere rastlayan Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait gayrimenkuller ile askeri yasak bölgeler, güvenlik bölgeleri ile ülke güvenliği ile doğrudan doğruya ilgili Türk Silahlı Kuvvetlerine ait harekat ve savunma amaçlı yerler hariç Hazine ve özel idareye ait arazi ve arsalar belediye veya valiliğin teklifi, Maliye ve Gümrük Bakanlığının onayı ile belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeye; belediye ve mücavir alan hudutları dışında özel idareye bedelsiz terk edilir ve tapu kaydı terkin edilir. Ancak, bu yerlerin üzerinde bina bulunduğu takdirde, arsası hariç yalnız binanın halihazır kıymeti için takdir edilecek bedel ödenir. Bedeli ve ödeme şekli taraflarca tespit olunur. Bu suretle maledilen arazi ve arsalar belediye veya özel idare tarafından satılamaz ve başka bir maksat için kullanılamaz. Bu hususta tapu kütüğünün beyanlar hanesine gerekli şerh konur.” hükmü düzenlenmiştir. 13.7.2005 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15. maddesinde, belediye mallarına karşı suç işleyenlerin Devlet malına karşı suç işlemiş sayılacağı, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75. maddesi hükümlerinin belediye taşınmazları hakkında da uygulanacağı hükme bağlanmıştır. 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu’nun 715. maddesinde ise, sahipsiz yerler ile yararı kamuya ait malların Devletin hüküm ve tasarrufu altında olduğu kuralına yer verilmiştir. Dosyanın incelenmesinden; İstanbul İli, Eminönü İlçesi, Mimar Kemalettin Mahallesi, Koca Ragıppaşa Caddesi, 25/27 numarada bulunan 224,58 m² yüzölçümlü taşınmazın bina ve merdiven yapılmak suretiyle fuzulen işgal edildiğinden bahisle 1.11.1999-31.8.2002 tarihleri arasındaki dönem için 47.520,00 TL ecrimisil istenildiği, bunun üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır. Yukarda belirtilen mevzuat hükümleri uyarınca, tapu kaydı terkin edilen yerlerin belediye adına şerh konulmak suretiyle belediyeye devredilmesi durumunda belediyece, bu nitelikteki bir yerin fuzulen işgal edilmesi halinde ecrimisil istenebileceği açıktır. Aksi durumda ise, tapuda tescil dışı bırakılan ve belediye adına terkin edilmeyen yerlerin Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunması nedeniyle bu nitelikteki bir yerin fuzulen işgal edilmesi halinde ecrimisil Hazine tarafından istenebilecektir. Olayda, İstanbul İli, Eminönü İlçesi, Mimar Kemalettin Mahallesi, Koca Ragıppaşa Caddesi, 25/27 numarada bulunan 224,58 m² yüzölçümlü taşınmazın, davalı idarece düzenlenen 22.4.2005 tarihli tutanakta, ‘yol fazlası belediye malı’ olduğunun belirtildiği, ancak dosyada herhangi bir tapu belgesi ya da belediye lehine yapılmış bir terkin bulunmadığı, dolayısıyla ecrimisile konu taşınmazın mülkiyet durumunun net bir şekilde ortaya konulamadığı görülmektedir. Bu durumda, İdare Mahkemesince, gerekli araştırma ve inceleme yapılarak dava konusu taşınmazın mülkiyet durumu net bir şekilde belirlendikten sonra ortaya çıkacak duruma göre bir karar verilmesi gerekmektedir. Öte yandan, yapılacak inceleme sonucunda taşınmazın belediyeye ait olduğunun tespit edilmesi halinde, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15. maddesi ile, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75 inci maddesi hükümlerinin belediye taşınmazları hakkında da uygulanacağı hükme bağlandığından, belediyenin taşınmazının 13.7.2005 tarihinden önce fuzulen işgal edilmiş olması durumunda, işlem tarihinin 13.7.2005 tarihinden sonra olması koşuluyla, bu tarihten önceki dönemler için de belediyelerin ecrimisil isteyebileceğinde duraksama bulunmamaktadır. Benzer İçtihatlar: Danıştay 10. Dairesi E: 2016/4913 K: 2017/2031 T: 13.04.2017 Danıştay 10. Dairesi E: 2016/6431 K: 2017/1147 T: 27.02.2017 Danıştay 10. Dairesi E: 2004/4221 K: 2004/4850 Danıştay 10. Dairesi E: 2005/3855 K: 2007/5766 Danıştay 10. Dairesi E: 2016/6431 K: 2017/1147 T: 27.02.2017 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 11. maddesindeki hükümden, belediyelerin bedelsiz terk suretiyle edindikleri arazi ve arsaları, ancak planda gösterilen kamu hizmetinin yerine getirilmesi amacıyla kullanabilecekleri, satış işlemine konu edilemeyecekleri, bu durumun tapu kütüğünün beyanlar hanesine “şerh” konulmak suretiyle herkes için hüküm ifade eder hale geleceği anlaşılmakta olup; açıklanan düzenlemeler nedeniyle, bu tür yerlerin tasarruf yetkisinin belediyelere ait olduğu sonucuna varılmaktadır. Dava, İstanbul İli, Kartal İlçesi, Çavuşoğlu Mahallesi, 3114 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın batısında kadastral boşlukta bulunan 1.100,00 m²’lik alanın, hangar – depo olarak kullanmak suretiyle davacılar tarafından işgal edildiğinden bahisle 26/11/2009 – 26/11/2014 tarihleri arası için takdir edilen 222.724,35 TL ecrimisil bedelinin, tahakkuk ettirilmesine ilişkin Kartal Belediyesi Encümenin 04/12/2014 tarih ve 1395 sayılı işleminin iptali istemiyle açılmıştır. İstanbul 1. İdare Mahkemesi’nce; uyuşmazlık konusu taşınmazın evveliyatında imar planında yolda kalması nedeniyle yol olarak terkin edilmiş, yol yapılmadığından kamuya terkinli alan şeklinde olduğu, davacılar tarafından işgal edilen alanın belediye taşınmazı olarak kabul edilen yerlerden olmadığı ve davacılar tarafından herhangi bir hukuki nedene dayalı olmaksızın fuzulen işgal edildiği sabit olan taşınmazdan, söz konusu kullanım nedeniyle ecrimisil isteme yetkisinin taşınmazın bulunduğu yer Defterdarlığına ait olduğu, davalı Belediyece ecrimisil istenilmesine ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir. Davalı idarece, hukuka aykırı olduğu ileri sürülen anılan İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 75. maddesinde, Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine fuzuli şagilden ecrimisil isteneceği; ecrimisil talep edilebilmesi için Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olmasının gerekmediği ve fuzuli şagilin kusurunun aranmayacağı kuralına yer verilmiştir. 13/07/2005 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15. maddesinde, belediye mallarına karşı suç işleyenlerin Devlet malına karşı suç işlemiş sayılacağı, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75. maddesi hükümlerinin belediye taşınmazları hakkında da uygulanacağı hükme bağlanmıştır. Bu hüküm uyarınca belediyelerin 2886 sayılı Yasanın 75. maddesine istinaden ecrimisil isteyebilmesi için fuzulen işgal edilen yerin belediye taşınmazı olarak kabul edilen yerlerden olması veya belediyenin hüküm ve tasarrufuna bırakılmış olması gerekmektedir. Aynı zamanda özel mülkiyete konu olan alanlarda imar uygulaması sonucu oluşan kadastral boşluk şeklindeki veya kapanan yol şeklindeki taşınmazların da belediyenin kullanımında ve tasarrufuna bırakılan yerlerde olduğu ve buraların fuzulen işgali halinde ecrimisil isteme yetkisinin belediyelere ait bulunduğu görülmektedir. Diğer taraftan, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 11. maddesinde, “İmar planlarında; meydan, yol, park, yeşil saha, otopark, toplu taşıma istasyonu ve terminal gibi umumi hizmete ayrılmış yerlere rastlayan Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne ait gayrimenkuller ile askeri yasak bölgeler, güvenlik bölgeleri ile ülke güvenliği ile doğrudan doğruya ilgili Türk Silahlı Kuvvetlerine ait harekat ve savunma amaçlı yerler hariç Hazine ve özel idareye ait arazi ve arsalar belediye veya valiliğin teklifi, Maliye ve Gümrük Bakanlığının onayı ile belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeye, belediye ve mücavir alan hudutları dışında özel idareye bedelsiz terk edilir ve tapu kaydı terkin edilir.” hükmüne yer verilmiş bulunmaktadır. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 11. maddesindeki hükümden, belediyelerin bedelsiz terk suretiyle edindikleri arazi ve arsaları, ancak planda gösterilen kamu hizmetinin yerine getirilmesi amacıyla kullanabilecekleri, satış işlemine konu edilemeyecekleri, bu durumun tapu kütüğünün beyanlar hanesine “şerh” konulmak suretiyle herkes için hüküm ifade eder hale geleceği anlaşılmakta olup; açıklanan düzenlemeler nedeniyle, bu tür yerlerin tasarruf yetkisinin belediyelere ait olduğu sonucuna varılmaktadır. Davalı idare temyiz dilekçesinde; davaya konu taşınmazın 10/04/1986 tarih ve 778 sayılı encümen kararı ile mülk sahiplerince tapuda bedelsiz olarak yola terk edildiği, 14/03/2013 tarihinde imar düzenlemesine alındığı, özel mülkiyete konu olan taşınmazların imar uygulaması ile parsellere bölünmesi sonucunda oluştuğu ileri sürülmektedir. İdare Mahkemesi kararında ve mahallinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporunda; işgale konu taşınmazın, davacıların mülkiyetindeki 3114 ada, 1 parsel numaralı taşınmaz ile 3299 ada, 26 parsel numaralı taşınmaz arasında kalan kamuya terkli alan olduğu belirtilmektedir. İdare Mahkemesince, Kartal Belediye Encümeni’nin 10/04/1986 tarih ve 778 sayılı kararı uyarınca davaya konu alana ilişkin olarak yapılan işlemler ile bu karar uyarınca davaya konu alana ilişkin olarak tapu idareleriyle yapılan yazışmalar ve kayıtlar ile 14/03/2013 tarihinde İmar Kanunu uyarınca yapılan uygulamanın öncesi ve sonrası, planlardaki kullanım amacının ne olduğu ve dava konusu taşınmazın hukuki durumu net bir şekilde belirlendikten sonra ortaya çıkacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekmektedir. Bu durumda, yukarıdaki hususlar araştırılmadan ve eksik incelemeye dayalı olarak, davalı idarenin ecrimisil isteme yetkisinin olmadığı ve dava konusu işlemde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle, dava konusu işlemin iptali yönünde verilen İdare Mahkemesi kararının bozulması gerekmektedir. Benzer İçtihatlar: Danıştay 10. Dairesi E: 2016/4913 K: 2017/2031 T: 13.04.2017 Danıştay 10. Dairesi E: 2009/9748 K: 2013/7578 T: 30.10.2013 Danıştay 10. Dairesi E: 2004/4221 K: 2004/4850 Danıştay 10. Dairesi E: 2005/3855 K: 2007/5766 Danıştay 10. Dairesi E: 2016/4913 K: 2017/2031 T: 13.04.2017 Adına tahsis yapılan Milli Savunma Bakanlığı’nın ve taşınmazın maliki olan Hazinenin izni alınmaksızın inşaata başlanması ve Hazine tarafından İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne yapılmış bir terk işlemi de bulunmamasından dolayı davacının hukuken korunabilir bir hakka dayanmaksızın otoparkı işletmesi sebebiyle fuzuli işgalci olduğu açıktır. Dava; İstanbul ili, Zeytinburnu ilçesi, Beş Telsiz Mahallesi 400 pafta 1915 ada 158 parsel sayılı Hazine taşınmazının 2.380 m²’lik kısmını katlı otopark yapmak suretiyle 17/02/2009-18/05/2011 tarihleri arasında fuzulen işgal edildiğinden bahisle 195.035,00 TL ecrimisil tahakkuk ettirilmesine ilişkin işleme yaptığı itiraz üzerine düzenlenen 27/09/2011 tarih ve 76135 sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istemiyle açılmıştır. İstanbul 7. İdare Mahkemesi’nin 29/04/2013 tarih ve E:2012/19, K:2013/764 sayılı kararı ile dava konusu işlemin 1.115,11 TL’lik kısmının iptaline, 193.919,89 TL’lik kısmının ise reddine karar verilmiştir. Karara karşı davacının temyiz başvurusu sonucunda Danıştay Onyedinci Dairesi’nin 13/11/2015 tarih ve E:2015/4310, K:2015/4933 sayılı kararı ile “Davaya konu taşınmazın tapuda Hazine adına kayıtlı olduğu ve 26/09/1957 tarihli 832 nolu genel emir uyarınca 1. Ordu Komutanlığı Levazım Taburu olarak Milli Savunma Bakanlığı’na tahsis edildiği, 26/08/1988 tarihinde Milli Savunma Bakanlığı ile Zeytinburnu Belediye Başkanlığı arasında imar planına göre açılacak yol ve yeşil alanın askeri alandan geçişine izin verilmesi, Belediyece tevhid ve ifraz işlemlerinin yapılmasını müteakip Belediyeye devri ve karşılığında Belediye tarafından askeri alanda zarar gören tesislerin yeniden yapılması ve yol haricinde kalan ve askeri hizmetlerde kullanılan alanın tamamının imar planlarında askeri alan fonksiyonuna ayrılmasına ilişkin protokol yapıldığı, protokol konusu yolun yapımı sonrasında İstanbul Büyükşehir Belediyesince 2002 yılında zeminaltı otopark yapımına başlandığı, taşınmazın tahsis edildiği Milli Savunma Bakanlığının 30/03/2004 tarihli yazısından taşınmaz üzerinde zemin altı otoparkın inşaasından haberdar olunduğu, anılan tahsis gereğince tasarruf yetkisine sahip olan Milli Savunma Bakanlığı’nın otopark yapım sürecinden haberdar olmasına rağmen ilgili protokol kapsamında bazı hususların yerine getirilmesini istediği ancak kullanımı engelleme girişiminde bulunmadığı dava konusu işlemin tesis edildiği dönemde de bu durumun devam ettiği, anılan protokol kapsamında bulvar olarak düzenlemesi yapılan alanın altında yer alan otoparkın da hukuki bir ilişkiye dayalı olarak davacı tarafından kullanıldığı anlaşıldığından davacının kullanımının fuzuli işgal olarak nitelendirilmesi mümkün olmayacağı” gerekçesi ile mahkemece verilen kararın, davanın reddine ilişkin kısmının bozulmasına karar verilmiştir. Davalı tarafından, davacının fuzuli işgalci olduğu ileri sürülerek Danıştay Onyedinci Dairesi kararının kaldırılarak Mahkeme kararının redde ilişkin kısmının onanması iptale ilişkin kısmının bozulması istenilmektedir. Davalı idarenin karar düzeltme aşamasında öne sürdüğü hususlar yerinde görüldüğünden kabulü ile Danıştay Onyedinci Dairesi’nin 13/11/2015 tarih ve E:2015/4310, K:2015/4933 sayılı bozma kararı kaldırılarak, davalı idarece temyiz yoluna başvurulmaması nedeniyle kararın dava konusu işlemin iptaline ilişkin kısmı kesinleştiğinden dolayı, kararın davanın reddine ilişkin kısmı yeniden incelenmiştir. 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75. maddesinde, Devletin özel Mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanun’un 9. maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle 13. maddesinde gösterilen komisyonca takdir ve tespit edilecek ecrimisilin isteneceği hükme bağlanmış; Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin “Tanımlar” başlıklı 4. maddesinde, “Ecrimisil”, Hazine taşınmazının, İdarenin izni dışında gerçek veya tüzel kişilerce işgal veya tasarruf edilmesi sebebiyle, İdarenin bir zarara uğrayıp uğramadığına veya işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, taşınmazın işgalden önceki haliyle elde edilebilecek muhtemel gelir esas alınarak idarece talep edilen tazminat; “Fuzuli Şagil” ise, kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, Hazine taşınmazının zilyetliğini, yetkili idarenin izni dışında eline geçiren, elinde tutan veya her ne şekilde olursa olsun bu malı kullanan veya tasarrufunda bulunduran gerçek veya tüzel kişiler olarak tanımlanmıştır. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 11. maddesinde, “İmar planlarında; meydan, yol, su yolu, park, yeşil saha, otopark, toplu taşıma istasyonu ve terminal gibi umumi hizmetlere ayrılmış yerlere rastlayan Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait gayrimenkuller ile askeri yasak bölgeler, güvenlik bölgeleri ile ülke güvenliği ile doğrudan doğruya ilgili Türk Silahlı Kuvvetlerine ait harekat ve savunma amaçlı yerler hariç Hazine ve özel idareye ait arazi ve arsalar belediye veya valiliğin teklifi, Maliye ve Gümrük Bakanlığının onayı ile belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeye; belediye ve mücavir alan hudutları dışında özel idareye bedelsiz terk edilir ve tapu kaydı terkin edilir.” hükmü bulunmaktadır. 10/10/2006 tarihli ve 26315 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Tahsis ve Devri Hakkında Yönetmeliğin “İşgallere karşı koruma” başlıklı 8. maddesinde, adına tahsis yapılan kamu idaresinin, tahsisli taşınmazın işgal ve tecavüzlere karşı korunması ile ilgili her türlü tedbiri almak, işgal ve tecavüz halinde yasal yollara başvurmak ve durumu; Hazineye ait taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler için defterdarlık veya malmüdürlüklerine, diğerlerinde taşınmaz maliki kamu idaresine bildirmek zorunda olduğu belirtilmiştir. Dava dosyasının incelenmesinden davaya konu taşınmazın tapuda Hazine adına kayıtlı olduğu; 2565 sayılı Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu kapsamında kalan alan olduğu ve 26/09/1957 tarihli 832 nolu genel emir uyarınca 1. Ordu Komutanlığı Levazım Taburu olarak Milli Savunma Bakanlığı’na tahsis edildiği; 26/08/1988 tarihinde Milli Savunma Bakanlığı ile Zeytinburnu Belediye Başkanlığı arasında imar planına göre açılacak yol ve yeşil alanın askeri alandan geçişine izin verilmesi, Belediyece tevhid ve ifraz işlemlerinin yapılmasını müteakip Belediyeye devri ve karşılığında Belediye tarafından askeri alanda zarar gören tesislerin yeniden yapılması ve yol haricinde kalan ve askeri hizmetlerde kullanılan alanın tamamının imar planlarında askeri alan fonksiyonuna ayrılmasına ilişkin protokol yapıldığı; Milli Savunma Bakanlığı’nın 30/03/2004 tarihli yazısından, protokol konusu yolun yapımı sonrasında İstanbul Büyükşehir Belediyesince taşınmaz üzerinde zemin altı otoparkın inşaatına Milli Savunma Bakanlığı’nın izni alınmadan başlandığı ve inşaat bittikten sonra işletilmek üzere davacıya teslim edildiği anlaşılmaktadır. Bu kapsamda, İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından yer altı otoparkı inşaatına adına tahsis yapılan Milli Savunma Bakanlığı’nın ve taşınmazın maliki olan Hazinenin izni alınmaksızın başlanması ve tapu kaydında Hazine tarafından İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne yapılmış bir terk işlemi de bulunmamasından dolayı (otoparkın işletilmesi konusunda İstanbul Büyükşehir Belediyesince 18/02/2005 tarihli ve 349 sayılı meclis kararı ile davacıya izin verilmiş olmakla birlikte) davacının hukuken korunabilir bir hakka dayanmaksızın otoparkı işletmesi sebebiyle fuzuli işgalci olduğu açıktır. Bu sebeple, kısmen davanın reddi yönünde verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabetsizlik bulunmamaktadır. İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür. Açıklanan nedenlerle, bozulması istenilen karar usul ve hukuka uygun olup, davacının temyiz dilekçesinde ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmediğinden, temyiz isteminin reddi ile İstanbul 7. İdare Mahkemesi’nin 29/04/2013 tarih ve E:2012/19, K:2013/764 sayılı kararının ONANMASINA, 13.04.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 10. Dairesi E: 2016/6431 K: 2017/1147 T: 27.02.2017 Danıştay 10. Dairesi E: 2001/3814 K: 2004/2450  Danıştay 10. Dairesi E: 2004/4221 K: 2004/4850 Danıştay 10. Dairesi E: 2005/3855 K: 2007/5766 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/3703 K: 1998/2935 T: 03.06.1998 3194 sayılı Yasanın 11. maddesinin 3. Fıkrası gereğince imar planlarıyla kullanılış biçimi değiştirilerek imar parseli haline getirilen taşınmazların devir alınan idareye iadesi gerektiğinden dava konusu taşınmazın bedelsiz yola terk edilip belediyeye devredilen ancak daha sonra imar parseline dönüştürülen kısmının yapılan parselasyon işlemiyle belediye hissesi olarak tahsisinde hukuka uyarlık bulunmadığı Dava, …”da 703 ada, 19 parsel sayılı taşınmazın parselasyon işlemi öncesi yola terk edilen bölümünün 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca yapılan parselasyonla imar parseline dönüştürülerek aynı Yasanın 11. maddesi uyarınca belediye adına tesciline ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış: idare mahkemesince, mülkiyeti hazineye ait 166 pafta, 703 ada, 19 parsel sayılı taşınmaz gecekondularla işgal edilmiş durumdayken kadastro müdürlüğü tarafından 2981 sayılı Yasanın 10/b maddesi uyarınca taşınmazla ilgili fili duruma uygun parselasyon çalışmasının yapıldığı, bu çalışmalar sırasında dava konusu taşınmazın yola ayrılan bölümünün bedelsiz terk edilerek belediyeye devredildiği, daha sonra bu bölgeye ilişkin uygulama imar planının hazırlandığı, ardından 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca parselasyon yapıldığı ve daha önce bedelsiz olarak yola terk edilen yerlerin imar parseline dönüştürülerek aynı yasanın 11. maddesinin 1. fıkrasına dayanılarak belediye hissesi olarak tahsis edildiği, 3194 sayılı Yasanın 11. maddesinin 3. Fıkrası gereğince imar planlarıyla kullanılış biçimi değiştirilerek imar parseli haline getirilen taşınmazların devir alınan idareye iadesi gerektiğinden dava konusu taşınmazın bedelsiz yola terk edilip belediyeye devredilen ancak daha sonra imar parseline dönüştürülen kısmının yapılan parselasyon işlemiyle belediye hissesi olarak tahsisinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş; karar davalı belediye başkanlığı tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu İstanbul 2. İdare Mahkemesinin 28.2.1997 günlü, E:1996/823, K:1997/158 sayılı kararında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 3.6.1998 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2012/5723 K: 2015/5912 T: 13.10.2015 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/3205 K: 2000/5204 T: 18.10.2000 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3559 K: 1999/4033 T: 15.09.1999 Danıştay 6. Dairesi E: 2015/8193 K: 2016/46 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3559 K: 1999/4033 T: 15.09.1999 3194 sayılı Yasanın 11. maddesinde yer alan “park” ibaresinin dayanak yapılması suretiyle imar planında “kültür park” olan bir yerin bedelsiz devri yolundaki başvurunun reddine ilişkin işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı Dava, imar planında kültür park alanı olarak belirlenen mülkiyeti hazineye ait taşınmazların 3194 sayılı İmar Kanununun 11. maddesi kapsamında değerlendirilerek belediyeye devri yolunda yapılan başvurunun cevap verilmemek suretiyle reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, uyuşmazlığın esasının, 3194 sayılı Yasanın 11. maddesinde sadece “park” ibaresinin yer alması nedeniyle “kültür park” ibaresinin bu madde kapsamında değerlendirilip değerlendirilmeyeceğine ilişkin olduğu, Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinde parkın, kentte yaşayanların yeşil bitki örtüsü ile dinlenme ihtiyaçlarına cevap veren alanlar olarak tanımlandığı, imar planındaki park alanlarının içerisinde park için gerekli başka tesisler gösterilmemişse ancak büfelerin, havuzların, pergolelerin, açık çayhanelerin ve genel helaların yapılabileceğinin, başka tesislerin bu alanlarda yer alamayacağının, lüzumu halinde açık spor tesislerinin yapılacağının öngörüldüğü, kültür parkların ise eğlence ve kültür kuruluşlarını bir araya toplayan geniş alanlar olduğu, bu durumda park ve kültür park arasındaki en temel farkı, parkların tümüyle dinlenme amaçlı yeşil alan niteliğini taşımasına karşın kültür parkların yeşil alan dışında fonksiyonlar içermesinin oluşturduğu, bu nedenle 3194 sayılı Yasanın 11. maddesinde yer alan “park” ibaresinin dayanak yapılması suretiyle imar planında “kültür park” olan bir yerin bedelsiz devri yolundaki başvurunun reddine ilişkin işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu İstanbul 5. İdare Mahkemesinin 7.11.1997 günlü, E:1996/1119, K:1997/1312 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 15.9.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2012/5723 K: 2015/5912 T: 13.10.2015 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/3205 K: 2000/5204 T: 18.10.2000 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/3703 K: 1998/2935 T: 03.06.1998 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3559 K: 1999/4033 T: 15.9.1999 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/3205 K: 2000/5204 T: 18.10.2000 Dereden ihdas edilen taşınmazın 3194 sayılı Yasanın 11. maddesi hükmü uyarınca Maliye Bakanlığının onayı üzerine belediyeye devredilip, devredilmediği, yoldan ihdas edilen taşınmazın belediyeye ait kadastral parsel olarak düzenleme alanına dahil edilip edilmediği ve belediye adına parsel oluşturulup oluşturulmadığı hususlarının araştırılması Dava, İzmir, Narlıdere, İlçesi, yol üstü mevkii, 6 pafta, 34 ada, 25,65 ve 66 parsel sayılı taşınmazların bulunduğu alanda 3194 sayılı Yasanın 18.maddesi uyarınca yapılan 2.12.1997 günlü, 576 sayılı belediye encümeni kararıyla kabul edilen parselasyon işlemi ve bu işleme yapılan itirazın reddine ilişkin 15.1.1998 günlü, 20 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince dosyanın incelenmesinden, dava konusu parselasyon işleminden önce 102 m2 lik 25 sayılı parsel üzerindeki 3 katlı yapı ile 66 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki 5 katlı yapının 65 sayılı parsele tecavüzlü olduğu %5,5 oranında düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra söz konusu yapıların 1/1000 ölçekli imar planına uygun olarak oluşturulan imar parselleri içinde yasal zemine oturtulması, tecavüzlü durumların kurtarılması ve yapılaşmaya müsait imar parselleri oluşturulması amacıyla dava konusu parselasyon işleminin tesis edildiği, düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra 96 m2 kalan 25 parsel sayılı taşınmaz için 198 m2 olarak oluşturulan 4 sayılı imar parselinin hisseli olarak,113m2 lik 66 sayılı parselden düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra kalan 106 m2 için 224 m2 lik 5 sayılı parselin hisseli olarak, 214 m2 kalan 65 sayılı parselin 102 m2 sinin 5 sayılı imar parseline hisseli, 122 m2 sinin ise 14 sayılı parsele müstakil olarak tahsis edildiği anlaşıldığından dava konusu parselasyon işleminde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar karar davacılar tarafından temyiz edilmiştir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun Aynı Dilekçe ile Dava Açılacak Haller başlıklı 5.maddesinin 2.fıkrasında “Birden fazla şahsın müşterek dilekçe ile dava açabilmesi için davacıların hak veya menfaatlerinde iştirak bulunması ve davaya yol açan maddi olay veya hukuki sebeplerin aynı olması gerekir” hükmü yer almaktadır. Bu durumda farklı kişilere ait olan 65,66 ve 25 sayılı parseller aynı parselasyon işlemine tabi tutulmuş olsalar bile her parselin durumunun parselasyon işlemi çerçevesinde diğer parsellerden bağımsız olarak değerlendirilerek uyuşmazlık konusu yapılması dolayısıyla her parsel için ayrı ayrı dava açılması gerekmektedir. 743 sayılı Türk Medeni Kanununun 636’ncı maddesinde sahipsiz yerlerde birikmek, dolmak ve kaymak veya umuma ait suların mecra veya seviyeleri değişmek gibi bir suretle teşekkül edip kendisinden istifade mümkün olan arazinin devletin mülkü olduğu hükmüne yer verilmiştir. Bu hükme göre dereden ihdas edilen taşınmazın devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunduğu açıktır. Öte yandan, parselasyon işlemi sırasında imar planı ile öngörülmüş olan park, otopark, yeşil saha ve umumi hizmet alanlarının sağlanması için, düzenlemeye giren kadastro parsellerinin % 35’i oranındaki kısmının düzenleme ortaklık payı olarak bedelsiz alınması mümkündür. Ancak, kamu alanlarına ayrılan yerler miktarı düşüldükten sonra kalan miktarın parsel maliklerinden alınması gerekir. 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca belediyenin bu usulle kendi adına parseller oluşturması ve şahıs arazilerinden daha fazla düzenleme ortaklık payı alması mümkün değildir. Dosyada yeralan dağıtım cetvelinin incelenmesinden, yoldan ve dereden ihdas suretiyle parselleri oluşturulduğu, ancak bu parsellerin kime tahsis edildiği anlaşılamamıştır. Bu durumda dereden ihdas edilen taşınmazın 3194 sayılı Yasanın 11. maddesi hükmü uyarınca Maliye Bakanlığının onayı üzerine belediyeye devredilip, devredilmediği, yoldan ihdas edilen taşınmazın belediyeye ait kadastral parsel olarak düzenleme alanına dahil edilip edilmediği ve belediye adına parsel oluşturulup oluşturulmadığı hususlarının araştırılması suretiyle İdare Mahkemesince yeniden bir karar verilmesi gerekeceğinden davanın reddi yolunda verilen kararda isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle İzmir 1. İdare Mahkemesinin 5.2.1999 günlü, E:1998/92, K:1999/22 sayılı kararının BOZULMASINA, 2.790.000.-lira karar harcı ile fazladan yatırılan 2.080.000 lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 18.10.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2012/5723 K: 2015/5912 T: 13.10.2015 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3559 K: 1999/4033 T: 15.09.1999 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/3703 K: 1998/2935 T: 03.06.1998 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3559 K: 1999/4033 T: 15.9.1999 Danıştay 6. Dairesi E: 2012/5723 K: 2015/5912 T: 13.10.2015 Özel mülkiyete konu olan taşınmazlardan sahiplerinin rızası ile umumi hizmetlere bedelsiz olarak terk edilen ancak daha sonra yürürlüğe giren imar planı ile tahsis amacı değişen yerlerin bedelsiz olarak eski maliklerine geri verilmesi yolunda yasal bir düzenleme bulunmamakla birlikte 3194 sayılı Kanunun 11. maddesi hükmünün kıyasen özel mülkiyete konu olan taşınmazlar da uygulanmasının mülkiyet hakkını koruyan Anayasaya ve sözleşmeye, adalet ve hakkaniyet ilkelerine uygun olacağı açıktır. Dava, Ayvalık İlçesi, Altınova Beldesi, 55 pafta, 3… sayılı parselden bedelsiz olarak yola terkedilen alandan imar adasına dahil edilen 200 metrekarelik yerin eski malik olan davacıya rayiç bedel üzerinden satılmasına karar verilmesine ilişkin işleme yapılan itirazın reddine ilişkin 02/9/2010 tarih, 2010/45 sayılı belediye meclisi kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, taşınmazın bedelsiz olarak terkedilmiş olsa da 3194 sayılı Kanunun 11. ve 17. maddeleri kapsamında eski sahibine bedel alınmaksızın iade edilemeyeceği bu durumda, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. T.C. Anayasası’nın 2. maddesinde, Türkiye Cumhuriyeti’nin insan haklarına saygılı, demokratik, laik ve soysal bir hukuk devleti olduğu belirtilmiş, Temel hak ve özgürlüklerin sınırlanmasına ilişkin 13. maddesinde, temel hak ve hürriyetlerin, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasa’nın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabileceği, bu sınırlamaların, Anayasa’nın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve laik cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamayacağı belirtilmiş, Mülkiyet Hakkı başlıklı 35. maddesinde, “Herkes mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar ancak kamu yararı amacıyla kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz.” hü Öte yandan Avrupa İnsan Haklarının ve Temel Özgürlüklerinin Korunmasına İlişkin Sözleşme’ye Ek Protokol’ün 1. maddesinde: “Her gerçek ve tüzel kişinin mal ve mülk dokunulmazlığına saygı gösterilmesini isteme hakkı vardır. Herhangi bir kimse, ancak kamu yararı sebebiyle ve yasada öngörülen koşullara ve uluslararası hukukun genel ilkelerine uygun olarak mal ve mülkünden yoksun bırakılabilir. Hukuk devleti insan haklarına saygı gösteren, bu hak ve özgürlükleri koruyup güçlendiren, her eylem ve işlemi hukuka uygun olan, her alanda adaletli bir hukuk düzeni kurup bunu geliştirerek sürdüren, Anayasa’ya aykırı durum ve tutumlardan kaçınan, hukuku tüm devlet organlarına egemen kılan, Anayasa ve hukukun üstün kurallarıyla kendini bağlı sayıp yargı denetimine açık olan, yasaların üstünde yasa koyucunun da bozamayacağı temel hukuk ilkeleri ve Anayasa’nın bulunduğu bilincinde olan devlettir. Devletin veya bir kamu tüzel kişisinin kamu yararı amacıyla aldığı bir taşınmazı daha sonra imar planı değişikliği ile kamu yararına kullanma amacı dışında kendi özel mülkü olarak tescil ettirmesi temel insan haklarından olan mülkiyet hakkına keyfi bir şekilde el konularak bireylerin sahip oldukları taşınmazları üzerinde özgürce tasarruf etmelerinin engellenmesi, mülkiyet haklarının ellerinden alınması hukuk devleti ilkesine aykırıdır. Herkes, yasal şekilde elde ettiği mülküne sahip olma, kullanma, elden çıkarma ve miras bırakma hakkına sahiptir. Bunların kaybı karşılığında zamanında adil bir tazminat ödenmesi koşulu ile kamu menfaati nedeniyle veya yasada öngörülen koşullar çerçevesinde yapılması dışında hiç kimsenin elinden mülkü alınamaz. Mülkün kullanımı, kamu menfaati için gerekli olduğu ölçüde yasa ile düzenlenebilir. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun “Kamuya ait gayrimenkuller” başlıklı 11. maddesinde, “İmar planlarında; meydan, yol, park, yeşil saha, toplu taşıma istasyonu ve terminal gibi umumi hizmetlere ayrılmış yerlere rastlayan Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait gayrimenkuller ile Türk Silahlı Kuvvetlerine ait harekat ve savunma amaçlı yerler hariç Hazine ve özel idareye ait arazi ve arsalar belediye veya valiliğin teklifi, Maliye ve Gümrük Bakanlığının onayı ile belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeye; belediye ve mücavir alan hudutları dışında özel idareye bedelsiz terk edilir ve tapu kaydı terkin edilir….Bu suretle maledilen arazi ve arsalar belediye veya özel idare tarafından satılamaz ve başka bir maksat için kullanılamaz. Bu hususta tapu kütüğünün beyanlar hanesine gerekli şerh konur. Bu yerlerin kullanılış şekli, yeni bir imar planıyla değiştirilip özel mülkiyete konu olabilecek hale getirildiği takdirde, bu yerler devir alınan idareye belediye veya özel idarece aynı usulle iade edilir. Buna aykırı davranışı sabit olan ilgililer şahsen sorumludur. Bu terkinler hiçbir şekilde resim, harç ve vergiye tabi değildir…. Hazırlanan imar planı sınırları içindeki kadastral yollar ile meydanlar, imar planının onayı ile bu vasıflarını kendiliğinden kaybederek onaylanmış imar planı kararı ile getirilen amacına konu ve tabi olurlar.” hükmüne yer verilmiştir. Dosyadaki bilgi ve belgeler ile Dairemizin 04.06.2015 günlü ara kararına verilen cevap ve eklerinin birlikte değerlendirilmesinden, mülkiyeti davacıya ait olan Ayvalık İlçesi, Altınova Beldesi, … pafta, 3… sayılı parselin ilk haliyle 4300 metrekare büyüklüğünde olduğu, bunun 2024,43 metrekarelik kısmının bedelsiz olarak yola ve otoparka devredildiği, sonrasında davalı idarece yapılan uygulamalar ile bedelsiz olarak devredilen 2024,43 metrekarelik kısımdan 200 metrekarelik kısmın devir maksadına aykırı bir şekilde yapı adasına dahil edilmek suretiyle kamu alanları için kullanılmadığı anlaşılmaktadır. Yukarıda anılan 3194 sayılı Yasa’da özel mülkiyete konu olan taşınmazlardan sahiplerinin rızası ile umumi hizmetlere bedelsiz olarak terk edilen ancak daha sonra yürürlüğe giren imar planı ile tahsis amacı değişen yerlerin bedelsiz olarak eski maliklerine geri verilmesi yolunda yasal bir düzenleme bulunmamakla birlikte hazine ve özel idareye ait arsa ve arazilerden kamu yararı amacıyla alınan taşınmazların imar planıyla kullanım amacı değiştirilip özel mülkiyete konu olabilecek hale getirilmesi halinde, bu yerlerin devir alınan idareye aynı usulle iade edileceğine ilişkin hükmünün kıyasen özel mülkiyete konu olan taşınmazlar da uygulanmasının mülkiyet hakkını koruyan Anayasaya ve sözleşmeye, adalet ve hakkaniyet ilkelerine uygun olacağı açıktır. Öte yandan, ilgililerin taşınmazlarının imar planında yol, park gibi kamu alanlarında kalan kısımlarını bedelsiz terk etmelerinin nedeni taşınmazlarının kalan kısmında yapılaşabilmektir. Başka bir deyişle yapılaşabilmek için kamu alanlarında kalan taşınmaz kısımlarını kamu gücü karşısında bedelsiz terk etmek zorunda kalmaktadırlar. Bu durumda, kamu alanında kalan ve kamu yararı amacıyla kamu gücü kullanılarak davacıdan alınan taşınmazın daha sonra davalı idarece yapılan imar planı değişikliği ile imar adasına dahil edilmek suretiyle kullanım amacının değişmesi sonucunda davacıya bedelsiz iade edilmesi gerektiğinden aksi yönde verilen mahkeme kararında isabet bulunmamaktadır. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1999/3205 K: 2000/5204 T: 18.10.2000 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/3378 K: 1984/3076 T: 21/11/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/1402 K: 1991/76 T: 31/01/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1012 K: 1993/5458 T: 15/12/1993 Danıştay İDDK E: 1997/548 K: 1998/640 T: 11.12.1998 Denizden doldurularak kazanılan taşınmaz üzerinde belediyenin tasarruf yetkisinden söz edilebilmesi için uygulama imar planı kararı ile denizden doldurulmak suretiyle kazanılan taşınmazın 3194 sayılı Yasanın 11. maddesi hükmü uyarınca Maliye Bakanlığının onayı üzerine belediyeye devredilmiş olması gerek Denizden doldurularak kazanılan taşınmazın işgali nedeniyle 1.1.1986-31.12.1990 dönemi için ecrimisil istenilmesine ilişkin 12.6.1991 günlü 40-31743/6 sayılı işlemin iptali istemiyle açılan dava sonucunda İzmir 1. İdare Mahkemesinin 6.10.1993 günlü, E:1991/553, K:1993/835 sayılı kararıyla, 3621 sayılı Kıyı Kanununun yürürlüğe girdiği 17.4.1990 tarihinden önce belediye tarafından doldurulan alanın tasarruf ve idaresinin 1580 sayılı Yasanın 159. maddesi hükmü uyarınca belediyelere ait olduğu, uyuşmazlığa konu taşınmazın da belediye tarafından denizden doldurularak kazanıldığı ve üzerindeki kafeteryanın davacıya kiraya verildiğinin anlaşıldığı, bu durumda devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunmayan yer için ecrimisil istenilmesine ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiştir. Bu karar, temyiz incelemesi sonucu Danıştay Altıncı Dairesinin 12.10.1995 günlü E:1995/2680, K:1995/3669 sayılı kararıyla, devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan uyuşmazlığa konu taşınmazın işgali nedeniyle ecrimisil istenilme sine ilişkin dava konusu işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle bozulmuş ise de; İzmir 1. İdare Mahkemesi bozma kararına uymayarak dava konusu işlemin iptaline dair ilk kararında ısrar etmiştir. Davalı idare bu kez idare mahkemesinin 30.4.1997 günlü E:1997/183, K:1997/428 sayılı ısrar kararını temyiz etmekte ve bozulmasını istemektedir. Anayasanın 43. maddesinde, kıyıların devletin hüküm ve tasarrufu altında olduğu, 743 sayılı Türk Medeni Kanununun 636. maddesinde sahipsiz yerlerde birik inek, dolmak ve kaymak veya umuma ait suların mecra veya seviyeleri değişmek gibi bir suretle teşekkül edip kendisinden istifade mümkün olan arazinin Devletin mülkü olduğunu; 3086 sayılı Kıyı Kanununun 5. maddesinde de kıyıların devletin hüküm ve tasarrufu altında, herkesin eşit ve serbest olarak yararlanmasına açık olduğu hükümlerine yer verilmiştir. Bu hükümlere göre denizden doldurulmak suretiyle kazanılan taşınmazın devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunduğu ve özel mülkiyete konu olamayacağı açıktır. 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 75. maddesinde, devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden bu kanunun 9. maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, 13. maddesinde gösterilen komisyonca takdir ve tespit edilecek ecrimisilin isteneceği, ecrimisilin talep edilebilmesi için. Hazinenin işgal den dolayı bir zarara uğramış olmasının gerekmediği ve fuzuli şagilin kusurunun aranmayacağı hükmü yer almıştır. Dava konusu yerde anılan madde hükmü uyarınca belediyenin tasarruf yetkisinden söz edilebilmesi için uygulama imar planı kararı ile denizden doldurulmak suretiyle kazanılan taşınmazın 3194 sayılı Yasanın 11. maddesi hükmü uyarınca Maliye Bakanlığının onayı üzerine belediyeye devredilmiş olması gerekmekte olup, böyle bir devir bulunmadığından, taşınmazın üzerinde yapılan kafeteryanın davacıya kiralanması da davacının fuzuli sağıl olma durumunu değiştirmeyeceğinden ecrimisil yönünden sonuca etki etmeyecektir. Dolayısıyla, devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan uyuşmazlığa konu taşınmazın işgali nedeniyle ecrimisil istenilmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığından, idare mahkemesince dava konusu işlemin iptali yönünde verilen kararda isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin kabulüyle. İzmir 1. İdare Mahkemesinin 30.4.1997 günlü, E:1997/183, K:1997/428 sayılı ısrar kararının Danıştay Altıncı Dairesinin bozma kararı doğrultusunda bozulmasına, dosyanın anılan idare mahkemesine gönderilmesine, 11.12.1998 gününde oyçokluğu ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay İDDK E: 2015/881 K: 2015/83 Danıştay 10. Dairesi E: 2004/4221 K: 2004/4850 Danıştay İDDK E: 1999/111 K: 2000/1159 Danıştay İDDK E: 2000/1200 K: 2002/848 8. KENTSEL DÖNÜŞÜM DANIŞTAY KARARLARI Danıştay 6. Dairesi E: 1988/200 K: 1988/1284 T: 16.11.1988 Davacıların gecekondularının üzerinde yer aldığı hazineye ait taşınmazın onaylı imar planında toplu konut alanına ayrılmış olması nedeniyle gecekonduların muhafaza edilmesi ve bulundukları yerde korunmasının mümkün olmaması karşısında bu yerin toplu konut yapılmak üzere Bakanlar Kurulu Kararı ile … Bankasına satışına karar verilmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı, ancak davacıların 2981 sayılı Yasadan doğan haklarının da göz ardı edilmemesi gerekir. Davanın Özeti: Üzerinde davacıların gecekonduları bulunan ….. …… …..’de mülkiyeti hazineye ait 3-4 pafta, 17 parsel sayılı taşınmazın …….. Bankası T.A.Ş. ne satılmasına izin veren 19.10.1987/günlü, 87/12215 sayılı Bakanlar Kurulu kararının; 2981 sayılı İmar Affı Yasasından yararlanmak üzere tüm yasal koşulların yerine getirildiği, Yeminli Özel Teknik Bürolarca tesbit ve değerlendirme işlemlerinin tamamlandığı, bu aşamada tapu tahsis belgesi verilmesi gerekirken taşınmazın … Bankasına satıldığı, bu bankanın da taşınmazı kat karşılığında özel bir firmaya devrettiği, bu durumda 2981 sayılı Kanun uyarınca hak talebinin mümkün olamayacağı, satış işleminin 2981 sayılı Yasaya açık aykırılık teşkil ettiği öne sürülerek iptali istenilmiştir. Savunmanın Özeti: Taşınmazın adliye mahkemesinin kesinleşen kararıyla hazine adına tesciline karar verilmesi üzerine … Bankasının tahsisini istediği, davacıların tapu tahsis belgesi almaya hak kazanıp kazanmadıkları saptanmadan satıldığı, üzerinde gecekondu bulunan taşınmazların satılamayacağına ilişkin 2981 sayılı Yasada herhangi bir kuralın yer almadığı, imar planında toplu konut alanına ayrılmış bulunan taşınmazın bu amaçla yapılan satışında kamu yararı bulunduğundan bahisle davanın reddi gerektiği savunulmuştur. Savcı Düşüncesi: Dava davacıların üzerinde konut inşa ettikleri …. 3-4 pafta, 17 parsel sayılı taşınmaz malın …….. Bankası T.A.Ş. ne satılmasına izin veren 19.10.1987/günlü, 1987/12215 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptali isteğiyle açılmıştır. 2981 sayılı Yasanın 4. maddesinde imar mevzuatına aykırı inşa edilmiş ve bu Kanunda belirlenen esaslara göre muhafaza edilecek veya islah edilerek muhafaza edilecek yapılara ruhsat ve kullanma izni verileceği aynı Yasanın 3290’la değişik 8. maddesinde imar mevzuatına aykırı yapılarla gecekondular için yapılacak tesbit kapsamlarına temel inşaatı tamamlanmış veya sömel betonları dökülmüş olmak kaydı ile hazine ve belediyeye ait arsaların üzerlerindeki inşaatların dahil olduğu ve yine anılan Yasanın 13. maddesinin ( b ) fıkrasında da Hazine, Belediye … ve Vakıflar Genel Müdürlüğünün idaresinde veya mülkiyetinde olan arsa ve araziler üzerinde hak sahiplerine yapılarının işgal ettiği arazi dikkate alınarak arsa veya hisse tahsis edileceği kurala bağlanmıştır. Davacıların Hazineye ait arazi üzerinde maliki bulundukları gecekondular için yukarıda anılan yasa kurallarına uygun olarak tapu tahsis belgesi alabilmek için gerekli başvuruda bulunmalarına ve Defterdarlık Milli Emlak Müdürlüğünce taşınmazın devam etmekte olan mülkiyet ihtilafının sonuçlanmasına kadar dosyaların Gecekondu ve Mesken Müdürlüğüne tevdi edilerek işlem yapılmamasına ve anılan ihtilafın adli yargıda karara bağlanması üzerine imar mevzuatına aykırı yapıların hazineye ait arazide bulunmalarının kesinleşmesi üzerine yapılan ikinci başvurunun da nazara alınmaksızın, ihtilaf konusu yapıların 2981 sayılı Yasa kapsamında kalıp kalmadığı araştırılmaksızın anılan yasa gereği gerekli değerlendirme yapılmaksızın Hazine arazisinin oldu bittiye getirilerek …. Bankasına satışına karar verilmesinde 2981 sayılı Yasanın amacına, hak ve nesafet kaidelerine uyarlık bulunmadığı kanısıyla işlemin iptali gerekeceği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince duruşma için önceden belirlenen 15.11.1988/gününde davacılar vekili Av. … ile davalı idareyi temsilen hazine vekili Av. …’un geldikleri görülerek savcı Aynur Şahinok’un katılmasıyla duruşma yapıldıktan ve dosyada yer alan belgeler incelenerek işin gereği düşünüldü: Duruşmanın uzaması ve vaktin yetişmemesi nedeniyle aynı gün karar verilmesi mümkün olmadığından ertesi gün yapılan görüşmede işin esasına geçildi. Dava, üzerinde davacıların gacekonduları bulunan …. ….’de mülkiyeti hazineye ait 3-4 pafta, 17 parsel sayılı taşınmazın …….. Bankası T.A.Ş.’ne satılmasına izin veren 19.10.1987/günlü, 87/12215 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının davanın özeti bölümünde belirtilen nedenlerle iptali isteğiyle açılmıştır. 24.2.1984/gününde kabul edilerek 8.3.1984/gününde yürürlüğe giren 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanunun 3290 sayılı Kanunla değişik 9. maddesinde Hazine, Belediye, İl Özel İdarelerine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği arsa veya araziler üzerine yapılmış gecekondulara başvuru dilekçesine ekli tesbit ve değerlendirme belgelerine göre korunacak durumda ise harçlar tahsil edilerek hemen, yapı islah edilerek korunacak durumda ise islah edildikten sonra hemen yapı ruhsatı veya kullanma izni verileceği, aynı yasanın 3290 sayılı Yasayla değişik 10. maddesinin ( a ) bendinde, bu kanun hükümlerine göre Hazine, Belediye, İl Özel İdarelerine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği arsa veya araziler üzerinde, gecekondu sahiplerince yapılmış yapılar, 12. madde hükümlerine göre tespit ettirildikten sonra, kayıt maliki kamu kuruluşlarınca bu yerin hak sahibine tahsis edileceği ve bu tahsisin yapıldığının tapu sicilinin beyanlar hanesinde gösterilerek ilgilisine “tapu tahsis belgesi” verileceği, tapu tahsis belgesinin ıslah imar planı veya kadastro planları yapıldıktan sonra hak sahiplerine verilecek tapuya esas teşkil edeceği belirtilmiş, 13. maddesinin 3290 sayılı kanunla değişik ( b ) bendinde ise Hazine, Belediye, İl Özel İdarelerine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idaresinde arsa veya araziler üzerinde, ıslah imar planları ile meydana getirilen imar parselleri içinde hak sahiplerine yapılarının işgal ettiği arazide dikkate alınarak ıslah imar planında getirilen ölçülere uygun şekilde arsa veya hisse tahsis edileceği, gecekondusu muhafaza edilemeyen hak sahiplerine aynı bölgede veya diğer gecekondu ıslah veya ödeme bölgesinde başka bir arsa veya hisse verileceği kuralları yer almıştır. Olayda, davacılara ait gecekonduların üzerinde yer aldığı 3-4 pafta, 17 parsel sayılı taşınmazın mülkiyetinin kişilerle hazine arasında ihtilaflı olduğu, açılan davalar sonucunda …… Tapulama Mahkemesinin 10.9.1986/günlü, 641 sayılı kesinleşen kararıyla uyuşmazlık konusu taşınmazın 4.403.465 m² sinin hazine adına tescil edildiği, tescilden önce 2981 sayılı Yasa yürürlüğe girdiğinde davacılar tarafından yasada öngörülen usul ve şekilde başvuruların yapıldığı, gecekonduların yasal tesbit ve değerlendirme işlemlerinin yeminli özel teknik bürolarca yerine getirilerek tekemmül ettirilen dosyaların mülkiyet uyuşmazlığı nedeniyle tevdi edileceği merci bulunamadığından uyuşmazlık çözümleninceye kadar … Belediye Bakanlığında bekletildiği, mülkiyet uyuşmazlığı çözümlenip hazine adına yapılan tescilden sonra davacılar tarafından tapu tahsis belgesi verilmesi istemiyle … Milli Emlak Müdürlüğüne başvurulduğu, fakat başvuru üzerine istemin kabulü ya da reddi yolunda herhangi bir işlem tesis edilmeksizin onaylı imar planında Toplu Konut alanına ayrılmış dava konusu taşınmazın bu amaçla değerlendirilmek ve inşaata başlanılmak üzere Bakanlar Kurulunun davaya konu edilen kararıyla ….. Bankası T.A.Ş. ne satıldığı dosyanın incelenmesinden anlaşılmaktadır. Davacıların gecekondularının üzerinde yer aldığı hazineye ait taşınmazın onaylı imar planında Toplu Konut Alanına ayrılmış olması nedeniyle, gecekonduların muhafaza edilmesi ve bulundukları yerde korunmasının mümkün olmaması karşısında toplu konut yapılmak üzere ….. Bankasına satışında mevzuata aykırılık bulunmamaktadır. Ancak, davacıların 2981 sayılı yasadan doğan haklarının da gözardı edilmemesi, başka bir deyişle davacılar tapu tahsis belgesi almak için gerekli yasal prosedürü tamamlayıp …….. Milli Emlak Müdürlüğüne başvurdukları sırada taşınmazın hazine mülkiyetine geçtiği tartışmasız olduğundan, yukarıda yer alan yasal kurallar çerçevesinde gerekli araştırma yapılmak suretiyle davacıların korunması mümkün bulunmayan gecekondularının karşılığında aynı bölgeden yahut başka bir gecekondu ıslah veya önleme bölgesinden arsa ya da hisse verilmesi gerektiğinden, bu hususun başvurusunun kabulü suretiyle idarece yerine getirileceği tabiidir. Belirtilen bu işlemlerin yapılmaması halinde, imar affı kanunuyla davacılara tanınan haklarının yitirilmesi sonucu doğacağından ortaya çıkan durumun hak ve nesafet kurallarıyla bağdaştırılamıyacağı açıktır. Açıklanan nedenlerle davanın REDDİNE, peşin alınan yargılama giderlerinin davacılar üzerinde bırakılmasına, 24800.- lira avukatlık ücretinin davacılardan alınarak davalı idareye verilmesine 16.11.1988/gününde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2019/2571 K: 2021/6207 T: 27.4.2021 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/8469 K: 2020/1286 T: 11.2.2020 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/13810 K: 2020/6857 T: 7.7.2020 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/15482 K: 2021/8966 T: 28.6.2021 Danıştay 14. Dairesi E: 2018/103 K: 2018/575 T: 14.2.2018 Hissesi azınlıkta kalanların bu yenilemeleri sürüncemede bırakmaması için en az 2/3 arsa payı çoğunluğu sağlayan diğer maliklere işlemleri yürütmesi için yetki verilmiş olup olayda 2/3 arsa payı maliki müdahil firma tarafından, davacı tarafından ihtirazı kayıtla yapılan bu teklifi kabul edilmeyerek davacıya ait arsa payının satışına yönelik işlemlere başlanılmasında ve çevre ve şehircilik il müdürlüğü tarafından davacıya ait arsa payının satışa çıkarılmasına dair işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı İstemin Özeti: Danıştay Ondördüncü Dairesinin 18/10/2017 günlü, E: 2016/5410, K: 2017/5352sayılı kararının, dilekçede belirtilen nedenlerle düzeltilmesi istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendine göre kararın düzeltilmesi istemi yerinde görüldüğünden Danıştay Ondördüncü Dairesinin 18/10/2017 günlü, E: 2016/5410, K: 2017/5352 sayılı kararı kaldırılarak, işin esası yeniden incelendi: Dava; İstanbul İli, Kadıköy İlçesi,  (…) Mahallesi, 106 pafta, 1099 ada, 139 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan ve riskli yapı ilan edilen binada bağımsız bölüm maliki olan davacıya ait arsa payının 08/10/2015 tarihinde satışa çıkarılacağını bildiren 09.09.2015 günlü, 15527817 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; 6306 sayılı Kanun çerçevesinde yapılan işlemlerin sağlıklı ve güvenli yaşama alanlarının oluşturulmasını amaçladığı davacı tarafından sahip olduğu arsa payına uygun bir bağımsız bölüm talep edilmesinin Kanunda bahsedilen bu amaçla örtüştüğünün kabulü gerektiği, bu durumun anlaşma sağlanamama halini ifade etmediği, bu talebin anlaşma sağlanamadığı şeklinde yorumlanarak davacıya ait arsa payının satışa çıkarılmasına yönelik olarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesi ile dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar, davalı idare ve davalı yanında müdahil vekilleri tarafından temyiz edilmiştir. 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesine Hakkında Kanunun 6. maddesinin 1. fıkrasında ;”Üzerindeki bina yıkılarak arsa hâline gelen taşınmazlarda daha önce kurulmuş olan kat irtifakı veya kat mülkiyeti, ilgililerin muvafakatleri aranmaksızın Bakanlığın talebi üzerine ilgili tapu müdürlüğünce resen terkin edilerek, önceki vasfı ile değerlemede bulunularak veya malik ile yapılan anlaşmanın şartları tapu kütüğünde belirtilerek malikleri adına payları oranında tescil edilir. Bu taşınmazların sicilinde bulunan taşınmazın niteliği, ayni ve şahsi haklar ile temlik hakkını kısıtlayan veya yasaklayan her türlü şerh, hisseler üzerinde devam eder. Bu şekilde belirlenen uygulama alanında cins değişikliği, tevhit ve ifraz işlemleri Bakanlık, TOKİ veya İdare tarafından resen yapılır veya yaptırılır. Bu parsellerin malikleri tarafından değerlendirilmesi esastır. Bu çerçevede, parsellerin tevhit edilmesine, münferit veya birleştirilerek veya imar adası bazında uygulama yapılmasına, yeniden bina yaptırılmasına, payların satışına, kat karşılığı veya hasılat paylaşımı ve diğer usuller ile yeniden değerlendirilmesine sahip oldukları hisseleri oranında paydaşların en az üçte iki çoğunluğu ile karar verilir. Bu karara katılmayanların bağımsız bölümlerine ilişkin arsa payları, Bakanlıkça rayiç değeri tespit ettirilerek bu değerden az olmamak üzere anlaşma sağlayan diğer paydaşlara açık artırma usulü ile satılır. Bu suretle paydaşlara satış gerçekleştirilemediği takdirde, bu paylar, Bakanlığın talebi üzerine, tespit edilen rayiç bedeli de Bakanlıkça ödenmek kaydı ile tapuda Hazine adına resen tescil edilir ve yapılan anlaşma çerçevesinde değerlendirilmek üzere Bakanlığa tahsis edilmiş sayılır veya Bakanlıkça uygun görülenler TOKİ’ye veya İdareye devredilir. Bu durumda, paydaşların kararı ile yapılan anlaşmaya uyularak işlem yapılır…” hükmüne yer verilmiştir. 6306 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin 15. maddesinin 2. fıkrasında,”Riskli yapılarda, Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrası uyarınca, parsellerin tevhit edilmesine, münferit veya birleştirilerek veya imar adası bazında uygulama yapılmasına, yeniden bina yaptırılmasına, payların satışına kat karşılığı veya hasılat paylaşımı ve diğer usuller ile yeniden değerlendirilmesine bütün maliklerce oybirliği ile karar verilememiş ise, riskli yapının değeri, Sermaye Piyasası Kuruluna kayıtlı olarak faaliyet gösteren lisanslı değerleme kuruluşlarına tespit ettirilir ve maliklerden birinin istemi üzerine, bütün malikler toplantıya çağrılır. Toplantıda yürütülecek uygulamalar konusunda riskli yapının değeri de gözetilerek bütün maliklerce oybirliği ile anlaşmaya çalışılır. Oybirliği ile anlaşma sağlanamaması halinde yapılacak uygulamaya sahip oldukları hisseleri oranında paydaşların en az üçte iki çoğunluğu ile karar verilir. Bu karar tutanağa bağlanır ve karara katılan maliklerce imzalanır. Bu karar, karara katılmayanlara ve toplantıya iştirak etmeyenlere noter vasıtasıyla tebliğ edilir ve bu tebliğde, onbeş gün içinde bu kararın kabul edilmemesi halinde bağımsız bölümlerine ilişkin arsa paylarının, Bakanlıkça tespit edilecek veya ettirilecek rayiç değerden az olmamak üzere anlaşma sağlayan diğer paydaşlara açık artırma usulü ile satılacağı, paydaşlara satış gerçekleştirilemediği takdirde, bu payların, rayiç bedeli Bakanlıkça ödenmek kaydı ile tapuda Hazine adına resen tescil edileceği bildirilir.” 3. fıkrasında”Anlaşmaya katılmayan maliklerin bağımsız bölümlerine ilişkin arsa payları; 15/A maddesinde belirtilen usule göre, arsa payı değeri üzerinden anlaşma sağlayan diğer paydaşlara açık artırma usulü ile satılır.”düzenlemesi bulunmaktadır. Dosyanın incelenmesinden, dava konusu İstanbul İli, Kadıköy İlçesi,  (…) Mahallesi 106 pafta, 1099 ada, 139 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki binanın riskli yapı olarak belirlenmesi ve yıkımı sonrasında 139 parsel sayılı taşınmazın yaklaşık %90 hissesine malik olan müdahil F1 İnş. Tur. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından davacıya gönderilen ihtarnameyle, yine yaklaşık %90 hissesine malik olduğu yan parsel olan 132 parsel ile 139 parselin tevhit işlemleri için vekaletname veya tapu müdürlüğü nezdinde onay istenildiği ve toplantıya davacının davet edildiği, 07.05.2015 tarihli toplantıya davacının katılmakla birlikte, bağımsız bölüm verilmesi halinde alınan kararı kabul ettiğini belirttiği, söz konusu toplantıda 132 ve 139 parsellerin tevhit edilmesine yönelik teklifi kabul etmeyenlerin arsa payı hisselerinin açık arttırma suretiyle satılacağının bildirilmesine arsa payına göre 2/3’ün üzerinde çoğunlukla karar verildiği, SPK lisanslı F2 Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık A.Ş. tarafından 139 parsel sayılı taşınmazın toplam değerinin 45.600.000,00 TL olarak belirlendiği, söz konusu değerleme raporuyla birlikte 2/3 çoğunluk kararına uyarak tevhit işlemine onay verilmesine yönelik 18.06.2015 tarihli ihtarnamenin davacıya tebliğ edildiği, davacının gönderdiği 03.07.2015 tarihli cevabi ihtarnamede bağımsız bölüm edinme hakkı saklı tutularak, ihtirazi kayıt ile kararın kabul edildiğinin müdahil şirkete bildirildiği, tapu müdürlüğü nezdinde herhangi bir onay veya müdahil şirkete vekaletname verilmediği anlaşılmaktadır. Bu durumda, davacının ihtirazi kayıt ileri sürmesinin 2/3 çoğunluğu sağlayan paydaşlar tarafından alınan karara katılmadığı sonucunu doğuracağı açıktır. Zira yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinde, hissesi azınlıkta kalanların bu yenilemeleri sürüncemede bırakmaması için en az 2/3 arsa payı çoğunluğu sağlayan diğer maliklere işlemleri yürütmesi için yetki verilmiş olup olayda 2/3 arsa payı maliki müdahil firma tarafından, davacı tarafından ihtirazı kayıtla yapılan bu teklifi kabul edilmeyerek davacıya ait arsa payının satışına yönelik işlemlere başlanılmasında ve İstanbul Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından davacıya ait arsa payının satışa çıkarılmasına dair işlemde hukuka aykırılık bulunmadığından, dava konusu işlemin iptaliyolunda verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle; İstanbul 12. İdare Mahkemesinin 29/04/2016 günlü, E: 2015/521 K: 2016/879 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın Mahkemesine gönderilmesine 14/02/2018tarihinde oyçokluğuile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 14. Dairesi E: 2015/5584 K: 2017/4413 T: 3.7.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/8427 K: 2018/92 T: 24.1.2018 Danıştay 14. Dairesi E: 2016/4996 K: 2017/1097 T: 28.2.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2016/8534 K: 2017/4519 T: 6.7.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2017/2274 K: 2017/5274 T: 12.10.2017 6306 sayılı hükümleri uyarınca, dava konusu Bakanlar Kurulu Kararına karşı, kararın Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihten itibaren 30 günlük süre içinde dava açılması gerekirken, bu süre geçirildikten sonra açılan dava süresinde olmadığından esasının incelenmesine olanak bulunmadığı  Davanın Özeti: İstanbul İli, Gaziosmanpaşa İlçesi,  (…) Mahallesi (1.Kısım) sınırları içerisinde bulunan alanın 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 2. ve ek 1. maddelerine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin 03/10/2016 tarihli, 29846 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 19/09/2016 günlü, 2016/9190 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının; hukuka uyarlık bulunmadığı iddialarıyla iptali istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14. maddesi uyarınca dava dosyası incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava; İstanbul İli, Gaziosmanpaşa İlçesi,  (…) Mahallesi (1.Kısım) sınırları içerisinde bulunan alanın 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 2. ve ek 1. maddelerine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin 03/10/2016 tarihli, 29846 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 19/09/2016 günlü, 2016/9190 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptali istemiyle açılmıştır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun “Dava açma süresi” başlıklı 7. maddesinin birinci fıkrasında, dava açma süresinin, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay’da ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu; ikinci fıkrasında, bu sürenin, idari uyuşmazlıklarda yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden itibaren başlayacağı; dördüncü fıkrasında ise, ilânı gereken düzenleyici işlemlerde dava açma süresinin, ilân tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı, 28/06/2014 günlü, 29044 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6545 sayılı Kanunun 18. maddesi ile 2577 sayılı Kanuna 20 nci maddesinden sonra gelmek üzere eklenen 20/A maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde; 16/05/2012 tarihli ve 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun uyarınca alınan Bakanlar Kurulu kararlarından doğan uyuşmazlıklar hakkında ivedi yargılama usulünün uygulanacağı, 2. fıkrasının (a) bendinde ise; ivedi yargılama usulünde dava açma süresinin otuz gün olduğu hükme bağlanmıştır. 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 6. maddesinin 9. bendinde, bu Kanun uyarınca tesis edilen idari işlemlere karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu uyarınca dava açılabileceği düzenlemesine; 26/04/2016 günlü, 29695 Sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 14/04/2016 günlü, 6704 sayılı Kanunun 25. maddesi ile 6306 sayılı Kanuna eklenen Ek 1. maddenin 2. fıkrasında ise; “Riskli alan kararına karşı Resmî Gazete’de yayımı tarihinden itibaren dava açılabilir. Uygulama işlemleri üzerine riskli alan kararına karşı dava açılamaz.” düzenlemesine yer verilmiştir. Yukarıda anılan kanun hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; 26/04/2016 günlü, 29695 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren aynı Kanunun Ek 1. maddesinin 2. fıkrasında ise; “a) Riskli alan kararına karşı Resmî Gazete’de yayımı tarihinden itibaren dava açılabilir. Uygulama işlemleri üzerine riskli alan kararına karşı dava açılamaz.” hükmüne yer verilerek özel bir düzenleme yapıldığı dikkate alındığında, Bakanlar Kurulu kararının ilanı üzerine 30 gün içinde dava açılabileceği, uygulama işlemleri üzerine riskli alan kararına karşı dava açılamayacağı anlaşılmaktadır. Dosyanın incelenmesinden; dava konusu Bakanlar Kurulu Kararının 03/10/2016 tarihli, 29846 sayılı Resmi Gazetede yayımlandığı, davacı tarafından 08/08/2017 tarihinde Danıştay kaydına giren dilekçe ileriskli alan ilanına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, riskli alan ilanına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararının Resmi Gazetede yayımlandığı tarih olan 03/10/2016 tarihinden itibaren 30 günlük süre içinde dava açılması gerekirken, bu süre geçirildikten sonra 08/08/2017 günü açılan davada süre aşımı bulunduğundan, işin esasının incelenmesine olanak bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, davanın süre aşımı yönünden reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, kullanılmayan yürütmenin durdurulması harcı ile artan posta giderinin isteği halinde davacıya iadesine, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20/A-2-g maddesi uyarınca, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisindeDanıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yoluaçık olmak üzere, 12/10/2017tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 14. Dairesi E: 2014/8306 K: 2015/5 T: 14.1.2015 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/2547 K: 2017/4421 T: 3.7.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/5387 K: 2017/4477 T: 4.7.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/8136 K: 2017/3582 T: 30.5.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2017/1020 K: 2017/7237 T: 21.12.2017 Üzerindeki toplam yapı sayısının en az %65’i imar mevzuatına aykırı olan veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapılardan oluşan yerlerde; fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek, sağlık, eğitim ve ulaşım gibi kamu hizmetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla riskli alan ilanının yapıldığının açık ve somut şekilde ortaya konulması gerekecektir. Davanın Özeti: 11/03/2017 günlü, 30004 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, Eskişehir İli, Odunpazarı İlçesi, Emek, Gündoğdu, Yenidoğan ve Erenköy Mahalleleri sınırları içinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanların, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun ek 1. maddesi uyarınca riskli alan ilan edilmesine ilişkin, 13/02/2017 günlü, 2017/9909 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının; riskli alan ilan edilen bölgenin zemin yapısı ve üzerindeki yapılaşma nedeniyle can ve mal kaybına yol açma riski taşımadığı, davacıların maliki oldukları binaya ilişkin riskli yapı tespiti yapılmadığı, binanın riskli yapı özelliği taşımadığı, Anayasa ve yasalarla korunan mülkiyet hakkının ihlal edildiği, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı iddialarıyla iptali istenilmektedir. Davalı İdarelerin Savunmalarının Özeti: Usul yönünden; davacının dava konusu düzenlemer ile kişisel, meşru, güncel bir menfaat ilişkisinin bulunmadığı, bu nedenle davanın öncelikle ehliyet yönünden reddi gerektiği; davanın esası yönünden ise, dava konusu Bakanlar Kurulu Kararının kamu yararı ve hizmet gerekleri dikkate alınarak, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun ek 1. maddesi ve ilgili Yönetmeliğe uygun olarak tesis edildiği ve hukuka aykırılık bulunmadığı, davanın reddine karar verilmesi gerektiği savunulmaktadır. Danıştay Savcısı Düşüncesi: Dava; 11/03/2017 günlü, 30004 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, Eskişehir İli, Odunpazarı İlçesi, Emek, Gündoğdu, Yenidoğan ve Erenköy Mahalleleri sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanların, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 2. ve ek 1. maddelerine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin, 13/02/2017 tarih ve 2017/9909 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptali istemiyle açılmıştır 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın İkinci Kısmında Temel Hak ve Ödevlerin düzenlendiği, Birinci Bölümünde ise Genel Hükümlerin belirlendiği, bu bölümde yer alan “Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanması” başlıklı 4709 sayılı Yasa ile değişik 13. maddesinde: “Temel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. Bu sınırlamalar, Anayasanın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve lâik Cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamaz.”, İkinci Bölümde Kişinin Hakları ve Ödevleri arasında yer verilen “mülkiyet hakkı” 35.maddesinde sayılmış ve bu hak “Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz” şeklinde düzenlemeye konu edilmiştir. 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un 2. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde; Riskli yapı: Riskli alan içinde veya dışında olup ekonomik ömrünü tamamlamış olan ya da yıkılma veya ağır hasar görme riski taşıdığı ilmî ve teknik verilere dayanılarak tespit edilen yapıyı ifade edeceği belirtilmiştir. Anılan Kanunun E . Maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde “Üzerindeki toplam yapı sayısının en az %65’i imar mevzuatına aykırı olan veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapılardan oluşan alanlar, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek, sağlık, eğitim ve ulaşım gibi kamu hizmetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla, Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca riskli alan olarak kararlaştırılabilir. Riskli alan sınırı uygulama bütünlüğü gözetilerek belirlenir.” hükmü öngörülmüştür. Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin, “Riskli alanın tespiti” başlıklı 5. maddesinin 1. fıkrasında da “Riskli alan; a) Alanın, zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıdığına dair teknik raporu, b) Alanda daha önceden meydana gelmiş afetler varsa, bunlara dair bilgileri, c) Alanın büyüklüğünü de içeren koordinatlı sınırlandırma haritasını, varsa uygulama imar planını, ç) Alanda bulunan kamuya ait taşınmazların listesini, d) Alanın uydu görüntüsünü veya ortofoto haritasını, e) Zemin yapısı sebebiyle riskli alan olarak tespit edilmek istenilmesi halinde yerbilimsel etüd raporunu, f) Alanın özelliğine göre Bakanlıkça istenecek sair bilgi ve belgeleri, ihtiva edecek şekilde hazırlanmış olan dosyaya istinaden ve Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir ve teklif olarak Bakanlar Kuruluna sunulur…” hükümlerine yer verilmiştir. Dava dosyasının incelenmesinden; Eskişehir İli, Odunpazarı İlçesi, Emek, Gündoğdu, Yenidoğan ve Erenköy Mahalleleri sınırları içerisinde bulunan alana ilişkin olarak hazırlanan teknik rapor ile gerekçe raporunda özetle, 66,89 hektar büyüklüğündeki alandaki mevcut yapıların büyük bir kısmının yığma yapı olarak inşa edildiği, sosyal donatı alanlarından yoksun olduğu, hem yapısal anlamda hem de mekansal anlamda kentsel yaşam standartlarının ve yapı güvenliğinin düşük olduğu ve söz konusu alanın üzerindeki yapılaşmadan dolayı can ve mal kaybına yol açma riski taşıdığının gözlemlendiği, sonuç olarak, söz konusu alanın 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun ek 1. Maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca riskli alan ilan edilmesinin, alanda bulunan yapı stoğunun güçlendirilmesi ve yaşanabilir mekanlar oluşturulması bakımından uygun olacağının belirtildiği anlaşılmıştır. Bu durumda; yukarıda anılan teknik rapordaki tespitler ve dosyada yer alan bilgi ve belgelerin değerlendirilmesi sonucu, Eskişehir İli, Odunpazarı İlçesi, Emek, Gündoğdu, Yenidoğan ve Erenköy Mahalleleri sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanların riskli alan ilan edilmesine ilişkin, 13/02/2017 günlü, 2017/9909sayılı Bakanlar Kurulu Kararında hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle; davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince, davalı idareler yanında davaya katılma isteminde bulunan Odunpazarı Belediye Başkanlığının dava konusu işlem ile ilgili menfaati bulunduğundan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 31. maddesinin yollamada bulunduğu Hukuk Muhakemeleri Kanununun ilgili maddeleri uyarınca müdahale isteminde bulunan tarafın davalı idare yanında davaya katılma talebi kabul edilerek işin gereği görüşüldü: Davalı idarelerin ehliyet def’ine ilişkin iddiaları yerinde görülmeyerek işin esasına geçildi. Dava; 11/03/2017 günlü, 30004 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, Eskişehir İli, Odunpazarı İlçesi, Emek, Gündoğdu, Yenidoğan ve Erenköy Mahallelerisınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanların, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun ek 1. maddesi uyarınca riskli alan ilan edilmesine ilişkin 13/02/2017 günlü, 2017/9909 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptali istemiyle açılmıştır. 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının İkinci Kısmında Temel Hak ve Ödevlerin düzenlendiği, Birinci Bölümünde ise Genel Hükümlerin belirlendiği, bu bölümde yer alan “Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanması” başlıklı 4709 sayılı Yasa ile değişik 13. maddesinde: “Temel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. Bu sınırlamalar, Anayasanın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve lâik Cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamaz.”, İkinci Bölümde Kişinin Hakları ve Ödevleri arasında yer verilen “mülkiyet hakkı” 35. maddesinde sayılmış ve bu hak “Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz” şeklinde düzenlemeye konu edilmiştir. 20.03.1952 günü kabul edilen İnsan Haklarının ve Temel Özgürlüklerinin Korunmasına İlişkin Sözleşmeye Ek 1 Nolu Protokol Türkiye tarafından 19.03.1954 tarihinde onaylanmıştır. Anılan Protokolün “Mülkiyetin Korunması” başlıklı 1. maddesinde: “Her gerçek ve tüzel kişinin mal ve mülk dokunulmazlığına saygı gösterilmesini isteme hakkı vardır. Herhangi bir kimse, ancak kamu yararı sebebiyle ve yasada öngörülen koşullara ve uluslararası hukukun genel ilkelerine uygun olarak mal ve mülkünden yoksun bırakılabilir. Yukarıdaki hükümler, devletlerin, mülkiyetin kamu yararına uygun olarak kullanılmasını düzenlemek veya vergilerin ya da başka katkıların veya para cezalarının ödenmesini sağlamak için gerekli gördükleri yasaları uygulama konusunda sahip oldukları hakka halel getirmez.” kuralı yer almıştır. 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 2. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde; Riskli alan: Zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan, Bakanlık veya İdare tarafından Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının görüşü de alınarak belirlenen ve Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca kararlaştırılan alan olarak tanımlanmış, 26.04.2016 tarihinde yürürlüğe giren ek 1. maddesinde (Ek: 14/4/2016 – 6704/25 md.) “(1)a) Kamu düzeni veya güvenliğinin olağan hayatı durduracak veya kesintiye uğratacak şekilde bozulduğu yerlerde; planlama ya da altyapı hizmetleri yetersiz olan veya imar mevzuatına aykırı yapılaşma bulunan yahut yapı ya da altyapısı hasarlı olan alanlar, b) Üzerindeki toplam yapı sayısının en az %65’i imar mevzuatına aykırı olan veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapılardan oluşan alanlar, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek, sağlık, eğitim ve ulaşım gibi kamu hizmetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla, Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca riskli alan olarak kararlaştırılabilir. Riskli alan sınırı uygulama bütünlüğü gözetilerek belirlenir.” hükmü yer almıştır. Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin, “Riskli alanın tespiti” başlıklı 5. maddesinin 1. fıkrasında da “Riskli alan; a) Alanın, zemin yapısı veyaüzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıdığına dair teknik raporu, b) Alanda daha önceden meydana gelmiş afetler varsa, bunlara dair bilgileri, c) Alanın büyüklüğünü de içeren koordinatlı sınırlandırma haritasını, varsa uygulama imar planını, ç) Alanda bulunan kamuya ait taşınmazların listesini, d) Alanın uydu görüntüsünü veya ortofoto haritasını, e) Zemin yapısı sebebiyle riskli alan olarak tespit edilmek istenilmesi halinde yerbilimsel etüd raporunu, f) Alanın özelliğine göre Bakanlıkça istenecek sair bilgi ve belgeleri, ihtiva edecek şekilde hazırlanmış olan dosyaya istinaden ve Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir ve teklif olarak Bakanlar Kuruluna sunulur…” hükümlerine yer verilmiştir. Yukarıda belirtilen Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi düzenlemeleriyle kişilerin mülkiyet hakları güvence altına alınmıştır. Mülkiyet hakkının yalnızca kamu yararının mevcut olduğu durumlarda kanunla sınırlanabileceği de yine bu düzenlemelerde öngörülmüştür. Kanun koyucu tarafından olağan dışı kanun olarak düzenlenen 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında da kanunda sayılan idarelerce mülkiyet hakkına sınırlama getirilebilecektir. Ancak, yine burada Kanun bu yetkinin kullanımını oldukça sıkı kurallara bağlamış ve ortada kamu yararını ilgilendiren durumun bulunduğunu hiçbir şüpheye yer vermeyecek şekilde açık ve somut bir şekilde ortaya konulmasını şarta bağlamıştır. Bu bağlamda, bir alanın üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıması sebebiyle “Riskli Alan” olarak ilan edilebilmesi için mutlaka yapıların fiili durumları incelendikten sonra hazırlanacak teknik bir rapor ile ortaya konulması; Üzerindeki toplam yapı sayısının en az %65’i imar mevzuatına aykırı olan veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapılardan oluşan yerlerde; fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek, sağlık, eğitim ve ulaşım gibi kamu hizmetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla riskli alan ilanının yapıldığının açık ve somut şekilde ortaya konulması gerekecektir. Dava dosyasının incelenmesinden; 11/03/2017 günlü, 30004 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, Eskişehir İli, Odunpazarı İlçesi, Emek, Gündoğdu, Yenidoğan ve Erenköy Mahalleleri sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanların, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun ek 1. maddesi uyarınca riskli alan ilan edilmesine ilişkin, Bakanlar Kurulu Kararının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır. Uyuşmazlık konusu olayda, 6306 sayılı Kanun uyarınca hazırlanan ve dava konusu işlemin dayanağını oluşturan teknik rapor ve gerekçe raporu ile dosyada bulunan bilgi ve belgelerin birlikte incelenmesinden; dava konusu alanın 66,89 hektar büyüklüğünde olduğu, alan içerisinde bulunan ve şehrin önemli ulaşım akslarından biri olan sanayi çarşısının çöküntü haline geldiği, alanda bulunan toplam 1256 adet yapının 1128’i sanayi-ticari birim, 116’sı konut, 6’sı resmi kurum binası, 5’i terkedilmiş çöküntü halinde yapı, 1 tanesinin de inşaat halinde yapı olduğu, bu yapıların 396’sı 51-65 yaş, 414’ü 41-50 yaş, 259’u 31-40 yaş, 54’ü 21-30 yaş, 51’i 11-20 yaş, 11’i 0-10 yaş aralığındayken 71’inin ise yapım yılının tespit edilemediği, yine söz konusu 1256 yapıdan 887’sinin kargir-yığma, 363’ünün betonarme, 4’ünün çelik ve 1’inin ise ahşap yapı cinsinde olduğu, dava konusu alanda bulunan yapılardan 80 tanesinin yapı ruhsatı bulunurken 1176 adet yapının ruhsatının bulunmadığı,6306 sayılı Kanunun ilgili maddesi uyarınca yeter şart olarak görülen %65’lik ruhsatsız yapı oranı sınırının %93’lük seviye ile aşıldığı, ayrıca alanda bulunan 30 adet yapının RBTE’ye göre yapı risk analizi yapıldığı, bu yapılarda taşıyıcı sistem imalatı sırasında kullanılan harcın kalitesiz malzemeden yapıldığı ve taşıyıcılık özelliğini zamanla kaybettiği, analiz yapılan bütün binaların riskli yapı olarak tespit edildiği, alanda bulunan yapıların büyük bir kısmının 1999 yılından önce inşa edildiği için yürürlükte bulunan yapı denetimine ilişkin yönetmelik şartlarını sağlamadığı, yapıların malzeme ve yapım kalitesi açısından iyi durumda olmadığı, riskli bina yoğunluğunun bulunduğu dava konusu alanın taşıdığı tehlikeyi ortadan kaldırmak, aynı zamanda çöküntü bölgesi haline gelmiş ve ekonomik, sosyal ve fiziksel açıdan işlevini yitirmiş bu alana, yeni bir işlev vermek, ekonomik değerini artırmak, fiziki çevresini yeniden düzenlemek, yaşanabilir konut ve/veya ticaret olarak kent ile hem fiziksel hem de sosyal açıdan bir bütün olarak işleyen sağlıklı yeni yaşam alanları üretmek, alanın fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek, sağlık, eğitim ve ulaşım gibi kamu hizmetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla dönüşümünün gerçekleşmesi gerektiğinin belirtildiği, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının 24/10/2016 günlü, 28256 sayılı görüşünün alındığı, 66,89 hektar büyüklüğündeki alanın 6306 sayılı Kanunun ek 1. maddesi uyarınca “Riskli Alan” ilan edilmesi teklifinde bulunulduğu, teknik rapor ile Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) görüşü doğrultusunda, dava konusu işlemle alanın “riskli alan” olarak ilan edildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda; dosyada bulunan alandaki yapıların yapı ruhsat bilgilerini içeren tablodan riskli alan ilan edilen Eskişehir İli, Odunpazarı İlçesi, Emek, Gündoğdu, Yenidoğan ve Erenköy Mahalleleri sınırları içerisinde bulunan yapıların %93’ünün (1256 yapıdan 1176’sının) ruhsatsız olduğu anlaşıldığından,6306 sayılı Kanunun Ek-1.maddesinde belirtilen şartların oluştuğu sonuç ve kanaatine ulaşılmış olup, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek, sağlık, eğitim ve ulaşım gibi kamu hizmetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla,6306 sayılı Kanunun ek 1. maddesine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin 13/02/2017 günlü, 2017/9909 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, davanın reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, davalılar yanında müdahil tarafından yapılan 118,40 TL yargılama giderinin davacıdan alınarak müdahile verilmesine, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen 1.800,00-TL. vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine, artan posta avansının istemi halinde müdahile iadesine, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20/A-2-(g) maddesi uyarınca, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisindeDanıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere21/12/2017tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 14. Dairesi E: 2014/10762 K: 2016/950 T: 16.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/2989 K: 2016/3125 T: 20.4.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/5584 K: 2017/4413 T: 3.7.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/8427 K: 2018/92 T: 24.1.2018 Danıştay 14. Dairesi E: 2017/825 K: 2017/1986 T: 30.3.2017 5366 sayılı Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanunun 4. maddesi kapsamında hazırlanan dava konusu işletme projesinin ve bunun tapu siciline şerh ettirilmesine dair işlemin yargısal denetimlerinin de idare hukuku ilke ve kuralları çerçevesinde idari yargı yerlerince yapılması gerektiği İstemin Özeti: İstanbul 9. İdare Mahkemesinin 08/01/2016 günlü, E: 2015/2110, K: 2016/42 sayılı kararının; usul ve yasaya uygun olmadığı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince, işin gereği görüşüldü: Dava; davacıların maliki olduğu İstanbul İli,  (…) Mahallesi, 2815 ada 3 parsel de kayıtlı taşınmazın tapu kaydının beyanlar hanesine düşülen 5366 sayılı Kanunun ek 15. maddesi gereği işletme projesi vardır” şerhinin terkini ile hukuka aykırı olduğu iddia edilen işletme projesinin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; taşınmazların işletme projesi gerektirecek bir yapı olup olmadığı, keza hangi kısımlarının ortak yer, hangi kısımlarının sosyal tesis ve hizmet alanı olarak belirleneceği, maliklerin bu işletme projesine nasıl ve hangi oranda katılacağı gibi hususların ve neticesinde tapu kayıtlarına konulan şerh işleminin kaldırılması durumunun genel hükümler çerçevesinde Kat Mülkiyeti Kanununa göre değerlendirilebileceği, bu durumda, uyuşmazlığın adli yargı merciince çözüme kavuşturulması gerektiği gerekçesiyle, davanın görev yönünden reddine karar verilmiş, bu karar, davacılar tarafından temyiz edilmiştir. İdari makam veya merciilerin, idare hukukuna özgü usul ve kurallar çerçevesinde tek yanlı olarak tesis ettiği, kesin ve yürütülmesi zorunlu, ilgililerin hukuki durumlarında değişiklikler meydana getiren ya da var olan bir hukuki durumu değiştiren, kaldıran veya yeni bir hukuki durum ortaya koyan idare işlevine ilişkin tasarrufları, idari işlem olarak adlandırılmaktadır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usûlü Kanununun 1. maddesinde; Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare mahkemeleri ve vergi mahkemelerinin görevine giren uyuşmazlıkların çözümünün, bu Kanunda gösterilen usullere tabi olduğu belirtilmiş, 2. maddesinde; idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan davalar, “iptal davası” olarak tanımlanmıştır. Yukarıda yer verilen açıklama ve Yasa hükümlerine göre idari işlemlerin iptali istemiyle açılacak davaların, yine yasa ile aksi öngörülmekdikçe idari yargı merciilerince bakılıp sonuçlandırılması gerekmektedir. 5366 sayılı Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanunun “Taşınmaz tasarruflarının kısıtlanması ve kamulaştırma” başlıklı, 4. maddesinin 2. fıkrasında; ” Kamu hizmeti için ayrılan alanlar hariç olmak üzere, yenileme alanı sınırları içinde toplu yapı olarak sınırları imar ve parselasyon plânlarında belirlenmek kaydıyla, yapılı veya yapısız imar parsellerine belediye veya il özel idaresi ve diğer ilgili kurullar tarafından tasdik edilen mimarî projelere uygun olarak 23/6/1965 tarihli ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununun toplu yapıya ilişkin hükümlerine göre toplu yapı olarak tek bir kat mülkiyeti tesis edilebilir. Belediyeler ve il özel idareleri; bu alanlar içindeki parsel maliklerinin sosyal altyapı ve tesisleri, ortak kullanım yerleri, sosyal tesis ve hizmetlere ilişkin alanları kullanma ve yararlanma şartları ile masraflarına katılma usullerine ilişkin işletme projeleri hazırlayarak tapu sicilinin beyanlar hanesinde belirtmelerini isteyebileceği gibi, hazırlanmış olan restorasyon ve restitüsyon projelerine uygun olarak irtifak hakkı tesisi veya parselasyon plânları yapılmak suretiyle 634 sayılı Kanunun 12 nci maddesinde belirtilen belgelerin toplu yapı ilişkisini gösterir şekilde hazırlanıp 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümleri uyarınca ilan edilmesinden ve kesinleşmesinden sonra kat mülkiyeti ve kat irtifakını re’sen tapu siciline tescil ettirmeye yetkilidir.” hükmüne yer verilmiştir. 634 Sayılı Kat Mülkiyeti Kanununun, “İşletme Projesinin Yapılması” başlıklı, 37. maddesinde; “Kat malikleri kurulunca kabul edilmiş işletme projesi yoksa, yönetici gecikmeksizin bir işletme projesi yapar. Bu projede özellikle: a) Anagayrimenkulün bir yıllık yönetiminde tahmini olarak gelir ve gider tutarları, b) Tüm giderlerden her kat malikine, bu Kanunun 20 nci maddesindeki esaslara göre düşecek tahmini miktar, c) Tahmini giderlerle diğer muhtemel giderleri karşılamak üzere her kat malikinin 20 nci maddedeki esaslara göre vermesi gereken avans tutarı gösterilir. Bu proje, kat maliklerine veya bağımsız bölümden fiilen yararlananlara, imzaları karşılığında veya taahhütlü mektupla bildirilir. Bildirimden başlayarak yedi gün içinde projeye itiraz edilirse durum kat malikleri kurulunda incelenir ve proje hakkında karar verilir, gerekirse yeni bir proje hazırlanır. ..” hükmü ile toplu yapılara ilişkin “Kapsam” başlıklı, 66. maddesinde; “Toplu yapı, bir veya birden çok imar parseli üzerinde, belli bir onaylı yerleşim plânına göre yapılmış veya yapılacak, alt yapı tesisleri, ortak kullanım yerleri, sosyal tesis ve hizmetler ile bunların yönetimi bakımından birbirleriyle bağlantılı birden çok yapıyı ifade eder. Toplu yapı kapsamındaki imar parsellerinin bitişik veya komşu olmaları şarttır. Ancak bu parseller arasında kalan ve imar plânına göre yol, meydan, yeşil alan, park, otopark gibi kamuya ayrılan yerler için bu şart aranmaz. Toplu yapı kapsamındaki her imar parseli, kat irtifakının veya kat mülkiyetinin tesisinde ayrı ayrı dikkate alınır. Ancak, toplu yapı birden fazla imar parselini içeriyorsa, münferit parseller üzerinde toplu yapı hükümlerine tâbi olacak şekilde kat mülkiyeti ilişkisi kurulamaz. Yapılar tamamlandıkça, tamamlanan yapılara ilişkin kat irtifakları kat mülkiyetine çevrilebilir.” hükmü düzenlenmiştir. Dosyanın incelenmesinden; davalı idare tarafından, 5366 sayılı Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanunun 4. maddesine, 16.05.2012 günlü, 6306 sayılı Yasanın ek 15. maddesiyle eklenen 2. fıkrası uyarınca, davacıların maliki olduğu 2815 ada 3 parselde kayıtlı taşınmazın da içinde bulunduğu, “X1 Çarşıda” yer alan taşınmazları kapsayan “İşletme Projesi”nin tesis edildiği, sonrasında ise bunun taşınmazların tapu kayıtlarının beyanlar hanesine “5366 sayılı Kanunun ek 15. maddesi gereği işletme projesi vardır” şeklinde şerh ettirildiği anlaşılmaktadır. Uyuşmazlıkta, yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ile dosya içerisinde yer alan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden; dava konusu işlemin, davalı idare tarafından yenileme alanı sınırları dahilinde yer alan tarihi ve kültürel niteliklere haiz taşınmazlar hakkında, 5366 sayılı Kanunun tanıdığı yetki uyarınca, 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu doğrultusunda toplu yapı ile kat mülkiyetinin henüz ihdas edilmediği bir aşamada ve 634 sayılı Kanunun işletme projesinin hazırlanmasına ilişkin usul ve kurallarından farklı şekilde, tek taraflı olarak, ilgililerin hukuki durumlarında kesin ve uygulanması zorunlu değişikliklere yol açacak özellikte işletme projesi adı altında tesis edilen ve bunun resen, tek yanlı irade beyanıyla tapu siciline şerh ettirilmesi niteliğinde idari bir işlem olduğu sonucuna varılmaktadır. Bu durumda; yukarıda nitelikleri belirtilen dava konusu işletme projesinin ve bunun tapu siciline şerh ettirilmesine dair işlemin yargısal denetimlerinin de idare hukuku ilke ve kuralları çerçevesinde idari yargı yerlerince yapılması gerekmekte olup, davanın görev yönünden reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında usul hükümleri açısından hukuki isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle; İstanbul 9. İdare Mahkemesinin 08/01/2016 günlü, E: 2015/2110, K: 2016/42 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın Mahkemesine gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 30/03/2017 tarihinde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2016/9529 K: 2017/2954 T: 26.4.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2014/7123 K: 2015/2960 T: 15.4.2015 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/1771 K: 2016/802 T: 10.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/5170 K: 2016/975 T: 17.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2017/759 K: 2017/1915 T: 29.3.2017 6306 sayılı hükümleri uyarınca, dava konusu Bakanlar Kurulu Kararına karşı, kararın Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihten itibaren 30 günlük süre içinde dava açılması gerekirken, bu süre geçirildikten sonra açılan dava süresinde olmadığından esasının incelenmesine olanak bulunmadığı  Davanın Özeti: 28/04/2013 günlü, 28631 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İstanbul İli, Esenler İlçesi,  (…) Mahallesi sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanunun 2. maddesi uyarınca riskli alan ilan edilmesine ilişkin 03/04/2013 günlü, 2013/4577 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının; hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek iptali istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14. maddesi uyarınca dava dosyası incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava; 28/04/2013 günlü, 28631 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İstanbul İli, Esenler İlçesi,  (…) Mahallesi sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanunun 2. maddesi uyarınca riskli alan ilan edilmesine ilişkin, 03/04/2013 günlü, 2013/4577 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptali istemiyle açılmıştır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun “Dava açma süresi” başlıklı 7. maddesinin birinci fıkrasında, dava açma süresinin, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştayda ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu; ikinci fıkrasında, bu sürenin, idari uyuşmazlıklarda yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden itibaren başlayacağı; dördüncü fıkrasında ise, ilânı gereken düzenleyici işlemlerde dava açma süresinin, ilân tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı, 20/A maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde; 16.05.2012 tarihli ve 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun uyarınca alınan Bakanlar Kurulu kararlarından doğan uyuşmazlıklar hakkında ivedi yargılama usulünün uygulanacağı, 2. fıkrasının (a) bendinde ise; ivedi yargılama usulünde dava açma süresinin otuz gün olduğu hükme bağlanmıştır. 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 6. maddesinin 9. bendinde, bu Kanun uyarınca tesis edilen idari işlemlere karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu uyarınca dava açılabileceği düzenlemesine; 26.04.2016 günlü, 29695 Sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 14.04.2016 günlü, 6704 sayılı Kanunun 25. maddesi ile 6306 sayılı Kanuna eklenen Ek 1. maddenin 2. fıkrasında ise; “Riskli alan kararına karşı Resmî Gazete’de yayımı tarihinden itibaren dava açılabilir. Uygulama işlemleri üzerine riskli alan kararına karşı dava açılamaz.” düzenlemesine yer verilmiştir. Dosyanın incelenmesinden; İstanbul İli, Esenler İlçesi,  (…) Mahallesi sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanunun 2. maddesine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin 03/04/2013 günlü, 2013/4577 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 28/04/2013 günlü, 28631 sayılı Resmi Gazetede yayımlandığı, davacının ise, 03/03/2017 tarihinde İdare Mahkemesi kaydına giren dilekçe ile riskli alan ilanına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararının iptali istemiyle bu davayı açtığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, davacının dava konusu Bakanlar Kurulu Kararına karşı, Resmi Gazetede yayımlandığı tarih olan 28/04/2013 tarihinden itibaren 30 günlük süre içinde dava açması gerekirken, bu süre geçirildikten sonra 03/03/2017 günü açılan davada süre aşımı bulunduğundan, işin esasının incelenmesine olanak bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, davanın süre aşımı yönünden reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, kullanılmayan 51,70 TL yürütmenin durdurulması harcı ile artan posta avansının istemi halinde davacıya iadesine, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20/A-2-g maddesi uyarınca, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 29/03/2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 14. Dairesi E: 2014/7123 K: 2015/2960 T: 15.4.2015 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/1771 K: 2016/802 T: 10.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/5170 K: 2016/975 T: 17.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/7502 K: 2016/650 T: 4.2.2016 Danıştay 17. Dairesi E: 2015/7755 K: 2016/3022 T: 20.4.2016 Herhangi bir bölgenin 6306 sayılı Kanun kapsamına proje alanı ilan edilmesi o bölgedeki uygulamaların tamamen durdurulacağı anlamına gelmeyeceği, bu şekilde bir değerlendirmenin mülkiyet hakkını ihlal edeceği, kamusal yarar ile bireysel menfaat arasında denge gözetilmesi gerektiği, mevcut yapıya yönelik olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenmesinin talep edildiği göz önüne alındığında, gecekondu önleme bölgesi ilan edilmesinin işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenmesine engel teşkil etmeyeceği. İstemin Özeti: Manisa 1. İdare Mahkemesinin 28/02/2013 gün ve E: 2012/470, K: 2013/410 sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Onyedinci Dairesince işin gereği görüşüldü: Dava, Uşak ili,  (…) adresinde “iplik imalatı” faaliyetinde bulunmak üzere işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin 27/02/2012 tarih ve 1561 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır. İdare Mahkemesince, uyuşmazlığa konu taşınmazı da kapsayan alanın gecekondu önleme bölgesi ilan edildiği, mahalli çevre kurulu kararı uyarınca faaliyette bulunulamayacağı gerekçeleriyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanunun, 3. maddesinde sıhhi ve sair işletmelere büyükşehir belediyesi içinde kalan diğer belediye başkanlıkları tarafından ruhsat verilebileceği düzenlenmiş olup, 4. maddesinde ise “3 üncü maddede belirtilen merciler, iznin verilmesi için yapılacak beyan ve incelemelerde aşağıda öngörülen genel kriterlere göre düzenlenecek yönetmeliği esas alırlar. a) İnsan sağlığına zarar vermemek, b) Çevre kirliliğine yol açmamak, c) Yangın, patlama, genel güvenlik, iş güvenliği, işçi sağlığı, trafik ve karayolları, imar, kat mülkiyeti ve doğanın korunması ile ilgili düzenlemelere aykırı davranmamak.” hükmü yer almaktadır. Yine aynı Kanunun 6. maddesinde; “İşyeri açma ve çalışma ruhsatı verilen işyerleri, 3 üncü maddede belirtilen merciler tarafından ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına ruhsatın veriliş tarihini izleyen bir ay içinde kontrol ettirilirler. Bu süre içinde kontrol ettirilmemesi halinde, ilgili, çalışma ruhsatı almış sayılır ve kontrol görevini süresinde yerine getirmeyen kamu görevlileri hakkında yasal hükümler uygulanır. Ruhsat verilmesini takiben yapılacak kontrol ve denetimlerde, 4 üncü maddede belirtilen yönetmelikte öngörülen kriterlere aykırı beyan ve durumun tespiti halinde; verilmiş olan ruhsat, ilgili mevzuattaki hükümler çerçevesinde yetkili merci veya mülki idare amirince iptal edilerek işyeri kapatılır ve ilgililer hakkında ayrıca işlem yapılır. İşyerlerinde işyeri açma ve çalışma ruhsatı ile maliye vergi levhası ve fiyat tarifesi dışında herhangi bir levha asılamaz. ” hükmü düzenleme altına alınmıştır. Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlığa konu taşınmazda iplik imalatı faaliyetinde bulunulmak üzere işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenmesinin talep edildiği, davalı idarece taşınmazı da kapsayan alanın Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’nca gecekondu önleme bölgesi ilan edildiği, aynı zamanda mahalli çevre kurulunun 06/08/2004 tarih ve 2004/5 sayılı kararı ile 01/04/2005 tarihine kadar tüm işletmelerin Karma Organize Sanayi Bölgesine taşınmalarına karar verildiği gerekçeleriyle ruhsat düzenlenme isteminin reddedilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır. Uyuşmazlığa konu taşınmazı da kapsayan alanın 23/02/2011 tarihli olurla Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca gecekondu önleme bölgesi ilan edilmiş, davalı idarece anılan işlem dikkate alınarak uygulamaların durdurulması çerçevesinde ruhsat talebi reddedilmiştir. Ancak gecekondu önleme bölgesi ilan edilmesinin bölge sınırları içerisindeki tüm uygulamaların durdurulması anlamına gelip gelmeyeceğinin değerlendirilmesi gerekmektedir. 5393 sayılı Kanun’un kentsel dönüşüm ve gelişim uygulamalarını düzenleyen 73. maddesinin onbirinci fıkrasının ikinci cümlesinde yer alan, kentsel dönüşüm ve gelişim alanı ilan edilen yerlerde devam eden inşaatlardan projeye uygunluğu belediye tarafından kabul edilenler dışındaki diğer inşaatların beş yıl süreyle durdurulacağı; üçüncü cümlesinde yer alan, bu sürenin sonunda durdurma kararının devam edip etmeyeceğine belediye tarafından karar verileceği; dördüncü cümlesinde yer alan, toplam durdurma süresinin on yılı geçemeyeceği hükümlerinin iptali istemiyle açılan davada; Anayasa Mahkemesinin 18/10/2012 günlü, E: 2010/82, K: 2012/159 sayılı kararıyla, “Kentsel dönüşüm ve gelişim projelerinin planlandığı şekilde hayata geçirilmesindeki kamusal yarar karşısında, mülkiyet hakkının sınırlandırılmasının demokratik toplum düzeninin gerekleriyle çelişen bir yönü bulunmamakta ise de dava konusu kurallarda yer alan beş ve on yıllık süreler, kişisel yarar ile kamu yararı arasındaki dengeyi bozarak mülkiyet hakkının ölçüsüz biçimde sınırlandırılmasına, hakkın özüne dokunarak kullanılamaz hale gelmesine yol açabilecek niteliktedir. Nitekim Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi de 23/09/1982 günlü, ‘Sporrong ve Lönnroth/İsveç’ kararında, kamulaştırma izni ile inşaat yasağının uzun bir süre için öngörülmüş olmasının, mülk sahiplerinin mülklerinin ellerinden alınmamakla birlikte, uygulamada mülkiyet hakkını kullanma imkânlarını önemli ölçüde azalttığını, kamulaştırma izinleri nedeniyle başvurucuların mülkiyet haklarını zayıf ve sarsılabilir hale getirdiğini, taşınmaz sahiplerine süreyi kısaltma ya da tazminat hakkı verilmediğini belirterek, bu uygulamanın toplumsal yarar ile bireysel menfaat arasındaki dengeyi bozduğu sonucuna varmıştır. Açıklanan nedenlerle, dava konusu kurallar Anayasa’nın 13. ve 35. maddelerine aykırıdır.” değerlendirmeleri yapılarak söz konusu kuralların iptaline karar verilmiştir. Benzer şekilde, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un, tasarrufların kısıtlanmasını düzenleyen, riskli alanlar ile rezerv alanlarda proje süresince her türlü imar ve yapılaşmaların durdurulacağı yolundaki 4/1. maddesinin iptali istemiyle açılan davada, Anayasa Mahkemesinin 27/02/2014 tarihli, E: 2012/87, K: 2014/41 sayılı kararıyla “Mülkiyet hakkına müdahaleden, diğer bir ifadeyle bu hakkın sınırlandırılmasından söz edilebilmesi için, mutlaka bireylerin mülkiyetlerinden tamamen yoksun bırakılmaları gerekmez. Mülkiyet hakkı, kişiye sahibi olduğu şey üzerinde “kullanma”, “yararlanma” ve “tasarruf” yetkileri veren bir haklar demetidir. Bireylerin, taşınmazları üzerinde yapı yapabilmeleri de, onların mülkiyet hakkından doğan bu yetkileri kapsamındadır. Dava konusu kural, bireylere ait taşınmaz mallar üzerindeki imar ve yapılaşma işlemlerinin durdurulmasını düzenlediğinden, bireylerin mülkiyet haklarının sınırlandırıldığında kuşku bulunmamaktadır. Nitekim, madde gerekçesinde de, dava konusu kuralla taşınmaz mülkiyetine kısıtlamalar getirildiği açıkça ifade edilmiştir. Kanun’un genel ve madde gerekçeleri ile amacı birlikte değerlendirildiğinde, Kanunla nihai olarak afet riski altındaki yerleşim merkezlerinin bulundukları yerlerde dönüştürülmeleri, mümkün olmazsa başka yerlere nakledilmelerinin hedeflendiği, dava konusu kuralla, belirli bir proje dâhilinde bütünlüklü olarak yürütülmesi gereken bu uygulamalar sırasında projeye aykırı yapılaşma yapılmasını engellemek için geçici olarak uygulamaya konu alanlarda ve riskli yapıların bulunduğu taşınmazlarda imar ve yapılaşma işlemlerinin geçici olarak durdurulduğu anlaşılmaktadır. Böyle bir amacın, “kamu yararı” taşıdığı açıktır. Nitekim Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi de (AİHM), şehir planlarının uygulanması bakımından inşaat yasağı konulmasında kamu yararı bulunduğunu kabul etmektedir (ELIA S.r.l./İtalya, 1.8.2001, B. No: 37710/97, § 77). Bununla birlikte kuralın kamu yararı amacı taşıması, Anayasa’ya uygunluk bakımından yeterli olmayıp kuralla getirilen sınırlamanın ölçüsüz olmaması, ulaşılmak istenen kamu yararı ile bireyin mülkiyet hakkı arasında adil bir dengeyi bozmaması da gerekir. Anayasa Mahkemesinin kimi kararlarında, uzun süren imar yasaklarının ölçüsüz olduğu ve mülkiyet hakkını ihlal ettiği sonucuna varılmıştır. AİHM içtihatlarında da, birey üzerine aşırı yük yüklenip yüklenmediği, bunun sonucu olarak kamu yararı ile bireyin mülkiyet hakkı arasında adil dengenin sağlanıp sağlanmadığı incelenirken, imar yasaklarının uzun süre devam etmesi ve yasağın süresinin belirsiz olması dikkate alınan hususlar arasında yer almaktadır (Sporrong ve Lönnroth/İsveç, 23.10.1982, B. No: 7151/75, § 73-74; ELIA S.r.l./İtalya, § 82, 83). Kuralda, imar ve yapılaşma yasağının, “Kanun kapsamındaki proje ve uygulamalar süresince” devam edeceği belirtilmiştir. Bununla birlikte, Kanun’da, Kanun kapsamındaki proje ve uygulamaların azami süresini gösteren bir kurala yer verilmemiştir. Dolayısıyla, kural uyarınca uygulanacak imar yasağının süresinin öngörülebilir azami üst sınırı bulunmamaktadır. Bireyin üzerine aşırı yük yüklenmesine neden olabilecek bu durum, Anayasa’nın 13. maddesinde temel hakların sınırlandırılmasının ölçütleri arasında yer verilen “ölçülülük” ilkesine aykırılık oluşturabilecek ve böylece kamu yararı ile bireyin yararı arasında kurulması gereken dengeyi bozabilecek niteliktedir. Açıklanan nedenlerle, dava konusu kural Anayasa’nın 13. ve 35. maddelerine aykırıdır. İptali gerekir.” değerlendirmeleri yapılarak söz konusu hükümlerin iptaline karar verilmiştir. Kanun koyucu tarafından anılan Kanunda yeniden düzenleme yapılarak imar ve yapılaşma kısıtlamalarında süre iki yıl olarak belirlenmiştir. Bu çerçevede uyuşmazlık değerlendirildiğinde, herhangi bir bölgenin proje alanı ilan edilmesi o bölgedeki uygulamaların tamamen durdurulacağı anlamına gelmeyeceği, bu şekilde bir değerlendirmenin mülkiyet hakkını ihlal edeceği, kamusal yarar ile bireysel menfaat arasında denge gözetilmesi gerektiği, imar ve yapılaşmaya yönelik olarak dahi Anayasa Mahkemesince de belirtildiği üzere sınırlamanın süreli olması gerektiği, uyuşmazlıkta ise taşınmazın sanayi bölgesi içerisinde olduğunun belirtildiği, yapı ruhsatı ya da yapı kullanma izin belgesi bulunup bulunmadığının tespit edilemediği mevcut yapıya yönelik olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenmesinin talep edildiği göz önüne alındığında, gecekondu önleme bölgesi ilan edilmesinin işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenmesine engel teşkil etmeyeceği açıktır. Diğer taraftan, gecekondu önleme bölgesi ilan edilen alanda acele kamulaştırma yapılması yolunda karar alındığı ifade edilmesine rağmen uyuşmazlığa konu taşınmaza yönelik olarak kamulaştırma yapılıp yapılmadığı, el koyma davası açılıp açılmadığı, imar planlarında hangi fonksiyonda kaldığı hususları dava dosyasından tespit edilmemektedir. Dava konusu işleme gerekçe alınan mahalli çevre kurulu kararına yönelik olarak ise, anılan kararda, insan ve çevre sağlığına olumsuz etkileri bulunan deri fabrikaları, boyahaneler ve yün yıkama işletmelerinin faaliyetlerinin engellenerek organize sanayi bölgesine taşınmasının öngörüldüğü, uyuşmazlığa konu faaliyetin iplik imalatı olarak nitelendirildiği, anılan faaliyetin boyahane ya da yün yıkama işletmesi kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceğinin dava dosyasından belirlenemediği, davalı idarece insan ve çevre sağlığına olumsuz etkileri bulunduğu yolunda herhangi bir tespit yapılmadığı görülmektedir. Bu durumda, gecekondu önleme bölgesi ilanının işyerlerine yönelik faaliyetlerin durdurulması anlamına gelmeyeceği, taşınmaza yönelik olarak kamulaştırma yapılıp yapılmadığının belirlenmesi gerektiği, dava dosyasından taşınmazına yönelik olarak yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi düzenlenip düzenlenmediği, taşınmazın imar planlarında hangi kullanıma ayrıldığı hususlarının tespit edilemediği, diğer taraftan söz konusu işletmenin mahalli çevre kurulu kararında belirtilen işletmeler kapsamında olup olmadığının, insan ve çevre sağlığına zarar verip vermediğinin konusunda uzman kişilerle mahallinde yaptırılacak keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenecek rapor uyarınca değerlendirilmesi gerektiği görüldüğünden, bu aşamada eksik inceleme sonucunda davanın reddi yolunda verilen Mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamıştır. Açıklanan nedenlerle; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca davacının temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının BOZULMASINA, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine, 2577 sayılı Kanunun 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde Danıştay’da kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 20/04/2016 tarihinde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 13. Dairesi E: 2020/295 K: 2020/1522 T: 22.6.2020 Danıştay 9. Dairesi E: 2020/5969 K: 2021/2353 T: 31.03.2021 Danıştay 6. Dairesi E: 2021/10934 K: 2022/1151 T: 8.2.2022 Danıştay 9. Dairesi E: 2020/355 K: 2021/2187 T: 23.3.2021 Danıştay 9. Dairesi E: 2020/5969 K: 2021/2353 T: 31.03.2021 Dava konusu tapu harcının, riskli yapı niteliği taşıyan taşınmazların yıkılarak 6306 sayılı Kanun kapsamında yeniden inşası sonrasında oluşan bağımsız bölümün ilk satışına ilişkin olduğu, kentsel dönüşüm uygulamasının, 6306 sayılı Kanun’un amacını gerçekleştirmeye yönelik olduğu, uygulama sonrasında inşa edilen konutların üçüncü kişilere ilk satış işlemlerinin de bu Kanun kapsamında değerlendirilmesi suretiyle, anılan Kanun’un 7. maddesinin 9. fıkrası uyarınca vergi ve harçtan istisna olduğu İSTEMİN KONUSU: Kahramanmaraş Vergi Mahkemesinin 13/11/2019 tarih ve E: 2019/397, K;2019/601 sayılı kararının kanun yararına temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. YARGILAMA SÜRECİ: Dava konusu istem: Davacı tarafından, riskli yapı niteliği bulunan ve 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında inşa edilen bağımsız bölümün satışı sırasında ödenen tapu harcının iadesi istemiyle yapılan düzeltme şikayet başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali ve ödenen tutarın ödeme tarihinden itibaren yasal faiziyle iadesi istemiyle dava açılmıştır. Kanun yararına temyiz edilen kararın özeti: Kahramanmaraş Vergi Mahkemesince, 213 sayılı Kanun’a göre düzeltme yolunun, vergiye ilişkin hesaplarda, matrah ve miktar hatası bulunması yahut mükerrer vergi istenmesi şeklinde, vergilendirmede ise mükellefin şahsında, mükellefiyette, verginin mevzuunda ve döneminde yapılmış hataların varlığı halinde izlenebilecek bir idari başvuru yolu olduğu, idareden düzeltilmesi talep edilebilecek vergi hatalarının, kendisinden düzeltme isteminde bulunulan idari makamın veya uyuşmazlık halinde yargı yerinin, 213 sayılı Kanun’un 3. maddesinde öngörülen yorum tekniklerine başvurmadan, ilk bakışta anlayabileceği açıklıktaki vergilendirme yanlışlıkları olduğu, uyuşmazlığın, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun uyarınca riskli yapı olarak belirlenen ilk yapının yıkımı sonrası inşa edilen yeni yapıda bulunan bağımsız bölümlerin ilk satım işleminin, anılan Kanun kapsamında tapu harcından istisna olup olmayacağı hususuna ilişkin olduğu, uyuşmazlığın çözümünün ise tapu harcına dayanak teşkil eden işlemde istisna hükümlerinin uygulanıp uygulanmayacağı hususunun, gerek 6306 sayılı Kanun gerek bu Kanun’a dayanılarak çıkarılan Yönetmelik hükümlerinin hukuken yorumlanmasına bağlı olduğu, davacı iddiaları ve bu iddialar çerçevesinde ortaya çıkan uyuşmazlığın, herhangi bir kuşku ya da hukuki tartışmaya meydan bırakmayacak şekilde nitelendirilebilecek açık bir vergi hatası kapsamında olmadığı, davanın esasını oluşturan iddiaların vergilendirme işlemine karşı süresinde açılacak idari davada incelenebilecek hukuki bir ihtilaf niteliğinde olması nedeniyle, uyuşmazlığın, düzeltme ve şikayet kapsamında değerlendirilemeyeceği, benzer nitelikteki uyuşmazlıklara ilişkin Bölge İdare Mahkemelerince verilen nihai kararlarda da farklılık bulunduğu, bu görüş ve yorum farklılığının dahi, uyuşmazlığın hukuki ihtilaf niteliğinde olduğuna karine teşkil ettiği, bu durumda, 6306 sayılı Kanun uyarınca inşa edilen binanın bağımsız bölümünün satışı esnasında tahsil edilen tapu harcının iadesi istemiyle yapılan düzeltme başvurusunun reddi üzerine, davalı idareye yapılan şikayet başvurusunun zımnen reddine dair işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine, kesin olarak karar verilmiştir. Danıştay Başsavcılığı tarafından, 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu’nun 51. maddesi hükmü uyarınca, Mahkeme kararının kanun yararına bozulması istenilmektedir. DANIŞTAY BAŞSAVCISI  ‘IN DÜŞÜNCESİ: Davacı tarafından, 6308 Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun uyarınca Kahramanmaraş İli, A3 Mahallesi, 1138 parsel numaralı taşınmaz üzerine inşa edilen binanın A Blok 14 numaralı bağımsız bölümünün üçüncü kişilere satışı sırasında ödenen tapu harcının iadesi istemiyle yapılan düzeltme ve şikayet başvurusunun reddi yolundaki işlemin iptali ile tapu harcının yasal faiziyle birlikte iadesi istemiyle açılan davayı; uyuşmazlığın 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun uyarınca riskli olarak belirlenen yapının yıkımı sonrası inşa edilen yapıda bulunan bağımsız bölümün ilk satış işleminin anılan kanun kapsamında tapu harandan istisna tutulup tutulmayacağı hususuna ilişkin olduğu, çözümünün ise; gerek 6306 sayılı Kanunun, gerekse bu kanunu dayanılarak yayımlanan Yönetmelik hükümlerinin yorumlanmasına bağlı olduğu ve açık bir vergilendirme hatası kapsamına girmediği, öne sürülen iddiaların vergilendirme işlemine karşı süresinde açılacak bir davada incelenebilecek hukuki bir ihtilaf olması nedeniyle, düzeltme ve şikayet kapsamında değerlendirilemeyeceği gerekçesiyle reddeden, Kahramanmaraş Vergi Mahkemesinin 13/11/2019 gün E: 2019/397, K: 2019/601 sayılı kararının; hukuka aykırı olduğu öne sürülerek davacı vekili tarafından kanun yararına temyiz edilmesi istemiyle Danıştay Başsavcılığına yapılan başvuru üzerine konu incelendi: 492 sayılı Harçlar Kanunun ’’Mevzuu” başlıklı 57’inei maddesinde; tapu ve kadastro işlemlerinden bu Kanuna bağlı (4) sayılı Tarifenin 20 (a) fıkrasında da, gayrimenkulların ivaz karşılığında devir ve iktisabında gayrimenkulün beyan edilen devir ve iktisap bedelinden az olmamak üzere emlak vergisi değeri üzerinden devir eden ve devir olan için ayrı ayrı nispi harç ödeneceği hükme bağlanmıştır, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun Vinci maddesinde; bu Kanunun amacının, afet riski altındaki alanlar ite bu alanlar dışındaki riskli yapıların bulunduğu arsa ve arazilerde, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere iyileştirme, tasfiye ve yenilemelere dair usul ve esasları belirlemek olduğu hükme bağlanmış, aynı Kanunun 7’nci maddesinin 9’uncu fıkrasının uyuşmazlık döneminde yürürlükte bulunan halinde ise; bu Kanun uyarınca yapılacak olan işlem sözleşme, devir ve tesciller ile uygulamaların, noter harcı, tapu harcı, belediyelerce alınan harçlar, damga vergisi, veraset ve intikal vergisi, döner sermaye ücreti ve diğer ücretlerden; kullandırılan krediler sebebiyle lehe alınacak paraların ise banka ve sigorta muameleleri vergisinden müstesna olacağı hükmüne yer verilmiştir. 213 sayılı Vergi Usu! Kanonunun 116’ıncı maddesinde; vergiye ilişkin hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınmasının vergi hatası olduğu, vergilendirme hatalarını düzenleyen 118’inci maddesinin 3’üncü fıkrasında da; açık olarak vergi mevzuuna girmeyen veya vergiden müstesna bulunan gelir, servet, madde, kıymet, evrak ve işlemler üzerinden vergi istenmesi veya alınmasının mevzuda hata olduğu hükme bağlanmıştır. Yukarıda yazılı yasa hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; ivaz karşılığında devir ve iktisabı tapu harcına tabi olan gayrimenkullerin 6308 sayılı Kanun uyarınca yapılacak devir ve tescillerinin vergi ve harçtan müstesna olduğu, vergiden istisna olan işlemlerden vergi alınmasının da mevzuda hata kapsamına girdiğinin kabulü gerekmektedir. Davaya konu edilen tapu harcının, riskli yapı niteliğindeki taşınmazın yıkılarak 6306 sayılı Kanun kapsamında yeniden inşası sonrasında oluşan bağımsız bölümünün ilk satışına ilişkin olduğu, kentsel dönüşüm uygulamasının; 6306 sayılı Kanunun yukarıda sözü edilen amacının gerçekleştirmeye yönelik olması nedeniyle, uygulama sonrasında inşa edilen konutların üçüncü kişilere ilk satış işlemlerinin de bu Kanun kapsamında değerlendirilmesi gerektiği ve anılan Kanunun 7’nci maddesinin 9’uncu fıkrası uyarınca vergi ve harçtan müstesna olduğu sonucuna varılmıştır. Diğer taraftan, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 15/06/2012 tarihli, 28324 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak, aynı tarihte yürürlüğe giren 6322 sayılı Kanunla yeniden düzenlenen 112‘nci maddesinin dördüncü fıkrasında; fazla veya yersiz olarak tahsil edilen vergilerin, fazla veya yersiz tahsilatın mükelleften kaynaklanması halinde düzeltmeye dair müracaat tarihi, diğer hallerde verginin tahsili tarihinden düzeltme fişinin mükellefe tebliğ ediği tarihe kadar geçen süre için aynı dönemde 6183 sayılı Kanuna göre belirlenen tecil faizi oranında hesaplanan faiz ile birlikte, 120’nci madde hükümlerine göre mükellefe red ve iade edileceği, aynı Kanunun Geçici 29’uncu maddesinde de; bu Kanunun 112’nci maddesinin (4) numaralı fıkrasının, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra fazla veya yersiz olarak tahsil edilen vergilerin iadesine uygulanacağı hükmü yer almıştır. Olayda, davacı tarafından satışı yapılan taşınmaza ilişkin olarak 03/10/2016 tarihinde ödenen tapu harcının kapsamında olması nedeniyle, yersiz olarak tahsil edilen harç tutarının 213 sayılı Kanunun 112‘nci maddesinin 4’üncü fıkrası uyarınca tecil faiziyle birlikte ödenmesi gerekmektedir. Bu durumda, davaya konu edilen taşınmaz satışına ilişkin olarak ödenen tapu harcı istisna kapsamında olduğundan, vergiden istisna olan işlemlerden vergi alınmasının da mevzuda hata kapsamında değerlendirilmesi gerektiğinden, davanın bu gerekçeyle kabulü ile tahsil edilen harcın, 213 sayılı Kanunun 112 nci maddesinin 4’üncü fıkrası uyarınca tecil faiziyle birlikte iadesi gerekirken, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu kapsamında kabul edebilecek bir vergi hatası bulunmadığı gerekçesiyle, davanın reddine yönelik olarak verilen mahkeme kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle; aksi yolda verilen ve hukuka aykırı olduğu sonucuna varılan Kahramanmaraş Vergi Mahkemesinin 13/12/2019 gün E: 2019/397, K: 2019/601 sayılı kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51’inci maddesi uyarınca kanun yararına temyiz edilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir. DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ  ‘IN DÜŞÜNCESİ: 6308 sayılı Kanun’un 7. maddesinin 9. fıkrasının uyuşmazlık tarihinde yürürlükte bulunan halinde yer verilen düzenleme uyarınca, Kanun kapsamında yapılacak devir ve tescillerin vergi ve harçtan istisna olması nedeniyle, söz konusu işlemlerden vergi alınması durumu mevzuda hata kapsamında değerlendirileceğinden ve dava konusu taşınmazın satışına ilişkin ödenen tapu harcının da istisna kapsamında olması itibarıyla olayda vergi hatası bulunduğu anlaşıldığından, temyiz isteminin kabulü gerekeceği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü: İNCELEME VE GEREKÇE MADDİ OLAY: Davacı tarafından, riskli yapı niteliği bulunan ve 6306 sayılı Kanun kapsamında inşa edilen bağımsız bölümün üçüncü kişiye satışı sırasında ödenen tapu harcının iadesi istemiyle yapılan düzeltme şikayet başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali ve ödenen tutarın ödeme tarihinden itibaren yasal faiziyle iadesi istemiyle dava açılmıştır. İLGİLİ MEVZUAT: 492 sayılı Harçlar Ksnunu’nun 57. maddesinde, tapu ve kadastro işlemlerinden bu Kanun’a bağlı (4) sayılı Tarife’de yazılı olanların tapu ve kadastro harçlarına tabi olacağı, (4) sayılı Tarife’nin 20 (a) fıkrasında ise, gayrimenkullerin ivaz karşılığında devir ve iktisabında, gayrimenkulun beyan edilen devir ve iktisap bedelinden az olmamak üzere, emlak vergisi değeri üzerinden nispi harç ödeneceği hüküm altına alınmıştır. 16/05/2012 tarihinde yürürlüğe giren 6306 sayılı Kanun’un 1. maddesinde, bu Kanun’un amacının, afet riski altındaki alanlar ile bu alanlar dışındaki riskli yapıların bulunduğu arsa ve arazilerde, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere iyileştirme, tasfiye ve yenilemelere dair usul ve esasları belirlemek olduğu belirtilmiştir. Kanun’un 7. maddesinin 9. fıkrasının uyuşmazlık tarihinde yürürlükte bulunan halinde ise; bu Kanun uyarınca yapılacak olan işlem, sözleşme, devir ve tesciller ile uygulamaların, noter harcı, tapu harcı, belediyelerce alınan harçlar, damga vergisi, veraset ve intikal vergisi, döner sermaye ücreti ve diğer ücretlerden; kullandırılan krediler sebebiyle lehe alınacak paraların ise banka ve sigorta muameleleri vergisinden müstesna olacağı ifade edilmiştir. Diğer yandan, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 116. maddesinde vergi hatasının, vergiye ilişkin hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden, haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınması olduğu belirtilmiş, vergilendirme hatalarını düzenleyen 118/3. maddesinde, açık olarak vergi mevzuuna girmeyen veya vergiden müstesna bulunan gelir, servet, madde, kıymet, evrak ve işlemler üzerinden vergi istenmesi veya alınmasının, mevzuda hata olduğu düzenlenmiştir. HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden, gayrimenkullerin ivaz karşılığında devir ve iktisabının tapu harana tabi olduğu, ancak 6306 sayılı Kanun uyarınca yapılacak devir ve tescillerin vergi ve harçtan istisna olduğu, vergiden istisna olan işlemlerden vergi alınmasının ise mevzuda hata olduğu ve dava konusu taşınmazın satışına ilişkin ödenen tapu harcının istisna kapsamında değerlendirilmesi halinde olayda vergi hatası bulunduğunun da kabulü gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır. Olayda; dava konusu tapu harcının, riskli yapı niteliği taşıyan taşınmazların yıkılarak 6306 sayılı Kanun kapsamında yeniden inşası sonrasında oluşan bağımsız bölümün ilk satışına ilişkin olduğu, kentsel dönüşüm uygulamasının, 6306 sayılı Kanun’un amacını gerçekleştirmeye yönelik olduğu, uygulama sonrasında inşa edilen konutların üçüncü kişilere ilk satış işlemlerinin de bu Kanun kapsamında değerlendirilmesi suretiyle, anılan Kanun’un 7. maddesinin 9. fıkrası uyarınca vergi ve harçtan istisna olduğu sonucuna varılmıştır. Bu durumda, dava konusu taşınmazın satışına ilişkin ödenen tapu harcı istisna kapsamında olduğundan ve vergiden istisna olan işlemlerden vergi alınması mevzuda hata olarak değerlendirildiğinden, davanın reddine yönelik Vergi Mahkemesi kararında hukuka uygunluk bulunmamaktadır, KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; Danıştay Başsavcılığının kanun yararına temyiz isteminin kabulüne, Kahramanmaraş Vergi Mahkemesinin 13/11/2019 tarih ve E: 2019/397, K: 2019/601 kararının, 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu’nun 51. maddesi uyarınca, hükmün sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, Kararın birer örneğinin taraflara ve Danıştay Başsavcılığına gönderilmesine ve bu kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasına, 31/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 9. Dairesi E: 2019/6710 K: 2021/1212 T: 23.2.2021 Danıştay 9. Dairesi E: 2020/355 K: 2021/2187 T: 23.3.2021 Danıştay 9. Dairesi E: 2021/3857 K: 2023/759 T: 15.3.2023 Danıştay 9. Dairesi E: 2021/4579 K: 2023/754 T: 15.3.2023 Danıştay 9. Dairesi E: 2020/6224 K: 2021/2347 T: 31.03.2021 Dava konusu tapu harcının, riskli yapı niteliği taşıyan taşınmazların yıkılarak 6306 sayılı Kanun kapsamında yeniden inşası sonrasında oluşan bağımsız bölümün ilk satışına ilişkin olduğu, kentsel dönüşüm uygulamasının, 6306 sayılı Kanun’un amacını gerçekleştirmeye yönelik olduğu, uygulama sonrasında inşa edilen konutların üçüncü kişilere ilk satış işlemlerinin de bu Kanun kapsamında değerlendirilmesi suretiyle, anılan Kanun’un 7. maddesinin 9. fıkrası uyarınca vergi ve harçtan istisna olduğu İSTEMİN KONUSU: Kırıkkale Vergi Mahkemesinin 13/07/2020 tarih ve E: 2020/75, K: 2020/95 sayılı kararının kanun yararına temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. YARGILAMA SÜRECİ: Dava konusu istem: Riskli yapı niteliği bulunan ve 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında inşa edilen binaya ait bağımsız bölümün, davacı tarafından satın alınması sırasında ödenen tapu harcının iadesi istemiyle yapılan düzeltme şikayet başvurusunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali ve ödenen tutarın iadesi istemiyle dava açılmıştır. Kanun yararına temyiz edilen kanarın özeti: Kırıkkale Vergi Mahkemesince, riskli yapı olarak ilan edilen taşınmazın, 6306 sayılı Kanun kapsamında dönüşüme tabi tutularak yenilendiği, yeni inşa edilen binada arsa sahiplerine ait olan bağımsız bölümün davacı tarafından satın alınması sırasında, davacı tarafından ödenen tapu harcının iadesi istemiyle yapılan düzeltme ve şikayet başvurusunun zımnen reddi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı, 6306 sayılı Kanun’un 1. maddesinde amacının, afet riski altındaki alanlar ile bu alanlar dışındaki riskli yapıların bulunduğu arsa ve arazilerde, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere iyileştirme, tasfiye ve yenilemelere dair usul ve esasları belirlemek olduğunun belirtildiği, dolayısıyla, “riskli yapı” olarak tespit edilen bir binanın yıkılarak yerine standartlara uygun yeni bir bina yapılması halinde, söz konusu riskli binanın yenilenmiş ve Kanun’da belirtilen amacın gerçekleşmiş olacağı, yani binanın yıkılarak yeni bir bina inşa edilmesi ve bağımsız bölümlerin ilgililer adına tapuda tescil edilmesi safhası da dahil olmak üzere, bu sürece kadarki tüm safhaların aynı Kanun’un 7. maddesinin 9. fıkrası kapsamında tapu harcından muaf olacağı, binanın yenilenmesinden sonraki aşamalarda üçüncü kişilerle yapılan işlemlerden (alım-satım işlemi) doğacak olan vergi, harç ve ücretler için ise aynı Kanun’un 7. maddesinin 9. fıkrası kapsamında istisna hükmünün uygulanamayacağı, aksi yorumun, bir kere riskli yapı olarak belirlenen bir yapının yıkılması sonucu yapılan yeni binanın tüm alım-satım ve diğer işlemler sebebiyle doğan vergi, harç ve bir kısım ücretlerden istisna olmasını gerektireceği, bu durumda, 6306 sayılı Kanun çerçevesinde yıkılıp yeniden yapılan yapıdaki bağımsız bölümlerden biri ya da birkaçının hak sahibi dışındaki üçüncü kişilere satılması işleminin, anılan Yasa’da belirtilen istisna kapsamındaki satış olarak değerlendirilmesinin mümkün olmadığı, tapu harcı hesaplanarak davacıdan tahsil edilmesinde ve söz konusu tapu harcının iptali istemiyle yapılan başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine, kesin olarak karar verilmiştir. Danıştay Başsavcılığı tarafından, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51. maddesi hükmü uyarınca, Mahkeme kararının kanun yararına bozulması istenilmektedir. DANIŞTAY BAŞSAVCISI  ’IN DÜŞÜNCESİ; Davacı tarafından, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında “riskli yapı” ilan edilen taşınmazın yıkılması üzerine yeniden inşa edilen taşınmazdan bir adet bağımsız bölümün hak sahiplerinden 03/01/2018 tarihinde satın alınması nedeniyle tahakkuk ettirilen ve tahsil edilen tapu harcının harçtan müstesna olduğu iddiasıyla iadesi istemiyle yapılan düzeltme şikayet başvurusunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali ve harç tutarının iadesi istemiyle açılan davanın reddi yolundaki verilen Kırıkkale Vergi Mahkemesinin 13/07/2020 gün ve E: 2020/75, K: 2020/95 sayılı kararının yürürlükteki hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek kanun yararına temyiz edilmesi üzerine konu incelendi: 492 sayılı Harçlar Kanununun 57. maddesinde tapu ve kadastro işlemlerinden bu Kanuna bağlı (4) sayılı tarifede yazılı olanların ve kadastro tapu ve harçlarına tabi olduğu,4 sayılı tarifenin 20/a fıkrasında ise, gayrimenkullerin ivaz karşılığında veya ölünceye kadar bakma akdine dayanarak yahut trampa hükümlerine göre devir ve iktisabında gayrimenkulün beyan edilen devir ve iktisap bedelinden az olmamak üzere emlak vergisi değeri üzerinden nispi harç ödeneceği düzenlenmiştir. 6306, sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un 1 ’inci maddesinde; kanunun amacının, afet riski altındaki alanlar ile bu alanlar dışındaki riskli yapıların bulunduğu arsa ve arazilerde, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere iyileştirme, tasfiye ve yenilemelere dair usul ve esasları belirlemek olduğu, “Dönüşüm Gelirleri” başlıklı 7’inci maddesinin 9’uncu fıkrasında; bu Kanun uyarınca yapılacak olan işlem, sözleşme, devir ve tesciller ite uygulamaların, noter harcı, tapu harcı, belediyelerce alınan harçlar, damga vergisi, veraset ve intikal vergisi, döner sermaye ücreti ve diğer ücretlerden; kullandırılan krediler sebebiyle lehe alınacak paraların ise banka ve sigorta muameleleri vergisinden müstesna olduğu kurala bağlanmıştır. İncelenen dosyadan; Kırıkkale İli  (…) Caddesi 1358 Ada 1 sayılı Parselde inşa edilmiş bulunan 3 katlı taşınmazın deprem güvenliğinin bulunmaması nedeniyle “riskli yapı” ilan edilerek yıkılması üzerine arsası üzerinde yeniden inşa edilen taşınmazda bulunan 5 numaralı bağımsız bölümün, dönüşüme uğrayan taşınmazın maliklerinden 03/01/2018 tarihinde satın alındığı, devir nedeniyle tahakkuk ettirilesi ve tahsil edilen tapu harcının iadesi istemiyle yapılan düzeltme şikayet başvurusunun reddedilmesi üzerine açılan davanın reddedildiği anlaşılmaktadır. 6306 sayılı Yasa uyarınca “riski yapı” olduğu tespit edilen binanın yıkılarak yerine standartlara uygun bina yapılması halinde; söz konusu riskli binanın yenilenmesi ile Kanunda belirtilen amaç gerçekleşmiş olacaktır. Bu itibarla “riski yapı” ilan edilerek yıkılan taşınmazın arsası üzerine yeni inşa edilen binada yer alan ve tapuda, hak sahibi malikler üzerine tescil edilen bağımsız bölümün, hak sahiplerince davacıya devri işleminin de ilk satış olduğu ve bu Kanun kapsamında değerlendirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu nedenle, Kanun kapsamında inşa edilen taşınmazda bulunan bağımsız bölümün devri nedeniyle alıcının ödediği tapu harcının iptali ve iadesi istemiyle yapılan düzeltme şikayet başvurusunun reddedilmesi yolunda kurulan vergi mahkemesi kararı hukuka uygun düşmemiştir. Açıklanan nedenlerle Kırıkkale Vergi Mahkemesinin 13/07/2020 gün ve E: 2020/75, K: 2020/95 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51 inci maddesi uyarınca kanun yararına temyiz edilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir. DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ  ‘IN DÜŞÜNCESİ: 6308 sayılı Kanun’un 7. maddesinin 9. fıkrasının uyuşmazlık tarihinde yürürlükte bulunan halinde yer verilen düzenleme uyarınca, Kanun kapsamında yapılacak devir ve tescillerin vergi ve harçtan istisna olması nedeniyle, söz konusu işlemlerden vergi alınması durumu mevzuda hata kapsamında değerlendirileceğinden ve dava konusu taşınmazın satışına ilişkin ödenen tapu harcının da istisna kapsamında olması itibarıyla olayda vergi hatası bulunduğu anlaşıldığından, temyiz isteminin kabulü gerekeceği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü: İNCELEMEYE GEREKÇE: MADDİ OLAY: Riskli yapı niteliği bulunan ve 6308 sayılı Kanun kapsamında inşa edilen binaya ait bağımsız bölümün, davacı tarafından satın alınması sırasında ödenen tapu harcının iadesi istemiyle yapılan düzeltme şikayet başvurusunun zımnen reddine İlişkin işlemin iptali ve ödenen tutarın iadesi istemiyle davanın açıldığı anlaşılmıştır. İLGİLİ MEVZUAT: 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 57. maddesinde, tapu ve kadastro işlemlerinden bu Kanun’a bağlı (4) sayılı Tarife’de yazılı olanların tapu ve kadastro harçlarına tabi olacağı, (4) sayılı Tarife’nin 20 (a) fıkrasında ise, gayrimenkullerin ivaz karşılığında devir ve iktisabında, gayrimenkulün beyan edilen devir ve iktisap bedelinden az olmamak üzere, emlak vergisi değeri üzerinden nispi harç ödeneceği hüküm altına alınmıştır. 16/05/2012 tarihinde yürürlüğe giren 6306 sayılı Kanun’un 1. maddesinde, bu Kanun’un amacının, afet riski altındaki alanlar ile bu alanlar dışındaki riskli yapıların bulunduğu arsa ve arazilerde, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere iyileştirme, tasfiye ve yenilemelere dair usul ve esasları belirlemek olduğu belirtilmiştir. Kanun’un 7. maddesinin 9. fıkrasının uyuşmazlık tarihinde yürürlükte bulunan halinde ise; bu Kanun uyarınca yapılacak olan işlem, sözleşme, devir ve tesciller ile uygulamaların, noter harcı, tapu harcı, belediyelerce alınan harçlar, damga vergisi, veraset ve intikal vergisi, döner sermaye ücreti ve diğer ücretlerden; kullandırılan krediler sebebiyle lehe alınacak paraların ise banka ve sigorta muameleleri vergisinden müstesna olacağı ifade edilmiştir. Diğer yandan, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 118. maddesinde vergi hatasının, vergiye İlişkin hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden, haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınması olduğu belirtilmiş, vergilendirme hatalarını düzenleyen 118/3. maddesinde, açık olarak vergi mevzuuna girmeyen veya vergiden müstesna bulunan gelir, servet, madde, kıymet, evrak ve işlemler üzerinden vergi istenmesi veya alınmasının, mevzuda hata olduğu düzenlenmiştir. HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden, gayrimenkullerin ivaz karşılığında devir ve iktisabının tapu harcına tabi olduğu, ancak 6306 sayılı Kanun uyarınca yapılacak devir ve tescilerin vergi ve harçtan istisna olduğu, vergiden istisna olan işlemlerden vergi alınmasının ise mevzuda hata olduğu ve dava konusu taşınmazın satışına ilişkin ödenen tapu harcının istisna kapsamında değerlendirilmesi hafinde olayda vergi hatası bulunduğunun da kabulü gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır. Olayda; dava konusu tapu harcının, riskli yapı niteliği taşıyan taşınmazların yıkılarak 6306 sayılı Kanun kapsamında yeniden inşası sonrasında oluşan bağımsız bölümün ilk satışına ilişkin olduğu, kentsel dönüşüm uygulamasının, 6306 sayılı Kanun’un amacını gerçekleştirmeye yönelik olduğu, uygulama sonrasında inşa edilen konutların üçüncü kişilere ilk satış işlemlerinin de bu Kanun kapsamında değerlendirilmesi suretiyle, anılan Kanun’un 7. maddesinin 9. fıkrası uyarınca vergi ve harçtan istisna olduğu sonucuna varılmıştır. Bu durumda, dava konusu taşınmazın satışına ilişkin ödenen tapu harcı istisna kapsamında olduğundan ve vergiden istisna olan işlemlerden vergi alınması mevzuda hata olarak değerlendirildiğinden, davanın reddine yönelik Vergi Mahkemesi kararında hukuka uygunluk bulunmamaktadır. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; Danıştay Başsavcılığının kanun yararına temyiz isteminin kabulüne, Kırıkkale Vergi Mahkemesinin 13/07/2020 tarih ve E: 2020/75, K: 2020/95 kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 51. maddesi uyarınca, hükmün sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, Kararın birer örneğinin taraflara ve Danıştay Başsavcılığına gönderilmesine ve bu kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasına, 31/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 9. Dairesi E: 2020/355 K: 2021/2187 T: 23.3.2021 Danıştay 9. Dairesi E: 2020/356 K: 2021/2188 T: 23.3.2021 Danıştay 9. Dairesi E: 2022/16 K: 2023/2005 T: 30.5.2023 Danıştay 9. Dairesi E: 2022/1547 K: 2023/1389 T: 12.4.2023 Danıştay VDDK E: 2022/2 K: 2022/7 T: 18.5.2022 Dönüşüm uygulamaları sonrasında inşa edilen yeni yapıların hak sahibi maliklerle müteahhitler tarafından üçüncü kişilere satışında harç istisnası uygulanması gerekmektedir. Ancak 6306 sayılı Kanun’un 7. maddesinin (9) numaralı fıkrasında 10/12/2018 tarihinde yürürlüğe giren 7153 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle harç istisnasının sınırları sözleşmenin tarafları yönünden daraltılmış olup harç istisnasına ilişkin olarak yukarıda varılan sonucun Kanun değişikliğinin yürürlüğe girdiği tarihten önceki tarihli satış sözleşmeleri açısından geçerli olduğunun kabulü gerekeceği açıktır. BÖLGE İDARE MAHKEMESİ KARARLARI ARASINDAKİ AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİ HAKKINDA KARAR I- AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNDE BULUNAN: Ankara Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulu II- İSTEMİN ÖZETİ: Ankara Bölge İdare Mahkemesi 4. Vergi Dava Dairesinin 30/09/2020 tarih ve E: 2020/544, K: 2020/935 sayılı karan ile İzmir Bölge İdare Mahkemesi 3. Vergi Dava Dairesinin 14/02/2017 tarih ve E: 2017/184, K: 2017/185; 14/02/2017 tarih ve E: 2017/185, K: 2017/186; 14/02/2017 tarih ve E: 2017/186, K: 2017/187 sayılı kararları ve İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 5. Vergi Dava Dairesinin 17/03/2020 tarih ve E: 2020/2185, K: 2020/247; 17/03/2020 tarih ve E: 2020/2205, K: 2020/2039 sayılı kararları arasındaki aykırılığın 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun’un 3/C maddesinin 4 numaralı fıkrasının (c) bendi uyarınca giderilmesi, istinaf yoluna başvurma hakkı bulunanın bu yöndeki istemini uygun gören Ankara Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulunun 12/11/2021 tarih ve E: 2021/81, K: 2021/81 sayılı kararıyla istenmiştir. III- MADDİ OLAY: Davacılar tarafından, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında riskli yapı ilan edilerek dönüşüme tabi tutulduktan sonra inşa edilen taşınmazın satışı aşamasında alıcı ve satıcı tarafından ödenen tapu harcının anılan Kanun kapsamında harçtan istisna olduğundan bahisle yapılan başvuruların reddine ilişkin işlemlerin iptali ve ödenen tutarın yasal faiziyle birlikte iadesi istemiyle davalar açılmıştır. IV- AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNE KONU BÖLGE İDARE MAHKEMESİ KARARLARI: A- Ankara Bölge İdare Mahkemesi 4. Vergi Dava Dairesinin E: 2020/544 sayılı dosyasına konu yargılama süreci: Dava konusu istemin özeti: Davacı tarafından, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında riskli yapı ilan edilerek dönüşüme tabi tutulduktan sonra 18/10/2017 tarihinde satın alınan taşınmazın iktisabı aşamasında ödenen tapu harcının anılan Kanun kapsamında harçtan istisna olduğundan bahisle yapılan düzeltme ve şikayet başvurusunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali ve ödenen tutarın ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte iadesi istemiyle dava açılmıştır. Ankara 6. Vergi Mahkemesinin 30/12/2019 tarih ve E: 2019/895, K: 2019/1418 sayılı kararı: 6306 sayılı Kanun’un 1, maddesinde tanımlanan amaç doğrultusunda, “riskli yapı” olarak tespit edilen bir binanın yıkılarak yerine standartlara uygun yeni bina yapılması halinde, söz konusu riskli bina yenilenmiş ve Kanun’da belirtilen amaç gerçekleşmiş olacaktır. Binanın anılan Kanun kapsamında dönüşüme tabi tutulmasından sonra inşa edilen konutların, malikleri adına yapılan ilk devir ve tescilinin tapu harcından müstesna olduğu açık ise de hak sahibi malik dışındaki kişilere satışı nedeniyle yapılacak işlemler ile düzenlenecek kağıtlara damga vergisi ve harç istisnası uygulanması “riskli yapı” olarak belirlenen yapının yıkılıp yerine yapılan yeni binadaki konutların süregelen tüm alım-satım ve diğer işlemler sebebiyle doğan vergi, harç ve bir kısım ücretlerden istisna olmasını gerektirmemektedir. Bu durumda, 6306 sayılı Kanun kapsamında yeniden inşa edilen gayrimenkulun hak sahibi ile müteahhit dışında kalan, üçüncü bir kişi konumundaki davacıya satılması işleminin 6306 sayılı Kanun ile getirilen istisnadan yararlanmasına olanak sağlamadığından, düzeltme ve şikayet başvurusunun reddine dair dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmemiştir. Mahkeme, bu gerekçeyle davayı reddetmiştir. Davacının istinaf istemini inceleyen Ankara Bölge İdare Mahkemesi 4. Vergi Dava Dairesinin 30/09/2020 tarih ve E: 2020/544, K;2020/935 sayılı kararı: Vergi Dava Dairesi, İstinaf istemine konu vergi mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu gerekçesiyle istemi reddetmiştir. B- İzmir Bölge İdare Mahkemesi 3. Vergi Dava Dairesinin kararları: İzmir Bölge İdare Mahkemesi 3. Vergi Dava Dairesinin E: 2017/184 sayılı dosyasına konu yargılama süreci Dava konusu istemin özeti: Davacı tarafından, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında riskli yapı ilan edilerek dönüşüme tabi tutulduktan sonra 15/03/2016 tarihinde satın alınan taşınmazın devri aşamasında ödenen tapu harcının anılan Kanun kapsamında harçtan istisna olduğundan bahisle iadesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali ve ödenen tutarın ödeme tarihinden itibaren işleyecek tecil faizi oranında hesaplanacak faiziyle birlikte iadesi istemiyle dava açılmıştır. İzmir 4. Vergi Mahkemesinin 30/11/2016 tarih ve E: 2016/805, K: 2016/1619 sayılı kararı: 6306 sayılı Kanun’un 7. maddesinde bu Kanun uyarınca yapılacak olan işlem, sözleşme, devir ve tesciller ile uygulamaların, noter harcı, tapu harcı, belediyelerce alınan harçlar, damga vergisi, veraset ve intikal vergisi, döner sermaye ücreti ve diğer ücretlerden; kullandırılan krediler sebebiyle lehe alınacak paraların ise banka ve sigorta muameleleri vergisinden müstesna olduğu hüküme bağlanmıştır. Ayrıca anılan Kanun’un uygulanmasına yönelik olarak düzenlenen 6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği’nin 16. maddesinin (9) numaralı fıkrasının (ç) bendinde 6306 sayılı Kanun kapsamında dönüşüme uğrayan binaların ilk satışının harçtan muaf olduğu hususu açıkça belirtilmiştir. Davacıya satış yapan şirketin dönüşümden önce taşınmaz üzerindeki gayrimenkulde pay sahibi olduğu, satışın yeniden inşa edilen gayrimenkulün davacı tarafından gerçekleştirilen ilk satış işlemi olduğu hususları dikkate alındığında davacıdan tapu harcı tahsil edilmesinde hukuka uygunluk bulunmamaktadır. Mahkeme bu gerekçeyle işlemi iptal etmiş; tahsil edilen tapu harcının ödeme tarihinden itibaren işleyecek tecil faizi ile birlikte davacıya iadesine karar vermiştir. Davalının istinaf istemini inceleyen İzmir Bölge İdare Mahkemesi 3. Vergi Dava Dairesinin 14/02/2017 tarih ve E: 2017/184, K: 2017/185 sayılı kararı: Vergi Dava Dairesi davalının uyuşmazlık konusu işlemin iptali yolundaki hüküm fıkrasına yönelik istinaf istemini reddetmiş; tahsil edilen tapu harcının ödeme tarihinden itibaren işleyecek tecil faizi ile birlikte davacıya iadesi yolundaki hüküm fıkrasına yöneltilen istinaf istemini kabul ederek kararın faize ilişkin hüküm fıkrasını kaldırmış, ödenen tapu harcının ödeme tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faizi ile birlikte davacıya iadesine karar vermiş; faiz isteminin yasal faizi aşan kısmını ise reddetmiştir. İzmir Bölge İdare Mahkemesi 3. Vergi Dava Dairesinin E: 2017/185 ve 186 sayılı dosyalarına konu yargılama süreçleri: Uyuşmazlığa konu taşınmazı satış yoluyla devreden davacı tarafından açılan davada verilen İzmir Bölge İdare Mahkemesi 3. Vergi Dava Dairesinin 14/02/2017 tarih ve E: 2017/185, K: 2017/186; 14/02/2017 tarih ve E2017/186, K: 2017/187 sayılı kararlarına konu maddi olay ve yargılama süreci yukarıda özetlenen İzmir Bölge İdare Mahkemesi 3. Vergi Dava Dairesinin E: 2017/184 sayılı dosyasına konu maddi olay ve yargılama süreci ile benzerlik arz etmektedir. C- İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 5. Vergi Dava Dairesinin kararlan: 1, İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 5. Vergi Dava Dairesinin E: 2020/2185 sayılı dosyasına konu yargılama süreci Dava konusu istemin özeti: Davacı tarafından, maliki olduğu 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında riskli yapı ilan edilerek dönüşüme tabi tutulduktan sonra 26/05/2016 tarihinde satılan taşınmazın devri aşamasında ödenen tapu harcının anılan Kanun kapsamında harçtan istisna olduğundan bahisle iadesi istemiyle yapılan düzeltme ve şikayet başvurusunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali ve ödenen tutarın başvuru tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte iadesi istemiyle dava açılmıştır. İstanbul 1. Vergi Mahkemesinin 27/11/2019 tarih ve E: 2019/1474, K: 2019/2191 sayılı kararı: 6306 sayılı Kanun’un 7. maddesinde bu Kanun uyarınca yapılacak olan işlem, sözleşme, devir ve tesciller ile uygulamaların, noter harcı, tapu harcı, belediyelerce alman harçlar, damga vergisi, veraset ve intikal vergisi, döner sermaye ücreti ve diğer ücretlerden; kullandırılan krediler sebebiyle lehe alınacak paraların ise banka ve sigorta muameleleri vergisinden müstesna olduğu hükme bağlanmıştır. Ayrıca anılan Kanun’un uygulanmasına yönelik olarak düzenlenen 6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği’nin 16. maddesinin (9) numaralı fıkrasının (ç) bendinde 6306 sayılı Kanun kapsamında dönüşüme uğrayan binaların ilk satışının harçtan muaf olduğu hususu açıkça belirtilmiştir. Uyuşmazlığa konu satışın yeniden inşa edilen gayrimenkulün davacı tarafından gerçekleştirilen ilk satış işlemi olduğu ve davalı tarafından aksi yönde bir iddia ileri sürülmediği dikkate alındığında davacıdan tapu harcı tahsil edilmesinde hukuka uygunluk bulunmamaktadır. Mahkeme bu gerekçeyle işlemi iptal etmiş; tahsil edilen tapu harcının başvuru tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi İle birlikte davacıya iadesine karar vermiştir. Davalının istinaf istemini inceleyen İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 6. Vergi Dava Dairesinin 17/03/2020 tarih ve E: 2020/2185, K: 2020/2047 sayılı kararı: Vergi Dava Dairesi, istinaf istemine konu vergi mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu gerekçesiyle istemi reddetmiştir. İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 5. Vergi Dava Dairesinin E.2020/2205 sayılı dosyasına konu yargılama süreci: İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 5. Vergi Dava Dairesinin 17/03/2020 tarih ve E: 2020/2205, K: 2020/2039 sayılı kararına konu maddi olay ve yargılama süreci yukarıda özetlenen İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 5. Vergi Dava Dairesinin E: 2020/2185 sayılı dosyasına konu maddi olay ve yargılama süreci ile benzerlik arz etmektedir. ANKARA BÖLGE İDARE MAHKEMESİ BAŞKANLAR KURULUNUN GÖRÜŞÜ: 6306 Sayılı Kanun’un “Dönüşüm gelirleri” başlıklı 7. maddesinin (9) numaralı fıkrasının 10/12/2018 tarihli değişiklikten önceki halinde sadece riskli yapı yerine yapılan taşınmazların yapımının tamamlanmasına kadar olan işlemlerin Kanun’da öngörülen istisnadan yararlanabilecekleri hususunda açık bir ifade bulunmadığından, bu Kanun kapsamındaki taşınmazların üretimi aşamasında yapıyla hukuki bağı olanların bağı olmayan üçüncü kişilere devri halinde devir işlemlerinin de istisna kapsamında olduğunun Kanun’un amacıyla çelişmediği kabul edilebilecektir. Ancak 10/12/2018 tarihli değişiklikle, yoruma yer bırakmayacak şekilde kimler tarafından gerçekleştirilecek harici devirlerin istisna kapsamında olduğu sayma usulüyle belirlenmiştir. Dolayısıyla anılan değişiklik öncesi istisnanın sınırı haricen gerçekleştirilen devir işlemleri bakımından yoruma muhtaçtır. Bu bakımdan, yükleniciler tarafından 10/12/2018 tarihinden önce gerçekleştirilen taşınmaz devirleriyle ilgili tapu harcı işlemlerine karşı süresinde açılabilecek idari davada incelenebilecek iddiaların 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 122 ve 124. maddelerinde vergi hataları için öngörülen idari başvuru yolu izlenerek tesis ettirilen işleme karşı açılan idari davada incelenmesine olanak bulunmadığından, Ankara Bölge İdare Mahkemesi 4. Vergi Dava Dairesi kararı ile aksi yöndeki İzmir Bölge İdare Mahkemesi 3. Vergi Dava Dairesi ve İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 5. Vergi Dava Dairesi kararları arasında aykırılığın bulunduğunun kabulü gerekmektedir. Başkanlar Kurulu bu gerekçeyle aykırılığın Ankara Bölge İdare Mahkemesi 4. Vergi Dava Dairesinin 30/09/2020 tarih ve E: 2020/544, K: 2020/935 sayılı kararı doğrultusunda giderilmesi yönünde görüş bildirilmesine oybirliğiyle karar vermiştir. VI-İNCELEME VE GEREKÇE İLGİLİ MEVZUAT: 1- 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, idare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun’un 18/06/2014 tarih ve 6545 sayılı Kanun’un 6. maddesiyle eklenen 3/C maddesinin (4) numaralı fıkrasının (c) işaretli bendinde, bölge idare mahkemesi başkanlar kurulunun, benzer olaylarda, bölge idare mahkemesi dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında veya farklı bölge idare mahkemeleri dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında aykırılık veya uyuşmazlık bulunması hâlinde; resen veya ilgili bölge idare mahkemesi dairelerinin ya da istinaf yoluna başvurma hakkı bulunanların bu aykırılığın veya uyuşmazlığın giderilmesini gerekçeli olarak istemeleri üzerine, istemin uygun görülmesi halinde kendi görüşlerini de ekleyerek Danıştaydan bu konuda karar verilmesini isteyebileceği hükme bağlanmıştır. 2- 16/05/2012 tarih ve 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un 1. maddesinde, Kanun’un amacının, afet riski altındaki alanlar ile bu alanlar dışındaki riskli yapıların bulunduğu arsa ve arazilerde, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere iyileştirme, tasfiye ve yenilemelere dair usul ve esasları belirlemek olduğu belirtilmiştir. Anılan Kanun’un 7. maddesinin (9) numaralı fıkrasının 29/11/2018 tarih ve 7153 sayılı Kanun’la değiştirilmeden önceki halinde, bu Kanun uyarınca yapılacak olan işlem, sözleşme, devir ve tesciller ile uygulamaların, noter harcı, tapu harcı, belediyelerce alınan harçlar, damga vergisi, veraset ve intikal vergisi, döner sermaye ücreti ve diğer ücretlerden; kullandırılan krediler sebebiyle lehe alınacak paraların ise banka ve sigorta muameleleri vergisinden müstesna olacağı düzenlemesine yer verilmiştir. 6306 sayılı Kanun’un 7. maddesinin (9) numaralı fıkrasında 10/12/2018 tarihinde yürürlüğe giren 7153 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle “Bu Kanun uyarınca yapılacak olan ve Bakanlık, TOKİ, F1 Bankası Anonim Şirketi, İdare ve dönüşüme konu yapıların inşası işini yüklenen müteahhit İle malik ve en az bir yıldır kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olarak riskli yapıyı kullanan gerçek kişiler veya özel hukuk tüzel kişilerinden birinin taraf olduğu; a) Bu Kanun kapsamındaki taşınmazların dönüşüme tabi tutulmadan önce ilk satışı, devri, tescili ve ipotek tesis edilmesi işlemleri ile bu Kanun kapsamında yapılacak uygulamalar neticesinde meydana gelen yeni yapıların malik, işi yüklenen müteahhit ve en az bir yıldır kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olarak riskli yapıyı kullanan gerçek kişiler veya özel hukuk tüzel kişilerine ilk satışı, devri, tescili ve ipotek tesis edilmesi işlemleri, b) Bu Kanun kapsamındaki bir yapıdan dolayı, bu Kanun kapsamındaki parsellerde veya alanlarda veya söz konusu parsel ve alanların dışındaki parsellerde yeni bir yapı yapılması ya da mevcut bir yapının satın alınması veya ipotek tesis edilmesi işlemleri, c) Kanun kapsamında yapılacak uygulamalar neticesinde meydana gelen yeni yapıların işi yüklenen müteahhit, Bakanlık, TOKİ, F1 Bankası Anonim Şirketi, İdare ve bunların iştirakleri tarafından gerçekleştirilecek ilk satışı, devri, tescili ve ipotek tesis edilmesi işlemleri, ile bu bentlerde belirtilen yapıların dönüşümüne ilişkin olarak Kanun uyarınca yapılacak diğer işlemler noter harcı, tapu harcı, belediyelerce alınan ücret ve harçlardan, veraset ve intikal vergisi, döner sermaye ücreti ve diğer ücretlerden, bu işlemler nedeniyle düzenlenecek kâğıtlar, resmî dairelerin mal ve hizmet alımlarına ilişkin ödemeler sebebiyle düzenlenen kâğıtlar da dahil olmak üzere damga vergisinden, bu Kanun kapsamındaki yapıların maliklerine ve malik olmasalar bile bu yapılarda kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olarak en az bir yıldır ikamet ettiği veya bunlarda işyeri bulunduğu tespit edilenlere bu amaçlarla kullandırılan krediler dolayısıyla lehe alınacak paralar, banka ve sigorta muameleleri vergisinden istisnadır. Bu Kanun kapsamındaki iş, işlem ve uygulamalar, Bakanlık, TOKİ, F1 Bankası Anonim Şirketi ve İdarenin, sermayesinin yarısından fazlasına sahip oldukları şirketleri tarafından yürütülüyor ise, bu şirketlerce yapılan iş, işlem ve uygulamalarda da bu fıkrada belirtilen vergi, harç ve ücret muafiyetleri uygulanır.” hükmü getirilmiştir. 3- 6306 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği’nîn 16. maddesine 02/07/2013 tarihinde eklenen 9. fıkranın (a) bendi ile Kanun kapsamında ilgili kurum (uygulama alanında dönüşüm projesi gerçekleştirecek olan Bakanlık, İdare, TOKİ) veya gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerince yapılacak olan işlem, sözleşme, devir ve tesciller ile uygulamaların noter harcı, tapu harcı, belediyelerce alınan harçlar, damga vergisi, veraset ve intikal vergisi, döner sermaye ücreti ve diğer ücretlerden muaf olacağı belirtilmiştir. Yine, anılan maddenin (ç/2) bendinde alınmaması gereken harç ve vergiler arasında Harçlar Kanunu’nun 57. maddesi uyarınca alınan tapu ve kadastro harçları da sayılmıştır. Anılan Yönetmeliğin 16. maddesinin (9) numaralı fıkrasına 25/07/2014 tarihinde eklenen (ç) bendi (diğer bendin teselsül ettirilmesi öngörülmüştür) ile ilgili kurum (uygulama alanında dönüşüm projesi gerçekleştirecek olan Bakanlık, İdare ve TOKİ) ile uygulama alanındaki yapıları malik olarak kullanan gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerince yapılan uygulama alanındaki yapıların dönüşüme tabi tutulmadan önce ilk satışı, devri ve tescili işlemleri ile Kanun kapsamında yapılacak uygulamalar neticesinde meydana gelen yeni yapıların ilk satışı, devri ve tescili işlemleri Kanun uyarınca yapıldığından, bu işlem ve uygulamalar ile uygulama alanındaki yapılarla ilgili olarak; noterler, tapu ve kadastro müdürlükleri, belediyeler ve diğer kurum ve kuruluşlar nezdinde Kanun uyarınca yapılan diğer işlemler hakkında (a) ve (b) bentlerinde belirtilen vergi, harç ve ücret muafiyetlerinin uygulanacağı belirtilmiştir. HUKUKİ DEĞERLENDİRME: A- Usul Yönünden: Aykırılığın giderilmesi istemine konu kararlar incelendiğinde, uyuşmazlık konusu işlemlerin Ankara Bölge İdare Mahkemesi 4. Vergi Dava Dairesinin ve İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 5. Vergi Dava Dairesinin kararlarına konu uyuşmazlıklarda davacılar tarafından, düzeltme ve şikayet başvurusu kapsamında tesis edilen işlemlerin iptali istenilmekte iken İzmir Bölge İdare Mahkemesi 3. Vergi Dava Dairesinin kararlarına konu uyuşmazlıklarda davacılar tarafından, 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu’nun 11. maddesi kapsamında yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemlerin iptali istenilmektedir. Her ne kadar farklı idari başvuru yollarına tabi uyuşmazlıklar söz konusu ise de sonuç itibarıyla 2576 sayılı Kanun’un aradığı anlamda “benzer maddi olaylardan kaynaklanan uyuşmazlıklarda, satış işleminin tapu harcından istisna olup olmadığı hususunda farklı yönde verilmiş olan kararlar arasındaki aykırılığın giderilmesi istemi bulunduğundan, bu durum işin esasının incelenmesine engel teşkil edecek nitelikte görülmemiştir, Öte yandan 2576 sayılı Kanun’un 3/C maddesinin (4) numaralı fıkrasının (c) işaretli bendinde bölge idare mahkemesi başkanlar kurulunun görüş ve gerekçesiyle sınırlı bir inceleme yapılması gerektiği yönünde bir hüküm bulunmadığından, işin esasının incelenmesinde başkanlar kurulunun görüşü dikkate alınmamıştır. B- Esas Yönünden: Bölge İdare Mahkemesi Vergi Dava Dairelerince kesin olarak verilen kararlar arasındaki aykırılık, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında riskli yapı ilan edilerek dönüşüme tabi tutulduktan sonra satılan/satm alınan taşınmazın iktisabı aşamasında ödenen tapu harcının anılan Kanun kapsamında harçtan istisna olup olmadığı hususuna ilişkindir. Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden, 6306 sayılı Kanun’un amacının riskli yapıların yıkılarak bu yapıların bulunduğu arsa, arazi ve alanlarda sağlıklı ve güvenli yaşama çevreleri oluşturmak olduğu; Kanun kapsamında yapılacak olan işlem, sözleşme, devir ve tescillerle ilgili vergi ve harç istisnası getirildiği anlaşılmaktadır, 6306 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin 16. maddesinin (9) numaralı fıkrasına 25/07/2014 tarihinde eklenen (ç) bendi ile de dönüşüm uygulaması öncesi yapılarla uygulama sonrasında meydana gelen yeni yapıların ilk satışı, devri ve tescili işlemlerine vergi ve harç muafiyetinin uygulanacağı belirtilmektedir. Bu kapsamda, vergi ve harç istisnasına ilişkin düzenlemenin amacının, riskli yapıların yıkılarak yerine standartlara uygun yeni binaların yapılmasını teşvik etmek, mükelleflere bir takım vergisel kolaylıklar sağlayarak motivasyon oluşturmak ve dönüşüm sürecini hızlandırmak olduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Kentsel dönüşümün en önemli uygulama alanlarından olan afet riski altındaki alanlarla, riskli yapıların dönüşüm sürecinde, anılan Kanun’un amacı da göz önünde bulundurularak vergi ve harç istisnasını daraltacak yorumlardan kaçınılmalıdır. Kaldı ki, 6306 sayılı Kanun’un 7. maddesinin (9) numaralı fıkrasında, Kanun kapsamında yapılacak olan işlem, sözleşme, devir ve tesciller ile uygulamalara ilişkin hiç bir sınırlama getirilmeden geniş bir istisna tanınmış olup Yönetmeliği’nin 16. maddesinin (9) numaralı fıkrasına 25/07/2014 tarihinde eklenen (ç) bendinde yer alan düzenleme ile de dönüşüm uygulamaları sonrasında meydana gelen yeni yapıların ilk satışı, devri ve tescili işlemlerinin de istisna kapsamında olduğu açıkça belirtilmiştir. Bu durumda, dönüşüm uygulamaları sonrasında inşa edilen yeni yapıların hak sahibi maliklerle müteahhitler tarafından üçüncü kişilere satışında harç istisnası uygulanması gerekmektedir. Ancak 6306 sayılı Kanun’un 7. maddesinin (9) numaralı fıkrasında 10/12/2018 tarihinde yürürlüğe giren 7153 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle harç istisnasının sınırları sözleşmenin tarafları yönünden daraltılmış olup harç istisnasına ilişkin olarak yukarıda varılan sonucun Kanun değişikliğinin yürürlüğe girdiği tarihten önceki tarihli satış sözleşmeleri açısından geçerli olduğunun kabulü gerekeceği açıktır. VII-SONUÇ: Açıklanan hukuksal nedenler ve gerekçeyle, anılan bölge idare mahkemeleri dava dairelerinin kararları arasındaki aykırılığın, 6306 sayılı Kanun’un 7. maddesinin (9) numaralı fıkrasında 10/12/2018 tarihinde yürürlüğe giren 7153 sayılı Kanunla yapılan değişiklik öncesi dönemde yapılan işlemler yönünden 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında riskli yapı ilan edilerek dönüşüme tabi tutulduktan sonra inşa edilen yeni taşınmazın satışı aşamasında alıcı ve satıcı tarafından ödenen tapu harcının anılan Kanun kapsamında harçtan istisna olduğu yönünde giderilmesine, 18/05/2022 tarihinde oyçokluğuyla kesin olarak karar verildi. X-KARŞI OY: 6306 sayılı Kanun’un 1. maddesindeki düzenleme karşısında, afet riski altındaki alanlar İle bu alanlar dışındaki riskli yapıların yıkılarak bunların bulunduğu arsa ve arazilerde fen ve sanat norm ve standartlarına uygun yeni bina yapılması halinde, Kanun’da öngörülen amaç gerçekleşmiş olacaktır. Dolayısıyla, riskli yapıların yıkılarak bunların bulunduğu arsa ve arazilerde inşa edilen yeni yapıların, malikler veya müteahhitler tarafından üçüncü kişilere satışı nedeniyle yapılacak işlemler ile düzenlenecek kağıtlara 6306 sayılı Kanun’un 7. maddesinin 7153 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki (9) numaralı fıkrası uyarınca harç istisnası uygulanmasının Kanun’un amacıyla bağdaştırılması mümkün değildir. Yeni yapıların müteahhit tarafından üçüncü kişilere ilk satış işlemlerinin harçtan istisna olduğu yolunda kural İçeren, 6306 sayılı Kanun’un 7. maddesinin (9) numaralı fıkrasının, 10/12/2018 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7153 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle eklenen (c) bendine ilişkin Çevre Komisyonu Raporunda, dönüşüm uygulamalarını teşvik etmek için yeni yapıların ilk satışlarında harç muafiyeti getirilmesine yönelik olarak fıkraya bent eklendiğinin belirtilmesi de kanun değişikliğinin, mevcut düzenlemeye açıklık getirme amacıyla değil, yeni bir istisna getirme amacıyla yapıldığını göstermektedir. Kaldı ki, 6306 sayılı Kanun’un 7. maddesinin 7153 sayılı Kanunla değişik (9) numaralı fıkrasında dahi yeni yapıların malik tarafından üçüncü kişilere ilk satış işlemlerine ilişkin istisna öngörülmemiştir. 6306 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmefiği’nin 16. maddesinin (9) numaralı fıkrasına 25/07/2014 tarihinde eklenen (ç) bendinde, yeni yapıların malikler tarafından üçüncü kişilere ilk satış işlemlerinin harçtan muaf olduğu belirtilmiş ise de normlar hiyerarşisine göre, idarece yürürlüğe konulan düzenleyici işlemlerin üst hukuk normlarına uygun olması gerekmekte olup normlar hiyerarşisinde daha üst konumda bulunan 6306 sayılı Kanun hükümleriyle getirilen istisnanın kapsamının anılan Yönetmelik hükmü ile genişletilmesinde vergilerin kanuniliği ilkesine ve hukuka uygunluk bulunmamaktadır. Dolayısıyla Kanun’a aykırı olan Yönetmelik hükmünün yargı merciileri tarafından dikkate alınması mümkün değildir. Açıklanan nedenlerle, bölge İdare mahkemeleri dava dairelerinin kararları arasındaki aykırılığın, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında riskli yapı ilan edilerek dönüşüme tabî tutulduktan sonra inşa edilen taşınmazın satışı aşamasında alıcı ve satıcı tarafından ödenen tapu harcının anılan Kanun kapsamında harçtan istisna olmadığı yönünde giderilmesi gerektiği oyuyla karara katılmıyoruz XX – KARŞI OY: Başvurunun konusunu; “yükleniciler tarafından 10/12/2018 tarihinden önce gerçekleştirilen taşınmaz devirleriyle ilgili tapu harcı işlemlerine karşı süresinde açılabilecek idari davada incelenebilecek iddiaların 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 122 ve 124. maddelerinde vergi hataları için öngörülen idari başvuru yolu izlenerek tesis ettirilen işleme karşı açılan idari davada incelenmesine olanak bulunmadığından, aykırılığın Ankara Bölge İdare Mahkemesi 4. Vergi Dava Dairesinin 30/09/2020 tarih ve E: 2020/544, K: 2020/935 sayılı kararı doğrultusunda giderilmesi“ istemi oluşturmaktadır. 2576 sayılı Kanun’un 18/06/2014 tarih ve 6545 sayılı Kanun’un 6. maddesiyle eklenen 3/C maddesinin (4) numaralı fıkrasının (c) işaretli bendinde, bölge idare mahkemesi başkanlar kurulunca, aykırılığın veya uyuşmazlığın giderilmesi isteminde bulunacakları konuların benzer nitelikte olması gerektiği açıkça belirtilmiştir. Aykırılığın giderilmesi istemine konu kararlar incelendiğinde, Ankara Bölge İdare Mahkemesi 4. Vergi Dava Dairesinin ve İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 5. Vergi Dava Dairesinin kararlarına konu uyuşmazlıkların konusunu, davacılar tarafından, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında riskli yapı ilan edilerek dönüşüme tabî tutulduktan sonra satılan taşınmazların devri aşamasında ödenen tapu harçlarının anılan Kanun kapsamında harçtan istisna olduğundan bahisle iadesi istemiyle yapılan düzeltme ve şikayet başvurularının reddine ilişkin işlemlerin iptali istemlerinin oluşturduğu, İzmir Bölge İdare Mahkemesi 3. Vergi Dava Dairesinin kararlarıyla sonuçlandırılan uyuşmazlıkta ise, davacılar tarafından, sözü edilen Kanun kapsamında riskli yapı ilan edilerek dönüşüme tabi tutulduktan sonra satın alınan taşınmazın devri aşamasında ödenen tapu harcının anılan Kanun kapsamında harçtan istisna olduğundan bahisle iadesi istemiyle dava açma süresi içinde yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin davaya konu edildiği anlaşılmaktadır. Dolayısıyla; 6545 sayılı Kanun’un 6. maddesiyle eklenen 3/C maddesinin (4) numaralı fıkrasının (c) işaretli bendinde açıkça hükme bağlanan “aykırılığın veya uyuşmazlığın giderilmesi istemine konu uyuşmazlıkların benzer nitelikte olması” kuralına aykırı olarak bîri düzeltme-şikayet kapsamında incelenmesinin mümkün olup olmadığının belirlenmesini gerektiren; diğeri ise, İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 11. maddesi kapsamında yapılan başvuru üzerine tesis edilen işlemlerden kaynaklanan olmak üzere farklı nitelikteki uyuşmazlıklarda verilen kararlar arasındaki aykırılığın giderilmesi isteminin bu yönüyle incelenmesine olanak bulunmamaktadır. Bu nedenle, işbu dosyada ileri sürülen aykırılığın, Ankara Bölge İdare Mahkemesi 4. Vergi Dava Dairesinin ve İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 5. Vergi Dava Dairesinin kararlarında değerlendirilen, yeniden inşa edilen gayrimenkulun hak sahibi ile müteahhit dışında kalan, üçüncü kişi konumundaki kişilere satılması işleminin 6306 sayılı Kanun ile getirilen istisnadan yararlanmasına olanak sağlayıp sağlamadığının, düzeltme-şikayet yoluyla açılan bir davada incelenip incelenmeyeceğinin belirlenmesi suretiyle giderilmesinin gerektiği, İzmir Bölge İdare Mahkemesi 3. Vergi Dairesi kararında ise diğer uyuşmazlıklardan farklı bîr işlem davaya konu edildiğinden giderme kararı kapsamı dışında tutulması gerektiği görüşüyle karara katılmıyoruz.   Benzer İçtihatlar: Danıştay İDDK E: 2014/3050 K: 2015/3200 T: 5.10.2015 Danıştay İDDK E: 2015/1444 K: 2016/2210 T: 25.5.2016 Danıştay İDDK E: 2016/3916 K: 2016/2715 T: 20.10.2016 Danıştay İDDK E: 2019/3268 K: 2020/33 T: 20.1.2020 Danıştay İDDK E: 2020/1607 K: 2020/2027 T: 2.11.2020 Alandaki konumu ve yapı sahiplerinin izni doğrultusunda belirlenen yapıların genel yapı stoğu içindeki yapı sınıflarını temsile elverişli olmadığı, söz konusu alana ilişkin detaylı zemin etüdü verisi bulunmadığı gibi yukarıda belirtilen bilimsel verileri içeren teknik incelemenin de yapılmadığı, dolayısıyla işlemin dayanağı teknik raporun yapıların can ve mal kaybına yol açma riski taşıdığını kanıtlayacak nitelikte olmadığı İSTEMİN KONUSU: Danıştay Altıncı Dairesinin 12/05/2020 tarih veE: 2019/20429, K: 2020/4140 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. YARGILAMA SÜRECİ: Dava konusu istem: İzmir İli, Kemalpaşa İlçesi,  (…) ve  (…) Mahalleleri sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un 2. maddesi uyarınca riskli alan ilan edilmesine ilişkin 08/03/2015 tarih ve 29289 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 23/02/2015 tarih ve 2015/7341 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının davacıya ait İzmir İli, Kemalpaşa İlçesi, A3, 136 ada, 4 parsel sayılı taşınmaza ilişkin kısmının iptali istenilmiştir. Daire kararının özeti: Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 24/06/2019 tarih ve E: 2019/801, K: 2019/3213 sayılı usuli bozma kararına uyularak verilen Danıştay Altıncı Dairesinin 12/05/2020 tarih veE: 2019/20429, K: 2020/4140 sayılı kararıyla; Davalı idareler tarafından, davacının sadece kendi parseli açısından menfaati olduğundan davanın sadece davacının kendi parseliyle sınırlı olarak görülmesi gerektiği, ayrıca davanın süre aşımı yönünden reddi gerektiği ileri sürülmüş ise de; uyuşmazlıkta, dava konusu Bakanlar Kurulu Kararının davacıya ait İzmir İli, Kemalpaşa İlçesi, A3, 136 ada, 4 parsel sayılı taşınmaza ilişkin kısmının iptalinin istendiği görüldüğünden ve ayrıca Dairelerinin davanın süre aşımı yönünden reddi yolundaki kararının, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca bozulduğu ve bozma kararına uyularak karar verildiğinden, davada süre aşımı bulunmadığısonucuna varılarak işin esasının incelenmesine geçildiği, Dava konusu işlemin dayanağını oluşturan gerekçe raporu ve teknik raporda; riskli ilan edilen alanın 1. derece deprem bölgesinde bulunduğu, 79,5 hektar büyüklüğünde olduğu, jeolojik-jeoteknik raporlarının bulunmadığı, alan sınırları içerisindeki  (…) Mahallesi 26/1 sokakta meydana gelen heyelan sonucu bu bölgenin afete maruz bölge ilan edildiği, üzerindeki yapıların 1999 yılından önce inşa edildiği ve yapı kalitesinin kötü olduğu, alanda 700 adet ruhsatlı, 800 adet ruhsatsız ve 600 adet imar planı sınırları dışında yapılaşmış olmak üzere toplam 2100 adet yapı bulunduğu, yapıların yapısal özelliklerine göre iyi, orta, kötü ve harabe olarak ve betonarme, yığma, ahşap ve prefabrik olarak sınıflandırmasının yapıldığı, 2 adet yığma, 13 adet betonarme yapıda yapılan incelemede, 2 adet yığma yapının taşıyıcı özelliği olmadığı, 9 adet betonarme yapıdan alınan karot dayanım sonuçlarının DBYBHY-2007 madde 5.2’de yer alan C20’den çok daha düşük değerlerde olduğu, 2 adet betonarme yapıdan alınan karot sonuçlarının belirtilen değerlere yakın ancak daha düşük olduğu, bu yapılardan 2 adetinden alınan karot sonuçlarının ise bu değerden yüksek olduğu, ancak bunların da mühendislik hizmeti almadığının belirlendiğinin belirtildiği, Danıştay Ondördüncü Dairesinin 08/02/2018 tarih ve E: 2017/2014 sayılı ara kararı üzerine; Kemalpaşa Belediyesi tarafından, söz konusu yapılara ilişkin 6306 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği ekinde bulunan hızlı değerlendirme formu ile değerlendirilme yapılmadığı, yapıların yapısal özelliklerine göre sınıflandırıldığı, analizleri yapılan 2 adet yığma ve 13 adet betonarme yapının alandaki konumu ve yapı sahiplerinin izni doğrultusunda belirlenerek anılan Yönetmeliğin riskli yapıların tespit ve itirazına ilişkin 7. maddesine göre değerlendirme yapıldığının bildirildiği, İzmir İli ve yakın çevresinin yüksek sismik aktiviteye sahip, hasar riski yüksek bir bölge olduğu, kent yapı dokusunun eski ve binaların ekonomik ömrünü tamamlamış olduğu belirtilmek suretiyle hazırlanan rapor dikkate alınarak dava konusu bölge riskli alan olarak ilan edilmiş ise de, binaların risk seviyeleri açısından sınıflandırmasının gerçekleştirilebilmesi için bütün binaların ilgili Yönetmeliğin ekinde yer alan hızlı değerlendirme formları ile değerlendirilmesi yapılarak, elde edilen sonuçların sınıflandırma amacıyla kullanılması, yığma ve betonarme yapıların istatistik olarak orantılı bir şekilde seçilmesi, örnekleme yoluyla tipik binalar seçilerek bu binaların ayrıntılı olarak incelenmesi sonucunda bir korelasyon çıkarılıp buna göre genel yapı stoğu riskinin belirlenmesi gerekirken, alandaki konumu ve yapı sahiplerinin izni doğrultusunda belirlenen yapıların genel yapı stoğu içindeki yapı sınıflarını temsile elverişli olmadığı, söz konusu alana ilişkin detaylı zemin etüdü verisi bulunmadığı gibi yukarıda belirtilen bilimsel verileri içeren teknik incelemenin de yapılmadığı, dolayısıyla işlemin dayanağı teknik raporun yapıların can ve mal kaybına yol açma riski taşıdığını kanıtlayacak nitelikte olmadığının anlaşıldığı, Bu nedenle, 6306 sayılı Kanun ve Uygulama Yönetmeliği’nin öngördüğü koşullarda detaylı bir teknik inceleme yapılmaksızın tesis edilen uyuşmazlığa konu alanın riskli alan ilan edilmesine ilişkin 23/02/2015 tarih ve 2015/7341 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının davacıya ait İzmir İli, Kemalpaşa İlçesi, A3, 136 ada, 4 parsel sayılı taşınmaza ilişkin kısmında hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle, anılan taşınmaz yönünden dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir. TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI: Davalı idareler tarafından, davanın süresinde olmadığı, 6306 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği’nin 5. maddesinde riskli alanların nasıl belirleneceğinin düzenlendiği, hazırlanması gereken teknik raporda alandaki yapıların tamamının riskli olup olmadığının tek tek incelenmesi ve bölgede ne oranda risk analizi yapılması gerektiğine dair bir hükme yer verilmediği, dava konusu Bakanlar Kurulu Kararının kamu yararı ve hizmet gerekleri dikkate alınarak, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un 2. maddesi ve ilgili Yönetmeliğe uygun olarak tesis edildiği, Daire kararının bozularak davanın reddine karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir. KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davacı tarafından, Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz istemlerinin reddi gerektiği savunulmaktadır. DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ  ‘IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz istemlerinin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden davalı idarelerin yürütmenin durdurulması istemleri hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 20/A maddesi uyarınca gereği görüşüldü: HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan; “a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması, b) Hukuka aykırı karar verilmesi, c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması” sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür. Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; Davalı idarelerin temyiz istemlerinin reddine, Dava konusu işlemin 136 ada, 4 parsel sayılı taşınmaz yönünden yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Danıştay Altıncı Dairesinin temyize konu 12/05/2020 tarih ve E: 2019/20429, K: 2020/4140 sayılı kararının ONANMASINA, Kesin olarak, 02/11/2020 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi. KARŞIOY X- 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un 1. maddesinde, bu Kanun’un amacının; afet riski altındaki alanlar ile bu alanlar dışındaki riskli yapıların bulunduğu arsa ve arazilerde, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere iyileştirme, tasfiye ve yenilemelere dair usul ve esasları belirlemek olduğu belirtilmiştir. Aynı Kanun’un 2. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde; “Riskli alan”, zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan, Bakanlık veya İdare tarafından Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının görüşü de alınarak belirlenen ve Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca kararlaştırılan alan olarak tanımlanmıştır. Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği’nin, “Riskli alanın tespiti” başlıklı 5. maddesinin 1. fıkrasında da, “Riskli alan; a) Alanın, zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıdığına dair teknik raporu, b) Alanda daha önceden meydana gelmiş afetler varsa, bunlara dair bilgileri, c) Alanın büyüklüğünü de içeren koordinatlı sınırlandırma haritasını, varsa uygulama imar planını, ç) Alanda bulunan kamuya ait taşınmazların listesini, d) Alanın uydu görüntüsünü veya ortofoto haritasını, e) Zemin yapısı sebebiyle riskli alan olarak tespit edilmek istenilmesi halinde yerbilimsel etüd raporunu, f) Alanın özelliğine göre Bakanlıkça istenecek sair bilgi ve belgeleri, ihtiva edecek şekilde hazırlanmış olan dosyaya istinaden ve Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir ve teklif olarak Bakanlar Kuruluna sunulur…”hükmüne yer verilmiştir. Dava konusu Bakanlar Kurulu Kararı 6306 sayılı Kanun’un 2. maddesi uyarınca alınmış olup, Kanun’un 2. maddesi, sadece zemin yapısı nedeniyle değil, üzerindeki yapılaşma nedeniyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan alanların da riskli alan ilan edilebileceğini düzenlemektedir. Dosyanın incelenmesinden; 6306 sayılı Kanun’un 2. maddesiuyarınca hazırlanan ve dava konusu işlemin dayanağını oluşturan gerekçe raporu ve teknik raporda, riskli ilan edilen alanın 1. derece deprem bölgesinde bulunduğu, 79,5 hektar büyüklüğünde olduğu, jeolojik-jeoteknik raporlarının bulunmadığı, alan sınırları içerisindeki  (…) Mahallesi 26/1 sokakta meydana gelen heyelan sonucu bu bölgenin afete maruz bölge ilan edildiği, üzerindeki yapıların 1999 yılından önce inşa edildiği ve yapı kalitesinin kötü olduğu, 700 adet ruhsatlı, 800 adet ruhsatsız ve 600 adet imar planı sınırları dışında yapılaşmış olmak üzere toplam 2100 adet yapı bulunduğu, yapıların yapısal özelliklerine göre iyi, orta, kötü ve harabe olarak ve betonarme, yığma, ahşap ve prefabrik olarak sınıflandırmasının yapıldığı, ulaşım bağlantıları açısından söz konusu yerleşim alanının kamu hizmetlerinin götürülmesi ve herhangi bir afet riski altında öncelikli müdahale yapılması açısından yetersiz olduğu, alanda bulunan 2 adet yığma, 13 adet betonarme yapıda yapılan incelemede, 2 adet yığma yapının taşıyıcı özelliği olmadığı, 9 adet betonarme yapıdan alınan karot dayanım sonuçlarının DBYBHY-2007 madde 5.2′ de yer alan C20’den çok daha düşük değerlerde olduğu, 2 adet betonarme yapıdan alınan karot sonuçlarının belirtilen değerlere yakın ancak daha düşük olduğu, bu yapılardan 2 adetinden alınan karot sonuçlarının ise bu değerden yüksek olduğu, ancak bunların da mühendislik hizmeti almadığı belirlenmek suretiyle, alanda bulunan yapıların olası bir depremde yıkılma ve hasar görme riskini taşıdığı ortaya konulmuştur. Öte yandan, davalı idarelerden Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından riskli alanın yerinde incelemesi için görevlendirilen teknik heyet tarafından 19-20/06/2020 tarihlerinde yerinde yapılan incelemeye ait Yurtiçi Görev Raporunda, teklif riskli alandaki yapılaşmaların genellikle aynı yapılaşma koşullarını gösteren bir veya iki katlı yığma tarzında yapılmış niteliksiz konutlardan oluştuğu, yapı kalitelerinin oldukça zayıf göründüğü tespitlerine yer verildiği anlaşılmaktadır. Anılan raporlarda, söz konusu alanda önemli seviyede deprem riski olduğu ve olası bir deprem sonrası bölgede can ve mal kaybı yaşanacağının tahmin edildiği belirtilmektedir. Ayrıca, dava konusu alanın sağlıksız ve afet riskine karşı güvensiz yapı stoğu barındırmasının yanı sıra, olası afet durumunda da kendi ve çevresi için erişilebilirlik sıkıntılarına sahip olduğu ve çevre fonksiyonlarıyla entegrasyon problemleri taşıdığıanlaşılmaktadır. Ayrıca, 30/10/2020 tarihinde İzmir’de meydana gelen 6,6 büyüklüğündeki depremin etkileri de göz önünde bulundurulduğunda, bölgede yaşanacak olası bir depremin, depremsellik açısından sağlam olmadığı çeşitli raporlarla ortaya konulan dava konusu alandaki yapı stoğunda meydana getireceği yıkım ve bu yıkımın neden olacağı can ve mal kaybının önlenebilmesi, alanda eskimiş ve depreme dayanıksız yapıların, yenilenme sürecine tabi tutulmalarını zorunlu kılmaktadır. Yukarıda belirtilen husular çerçevesinde, üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyandava konusu bölgenin riskli alan ilan edilmesine yönelik Bakanlar Kurulu Kararında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır. Açıklanan nedenlerle, temyiz istemlerinin kabulü ile temyize konu Daire kararının bozulması ve davanın reddine karar verilmesi gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.   Benzer İçtihatlar: Danıştay İDDK E: 2015/482 K: 2015/1446 T: 16.4.2015 Danıştay İDDK E: 2016/3553 K: 2016/3200 T: 1.12.2016 Danıştay İDDK E: 2019/496 K: 2021/977 T: 20.5.2021 Danıştay İDDK E: 2021/3808 K: 2022/130 T: 24.1.2022 Danıştay İDDK E: 2020/1908 K: 2020/2030 T: 2.11.2020 Dava konusu işlemin dayanağı teknik raporda; teklif riskli alanda yer alan yapıların %87,92’sinin imar mevzuatına aykırı veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilen yapılardan olduğu tespit edildiğinden, bu yapılarla etkileşim içerisinde bulunan 46 adet ruhsatlı yapının da, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere riskli alan sınırına dahil edildiği, riskli alan sınır tespitinin Kanun’un ek 1. maddesinde düzenlenen fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek, sağlık, eğitim ve ulaşım gibi kamu hizmetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak hükmüne uygun yapıldığı   İSTEMİN KONUSU: Danıştay Altıncı Dairesinin 07/07/2020 tarih ve E: 2019/2568, K: 2020/6788 sayılı kararının, davacılar tarafından vekalet ücreti yönünden, davalı idareler tarafından ise esas yönünden temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. YARGILAMA SÜRECİ: Dava konusu istem: Kocaeli İli, İzmit İlçesi,  (…) ve  (…) Mahalleleri sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un 2 ve ek-1. maddeleri uyarınca riskli alan ilan edilmesine ilişkin 11/12/2018 tarih ve 30622 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 10/12/2018 tarih ve 455 sayılıCumhurbaşkanı Kararının iptali istenilmiştir. Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 07/07/2020 tarih ve E: 2019/2568, K: 2020/6788 sayılı kararıyla; Uyuşmazlıkta;davacılardan  8,  0,  17,  4 ve  41 tarafından; dava konusu 10/12/2018 tarih ve 455 sayılıCumhurbaşkanı Kararının iptali istemiyle 07/01/2019 tarihli dilekçeyle Dairelerinin E: 2019/2567 sayılı dosyasında dava açıldığı ve bu davanın halen derdest olduğu, 08/01/2019 tarihli dilekçe ile açılan ve bakılmakta olan davanın ise anılan davacılar tarafından aynı işlemin iptali istemiyle açılan ikinci dava olduğu sonucuna varıldığından, isimleri belirtilen davacılar yönünden davanın derdestlik nedeniyle incelenmesine hukuken olanak bulunmadığı, Diğer yandan; davalı idareler tarafından, 16 davacının taşınmazlarının riskli alan ilan edilen bölge dışında olduğu, 21 davacının ise taşınmaz kayıtlarının olmadığı, dava konusu işlem ile kişisel, güncel ve meşru bir menfaat ilişkileri bulunmadığından, bu davacılara ilişkin olarak davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmesi gerektiği ileri sürülmüş ise de; davacılara ait listenin sunulmadığı, dosyadaki tapu kayıtları ve veraset ilamları ile Ulusal Yargı Ağı Portalı (UYAP) kayıtlarının incelenmesinden; davacılara ilişkin tapu kayıtları bulunduğu, ayrıca davacıların riskli alan ilan edilen bölgede ikamet ettikleri anlaşıldığından, davalı idarelerin bu iddiasının yerinde görülmediği, Ayrıca; dava konusu Cumhurbaşkanı Kararının 11/12/2018 tarih ve 30622 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmasından itibaren 30 günlük yasal süre içinde, 08/01/2019 tarihinde kayıtlara alınan dilekçe ile açılan davanın süresinde olduğusonucuna varıldığı, Uyuşmazlıkta, 6306 sayılı Kanun’un 2 ve ek-1. maddeleri uyarınca hazırlanan ve dava konusu işlemin dayanağını oluşturan gerekçe raporu ve teknik raporun incelenmesinden; dava konusu riskli alanda bulunan yapılar ve bu yapıların imar mevzuatı açısından değerlendirilmesine yönelik hazırlanan listenin İzmit Belediye Başkanlığının 11/01/2018 tarih ve 940 sayılı yazısı ile Bakanlığa iletilmiş olduğunun belirtildiği, proje sınırının Kocaeli İli, İzmit İlçesi ve İstanbul İli arasındaki bağlantıyı sağlayan köprü konumunda olduğu, riskli olarak ilan edilen alanın 13,9 hektar büyüklüğünde olduğu, alan içerisinde 381 adet yapı bulunduğu, bunlardan 142’sinin betonarme, 172’sinin yığma ve 67’sinin ise betonarme-yığma yapı niteliğinde olduğu, bu yapılardan 108 adetinin ruhsatlı olup, anılan yapılara 120 adet ruhsat düzenlendiği, ruhsatlı yapıların 46 adetinin imar mevzuatına uygun, 62 adetinin ise sonradan yapı ruhsatı alan yapılardan olduğu, sonradan yapı ruhsatı alan yapılara ise 74 adet yapı ruhsatı düzenlendiği, 381 yapının 335 adetinin imar mevzuatına aykırı olarak yapılaştığı, sonuç olarak, alanda yer alan yapıların %87’sinin imar mevzuatına aykırı veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilen yapılardan olduğu, söz konusu alanın üzerindeki yapılaşma nedeniyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıdığı belirtilerek, alanda bulunan yapılara ilişkin yapı ruhsat bilgileri tablosunun, riskli alan sınır krokisi ve uydu görüntüsünün, 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planlarının, 1/1000 ölçekli halihazır haritanın, kadastral haritanın, yapılara ait mevcut durum fotoğraflarının ve fotoğraf çekim yönü paftasının dosyaya sunulduğunun görüldüğü, Dairelerinin 09/05/2019 tarihli ara kararı ile Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanlığına; 19/02/2020 tarihli ara kararı ile de İzmit Belediye Başkanlığına davanın ihbar edildiği, ancak anılan idarelerin davaya katılma talebinde bulunmadığı, Ayrıca, Dairelerinin 09/05/2019 tarihli ara kararı ile dava konusu Cumhurbaşkanı Kararının dayanağını oluşturan teknik raporun ekindeki dava konusu alanda bulunan yapıların alan bilgileri, tapu bilgileri, imar durumu, yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi bilgilerini içeren yapı ruhsat bilgileri tablosunun davacılar vekiline gönderilerekitirazlarının olup olmadığının bildirilmesi istenilmiş ise de, davacılar vekilinin 03/06/2019 tarihinde kayıtlara giren dilekçesinde; gerekli incelemeyi yaptıktan sonra beyanda bulunacaklarının belirtildiği halde sonraki süreçte dosyaya herhangi bir bilgi veya belgenin sunulmadığı, Dairelerinin 19/02/2020 tarihli ara kararı ile; dava konusu Cumhurbaşkanı Kararının dayanağını oluşturan teknik raporun içinde yer alan dava konusu alanda bulunan yapıların alan bilgileri, tapu bilgileri, imar durumu, yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi bilgilerini içeren yapı ruhsat bilgileri tablosunun İzmit Belediye Başkanlığına gönderildiği ve yapı değerlendirme formunun incelenerek, yapıların ruhsat durumunu gösteren listenin ada, parsel numarası da belirtilerek gönderilmesinin istenildiği, cevap verilmemesi üzerine, 29/04/2020 tarihli ara kararı ile önceki ara kararda belirtilen bilgi ve belgelerin tekrar istenildiği, İzmit Belediye Başkanlığı vekilinin 22/06/2020 tarihinde kayıtlara giren dilekçesinde İzmit Belediyesi tarafından riskli alan sınırlarının belirlenmesine ilişkin çalışma yapılmadığı, anılan listenin ise yine Belediyece hazırlanmadığı ve bu hususta Belediyenin bir sorumluluğunun bulunmadığının belirtildiğinin görüldüğü, Diğer yandan, Dairelerinin 19/02/2020 tarihli ara kararı ile; Çevre ve Şehircilik Bakanlığından; dava konusu Cumhurbaşkanı Kararının dayanağını oluşturan teknik raporun ekinde yer alanyapı ruhsat bilgileri tablosundaki yapı sayısı ile sonuç kısmındaki yapı sayısının birbiriyle uyumlu olmadığından, bu farkın sebebinin ayrıntılı olarak açıklanması, ayrıca riskli alan ilan edilen alan sınırlarının hangi kriterlere göre belirlendiğinin bildirilmesinin istenildiği, Davalı idare vekilinin 27/03/2020 tarihinde kayıtlara giren dilekçesinde, anılan listede 699 ada 27 ve 30 sayılı parsellerde bulunan 3 adet yapının sehven bağımsız birimler de dahil edilmek suretiyle 15 yapı olarak ifade edildiğinin bildirildiği, ancak belirtilen yapılara ilişkin belge sunulmadığı, 29/04/2020 tarihli ara kararı ile önceki ara kararının tekrarlanması üzerine ise 16/06/2020 tarihli dilekçe ile daha önce sunulan bilgi ve belgelere ilave edilecek bir husus olmadığının beyan edildiği, riskli alan sınırının belirlenmesine ilişkin ise açıklama yapılmadığının görüldüğü, Dava dosyanın incelenmesinden; dava konusu Cumhurbaşkanı Kararının dayanağını oluşturan teknik raporun ekindeki dava konusu alanda bulunan yapıların alan bilgileri, tapu bilgileri, imar durumu, yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi bilgilerini içeren yapı ruhsat bilgileri tablosundaki yapı sayısı ile sonuç kısmındaki yapı sayısının birbiriyle uyumlu olmadığı, listedeki yapı sayısının 393 olduğu, sonuç kısmında ise 381 olduğunun belirtildiği, yapılara ilişkin ruhsat, yapı kullanma izni vs. belgelerin dosyaya sunulmadığı, davalı idare tarafından aradaki farkın 699 ada, 27 ve 30 numaralı parsellerde bulunan 3 adet yapının sehven bağımsız birimler de dahil edilerek 15 yapı olarak açıklandığı, ancak dayanak bilgi ve belgelerin dosyaya sunulmadığı, tabloda anılan parseller üzerinde gösterilen 15 adet yapının farklı tarihlerde düzenlenen ayrı ruhsatlarının bulunduğu, listedeki çok sayıda parselin üzerinde birden fazla ruhsatlı yapının bulunduğu, ayrıca İzmit Belediye Başkanlığının 11/01/2018 tarih ve 940 sayılı yazısının ekinde dava konusu alanda bulunan 381 adet yapıya ilişkin hazırlanan listede, davalı idarenin sunduğu yapı ruhsat bilgileri tablosundaki 699 ada, 27 ve 30 numaralı parsellerin yer almadığı, dava konusu işlemin dayanağını oluşturan teknik raporun ekindeki yapı değerlendirme formunda belirtilen yapılara ilişkin olarak; ada ve parsel numaraları, yapı sayıları ve ruhsat bilgilerinin birbiri ile ve dosyadaki diğer bilgi ve belgelerle uyumlu olmadığı, 6306 sayılı Kanunun Ek-1. maddesinde yer alan, üzerindeki toplam yapı sayısının en az %65’i imar mevzuatına aykırı olan veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapılardan oluştuğu hususunun açık ve somut şekilde ortaya konulamadığının anlaşıldığı, Öte yandan, dosyada bulunan teknik rapor ve gerekçe raporunun, riskli alan sınır krokisi ve uydu görüntüsünün, 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planlarının, 1/1000 ölçekli halihazır haritanın, kadastral haritanın, yapılara ait mevcut durum fotoğraflarının ve fotoğraf çekim yönü paftasının incelenmesinden; alana ilişkin planlarda bulunan imar adalarının bölünerek sadece bir kısmının riskli alan sınırlarına dahil edildiği, sınırın imar adalarını kestiği, bazı yerlerde yan yana iki parselin birinin riskli alan içerisine alınarak sınırın iki parsel arasından geçirildiği, başka noktada parseller arasından geçen imar yolunun riskli alan sınırına dahil edilerek, yolun kenarındaki parsellerin sınırın dışında bırakıldığı, mezarlık alanının bir kısmının da riskli alana dahil edildiği, riskli alan sınır çizgisinin kırıklar şeklinde ilerlediği, sınırın hangi kriterlere göre tespit edildiğinin belirlenemediği ve bütünsellik arz etmediği, riskli alan sınır tespitinin, 6306 sayılı Kanun’un Ek-1. maddesinde düzenlenen fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek, sağlık, eğitim ve ulaşım gibi kamu hizmetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak hükmüne uygun yapılmadığının anlaşıldığı, Bu nedenle; dava konusu10/12/2018 tarih ve 455 sayılıCumhurbaşkanı Kararında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle, Davacılardan 8,  0,  17,  4 ve  41 yönündenderdestlik nedeniyle davanın incelenmeksizin reddine,diğer davacılar yönünden ise dava konusu10/12/2018 tarih ve 455 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının iptaline karar verilmiştir. TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI: Davacılar tarafından,dava konusu işlemin iptali yönünde sonuçlanan davada, iptal hükmü lehine olan tüm davacılar yönünden ayrı ayrı vekalet ücretine hükmedilmesi gerekirken tek bir vekalet ücretine hükmedilmesinin Kanuna aykırı olduğu, davacılardan 8,  0,  17,  4 ve  41 yönünden dava diğer dosya ile birleştirildikten sonra bir karar verilmesi gerekirken davanın anılan davacılar yönünden derdestlik nedeniyle incelenmeksizin reddine karar verilerek davalı idareler lehine vekalet ücreti takdir edilmesinin de hatalı olduğu, derdestlik oluşturduğu belirtilen dosyaların hangi aşamada olduğunun kararda belirtilmediği, bu nedenle derdestlik nedeniyle incelenmeksizin reddedilen kısım yönünden davalı idareler lehine hükmedilen vekalet ücretinin kaldırılması gerektiğiileri sürülmektedir. Davalı idareler tarafından,dava konusu Cumhurbaşkanı Kararının 6306 sayılı Kanun’un 2 ve ek 1. maddeleri ile ilgili Yönetmeliğe uygun olarak tesis edildiği, Kanun’un ek 1. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde belirtilen şartların oluştuğunun tespit edildiği, afet riski altındaki alanlar ile bu alanlar dışındaki riskli yapıların bulunduğu arsa ve arazilerde iyileştirme, tasfiye ve yenileme yaparak, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşam çevrelerinin oluşturulmasının amaçlandığı, bu nedenle Daire kararının bozularak, davanın reddine karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir. TARAFLARINSAVUNMALARI: Davacılar tarafından,davalı idarelerin temyiz istemlerinin reddi ile Daire kararının talepleri doğrultusunda düzeltilerek onanması veya bozulması gerektiği savunulmaktadır. Davalı idareler tarafından, davacıların temyiz istemlerinin reddi gerektiği savunulmaktadır. DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ  50’IN DÜŞÜNCESİ: Davacıların temyiz istemlerinin reddi ile Daire kararının davanın derdestlik nedeniyle incelenmeksizin reddine yönelik kısmı nedeniyle davalı idareler lehine vekalet ücretine hükmedilmesine ilişkin bölümünün onanmasına; davalı idarelerin temyiz istemlerinin kabulü ile Daire kararının dava konusu işlemin iptaline yönelik bölümünün bozularak, bu bölüm yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden davalı idarelerin yürütmenin durdurulması istemleri hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 20/A maddesi uyarınca gereği görüşüldü: İNCELEME VE GEREKÇE: MADDİ OLAY: Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 05/12/2018 tarih ve 226718 sayılı yazısı üzerine, alana ilişkin hazırlanan dosya ve teknik rapor doğrultusunda, üzerindeki yapılaşma açısından can ve mal kaybına yol açma riski taşıması nedeniyle Kocaeli İli, İzmit İlçesi,  (…) ve  (…) Mahalleleri sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un 2 ve ek 1. maddeleri uyarınca riskli alan ilan edilmesine ilişkin olarak alınan 10/12/2018 tarih ve 455 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının 11/12/2018 tarih ve 30622 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanması üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır. İLGİLİ MEVZUAT: 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un 1. maddesinde, bu Kanun’un amacı; afet riski altındaki alanlar ile bu alanlar dışındaki riskli yapıların bulunduğu arsa ve arazilerde, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere iyileştirme, tasfiye ve yenilemelere dair usul ve esasları belirlemek olarak belirtilmiştir. Anılan Kanun’un 2. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde; “Riskli alan: Zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan, Bakanlık veya İdare tarafından Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının görüşü de alınarak belirlenen ve Bakanlığın teklifi üzerine Cumhurbaşkanınca kararlaştırılan alanı… ifade eder.” tanımına yer verilmiştir. Aynı Kanun’un ek 1. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde; “b) Üzerindeki toplam yapı sayısının en az %65’i imar mevzuatına aykırı olan veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapılardan oluşan alanlar, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek, sağlık, eğitim ve ulaşım gibi kamu hizmetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla, Cumhurbaşkanınca riskli alan olarak kararlaştırılabilir. Riskli alan sınırı uygulama bütünlüğü gözetilerek belirlenir.” düzenlemesi yer almıştır. 6306 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği’nin, “Riskli alanın tespiti”başlıklı 5. maddesinin 1. fıkrasında ise; “Riskli alan; a) Alanın, zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıdığına dair teknik raporu, b) Alan sınırları içerisinde 15/5/1959 tarihli ve 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısiyle Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanuna göre afete maruz bölge olarak kararlaştırılan alan olup olmadığına dair bilgi ve belgeyi, c) Alanın büyüklüğünü de içeren koordinatlı sınırlandırma haritasını, varsa uygulama imar planını, ç) Alanda bulunan kamuya ait taşınmazların listesini, d) Alanın uydu görüntüsünü veya ortofoto haritasını, e) Zemin yapısı sebebiyle riskli alan olarak tespit edilmek istenilmesi halinde yerbilimsel etüd raporunu, f) Bu fıkra uyarınca belirlenecek riskli alanlar için Ek-2’de yer alan Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esasların EK-A bölümüne göre hazırlanan analiz ve raporu, g) Alanın özelliğine göre Bakanlıkça istenecek sair bilgi ve belgeleri, ihtiva edecek şekilde hazırlanmış olan dosyaya istinaden Bakanlıkça belirlenir ve karar alınmak üzere Cumhurbaşkanına sunulur…” hükümlerine yer verilmiştir. Öte yandan, Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan; “a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması, b) Hukuka aykırı karar verilmesi, c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması” sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür. HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Temyizen incelenen kararın, davanın derdestlik nedeniyle incelenmeksizin reddedilen kısmı nedeniyle davalı idareler lehine vekalet ücretine hükmedilmesine ilişkin bölümü, usul ve hukuka uygun olup, davacıların temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın anılan bölümünün bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir. Temyizen incelenen kararın 10/12/2018 tarih ve 455 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının iptaline yönelik kısmı hakkındaki davalı idarelerin temyiz istemlerine gelince; 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un ek 1. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi uyarınca riskli alan ilanı yapılabilmesi için, üzerindeki toplam yapı sayısının en az %65’i imar mevzuatına aykırı olan veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapılardan oluşan alanlarda belirtilen şartların oluştuğunun açık ve somut şekilde ortaya konulması gerekmektedir. Bu doğrultuda, 6306 sayılı Kanun’un 2 ve ek 1. maddeleri uyarınca hazırlanan ve dava konusu işlemin dayanağını oluşturan gerekçe raporu ve teknik raporda; teklif riskli alanın 13,9 hektar büyüklüğünde olduğu, alan içerisinde 381 adet yapı bulunduğu, bunlardan 142’sinin betonarme, 172’sinin yığma ve 67’sinin ise betonarme-yığma yapı niteliğinde olduğu, bu yapılardan 108 adeti ruhsatlı olup, anılan yapılara 120 adet ruhsat düzenlendiği, ruhsatlı yapıların 46 adetinin imar mevzuatına uygun, 62 adetinin ise sonradan yapı ruhsatı alan yapılardan olduğu, sonradan yapı ruhsatı alan yapılara ise 74 adet yapı ruhsatı düzenlendiği, 381 yapının 335 adetinin imar mevzuatına aykırı olarak yapılaştığı, sonuç olarak, alanda yer alan yapıların %87,92’sinin imar mevzuatına aykırı veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilen yapılardan olduğu, söz konusu alanın üzerindeki yapılaşma nedeniyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıdığı tespitlerinde bulunulduğu ve teknik rapor ekinde, alanda bulunan yapılara ilişkin yapı ruhsat bilgileri tablosu, riskli alan sınır krokisi ve uydu görüntüsü, 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planları, 1/1000 ölçekli halihazır harita, kadastral harita, yapılara ait mevcut durum fotoğrafları ve fotoğraf çekim yönü paftasının da yer aldığı görülmektedir. Uyuşmazlıkta, Daire tarafından, dava konusu Cumhurbaşkanı Kararının dayanağını oluşturan teknik raporun ekindeki, alanda bulunan yapıların alan bilgileri, tapu bilgileri, imar durumu, yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi bilgilerini içeren yapı ruhsat bilgileri tablosundaki yapı sayısı ile sonuç kısmındaki yapı sayısının birbiriyle uyumlu olmadığı tespit edilerek, davalı idarelerden, bu farkın sebebinin ayrıntılı olarak açıklanmasının istenilmesi üzerine, davalı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı vekilinin 27/03/2020 tarihinde kayıtlara giren dilekçesinde, anılan listede 699 ada 27 ve 30 sayılı parsellerde bulunan 3 adet yapının sehven bağımsız birimler de dahil edilmek suretiyle 15 yapı olarak ifade edildiği, yapı sayısındaki bu farklılığın alandaki yapıların %65’inin ruhsatsız yapılaştığına dair hesaplamayı değiştirmediği bildirildiği halde Dairece, bu açıklamaya itibar edilmeyerek, teknik raporun ekindeki yapı değerlendirme formunda belirtilen yapılara ilişkin olarak; ada ve parsel numaraları, yapı sayıları ve ruhsat bilgilerinin birbiri ile ve dosyadaki diğer bilgi ve belgelerle uyumlu olmadığı sonucuna varıldığı görülmekte ise de, teknik raporun ekindeki yapı ruhsat bilgileri tablosunda 699 ada 27 ve 30 sayılı parseller üzerinde bulunan 15 adet bağımsız bölümün ayrı bir yapı olarak değerlendirilmediği, anılan parseller üzerinde bulunan 3 adet yapı için 3 adet bina kodu verildiği, bağımsız bölümlerin her birine ayrı bir kod numarasının verilmediği görüldüğünden, teklif riskli alandaki toplam yapı sayısında bir çelişkinin bulunmadığı, davalı idarelerden Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından da belirtildiği üzere alanda toplam 381 adet yapı bulunduğu anlaşılmaktadır. Bunun yanında, Dairenin 09/05/2019 tarihli ara kararı ile davacılar vekiline,alanda bulunan yapıların alan bilgileri, tapu bilgileri, imar durumu, yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi bilgilerini içeren yapı ruhsat bilgileri tablosu gönderilmek suretiyle, bu tablodaki verilere bir itirazlarının bulunup bulunmadığı sorulduğu halde, davacılar vekili tarafından herhangi bir itirazda bulunulmadığı ve dosya kapsamına anılan tablodaki verilerin aksini ortaya koyan herhangi bir bilgi ya da belgenin sunulmadığı görülmektedir. Öte taraftan, 6306 sayılı Kanun ve Uygulama Yönetmeliği’nde, riskli alan sınır tespitinin teknik olarak ne şekilde yapılacağına ilişkin bir düzenleme olmamakla birlikte, riskli alan sınırı belirlenirken, Kanun’da verilen “Riskli alan” tanımına uygun olacak şekilde, zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan yerlerin ve bu yerlerle bütünlük arz eden, etkileşim içerisindeki alanların sınıra dahil edilmesi gerektiği açıktır. Kanun’un ek 1.maddesinin 1. fıkrasının (b) bendindeki düzenleme; imar mevzuatına aykırı olan veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapıları, can ve mal kaybına yol açma riski tehlikesi taşıyan yapılardan kabul etmektedir. Nitekim, bu doğrultuda, dava konusu işlemin dayanağı teknik raporda; teklif riskli alanda yer alan yapıların %87,92’sinin imar mevzuatına aykırı veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilen yapılardan olduğu tespit edildiğinden, bu yapılarla etkileşim içerisinde bulunan 46 adet ruhsatlı yapının da, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzereriskli alan sınırına dahil edildiği anlaşılmaktadır. Bu nedenle, davalı Bakanlıkça, Kanun’da can ve mal kaybına yol açma riski tehlikesi taşıdığı kabul edilen yapılar ile bu yapılarla etkileşim içerisinde olduğu belirlenen yapılar esas alınmak suretiyle belirlenen riskli alan sınır tespitinin Kanun’un ek 1. maddesinde düzenlenen fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek, sağlık, eğitim ve ulaşım gibi kamu hizmetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak hükmüne uygun yapılmadığı yönündeki Daire gerekçesine katılmak mümkün olmamıştır. Bu durumda, dava konusu alanın, alanda bulunan yapıların %87,92’sinin imar mevzuatına aykırı olan veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapılardan oluştuğu tespitine dayanılarak, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek, sağlık, eğitim ve ulaşım gibi kamu hizmetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla riskli alan ilan edilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık, aksi yöndeki Daire kararının iptale ilişkin kısmında da hukuki isabet bulunmadığı sonucuna varılmıştır. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; 1.Davacıların temyiz istemlerinin reddine; 2.Danıştay Altıncı Dairesinin temyize konu 07/07/2020 tarih ve E: 2019/2568, K: 2020/6788 sayılı kararının, davacılardan  8,  0,  17,  4 ve  41 yönünden davanın derdestlik nedeniyle incelenmeksizin reddi nedeniyle davalı idareler lehine vekalet ücretine hükmedilmesine ilişkin kısmının ONANMASINA, oybirliği ile, Davalı idarelerin temyiz istemlerinin kabulüne; 4.Danıştay Altıncı Dairesinin temyize konu 07/07/2020 tarih ve E: 2019/2568, K: 2020/6788 sayılı kararının 10/12/2018 tarih ve 455 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının iptaline yönelik kısmının BOZULMASINA, oyçokluğu ile, 8, 0,  17,  4 ve  41 dışındaki davacılar yönünden davanınREDDİNE, Dava sonucu itibarıyla kısmen ret, kısmen incelenmeksizin ret ile sonuçlandığından, aşağıda dökümü yapılan dava ve temyiz aşamasına ilişkin toplam 1.010,60-TL yargılama giderinin davacılar üzerinde bırakılmasına,temyiz aşamasında davalı idarelerden Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yapılan 11,00-TL yargılama giderinin davacılardan alınarak anılan davalı idareye verilmesine, 7.Daire tarafından, davanın derdestlik nedeniyle incelenmeksizin reddine ilişkin kısım nedeniyle davalı idareler lehine vekalet ücretine hükmedildiği görüldüğünden, yeniden vekâlet ücreti takdirine yer olmadığına, 8.Yatırılan gider avanslarından artan miktarların istemleri halinde taraflara iadesine, 9.Kesin olarak, 02/11/2020 tarihinde karar verildi.   Benzer İçtihatlar: Danıştay İDDK E: 2014/5546 K: 2016/3060 T: 22.11.2016 Danıştay İDDK E: 2016/3315 K: 2017/5 T: 16.1.2017 Danıştay İDDK E: 2017/2328 K: 2017/3559 T: 9.11.2017 Danıştay İDDK E: 2022/51 K: 2022/997 T: 28.3.2022 Danıştay İDDK E: 2021/153 K: 2022/958 T: 24.3.2022 Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği’nin 16. maddesinde emsal harici bırakılabileceği belirtilen kullanımlar dışında, imar mevzuatına ve planlama ilke ve esaslarına aykırı olacak şekilde, kreş, anaokulu, sosyal tesisler gibi kullanımların emsal harici bırakılmasında ve Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği uyarınca imar planlarında ayrı lejantlarla gösterilen, farklı fonksiyonlara tekabül eden, ulaşım başta olmak üzere sosyal ve teknik altyapıya getireceği yük birbirinden çok farklı olan bu kullanımların parsel üzerinde konumlandırılacağı alanların belirlenmemesinde de hukuka uyarlık görülmediği İSTEMİN KONUSU: …Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin …tarih ve E: …, K: …sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. YARGILAMA SÜRECİ: Dava konusu istem: İstanbul İli, Sancaktepe İlçesi, …Mahallesi, …Mevkii, …ada, …parsel sayılı taşınmaza ilişkin 24/04/2017 onay tarihli 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliklerinin iptali istenilmiştir. İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesinin …tarih ve E: …, K: …sayılı kararıyla; Dosyanın ve yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporun birlikte değerlendirilmesinden; Dava konusu imar planı ile önerilen emsal değerin çevredeki yapılaşma koşullarını aşmadığı, dava konusu plan değişiklikleri ile taşınmaza konut ve ticaret ağırlıklı bir fonksiyon verilmesinin 1/100.000 ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı kararlarına uygun olduğu, 1/100.000 ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı kararları ile dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği kararlarının, dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği kararları ile de 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği kararlarının birbirleri ile uyumlu olduğu, dolayısıyla dava konusu plan değişiklerinin planlar arası hiyerarşi ilkesine uygun olduğu, İmar planı değişikliğine konu alanda, en yüksek 1.65 emsal değerlerine sahip ticaret+konut alanı kullanımı bulunduğu ve bu değeri aşmayacak şekilde emsal düzenlemesi yapıldığı, planın ana kararı olan ticaret+konut kullanım kararının değiştirilmediği, Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği’nde belirtilen Asgari Sosyal ve Teknik Altyapı Alanlarına İlişkin Standartlar ve Asgari Alan Büyüklükleri Tablosu’nun “Açıklamalar” kısmında istisnai hüküm bulunması nedeniyle, dava konusu imar planı değişikliğinin mevzuat açısından uygun olduğu, Taşınmaza ilişkin imar planı değişikliğine İSKİ’nin uygun görüş verdiği ve mer’i planda yapılan değişiklikte mevcut plandaki yoğunluk değerlerinin aşılmadığı, İSKİ İçme Suyu Havzaları Yönetmeliği kapsamında planların uygun olduğu, Bu nedenle dava konusu taşınmaza ilişkin 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliklerinde hukuka, kamu yararına, şehircilik ve planlama ilkelerine aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: …Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin …tarih ve E: …, K: …sayılı kararıyla; Dava konusu uygulama imar planı paftalarının incelenmesinden; çevre yapılanma koşullarının E: 1 olmak üzere ayrık nizam 4 kat olarak belirlendiğinin görüldüğü, oysa dava konusu parselin yapılanma şartlarının nazım imar planında yoğunluk olarak 375 kişi/ha olarak, uygulama imar planında da bu doğrultuda E: 1.50; Yençok: 15 kat olarak belirlendiğinin görüldüğü, dolayısıyla çevreyle uyumsuz yoğunluk ve yapılaşma şartlarının belirlendiğinin tespit edildiği, Her ne kadar müdahil tarafından çevredeki büyük proje ile yapılan yapılarla uyumlu yükseklik belirlendiği iddia edilmiş ise de; her alanın kendi içinde değerlendirilmesi gerektiği, ayrıca önceden yapılmış ve hukuki durumu belli olmayan olumsuz örneklerin emsal alınamayacağı, sadece çevresiyle değerlendirildiğinde, parselin güneyi ile doğusundaki düşük yoğunluklu yapılaşmanın neden örnek alınmadığı sorusunun cevapsız kalacağı, dolayısıyla bu iddialara itibar edilmediği, Ayrıca İSKİ İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği’nin 6. maddesi ve Ek-2 Tablosu uyarınca, alandaki yoğunluğun 120 kişi/ha’yı aşmaması gerektiğine yönelik kurala da aykırı olarak yoğunluk belirlendiği, Diğer taraftan, Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği’nin 26. maddesi uyarınca yapılacak plan değişikliklerinin, sosyal donatının iyileştirilmesine yönelik olması gerektiği, yoğunluğu arttıran plan değişikliklerinde bu yoğunluğu karşılayacak sosyal donatının da belirlenmesi gerektiği halde alanda sadece yoğunluk arttırımına gidilip toplamda kişi başına düşen sosyal donatının azaltılmasının anılan Yönetmeliğe ve planlama ilkelerine aykırı olduğu, Öte yandan, uygulama imar planının, alandaki kullanımı belirleyen en son plan olması nedeniyle, hangi alanda hangi kullanım olacağının net olarak anılan plan paftası üzerinden takip edilmesi gerektiği halde, paftayla uyumsuz olacak şekilde plan notlarının “1.5 maddesi” ile; bağımsız birim olacak şekilde kreş, anaokulu, sosyal tesisler gibi fonksiyonların da alanda olabileceği şeklinde getirilen hükmün, planlama ilkelerine ve uygulama imar planı tanımına aykırı olduğu, ayrıca bu plan notu ile söz konusu kullanımların emsal hesabına dahil edilmemesinin de alanda gizli bir yoğunluk artışına sebebiyet vereceği, Bu durumda, dava konusu nazım ve uygulama imar planı değişikliklerinin, planlama ve şehircilik ilkelerine aykırı şekilde kamu yararı gözetilmeden hazırlandığı sonucuna varıldığından, davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmadığı, gerekçesiyle, istinaf başvurusuna konu …İdare Mahkemesinin …tarih ve E: …, K: …sayılı kararının kaldırılmasına ve dava konusu imar planı değişikliklerinin iptaline karar verilmiştir. Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 07/07/2020 tarih ve E: 2019/13810, K: 2020/6857 sayılı kararıyla; Dosyanın ve yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporun birlikte değerlendirilmesinden, – Uyuşmazlık konusu taşınmaz üzerinde bulunan yapıya ilişkin 6306 sayılı Kanun kapsamında maliklerce yaptırılan ve 29/11/2016 tarihinde onaylanarak kesinleşen riskli yapı tespitinin bulunduğu, – Taşınmazın, dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planında kısmen ticaret+konut, kısmen teknik alt yapı, kısmen ibadet alanı ve kısmen de yol alanında kaldığı, ticaret+konut kullanım alanında brüt yoğunluğun 375 ki/ha olarak belirlendiği, – Taşınmazın, dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planında kısmen ticaret+konut, kısmen teknik alt yapı, kısmen cami ve kısmen de yol alanında düzenlendiği, ticaret+konut alanında yapılaşma şartlarının E: 1.50; Yençok: 15 kat olarak belirlendiği, – İSKİ’den dava konusu imar planları için görüş alındığı, – Bölgenin gelişimi ve bölge genelinde yeni yaşama alanları sunan konut ve konut+ticaret yapıları incelendiğinde emsal değerlerinin 1.00, 1.10, 1.16, 1.25, 1.50 ve 1.65 değerleri arasında dağılım gösterdiğinin tespit edildiği, bu nedenle dava konusu imar planlarıyla önerilen emsal değerin çevredeki yapılaşma koşullarını aşmadığı, – Dava konusu imar planı değişikliklerinden önce yürürlükte olan imar planlarında bölgede dört çeşit konut+ticaret alanının belirlendiği, T+  alanlarında E: 1.10, T+  alanlarında E: 1.25, T+  alanlarında E: 1.50 ve T+  alanlarında E: 1.65 olarak düzenlendiği, taşınmazın yakın çevresinde 12, 13, 14 katlı projelerin bulunduğu, yapılan imar planı değişikliğiyle taşınmaza getirilen emsal değerin bölgedeki en yüksek emsali aşmadığı, – Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği EK-2 Tablosu “Açıklamalar” bölümünün 11. maddesinde “6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun uyarınca yapılacak planlarda, plan kararı ile tayin edilen standartlar ve gösterimler planda veya ilgili Yönetmeliğinde tayin edilmemiş ise gerekli görülmesi halinde bu standartlar uygulanır.” hükmünün yer aldığı, bu kapsamında 1/1000 ölçekli uygulama imar planında cami ve teknik alt yapı alanının bedelsiz terk edileceği belirtildiğinden planın kendi içinde bir standart belirlendiği sonucuna varıldığı, – İSKİ İçme Suyu Havzaları Yönetmeliğinde meri imar planlarında yapılacak plan değişikliklerinde söz konusu imar planında verilen yoğunluk değeri veya EK-2’de belirtilen yoğunluk değerinin aşılamayacağının belirtildiği, 1/5000 ölçekli nazım imar planında ticaret+konut alanlarında 300, 350, 400, 450 ki/ha brüt yoğunlukların belirlendiği, anılan Yönetmelik hükmü uyarınca dava konusu imar planı değişikliklerinde imar planında verilen en fazla yoğunluk değeri olan 450 ki/ha değerinin aşılmadığının anlaşıldığı, Bu durumda, uyuşmazlık konusu taşınmaz üzerinde bulunan yapıya ilişkin 6306 sayılı Kanun kapsamında maliklerce yaptırılan ve 29/11/2016 tarihinde onaylanarak kesinleşen riskli yapı tespitinin bulunmasından dolayı 6306 sayılı Kanun’un 6. maddesinin beşinci fıkrasının (a) bendi ve altıncı fıkrası uyarınca her tür ölçekteki planlara ait onay yetkisinin davalı Çevre ve Şehircilik Bakanlığında bulunduğu, dava konusu imar planı değişiklikleriyle taşınmaza getirilen yoğunluk artışının yanında, cami ve teknik alt yapı alanlarının bedelsiz olarak kamuya terk edilmesinin öngörüldüğü, bu şekilde plan içerisinde donatı standardının sağlandığı, getirilen yoğunluk değerinin İSKİ İçme Suyu Havzaları Yönetmeliği’ne aykırılık teşkil etmediği, taşınmazın çevresinde yer alan yapılarda öngörülen yapılaşma şartlarına benzer nitelikte yapılaşma şartlarının öngörüldüğü, imar planı değişiklikleri için İSKİ’den olumlu görüş alındığı da görüldüğünden dava konusu imar planı değişikliklerinde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığı, gerekçesiyle, …Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin …tarih ve E: …, K: …sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir. Bölge İdare Mahkemesi ısrar kararının özeti: …Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin …tarih ve E: …, K: …sayılı kararıyla; İstinaf başvurusunun kabulü ile İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak, dava konusu imar planı değişikliklerinin iptali yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir. TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI: Davalı idare ve davalı idare yanında müdahil tarafından, dava konusu imar planı değişikliklerinin İSKİ İçme Suyu Havzaları Yönetmeliği’ne uygun olduğu, plan notlarında İSKİ Genel Müdürlüğünün …tarih ve E….sayılı yazısında belirtilen hususlara uyulacağının hükme bağlandığı, yüksek yoğunluk getirildiğine yönelik tespitin yersiz olduğu, riskli yapı tespiti doğrultusunda kamu yararına uygun şekilde planlama yapıldığı, amacın sağlıklı ve güvenli bir yaşam çevresine ulaşabilmek olduğu, sosyal donatı dengesinin kurulduğu, planlarda 6306 sayılı Kanun çerçevesinde özel standartlar belirlendiği, kreş, anaokulu, sosyal tesisler vs. kullanımlar için getirilen plan notu ile sosyal ve teknik altyapı dengesinin sağlandığı, yapı yoğunluğunun arttırılmadığı, çevre imar düzeniyle uyumlu yoğunluk verildiği, toplamda yaklaşık 13.272 m2 alanın bedelsiz kamuya ayrılmasının sağlandığı, dava konusu değişikliklerin planların kademeli birlikteliği ilkesine de uygun olduğu, belirtilen bu hususların dosyada mevcut bilirkişi raporunda da doğrulandığı, bu nedenlerle Bölge İdare Mahkemesince verilen ısrar kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir. KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davacı tarafından, savunma verilmemiştir. DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …DÜŞÜNCESİ: Temyiz istemlerinin reddi ile …Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesince verilen ısrar kararının gerekçeli onanması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemleri hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü: Üye …’in; Anayasa’nın 135. maddesine göre kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşlarının, belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ile ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı ile kanunla kurulan kamu tüzel kişilikleri olduğu ve bu meslek kuruluşlarının, kuruluş amaçları dışında faaliyette bulunamayacağı esasları göz önünde bulundurulduğunda, davacı Odanın, dava konusu işlemin iptalini istemekte hukuken korunması gereken bir menfaatinin bulunmadığı yönündeki ayrışık oyuna karşılık, davacı Odanın ehliyetli olduğuna oyçokluğu ile karar verilerek, temyiz istemlerinin esastan incelenmesine geçildi. İNCELEME VE GEREKÇE: MADDİ OLAY: 14/10/2011 tarihli 1/1000 ölçekli Sancaktepe Uygulama İmar Planı değişikliği ile kısmen E: 1.00; Yençok: 4 kat yapılaşma koşullarında konut+ticaret (T+ ) alanı, kısmen enerji nakil hattı ve koruma bandı ile yol alanı olarak belirlenen ve aynı zamanda Ömerli Barajı uzun mesafeli koruma alanında kalan İstanbul İli, Sancaktepe İlçesi, …Mahallesi, …Mevkii, …ada, …parsel sayılı taşınmaz üzerindeki yapı, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun hükümleri uyarınca 29/11/2016 tarihinde riskli yapı olarak belirlenmiştir. 6306 sayılı Kanun çerçevesinde, 24/04/2017 tarihinde davalı idare tarafından onaylanan 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişiklikleri ile …ada, …parsel sayılı dava konusu taşınmazın, kısmen E: 1.50; Yençok: 15 kat yapılaşma koşullarında konut+ticaret alanı, kısmen teknik alt yapı alanı, kısmen de camii ve yol olarak belirlenmesi üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır. İLGİLİ MEVZUAT: 3194 sayılı İmar Kanunu’nun dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan haliyle 5. maddesinde, “Nazım İmar Planı”, varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan; “Uygulama İmar Planı” ise, tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan, olarak tanımlanmıştır. 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un 6. maddesinin beşinci fıkrasının (a) bendinde, Bakanlığın, riskli alanlara, rezerv yapı alanlarına ve riskli yapıların bulunduğu taşınmazlara ilişkin her tür harita, plan, proje, arazi ve arsa düzenleme işlemleri ile toplulaştırma yapmaya yetkili olduğu belirtilmiş, aynı maddenin altıncı fıkrasında ise, “Bakanlık, riskli alanlar, rezerv yapı alanları ve riskli yapıların bulunduğu parsellerdeki uygulamalarda faydalanılmak üzere; özel kanunlar ile öngörülen alanlara ilişkin olanlar da dâhil, her tür ve ölçekteki planlama işlemlerine esas teşkil edecek standartları belirlemeye ve gerek görülmesi hâlinde bu standartları plan kararları ile tayin etmeye veya özel standartlar ihtiva eden planlar ve kentsel tasarım projeleri yapmaya, yaptırmaya ve onaylamaya yetkilidir.” hükmüne yer verilmiştir. Dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan mülga Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği’nin 16. maddesinin dördüncü fıkrasında, “Kat alanı kat sayısı (KAKS) (Emsal): Yapının katlar alanı toplamının imar parseli alanına oranından elde edilen sayıdır. İmar planlarında emsal hesabının, brüt veya net parsele göre belirleneceğine ilişkin hüküm bulunmaması halinde uygulamalar net imar parseli alanına göre yapılır. Emsalin brüt alandan belirlenmesi halinde kamuya ayrılan alanların bedelsiz terk edilmesi şarttır. Kamuya ayrılan kısımları bedelsiz terk edilmeyen alanlarda parselin brüt alanı üzerinden emsal hesabı yapılarak ruhsat düzenlenemez. Katlar alanına; Teras çatılar ve çatı bahçeleri, kanopiler, giriş saçakları, tabii veya tesviye zemine oturan avlular, sundurma gibi üstü hafif malzeme ile örtülü bir veya birden fazla kenarı açık olan ve her bir bağımsız bölümle irtibatlı zemin terasları, binaya bitişik veya ayrık bir veya birden fazla kenarı açık olan arkatlar, bahçe ve istinat duvarları, Üstü sökülür-takılır hafif malzeme ile kenarları rüzgar kesici cam panellerle kapatılmış olsa dahi açık oturma yerleri, çocuk oyun alanları, en az bir tarafı açık sundurmalar, açık büfeler, açık yüzme havuzları, atlama kuleleri, pergolalar ve kameriyeler, Bu Yönetmelikte öngörülen asgari sayıda her bir kapıcı dairesinin 75 m2`si, bekçi odalarının ve kontrol kulübelerinin toplam 9 m2`si, Mescit, bina için gerekli minimum sığınak alanının %30 fazlasını geçmeyen sığınak alanı, Ticari amaç içermeyen kreş ve çocuk bakım ünitelerinin toplam katlar alanının %5`ini aşmamak koşuluyla 750 m²`yi geçmeyen kısımları, Yapının kendi ihtiyacı için bodrum katta yapılan otoparklar ile konut, resmi kurumlar, eğitim ve sağlık tesisleri, ibadet yerleri, otel, opera, yurt, müze, kütüphane hariç umumi binaların teraslarında yapılan açık otoparklar, Ortak alan olarak ayrılan; asansör boşlukları, yangın merdiveni, yangın güvenlik hollerinin 6 m2`si ve ışıklıklar, Çöp, atık ayrıştırma, hava, tesisat şaft ve bacaları, Yapı yüksekliği 60.50 m.`den fazla olan binalar ile özelliği gereği tesisat katı oluşturulması zorunlu binalarda emsale dahil katlar alanının % 3`ünü geçmemek koşuluyla sadece tesisat için oluşturulan tesisat katları, Bina veya tesise ait olan; kazan dairesi, teshin merkezi, arıtma tesisi, su sarnıcı, gri su toplama havuzu, yakıt ve su depoları, silolar, trafolar, jeneratör, kojenerasyon ünitesi, eşanjör ve hidrofor bölümleri, Bütün cepheleri tamamen toprağın altında ve yapı yaklaşma sınırı içinde kalan katlarda yer alan ve tek başına bağımsız bölüm oluşturmayan veya bir bağımsız bölümün eklentisi veya parçası olmayan ve toplamda katlar alanının % 10`unu ve 3000 m²’yi aşmayacak şekilde düzenlenen; ortak alan niteliğindeki jimnastik salonu, oyun ve hobi odaları, yüzme havuzu, sauna gibi sosyal tesis ve spor birimleri, Bütün cepheleri tamamen tabii zeminin altında kalan bodrum katlarda yer alan ve toplamda katlar alanının %5`ini aşmayan ortak alan depolar, Daha sonradan hafredilerek açığa çıkması mümkün bulunmayan bina cephelerinde ilave kat görünümüne neden olmayan bütün cepheleri tamamen tabii zeminin altında kalan bodrum katlarda yer alan ve tek başına bağımsız bölüm oluşturmayan; konut kullanımlı bağımsız bölümün bağımsız bölüm bürüt alanının %20`sini, ticari kullanımlı bağımsız bölümün bağımsız bölüm bürüt alanını aşmayan depo amaçlı eklentiler, Bulunduğu katın emsale dahil alanının toplam %20`sini geçmemek koşuluyla; sökülür-takılır-katlanır cam panellerle kapatılmış olanlar dâhil olmak üzere balkonlar, açık çıkmalar ile kat bahçe ve terasları, kış bahçeleri, iç bahçeler, tesisat alanı, yangın güvenlik koridoru, bina giriş holleri, kat holleri, asansör önü sahanlıkları, kat ve ara sahanlıkları dahil açık veya kapalı merdivenler, dahil edilmez…” düzenlemesi yer almakta idi. 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un 1. maddesinin ilk iki fıkrasında, “İstanbul Büyük Şehir Belediyesinin su ve kanalizasyon hizmetlerini yürütmek ve bu amaçla gereken her türlü tesisi kurmak, kurulu olanları devralmak ve bir elden işletmek üzere İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü kurulmuştur. İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü bu Kanunda İSKİ olarak anılır.” düzenlemesine yer verilmiş; 2. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde, bölge içindeki su kaynaklarının, deniz, göl, akarsu kıyılarının ve yeraltı sularının kullanılmış sularlave endüstri artıkları ile kirletilmesini, bu kaynaklarda suların kaybına veya azalmasına yol açacak tesis kurulmasını ve bu tür faaliyetlerde bulunulmasını önlemek, bu konuda her türlü teknik, idari ve hukuki tedbiri almak, İSKİ’nin görev ve yetkileri arasında sayılmış; 20. maddesinde ise, kanalizasyon şebekesine verilmesi sakıncalı maddeler ile içme suyu alınan havzaların korunması için gereken tedbir ve düzenlemelerin, 2872 sayılı Çevre Kanunu hükümleri çerçevesinde Çevre ve Orman Bakanlığının uygun görüşü alınarak Genel Müdürlükçe çıkarılacak bir yönetmelikle belirleneceği kurala bağlanmıştır. Bu kapsamda, İstanbul’a su temin edilen ve edilecek olan yüzeysel ve yeraltı su kaynaklarının kirlenmesinin önlenmesi ile ilgili usul ve esasları belirlemek amacıyla hazırlanan ve 23/01/2011 tarihinde yerel bir gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İSKİ Genel Müdürlüğü İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği’nin 5. maddesinin birinci fıkrasında, bu yönetmelikte açıklanmayan tüm hususlarda Su Kirliği Kontrolü Yönetmeliği’nin içmesuyu havzaları ile ilgili hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiş; 17/07/2014 tarihinde değiştirilen 6. maddesinin üçüncü fıkrasında, “İstanbul il sınırları içinde mevcut Çevre Düzeni Planları, İSKİ görüşlü imar planları ve Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nca onaylanan imar planları, idare uygulamalarında esas alınır.” düzenlemesine, dokuzuncu fıkrasının (e) bendinde, “İdare uygulamalarında esas alınan mer’i imar planında yapılacak plan tadilatlarında, sözkonusu imar planında verilen yoğunluk değeri veya EK-2’de verilen yoğunluk değeri aşılamaz.” düzenlemesine yer verilmiş, Yönetmeliğin EK-2 kısmında yer alan “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nin 16 ncı Maddesi Gereğince Her Bir Havza İçin Özel Hükümler Belirleninceye Kadar, İmar Planları Hazırlanırken Uyulması Gereken Yoğunluk Değerleri” başlıklı tabloda, Ömerli Barajı Havzasında, Sancaktepe Belediye sınırları açısından, uzun mesafeli koruma alanlarında 120 kişi/ha ortalama yoğunluk değeri belirlenmiştir. Su Kirliği Kontrolü Yönetmeliği’nin içmesuyu havzaları ile ilgili hükümleri yerine hazırlanan ve 28/10/2017 tarih ve 30224 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İçme-Kullanma Suyu Havzalarının Korunmasına Dair Yönetmelik’te ise; içme-kullanma suyu temin edilen veya edilmesi planlanan bütün yerüstü ve yeraltı suyu kaynaklarının kalitesinin ve miktarının korunmasına ve iyileştirilmesine ilişkin usul ve esaslar düzenlenerek, içme-kullanma suyu havzalarında gerçekleştirilebilecek faaliyetlere ilişkin sınırlar belirlenmiştir. HUKUKİ DEĞERLENDİRME: İmar planlarının, planlanan yörenin bugünkü durumunun, olanaklarının ve ilerideki gelişmesinin gerçeğe en yakın şekilde saptanabilmesi için coğrafi veriler, beldenin kullanılışı, donatımı ve mali bilgiler gibi konularda yapılacak araştırma ve anket çalışmaları sonucu elde edilecek bilgiler ışığında, çeşitli kentsel işlevler arasında var olan ya da sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi çözüm yollarını bulmak, belde halkına iyi yaşama düzeni ve koşulları sağlamak amacıyla, kentin kendine özgü yaşayış biçimi ve karakteri, nüfus, alan ve yapı ilişkileri, yörenin gerek çevresiyle ve gerekse çeşitli alanları arasında olan bağlantıları, halkın sosyal ve kültürel gereksinimleri, güvenlik ve sağlığı ile ilgili konular göz önüne alınarak hazırlanması gerekmektedir. Anılan ölçütlere göre hazırlanan imar planları zamanla planlanan alandaki koşulların zorunlu kıldığı hallerde ve kanunlarda öngörülen yöntemlere uygun olarak değiştirilebilir. Plan değişikliklerinin, plan bütünlüğü göz önünde bulundurularak, mer’i mevzuat düzenlemelerine uygun bir şekilde ve kamu yararı amacına dayalı olarak yapılması gerekmektedir. Dosyanın incelenmesinden; 2011 onaylı uygulama imar planında da büyük kısmı konut+ticaret alanı olarak belirlenen …ada, …parsel sayılı taşınmazın, dava konusu imar planı değişiklikleri ile bu kullanım kararının değiştirilmediği, ancak 1.10 olan emsal değerinin, 1.50 olarak, 4 kat olan maksimum yapı yüksekliğinin ise 15 kat olarak, mer’i 1/5000 ölçekli Sancaktepe Nazım İmar Planı ile dava konusu taşınmaza verilen 300 kişi/ha yoğunluğun ise dava konusu nazım imar planı ile 375 kişi/ha olarak artırıldığı ve anılan taşınmazın aynı zamanda Ömerli Barajı uzun mesafeli koruma alanında kaldığı anlaşılmaktadır. Ömerli Barajı’nın, İstanbul’a su temin edilen kaynaklardan biri olması nedeniyle, dava konusu imar planlarının, öncelikle, 2560 sayılı Kanun’un verdiği yetki çerçevesinde, İstanbul’daki içme-kullanma suyu havzalarının kirlenmesinin önlenerek, bu havzaların korunmasına ilişkin, imar planlarını da bağlayıcı kurallar getiren İSKİ Genel Müdürlüğü İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir. Uyuşmazlıkta, İstanbul 6. İdare Mahkemesince mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu hazırlanan raporda, İSKİ Genel Müdürlüğü İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği’nce esas alınan mer’i 1/5000 ölçekli Sancaktepe Nazım İmar Planında, planlama alanına ilişkin 300 ila 450 kişi/ha arasında değişen yoğunluk değerleri bulunduğundan, dava konusu imar planı değişiklikleri ile …ada, …parsel sayılı taşınmaza 375 kişi/ha yoğunluk verilmesinin İSKİ Genel Müdürlüğü İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği’ne aykırı olmadığı yönünde görüş verildiği görülmektedir. Yukarıda da belirtildiği üzere, İstanbul Büyükşehir Belediyesi sınırları dahilinde ve haricinde bulunan ve İstanbul’a su temin edilen ve edilecek olan yüzeysel ve yeraltı su kaynaklarının kirlenmesinin önlenmesi ile ilgili usul ve esasları belirlemek amacıyla yayımlanan İSKİ Genel Müdürlüğü İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği’nin 6. maddesinin, içmesuyu havzalarında imar planlarında uyulması gereken esasların belirlendiği dokuzuncu fıkrasının (e) bendinde yer alan, “İdare uygulamalarında esas alınan mer’i imar planında yapılacak plan tadilatlarında, sözkonusu imar planında verilen yoğunluk değeri veya EK-2’de verilen yoğunluk değeri aşılamaz.” şeklindeki hükmün, içme-kullanma suyu havzalarında koruma-kullanma dengesinin sağlanmasına ilişkin yasal ve yaşamsal gereklilikler de göz önünde bulundurulduğunda, mer’i imar planında planlama alanına verilen en yüksek yoğunluk değerinin aşılamayacağı şeklinde değil, mer’i imar planında plan değişikliğine konu parsele verilen yoğunluk değerinin aşılamayacağı şeklinde anlaşılması gerektiği, aksi yorumun, içme-kullanma suyu havzalarının korunmasına ilişkin esaslara aykırı olarak, havza sınırlarında kalan bütün alanların, mer’i imar planında havzada tanımlanan en yüksek yoğunluk değeri ile yapılaşması sonucunu doğurabileceği açıktır. Buna göre, anılan bilirkişi raporunda belirtilenin aksine, İSKİ Genel Müdürlüğü İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği çerçevesinde, imar planlarında yapılacak değişiklikler ile …ada, …parsel sayılı taşınmaza, en fazla, 2010 onaylı 1/5000 ölçekli Sancaktepe Nazım İmar Planıyla tanımlanan 300 kişi/ha yoğunluk değeri verilebilecek iken, dava konusu nazım imar planı ile 375 kişi/ha yoğunluk tanımlaması yapılmak suretiyle bu sınır aşıldığından, dava konusu imar planı değişikliklerinde, anılan yoğunluk artışı nedeniyle İSKİ Genel Müdürlüğü İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği’ne ve hukuka uyarlık bulunmamaktadır. Bu nedenle, İSKİ Genel Müdürlüğü İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği açısından hukuka aykırı bulunan dava konusu taşınmazdaki yoğunluk artışının, çevre imar düzeni açısından ayrıca değerlendirilmesine gerek olmadığı gibi, dava konusu imar planları ile taşınmaza verilen yoğunluğun gerektireceği sosyal ve teknik alt yapı alanlarının yeterliliği konusunun da bu aşamada değerlendirilme imkanı bulunmamaktadır. Öte yandan, dava konularından 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine ait plan notlarının 1.5 maddesinde yer verilen “Konut alanlarında ada/parselde seçilen konut tiplerine göre oluşan toplam inşaat alanının %10u kadar inşaat alanına dahil olmamak ve bağımsız birim olarak kullanılmak üzere; kreş anaokulu, sosyal tesisler, yönetim birimleri, her türlü sportif ve rekreatif kullanımlar yapılabilir. Ortak kullanıma konu alanlar tercihe bağlı olarak konut kitlesiyle bağımsız bölüm kullanılmak kaydıyla birlikte veya ayrı çözülebilir, ayrı kitle olarak düzenlenecek kullanımlarda ‘yençok=2 kat (9,50 m)’ olarak uygulanacaktır.” şeklindeki düzenleme ile, dava konusu imar planı değişikliklerinin onaylandığı tarihte yürürlükte bulunan Planlı Alanlar Tip İmar İmar Yönetmeliği’nin 16. maddesinin dördüncü fıkrasında emsal harici bırakılabileceği belirtilen kullanımlar dışında, imar mevzuatına ve planlama ilke ve esaslarına aykırı olacak şekilde, kreş, anaokulu, sosyal tesisler gibi kullanımların emsal harici bırakılmasında ve Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği uyarınca imar planlarında ayrı lejantlarla gösterilen, farklı fonksiyonlara tekabül eden, ulaşım başta olmak üzere sosyal ve teknik altyapıya getireceği yük birbirinden çok farklı olan bu kullanımların parsel üzerinde konumlandırılacağı alanların belirlenmemesinde de hukuka uyarlık görülmemiştir. Bu itibarla, istinaf başvurusunun kabulü ile İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak, dava konusu imar planı değişikliklerinin iptali yolunda verilen temyize konu Bölge İdare Mahkemesi ısrar kararında sonucu itibarıyla isabetsizlik bulunmamaktadır. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; Davalı idare ve yanında müdahilin temyiz istemlerinin REDDİNE; İstinaf başvurusunun kabulü ile İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak, dava konusu imar planı değişikliklerinin iptali yolundaki …Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin temyize konu …tarih ve E: …, K: …sayılı ısrar kararının yukarıda belirtilen gerekçe ile ONANMASINA, Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davalı idare yanında müdahile iadesine, Bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de …Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın …. İdare Mahkemesine gönderilmesine, 24/03/2022 tarihinde, kesin olarak, usulde, esasta ve gerekçede oyçokluğu ile karar verildi. KARŞI OY- İstinaf başvurusunun kabulü ile İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak, dava konusu imar planı değişikliklerinin iptali yolundaki …Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin temyize konu …tarih ve E: …, K: …sayılı ısrar kararının, Danıştay Altıncı Dairesinin 07/07/2020 tarih ve E: 2019/13810, K: 2020/6857 sayılı kararında yer alan gerekçe doğrultusunda bozulması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz. KARŞI OY- Bilirkişiye başvurulmasındaki amacın, hukuka uygun karar verebilmek için gerekli verilere ulaşmak olduğu göz önünde tutulduğunda, bilirkişilerin uyuşmazlık konusunda özel ve teknik bilgiye sahip olan kişiler arasından seçilmesi gerektiği kuşkusuz olup, bilirkişi veya bilirkişilerce düzenlenen raporda, sorulara verilen cevapların şüpheye yer vermeyecek şekilde açık, rapor içeriğinin ise hükme esas alınabilecek nitelikte olması gerekmektedir. …. İdare Mahkemesince mahallinde yaptırılan keşif sonucu hazırlanan bilirkişi raporunda, dava konusu nazım ve uygulama imar planı değişikliklerine ilişkin ayrıntılı belirlemeler yapılmış, bu plan ile öngörülen kullanımlara yönelik kararların şehircilik ilkeleri ve planlama esasları ile kamu yararına uygun olup olmadığı etraflıca değerlendirilmiştir. Ancak, …Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesince, çözümü özel ve teknik bilgi gerektiren uyuşmazlıkta, ek rapor ya da başka bir bilirkişi heyetinden yeni bir rapor alınmaksızın, dosyada mevcut bilirkişi raporunda varılan sonuçlara itibar edilmeksizin karar verildiği ve bu haliyle eksik incelemeye dayalı olarak verilen ısrar kararında usul ve hukuka uyarlık bulunmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, …Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesince, ek rapor ya da başka bir bilirkişi heyetinden yeni bir rapor alındıktan sonra uyuşmazlık hakkında yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle, temyiz istemlerinin kabulü ile temyize konu Bölge İdare Mahkemesi ısrar kararının bozulması gerektiği oyuyla, karara katılmıyorum. Benzer İçtihatlar: Danıştay İDDK E: 2007/136, K: 2010/1358 Danıştay İDDK E: 2005/2477, K: 2005/2822 Danıştay İDDK E: 1997/301 K: 1999/681 Danıştay İDDK E: 1992/502 K: 1993/376 Danıştay İDDK E: 2021/1895 K: 2021/1524 T: 22.9.2021 6306 sayılı Kanun’un 2. maddesi gereğince riskli alan ilan edilen bölgede bulunan ve zemin yapısı ya da üzerindeki yapılaşma bakımından bir risk teşkil edip etmediği hususunda yukarıda açıklandığı şekilde bir incelemeye tabi tutulmayan yapıların, sırf uygulama bütünlüğü sağlamak adına riskli yapılarla bir arada değerlendirilmesinin hukuka, hakkaniyete ve ölçülülük ilkesine uygun olmadığı. İSTEMİN KONUSU: Danıştay Altıncı Dairesinin 17/03/2021 tarih ve E: 2019/21200, K: 2021/3986 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. YARGILAMA SÜRECİ: Dava konusu istem: 24/10/2019 tarih ve 30928 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Ankara İli, Altındağ İlçesi, Hacıbayram Mahallesi sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un 2 ve ek-1. maddeleri uyarınca riskli alan ilan edilmesine ilişkin 23/10/2019 tarih ve 1694 sayılı Cumhurbaşkanı kararının iptali istenilmiştir. Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 17/03/2021 tarih ve E: 2019/21200, K: 2021/3986 sayılı kararıyla; 6306 sayılı Kanun’un 2. maddesi gereğince, bir alanın zemin yapısı ya da üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıdığının, aynı Kanun hükümleri uyarınca; zemin yapısı sebebiyle riskli alan olarak tespit edilmek istenilmesi halinde yerbilimsel etüd raporu ile birlikte Yönetmeliğin Ek-2’sinde yer alan “Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esasların” Ek-A bölümüne göre hazırlanan analiz ve rapor ile tespit edilmesi gerektiği, 6306 sayılı Kanun’un ek-1. maddesi hükmü ile, aynı Kanun’un 2. maddesinde hükme bağlanan düzenlemeden farklı olarak, kamu düzeni veya güvenliğinin olağan hayatı durduracak veya kesintiye uğratacak şekilde bozulduğu yerlerde; planlama ya da altyapı hizmetleri yetersiz olan veya imar mevzuatına aykırı yapılaşma bulunan yahut yapı ya da altyapısı hasarlı olan alanlar ile üzerindeki toplam yapı sayısının en az %65’i imar mevzuatına aykırı olan veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapılardan oluşan alanlara ilişkin olarak, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek, sağlık, eğitim ve ulaşım gibi kamu hizmetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla da riskli alan kararı verilebileceği hükmüne yer verildiği, Dava konusu Cumhurbaşkanı kararının 6306 sayılı Kanun’un ek-1. maddesinde öngörülen koşullar yönünden incelenmesinden; 6306 sayılı Kanun ve anılan Kanun’un Uygulama Yönetmeliği uyarınca hazırlanan ve dava konusu işlemin dayanağını oluşturan teknik rapor ile gerekçe raporunda, alanın, kentsel sit alanı olarak tescil edilen ve 22/06/2015 tarih ve 2015/7872 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla ilan edilen yenileme alanı sınırları içinde kaldığı, Türkiye Deprem Bölgesi Haritasında 4. derece deprem bölgesinde yer aldığı, alanda 223 adet yapı, 458 adet bağımsız bölüm bulunduğu, yapıların 15’inin ruhsatının olduğu, taşınmaz kültür varlığı olarak tescil edilen 12 adet yapının da ruhsatlı kabul edildiği, dolayısıyla alanda 27 adet ruhsatlı, 196 adet ruhsatsız yapı bulunduğu, mevzuata aykırı yapıların oranının %87,9 olarak belirlendiği, bu alandaki 27 adet yapının betonarme, 46 adet yapının yığma, 41 adet yapının ahşap, 100 adet yapının derme çatma sistemle inşa edildiği, 9 adetinin yapım tekniğinin ise okunamadığı, yapıların nitelik açısından gözlemlere dayalı kalitesinin %88,8 oranında kötü olduğu, yapıların inşa tarihlerinin 1900-2003 tarihleri ve ruhsat tarihlerinin 1952-1997 tarihleri arasında değiştiği, alandaki en yeni ruhsatlı binanın bile 2006 yılında yürürlüğe giren Deprem Yönetmeliğinden önce yapıldığı ve binaların ekonomik ömürlerini tamamladığı, riskli yapı stoğunun ve sağlıksız, çarpık yapılaşmanın bulunduğu, alt ve üst yapı ile sosyal donatı alanları yetersiz olan alanın, deprem ve sel gibi olası bir afet nedeniyle risk oluşturduğu ve bir bütün olarak afet risklerinden uzak sağlıklı ve güvenli bir kullanım ve yerleşim alanına dönüştürülmesi, fiziki, yapısal ve sosyal koşullar açısından yenileme uygulamalarının gerçekleştirilerek, kent bütünü içinde etkin konuma getirilmesi gerektiği hususlarının belirtildiği, Bu durumda; anılan teknik rapor ve gerekçe raporu ile dosyada bulunan yapı ruhsat bilgilerini içeren tablodan, üzerindeki toplam yapı sayısının %87,9’u imar mevzuatına aykırı ve yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş yapılardan oluştuğu anlaşılan alanın riskli alan ilan edilmesine ilişkin dava konusu Cumhurbaşkanı kararında 6306 sayılı Kanun’un ek-1. maddesi yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığı, Dava konusu Cumhurbaşkanı kararının gerekçe ve dayanağı olarak gösterilen diğer bir madde olan 6306 sayılı Kanun’un 2. maddesi yönünden incelenmesine gelince; 6306 sayılı Kanun’un 2. maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde; “Riskli alan”ın zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan, Bakanlık veya İdare tarafından Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının görüşü de alınarak belirlenen ve Bakanlığın teklifi üzerine Cumhurbaşkanınca kararlaştırılan alan olarak tanımlandığı, Tanımdan da anlaşılacağı üzere, bir alanın Kanun’un 2. maddesi gereğince riskli alan olarak ilan edilebilmesi için alanın, ya zemin yapısı bakımından risk teşkil etmesi ya da üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıması gerektiği, Riskli alan ilanına ilişkin dava konusu Cumhurbaşkanı kararının dayanak ve gerekçesi arasında 6306 sayılı Kanun’un 2. maddesinin de gösterilmiş olması nedeniyle, alandaki yapılardan, zemin yapısı bakımından risk teşkil eden yapılar ile üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan ruhsatlı ve iskânlı yapıların da riskli alan sınırı içerisine alınmasına hukuken herhangi bir engel bulunmadığı, Ancak; anılan ruhsatlı ve iskânlı yapıların riskli alan sınırı kapsamına alınabilmesi için bu yapılara ilişkin 6306 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği’nin 5. maddesi uyarınca, Yönetmeliğin Ek-2’sinde yer alan “Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esasların” Ek-A bölümü uyarınca; binalara ilişkin parametrelerin (yapısal sistem türü, kat adedi, görünen kalite, yumuşak kat, düşeyde düzensizlik, ağır çıkma, planda düzensizlik/burulma etkisi, kısa kolon etkisi, yapı nizamı/bitişik binalarla döşeme seviyeleri yapı nizamı, tabii zemin eğimi vb.) dikkate alınarak, yapıların bulunduğu yerdeki deprem tehlikesi ve yapının deprem performansını etkileyen yapısal özelliklerin saha çalışmaları sonucunda elde edilmesi ve yapısal sistem özelliklerine göre sınıflandırılmış tip binalar seçilerek bunların analizlerinin yapılması sonucunda bir korelasyon çıkarılıp genel yapı stoğu riskinin belirlenmesi gerektiği, Öte yandan; 6306 sayılı Kanun’un 3. maddesinin yedinci fıkrasında yer alan, “6306 sayılı Kanunun uygulanması için belirlenen alanların sınırları içinde olup riskli yapılar dışında kalan yapılardan uygulama bütünlüğü bakımından Bakanlıkça gerekli görülenlerin de 6306 sayılı Kanun hükümlerine tabi olacağı…” yönündeki düzenlemenin, Anayasa Mahkemesinin 27/02/2014 tarih ve E: 2012/87, K: 2014/41 sayılı kararıyla, “6306 sayılı Kanun’un riskli yapıların dönüşümüyle ilgili kurallar içerdiği, riskli olmayan yapılar hakkında yapılacak uygulamalara ilişkin özel bir düzenleme öngörülmeyerek riskli yapılara ilişkin kurallara atıf yapıldığı ancak anılan kuralların yapıların riskli olması dikkate alınarak düzenlendiği, kamu yararı ile bireylerin hakları arasındaki dengenin de tamamen riskli yapılara uygun şekilde oluşturulmaya çalışıldığı, menfaatler dengesi bu şekilde oluşturulan kuralların riskli olmayan yapılara uygulanmasının ölçülülük ilkesine aykırılık oluşturduğu ve kamu yararı ile riskli olmayan yapı sahiplerinin hakları arasında kurulması gereken dengeyi bozduğu…” gerekçesiyle iptal edildiği, Anayasa Mahkemesinin iptal kararından sonra anılan fıkranın; “6306 sayılı Kanunun uygulanması için belirlenen alanların sınırları içinde olup riskli yapılar dışında kalan yapılardan uygulama bütünlüğü bakımından Bakanlıkça gerekli görülenlerin yine 6306 sayılı Kanun’a tâbi olacağı, ancak, riskli olmayan yapılara ilişkin değerleme çalışmalarında yapının riskli olmadığının da gözetileceği…” şeklinde yeniden düzenlendiği, ancak bu yeni düzenlemenin de, Anayasa Mahkemesinin 15/11/2017 tarih ve E: 2016/133, K: 2017/155 sayılı kararıyla “Herhangi bir riski bulunmayan sağlam yapılar için uygulama bütünlüğü bakımından Bakanlıkça gerekli görülmesi halinde 6306 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanması durumunda bu yapıların maliklerinin uğradığı zararların tamamının karşılanması sorumluluk hukukunun gereğidir. Uygulama alanındaki sağlam yapılara yönelik değer tespitinde yapının riskli olmadığının gözetilmesi de esasında bu amaca hizmet etmektedir. Bu itibarla Kanunun uygulanması için belirlenen alanların sınırları içinde olup riskli yapılar dışında kalan yapılar hakkında 6306 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanması nedeniyle maliklerin mülkiyet hakkına yönelik kısıtlamaların, taşınmazın değer tespitinde yapının riskli olmadığının gözetilmesi suretiyle dengelendiği söylenemez…” gerekçesiyle iptal edildiği, 6306 sayılı Kanun’un 2. maddesi gereğince riskli alan ilan edilen bölgede bulunan ve zemin yapısı ya da üzerindeki yapılaşma bakımından bir risk teşkil edip etmediği hususunda yukarıda açıklandığı şekilde bir incelemeye tabi tutulmayan yapıların, sırf uygulama bütünlüğü sağlamak adına riskli yapılarla bir arada değerlendirilmesinin hukuka, hakkaniyete ve ölçülülük ilkesine uygun olmadığının Anayasa Mahkemesince ortaya konulduğu, Uyuşmazlıkta; dosyada bulunan ruhsat tablosu ile riskli alan sınır ve krokisinin incelenmesinden, ruhsatlı yapıların riskli alan sınırının batısında ve sınır boyunca (… ada, … ve … parsel ile … ada, …, … ve … parsel) yoğunlaştığı ve ruhsatsız yapılarla fiziki bütünlük oluşturmadığı görüldüğünden, uygulama bütünlüğünü sağlamak adına belirtilen ruhsatlı yapıların ruhsatsız yapılarla bir arada değerlendirilmesinde, hukuka, hakkaniyete ve ölçülülük ilkesine uygunluk bulunmadığı sonucuna varıldığı, Öte yandan; alanda bulunan ruhsatlı yapıların, 6306 sayılı Kanun’un 2. maddesi gereğince riskli alan sınırı içerisine dahil edilirken, anılan Kanun’un Uygulama Yönetmeliğinin 5. maddesi uyarınca, Yönetmeliğin Ek-2’sinde yer alan “Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esasların” Ek-A bölümü uyarınca; binalara ilişkin parametrelerin (yapısal sistem türü, kat adedi, görünen kalite, yumuşak kat, düşeyde düzensizlik, ağır çıkma, planda düzensizlik/burulma etkisi, kısa kolon etkisi, yapı nizamı/bitişik binalarla döşeme seviyeleri yapı nizamı, tabii zemin eğimi vb.) dikkate alınarak, yapıların bulunduğu yerdeki deprem tehlikesi ve yapının deprem performansını etkileyen yapısal özelliklerin saha çalışmaları sonucunda elde edilmesi ve yapısal sistem özelliklerine göre sınıflandırılmış tip binalar seçilerek bunların analizlerinin yapılması sonucunda bir korelasyon çıkarılıp genel yapı stoğu riskinin belirlenmesi gerekirken, söz konusu araştırma ve incelemeler yapılmadan dava konusu riskli alan kararının verildiğinin anlaşıldığı, Bu itibarla, dava konusu 23/10/2019 tarih ve 1694 sayılı Cumhurbaşkanı kararında hukuka uyarlık bulunmadığı, nitekim benzer konuda Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 30/11/2020 tarih ve E: 2020/1246, K: 2020/2756 sayılı kararının da bu yönde olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir. TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI: Davalı idareler ve yanında müdahiller tarafından, riskli alan ilanının 6306 sayılı Kanun ve Uygulama Yönetmeliğine uygun olarak, Kanun’un ek-1. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre yapıldığı, Kanun’un ek-1. maddesinin Yönetmeliğin 5. maddesindeki şartlardan bağımsız olarak bir alanın riskli alan ilan edilme şartlarını düzenlediği, yapılardan numune alınarak bir metot üzerinde çalışmanın gerekli olmadığı, riskli alanın 6306 sayılı Kanun’un 2. maddesinde tanımlanması nedeniyle dava konusu işlemde 2. maddeye de yer verildiği, Cumhurbaşkanı kararına hukuk tekniği açısından bakıldığında riskli alan ilan edilen bir bölgenin hem Yönetmeliğin 5. maddesindeki şartları hem de Kanun’un ek-1. maddesinde belirtilen şartları bir arada taşıması gerektiğine ilişkin bir sonuca varılamayacağı, Daire kararında atıfta bulunulan Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu kararı ile Anayasa Mahkemesi kararlarının hatalı yorumlandığı, uygulama bütünlüğü bozulacağından davacının malik olduğu parselin riskli alan sınırı dışında bırakılmasının mümkün olmadığı, Daire kararında belirtilen parsellerin riskli alan sınırı dışına çıkarılmasının kent estetiği açısından da uygun olmadığı, ruhsat tarihleri itibarıyla konu değerlendirildiğinde, alandaki yapıların mevcut deprem yönetmeliklerine aykırılığının da aşikar olduğu, geceleri gayrimeşru işlerin döndüğü bir alan haline gelen bu bölgede geliştirilen projelerin hayata geçirilmesinin bölgenin selameti açısından kaçınılmaz olduğu, bu nedenle keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmaksızın eksik incelemeye dayalı olarak verilen Daire kararının bozularak, davanın reddine karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir. KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davacı tarafından, savunma verilmemiştir. DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz istemlerinin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden davalı idarelerin yürütmenin durdurulması istemleri hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin, 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesi uyarınca gereği görüşüldü: HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan; “a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması, b) Hukuka aykırı karar verilmesi, c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması” sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür. Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir. Diğer yandan, temyiz istemine konu Daire kararında, uyuşmazlığa konu alanın “riskli alan” ilan edilmesine ilişkin 23/10/2019 tarih ve 1694 sayılı Cumhurbaşkanı kararı hakkında iptal hükmü kurulmuşsa da; anılan iptal kararının, sadece mülkiyeti davacıya ait ve davalı idareler tarafından sunulan bilgi ve belgelerde üzerinde imar mevzuatına uygun yapı bulunduğu belirtilen Altındağ İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaz yönünden hüküm ifade edeceği tabîidir. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; Davalı idareler ve yanında müdahillerin temyiz istemlerinin REDDİNE; Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Danıştay Altıncı Dairesinin temyize konu 17/03/2021 tarih ve E: 2019/21200, K: 2021/3986 sayılı kararının ONANMASINA, Kesin olarak, 22/09/2021 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi. KARŞI OY – 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un “Amaç” başlıklı 1. maddesinde, bu Kanunun amacının; afet riski altındaki alanlar ile bu alanlar dışındaki riskli yapıların bulunduğu arsa ve arazilerde, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere iyileştirme, tasfiye ve yenilemelere dair usul ve esasları belirlemek olduğu belirtilmiştir. Aynı Kanun’un 2. maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde, “Riskli alan”; zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan, Cumhurbaşkanınca kararlaştırılan alan olarak tanımlanmıştır. Yine anılan Kanun’un 26/04/2016 tarihinde yürürlüğe giren ek-1. maddesinde, “(1) a) Kamu düzeni veya güvenliğinin olağan hayatı durduracak veya kesintiye uğratacak şekilde bozulduğu yerlerde; planlama ya da altyapı hizmetleri yetersiz olan veya imar mevzuatına aykırı yapılaşma bulunan yahut yapı ya da altyapısı hasarlı olan alanlar, b) Üzerindeki toplam yapı sayısının en az %65’i imar mevzuatına aykırı olan veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapılardan oluşan alanlar, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek, sağlık, eğitim ve ulaşım gibi kamu hizmetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla, Cumhurbaşkanınca riskli alan olarak kararlaştırılabilir. Riskli alan sınırı uygulama bütünlüğü gözetilerek belirlenir.” hükmü yer almaktadır. 15/12/2012 tarih ve 28498 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6306 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği’nin “Riskli alanın tespiti” başlıklı 5. maddesinin birinci fıkrasında, “Riskli alan; a) Alanın, zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıdığına dair teknik raporu, b) Alan sınırları içerisinde 15/5/1959 tarihli ve 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısiyle Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanuna göre afete maruz bölge olarak kararlaştırılan alan olup olmadığına dair bilgi ve belgeyi, c) Alanın büyüklüğünü de içeren koordinatlı sınırlandırma haritasını, varsa uygulama imar planını, ç) Alanda bulunan kamuya ait taşınmazların listesini, d) Alanın uydu görüntüsünü veya ortofoto haritasını, e) Zemin yapısı sebebiyle riskli alan olarak tespit edilmek istenilmesi halinde yerbilimsel etüd raporunu, f) Bu fıkra uyarınca belirlenecek riskli alanlar için Ek-2’de yer alan Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esasların EK-A bölümüne göre hazırlanan analiz ve raporu, g) Alanın özelliğine göre Bakanlıkça istenecek sair bilgi ve belgeleri, ihtiva edecek şekilde hazırlanmış olan dosyaya istinaden Bakanlıkça belirlenir ve karar alınmak üzere Cumhurbaşkanına sunulur.”; ikinci fıkrasında, “Bakanlıkça; a) Kamu düzeni veya güvenliğinin olağan hayatı durduracak veya kesintiye uğratacak şekilde bozulduğu yerlerde; 1) Planlama veya altyapı hizmetlerinin yetersiz olması, 2) İmar mevzuatına aykırı yapılaşmanın bulunması, 3) Altyapı veya üstyapıda hasar meydana gelmiş olması, sebeplerinden birinin veya bir kaçının bir arada bulunması halinde, b) Üzerindeki toplam yapı sayısının en az % 65’i imar mevzuatına aykırı olan veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapılardan oluşan alanlarda, uygulama bütünlüğü gözetilerek belirlenen alanlar, riskli alan olarak belirlenmek üzere Cumhurbaşkanına sunulur.”; üçüncü fıkrasında ise, “TOKİ veya İdare, riskli alan belirlenmesine ilişkin bilgi ve belgeleri ihtiva eden dosyaya istinaden Bakanlıktan riskli alan tespit talebinde bulunabilir. Bakanlıkça, uygun görülen talepler, Cumhurbaşkanına sunulur. ” düzenlemelerine yer verilmiştir. Anılan mevzuat düzenlemeleri çerçevesinde; riskli alan ilanı, 6306 sayılı Kanun’un 2. maddesine ya da ek-1. maddesine dayalı olarak Cumhurbaşkanı kararı ile yapılabilmektedir. Anılan Kanun’da, 2. maddeye dayanılarak yapılacak riskli alan ilanı ile ek-1. maddeye dayanılarak yapılacak riskli alan ilanı farklı hükümlere tabi kılınmıştır. Buna göre; 6306 sayılı Kanun’un 2. maddesine göre yapılacak riskli alan ilanında, 6306 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği’nin “Riskli alanın tespiti” başlıklı 5. maddesinin birinci fıkrasında belirtilen saha araştırmalarına dayanan detaylı çalışmalar ile genel yapı stoğu riskinin belirlenmesi gerekirken, Kanun’un ek-1. maddesine göre yapılacak riskli alan ilanında, teklif riskli alan üzerindeki toplam yapı sayısının en az % 65’inin, imar mevzuatına aykırı veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapılardan oluşup oluşmadığının, ilgili idarelerde mevcut bilgi ve belgeler üzerinden tespiti gerekmektedir. Uyuşmazlıkta ise, riskli alan ilanına ilişkin dava konusu Cumhurbaşkanı kararının dayanağının, 6306 sayılı Kanun’un ek-1. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi olduğu anlaşılmakta olup; alandaki diğer hak sahiplerinin haklı beklentileri, kamu yararı ve hizmet gerekleri dikkate alındığında, davacının dava konusu işlemin tamamının iptalini istemekte kişisel, güncel ve meşru bir menfaati bulunmadığı da gözetilerek, davanın, davacının taşınmazına yönelik olarak incelenmesi ve hukuka uygunluk denetiminin bu suretle yapılması gerekmektedir. Her ne kadar, temyize konu Daire kararında, 6306 sayılı Kanun’un 3. maddesinin yedinci fıkrasında yer alan düzenlemelerle ilgili Anayasa Mahkemesince norm denetimi kapsamında verilmiş kararlar göz önünde bulundurulmak suretiyle, uygulama bütünlüğünü sağlamak adına riskli olduğu ilan edilen alanda bulunan ruhsatlı yapıların ruhsatsız yapılarla bir arada değerlendirilmesinde, hukuka, hakkaniyete ve ölçülülük ilkesine uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmış ise de; hem Anayasa Mahkemesi kararlarına konu Kanun hükmünün 6306 sayılı Kanun’un 2. maddesine dayanılarak yapılan riskli alan ilanıyla ilgili olması hem de dava konusu işlemin asıl dayanağı olan ve aynı Kanun’un ek-1. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendindeki “Riskli alan sınırı uygulama bütünlüğü gözetilerek belirlenir.” hükmünün halihazırda yürürlükte olması sebebiyle, Daire kararında yer verilen bu gerekçeye itibar edilmemiştir. Dosyanın incelenmesinden, davalı idarelerce hazırlanan ve dava konusu riskli alan ilanına dayanak teşkil eden teknik rapor ve gerekçe raporunda, alanda 223 adet yapı, 458 adet bağımsız bölüm bulunduğu, yapıların 15’inin ruhsatının olduğu, taşınmaz kültür varlığı olarak tescil edilen 12 adet yapının da ruhsatlı kabul edildiği, dolayısıyla alanda 27 adet ruhsatlı, 196 adet ruhsatsız yapı bulunduğu, mevzuata aykırı yapıların oranının %87,9 olarak tespit edildiği, yapıların inşa tarihlerinin 1900-2003 tarihleri ve ruhsat tarihlerinin 1952-1997 tarihleri arasında değiştiği, binaların ekonomik ömürlerini tamamladığı, riskli yapı stoğunun ve sağlıksız, çarpık yapılaşmanın bulunduğu, alt ve üst yapı ile sosyal donatı alanları yetersiz olan alanın, deprem ve sel gibi olası bir afet nedeniyle risk oluşturduğu ve bir bütün olarak afet risklerinden uzak sağlıklı ve güvenli bir kullanım ve yerleşim alanına dönüştürülmesi, fiziki, yapısal ve sosyal koşullar açısından yenileme uygulamalarının gerçekleştirilerek, kent bütünü içinde etkin konuma getirilmesi gerektiği hususlarının belirtildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda; yukarıda içeriğine yer verilen teknik rapor ve gerekçe raporu ile dosyada bulunan yapı ruhsat bilgilerini içeren tablodan, üzerindeki toplam yapı sayısının %87,9’u imar mevzuatına aykırı ve yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş yapılardan oluştuğu anlaşılan ve sınırları uygulama bütünlüğü gözetilerek belirlenen alanın, 6306 sayılı Kanun’un ek-1. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca riskli alan ilan edilmesine ilişkin dava konusu Cumhurbaşkanı kararında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Açıklanan nedenlerle, temyiz istemlerinin kabulü ile dava konusu işlemin iptali yolundaki Daire kararının kaldırılarak, davanın reddine karar verilmesi gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz. Benzer İçtihatlar: Danıştay İDDK E: 2014/5776 K: 2015/3204 T: 5.10.2015 Danıştay İDDK E: 2015/1603 K: 2015/2805 T: 17.6.2015 Danıştay İDDK E: 2017/304 K: 2017/1032 T: 8.3.2017 Danıştay İDDK E: 2021/3290 K: 2022/1885 T: 26.5.2022 Danıştay İDDK E: 2021/2707 K: 2022/384 T: 9.2.2022 Kanunda genel hatları düzenlenen kira yardımı konusunun, Yönetmelikle süresi, miktarı gibi ayrıntılarının düzenlendiği, kira yardımı talebinin tahliye tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde yapılmasına yönelik düzenlemenin ise kamu hizmetlerinin aksamaması için idarenin iş ve eylem yükünü planlaması, mali kaynaklarını ayarlamasına yönelik tamamlayıcı bir düzenleme olduğu ve Kanunun genel amacına uygun olduğu, İSTEMİN KONUSU: Danıştay Altıncı Dairesinin 27/04/2021 tarih ve E: 2019/2571, K: 2021/6207 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. YARGILAMA SÜRECİ: Dava konusu istem: Eskişehir ili, Tepebaşı ilçesi,  (…) Mahallesi, 14402 ada, 2 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan yapının 6306 sayılı Kanun kapsamında yıkılması nedeniyle, kira yardımı yapılması talebiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin Eskişehir Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün 26/11/2018 tarih ve E.15642 sayılı işlemi ile bu işlemin dayanağı 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin 16. maddesinin 4. fıkrasındaki “…tahliye tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde…” ifadesinin iptali istenilmiştir. Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 27/04/2021 tarih ve E: 2019/2571, K: 2021/6207 sayılı kararıyla; 6306 sayılı Kanunun genel amacının; afet riski altındaki alanlar ile bu alanlar dışındaki riskli yapıların bulunduğu arsa ve arazilerde fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere iyileştirme, tasfiye ve yenileme olduğu, Bu çerçevede Yasada belirtilen teknik ve hukuki süreç sonunda riskli yapı olarak tespit edilen binaların yıkımı ve tahliyesi konusunda anlaşmaya varan yapıların maliklerine kira yardımı yapılmasına karar verildiği, kira yardımının ne kadar ve ne zaman yapılacağı gibi detaylara ilişkin Kanunda açık bir düzenleme olmamakla birlikte, Uygulama Yönetmeliğinde bu hususlar hakkında ayrıntıya yer verilerek, kira yardımı talebinin süresine ilişkin olarak, söz konusu başvurunun tahliye tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde ilgili kuruma yapılması gerektiğinin belirtildiği, Bilindiği üzere Anayasanın 124. maddesine dayanılarak Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, Yönetmelik çıkarabileceği, dava konusu Yönetmelik hükmü ile de; kira yardımı talebinin riskli yapı kararı verilen taşınmazın tahliye tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde yapılması gerektiğinin hüküm altına alındığı, Bu durumda, Kanunda genel hatları düzenlenen kira yardımı konusunun, Yönetmelikle süresi, miktarı gibi ayrıntılarının düzenlendiği, kira yardımı talebinin tahliye tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde yapılmasına yönelik düzenlemenin ise kamu hizmetlerinin aksamaması için idarenin iş ve eylem yükünü planlaması, mali kaynaklarını ayarlamasına yönelik tamamlayıcı bir düzenleme olduğu ve Kanunun genel amacına uygun olduğu, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin 16. maddesinin 4. fıkrasındaki “…tahliye tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde…” ifadesinde hukuka aykırılık görülmediği, Diğer taraftan, dayanağı Yönetmelik hükmünün hukuka uygun bulunması nedeniyle davacının kira yardımı isteminin reddine ilişkin Eskişehir Valiliği işleminde de hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davacı tarafından, taşınmazın 6306 sayılı Kanun kapsamında riskli yapı kararı verilerek yıkılacak olması nedeniyle 09/10/2017 tarihinde tahliye edildiği, diğer bir kısım bağımsız bölüm maliklerinin yüklenici ile anlaşamaması nedeniyle Yasada belirtilen sürecin uzaması nedeniyle kira yardımı için talepte bulunulamadığı, 6306 sayılı Yasanın 5. maddesinde kira yardımı yapılabileceğinin hüküm altına alındığı, ancak Yasadan kaynaklanmayan ve Yasada öngörülmeyen bir kısıtlama ile talebin tahliye tarihinden itibaren 1 yıl içinde yapılmadığından bahisle reddedildiği, Anayasanın 124. maddesi gereği Bakanlıkların çıkaracağı yönetmeliklerin yasaya aykırı olamayacağı, ancak yönetmelik hükmü ile yasada öngörülmemesine rağmen kira yardımı şartının ağırlaştırıldığı belirtilerek, Valilik işlemi ile dayanak Yönetmelik hükmünün açıkça hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir. KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davalı idareler tarafından, Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır. DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ  ‘İN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü: HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan; “a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması, b) Hukuka aykırı karar verilmesi, c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması” sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür. Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; Davacının temyiz isteminin reddine, Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Danıştay Altıncı Dairesinin 27/04/2021 tarih ve E: 2019/2571, K: 2021/6207 sayılı kararının ONANMASINA, Kesin olarak, 09/02/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.   Benzer İçtihatlar: Danıştay İDDK E: 2015/482 K: 2015/1446 T: 16.4.2015 Danıştay İDDK E: 2016/3553 K: 2016/3200 T: 1.12.2016 Danıştay İDDK E: 2019/496 K: 2021/977 T: 20.5.2021 Danıştay İDDK E: 2021/3808 K: 2022/130 T: 24.1.2022 Danıştay İDDK E: 2021/3290 K: 2022/1885 T: 26.5.2022 Hukuki el atma nedeniyle kamulaştırma bedeli yerine geçmek üzere, taşınmaz bedelinin tazminine karar verilmesi istemiyle açılan davalarda, yargılamanın, davanın açıldığı tarihte yürürlükte olan imar planında taşınmaza verilen kullanım kararının esas alınması suretiyle değil, mer’i imar planındaki kullanım kararının tespit edilerek, bu imar planında taşınmazın kamusal kullanıma ayrılması nedeniyle mülkiyet hakkı üzerinde bir kısıtlılık halinin bulunup bulunmadığının değerlendirilmesi suretiyle yapılması gerektiği, bu kapsamda riskli alanlardaki taşınmazların da imar durumunun belirlenmesi gerektiği İSTEMİN KONUSU: …. İdare Mahkemesinin …tarih ve E: …, K: …sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. YARGILAMA SÜRECİ: Dava konusu istem: İstanbul İli, Küçükçekmece İlçesi, …Mahallesi, …Mevkii, …pafta, …parsel sayılı taşınmazın imar planında okul alanında kaldığı, uzun yıllardan beri tahsis amacına uygun bir tesis yapılmadığı, bu durumun mülkiyet hakkını ihlal ettiği ileri sürülerek, 416.822,00-TL hukuki el atma bedelinin, adli yargıda ilk dava açma tarihi olan 31/07/2012 tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istenilmiştir. İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesinin …tarih ve E: …, K: …sayılı kararıyla; 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 10. maddesi hükmüyle, belediyelere, imar planının yürürlüğe girmesinden itibaren en geç üç ay içinde imar programını hazırlama, yatırımcı kuruluşlara, imar planlarında kamu hizmetine ayrılan arsaları imar programı süresi içerisinde kamulaştırma, yine yetkili idari makamlara, kamulaştırmaya ilişkin ödeneği yatırımcı kuruluşun bütçesine koyma mükellefiyetinin yüklendiği, Kanun koyucu tarafından, kamu yararı adına fedakarlığa katlanmak durumunda kalan taşınmaz maliklerinin, mülkiyet haklarının ihlal edilmesi sonucunu doğuracak şekilde uzun süre taşınmazlarının imar programlarına alınmadan bekletilmesi uygun görülmeyerek, idareye, herhangi bir takdir yetkisi tanınmaksızın, bağlayıcı sürelerle gerekli işlemleri yapma görevinin yüklendiği, Uyuşmazlıkta, davacılara ait taşınmazın 21/06/1982 tasdik tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planında ilköğretim sahasında kaldığı, 15/12/2006 tasdik tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planında ise kısmen ilköğretim sahasında, kısmen yolda kaldığı, davacıya ait taşınmazın, mülkiyet hakkının ihlal edilmesi sonucunu doğuracak şekilde uzun süre imar programlarına alınmadan bekletildiği görüldüğünden, davacının hukuki el atma nedeniyle uğradığı zararın davalı idarece ödenmesi gerektiği, …. Asliye Hukuk Mahkemesinin E: …esas sayılı dosyasında bulunan ve alanında uzman üç inşaat mühendisi ve mülk bilirkişisi tarafından hazırlanan bilirkişi raporunda, davacıya ait taşınmazın bedelinin 420.000,00-TL olduğu belirtildiği, Mahkemelerince, usul ekonomisi çerçevesinde yeniden bilirkişi incelemesi yaptırılmasına gerek görülmeyerek, uyuşmazlığın çözümü için yeterli görülen bilirkişi raporunun, karara esas alınabilecek nitelikte bulunduğu, Bu durumda, 420.000,00-TL hukuki el atma bedelinden taşınmazın yolda kalan 2,27 m2’lik kısmının bedeli olan 3.178,00-TL’nin çıkarılması sonucu kalan 416.822,00-TL hukuki el atma bedelinin, adli yargıda dava açma tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı idarece davacıya ödenmesi gerektiği, Ayrıca, hükmedilen 416.822,00-TL hukuki el atma bedelinin, söz konusu taşınmazın davacılar tarafından her türlü kısıtlamadan ari bir şekilde, davalı idare lehine tapuda ferağ vermesi koşuluyla ödeneceğinin de açık olduğu, gerekçesiyle, davanın kabulüne, 416.822,00-TL’nin adli yargıda dava açma tarihi olan 31/07/2012 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davacılara ödenmesine karar verilmiştir. Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 11/04/2016 tarih ve E: 2015/2625, K: 2016/1583 sayılı kararıyla; Dosyanın ve temyiz aşamasında davalı idare tarafından 22/04/2015 tarihinde dosyaya sunulan ek beyan dilekçesi ve eklerinin incelenmesinden; 06/02/2013 tarih ve 28551 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan, 28/01/2013 tarih ve 2013/4258 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile uyuşmazlığa konu taşınmazın da bulunduğu alanın riskli alan olarak ilan edildiği, bunun üzerine Küçükçekmece Belediye Başkanlığı tarafından hazırlanan Kanarya Mahallesi, 5011 sayılı parsel ve çevresi riskli alana ilişkin 1/5000 ölçekli revizyon nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli revizyon uygulama imar planının onaylanmak üzere Çevre ve Şehircilik Bakanlığına iletildiği, onayın ardından söz konusu alanda hak sahipleri ile uzlaşma görüşmelerine başlanacağının belirtildiğinin anlaşıldığı, Bu durumda, İdare Mahkemesince, riskli alan ilanı ile imar planı koşullarındaki değişiklikler dikkate alınarak, uyuşmazlığa konu taşınmazın hangi fonksiyonda kaldığı, kim tarafından kullanılacağı, davacıların mülkiyet hakkında bir sınırlandırma olup olmadığı hususları netleştirilerek bir değerlendirme yapılması suretiyle yeniden bir karar verilmesi gerektiği, sonucuna varılarak …. İdare Mahkemesinin …tarih ve E: …, K: …sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir. İlk Derece Mahkemesi ısrar kararının özeti: …. İdare Mahkemesinin …tarih ve E: …, K: …sayılı kararıyla; Dava konusu taşınmazın ilköğretim alanı olarak belirlendikten sonra, uzun süre kamulaştırılmadığının görüldüğü, işlemlerin hukuka uygunluk denetiminin tesis edildikleri tarihe göre yapılacağı, sonradan yapılan imar planının uzun süre taşınmazın kamulaştırılmadığı ve davacıların bu sebeple hak kaybına uğradıkları gerçeğini değiştiremeyeceği, her yeni plan çalışması yapıldığında bu plan çalışmasının sonucunun beklenmesinin belirsizliğe yol açabileceği, imar planı yapma yetkisi bulunan belediyelerin bu durumu suistimal edebileceği ve eğer yeni imar planı yapılmış ise ve davacıların taşınmazının fonksiyonu değişmişse idarelerin iç ilişkisine göre bu durumu çözüme kavuşturabilecekleri gerekçesi eklenmek suretiyle davanın kabulü yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir. TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davalı idare tarafından, dava konusu taşınmazın bulunduğu alanın riskli alan olarak ilan edildiği ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından bu alandaki kamulaştırmaya ilişkin tüm iş ve işlemler hususunda Küçükçekmece Belediye Başkanlığı yetkilendirildiğinden, idarelerinin herhangi bir sorumluluğunun bulunmadığı, halihazırda taşınmazın ilköğretim tesis alanında kalıp kalmadığının da belli olmadığı, 3194 sayılı Kanun’da 10/07/2019 tarihinde yapılan değişikliklerin de uyuşmazlık çözümlenirken dikkate alınması gerektiği, bu çerçevede öncelikle belediyenin imar programını hazırlayıp hazırlamadığının araştırılmasının icap ettiği, düzenleme ortaklık payının bu Kanun değişikliği ile %45 olarak belirlendiğinin de nazara alınması ve Danıştay’ın bozma nedenleri dikkate alınmadan verilen ısrar kararının bozulması gerektiği ileri sürülerek, karar kesinleşinceye kadar dava konusu taşınmazın tapu kaydına devir işlemlerini önlemek için tedbir konulmasına karar verilmesi istenilmiştir. KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI: Davacılar tarafından, savunma verilmemiştir. DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile İstanbul 1. İdare Mahkemesi ısrar kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü: İNCELEME VE GEREKÇE: MADDİ OLAY: Mülkiyeti davacılara ait, İstanbul İli, Küçükçekmece İlçesi, …Mahallesi, …Mevkii, …pafta, …parsel sayılı, 300 m2 yüzölçümlü taşınmaz, 21/06/1982 tasdik tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planında ilköğretim sahası olarak belirlenmiş, 15/12/2006 tasdik tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planında ise 2,27 m2’lik kısmı yola ayrılmıştır. Davacılar tarafından, hukuki el atma nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen zararların tazmini istemiyle, ilk olarak, 31/07/2012 tarihinde, …. Asliye Hukuk Mahkemesinde açılan dava, anılan Mahkemenin …tarih ve E: …, K: …sayılı kararıyla, idari yargı yerinin görevli olduğu gerekçesiyle usulden reddedilmiştir. 06/02/2013 tarih ve 28551 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan, 28/01/2013 tarih ve 2013/4258 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile uyuşmazlığa konu taşınmazın da bulunduğu alan, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un 2. maddesi uyarınca riskli alan olarak ilan edilmiştir. …. Asliye Hukuk Mahkemesince verilen usuli ret kararının, tarafların kararı temyiz etmemesi üzerine 23/05/2014 tarihinde kesinleşmesi üzerine, temyizen incelenen dava açılmıştır. Davalı idare tarafından 22/04/2015 tarihinde dosyaya sunulan ek beyan dilekçesi ekinde yer alan Küçükçekmece Belediye Başkanlığının …tarih ve …sayılı işleminde “…pafta, …sayılı parsel, 16/04/2005 tasdik tarihli 1/5000 ölçekli Küçükçekmece Merkez Revizyon Nazım İmar Planında İlköğretim Tesis Alanı olarak; 15/12/2006 tasdik tarihli 1/1000 ölçekli Küçükçekmece Merkez Revizyon Uygulama İmar Planında ise İlköğretim Tesis Alanı ve kısmen de imar yolu olarak planlanmıştır. 06/02/2013 tarih ve 28551 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 28/01/2013 tarih ve 2013/4258 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile, …pafta, …sayılı parselin de içerisinde yer aldığı …Mahallesi …parsel ve çevresini kapsayan 9,2 hektarlık alan, riskli alan olarak ilan edilmiş olup; 06/03/2013 tarih ve 942/943 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Olur’u gereğince dönüşüm odaklı kentsel tasarım projesi doğrultusunda Başkanlığımızca hazırlanmış olan …Mahallesi …Parsel ve Çevresi Riskli Alana ilişkin 1/5000 ölçekli Revizyon Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Revizyon Uygulama İmar Planı onaylanmak üzere Çevre ve Şehircilik Bakanlığına iletilmiştir. Kanarya Mahallesi 5011 parsel ve çevresini kapsayan riskli alana ilişkin 1/5000 ölçekli Revizyon Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Revizyon Uygulama İmar Planı ile kentsel tasarım projesinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca onaylanmasına müteakip, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ve Uygulama Yönetmeliği doğrultusunda söz konusu alanda hak sahipleri ile uzlaşma görüşmelerine başlanacaktır…” hususları belirtilmiştir. İLGİLİ MEVZUAT: Anayasanın 35. maddesinde, “Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz.” kuralına yer verilmiş; temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılmasını düzenleyen 13. maddesinde ise, temel hak ve hürriyetlerin, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabileceği, bu sınırlamaların, Anayasanın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve laik Cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamayacağı vurgulanmıştır. Keza Anayasa’nın 90. maddesi uyarınca uygun bulunan ve iç hukukun bir parçası halini alan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 1 no’lu Ek Protokolü’nün “Mülkiyetin korunması” başlıklı 1. maddesinde de: “Her gerçek ve tüzel kişinin mal ve mülk dokunulmazlığına saygı gösterilmesini isteme hakkı vardır. Bir kimse, ancak kamu yararı sebebiyle ve yasada öngörülen koşullara ve uluslararası hukukun genel ilkelerine uygun olarak mal ve mülkünden yoksun bırakılabilir.” hükmü yer almıştır. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 10. maddesinde, “Belediyeler; imar planlarının yürürlüğe girmesinden en geç 3 ay içinde, bu planı tatbik etmek üzere 5 yıllık imar programlarını hazırlarlar. Beş yıllık imar programlarının görüşülmesi sırasında ilgili yatırımcı kamu kuruluşlarının temsilcileri görüşleri esas alınmak üzere Meclis toplantısına katılır. Bu programlar, belediye meclisinde kabul edildikten sonra kesinleşir. Bu program içinde bulunan kamu kuruluşlarına tahsis edilen alanlar, ilgili kamu kuruluşlarına bildirilir. Beş yıllık imar programları sınırları içinde kalan alanlardaki kamu hizmet tesislerine tahsis edilmiş olan yerleri ilgili kamu kuruluşları, bu program süresi içinde kamulaştırırlar. Bu amaçla gerekli ödenek, kamu kuruluşlarının yıllık bütçelerine konulur. İmar programlarında, umumi hizmetlere ayrılan yerler ile özel kanunları gereğince kısıtlama konulan gayrimenkuller kamulaştırılıncaya veya umumi hizmetlerle ilgili projeler gerçekleştirilinceye kadar bu yerlerle ilgili olarak diğer kanunlarla verilen haklar devam eder.” hükmü yer almaktadır. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun ek 1. maddesinde, “Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmî kurumlara ayrılmak suretiyle mülkiyet hakkının özüne dokunacak şekilde tasarrufu hukuken kısıtlanan taşınmazlar hakkında, uygulama imar planlarının yürürlüğe girmesinden itibaren beş yıllık süre içerisinde imar programları veya imar uygulamaları yapılır ve bütçe imkânları dâhilinde bu taşınmazlar ilgili idarelerce kamulaştırılır veya her hâlde mülkiyet hakkını kullanmasına engel teşkil edecek kısıtlılığı kaldıracak şekilde imar planı değişikliği yapılır/yaptırılır.” hükmüne yer verilmiştir. 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un 1. maddesinde, bu Kanun’un amacının, afet riski altındaki alanlar ile bu alanlar dışındaki riskli yapıların bulunduğu arsa ve arazilerde, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere iyileştirme, tasfiye ve yenilemelere dair usul ve esasları belirlemek olduğu belirtilmiş; 2. maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde ise, riskli alan, zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan, Cumhurbaşkanınca kararlaştırılan alan olarak tanımlanmıştır. Aynı Kanun’un 6. maddesinin beşinci fıkrasının (a) bendinde, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, riskli alanlara ilişkin her tür harita, plan, proje, arazi ve arsa düzenleme işlemleri ile toplulaştırma yapma; aynı maddenin altıncı fıkrasında ise, her tür ve ölçekteki planlama işlemlerine esas teşkil edecek standartları belirleme ve gerek görülmesi hâlinde bu standartları plan kararları ile tayin etme veya özel standartlar ihtiva eden planlar ve kentsel tasarım projeleri yapma, yaptırma ve onaylama konularında yetkilendirilmiştir. Öte yandan, Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği’nin 5. maddesinin birinci fıkrasının (i) bendinde, sosyal altyapı alanları, birey ve toplumun kültürel, sosyal ve rekreatif ihtiyaçlarının karşılanması ve sağlıklı bir çevre ile yaşam kalitelerinin artırılmasına yönelik kamu veya özel sektör tarafından yapılan eğitim, sağlık, dini, kültürel ve idari tesisler, açık ve kapalı spor tesisleri ile park, çocuk bahçesi, oyun alanı, meydan, rekreasyon alanı gibi açık ve yeşil alanlara verilen genel isim olarak tanımlanmış; aynı Yönetmeliğin 11. maddesinde, “İmar planlarının yapımı ve değişikliklerinde planlanan alanın veya bölgenin şartları ile gelecekteki gereksinimleri göz önünde tutularak kentsel, sosyal ve teknik altyapı alanlarında bu Yönetmeliğin EK-2 Tablosunda belirtilen asgari standartlara ve alan büyüklüklerine uyulur.” düzenlemesine yer verilmiş; Yönetmeliğin EK-2 Tablosunda ise sosyal ve teknik altyapı alanlarının asgari standartları gösterilmiştir. HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Hukuki el atma nedeniyle mülkiyet hakkının kısıtlandığından söz edilebilmesi için, taşınmazın uygulama imar planıyla kamusal kullanıma ayrılması, taşınmaz üzerinde özel kullanımın ve yapılaşmanın uygulama imar planı gereği hiçbir şekilde mümkün olmaması, uygulama imar planının onayından itibaren en az beş yıl süre geçmiş olması ve taşınmazın bu süre zarfında kamulaştırılmamış olması şartlarının birlikte gerçekleşmiş olması gerekir. Hukuki el atma nedeniyle mülkiyet hakkının kısıtlandığından bahisle, kamulaştırma bedeli yerine geçmek üzere, taşınmaz bedelinin tazminine karar verilmesi istemiyle açılan davalarda, tazminat isteminin kabulüne karar verilebilmesi için, karar verme aşamasında da, ilgili idarelerin kamulaştırma yükümlülüğünün, başka bir deyişle, taşınmaz üzerindeki, imar planında kamusal kullanıma ayrılmış olma nedeniyle oluşan kısıtlılık halinin devam ediyor olması gerekmektedir. Dava devam ederken yapılan imar planı değişiklikleri ile, dava konusu taşınmazın kamusal kullanımdan çıkarılarak, özel kullanım ve yapılaşmaya imkan veren bir kullanıma dönüştürülmesi halinde, idarelerin kamulaştırma yükümlülüğü ve mülkiyet hakkı üzerindeki kısıtlılık hali son bulacağından, kamulaştırma bedeli yerine geçmek üzere, taşınmaz bedelinin tazminine karar verilemeyeceği açıktır. Dolayısıyla, hukuki el atma nedeniyle kamulaştırma bedeli yerine geçmek üzere, taşınmaz bedelinin tazminine karar verilmesi istemiyle açılan davalarda, yargılamanın, davanın açıldığı tarihte yürürlükte olan imar planında taşınmaza verilen kullanım kararının esas alınması suretiyle değil, mer’i imar planındaki kullanım kararının tespit edilerek, bu imar planında taşınmazın kamusal kullanıma ayrılması nedeniyle mülkiyet hakkı üzerinde bir kısıtlılık halinin bulunup bulunmadığının değerlendirilmesi suretiyle yapılması gerekmektedir. Nitekim, uyuşmazlıkta, davalı idare tarafından da belirtildiği üzere, ilk olarak 1982 yılı tasdikli 1/1000 ölçekli uygulama imar planında ilköğretim sahasına ayrılan dava konusu taşınmazın da içinde bulunduğu alanın, …. Asliye Hukuk Mahkemesinde açılan davada verilen usuli ret kararından sonra, fakat İdare Mahkemesinde dava açılmadan önce, …tarih ve …sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan, 28/01/2013 tarih ve 2013/4258 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 6306 sayılı Kanun’un 2. maddesi uyarınca, aynı Kanun’un 1. maddesinde belirtilen amaçları gerçekleştirmek üzere, riskli alan olarak ilan edildiği ve bu alanda Küçükçekmece Belediye Başkanlığınca hazırlanan yeni 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarının onay için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına sunulduğu anlaşılmaktadır. Söz konusu alanda, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ve 6306 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği çerçevesinde, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere yapılacak iyileştirme, tasfiye ve yenilemelere yönelik uygulamaların, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından onaylanacak imar planı ve projelere göre yürütülmesi gerekmektedir. Ayrıca, anılan Bakanlık, 6306 sayılı Kanun’un 6. maddesinin altıncı fıkrasında, her tür ve ölçekteki planlama işlemlerine esas teşkil edecek özel standart belirleme yetkisini de haizdir. Belirtilen yetkinin, eğitim tesislerini de içinde barındıran sosyal altyapı alanları ile teknik altyapı alanlarına ilişkin Mekasal Planlar Yapım Yönetmeliği’ndeki standartlara ilişkin olduğu da açıktır. Bu çerçevede, riskli alan ilanından önce onaylanan imar planlarında kamusal kullanıma ayrılan dava konusu taşınmaza, riskli alan ilanından sonra anılan Bakanlıkça onaylanan imar planları kapsamında, özel olarak belirlenecek standartlar veya kamusal ihtiyaçlar doğrultusunda, özel ya da kamusal farklı bir kullanım kararı verilebilmesi mümkündür. Bu durumda, uyuşmazlığın çözümü bakımından, İdare Mahkemesince, öncelikle, riskli alan ilanına ilişkin karar doğrultusunda, alanda Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca onaylanarak yürürlüğe konulmuş, yeni imar planlarının bulunup bulunmadığının, bulunuyor ise dava konusu taşınmaz üzerindeki kısıtlılık halinin devam edip etmediğinin araştırılması ve varılacak sonuca göre uyuşmazlığın esası hakkında yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir. Bu itibarla, eksik inceleme ile verildiği anlaşılan davanın kabulü yolundaki İdare Mahkemesi ısrar kararında hukuki isabet bulunmamaktadır. Öte yandan, temyiz isteminde bulunan davalı idare tarafından, karar kesinleşinceye kadar dava konusu taşınmazın tapu kaydına devir işlemlerini önlemek için tedbir konulmasına karar verilmesi istenilmiş ise de; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda düzenlenmediğinden, idari yargı yerlerince ihtiyati tedbir niteliğinde karar verme olanağı bulunmamaktadır. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; Davalı idarenin temyiz isteminin KABULÜNE; Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kabulüne ilişkin …. İdare Mahkemesinin temyize konu …tarih ve E: …, K: …sayılı ısrar kararının BOZULMASINA, Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın …. İdare Mahkemesine GÖNDERİLMESİNE, Bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 26/05/2022 tarihinde, oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay İDDK E: 2013/4306 K: 2015/2173 T: 1.6.2015 Danıştay İDDK E: 2014/5546 K: 2016/3060 T: 22.11.2016 Danıştay İDDK E: 2016/3315 K: 2017/5 T: 16.1.2017 Danıştay İDDK E: 2017/2293 K: 2017/3424 T: 2.11.2017 Danıştay İDDK E: 2021/3627 K: 2022/385 T: 9.2.2022 Kentsel dönüşüm işlemleri kapsamında yapılacak uygulamalarda hangi gerekçelerle acele kamulaştırma usulünün uygulanmasının istenildiği konusunda yeterince açıklamaya yer verilmesi gerektiği, belediye başkanlığınca da, listede yer alan taşınmazların tamamının kamulaştırılmasının belediye bütçesi açısından mümkün olmadığı belirtildiği, her iki husus birlikte değerlendirildiğinde, söz konusu taşınmazların kamulaştırılması bakımından acelelik hali bulunmadığından, acele kamulaştırmaya yönelik dava konusu Bakanlar Kurulu Kararında hukuka uyarlık görülmediği. İSTEMİN KONUSU: Danıştay Altıncı Dairesinin 29/09/2021 tarih ve E: 2020/9871, K: 2021/10346 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. YARGILAMA SÜRECİ: Dava konusu istem: İstanbul ili, Gaziosmanpaşa ilçesinde ilan edilen riskli alan sınırları içerisindeki taşınmazların acele kamulaştırılmasına ilişkin 14/03/2016 tarih ve 2016/8598 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın, davacılara ait Gaziosmanpaşa ilçesi, …Mahallesi, …ada, …parsel sayılı taşınmaz yönünden iptali istenilmiştir. Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 29/09/2021 tarih ve E: 2020/9871, K: 2021/10346 sayılı kararıyla; Dairelerinin, davanın ehliyet yönünden reddine ilişkin 16/05/2017 tarih ve E: 2016/5309, K: 2017/3300 sayılı kararının, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 22/02/2018 tarih ve E: 2017/1898, K: 2018/592 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bozma kararına uyularak, işin esası incelenmiş; 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun hükümleri uyarınca, riskli yapıların yıktırılmasında ve bunların bulunduğu alanlar ile riskli alanlar ve rezerv yapı alanlarındaki uygulamalarda, öncelikli olarak malikler ile anlaşma yoluna gidilmesinin esas olduğu, uygulama alanındaki yıkım işlemlerine başlamadan önce yapılması gereken işlemlerin Kanun’da tahdidi olarak sayıldığı, tahliye ve yıkım işlemleri gerçekleştikten sonra da arsanın malikleri tarafından değerlendirilmesinin esas olduğu, taşınmaz üzerindeki bina yıktırılmadan önce yapılması gereken uygulamalarda paydaşların en az üçte iki çoğunluğu ile karar verileceği, bu karara katılmayanların paylarının diğer paydaşlara açık arttırma usulü ile satılacağı, paydaşlara satış gerçekleştirilemediği takdirde, taşınmazın rayiç bedeli ile Hazine adına tescil edilebileceği; ancak, arsanın maliklerine yapılan tebligatı takip eden otuz gün içinde en az üçte iki çoğunlukla anlaşma sağlanmaması halinde gerçek kişilerin veya özel hukuk tüzel kişilerinin mülkiyetindeki taşınmazlar için Bakanlık, TOKİ veya idare tarafından acele kamulaştırma yoluna gidilebileceğinin düzenlendiği, Bu tespitlerden hareketle, 6306 sayılı Kanun’da belirtildiği üzere öncelikli olarak malikler ile anlaşma yoluna gidilmesi, taşınmazların malikleri tarafından değerlendirilmesinin esas alınması, Kanun’da belirtilen uygulamaların Bakanlıkça yerine getirilmesi; ancak, üzerindeki bina yıkılmış olan arsanın malikleri üçte iki çoğunluğu sağlayamazsa acele kamulaştırma yoluna gidilmesi gerekirken, anılan hususlar gözetilmeksizin dava konusu taşınmazın acele kamulaştırılması yolunda tesis edilen Bakanlar Kurulu Kararı’nda hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmış ve işlemin iptaline karar verilmiştir. TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI: Davalı idare ve davalı idare yanında müdahil tarafından, dava konusu alan sınırları içerisindeki mevcut konutların fiziki ve ekonomik ömürlerini tamamlamış olduğu, bina yoğunluğunun fazla olduğu, çarpık yapılaşma sonucunda dar ve çıkmaz sokakların bir hayli fazla olması sebebiyle alt ve üstyapı hizmetlerinin artık bu alanlara götürülmesinin imkansız hale geldiği, ilçedeki riskli alan ilan edilen alanlardaki fiziki ve ekonomik ömrünü tamamlamış bu eski yapıların yaşanabilecek depremde veya doğal olayda her an yıkılma tehlikesinin bulunduğu, olası bir depremde can kayıplarının yaşanabileceği, bu nedenle de kentsel dönüşüm projelerinin bir an önce uygulamaya geçmesi gerektiği, bu sebeple söz konusu taşınmazların acele kamulaştırılmasına ilişkin dava konusu Bakanlar Kurulu Kararı’nın alındığı, ayrıca kamulaştırmanın acelelik arzedip arzetmediğini takdir etmenin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu uyarınca Bakanlar Kurulunun yetkisinde olduğu, kaldı ki alanın riskli alan olarak ilan edilmesine ilişkin Bakanlar Kurulu Kararlarının iptali yolunda Danıştay Ondördüncü Dairesince verilen kararların Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun kararları ile “iptal kararlarının yalnızca davacılara ait parseller bakımından hüküm ifade edeceği” açıklaması ile onandığı dikkate alındığında; dava konusu acele kamulaştırma kararının dayanağının ortadan kalktığının söylenemeyeceği, dava konusu işlemde usul ve hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek dava konusu işlemin iptali yolundaki Daire kararının bozulması ve davanın reddine karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir. KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davacılar tarafından, savunma verilmemiştir. DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden davalı idarelerden Çevre ve Şehircilik Bakanlığının yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü: İNCELEME VE GEREKÇE: MADDİ OLAY: Dava konusu taşınmazın içinde bulunduğu alanın riskli alan ilan edildiği, Gaziosmanpaşa Belediye Başkanlığı tarafından İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünden; Gaziosmapaşa ilçesi sınırları içerisinde riskli alan ilan edilen yazı eki listedeki ada parsel bilgisi belirtilen taşınmazların; 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 27. maddesi uyarınca acele kamulaştırma işlemlerine başlanılması için Bakanlar Kurulu kararı alınmasının talep edildiği, İçişleri Bakanlığının talebi üzerine dava konusu 14/03/2016 tarih ve 2016/8598 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın alındığı anlaşılmaktadır. Bunun üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır. İLGİLİ MEVZUAT: 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun “Acele kamulaştırma” başlıklı 27. maddesinin dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan halinde; “3634 sayılı Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanununun uygulanmasında yurt savunması ihtiyacına veya aceleliğine Bakanlar Kurulunca karar alınacak hallerde veya özel kanunlarla öngörülen olağanüstü durumlarda gerekli olan taşınmaz malların kamulaştırılmasında kıymet takdiri dışındaki işlemler sonradan tamamlanmak üzere ilgili idarenin istemi ile mahkemece yedi gün içinde o taşınmaz malın 10. madde esasları dairesinde ve 15. madde uyarınca seçilecek bilirkişilerce tespit edilecek değeri, idare tarafından mal sahibi adına 10. maddeye göre yapılacak davetiye ve ilanda belirtilen bankaya yatırılarak o taşınmaz mala el konulabilir.” kuralına yer verilmiştir. Ayrıca, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un 6. maddesinin 2. fıkrasında; “Üzerindeki bina yıkılmış olan arsanın maliklerine yapılan tebligatı takip eden otuz gün içinde en az üçte iki çoğunluk ile anlaşma sağlanamaması hâlinde, gerçek kişilerin veya özel hukuk tüzel kişilerinin mülkiyetindeki taşınmazlar için Bakanlık, TOKİ veya İdare tarafından acele kamulaştırma yoluna da gidilebilir.” hükmü yer almaktadır. HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Danıştay Altıncı Dairesince, 6306 sayılı Kanun’un 6. maddesi uyarınca acele kamulaştırma yapılabilmesi için aranan “en az üçte iki çoğunluk ile anlaşma sağlanamaması” şartının yerine getirilmediği gerekçesiyle dava konusu Bakanlar Kurulu Kararı’nın hukuka aykırı olduğuna hükmedilmiş ise de; 6306 sayılı Kanun’un 6. maddesinde yer alan “acele kamulaştırma” haline ilişkin şartların uyuşmazlık konusu olayda uygulanabilir olup olmadığının öncelikle irdelenmesi gerekmektedir. Yukarıda metnine yer verilen 6306 sayılı Kanun’un 6. maddesi hükmü ile; riskli alan ilan edilen alanlarda yapılacak dönüşüm uygulamalarında; kural olarak üzerindeki binaların yıkıldığı arsalar bakımından maliklerin anlaşması usulü benimsenmiş, üçte iki çoğunlukla anlaşma sağlanamaması halinde, uygulamayı yapan Bakanlık, idare ya da TOKİ’ye acele kamulaştırma yapabilmesi bakımından yetki tanınmış olup, bu yetkinin, 2942 sayılı Kanun’un 27. maddesiyle Bakanlar Kuruluna tanınan acele kamulaştırma yetkisiyle ilgisi bulunmamaktadır. Nitekim, dava konusu işlemin dayanağı olarak 6306 sayılı Kanun’un 6. maddesi değil, 2942 sayılı Kanun’un 27. maddesi gösterilmiş olup, Dairece, uyuşmazlığın 6306 sayılı Kanun hükmü kapsamında çözümlenmesinde hukuki isabet bulunmamaktadır. Ancak, uyuşmazlığın, ivedi yargılama kapsamında yer alması nedeniyle, dava konusu işlemin hukuka uygunluk denetiminin Kurulumuzca yapılması gerekmektedir. Anayasa’nın 13. ve 35. madde hükümleri uyarınca mülkiyet hakkının kamu yararı amacıyla Anayasa’ya uygun olarak kanunla sınırlandırılması mümkündür. Bu hükümlerden hareketle bir taşınmaz üzerindeki mülkiyet hakkının kamulaştırma yolu ile kaldırılması (mülkiyetin el değiştirmesi); ancak, kamu yararının karşılanması zorunluluğunun özel mülkiyet hakkının korunmasından üstün tutulması şartına bağlıdır. Bu çerçevede, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun “Acele kamulaştırma” başlıklı 27. maddesi incelendiğinde; “3634 sayılı Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanununun uygulanmasında yurt savunması ihtiyacına” veya “aceleliğine Bakanlar Kurulunca karar alınacak hallerde” veya “özel kanunlarla öngörülen olağanüstü durumlarda” gerekli olan taşınmaz malların acele kamulaştırma işlemine konu edilebileceğinin belirtildiği görülmektedir. Nitekim anılan maddenin gerekçesinde de, acele hallerde, Kanun’un önceki hükümlerine uyulmasının çeşitli sakıncalar yaratabileceği gibi, kamunun büyük zararlara uğramasının da muhtemel olabileceği belirtilerek maddede belirtilen şartların varlığına bağlı olarak kıymet takdiri dışındaki bazı kanuni işlemlerin sonraya bırakılarak, maddede öngörülen süre ve şekilde taşınmaza el konulması düzenlenmiştir. Ancak, anılan madde de belirtilen koşullardan olan; aceleliğine Bakanlar Kurulunca karar verilebilmesi hali için de; her idari işlem için geçerli olan kamu yararına ilişkin olma halinin ortaya konulması ve bu bağlamda işlemin sebep unsuru yönünden hukuka uygun bulunması gerektiği açıktır. Bu bağlamda davalı idareler tarafından, kentsel dönüşüm işlemleri kapsamında yapılacak uygulamalarda 2942 sayılı Kanun’un 27. maddesi uyarınca acele kamulaştırma usulünün uygulanmasına ihtiyaç duyulduğu belirtilmekte ise de; hangi gerekçelerle acele kamulaştırma usulünün uygulanmasının istenildiği konusunda yeterince açıklamaya yer verilmediği görülmektedir. Öte yandan, Gaziosmanpaşa Belediye Başkanlığınca da, listede yer alan taşınmazların tamamının kamulaştırılmasının Belediye bütçesi açısından mümkün olmadığı belirtilmektedir. Her iki husus birlikte değerlendirildiğinde, söz konusu taşınmazların kamulaştırılması bakımından acelelik hali bulunmadığından, acele kamulaştırmaya yönelik dava konusu Bakanlar Kurulu Kararında hukuka uyarlık görülmemiştir. Bu durumda, dava konusu işlemin iptali yönündeki Daire kararında sonucu itibarıyla hukuka aykırılık bulunmamaktadır. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; Davalı idare ve müdahilin temyiz isteminin reddine, Dava konusu işlemin iptaline ilişkin Danıştay Altıncı Dairesinin 29/09/2021 tarih ve E: 2020/9871, K: 2021/10346 sayılı kararının, yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA, Kesin olarak, 09/02/2022 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi. KARŞI OY X- 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun “Acele kamulaştırma” başlıklı 27. maddesinin, dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan halinde “3634 sayılı Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanununun uygulanmasında yurt savunması ihtiyacına” veya “aceleliğine Bakanlar Kurulunca karar alınacak hallerde” veya “özel kanunlarla öngörülen olağanüstü durumlarda” gerekli olan taşınmaz malların acele kamulaştırma işlemine konu edilebileceği belirtilmiştir. Anılan maddede, acele kamulaştırma işleminin dayandırılacağı üç sebep unsurundan, “aceleliğine Bakanlar Kurulunca karar verilen haller” bakımından Kanun’da açık bir düzenleme bulunmadığından, sebep unsuru bakımından idareye takdir yetkisi tanındığı açıktır. İdarenin takdir hakkının kullanıldığı işlemlerin hukuka uygunluk denetimlerinde, idarenin takdir hakkını ortadan kaldıracak şekilde yargı kararı verilmesinden kaçınılması hukuk devleti ilkesinin bir gereği olduğu gibi, aynı zamanda Anayasanın 125. maddesinin dördüncü fıkrasında öngörülen; yargı yetkisinin, idarî eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı olup, hiçbir surette yerindelik denetimi şeklinde kullanılamayacağı; yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idarî eylem ve işlem niteliğinde veya takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı verilemeyeceği yolundaki hükmün de zorunlu bir sonucudur. Bu bakımdan “açık takdir hatası” ve/veya “ölçülülük ilkesine aykırılık” halleri hariç, idareye tanınan takdir yetkisi üzerinde yargısal tasarrufta bulunulmamalıdır. İdareye tanınan takdir hakkının, kişilerin mülkiyet hakkı üzerinde etki doğurduğu tartışmasızdır. Mülkiyet hakkı gerek Anayasa’nın 35. maddesinde, gerekse taraf olduğumuz Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde güvence altına alınmıştır. Anayasa’nın bahse konu 35. maddesinde, mülkiyet (ve miras) hakkının, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabileceği, ifade edilmiştir. Bu durumda, acele kamulaştırma işleminin Bakanlar Kurulu Kararına dayandığı hallerde, Bakanlar Kurulunca kullanılan takdir hakkı (yasal dayanağı bulunduğundan), kamu yararı amacına ve hukuka uygun olup olmadığı noktasında denetime tabi tutulmalıdır. Sonuç olarak, 2942 sayılı Kanun’un 27. maddesinde Bakanlar Kuruluna tanınan takdir yetkisinin hukuka uygunluk denetiminin; acele kamulaştırma işleminin kamu yararı amacına hizmet edip etmediği ve kamu yararı ile davacıların kişisel çıkarları arasında adil bir dengenin bulunup bulunmadığı hususlarıyla sınırlı olarak yapılması gerekmektedir. Başka bir deyişle, bu hususlar açısından açık takdir hatası bulunup bulunmadığı ve/veya ölçülülük ilkesine aykırı hareket edilip edilmediği noktasında yargısal denetim yapılmalıdır. Kanunun açık lafzında yer almayan “özel ve istisnai koşulların” gerçekleşip gerçekleşmediğinin aranılması, sosyal ve ekonomik politikalar üzerinde yargısal denetim yapma anlamı taşıyacağından, kabulü olanaklı değildir. Buna göre, hangi kamu hizmetleri için acele kamulaştırma yönteminin kullanılacağı hususu, hizmetin niteliği, özelliği, mahalli ihtiyacın ivedilikle karşılanması gerektiği hususlarının hizmeti yürüten idarece belirlenip takdir edileceği gerçeği karşısında, belirtilen hususların somut bir şekilde hukuken geçerli bilgi ve belgeler ile ortaya konulması halinde Kanun’da öngörülen acele kamulaştırma koşullarının gerçekleşmiş olduğunun kabulü gereklidir. Dolayısıyla, aceleliğine Bakanlar Kurulunca karar verilen işlerde, “kamu yararı” ölçütü ve kamu yararının ve acelelik halinin belirlenmesi hususunda Bakanlar Kuruluna tanınan “takdir yetkisi” çerçevesinde yargılamanın yapılması gerekmektedir. Çünkü, Bakanlar Kurulunca alınan acele kamulaştırma kararlarının asıl sebebini, karara konu taşınmazların bulunduğu alanın, “Yenileme Alanı”, “Riskli Alan”, “Rezerv Yapı Alanı”, “Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı” olması gibi özel durumlar değil, bu alanlarda gerçekleştirilmesi planlanan projelerin biran evvel hayata geçirilmesi gerekliliğinin bizzat Bakanlar Kurulunca takdir edilmesi oluşturmaktadır. Uyuşmazlığın yukarıda belirtilen açıklamalar çerçevesinde incelenmesinden; Dava konusu işlemin dayanağı olan davaya konu alanın riskli alan olarak ilan edilmesine ilişkin 24/12/2012 tarih ve 2012/4099 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptali istemiyle açılan davalarda Danıştay Ondördüncü Dairesinin 17/02/2016 tarih ve E: 2015/5053, K: 2016/974; E: 2015/5079, K: 2016/976; E: 2015/5082, K: 2016/977; E: 2015/5170, K: 2016/975 sayılı kararlarıyla dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, anılan kararların tümünün Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun kararlarıyla, “sadece davacılara ait taşınmazlar yönünden hüküm ifade edeceği tabiidir” açıklamasıyla onandığı ve 24/12/2012 tarih ve 2012/4099 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının …ada, …parsel sayılı taşınmaza ilişkin kısmına yönelik iptal kararının bulunmadığı anlaşılmakla dava konusu işlemin dayanağı olan riskli alan kararının yürürlükte olduğu sonucuna varılmaktadır. Bu durumda; 24/12/2012 tarih ve 2012/4099 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının …ada, …parsel sayılı taşınmaza ilişkin kısmının yürürlükte olması ve dava konusu acele kamulaştırma kararının riskli alan kararına dayanılarak tesis edilmiş olması karşısında, riskli alan olarak ilan edilen bölgede gerçekleştirilecek projede; idarenin, acelelik hali bulunduğu yönündeki takdirinde açık takdir hatası ve/veya ölçülülük ilkesine aykırılık yaratacak bir durumun varlığından söz edilemeyeceğinden dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşüncesiyle, aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyoruz. KARŞI OY XX- Dava dosyasının incelenmesinden; davacıların İstanbul ili, Gaziosmanpaşa ilçesinde ilan edilen riskli alan sınırları içerisindeki taşınmazların acele kamulaştırılmasına ilişkin 14/03/2016 tarih ve 2016/8598 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın, davacıya ait Gaziosmanpaşa ilçesi, Silahtarağa Mahallesi, …ada, …parsel sayılı taşınmaz yönünden iptali istemiyle bakılmakta olan davayı açtıkları anlaşılmaktadır. Öte yandan, Danıştay Ondördüncü Dairesinin muhtelif kararları ile dava konusu işlemin dayanağı olan belirtilen alana dair riskli alan kararlarının iptaline karar verildiği ve bu kararların Kurulumuzca “sadece davacılara ait taşınmazlar yönünden hüküm ifade edeceği tabiidir” açıklamasıyla onandığı anlaşılmaktadır. Bununla birlikte, bakılmakta olan davanın davacılarının da davacı olduğu Kurulumuzun E: 2018/2037 sayılı dosyası ile yine aynı ilçede riskli alan kararları kapsamında acele kamulaştırma yapılmasına ilişkin Kurulumuzun E: 2021/1886 sayılı dosyasının, huzurdaki dava dosyası birlikte incelenmesinden; dava konusu işlemin tesis edilmesinden sonra, İstanbul ili, Gaziosmanpaşa ilçesinde bulunan alanların 03/10/2016 tarih ve 29846 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararları ile 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 2. ve ek 1. maddelerine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin işlemlerin tesis edildiği ve bu riskli alan kararlarına karşı açılan davalarda Danıştay Ondördüncü Dairesince verilen ret kararlarının Kurulumuzca onandığı, alanda bu kararlar doğrultusunda uygulama yapıldığı, özel mülkiyet sahipleri ile anlaşmalar sağlandığı, tapu devirlerinin gerçekleştirildiği, inşaat çalışmalarına başlanıldığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, bakılmakta olan davaya konu taşınmazın halihazırda riskli alan kapsamında kalıp kalmadığı, anılan taşınmaz bakımından ilgili idare ile anlaşma yoluna gidilip gidilmediği, taşınmazda 6306 sayılı Kanun kapsamında uygulama yapılıp yapılmadığı, taşınmazın mülkiyet durumunda bir değişiklik olup olmadığı hususlarında, taşınmazın son durumunun netleştirilmesi maksadı ile ara karar yapılması ve ara kararına verilecek cevaba göre bir kararı verilmesi gerektiği oyuyla dava konusu işlemin iptali yolundaki karara katılmıyorum.   Benzer İçtihatlar: Danıştay İDDK E: 2014/5546 K: 2016/3060 T: 22.11.2016 Danıştay İDDK E: 2017/2328 K: 2017/3559 T: 9.11.2017 Danıştay İDDK E: 2021/3930 K: 2022/122 T: 24.1.2022 Danıştay İDDK E: 2021/3795 K: 2022/636 T: 24.2.2022 Danıştay İDDK E: 2021/3652 K: 2022/266 T: 2.2.2022 6306 sayılı hükümleri uyarınca, dava konusu Bakanlar Kurulu Kararına karşı, kararın Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihten itibaren 30 günlük süre içinde dava açılması gerekirken, bu süre geçirildikten sonra açılan dava süresinde olmadığından esasının incelenmesine olanak bulunmadığı gerekçesiyle, davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmiştir. İSTEMİN KONUSU: Danıştay Altıncı Dairesinin 28/09/2021 tarih ve E: 2021/7862, K: 2021/10250 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. YARGILAMA SÜRECİ: Dava konusu istem: 21/04/2017 tarih ve 30045 sayılı Resmi Gazete’de yayımlananİstanbul ili, Pendik ilçesi,  (…) ve  (…) Mahalleleri sınırları içerisinde bulunan ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un 2. ve Ek 1. maddelerine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin 13/02/2017 tarih ve 2017/9921 sayılı Bakanlar Kurulu kararınıniptali istenilmiştir. Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 28/09/2021 tarih ve E: 2021/7862, K: 2021/10250 sayılı kararıyla; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 7, 8 ve 20/A maddeleri ile 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un 6. maddesinin 9. bendi veEk 1. maddesinin 2. fıkrası belirtilerek; Dosyanın incelenmesinden;İstanbul ili, Pendik ilçesi,  (…) ve  (…) Mahalleleri sınırları içerisinde bulunan ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın 6306 sayılı Kanun’un 2. ve Ek 1. maddelerine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin 13/02/2017 tarih ve 2017/ 9921 sayılı Bakanlar Kurulu kararının 21/04/2017 tarih ve 30045 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandığı, davacı tarafından ilk olarak 17/12/2020 tarihinde dava dilekçesi verildiği, İstanbul 6. İdare Mahkemesinin 26/02/2021 tarih ve E: 2020/2061, K: 2021/295 ve 19/04/2021 tarih ve E: 2021/627, K: 2021/575 sayılı kararlarıyla 2577 sayılı Kanun’un 3. maddesine uygun bulunmayan dava dilekçelerinin reddine, 27/07/2021 tarih ve E: 2021/1187, K: 2021/1004 sayılı kararı ile de davanın görev yönünden reddine karar verilmesi üzerine dosyanın Danıştay Altıncı Dairesinde esas aldığının anlaşıldığı; Bu durumda; yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca, dava konusu Bakanlar Kurulu Kararına karşı, kararın Resmi Gazete’de yayımlandığı tarih olan 21/04/2017 tarihinden itibaren 30 günlük süre içinde; sürenin son günü olan 21/05/2017 tarihinin tatil gününe (pazar günü) rastlaması nedeniyle, 2577 sayılı Kanun’un 8. maddesinin 2. fıkrası uyarınca en geç 22/05/2017 tarihindedava açılması gerekirken, bu süre geçirildikten sonra 17/12/2020 tarihinde açılan dava süresinde olmadığından esasının incelenmesine olanak bulunmadığı gerekçesiyle, davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmiştir. TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davacı tarafından, Anayasa’nın 40. maddesi uyarınca özel dava açma süresinin uygulanamayacağı, Bakanlar Kurulu kararında sürenin kendisine bildirilmediği, mülkiyet hakkı söz konusu olduğundan bilgi edinmenin dava açma süresinin başlangıcı olarak kabul edilmesi gerektiği, İstanbul Anadolu 16. Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından 12/08/2020 tarihinde yapılan tebligat ile dava konusu karardan haberdar olduğu, söz konusu kararda hukuka uyarlık bulunmadığı ileri sürülmektedir. KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davalı idare tarafından, Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır. DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ  ‘UN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 20/A maddesi uyarınca gereği görüşüldü: HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan; “a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması, b) Hukuka aykırı karar verilmesi, c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması” sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür. Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; Davacının temyiz isteminin reddine, Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle süre aşımı nedeniyle reddine ilişkin Danıştay Altıncı Dairesinin 28/09/2021 tarih ve E: 2021/7862, K: 2021/10250 sayılı kararının ONANMASINA, Kullanılmayan 97,70-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine, Kesin olarak, 02/02/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay İDDK E: 2013/4306 K: 2015/2173 T: 1.6.2015 Danıştay İDDK E: 2014/5546 K: 2016/3060 T: 22.11.2016 Danıştay İDDK E: 2016/3315 K: 2017/5 T: 16.1.2017 Danıştay İDDK E: 2017/2293 K: 2017/3424 T: 2.11.2017 Danıştay İDDK E: 2021/3795 K: 2022/636 T: 24.2.2022 Davalı idareler tarafından, riskli alan ilanı kapsamında yapılacak uygulamalarda 2942 sayılı Kanun’un 27. maddesi uyarınca acele kamulaştırma usulünün uygulanmasına ihtiyaç duyulduğu belirtilmekte ise de; hangi gerekçelerle acele kamulaştırma usulünün uygulanmasının istenildiği konusunda yeterince açıklamaya yer verilmediği, alanın riskli alan ilan edilmesinin tek başına acele kamulaştırma yapılması için yeterli olmadığı; dava konusu alanla ilgili tespit ve değerlendirme çalışmalarının tamamlandığı ancak uygulama projelerinin henüz onaylanmadığı, projelerin onaylanmasından sonra öncelikle hak sahipleri ile uzlaşma görüşmelerinin yapılacağı, acele kamulaştırmanın ise uzlaşılamayan hak sahiplerinin taşınmazlarının ediniminde uygulanacağı, günümüz itibarıyla henüz acele kamulaştırmaya yönelik bir iş ve işlemin yapılmadığı ifade edildiğinden, ilan edilen riskli alan sınırları içerisindeki taşınmazların kamulaştırılması açısından “acelelik hali” şartının gerçekleşmediği sonucuna varılmıştır. İSTEMİN KONUSU: Danıştay Altıncı Dairesinin 29/09/2021 tarih ve E: 2020/5652, K: 2021/10335 sayılı kararının, taraflarca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. YARGILAMA SÜRECİ: Dava konusu istem: 6306 sayılı Kanun uyarınca 23/10/2019 tarih ve 1694 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile ilan edilen riskli alan kararı kapsamında kalan taşınmazların, bölgedeki sağlıksız yapılaşmanın çözümüne yönelik projenin ivedilikle hayata geçirilmesi amacıyla Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 27. maddesi uyarınca acele kamulaştırılmasına ilişkin 21/04/2020 tarih ve 31106 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 20/04/2020 tarih ve 2449 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’nın … Mahallesi … ada … parsel ile … Mahallesi … ada … parsel yönünden iptali istenilmiştir. Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 29/09/2021 tarih ve E: 2020/5652, K: 2021/10335 sayılı kararıyla; Dava konusu işlemin, … Mahallesi … ada, … sayılı parsele ilişkin kısmının incelenmesinden; Uyuşmazlıkta; 23/10/2019 tarih ve 1694 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 6306 sayılı Kanun kapsamında ilan edilen riskli alan kararına dayanılarak dava konusu acele kamulaştırma kararı alındığı, dava konusu taşınmazın da bulunduğu alanın 6306 sayılı Kanun kapsamında riskli alan olarak ilanına ilişkin 23/10/2019 tarih ve 1694 sayılı Cumhurbaşkanı kararının iptali istemiyle davacı tarafından açılan davada; Dairelerinin 17/03/2021 tarih ve E: 2019/21141, K: 2021/3994 sayılı kararıyla, başka davacılar tarafından açılan davalarda; Dairelerinin 17/03/2021 tarih ve E: 2019/21120, K: 2021/3992, E: 2019/21053, K: 2021/3997 ve E: 2019/21100, K: 2021/4011 sayılı kararlarıyla dava konusu işlemin iptaline karar verildiği ve anılan kararların temyiz edilmesi üzerine, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 22/09/2021 tarih ve E: 2021/1903, K: 2021/1521, E: 2021/1919, K: 2021/1542, E: 2021/1887, K: 2021/1519 ve E: 2021/1917, K: 2021/1520 sayılı kararlarıyla, dava konusu işlemin imar mevzuatına uygun yapılar bulunduğu anlaşılan taşınmazlara ilişkin kısmının onanmasına, dava konusu işlemin imar mevzuatına aykırı yapılar bulunduğu anlaşılan taşınmazlara ilişkin kısmının ise bozulması suretiyle anılan kısım yönünden davanın reddine, kesin olarak karar verildiği, Bu durumda; davaya konu acele kamulaştırma işleminin dayanağı olan dava konusu taşınmazın da bulunduğu alanın riskli alan olarak ilanına yönelik 23/10/2019 tarih ve 1694 sayılı Cumhurbaşkanı kararının, imar mevzuatına uygun yapılar bulunduğu anlaşılan taşınmazlara ilişkin kısmının iptaline karar verildiği dikkate alındığında, Dairelerinin E: 2019/21053 sayılı dosyasında bulunan Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’nın 01/06/2021 tarihli temyiz başvuru dilekçesi ekinde yer alan imar mevzuatına uygun yapılar listesinde, davaya konu taşınmazın bulunduğu görüldüğünden, taşınmazda bulunan yapının imar mevzuatına uygun yapı olması sebebiyle, davaya konu … ada, … parsel sayılı taşınmazın acele kamulaştırılmasına dair işlemin dayanağının kalmadığı, Dava konusu işlemin, … (…) Mahallesi, … ada, … sayılı parsele ilişkin kısmına gelince; Uyuşmazlıkta; davaya konu taşınmazın acele kamulaştırılmasına yönelik şartların oluşup oluşmadığı, yani acelelik durumunun bulunup bulunmadığı yönünden bir değerlendirme yapılması gerektiği, 2942 sayılı Kanunun 3. maddesinin ikinci fıkrası ile, Cumhurbaşkanınca kabul olunan, büyük enerji ve sulama projeleri ile iskan projelerinin gerçekleştirilmesi, yeni ormanların yetiştirilmesi, kıyıların korunması ve turizm amacıyla yapılacak kamulaştırmalarda, kamulaştırma yöntemi konusunda özel bir düzenleme getirildiği, Buna göre, Cumhurbaşkanınca kabul olunan bu tür projelerin gerçekleştirilmesinin, acelelik kapsamında görüldüğü, 6306 sayılı Kanun ile çarpık kentleşmenin düzeltilmesi, riskli yapıların deprem ve diğer doğal afetlere karşı dayanıklı hale getirilmesi suretiyle yaşanabilecek can ve mal kayıplarının azaltılmasının hedeflendiği, afet riski altındaki alanlar ile bu alanlar dışındaki riskli yapıların bulunduğu arsa ve arazilerde, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere iyileştirme, tasfiye ve yenilemelere dair usul ve esasları belirlemek olarak belirtilen genel amacıyla birlikte değerlendirildiğinde, “Riskli Alan” ilanının, iskan projesi niteliği taşıdığı, Buna göre, “Riskli Alan” olarak ilan edilen bölgede gerçekleştirilecek projelerde, acelelik halinin bulunduğunun tartışmasız olduğu, Bu durumda; davaya konu alanın riskli alan olarak ilan edilmesine dayanak alınan teknik rapor ile gerekçe raporunda, alanın, kentsel sit alanı olarak tescil edilen ve 22/06/2015 tarih ve 2015/7872 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla ilan edilen yenileme alanı sınırları içinde kaldığının, Türkiye Deprem Bölgesi Haritasında 4. derece deprem bölgesinde yer aldığının, alanda 223 adet yapı, 458 adet bağımsız bölüm bulunduğunun, yapıların 15’inin ruhsatının olduğunun, taşınmaz kültür varlığı olarak tescil edilen 12 adet yapının da ruhsatlı kabul edildiğinin, dolayısıyla alanda 27 adet ruhsatlı, 196 adet ruhsatsız yapı bulunduğunun, mevzuata aykırı yapıların oranının %87,9 olarak belirlendiğinin, bu alandaki 27 adet yapının betonarme, 46 adet yapının yığma, 41 adet yapının ahşap, 100 adet yapının derme çatma sistemle inşa edildiğinin, 9 adetinin yapım tekniğinin ise okunamadığının, yapıların nitelik açısından gözlemlere dayalı kalitesinin %88,8 oranında kötü olduğunun, yapıların inşa tarihlerinin 1900-2003 tarihleri ve ruhsat tarihlerinin 1952-1997 tarihleri arasında değiştiğinin, alandaki en yeni ruhsatlı binanın bile 2006 yılında yürürlüğe giren Deprem Yönetmeliğinden önce yapıldığının ve binaların ekonomik ömürlerini tamamladığının, riskli yapı stoğunun ve sağlıksız, çarpık yapılaşmanın bulunduğu, alt ve üst yapı ile sosyal donatı alanlarının yetersiz olduğu alanın, deprem ve sel gibi olası bir afet nedeniyle risk oluşturduğunun ve bir bütün olarak afet risklerinden uzak sağlıklı ve güvenli bir kullanım ve yerleşim alanına dönüştürülmesi, fiziki, yapısal ve sosyal koşullar açısından yenileme uygulamalarının gerçekleştirilerek, kent bütünü içinde etkin konuma getirilmesi gerektiğinin belirtildiği, 6306 sayılı Kanun ile afetler sebebiyle meydana gelmesi kuvvetle muhtemel can ve mal kayıplarının önlenmesi, afet riski bulunan yapıların sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere dönüştürülmesi suretiyle iskanın yeniden düzenlenmesinin amaçlandığı hususları birlikte değerlendirildiğinde, riskli yapıların deprem ve diğer doğal afetlere karşı dayanıklı hale getirilmesi suretiyle yaşanabilecek can ve mal kayıplarının azaltılması amacıyla riskli olduğu tespit edilen yapıların yerine bir an evvel yenisinin yapılarak yenilenmesinde acelelik halinin bulunduğu sonucuna varıldığından, Riskli Alan” olarak ilan edilen bölgede kalan davaya konu taşınmazın acele kamulaştırılması yolundaki dava konusu Cumhurbaşkanı kararında hukuka aykırılık görülmediği, Öte yandan; 23/10/2019 tarih ve 1694 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 6306 sayılı Kanun kapsamında ilan edilen riskli alan kararına dayanılarak dava konusu acele kamulaştırma kararı alınmış olup, dava konusu taşınmazın da bulunduğu alanın 6306 sayılı Kanun kapsamında riskli alan olarak ilanına ilişkin 23/10/2019 tarih ve 1694 sayılı Cumhurbaşkanı kararının iptali istemiyle davacı tarafından açılan davada; Dairelerinin 17/03/2021 tarih ve E: 2019/21141, K: 2021/3994 sayılı kararıyla, başka davacılar tarafından açılan davalarda; Dairelerinin 17/03/2021 tarih ve E: 2019/21120, K: 2021/3992, E: 2019/21053, K: 2021/3997 ve E: 2019/21100, K: 2021/4011 sayılı kararlarıyla dava konusu işlemin iptaline karar verildiği ve anılan kararların temyiz edilmesi üzerine, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 22/09/2021 tarih ve E: 2021/1903, K: 2021/1521, E: 2021/1919, K: 2021/1542, E: 2021/1887, K: 2021/1519 ve E: 2021/1917, K: 2021/1520 sayılı kararlarıyla, dava konusu işlemin imar mevzuatına uygun yapılar bulunduğu anlaşılan taşınmazlara ilişkin kısmının onanmasına, dava konusu işlemin imar mevzuatına aykırı yapılar bulunduğu anlaşılan taşınmazlara ilişkin kısmının ise bozulması suretiyle anılan kısım yönünden davanın reddine, kesin olarak karar verildiği, Nitekim, Dairelerinin E: 2019/21053 sayılı dosyasında bulunan Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’nın 01/06/2021 tarihli temyiz başvuru dilekçesi ekinde yer alan imar mevzuatına uygun yapılar listesinde davaya konu 888 ada, 11 parsel sayılı taşınmazın yer almadığı görüldüğünden, imar mevzuatına aykırı yapı niteliği taşıdığı gerekçesiyle, Dava konusu işlemin … ada, … sayılı parsel yönünden iptaline, diğer dava konusu edilen … ada, … parsel sayılı taşınmaz açısından ise davanın reddine karar verilmiştir. TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI: Davacı tarafından, temyize konu kararın, davanın reddine dair kısmın bozulması gerektiği, ileri sürülmektedir. Davalı idareler tarafından, temyize konu kararın, dava konusu işlemin iptaline ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir. KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI: Davacı tarafından, karşı tarafın temyiz istemlerinin reddi gerektiği savunulmaktadır. Davalı Cumhurbaşkanlığınca, davacının temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuş olup, diğer davalı olan Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından savunma verilmemiştir. DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ: 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un 6. maddesinin ikinci fıkrasında; bu Kanun’a göre gerçekleştirilen uygulamalar kapsamında, idareye verilen özel acele kamulaştırma yetkisinin, idarenin, şartlarının oluşması halinde, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 27. maddesi çerçevesinde acele kamulaştırma kararı almasına engel bir düzenleme olarak görülemeyeceği açıktır. 2942 sayılı Kanun’da öngörülen şartların gerçekleşmesi halinde acele kamulaştırma kararı alınması mümkündür. Başka bir deyişle, acelelik hali ve kamu yararı şartlarının varlığı durumunda, Cumhurbaşkanı Kararıyla 2942 sayılı Kanun’un 27. maddesi hükmüne dayanılarak acele kamulaştırma yapılabilir. Bu tür durumlarda, özel kanunlardaki düzenlemelerde yer alan şartların gerçekleşmiş olması da gerekmez. Nitekim, uyuşmazlıkta da, dava konusu acele kamulaştırma kararının, “Riskli Alan” olarak ilan edilen alanda kalan taşınmazlar hakkında, 2942 sayılı Kanun’un 27. maddesine dayanılarak Cumhurbaşkanı Kararıyla alındığı anlaşılmaktadır. Bu nedenle, davacının temyiz dilekçesinde yer alan, acele kamulaştırma yoluna gidilebilmesi için 6306 sayılı Kanun’da düzenlenen özel prosedürün işletilmediği iddiası yerinde görülmemiştir. 2942 sayılı Kanun’un 27. maddesinde acele kamulaştırma kararı alınabilmesi için gerekli koşulların oluşup oluşmadığının incelenmesine gelince; Anayasa’nın 35. maddesinde; “Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz.” hükmü yer almaktadır. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin Ek 1 Nolu Protokolü’nün “Mülkiyetin korunması” başlıklı 1. maddesinde; “Her gerçek ve tüzel kişinin mal ve mülk dokunulmazlığına saygı gösterilmesini isteme hakkı vardır. Herhangi bir kimse, ancak kamu yararı sebebiyle ve yasada öngörülen koşullara ve uluslararası hukukun genel ilkelerine uygun olarak mal ve mülkünden yoksun bırakılabilir. Yukarıdaki hükümler, devletlerin, mülkiyetin kamu yararına uygun olarak kullanılmasını düzenlemek veya vergilerin ya da başka katkıların veya para cezalarının ödenmesini sağlamak için gerekli gördükleri yasaları uygulama konusunda sahip oldukları hakka halel getirmez.” hükmüne yer verilmiştir. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 27. maddesinde, 3634 sayılı Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanunu’nun uygulanmasında yurt savunması ihtiyacına veya aceleliğine Cumhurbaşkanınca karar alınacak hallerde veya özel kanunlarla öngörülen olağanüstü durumlarda gerekli olan taşınmaz malların kamulaştırılmasında kıymet takdiri dışındaki işlemler sonradan tamamlanmak üzere ilgili idarenin istemi ile mahkemece yedi gün içinde o taşınmaz malın 10. madde esasları dairesinde ve 15. madde uyarınca seçilecek bilirkişilerce tespit edilecek değeri, idare tarafından mal sahibi adına 10. maddeye göre yapılacak davetiye ve ilanda belirtilen bankaya yatırılarak o taşınmaz mala el konulabileceği, bu Kanun’un 3. maddesinin 2. fıkrasında belirtilen hallerde yapılacak kamulaştırmalarda yatırılacak miktarın, ödenecek ilk taksit bedeli olduğu hükmü kurala bağlanmıştır. Yukarıda yer verilen mevzuat düzenlemelerine göre, özel mülkiyet hakkının, korunması gereken temel insan hakları arasında yer aldığı, Anayasa ve uluslararası sözleşmelerde mülkiyet hakkını korumaya yönelik düzenlemelere yer verildiği, bu düzenlemelerde mülkiyet hakkına müdahalelerin olabileceğinin öngörüldüğü, ancak bu müdahalelerde kamu yararı gerekçesi, kanuni düzenleme gereği ve ölçülülük ya da orantılılık gibi uluslararası hukukun genel ilkelerinin varlığının dikkate alınması gerektiği, aksi durumda müdahalenin mülkiyet hakkı ihlaline neden olacağı kabul edilmiştir. Bu açıdan, kamu gücü kullanılarak özel mülkiyetteki taşınmazların kamu eline geçirilmesini ifade etmesi anlamında kamulaştırmanın yargısal incelemesinde, mülkiyet hakkına söz konusu müdahalede anılan hükümler çerçevesinde kamu yararının varlığının, kanuni düzenleme gereğinin ve orantılılık noktasında adil dengenin sağlanıp sağlanmadığının değerlendirilmesi gerekmektedir. Anayasa’da herkesin, mülkiyet hakkına sahip olduğu ancak bu hakkın kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabileceği ifade edilmiştir. Yine ülkemizin taraf olduğu İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesinin Ek 1 Nolu Protokolü’yle, mülkiyet hakkı bir insan hakkı olarak kabul edilmiş ve bu hakkın orantılılık ilkesi çerçevesinde kamu yararı gözetilerek sınırlandırılabileceği ifade edilmiştir. Bu hükümlerden hareketle, bir taşınmaz üzerindeki mülkiyet hakkının kamulaştırma yoluyla kaldırılmasının ancak kamu yararının karşılanması zorunluluğunun özel mülkiyet hakkının korunmasından üstün tutulması şartına bağlı olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca, acele kamulaştırma, olağanüstü bir kamulaştırma usulü olup istisnai durumlarda uygulanacak bir yöntemdir. Bu nedenle, acelelik halinin bulunduğunun saptanması halinde acele kamulaştırılması zorunlu bulunan taşınmazlara yönelik gerekli tespitler yapılıp sebeplerin de somut olarak belirtilmesi suretiyle uygulanmalıdır. Olağan kamulaştırma gerekçeleri dışında bu yöntemin uygulanması halinde uygulanma gerekçesinin, olağanüstü durumların, bu yönteme başvurulması ile amaçlanan kamu yararının, kamu düzeninin korunmasını gerektiren hallerin somut olarak ortaya konulması suretiyle acele kamulaştırma işlemlerinin yürütülmesi gerekmektedir. Bu kapsamda uyuşmazlıkta; davalı idareler tarafından, riskli alan ilanı kapsamında yapılacak uygulamalarda 2942 sayılı Kanun’un 27. maddesi uyarınca acele kamulaştırma usulünün uygulanmasına ihtiyaç duyulduğu belirtilmekte ise de; hangi gerekçelerle acele kamulaştırma usulünün uygulanmasının istenildiği konusunda yeterince açıklamaya yer verilmediği, alanın riskli alan ilan edilmesinin tek başına acele kamulaştırma yapılması için yeterli olmadığı; dava konusu Cumhurbaşkanı Kararında 2942 sayılı Kanun’un 27. maddesinde öngörülen acele kamulaştırma prosedürünün uygulanması için gerekli olan olağanüstü durumların ve bu yönteme başvurulması ile amaçlanan kamu yararının somut olarak ortaya konulamadığı görülmektedir. Öte yandan, davalı idarelerden TOKİ Başkanlığı tarafından dava dosyasına sunulan dilekçelerde, dava konusu alanla ilgili tespit ve değerlendirme çalışmalarının tamamlandığı ancak uygulama projelerinin henüz onaylanmadığı, projelerin onaylanmasından sonra öncelikle hak sahipleri ile uzlaşma görüşmelerinin yapılacağı, acele kamulaştırmanın ise uzlaşılamayan hak sahiplerinin taşınmazlarının ediniminde uygulanacağı, günümüz itibarıyla henüz acele kamulaştırmaya yönelik bir iş ve işlemin yapılmadığı ifade edildiğinden, ilan edilen riskli alan sınırları içerisindeki taşınmazların kamulaştırılması açısından “acelelik hali” şartının gerçekleşmediği sonucuna varılmıştır. Bu durumda, 2942 sayılı Kanun’un 27. maddesinde öngörülen şartların gerçekleşmediği anlaşıldığından dava konusu Cumhurbaşkanı Kararında hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Açıklanan nedenlerle, davalıların temyiz istemlerinin reddi ile dava konusu işlemin … ada, … parsel sayılı taşınmaz yönünden iptaline ilişkin kısmının belirtilen gerekçe ile onanmasının; davacının temyiz isteminin kabulü ile temyize konu Daire kararının davanın reddine ilişkin kısmının bozularak, acele kamulaştırmaya ilişkin dava konusu Cumhurbaşkanı Kararı’nın, … ada, … parsel sayılı taşınmaz yönünden de iptaline karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden davacının yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin, 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesi uyarınca gereği görüşüldü: HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan; “a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması, b) Hukuka aykırı karar verilmesi, c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması” sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür. Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; 1.Tarafların temyiz istemlerinin reddine, 2.Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle, … Mahallesi … ada, … parsel sayılı taşınmaz yönünden iptali, … Mahallesi … ada, … parsel sayılı taşınmaz açısından ise davanın reddi yolundaki Danıştay Altıncı Dairesinin temyize konu 29/09/2021 tarih ve E: 2020/5652, K: 2021/10335 sayılı kararının ONANMASINA, Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine, Kesin olarak, 24/02/2022 tarihinde, esasta ve gerekçede oyçokluğu ile karar verildi. KARŞI OY X- 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un 6. maddesinin ikinci fıkrasında; bu Kanun’a göre gerçekleştirilen uygulamalar kapsamında, idareye verilen özel acele kamulaştırma yetkisinin, idarenin, şartlarının oluşması halinde, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 27. maddesi çerçevesinde acele kamulaştırma kararı almasına engel bir düzenleme olarak görülemeyeceği açıktır. 2942 sayılı Kanun’da öngörülen şartların gerçekleşmesi halinde acele kamulaştırma kararı alınması mümkündür. Başka bir deyişle, acelelik hali ve kamu yararı şartlarının varlığı durumunda, Cumhurbaşkanı Kararıyla 2942 sayılı Kanun’un 27. maddesi hükmüne dayanılarak acele kamulaştırma yapılabilir. Bu tür durumlarda, özel kanunlardaki düzenlemelerde yer alan şartların gerçekleşmiş olması da gerekmez. Nitekim, uyuşmazlıkta da, dava konusu acele kamulaştırma kararının, “Riskli Alan” olarak ilan edilen alanda kalan taşınmazlar hakkında, 2942 sayılı Kanun’un 27. maddesine dayanılarak Cumhurbaşkanı Kararıyla alındığı anlaşılmaktadır. Bu nedenle, davacının temyiz dilekçesinde yer alan, acele kamulaştırma yoluna gidilebilmesi için 6306 sayılı Kanun’da düzenlenen özel prosedürün işletilmediği iddiası yerinde görülmemiştir. 2942 sayılı Kanun’un 27. maddesinde acele kamulaştırma kararı alınabilmesi için gerekli koşulların oluşup oluşmadığının incelenmesine gelince; Anayasa’nın 35. maddesinde; “Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz.” hükmü yer almaktadır. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin Ek 1 Nolu Protokolü’nün “Mülkiyetin korunması” başlıklı 1. maddesinde; “Her gerçek ve tüzel kişinin mal ve mülk dokunulmazlığına saygı gösterilmesini isteme hakkı vardır. Herhangi bir kimse, ancak kamu yararı sebebiyle ve yasada öngörülen koşullara ve uluslararası hukukun genel ilkelerine uygun olarak mal ve mülkünden yoksun bırakılabilir. Yukarıdaki hükümler, devletlerin, mülkiyetin kamu yararına uygun olarak kullanılmasını düzenlemek veya vergilerin ya da başka katkıların veya para cezalarının ödenmesini sağlamak için gerekli gördükleri yasaları uygulama konusunda sahip oldukları hakka halel getirmez.” hükmüne yer verilmiştir. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 27. maddesinde, 3634 sayılı Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanunu’nun uygulanmasında yurt savunması ihtiyacına veya aceleliğine Cumhurbaşkanınca karar alınacak hallerde veya özel kanunlarla öngörülen olağanüstü durumlarda gerekli olan taşınmaz malların kamulaştırılmasında kıymet takdiri dışındaki işlemler sonradan tamamlanmak üzere ilgili idarenin istemi ile mahkemece yedi gün içinde o taşınmaz malın 10. madde esasları dairesinde ve 15. madde uyarınca seçilecek bilirkişilerce tespit edilecek değeri, idare tarafından mal sahibi adına 10. maddeye göre yapılacak davetiye ve ilanda belirtilen bankaya yatırılarak o taşınmaz mala el konulabileceği, bu Kanun’un 3. maddesinin 2. fıkrasında belirtilen hallerde yapılacak kamulaştırmalarda yatırılacak miktarın, ödenecek ilk taksit bedeli olduğu hükmü kurala bağlanmıştır. Yukarıda yer verilen mevzuat düzenlemelerine göre, özel mülkiyet hakkının, korunması gereken temel insan hakları arasında yer aldığı, Anayasa ve uluslararası sözleşmelerde mülkiyet hakkını korumaya yönelik düzenlemelere yer verildiği, bu düzenlemelerde mülkiyet hakkına müdahalelerin olabileceğinin öngörüldüğü, ancak bu müdahalelerde kamu yararı gerekçesi, kanuni düzenleme gereği ve ölçülülük ya da orantılılık gibi uluslararası hukukun genel ilkelerinin varlığının dikkate alınması gerektiği, aksi durumda müdahalenin mülkiyet hakkı ihlaline neden olacağı kabul edilmiştir. Bu açıdan, kamu gücü kullanılarak özel mülkiyetteki taşınmazların kamu eline geçirilmesini ifade etmesi anlamında kamulaştırmanın yargısal incelemesinde, mülkiyet hakkına söz konusu müdahalede anılan hükümler çerçevesinde kamu yararının varlığının, kanuni düzenleme gereğinin ve orantılılık noktasında adil dengenin sağlanıp sağlanmadığının değerlendirilmesi gerekmektedir. Anayasa’da herkesin, mülkiyet hakkına sahip olduğu ancak bu hakkın kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabileceği ifade edilmiştir. Yine ülkemizin taraf olduğu İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesinin Ek 1 Nolu Protokolü’yle, mülkiyet hakkı bir insan hakkı olarak kabul edilmiş ve bu hakkın orantılılık ilkesi çerçevesinde kamu yararı gözetilerek sınırlandırılabileceği ifade edilmiştir. Bu hükümlerden hareketle, bir taşınmaz üzerindeki mülkiyet hakkının kamulaştırma yoluyla kaldırılmasının ancak kamu yararının karşılanması zorunluluğunun özel mülkiyet hakkının korunmasından üstün tutulması şartına bağlı olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca, acele kamulaştırma, olağanüstü bir kamulaştırma usulü olup istisnai durumlarda uygulanacak bir yöntemdir. Bu nedenle, acelelik halinin bulunduğunun saptanması halinde acele kamulaştırılması zorunlu bulunan taşınmazlara yönelik gerekli tespitler yapılıp sebeplerin de somut olarak belirtilmesi suretiyle uygulanmalıdır. Olağan kamulaştırma gerekçeleri dışında bu yöntemin uygulanması halinde uygulanma gerekçesinin, olağanüstü durumların, bu yönteme başvurulması ile amaçlanan kamu yararının, kamu düzeninin korunmasını gerektiren hallerin somut olarak ortaya konulması suretiyle acele kamulaştırma işlemlerinin yürütülmesi gerekmektedir. Bu kapsamda uyuşmazlıkta; davalı idareler tarafından, riskli alan ilanı kapsamında yapılacak uygulamalarda 2942 sayılı Kanun’un 27. maddesi uyarınca acele kamulaştırma usulünün uygulanmasına ihtiyaç duyulduğu belirtilmekte ise de; hangi gerekçelerle acele kamulaştırma usulünün uygulanmasının istenildiği konusunda yeterince açıklamaya yer verilmediği, alanın riskli alan ilan edilmesinin tek başına acele kamulaştırma yapılması için yeterli olmadığı; dava konusu Cumhurbaşkanı Kararında 2942 sayılı Kanun’un 27. maddesinde öngörülen acele kamulaştırma prosedürünün uygulanması için gerekli olan olağanüstü durumların ve bu yönteme başvurulması ile amaçlanan kamu yararının somut olarak ortaya konulamadığı görülmektedir. Öte yandan, davalı idarelerden TOKİ Başkanlığı tarafından dava dosyasına sunulan dilekçelerde, dava konusu alanla ilgili tespit ve değerlendirme çalışmalarının tamamlandığı ancak uygulama projelerinin henüz onaylanmadığı, projelerin onaylanmasından sonra öncelikle hak sahipleri ile uzlaşma görüşmelerinin yapılacağı, acele kamulaştırmanın ise uzlaşılamayan hak sahiplerinin taşınmazlarının ediniminde uygulanacağı, günümüz itibarıyla henüz acele kamulaştırmaya yönelik bir iş ve işlemin yapılmadığı ifade edildiğinden, ilan edilen riskli alan sınırları içerisindeki taşınmazların kamulaştırılması açısından “acelelik hali” şartının gerçekleşmediği sonucuna varılmıştır. Bu durumda, 2942 sayılı Kanun’un 27. maddesinde öngörülen şartların gerçekleşmediği anlaşıldığından dava konusu Cumhurbaşkanı Kararında hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Açıklanan nedenlerle, davalıların temyiz istemlerinin reddi ile dava konusu işlemin … ada, … parsel sayılı taşınmaz yönünden iptaline ilişkin kısmının belirtilen gerekçe ile onanması; davacının temyiz isteminin kabulü ile temyize konu Daire kararının davanın reddine ilişkin kısmının bozularak, acele kamulaştırmaya ilişkin dava konusu Cumhurbaşkanı Kararı’nın, … ada, … parsel sayılı taşınmaz yönünden de iptaline karar verilmesi gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz. KARŞI OY XX- 22/06/2015 tarih ve 2015/7872 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla ilan edilen “Yenileme Alanı” sınırları içinde kaldığı anlaşılan dava konusu taşınmazların bulunduğu alanın, 23/10/2019 tarih ve 1694 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un 2 ve ek-1. maddeleri uyarınca “Riskli Alan” olarak ilan edildiği, sonrasında ise dava konusu acele kamulaştırma kararının alındığı anlaşılmaktadır. 5366 sayılı Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun kapsamında “Yenileme Alanı” olarak ilan edilen alanlarda, yenileme avan ve uygulama projelerine göre uygulama yapılabilmesi mümkün olmakla beraber, 6306 sayılı Kanun’da, bu Kanun’a binaen ilan edilecek “Riskli Alan”larda imar planı olmaksızın uygulama yapılabilmesine müsaade eden bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu kapsamda, sonraki tarihli bir işlemle “Riskli Alan” olarak ilan edilen, dava konusu taşınmazların bulunduğu alanda, imar planları onaylanmadan uygulama yapılamayacağı açıktır. Dosyanın incelenmesinden; acele kamulaştırmaya konu alanda Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile kesinleşen 1/5000 ölçekli Ulus Tarihi Kent Merkezi Kentsel Sit Alanı Koruma Amaçlı Nazım İmar Planının … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararıyla iptaline karar verildiği, anılan karara karşı yapılan istinaf başvurusunun … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararı ile reddedildiği, bu kararın ise Danıştay Altıncı Dairesinin 10/09/2018 tarih ve E: 2017/5333, K: 2018/6590 sayılı kararı ile onanmak suretiyle kesinleştiği, 1/1000 ölçekli uygulama imar planının ise henüz yapılmamış olduğu, Ankara 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı ile, Hergelen Meydanı Kentsel Yenileme Avan Projesinin uygun bulunduğu görülmektedir. Uyuşmazlıkta, davaya konu alana ilişkin yoğunluk, kullanım ve yapılaşmaya yönelik temel kararların imar planının olmaması nedeniyle belirlenmediği ve sadece avan projeye göre belirlenen arazi kullanım kararı ve kat yüksekliği esas alınarak uygulama yapılacağı anlaşılmakta olup; bu denli esnek ve avan projeye dayalı karar verme süreci işletilmesinin, kentsel sit alanı niteliğindeki bölgenin tarihi dokusunu zedeleyebileceği de göz önünde bulundurulduğunda, plan bütünlüğüne, koruma ilkelerine ve imar mevzuatına aykırı olacağı değerlendirilmiştir. Öte yandan, davalı idarelerden TOKİ Başkanlığı tarafından dava dosyasına sunulan dilekçelerde, dava konusu alanla ilgili tespit ve değerlendirme çalışmalarının tamamlandığı ancak uygulama projelerinin henüz onaylanmadığı, projelerin onaylanmasından sonra öncelikle hak sahipleri ile uzlaşma görüşmelerinin yapılacağı, acele kamulaştırmanın ise uzlaşılamayan hak sahiplerinin taşınmazlarının ediniminde uygulanacağı, günümüz itibarıyla henüz acele kamulaştırmaya yönelik bir iş ve işlemin yapılmadığı ifade edildiğinden, ilan edilen riskli alan sınırları içerisindeki taşınmazların kamulaştırılması açısından “acelelik hali” şartının da gerçekleşmediği sonucuna varılmıştır. Bu durumda, ilan edilen “Riskli Alan” sınırları içerisinde bulunan taşınmazların, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 27. maddesi uyarınca acele kamulaştırılmasına ilişkin Cumhurbaşkanı Kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, davalıların temyiz istemlerinin reddi ile dava konusu işlemin … ada, … parsel sayılı taşınmaz yönünden iptaline ilişkin kısmının belirtilen gerekçe ile onanması; davacının temyiz isteminin kabulü ile temyize konu Daire kararının davanın reddine ilişkin kısmının bozularak, acele kamulaştırmaya ilişkin dava konusu Cumhurbaşkanı Kararı’nın, … ada, … parsel sayılı taşınmaz yönünden de iptaline karar verilmesi gerektiği oyuyla, karara katılmıyorum. Benzer İçtihatlar: Danıştay İDDK E: 2014/5546 K: 2016/3060 T: 22.11.2016 Danıştay İDDK E: 2017/2328 K: 2017/3559 T: 9.11.2017 Danıştay İDDK E: 2021/3930 K: 2022/122 T: 24.1.2022 Danıştay İDDK E: 2015/433 K: 2015/638 T: 4.3.2015 Danıştay İDDK E: 2021/3808 K: 2022/130 T: 24.1.2022 Dava konusu taşınmazın da içinde bulunduğu alanın “Rezerv Yapı Alanı” olarak ilanına ilişkin 24/07/2019 tarih ve 172203 sayılı Bakan olurunun yürütmesinin durdurulmasına karar verildiği ve bu haliyle dava konusu acele kamulaştırmaya ilişkin Cumhurbaşkanı Kararının dayanaksız kaldığı anlaşılmaktadır. İSTEMİN KONUSU: Danıştay Altıncı Dairesinin 29/09/2021 tarih ve E: 2019/19466, K: 2021/10347 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. YARGILAMA SÜRECİ: Dava konusu istem: Rize İli, … İlçesi, … Mahallesinde ilan edilen rezerv yapı alanı içerisinde bulunan taşınmazların, bölgedeki sağlıksız yapılaşmanın çözümüne yönelik projenin ivedilikle hayata geçirilmesi amacıyla Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 27. maddesi uyarınca acele kamulaştırılmasına ilişkin 18/09/2019 tarih ve 30892 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 17/09/2019 tarih ve 1553 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının, … ada, … parsel sayılı taşınmaz yönünden iptali istenilmiştir. Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 29/09/2021 tarih ve E: 2019/19466, K: 2021/10347 sayılı kararıyla; Uyuşmazlıkta, davaya konu taşınmazın acele kamulaştırılmasına yönelik şartların oluşup oluşmadığı, yani acelelik durumunun bulunup bulunmadığı yönünden bir değerlendirme yapılması gerektiği, 2942 sayılı Kanun’un 3. maddesinin ikinci fıkrası ile, Cumhurbaşkanınca kabul olunan, büyük enerji ve sulama projeleri ile iskan projelerinin gerçekleştirilmesi, yeni ormanların yetiştirilmesi, kıyıların korunması ve turizm amacıyla yapılacak kamulaştırmalarda, kamulaştırma yöntemi konusunda özel bir düzenleme getirildiğinden, Cumhurbaşkanınca kabul olunan bu tür projelerin gerçekleştirilmesinin, acelelik kapsamında görülmesi gerektiği, 6306 sayılı Kanun’un, afet riski altındaki alanlar ile bu alanlar dışındaki riskli yapıların bulunduğu arsa ve arazilerde, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere iyileştirme, tasfiye ve yenilemelere dair usul ve esasları belirlemek olarak belirtilen genel amacı çerçevesinde, “Rezerv Yapı Alanı”na yönelik ilanların, iskan projesi niteliği taşıdığı açık olduğundan, bu bölgelerde gerçekleştirilecek projelerde, acelelik halinin bulunduğunun kabulü gerektiği, Öte yandan, “Rezerv Yapı Alanı” ilanına ilişkin değerlendirme ve tespit raporunda, Rize İli, … İlçesi, … Mahallesi sınırları içerisindeki bu alanda, altyapı sorunları bulunan gecekondu tarzı kaçak ve çarpık yapıların tasfiye edilerek, bu alanda kamu eliyle yüksek standartlarda, halkın ihtiyaçlarını önceleyen, mevcut kullanım sürekliliğinin devamını sağlayacak özellikte bir yaşam alanı oluşturulması ve bu yolla mülk sahiplerine üretilecek alandaki mekanlardan faydalanma imkanı sunulmasının amaçlandığının belirtildiği ve bu alanda daha önce Hemşin Belediyesince yürütülmüş kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında, özel mülkiyet sahipleri ile anlaşmalar sağlandığı, tapu devirlerinin gerçekleştirildiği, inşaat çalışmalarına başlanıldığı, 12 bloktan 7 adedinin yapıldığı, yalnızca 10 adet taşınmaz sahibi ile anlaşma sağlanamadığı hususları göz önünde bulundurulduğunda, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere riskli olduğu tespit edilen yapının yerine yenisinin yapılması sürecinde, maliklerin haklarına zarar vermeden, ancak uygulamanın da sürüncemede kalmasına yol açılmadan iş ve işlemlerin yürütülmesinin hedeflenmesi nedeniyle, uzlaşma iradesi göstermeyen maliklerin süreci uzatmalarını önlemek amacıyla acele kamulaştırma kararı alınmasında kamu yararının bulunduğu, Bu durumda, 2942 sayılı Kanun’un 27. maddesindeki acelelik halinin bulunduğu sonucuna varıldığından, “Rezerv Yapı Alanı” ilan edilen bölgede kalan taşınmazın acele kamulaştırılması yolundaki dava konusu Cumhurbaşkanı kararında hukuka aykırılık görülmediği; gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davacı tarafından, dayanak rezerv yapı alanı ilanının mevzuata aykırı olduğu, çeşitli yargı kararları ile iptal edilmiş bir projenin rezerv yapı alanı ve akabinde alınan acele kamulaştırma kararı ile ayakta tutulmaya çalışıldığı, rezerv yapı alanında bulunmanın tek başına acele kamulaştırmayı gerektirmeyeceği, ayrıca 6306 sayılı Kanun’da acele kamulaştırma konusundaki özel düzenlemenin gereklerinin yerine getirilmediği, bu nedenle Daire kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir. KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davalı idareler ve müdahil tarafından, Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır. DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile Daire kararının bozularak, dayanaksız kaldığı anlaşılan dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 20/A maddesi uyarınca gereği görüşüldü: Üyeler … ve …’in, dava konusu acele kamulaştırmaya ilişkin Cumhurbaşkanı Kararının sebep unsurunu oluşturan Rize İli, … İlçesi, … Mahallesi sınırları içerisindeki 6.18 hektarlık proje alanının “Rezerv Yapı Alanı” olarak ilan edilmesine ilişkin 6306 sayılı Kanun kapsamında Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca alınan 24/07/2019 tarih ve 172203 sayılı Bakan olurunun iptali istemiyle … İdare Mahkemesinin E: … sayılı dosyasında aralarında davacının da bulunduğu 11 kişi tarafından açılan davanın bekletici mesele yapılarak, anılan davada verilecek nihai karar sonrasında uyuşmazlığın esasının incelenmesi gerektiği yolundaki usuli oyuna karşılık; anılan Mahkemece verilen yürütmenin durdurulması isteminin reddi yolundaki karara yapılan itirazın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve YD İtiraz No: … sayılı kararıyla kabul edilerek, söz konusu Mahkeme kararının kaldırıldığı ve “Rezerv Yapı Alanı” ilanına yönelik 24/07/2019 tarih ve 172203 sayılı Bakan olurunun yürütülmesinin durdurulmasına karar verildiği görüldüğünden, yürütmenin durdurulmasına ilişkin yargısal kararın hukuki sonuçları ve niteliği ile bakılan davanın ivedi yargılama usulüne tabi olduğu gözetilerek, … İdare Mahkemesinde görülen davanın bekletici mesele yapılmasına gerek bulunmadığına oyçokluğu ile karar verilerek, işin esasının incelenmesine geçildi; İNCELEME VE GEREKÇE: MADDİ OLAY: Hemşin Belediye Meclisinin …06 tarih ve … sayılı kararıyla, Hemşin İlçesinde kentsel dönüşüm projesi uygulaması konusunda Toplu Konut İdaresi Başkanlığından (TOKİ) talepte bulunulması, önerilen alana ilişkin protokol imzalanması ve taşınmazların devrine ilişkin karar alınmış, anılan kararın … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararı ile iptaline karar verilmiş ve karar kesinleşmiştir. Hemşin Belediye Meclisinin anılan kararına dayanılarak TOKİ ile imzalanan protokolün ise … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararı ile iptaline karar verilmiş, anılan iptal kararı temyiz edilmeden kesinleşmiştir. Bakanlar Kurulunun 27/12/2011 tarih ve 2011/2653 sayılı Kararı ile Hemşin İlçesinde sınırları gösterilen alan “Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı” olarak belirlenmiş, Danıştay Altıncı Dairesinin 11/03/2015 tarih ve E: 2012/1897, K: 2015/1446 sayılı kararı ile anılan Bakanlar Kurulu Kararının iptaline karar verilmiş, bu karar Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu kararı ile onanarak kesinleşmiştir. Bakanlar Kurulunun 27/12/2011 tarih ve 2011/2653 sayılı Kararı dayanak alınarak Rize İli, … İlçesi, … Mahallesinde yürütülen Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi kapsamında taşınmazların 2942 sayılı Kanun’un 27. maddesi uyarınca Hemşin Belediye Başkanlığı tarafından acele kamulaştırılmasına ilişkin 16/04/2012 tarih ve 2012/3094 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının ise Danıştay Altıncı Dairesinin 21/04/2015 tarih ve E: 2012/4293, K: 2015/2505 sayılı kararı ile iptaline karar verilmiş, bu karar da Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu kararı ile onanarak kesinleşmiştir. Hemşin Belediye Meclisinin; Rize İli, Hemşin İlçesinde 421 hektar alanda yapılan 1/5000 ölçekli ilave+revizyon nazım imar planının onaylanmasına ilişkin … tarih ve … sayılı kararı; 1/1000 ölçekli ilave+revizyon uygulama imar planının onaylanmasına ilişkin … tarih ve … sayılı kararı; Karayolları Kent İçi Geçişine ait 2 adet 1/5000 ölçekli nazım imar planı paftası ile 7 adet 1/1000 ölçekli uygulama imar planı paftasındaki değişikliklerin onaylanmasına ilişkin 06/10/2015 tarih ve 28 sayılı kararı; Hemşin İlçe merkezindeki 5,1 hektarlık alanın “Hemşin Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı” olarak belirlenmesine ilişkin … tarih ve … sayılı kararına yönelik açılan davada; … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararı ile davanın reddine karar verilmiş, ancak anılan Mahkeme kararı … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararı ile kaldırılarak dava konusu Belediye Meclisi kararlarının iptaline karar verilmiştir. TOKİ tarafından, 04/02/2019 tarihinde ihale gerçekleştirilmiş, buna göre 106 konut, 27 dükkan, 1 kaymakam lojmanı, 1 anaokulu ve çevre düzenlemesi işi inşaat süreci başlatılmıştır. 6306 sayılı Kanun kapsamında Rize İli, … İlçesi, … Mahallesi sınırları içinde yer alan parseller üzerindeki mevcut yapılaşmaların büyük çoğunluğunun gecekondu, kaçak ve çarpık yapılardan meydana gelmesi, alt yapılarının yetersiz olması nedeniyle bölgedeki yapıların tasfiye edilmesinin gerektiği, bu yapıların bulunduğu alanlarda mülkiyet, imar, altyapı gibi sorunların çözülemediği dikkate alınarak ilçenin planlı gelişmesini ve hak sahibi olan vatandaşlara gereken konut ve dükkan imalatının sağlanabilmesi, bu yolla yöresel özellikleri ile ön plana çıkan bir yaşam alanının ortaya çıkmasının sağlanmasını teminen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından uyuşmazlığa konu proje alanı 6306 sayılı Kanun kapsamında 24/07/2019 tarih ve 172203 sayılı Bakan oluru ile “Rezerv Yapı Alanı” ilan edilmiştir. Bu kapsamda yapılması gereken işlemler için TOKİ yetkilendirilmiş, daha sonra 18/09/2019 tarih ve 30892 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 17/09/2019 tarih ve 1553 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararı ile ekli haritada sınır ve koordinatları gösterilen alan içerisinde kalan taşınmazların 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 27. maddesi uyarınca Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından acele kamulaştırılmasına karar verilmesi üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır. Davacının da aralarında bulunduğu 11 kişi tarafından, Rize İli, … İlçesi, … Mahallesi sınırları içerisindeki 6.18 hektarlık proje alanının “Rezerv Yapı Alanı” olarak ilan edilmesine ilişkin 6306 sayılı Kanun kapsamında Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca alınan 24/07/2019 tarih ve 172203 sayılı Bakan oluruna CİMER üzerinden yapılan itirazın reddine ilişkin işlemin iptali ve yürütülmesinin durdurulması istemiyle açılan davada; Danıştay Altıncı Dairesinin 10/06/2021 tarih ve E: 2021/5329, K: 2021/8165 sayılı davanın görev yönünden reddi kararı üzerine dosyanın gönderildiği … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E: … sayılı kararla, yürütmenin durdurulması isteminin reddine karar verilmişse de; anılan İdare Mahkemesi kararına davacılar tarafından yapılan itirazın, … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve YD İtiraz No: … sayılı kararıyla kabul edilerek, söz konusu Mahkeme kararının kaldırıldığı ve “Rezerv Yapı Alanı” ilanına yönelik 24/07/2019 tarih ve 172203 sayılı Bakan olurunun yürütülmesinin durdurulmasına karar verildiği görülmektedir. İLGİLİ MEVZUAT: Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Mahkemelerin bağımsızlığı” başlıklı 138. maddesinin dördüncü fıkrasında, “Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez.” hükmü yer almaktadır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “Yürütmenin durdurulması” başlıklı 27. maddesinin ikinci fıkrasında, “Danıştay veya idari mahkemeler, idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda, davalı idarenin savunması alındıktan veya savunma süresi geçtikten sonra gerekçe göstererek yürütmenin durdurulmasına karar verebilirler… Yürütmenin durdurulması kararlarında idari işlemin hangi gerekçelerle hukuka açıkça aykırı olduğu ve işlemin uygulanması halinde doğacak telafisi güç veya imkânsız zararların neler olduğunun belirtilmesi zorunludur…”; “Kararların sonuçları” başlıklı 28. maddesinin birinci fıkrasında ise, “Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idare, gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur. Bu süre hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemez.” hükümlerine yer verilmiştir. HUKUKİ DEĞERLENDİRME: İdari işlemlerin iptali ve yürütülmesinin durdurulması istemiyle açılan davalarda, yürütmenin durdurulması yolunda verilen tedbir niteliğindeki kararlar, tıpkı esasa ilişkin olarak verilen iptal kararları gibi, dava konusu idari işlemin hukuka aykırı olduğunu ortaya koyan, işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararlar doğmasını engelleyen, Anayasa ve 2577 sayılı Kanun gereğince, idarece, icaplarının gecikmeksizin yerine getirilmesi gereken yargısal bir karar niteliğindedir. Bu kapsamda, idari işlemler hakkında verilen iptal veya yürütmenin durdurulmasına ilişkin yargısal kararların, bu işlemler dayanak alınmak suretiyle tesis edilen, aralarında sebep-sonuç ilişkisi bulunan idari işlemleri de hukuken sakatlayacağı açıktır. Uyuşmazlıkta, acele kamulaştırmaya ilişkin dava konusu 17/09/2019 tarih ve 1553 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı, Rize İli, … İlçesi, … Mahallesinde ilan edilen rezerv yapı alanı içerisinde bulunan taşınmazların, bölgedeki sağlıksız yapılaşmanın çözümüne yönelik projenin ivedilikle hayata geçirilmesi amacıyla alınmış ise de; davacının da aralarında bulunduğu 11 kişi tarafından, 6.18 hektarlık proje alanının “Rezerv Yapı Alanı” olarak ilan edilmesine ilişkin 6306 sayılı Kanun kapsamında alınan 24/07/2019 tarih ve 172203 sayılı Bakan oluruna CİMER üzerinden yapılan itirazın reddine ilişkin işlemin iptali ve yürütülmesinin durdurulması istemiyle açılan davada; … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve YD İtiraz No: … sayılı kararıyla, dava konusu taşınmazın da içinde bulunduğu alanın “Rezerv Yapı Alanı” olarak ilanına ilişkin 24/07/2019 tarih ve 172203 sayılı Bakan olurunun yürütmesinin durdurulmasına karar verildiği ve bu haliyle dava konusu acele kamulaştırmaya ilişkin Cumhurbaşkanı Kararının dayanaksız kaldığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, anılan yargısal kararla birlikte sebep unsuru ortadan kalkan dava konusu acele kamulaştırmaya ilişkin 17/09/2019 tarih ve 1553 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının, Rize İli, … İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaza ilişkin kısmında da hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu itibarla, davanın reddi yolundaki Daire kararında hukuki isabet bulunmamaktadır. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; Davacının temyiz isteminin KABULÜNE; Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Danıştay Altıncı Dairesinin temyize konu 29/09/2021 tarih ve E: 2019/19466, K: 2021/10347 sayılı kararının BOZULMASINA, Dava konusu işlemin Rize İli, … İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaza ilişkin kısmının İPTALİNE, Kurulumuzca yeniden bir karar verildiğinden, aşağıda dökümü yapılan dava ve temyiz aşamasına ilişkin toplam …-TL yargılama gideri ile kararın verildiği tarihte yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmalı işler için belirlenen …-TL avukatlık ücretinin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine, Davalı idareler yanında müdahil tarafından yapılan dava ve temyiz aşamasına ilişkin toplam …-TL giderin anılan müdahil üzerinde bırakılmasına, Posta gideri avansından artan tutarların istemi hâlinde davacıya ve davalı idareler yanında müdahile iadesine, Dosyanın Danıştay Altıncı Dairesine gönderilmesine, 24/01/2022 tarihinde, kesin olarak, oyçokluğu ile karar verildi. KARŞI OY X- 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun “Acele kamulaştırma” başlıklı 27. maddesinde, “3634 sayılı Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanununun uygulanmasında yurt savunması ihtiyacına” veya “aceleliğine Cumhurbaşkanınca karar alınacak hallerde” veya “özel kanunlarla öngörülen olağanüstü durumlarda” gerekli olan taşınmaz malların acele kamulaştırma işlemine konu edilebileceği belirtilmiştir. Anılan maddede, acele kamulaştırma işleminin dayandırılacağı üç sebep unsurundan, “aceleliğine Cumhurbaşkanınca karar verilen haller” bakımından Kanun’da açık bir düzenleme bulunmadığından, sebep unsuru bakımından idareye takdir yetkisi tanındığı açıktır. İdarenin takdir hakkının kullanıldığı işlemlerin hukuka uygunluk denetimlerinde, idarenin takdir hakkını ortadan kaldıracak şekilde yargı kararı verilmesinden kaçınılması hukuk devleti ilkesinin bir gereği olduğu gibi, aynı zamanda Anayasanın 125. maddesinin dördüncü fıkrasında öngörülen; yargı yetkisinin, idarî eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı olup, hiçbir surette yerindelik denetimi şeklinde kullanılamayacağı; yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idarî eylem ve işlem niteliğinde veya takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı verilemeyeceği yolundaki hükmün de zorunlu bir sonucudur. Bu bakımdan “açık takdir hatası” ve/veya “ölçülülük ilkesine aykırılık” halleri hariç, idareye tanınan takdir yetkisi üzerinde yargısal tasarrufta bulunulmamalıdır. İdareye tanınan takdir hakkının, kişilerin mülkiyet hakkı üzerinde etki doğurduğu tartışmasızdır. Mülkiyet hakkı gerek Anayasa’nın 35. maddesinde, gerekse taraf olduğumuz Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde güvence altına alınmıştır. Anayasa’nın bahse konu 35. maddesinde, mülkiyet (ve miras) hakkının, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabileceği, ifade edilmiştir. Bu durumda, acele kamulaştırma işleminin Cumhurbaşkanı Kararına dayandığı hallerde, Cumhurbaşkanınca kullanılan takdir hakkı (yasal dayanağı bulunduğundan), kamu yararı amacına ve hukuka uygun olup olmadığı noktasında denetime tabi tutulmalıdır. Sonuç olarak, 2942 sayılı Kanun’un 27. maddesinde Cumhurbaşkanına tanınan takdir yetkisinin hukuka uygunluk denetiminin; acele kamulaştırma işleminin kamu yararı amacına hizmet edip etmediği ve kamu yararı ile davacıların kişisel çıkarları arasında adil bir dengenin bulunup bulunmadığı hususlarıyla sınırlı olarak yapılması gerekmektedir. Başka bir deyişle, bu hususlar açısından açık takdir hatası bulunup bulunmadığı ve/veya ölçülülük ilkesine aykırı hareket edilip edilmediği noktasında yargısal denetim yapılmalıdır. Kanunun açık lafzında yer almayan “özel ve istisnai koşulların” gerçekleşip gerçekleşmediğinin aranılması, sosyal ve ekonomik politikalar üzerinde yargısal denetim yapma anlamı taşıyacağından, kabulü olanaklı değildir. Buna göre, hangi kamu hizmetleri için acele kamulaştırma yönteminin kullanılacağı hususu, hizmetin niteliği, özelliği, mahalli ihtiyacın ivedilikle karşılanması gerektiği hususlarının hizmeti yürüten idarece belirlenip takdir edileceği gerçeği karşısında, belirtilen hususların somut bir şekilde hukuken geçerli bilgi ve belgeler ile ortaya konulması halinde Kanun’da öngörülen acele kamulaştırma koşullarının gerçekleşmiş olduğunun kabulü gereklidir. Dolayısıyla, aceleliğine Cumhurbaşkanınca karar verilen işlerde, “kamu yararı” ölçütü ve kamu yararının ve acelelik halinin belirlenmesi hususunda Cumhurbaşkanına tanınan “takdir yetkisi” çerçevesinde yargılamanın yapılması gerekmektedir. Çünkü, Cumhurbaşkanınca alınan acele kamulaştırma kararlarının asıl sebebini, karara konu taşınmazların bulunduğu alanın, “Yenileme Alanı”, “Riskli Alan”, “Rezerv Yapı Alanı”, “Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı” olması gibi özel durumlar değil, bu alanlarda gerçekleştirilmesi planlanan projelerin biran evvel hayata geçirilmesi gerekliliğinin bizzat Cumhurbaşkanı makamınca takdir edilmesi oluşturmaktadır. Uyuşmazlığın yukarıda belirtilen açıklamalar çerçevesinde incelenmesinden; Kurulumuz kararının maddi olay kısmında da belirtildiği üzere, dava konusu taşınmazın da içinde bulunduğu Rize İli, … İlçesi, … Mahallesindeki alanda, 2006 yılından beri, kentsel dönüşüm vb. uygulamalar kapsamında, gecekondu, kaçak ve çarpık nitelikteki mevcut yapılaşmanın tasfiye edilerek, yöresel özellikleri ile ön plana çıkan bir yaşam alanının ortaya çıkarılması ve altyapı problemlerini gidermeyi amaçlayan ancak bugüne kadar tamamlanamamış çalışmalar yapıldığı anlaşılmaktadır. Davalı idareler ile davalı idareler yanında müdahil tarafından sunulan bilgi ve belgelerden ise; bu çalışmalar kapsamında, özel mülkiyet sahipleri ile anlaşmalar sağlandığı, tapu devirlerinin gerçekleştirildiği, inşaat çalışmalarına başlanıldığı, 12 bloktan 7 adedinin yapıldığı, yalnızca 10 adet taşınmaz sahibi ile anlaşma sağlanamadığı görülmektedir. Uyuşmazlıkta, her ne kadar, davacının da aralarında bulunduğu 11 kişi tarafından, 6.18 hektarlık proje alanının “Rezerv Yapı Alanı” olarak ilan edilmesine ilişkin 6306 sayılı Kanun kapsamında alınan 24/07/2019 tarih ve 172203 sayılı Bakan oluruna CİMER üzerinden yapılan itirazın reddine ilişkin işlemin iptali ve yürütülmesinin durdurulması istemiyle açılan davada; … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve YD İtiraz No: … sayılı kararıyla, dava konusu taşınmazın da içinde bulunduğu alanın “Rezerv Yapı Alanı” olarak ilanına ilişkin 24/07/2019 tarih ve 172203 sayılı Bakan olurunun yürütülmesinin durdurulmasına karar verilmiş ise de; dava konusu taşınmazın, ilan edilen “Rezerv Yapı Alanı” sınırları içerisinde kalmasının, acele kamulaştırmaya ilişkin dava konusu Cumhurbaşkanı Kararının tek sebebi olmadığı, söz konusu alanda 2006 yılından beri tamamlanamayan bir sürecin yaşandığı ve bu süreçte ilgili idareler ile uzlaşan ve haklı beklentileri bulunan hak sahiplerinin, gerçekleştirilmesine başlanılan projelerin daha da gecikmesi halinde mağduriyet yaşamalarının kaçınılmaz olduğu hususları göz önünde bulundurulduğunda, bakılan davada, “Rezerv Yapı Alanı” ilanından bağımsız bir şekilde yargılamanın yapılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu durumda, temyiz istemine konu Daire kararı hakkında, dava konusu alanda acele kamulaştırma yapılmasını gerekli kılacak başka nedenlerin bulunup bulunmadığının değerlendirilmesi/irdelenmesi suretiyle bir karar verilmesi gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz. Benzer İçtihatlar: Danıştay İDDK E: 2013/4306 K: 2015/2173 T: 1.6.2015 Danıştay İDDK E: 2014/5546 K: 2016/3060 T: 22.11.2016 Danıştay İDDK E: 2016/3315 K: 2017/5 T: 16.1.2017 Danıştay İDDK E: 2017/2293 K: 2017/3424 T: 2.11.2017 Danıştay İDDK E: 2021/3930 K: 2022/122 T: 24.1.2022 Davalı idareler tarafından, riskli alan ilanı kapsamında yapılacak uygulamalarda 2942 sayılı Kanun’un 27. maddesi uyarınca acele kamulaştırma usulünün uygulanmasına ihtiyaç duyulduğu belirtilmekte ise de; hangi gerekçelerle acele kamulaştırma usulünün uygulanmasının istenildiği konusunda yeterince açıklamaya yer verilmediği, alanın riskli alan ilan edilmesinin tek başına acele kamulaştırma yapılması için yeterli olmadığı; dava konusu alanla ilgili tespit ve değerlendirme çalışmalarının tamamlandığı ancak uygulama projelerinin henüz onaylanmadığı, projelerin onaylanmasından sonra öncelikle hak sahipleri ile uzlaşma görüşmelerinin yapılacağı, acele kamulaştırmanın ise uzlaşılamayan hak sahiplerinin taşınmazlarının ediniminde uygulanacağı, günümüz itibarıyla henüz acele kamulaştırmaya yönelik bir iş ve işlemin yapılmadığı ifade edildiğinden, ilan edilen riskli alan sınırları içerisindeki taşınmazların kamulaştırılması açısından “acelelik hali” şartının gerçekleşmediği sonucuna varılmıştır. İSTEMİN KONUSU: Danıştay Altıncı Dairesinin 29/09/2021 tarih ve E: 2020/11364, K: 2021/10343 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. YARGILAMA SÜRECİ: Dava konusu istem: Ankara İli, Altındağ İlçesi,  (…) Mahallesinde, 6306 sayılı Kanun uyarınca 23/10/2019 tarih ve 1694 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile ilan edilen riskli alan sınırları içerisinde bulunan taşınmazların, bölgedeki sağlıksız yapılaşmanın çözümüne yönelik projenin ivedilikle hayata geçirilmesi amacıyla Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 27. maddesi uyarınca acele kamulaştırılmasına ilişkin 21/04/2020 tarih ve 31106 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, 20/04/2020 tarih ve 2449 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının, 217 ada, 3 parsel sayılı taşınmaz yönünden iptali istenilmiştir. Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 29/09/2021 tarih ve E: 2020/11364, K: 2021/10343 sayılı kararıyla; Uyuşmazlıkta; davaya konu taşınmazınacele kamulaştırılmasına yönelik şartların oluşup oluşmadığı, yani acelelik durumunun bulunup bulunmadığı yönünden bir değerlendirme yapılması gerektiği, 2942 sayılı Kanun’un 3. maddesinin ikinci fıkrası ile, Cumhurbaşkanınca kabul olunan, büyük enerji ve sulama projeleri ile iskan projelerinin gerçekleştirilmesi,yeni ormanların yetiştirilmesi, kıyıların korunması ve turizm amacıyla yapılacak kamulaştırmalarda, kamulaştırma yöntemi konusunda özel bir düzenleme getirildiği, Buna göre, Cumhurbaşkanınca kabul olunan bu tür projelerin gerçekleştirilmesinin, acelelik kapsamında görülmesi gerektiği, 6306 sayılı Kanun ile çarpık kentleşmenin düzeltilmesi, riskli yapıların deprem ve diğer doğal afetlere karşı dayanıklı hale getirilmesi suretiyle yaşanabilecek can ve mal kayıplarının azaltılmasının hedeflendiği, anılan Kanun’un, afet riski altındaki alanlar ile bu alanlar dışındaki riskli yapıların bulunduğu arsa ve arazilerde, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere iyileştirme, tasfiye ve yenilemelere dair usul ve esasları belirlemek olarak belirtilen genel amacıyla birlikte değerlendirildiğinde, “Riskli Alan” ilanının, iskan projesi niteliği taşıdığının açık olduğu, Buna göre, “Riskli Alan” olarak ilan edilen bölgede gerçekleştirilecek projelerde,acelelik halinin bulunduğunun kabulü gerektiği, Davaya konu alanın riskli alan olarak ilan edilmesine dayanak alınan teknik rapor ile gerekçe raporunda; alanın, kentsel sit alanı olarak tescil edilen ve 22/06/2015 tarih ve 2015/7872 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla ilan edilen yenileme alanı sınırları içinde kaldığı, Türkiye Deprem Bölgesi Haritasında 4. derece deprem bölgesinde yer aldığı, alanda 223 adet yapı, 458 adet bağımsız bölüm bulunduğu, yapıların 15’inin ruhsatının olduğu, taşınmaz kültür varlığı olarak tescil edilen 12 adet yapının da ruhsatlı kabul edildiği, dolayısıyla alanda 27 adet ruhsatlı, 196 adet ruhsatsız yapı bulunduğu,mevzuata aykırı yapıların oranının %87,9 olarak belirlendiği, bu alandaki 27 adet yapının betonarme, 46 adet yapının yığma, 41 adet yapının ahşap, 100 adet yapının derme çatma sistemle inşa edildiği, 9 adetinin yapım tekniğinin ise okunamadığı, yapıların nitelik açısından gözlemlere dayalı kalitesinin %88,8 oranında kötü olduğu, yapıların inşa tarihlerinin 1900-2003 tarihleri ve ruhsat tarihlerinin 1952-1997 tarihleri arasında değiştiği, alandaki en yeni ruhsatlı binanın bile 2006 yılında yürürlüğe giren Deprem Yönetmeliğinden önce yapıldığı ve binaların ekonomik ömürlerini tamamladığı, riskli yapı stoğunun ve sağlıksız, çarpık yapılaşmanın bulunduğu, alt ve üst yapı ile sosyal donatı alanlarının yetersiz olduğu alanın, deprem ve sel gibi olası bir afet nedeniyle risk oluşturduğu ve bir bütün olarak afet risklerinden uzak sağlıklı ve güvenli bir kullanım ve yerleşim alanına dönüştürülmesi, fiziki, yapısal ve sosyal koşullar açısından yenileme uygulamalarının gerçekleştirilerek, kent bütünü içinde etkin konuma getirilmesi gerektiğinin belirtildiği ve 6306 sayılı Kanun ile afetler sebebiyle meydana gelmesi kuvvetle muhtemel can ve mal kayıplarının önlenmesi, afet riski bulunan yapıların sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere dönüştürülmesi suretiyle iskanın yeniden düzenlenmesinin amaçlandığı hususları birlikte değerlendirildiğinde, riskli yapıların deprem ve diğer doğal afetlere karşı dayanıklı hale getirilmesi suretiyle, yaşanabilecek can ve mal kayıplarının azaltılması amacıyla riskli olduğu tespit edilen yapıların yerine bir an evvel yenisinin yapılarak yenilenmesinde acelelik halinin bulunduğu sonucuna varıldığından, “Riskli Alan” olarak ilan edilen bölgede kalan davaya konu taşınmazın acele kamulaştırılması yolundaki dava konusu Cumhurbaşkanı Kararında hukuka aykırılık görülmediği, Öte yandan, dava konusu taşınmazın da içinde bulunduğu alanın 6306 sayılı Kanun kapsamında riskli alan olarak ilanına ilişkin 23/10/2019 tarih ve 1694 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının iptali istemiyle açılan davalarda; Dairelerinin 17/03/2021 tarih ve E: 2019/21120, K: 2021/3992; E: 2019/21053, K: 2021/3997 ve E: 2019/21100, K: 2021/4011 sayılı kararlarıyla dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, anılan kararların temyiz edilmesi üzerine, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 22/09/2021 tarih ve E: 2021/1919, K: 2021/1542; E: 2021/1887, K: 2021/1519 ve E: 2021/1917, K: 2021/1520 sayılı kararlarıyla, anılan iptal kararlarının, üzerinde imar mevzuatına uygun yapılar bulunduğu anlaşılan taşınmazlara ilişkin kısımlarının onandığı, üzerinde imar mevzuatına aykırı yapılar bulunduğu anlaşılan taşınmazlara ilişkin kısımlarının ise bozularak, bu kısımlar yönünden davanın reddine, kesin olarak karar verildiği, Dairelerinin E: 2019/21053 sayılı dosyasında bulunan Toplu Konut İdaresi Başkanlığının 01/06/2021 tarihli temyiz başvuru dilekçesi ekinde yer alan imar mevzuatına uygun yapılar listesinde, dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan yapının yer almadığı görüldüğünden, bu yapının imar mevzuatına aykırı yapı niteliği taşıdığının açık olduğu, gerekçeleriyle, davanın reddine karar verilmiştir. TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davacı tarafından, dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan yapının imar mevzuatına aykırı olmadığı, 6306 sayılı Kanun ve alt düzenlemeleri uyarınca öncelikle taşınmaz sahiplerince uygulama yapılmasının gerektiği, acele kamulaştırma yapılabilmesi için 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nda öngörülen şartlar gerçekleşmediğinden, Daire kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir. KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI: Davalı idareler tarafından, Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır. DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ  ‘IN DÜŞÜNCESİ: Acele kamulaştırma, olağanüstü bir kamulaştırma usulü olup istisnai durumlarda uygulanacak bir yöntemdir. Bu nedenle, acelelik halinin bulunduğunun saptanması halinde acele kamulaştırılması zorunlu bulunan taşınmazlara yönelik gerekli tespitler yapılıp sebeplerin de somut olarak belirtilmesi suretiyle uygulanmalıdır. Olağan kamulaştırma gerekçeleri dışında bu yöntemin uygulanması halinde uygulanma gerekçesinin, olağanüstü durumların, bu yönteme başvurulması ile amaçlanan kamu yararının, kamu düzeninin korunmasını gerektiren hallerin somut olarak ortaya konulması suretiyle acele kamulaştırma işlemlerinin yürütülmesi gerekmektedir. Ayrıca, acele kamulaştırmanın özel ve istisnai koşullarının gerçekleşmiş olduğunun tespit edilebilmesi, acele kamulaştırmaya dayanak idari işlemlerin denetimini de gerekli kılar. Bu çerçevede, uyuşmazlıkta da, acele kamulaştırma şartlarının oluşup oluşmadığının, öncelikle, dayanak işlem olan riskli alan ilanı çerçevesinde değerlendirilmesi gerekmektedir. Davalı idarelerce üzerinde imar mevzuatına aykırı yapı bulunduğu tespit edilen dava konusu taşınmazın da içinde bulunduğu alanın, riskli alan olarak ilan edilmesine ilişkin 23/10/2019 tarih ve 1694 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının iptali istemiyle açılan davada, anılan işlemin iptali yolunda verilen Danıştay Altıncı Dairesinin 17/03/2021 tarih ve E: 2019/21053, K: 2021/3997 sayılı kararı, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 22/09/2021 tarih ve E: 2021/1887, K: 2021/1519 sayılı kararıyla, üzerinde imar mevzuatına aykırı yapıların bulunduğu anlaşılan taşınmazlar yönünden, 6306 sayılı Kanun’un ek-1. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde riskli alan ilanı için aranan şartların gerçekleştiği gerekçesiyle bozularak, söz konusu taşınmazlar yönünden kesin olarak davanın reddine karar verilmiştir. Kurulumuzun yukarıda değinilen kararında da belirtildiği üzere, riskli alan ilanı, 6306 sayılı Kanun’un 2. maddesine ya da ek-1. maddesine dayalı olarak Cumhurbaşkanı Kararı ile yapılabilmektedir. Anılan Kanun’da, 2. maddeye dayanılarak yapılacak riskli alan ilanı ile ek-1. maddeye dayanılarak yapılacak riskli alan ilanı farklı hükümlere tabi kılınmıştır. Buna göre; 6306 sayılı Kanun’un 2. maddesine göre yapılacak riskli alan ilanında, 6306 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği’nin “Riskli alanın tespiti” başlıklı 5. maddesinin birinci fıkrasında belirtilen saha araştırmalarına dayanan detaylı çalışmalar ile genel yapı stoğu riskinin belirlenmesi gerekirken, Kanun’un ek-1. maddesine göre yapılacak riskli alan ilanında, teklif riskli alan üzerindeki toplam yapı sayısının en az %65’inin, imar mevzuatına aykırı veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapılardan oluşup oluşmadığının, ilgili idarelerde mevcut bilgi ve belgeler üzerinden tespiti gerekmektedir. Dava konusu alanda, üzerinde imar mevzuatına aykırı yapılar bulunan taşınmazlarla ilgili riskli alan ilanınındayanağının, 6306 sayılı Kanun’un ek-1. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi olduğu, riskli alan ilanının hazırlık işlemlerinden olan teknik araştırma ve gerekçe raporlarından, bu taşınmazların detaylı ve teknik bir şekilde yerinde incelenmediği, alanda bulunan yapıların, ilgili idarelerde mevcut bilgi ve belgeler üzerinden, yapı ruhsatı alınarak inşa edilenler ve yapı ruhsatı bulunmayanlar olarak bir ayrıma tabi tutulduğu, belirlenen alanın en az %65’inin imar mevzuatına aykırı yapılardan oluşma şartının, uyuşmazlık konusu teklif riskli alan açısından %87,9 oranıyla gerçekleştiği tespit edilerek riskli alan ilanına karar verildiği anlaşılmaktadır. Riskli alan ilanından önce yapılan bu çalışmalar, 6306 sayılı Kanun’un ek-1. maddesindeki düzenlemeler çerçevesinde, riskli alan ilanı için yeterli olmakla beraber, olağan kamulaştırmadan vazgeçilerek, istisnai bir yöntem olan acele kamulaştırma yoluna başvurulması için gerekli olağanüstü durumların gerçekleştiğinin kabulü için yeterli bulunmamaktadır. Şöyle ki, yukarıda da belirtildiği üzere, acele kamulaştırma yoluna başvurulurken, bu yönteme başvurulması ile amaçlanan kamu yararının, kamu düzeninin korunmasını gerektiren hallerin somut olarak ortaya konulması gerekmektedir. Dolayısıyla, uyuşmazlık konusu alandaki afet riski somutlaştırılmadığı yani saha araştırmalarına dayanan detaylı bilimsel çalışmalarla ortaya konulmadığı sürece, istisnai bir yöntem olan acele kamulaştırma yoluna başvurulamayacağı; ayrıca davalı idarelerce ileri sürülen, alandaki mülkiyet durumunun karmaşıklığı ve tapudaki işlemlerin uzun sürmesinin olağan kamulaştırma halinde gecikmeye sebebiyet verebilecek olması hususlarının acele kamulaştırmaya gerekçe teşkil etmeyeceği açıktır. Öte yandan, davalı idarelerden TOKİ Başkanlığı tarafından dava dosyasına sunulan dilekçelerde, dava konusu alanla ilgili tespit ve değerlendirme çalışmalarının tamamlandığı ancak uygulama projelerinin henüz onaylanmadığı, projelerin onaylanmasından sonra öncelikle hak sahipleri ile uzlaşma görüşmelerinin yapılacağı, acele kamulaştırmanın ise uzlaşılamayan hak sahiplerinin taşınmazlarının ediniminde uygulanacağı, günümüz itibarıyla henüz acele kamulaştırmaya yönelik bir iş ve işlemin yapılmadığı ifade edildiğinden, ilan edilen riskli alan sınırları içerisindeki taşınmazların kamulaştırılması açısından “acelelik hali” şartının gerçekleşmediği sonucuna varılmıştır. Bu nedenle, davacının temyiz isteminin kabulü ile davanın reddi yolunda verilen temyize konu Daire kararının bozularak, acele kamulaştırmaya ilişkin dava konusu Cumhurbaşkanı Kararının, 217 ada, 3 parsel sayılı taşınmaz yönünden iptaline karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesi uyarınca gereği görüşüldü: HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan; “a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması, b) Hukuka aykırı karar verilmesi, c) Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması”, sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür. Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; Davacının temyiz isteminin REDDİNE; Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Danıştay Altıncı Dairesinin temyize konu 29/09/2021 tarih ve E: 2020/11364, K: 2021/10343 sayılı kararının ONANMASINA, Kesin olarak, 24/01/2022 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi. KARŞIOY X- Anayasa’nın 35. maddesinde; “Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz.” hükmü yer almaktadır. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin Ek 1 Nolu Protokolü’nün “Mülkiyetin korunması” başlıklı 1. maddesinde; “Her gerçek ve tüzel kişinin mal ve mülk dokunulmazlığına saygı gösterilmesini isteme hakkı vardır. Herhangi bir kimse, ancak kamu yararı sebebiyle ve yasada öngörülen koşullara ve uluslararası hukukun genel ilkelerine uygun olarak mal ve mülkünden yoksun bırakılabilir. Yukarıdaki hükümler, devletlerin, mülkiyetin kamu yararına uygun olarak kullanılmasını düzenlemek veya vergilerin ya da başka katkıların veya para cezalarının ödenmesini sağlamak için gerekli gördükleri yasaları uygulama konusunda sahip oldukları hakka halel getirmez.” hükmüne yer verilmiştir. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 27. maddesinde, 3634 sayılı Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanunu’nun uygulanmasında yurt savunması ihtiyacına veya aceleliğine Cumhurbaşkanınca karar alınacak hallerde veya özel kanunlarla öngörülen olağanüstü durumlarda gerekli olan taşınmaz malların kamulaştırılmasında kıymet takdiri dışındaki işlemler sonradan tamamlanmak üzere ilgili idarenin istemi ile mahkemece yedi gün içinde o taşınmaz malın 10. madde esasları dairesinde ve 15. madde uyarınca seçilecek bilirkişilerce tespit edilecek değeri, idare tarafından mal sahibi adına 10. maddeye göre yapılacak davetiye ve ilanda belirtilen bankaya yatırılarak o taşınmaz mala el konulabileceği, bu Kanun’un 3. maddesinin 2. fıkrasında belirtilen hallerde yapılacak kamulaştırmalarda yatırılacak miktarın, ödenecek ilk taksit bedeli olduğu hükmü kurala bağlanmıştır. Yukarıda yer verilen mevzuat düzenlemelerine göre, özel mülkiyet hakkının, korunması gereken temel insan hakları arasında yer aldığı, Anayasa ve uluslararası sözleşmelerde mülkiyet hakkını korumaya yönelik düzenlemelere yer verildiği, bu düzenlemelerde mülkiyet hakkına müdahalelerin olabileceğinin öngörüldüğü, ancak bu müdahalelerde kamu yararı gerekçesi, kanuni düzenleme gereği ve ölçülülük ya da orantılılık gibi uluslararası hukukun genel ilkelerinin varlığının dikkate alınması gerektiği, aksi durumda müdahalenin mülkiyet hakkı ihlaline neden olacağı kabul edilmiştir. Bu açıdan, kamu gücü kullanılarak özel mülkiyetteki taşınmazların kamu eline geçirilmesini ifade etmesi anlamında kamulaştırmanın yargısal incelemesinde, mülkiyet hakkına söz konusu müdahalede anılan hükümler çerçevesinde kamu yararının varlığının, kanuni düzenleme gereğinin ve orantılılık noktasında adil dengenin sağlanıp sağlanmadığının değerlendirilmesi gerekmektedir. Anayasa’da herkesin, mülkiyet hakkına sahip olduğu ancak bu hakkın kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabileceği ifade edilmiştir. Yine ülkemizin taraf olduğu İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesinin Ek 1 Nolu Protokolü’yle, mülkiyet hakkı bir insan hakkı olarak kabul edilmiş ve bu hakkın orantılılık ilkesi çerçevesinde kamu yararı gözetilerek sınırlandırılabileceği ifade edilmiştir. Bu hükümlerden hareketle, bir taşınmaz üzerindeki mülkiyet hakkının kamulaştırma yoluyla kaldırılmasının ancak kamu yararının karşılanması zorunluluğunun özel mülkiyet hakkının korunmasından üstün tutulması şartına bağlı olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca, acele kamulaştırma, olağanüstü bir kamulaştırma usulü olup istisnai durumlarda uygulanacak bir yöntemdir. Bu nedenle, acelelik halinin bulunduğunun saptanması halinde acele kamulaştırılması zorunlu bulunan taşınmazlara yönelik gerekli tespitler yapılıp sebeplerin de somut olarak belirtilmesi suretiyle uygulanmalıdır. Olağan kamulaştırma gerekçeleri dışında bu yöntemin uygulanması halinde uygulanma gerekçesinin, olağanüstü durumların, bu yönteme başvurulması ile amaçlanan kamu yararının, kamu düzeninin korunmasını gerektiren hallerin somut olarak ortaya konulması suretiyle acele kamulaştırma işlemlerinin yürütülmesi gerekmektedir. Bu kapsamda uyuşmazlıkta; davalı idareler tarafından, riskli alan ilanı kapsamında yapılacak uygulamalarda 2942 sayılı Kanun’un 27. maddesi uyarınca acele kamulaştırma usulünün uygulanmasına ihtiyaç duyulduğu belirtilmekte ise de; hangi gerekçelerle acele kamulaştırma usulünün uygulanmasının istenildiği konusunda yeterince açıklamaya yer verilmediği, alanın riskli alan ilan edilmesinin tek başına acele kamulaştırma yapılması için yeterli olmadığı; dava konusu Cumhurbaşkanı Kararında 2942 sayılı Kanun’un 27. maddesinde öngörülen acele kamulaştırma prosedürünün uygulanması için gerekli olan olağanüstü durumların ve bu yönteme başvurulması ile amaçlanan kamu yararının somut olarak ortaya konulamadığı görülmektedir. Öte yandan, davalı idarelerden TOKİ Başkanlığı tarafından dava dosyasına sunulan dilekçelerde, dava konusu alanla ilgili tespit ve değerlendirme çalışmalarının tamamlandığı ancak uygulama projelerinin henüz onaylanmadığı, projelerin onaylanmasından sonra öncelikle hak sahipleri ile uzlaşma görüşmelerinin yapılacağı, acele kamulaştırmanın ise uzlaşılamayan hak sahiplerinin taşınmazlarının ediniminde uygulanacağı, günümüz itibarıyla henüz acele kamulaştırmaya yönelik bir iş ve işlemin yapılmadığı ifade edildiğinden, ilan edilen riskli alan sınırları içerisindeki taşınmazların kamulaştırılması açısından “acelelik hali” şartının gerçekleşmediği sonucuna varılmıştır. Bu durumda, 2942 sayılı Kanun’un 27. maddesinde öngörülen şartların gerçekleşmediği anlaşıldığından dava konusu Cumhurbaşkanı Kararında hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Açıklanan nedenlerle, davacının temyiz isteminin kabulü ile davanın reddi yolunda verilen temyize konu Daire kararının bozularak, acele kamulaştırmaya ilişkin dava konusu Cumhurbaşkanı Kararının, 217 ada, 3 parsel sayılı taşınmaz yönünden iptaline karar verilmesi gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz. KARŞIOY– 22/06/2015 tarih ve 2015/7872 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla ilan edilen “Yenileme Alanı” sınırları içinde kaldığı anlaşılan dava konusu taşınmazın bulunduğu alanın, 23/10/2019 tarih ve 1694 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile,6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un 2 ve ek-1. maddeleri uyarınca “Riskli Alan” olarak ilan edildiği, sonrasında ise dava konusu acele kamulaştırma kararının alındığı anlaşılmaktadır. 5366 sayılı Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun kapsamında “Yenileme Alanı” olarak ilan edilen alanlarda, yenileme avan ve uygulama projelerine göre uygulama yapılabilmesi mümkün olmakla beraber, 6306 sayılı Kanun’da, bu Kanun’a binaen ilan edilecek “Riskli Alan”larda imar planı olmaksızın uygulama yapılabilmesine müsaade eden bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu kapsamda, sonraki tarihli bir işlemle “Riskli Alan” olarak ilan edilen, dava konusu taşınmazın bulunduğu alanda, imar planları onaylanmadan uygulama yapılamayacağı açıktır. Dosyanın incelenmesinden; acele kamulaştırmaya konu alanda Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 12/12/2014 tarih ve 2312 sayılı kararı ile kesinleşen 1/5000 ölçekli Ulus Tarihi Kent Merkezi Kentsel Sit Alanı Koruma Amaçlı Nazım İmar Planının Ankara 7. İdare Mahkemesinin 29/11/2016 tarih ve E: 2015/677, K: 2016/4787 sayılı kararıyla iptaline karar verildiği, anılan karara karşı yapılan istinaf başvurusunun Ankara Bölge İdare Mahkemesi 5. İdari Dava Dairesinin 22/06/2017 tarih ve E: 2017/2290, K: 2017/1530 sayılı kararı ile reddedildiği, bu kararın ise Danıştay Altıncı Dairesinin 10/09/2018 tarih ve E: 2017/5333, K: 2018/6590 sayılı kararı ile onanmak suretiyle kesinleştiği, 1/1000 ölçekli uygulama imar planının ise henüz yapılmamış olduğu, Ankara 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun 06/02/2018 tarih ve 3036 sayılı kararı ile, Hergelen Meydanı Kentsel Yenileme Avan Projesinin uygun bulunduğugörülmektedir. Uyuşmazlıkta, davaya konu alana ilişkin yoğunluk, kullanım ve yapılaşmaya yönelik temel kararların imar planının olmaması nedeniyle belirlenmediği ve sadece avan projeye göre belirlenen arazi kullanım kararı ve kat yüksekliği esas alınarak uygulama yapılacağı anlaşılmakta olup; bu denli esnek ve avan projeye dayalı karar verme süreci işletilmesinin, kentsel sit alanı niteliğindeki bölgenin tarihi dokusunu zedeleyebileceği de göz önünde bulundurulduğunda, plan bütünlüğüne, koruma ilkelerine ve imar mevzuatına aykırı olacağı değerlendirilmiştir. Öte yandan, davalı idarelerden TOKİ Başkanlığı tarafından dava dosyasına sunulan dilekçelerde, dava konusu alanla ilgili tespit ve değerlendirme çalışmalarının tamamlandığı ancak uygulama projelerinin henüz onaylanmadığı, projelerin onaylanmasından sonra öncelikle hak sahipleri ile uzlaşma görüşmelerinin yapılacağı, acele kamulaştırmanın ise uzlaşılamayan hak sahiplerinin taşınmazlarının ediniminde uygulanacağı, günümüz itibarıyla henüz acele kamulaştırmaya yönelik bir iş ve işlemin yapılmadığı ifade edildiğinden, ilan edilen riskli alan sınırları içerisindeki taşınmazların kamulaştırılması açısından “acelelik hali” şartının da gerçekleşmediği sonucuna varılmıştır. Bu durumda, ilan edilen “Riskli Alan” sınırları içerisinde bulunan taşınmazların, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 27. maddesi uyarınca acele kamulaştırılmasına ilişkin Cumhurbaşkanı Kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, davacının temyiz isteminin kabulü ile davanın reddi yolunda verilen temyize konu Daire kararının bozularak, acele kamulaştırmaya ilişkin dava konusu Cumhurbaşkanı Kararının, 217 ada, 3 parsel sayılı taşınmaz yönünden iptaline karar verilmesi gerektiği oyuyla, karara katılmıyorum. Benzer İçtihatlar: Danıştay İDDK E: 2014/5546 K: 2016/3060 T: 22.11.2016 Danıştay İDDK E: 2017/2328 K: 2017/3559 T: 9.11.2017 Danıştay İDDK E: 2015/433 K: 2015/638 T: 4.3.2015 Danıştay İDDK E: 2016/3463 K: 2016/3039 T: 22.11.2016 Danıştay İDDK E: 2022/51 K: 2022/997 T: 28.3.2022 Riskli alan olarak ilan edilen alandaki yapıların, %74’ünün ruhsatsız ve imar mevzuatına aykırı yapılardan oluştuğunun ortaya konulduğu anlaşıldığından, her ne kadar 6306 sayılı Kanun’un 2. maddesine dayalı olarak alan, riskli alan ilan edilmiş ise de; niteliği itibarıyla, alanda anılan Kanun’un Ek-1. maddesinde düzenlenen koşullara dayalı olarak çalışma yürütüldüğü ve esasen Ek-1. madde ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin detayların da belirlendiği 6306 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği’nin 5. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendine dayalı olarak tesis edilen dava konusu Cumhurbaşkanı Kararının hukuka ve mevzuata aykırı olmadığı sonucuna varılmıştır. İSTEMLERİN KONUSU: Danıştay Altıncı Dairesinin 21/10/2021 tarih ve E: 2020/6955, K: 2021/11653 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. YARGILAMA SÜRECİ: Dava konusu istem: Ankara ili, Akyurt ilçesi sınırları içerisinde yer alan ve karar eki kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen …, … ve … Mahallelerini kapsayan alanın, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un 2. maddesi uyarınca riskli alan ilan edilmesine ilişkin 04/03/2020 tarih ve 31058 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 03/03/2020 tarih ve 2206 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının iptali istenilmiştir. Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 21/10/2021 tarih ve E: 2020/6955, K: 2021/11653 sayılı kararıyla; Süreye yönelik davalı idarelerin itirazlarının yerinde görülmediği, 6306 sayılı Kanun’un ikinci maddesi gereğince, bir alanın zemin yapısı ya da üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıdığının, 6306 sayılı Kanun’un 5. maddesinin birinci fıkrası uyarınca; zemin yapısı sebebiyle riskli alan olarak tespit edilmek istenilmesi halinde yerbilimsel etüd raporu ile birlikte 6306 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği’nin Ek-2’sinde yer alan, “Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esasların” Ek-A bölümüne göre hazırlanan analiz ve rapor ile tespit edilmesi gerektiği, 6306 sayılı Kanun’un Ek-1. maddesi ile, aynı Kanun’un 2. maddesinde hükme bağlanan düzenlemeden farklı olarak, kamu düzeni veya güvenliğinin olağan hayatı durduracak veya kesintiye uğratacak şekilde bozulduğu yerlerde; planlama ya da altyapı hizmetleri yetersiz olan veya imar mevzuatına aykırı yapılaşma bulunan yahut yapı ya da altyapısı hasarlı olan alanlar ile üzerindeki toplam yapı sayısının en az %65’i imar mevzuatına aykırı olan veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapılardan oluşan alanlara ilişkin olarak, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek, sağlık, eğitim ve ulaşım gibi kamu hizmetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla da riskli alan kararı verilebileceği hükmüne yer verildiği, Dava konusu Cumhurbaşkanı Kararının gerekçe ve dayanağı olarak, 6306 sayılı Kanun’un 2. maddesinin gösterildiği, İdarece işlem tesis edilirken, söz konusu işlemin hukuki dayanağının açık bir şekilde ortaya konulması gerektiği, zira idari işleme ilişkin idarece izlenmesi gereken hukuki prosedürün, mevzuatın hangi maddesine dayanıldığına bağlı olarak değişebileceği, Dava konusu işlem metninde, hukuki dayanak olarak gösterilen 6306 sayılı Kanunun 2. maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde; riskli alanın, zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan, Bakanlık veya İdare tarafından Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının görüşü de alınarak belirlenen ve Bakanlığın teklifi üzerine Cumhurbaşkanınca kararlaştırılan alan olarak tanımlandığı, Tanımdan da anlaşılacağı üzere, bir alanın Kanunun 2. maddesi gereğince riskli alan olarak ilan edilebilmesi için alanın, ya zemin yapısı bakımından risk teşkil etmesi ya da üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıması gerektiği, Dava konusu Cumhurbaşkanı Kararının dayanak ve gerekçesinde 6306 sayılı Kanunun 2. maddesinin gösterilmiş olması nedeniyle; alandaki yapılardan, zemin yapısı bakımından risk teşkil eden yapılar ile üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan ruhsatlı ve iskânlı yapıların da riskli alan sınırı içerisine alınmasına hukuken herhangi bir engel bulunmadığı, Ancak, anılan ruhsatlı ve iskânlı yapıların riskli alan sınırı kapsamına alınabilmesi için bu yapılara ilişkin 6306 sayılı Kanun’un Uygulama Yönetmeliği’nin 5. maddesi uyarınca, Yönetmeliğin Ek-2’sinde yer alan “Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esasların” Ek-A bölümü uyarınca; binalara ilişkin parametrelerin (yapısal sistem türü, kat adedi, görünen kalite, yumuşak kat, düşeyde düzensizlik, ağır çıkma, planda düzensizlik/burulma etkisi, kısa kolon etkisi, yapı nizamı/bitişik binalarla döşeme seviyeleri yapı nizamı, tabii zemin eğimi vb.) dikkate alınarak, yapıların bulunduğu yerdeki deprem tehlikesi ve yapının deprem performansını etkileyen yapısal özelliklerin saha çalışmaları sonucunda elde edilmesi ve yapısal sistem özelliklerine göre sınıflandırılmış tip binalar seçilerek bunların analizlerinin yapılması sonucunda bir korelasyon çıkarılıp genel yapı stoğu riskinin belirlenmesi gerektiği, Dosyanın incelenmesinden; dava konusu işlemin dayanağı olarak, 6306 sayılı Kanunun 2. maddesi gösterildiği halde, alanın riskli alan ilanına ilişkin sürecin Kanunun Ek-1. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre yürütüldüğü, dosya kapsamından anlaşılan bu hususun davalı idarelerin savunmalarında da açıkça belirtildiği; Bu itibarla, hazırlanan teknik raporun, 6306 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin 5. maddesi uyarınca, yerbilimsel etüd raporu da hazırlanması gerekirken, böyle bir rapor hazırlanmadığı gibi, hazırlanan teknik raporun da, zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıdığına ilişkin verileri ortaya koymadığı, alanda bulunan yapıların, Yönetmeliğin Ek-2’sinde yer alan “Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esasların” Ek-A bölümü uyarınca; binalara ilişkin parametrelerin (yapısal sistem türü, kat adedi, görünen kalite, yumuşak kat, düşeyde düzensizlik, ağır çıkma, planda düzensizlik/burulma etkisi, kısa kolon etkisi, yapı nizamı/bitişik binalarla döşeme seviyeleri yapı nizamı, tabii zemin eğimi vb.) dikkate alınarak, yapıların bulunduğu yerdeki deprem tehlikesi ve yapının deprem performansını etkileyen yapısal özelliklerin saha çalışmaları sonucunda elde edilmesi ve yapısal sistem özelliklerine göre sınıflandırılmış tip binalar seçilerek bunların analizlerinin yapılması sonucunda bir korelasyon çıkarılıp genel yapı stoğu riskinin belirlenmesi gerekirken, teknik rapor ekinde “Riskli Alan Yapı Kalitesi Analizi” başlıklı bir krokiye yer verildiği, bu krokide harap, kötü, orta ve iyi durumdaki yapıların işaretlendiği, bu sonuca ulaşmak için ise yukarıda belirtilen şekilde bir araştırma ve inceleme yapılmadığı gerekçesiyle, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir. TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI: Davalı idareler tarafından, alanda 6306 sayılı Kanun’un Ek-1. maddesinin ve Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin 5. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi koşulları bulunduğundan, alanın riskli alan olarak ilan edildiği, dava konusu işlemin hukuka ve mevzuata uygun olduğu ileri sürülmektedir. KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davacı tarafından, savunma verilmemiştir. DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz istemlerinin reddi ile Daire kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin, 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesi uyarınca gereği görüşüldü: İNCELEME VE GEREKÇE: MADDİ OLAY: Uyuşmazlığa konu alanda, Akyurt Belediye Başkanlığınca yürütülen çalışmalar neticesinde, … , … ve … Mahallelerine yönelik olarak 2019 yılında teknik rapor hazırlanmış; bu raporda, alanda bulunan yapıların %74’ünün imar mevzuatına aykırı olduğu gerekçesiyle, 6306 sayılı Kanun’un 2. ve Ek-1. maddeleri uyarınca alanın riskli alan ilan edilmesine ilişkin talep, Akyurt Belediye Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı yazısı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığına iletilmiş, anılan Bakanlığın … tarih ve … sayılı yazısı ile de, davalı Belediye’nin hazırladığı çalışma dosyasının Cumhurbaşkanlığına sunulması üzerine, 6306 sayılı Kanun’un 2. maddesine dayalı olarak tesis edilen 03/03/2020 tarih ve 2206 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı alınmıştır. Bunun üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır. İLGİLİ MEVZUAT: 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un 2. maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde; riskli alan, zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan ve Cumhurbaşkanınca kararlaştırılan alanı ifade edeceği belirlenmiştir. Aynı Kanun’un EK-1. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde ise; “Üzerindeki toplam yapı sayısının en az %65’i imar mevzuatına aykırı olan veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapılardan oluşan alanlar, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek, sağlık, eğitim ve ulaşım gibi kamu hizmetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla, Cumhurbaşkanınca riskli alan olarak kararlaştırılabilir. Riskli alan sınırı uygulama bütünlüğü gözetilerek belirlenir.” hükmüne yer verilmiştir. Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin, “Riskli alanın tespiti” başlıklı 5. maddesinin birinci fıkrasında, “Riskli alan; a) Alanın, zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıdığına dair teknik raporu, b) Alanda daha önceden meydana gelmiş afetler varsa, bunlara dair bilgileri, c) Alanın büyüklüğünü de içeren koordinatlı sınırlandırma haritasını, varsa uygulama imar planını, ç) Alanda bulunan kamuya ait taşınmazların listesini, d) Alanın uydu görüntüsünü veya ortofoto haritasını, e) Zemin yapısı sebebiyle riskli alan olarak tespit edilmek istenilmesi halinde yerbilimsel etüd raporunu, f) Alanın özelliğine göre Bakanlıkça istenecek sair bilgi ve belgeleri, ihtiva edecek şekilde hazırlanmış olan dosyaya istinaden ve Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir ve teklif olarak Bakanlar Kuruluna sunulur…” kuralına, 5. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinde ise; “Üzerindeki toplam yapı sayısının en az % 65’i imar mevzuatına aykırı olan veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapılardan oluşan alanlarda, uygulama bütünlüğü gözetilerek belirlenen alanlar, riskli alan olarak belirlenmek üzere Cumhurbaşkanına sunulur.” kuralına yer verilmiştir. HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, Kanun’un 2. madde başlığının “Tanımlar” olduğu ve bu maddede riskli alan tanımına yer verildiği, anılan Kanun’a 14/04/2016 tarih ve 6704 sayılı Kanun’un 25. maddesiyle eklenen Ek-1. maddesinde de, riskli alan ilanına yönelik bir takım koşullar düzenlenerek, bahse konu maddenin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca, bir alanda yer alan imar mevzuatına aykırı yapıların, alandaki toplam yapı sayısının %65’ni aşması halinde, yapılardaki bu aykırılıklar sonradan giderilmiş olsa dahi, başka herhangi bir analiz çalışması, zemin etüdü vb. yapılması gerekmeksizin, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek, sağlık, eğitim ve ulaşım gibi kamu hizmetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla, bu alanların riskli alan olarak ilan edilebileceğinin hükme bağlandığı anlaşılmaktadır. Dosyanın incelenmesinden; dava konusu işleme esas olan teknik raporda, alandaki 149 adet yapının 2 adetinin cami olduğu, kalanlar arasında 111 adetinin ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olduğu, 36 adet yapının ise yapı ruhsatının ve yapı kullanma izin belgesinin bulunduğu tespiti ile raporun sonuç kısmında, alandaki imar mevzuatına aykırı yapıların, tüm yapıların %74’ünü oluşturduğundan, 6306 sayılı Kanun’un Ek-1. maddesi uyarınca, alanın “riskli alan” şartlarını taşıdığı gerekçesiyle, riskli alan ilan edilmesi gerektiğinin belirtildiği, alanda yürütülen çalışmalar ve kurumlar arası yazışmalarda, bu alan açısından 6306 sayılı Kanun’un Ek-1. maddesinde düzenlenen koşullara dayalı olarak işlem tesis edildiği görülmektedir. Bu itibarla; riskli alan olarak ilan edilen alandaki yapıların, %74’ünün ruhsatsız ve imar mevzuatına aykırı yapılardan oluştuğunun ortaya konulduğu anlaşıldığından, her ne kadar 6306 sayılı Kanun’un 2. maddesine dayalı olarak alan, riskli alan ilan edilmiş ise de; niteliği itibarıyla, alanda anılan Kanun’un Ek-1. maddesinde düzenlenen koşullara dayalı olarak çalışma yürütüldüğü ve esasen Ek-1. madde ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin detayların da belirlendiği 6306 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği’nin 5. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendine dayalı olarak tesis edilen dava konusu Cumhurbaşkanı Kararının hukuka ve mevzuata aykırı olmadığı sonucuna varılmıştır. Bu itibarla, dava konusu işlemin iptali yolundaki Daire kararında hukuki isabet bulunmamaktadır. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; 1. Davalı idarelerin temyiz istemlerinin kabulüne; 2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Danıştay Altıncı Dairesinin temyize konu 21/10/2021 tarih ve E: 2020/6955, K: 2021/11653 sayılı kararının BOZULMASINA, Davanın REDDİNE, 4.Kurulumuzca yeniden bir karar verildiğinden, aşağıda dökümü yapılan dava aşamasına ilişkin toplam …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına, 5. …-TL yargılama gideri ile kararın verildiği tarihte yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen … -TL avukatlık ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine, Kullanılmayan … TL yürütme harcının Akyurt Belediye Başkanlığına iadesine, 7. Posta gideri avansından artan tutarların istemi hâlinde taraflara iadesine, 8. Dosyanın Danıştay Altıncı Dairesine gönderilmesine, 9. Kesin olarak, 28/03/2022 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.   Benzer İçtihatlar: Danıştay İDDK E: 2014/5546 K: 2016/3060 T: 22.11.2016 Danıştay İDDK E: 2015/433 K: 2015/638 T: 4.3.2015 Danıştay İDDK E: 2016/3315 K: 2017/5 T: 16.1.2017 Danıştay İDDK E: 2017/2328 K: 2017/3559 T: 9.11.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2017/730 K: 2017/1913 T: 29.3.2017 Dava konusu Bakanlar Kurulu Kararına karşı, Resmi Gazetede yayım tarihinden itibaren 30 günlük süre içinde dava açması gerekirken, bu süre geçirildikten sonra açılan davada süre aşımı bulunduğundan, işin esasının incelenmesine olanak bulunmamaktadır. Davanın Özeti: 31/12/2016 günlü, 29935 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İstanbul İli,  (…) Mahallesi sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 2. maddesi uyarınca riskli alan ilan edilmesine ilişkin 12/12/2016 günlü, 2016/9618 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının; hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek iptali istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun 14. maddesi uyarınca dava dosyası incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava; 31/12/2016 günlü, 29935 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İstanbul İli,  (…) Mahallesi içerisinde bulunan ve ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanunun 2. maddesi uyarınca riskli alan ilan edilmesine ilişkin, 12/12/2016 günlü, 2016/9618 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptali istemiyle açılmıştır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun “Dava açma süresi” başlıklı 7. maddesinin birinci fıkrasında, dava açma süresinin, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştayda ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu; ikinci fıkrasında, bu sürenin, idari uyuşmazlıklarda yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden itibaren başlayacağı; dördüncü fıkrasında ise, ilânı gereken düzenleyici işlemlerde dava açma süresinin, ilân tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı hükme bağlanmıştır. 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 6. maddesinin 9. bendinde, bu Kanun uyarınca tesis edilen idari işlemlere karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu uyarınca dava açılabileceği düzenlemesine; 26.04 2016 günlü, 29695 Sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 14.04.2016 günlü, 6704 sayılı Kanunun 25. maddesi ile 6306 sayılı Kanuna eklenen Ek 1. maddenin 2. fıkrasında ise; “Riskli alan kararına karşı Resmî Gazetede yayımı tarihinden itibaren dava açılabilir. Uygulama işlemleri üzerine riskli alan kararına karşı dava açılamaz.” düzenlemesine yer verilmiştir. Dosyanın incelenmesinden; İstanbul İli,  (…) Mahallesi sınırları içinde bulunan, sınır ve koordinatları Bakanlar Kurulu kararına ekli kroki ile listede gösterilen alanın, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 2. maddesi uyarınca “Riskli Alan” olarak ilan edilmesine ilişkin 12/12/2016 günlü, 2016/9618 sayılı Bakanlar Kurulu kararının, 31/12/2016 günlü, 29935 sayılı Resmi Gazetede yayımlandığı, davacının ise 27.02.2017 tarihinde İdare Mahkemesi kaydına giren dilekçeyle riskli alan ilanına ilişkin dava konusu Bakanlar Kurulu Kararına karşı bu davayı açtığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, davacının dava konusu Bakanlar Kurulu Kararına karşı, Resmi Gazetede yayım tarihi olan 31/12/2016 tarihinden itibaren 30 günlük süre içinde dava açması gerekirken, bu süre geçirildikten sonra 27/02/2017 günü açılan davada süre aşımı bulunduğundan, işin esasının incelenmesine olanak bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, davanın süre aşımı nedeniyle reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, artan posta giderinin isteği halinde davacıya iadesine, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20/A-2-g maddesi uyarınca, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde, Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 29/03/2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 14. Dairesi E: 2014/8306 K: 2015/5 T: 14.1.2015 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/2547 K: 2017/4421 T: 3.7.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/5387 K: 2017/4477 T: 4.7.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/8136 K: 2017/3582 T: 30.5.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2017/715 K: 2017/4408 T: 3.7.2017 Ortada incelenebilecek dava konusu bir uygulama işleminin bulunmadığı anlaşıldığından, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Müdürlüğünce düzenlenen 2015 yılı Kira Yardımı Uygulama Kılavuzunun yayımlandığı tarih olan 20.01.2015 tarihinden itibaren 2577 sayılı Kanunun 7.maddesinin 1.fıkrasında belirtilen genel dava açma süresi olan 60 günlük dava açma süresinde dava açılması gerekirken, bu süre geçirildikten sonra 29.03.2016 tarihinde açılan davada süre aşımı bulunduğundan, işin esasının incelenmesine olanak bulunmamaktadır. Davanın Özeti: İstanbul İli,  (…) Mahallesi, 172/1 pafta, 1414 ada, 143 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan yapının 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ve 6306 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği kapsamında taşınmazının riskli yapı olarak tespit edilmesi sebebiyle davacının yapmış olduğu kira yardım talebinin idarece “ikamet etme” şartını sağlamadığı gerekçesiyle kabul edilmemesi üzerine, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından 20/01/2015 tarihinde çıkarılan “Kira Yardımı Uygulamaları Kılavuzu” başlıklı düzenleyici işlemin 3.1-e, 3.1-g, 5.1 ve 5.2 maddelerinin iptali ve yürütmesinin durdurulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14. maddesi uyarınca dava dosyası incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava; İstanbul İli,  (…) Mahallesi, 172/1 pafta, 1414 ada, 143 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan yapının 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ve 6306 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği kapsamında taşınmazının riskli yapı olarak tespit edilmesi sebebiyle davacının yapmış olduğu kira yardım talebinin idarece “ikamet etme” şartını sağlamadığı gerekçesiyle kabul edilmemesi üzerine, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından 20/01/2015 tarihinde çıkarılan “Kira Yardımı Uygulamaları Kılavuzu” başlıklı düzenleyici işlemin 3.1-e, 3.1-g, 5.1 ve 5.2 maddelerinin iptali istemiyle açılmıştır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun “Dava açma süresi” başlıklı 7.maddesinin 1.fıkrasında, dava açma süresinin, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştayda ve İdare Mahkemelerinde 60 gün olduğu; 2.fıkrasında, bu sürenin, idari uyuşmazlıklarda yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden itibaren başlayacağı; 4.fıkrasında ise, ilânı gereken düzenleyici işlemlerde dava açma süresinin, ilân tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı, hükme bağlanmıştır. Dosyanın incelenmesinden; İstanbul İli,  (…) Mahallesi, 172/1 pafta, 1414 ada, 143 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan yapı hakkında riskli yapı kararı alınması üzerine 29.03.2016 tarihinde açılan davada; davacının kira yardımından yararlanmak için Kadıköy Belediye Başkanlığına müracaat ettiği, ancak”ikamet şartını”taşımaması sebebiyle müracaatının kabul edilmeyerek evraklarının teslim alınmadığını beyan ettiği, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından 20/01/2015 tarihinde çıkarılan “2015 yılı Kira Yardımı Uygulamaları Kılavuzu” başlıklı düzenleyici işlem çıkarıldıktan sonra maliklere kira yardımı içinikamet şartının aranmaya başlandığını daha önceki yıllarda böyle bir şartın aranmadığını, kira yardımı için Kanunda öngörülmeyen bir şartın idarenin tesis ettiği düzenleyici işlemde öngörülmesi sebebiyle “Kira Yardımı Uygulamaları Kılavuzu” başlıklı düzenleyici işlemin 3.1-e, 3.1-g, 5.1 ve 5.2 maddelerinin6306 sayılı Kanunun 5.maddesi ile 6306 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin 16.maddesine aykırı hükümler taşıdığı ileri sürülerek iptalinin istendiği, ancak gerek dava dilekçesindeki beyanlarından gerekse 20.04.2015 tarihli ara kararı üzerine davalı idarece verilen cevabi yazının incelenmesinden davacının, Kadıköy Belediye Başkanlığı veya davalı Çevre ve Şehircilik Bakanlığına yaptığı resmi, geçerli bir müracaatının olmadığı, doğrudan düzenleyici işleme karşı bu davanın açıldığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, ortada incelenebilecek dava konusu bir uygulama işleminin bulunmadığı anlaşıldığından, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Müdürlüğünce düzenlenen 2015 yılı Kira Yardımı Uygulama Kılavuzununun yayımlandığı tarih olan 20.01.2015 tarihinden itibaren 2577 sayılı Kanunun 7.maddesinin 1.fıkrasında belirtilen genel dava açma süresi olan 60 günlük dava açma süresinde dava açılması gerekirken, bu süre geçirildikten sonra 29.03.2016 tarihinde açılan davada süre aşımı bulunduğundan, işin esasının incelenmesine olanak bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, davanın süre aşımı yönünden reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen 1800,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, kullanılmayan 48.10 TL yürütmenin durdurulması harcı ile artan posta giderinin hükmün kesinleşmesinden sonra isteği halinde davacıya iadesine, kararın tebliği tarihinden itibaren30 güniçerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyizyolu açık olmak üzere, 03/07/2017tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 14. Dairesi E: 2014/7388 K: 2016/963 T: 17.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/2429 K: 2015/2530 T: 2.4.2015 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/5172 K: 2016/1058 T: 18.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/7782 K: 2017/5502 T: 25.10.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2017/589 K: 2017/2258 T: 12.4.2017 Riskli alan sınırları içerisinde davacılara ait taşınmazın bulunmadığı dikkate alındığında, davacılar ile mülkiyet bağı veya hukuki ilgisi bulunmadığı açık olan taşınmazların riskli alan olarak ilan edilmesinin, davacıların meşru, kişisel ve güncel menfaatini etkilemediği, dolayısıyla belediye meclis üyelerinin riskli alan ilan edilmesine ilişkin Bakanlar Kurulu Kararının iptalini istemekte, meşru, kişisel ve güncel menfaat ilişkisinin bulunmadığı anlaşıldığından, davanın ehliyet yönünden reddi gerektiği Davanın Özeti: 31/12/2016 günlü, 29935 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İli, İlçesi, Mahallesi sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 2. ve ek 1. maddeleri uyarınca riskli alan ilan edilmesine ilişkin 12/12/2016 günlü, 2016/9618 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptali istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince, 2577 sayılı Kanunun 14/6. maddesi uyarınca dosya incelenerek işin gereği görüşüldü: Dava, 31/12/216 günlü, 29935 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İli, İlçesi, Mahallesi sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 2. ve ek 1. maddeleri uyarınca riskli alan ilan edilmesine ilişkin 12/12/2016 günlü, 2016/9618 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptali istemiyle açılmıştır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesinin (a) fıkrasında, idari davaların idari işlemler hakkında yetki, sebep, şekil, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılacağı belirtildikten sonra ilk inceleme konularının belirlendiği 14. maddenin 3/c bendinde dilekçenin ehliyet yönünden inceleneceği, 15. maddenin 1/b bendinde ise bu hususta kanuna aykırılık görülmesi halinde davanın reddedileceği hükme bağlanmıştır. İdari işlemlerin hukuka uygunluğunun yargı yoluyla denetimini amaçlayan iptal davasının görüşülebilmesinin ön koşullardan birisi olan “dava açma ehliyeti”, her idari işleme karşı herkes tarafından iptal davası açılmasının idare ile işlemlerinde istikrarsızlığa neden olmaması ve idarenin işleyişinin bu yüzden olumsuz etkilenmemesi için, dava konusu edilecek işlem ile dava açacak kişi arasında belli ölçütler içinde menfaat ilişkisinin varlığını ifade etmektedir. Her olay ve davada, idari işlem ile dava açacak kişi arasında öngörülen subjektif ehliyet koşulu olarak menfaat ihlalinin kişisel, meşru ve güncel bir menfaat olması ölçütleri ekseninde yargı mercilerince değerlendirilerek takdir edilecektir. Dosyanın incelenmesinden; İli, İlçesi, Mahallesi sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanların riskli alan ilan edilmesine ilişkin 12/12/2016 günlü, 2016/9618 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının alındığı, bu kararın iptali istemiyle Belediyesi ve Belediyesi Meclis üyeleri olan davacıların, dava konusu alanda taşınmazlarının olmadığı, Belediye Meclis Üyesi sıfatıyla, dava konusu işlemin İlçesinin plan bütünlüğünü bozucu nitelik taşıdığını ileri sürerek bakılmakta olan davayı açtıkları anlaşılmaktadır. Bu durumda; dava konusu riskli alan sınırları içerisinde davacılara ait taşınmazın bulunmadığı dikkate alındığında, davacılar ile mülkiyet bağı veya hukuki ilgisi bulunmadığı açık olan taşınmazların riskli alan olarak ilan edilmesinin, davacıların meşru, kişisel ve güncel menfaatini etkilemediği, kaldı ki davacıların iddia ettiği gibi dava konusu işlemin plan bütünlüğünü bozduğu iddiasının bu aşamada incelenemeyeceği, bu durumun riskli alan ilanından sonra davacıların da katılabileceği belediye meclisi tarafından oluşturulacak imar planlarının ilanından sonra dava konusu edilmesi halinde inceleneceği, dolayısıyla belediye meclis üyelerinin riskli alan ilan edilmesine ilişkin Bakanlar Kurulu Kararının iptalini istemekte, meşru, kişisel ve güncel menfaat ilişkisinin bulunmadığı anlaşıldığından, davanın ehliyet yönünden reddi gerektiği sonucuna varılmıştır. Açıklanan nedenlerle, davanın ehliyet yönünden reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen 1.800,00-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine, kullanılmayan yürütmenin durdurulması harcı ile artan posta giderinin isteği halinde davacılara iadesine, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20/A-2-(g) maddesi uyarınca, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 12/04/2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 14. Dairesi E: 2014/7388 K: 2016/963 T: 17.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/2429 K: 2015/2530 T: 2.4.2015 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/5172 K: 2016/1058 T: 18.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/7782 K: 2017/5502 T: 25.10.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2017/535 K: 2017/790 T: 15.2.2017 Uygulama işlemleri üzerine riskli alan ilanına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararına karşı dava açılamayacağı, riskli alan ilanına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararına karşı açılan davanın incelenmesinin Danıştay’ın görevinde olduğu, Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından tesis edilen terk, ifraz, tevhit ve taksime ilişkin işlemlerin ise ilk derece olarak İdare mahkemesince incelenmesi gerektiği, dava konusu edilen işlemler arasında maddi veya hukuki yönden bağlılık bulunmadığı, işlemlerinin iptali için ise ayrı dilekçeyle dava açılması gerektiği İstemin Özeti: 31/05/2013 günlü, 28663 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İstanbul İli,  (…) Mahallesi, 287 pafta, 2322 ada, 13 parsel sayılı taşınmazın 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 2. maddesine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin, 09.05.2013 tarihli, 2013/4749 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile bu karara dayanılarak yapılan terk, ifraz, tevhit ve taksim işlemlerinin iptali istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14. maddesi uyarınca işin gereği düşünüldü: 2575 sayılı Danıştay Kanunun 24. maddesinde ilk derece mahkemesi olarak Danıştay’da görülecek davalar sayılmış, 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkındaki Kanunun 5. maddesinin 1. fıkrasının a, b ve c bentlerinde İdare Mahkemelerinin ve Vergi Mahkemelerinin görevine giren davalarla ilk derece olarak Danıştay’da çözümlenecek olanlar dışındaki iptal ve tam yargı davaları ile idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlılara ilişkin davalara bakacağı hükme bağlanmıştır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 5. maddesi 1. fıkrasında, her bir idari işlem aleyhine ayrı ayrı dava açılacağı, ancak aralarında maddi veya hukuki yönden bağlılık ya da sebep-sonuç ilişkisi bulunan birden fazla işleme karşı bir dilekçe ile de dava açılabileceği hükmüne yer verilmiş; aynı Kanunun 14. maddesinin 3. fıkrasında, dilekçelerin 3. ve 5. maddelere uygun olup olmadıkları yönlerinden inceleneceği; 15. maddesinin 1/d bendinde, 3. ve 5. maddelere uygun bulunmayan dilekçelerin otuz gün içinde 3. ve 5. maddelere uygun şekilde yeniden düzenlenmek veya noksanları tamamlanarak otuz gün içinde yeniden dava açılmak üzere reddedileceği, aynı maddenin 5. fıkrasında ise, yeniden verilen dilekçelerde aynı yanlışlıklar yapıldığı takdirde davanın reddedileceği kurala bağlanmıştır. 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanuna 14.04.2016 günlü, 6704 sayılı Kanunun 25. maddesi ile eklenen Ek -1 maddesinin 2. fıkrasının a bendinde “riskli alan kararına karşı Resmî Gazetede yayımı tarihinden itibaren dava açılabilir. Uygulama işlemleri üzerine riskli alan kararına karşı dava açılamaz.” hükmü bulunmaktadır. Dosyanın incelenmesinden; İstanbul İli,  (…) Mahallesi, 287 pafta, 2322 ada, 13 parsel sayılı taşınmazın 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 2. maddesine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin, 09.05.2013 tarihli, 2013/4749 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile bu karara dayanılarak yapılan terk, ifraz, tevhit ve taksime ilişkin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı işlemlerinin iptali istemiyle 27.01.2017 tarihinde kayıtlara giren dilekçe ile dava açıldığı anlaşılmaktadır. Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri ile dosyanın birlikte değerlendirilmesinden; uygulama işlemleri üzerine riskli alan ilanına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararına karşı dava açılamayacağı, afet işlerine ilişkin mevzuat uyarınca riskli alan ilanına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararına karşı açılan davanın incelenmesinin Danıştay’ın görevinde olduğu, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından tesis edilen terk, ifraz, tevhit ve taksime ilişkin işlemlerin ise ilk derece olarak İdare mahkemesince incelenmesi gerektiği, dava konusu edilen işlemler arasında, 2577 sayılı Yasanın 5. maddesinde aranılan biçimde maddi veya hukuki yönden bağlılık bulunmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, 2575 sayılı Kanunun 24. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi uyarınca ilk derece mahkemesi olarak Danıştay’ın görevinde bulunan 09.05.2013 tarihli, 2013/4749 sayılı Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle ayrı dilekçeyle Danıştayda, 2576 sayılı Kanunun 5. maddesi uyarınca idare mahkemelerinin görevinde bulunan terk, ifraz, tevhit ve taksime ilişkin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı işlemlerinin iptali için ise ayrı dilekçeyle İstanbul İdare Mahkemelerinde dava açılması gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle; 2577 sayılı Yasanın 15/1-d maddesi uyarınca bu kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde 5. maddeye uygun şekilde yeniden dilekçe düzenlenmek ve gerekli harç ve posta gideri yatırılmak suretiyle ayrı ayrı Danıştay ve İstanbul İdare Mahkemelerinde dava açmakta serbest olmak üzere dava dilekçesinin reddine, 2577 sayılı Yasanın 15/5. maddesi hükmüne göre dilekçenin reddi üzerine yenilenen dilekçede aynı yanlışlıklar yapıldığı takdirde davanın reddedileceğinin davacılara duyurulmasına, yargılama giderlerinin davacılar üzerinde bırakılmasına, kullanılmayan yürütmenin durdurulması harcı ile artan posta ücreti avansının istemi halinde davacıya iadesine, 15/02/2017 tarihinde esasta oybirliği, gerekçede oy çokluğu ile karar verildi. KARŞI OY: 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 5. maddesi 1. fıkrasında, her bir idari işlem aleyhine ayrı ayrı dava açılacağı, ancak aralarında maddi veya hukuki yönden bağlılık ya da sebep-sonuç ilişkisi bulunan birden fazla işleme karşı bir dilekçe ile de dava açılabileceği hükmüne yer verilmiş; aynı Kanunun 14. maddesinin 3. fıkrasında, dilekçelerin 3. ve 5. maddelere uygun olup olmadıkları yönlerinden inceleneceği; 15. maddesinin 1/d bendinde, 3. ve 5. maddelere uygun bulunmayan dilekçelerin otuz gün içinde 3. ve 5. maddelere uygun şekilde yeniden düzenlenmek veya noksanları tamamlanarak otuz gün içinde yeniden dava açılmak üzere reddedileceği, aynı maddenin 5. fıkrasında ise, yeniden verilen dilekçelerde aynı yanlışlıklar yapıldığı takdirde davanın reddedileceği kurala bağlanmıştır. Yukarıda yazılı Kanun hükmü uyarınca 2577 sayılı Kanunun 5. maddesine göre ayrı dilekçeler ile açılması gerekirken aynı dilekçe ile dava konusu edilen işlemlere karşı açılan davalarda verilen dilekçe ret kararı üzerine ayrı ayrı açılacak her bir davanın, dilekçe ret kararını veren Danıştay dairesi yada ilgili mahkemede açılması yasa gereğidir. Aksi durumda, farklı yargı mercilerinde açılacak davaların dilekçe ret kararına uygun olup olmadığının ve aynı yanlışlıkların yapılması halinde davanın hangi mahkemede reddedileceği, dava açma süresinin hesaplanması gibi usul hükümlerinin uygulanmasında bir takım güçlükler yaşanacağı açıktır. Bu durumda, 2575 sayılı Kanunun 24. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi uyarınca ilk derece mahkemesi olarak Danıştay’ın görevinde bulunan 09.05.2013 tarihli, 2013/4749 sayılı Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle ayrı dilekçeyle Danıştay’da; 2576 sayılı Kanunun 5. maddesi uyarınca idare mahkemelerinin görevinde bulunan terk, ifraz, tevhit ve taksime ilişkin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı işlemlerinin iptali için ise ayrı dilekçeyle İdare Mahkemesinde dava açılması gerektiği şeklinde verilecek dilekçe ret kararının, usul hükümlerine aykırı olacağı, dilekçe ret kararı üzerine verilen yenileme dilekçeleri ile açılacak davaların yine dilekçe ret kararını veren mahkeme yada Danıştay dairesinde açılması gerektiği, bakılan davada ise, 5. madde uyarınca verilen dilekçe ret kararı üzerine yenileme dilekçesi ile açılacak davalardan idare mahkemesinin görevine giren dava dosyasının, verilecek görev ret kararı ile mahkemesine gönderilmesinin usul hükümlerine daha uygun olacağı görüşüyle dava dilekçesinin reddi yönündeki çoğunluk kararına gerekçe yönünden katılmıyorum. Benzer İçtihatlar: Danıştay 14. Dairesi E: 2014/8306 K: 2015/5 T: 14.1.2015 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/2547 K: 2017/4421 T: 3.7.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/5387 K: 2017/4477 T: 4.7.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/8136 K: 2017/3582 T: 30.5.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2017/343 K: 2017/351 T: 26.1.2017 Uygulama işlemleri üzerine riskli alan ilanına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararına karşı dava açılamayacağı, riskli alan ilanına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararına karşı açılan davanın incelenmesinin Danıştay’ın görevinde olduğu, Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından tesis edilen terk, ifraz, tevhit ve taksime ilişkin işlemlerin ise ilk derece olarak İdare mahkemesince incelenmesi gerektiği, dava konusu edilen işlemler arasında maddi veya hukuki yönden bağlılık bulunmadığı, işlemlerinin iptali için ise ayrı dilekçeyle dava açılması gerektiği Davanın Özeti: 31/05/2013 günlü, 28663 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, İstanbul İli,  (…) Mahallesi, 287 pafta, 2322 ada, 10 parsel sayılı taşınmazın 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 2. maddesine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin, 09.05.2013 tarihli, 2013/4749 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile bu karara dayanılarak yapılan terk, ifraz, tevhit ve taksim işlemlerinin iptali istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14. maddesi uyarınca işin gereği düşünüldü. 2575 sayılı Danıştay Kanunun 24. maddesinde ilk derece mahkemesi olarak Danıştay’da görülecek davalar sayılmış, 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkındaki Kanunun 5. maddesinin 1. fıkrasının a, b ve c bentlerinde İdare Mahkemelerinin ve Vergi Mahkemelerinin görevine giren davalarla ilk derece olarak Danıştay’da çözümlenecek olanlar dışındaki iptal ve tam yargı davaları ile idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlılara ilişkin davalara bakacağı hükme bağlanmıştır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 5. maddesi 1. fıkrasında, her bir idari işlem aleyhine ayrı ayrı dava açılacağı, ancak aralarında maddi veya hukuki yönden bağlılık ya da sebep-sonuç ilişkisi bulunan birden fazla işleme karşı bir dilekçe ile de dava açılabileceği hükmüne yer verilmiş; aynı Kanunun 14. maddesinin 3. fıkrasında, dilekçelerin 3. ve 5. maddelere uygun olup olmadıkları yönlerinden inceleneceği; 15. maddesinin 1/d bendinde, 3. ve 5. maddelere uygun bulunmayan dilekçelerin otuz gün içinde 3. ve 5. maddelere uygun şekilde yeniden düzenlenmek veya noksanları tamamlanarak otuz gün içinde yeniden dava açılmak üzere reddedileceği, aynı maddenin 5. fıkrasında ise, yeniden verilen dilekçelerde aynı yanlışlıklar yapıldığı takdirde davanın reddedileceği kurala bağlanmıştır. 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanuna 14.04.2016 günlü, 6704 sayılı Kanunun 25. maddesi ile eklenen Ek -1 maddesinin 2. fıkrasının a bendinde “riskli alan kararına karşı Resmî Gazetede yayımı tarihinden itibaren dava açılabilir. Uygulama işlemleri üzerine riskli alan kararına karşı dava açılamaz.” hükmü bulunmaktadır. Dosyanın incelenmesinden; İstanbul İli,  (…) Mahallesi, 287 pafta, 2322 ada, 10 parsel sayılı taşınmazın 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 2. maddesine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin, 09.05.2013 tarihli, 2013/4749 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile bu karara dayanılarak yapılan terk, ifraz, tevhit ve taksime ilişkin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı işlemlerinin iptali istemiyle 27.01.2017 tarihinde kayıtlara giren dilekçe ile dava açıldığı anlaşılmaktadır. Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri ile dosyanın birlikte değerlendirilmesinden; uygulama işlemleri üzerine riskli alan ilanına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararına karşı dava açılamayacağı, afet işlerine ilişkin mevzuat uyarınca riskli alan ilanına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararına karşı açılan davanın incelenmesinin Danıştay’ın görevinde olduğu, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından tesis edilen terk, ifraz, tevhit ve taksime ilişkin işlemlerin ise ilk derece olarak İdare mahkemesince incelenmesi gerektiği, dava konusu edilen işlemler arasında, 2577 sayılı Yasanın 5. maddesinde aranılan biçimde maddi veya hukuki yönden bağlılık bulunmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, 2575 sayılı Kanunun 24. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi uyarınca ilk derece mahkemesi olarak Danıştay’ın görevinde bulunan 09.05.2013 tarihli, 2013/4749 sayılı Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle ayrı dilekçeyle Danıştayda, 2576 sayılı Kanunun 5. maddesi uyarınca idare mahkemelerinin görevinde bulunan terk, ifraz, tevhit ve taksime ilişkin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı işlemlerinin iptali için ise ayrı dilekçeyle İstanbul İdare Mahkemelerinde dava açılması gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle; 2577 sayılı Yasanın 15/1-d maddesi uyarınca bu kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde 5. maddeye uygun şekilde yeniden dilekçe düzenlenmek ve gerekli harç ve posta gideri yatırılmak suretiyle ayrı ayrı Danıştay ve İstanbul İdare Mahkemelerinde dava açmakta serbest olmak üzere dava dilekçesinin reddine, 2577 sayılı Yasanın 15/5. maddesi hükmüne göre dilekçenin reddi üzerine yenilenen dilekçede aynı yanlışlıklar yapıldığı takdirde davanın reddedileceğinin davacılara duyurulmasına, kullanılmayan yürütmenin durdurulması harcı ile artan posta ücreti avansının istemi halinde davacılara iadesine, 15/02/2017 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi. KARŞI OY: 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 5. maddesi 1. fıkrasında, her bir idari işlem aleyhine ayrı ayrı dava açılacağı, ancak aralarında maddi veya hukuki yönden bağlılık ya da sebep-sonuç ilişkisi bulunan birden fazla işleme karşı bir dilekçe ile de dava açılabileceği hükmüne yer verilmiş; aynı Kanunun 14. maddesinin 3. fıkrasında, dilekçelerin 3. ve 5. maddelere uygun olup olmadıkları yönlerinden inceleneceği; 15. maddesinin 1/d bendinde, 3. ve 5. maddelere uygun bulunmayan dilekçelerin otuz gün içinde 3. ve 5. maddelere uygun şekilde yeniden düzenlenmek veya noksanları tamamlanarak otuz gün içinde yeniden dava açılmak üzere reddedileceği, aynı maddenin 5. fıkrasında ise, yeniden verilen dilekçelerde aynı yanlışlıklar yapıldığı takdirde davanın reddedileceği kurala bağlanmıştır. Yukarıda yazılı Kanun hükmü uyarınca 2577 sayılı Kanunun 5. maddesine göre ayrı dilekçeler ile açılması gerekirken aynı dilekçe ile dava konusu edilen işlemlere karşı açılan davalarda verilen dilekçe ret kararı üzerine ayrı ayrı açılacak her bir davanın, dilekçe ret kararını veren Danıştay dairesi yada ilgili mahkemede açılması yasa gereğidir. Aksi durumda, farklı yargı mercilerinde açılacak davaların dilekçe ret kararına uygun olup olmadığının ve aynı yanlışlıkların yapılması halinde davanın hangi mahkemede reddedileceği, dava açma süresinin hesaplanması gibi usul hükümlerinin uygulanmasında bir takım güçlükler yaşanacağı açıktır. Bu durumda, 2575 sayılı Kanunun 24. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi uyarınca ilk derece mahkemesi olarak Danıştay’ın görevinde bulunan 09.05.2013 tarihli, 2013/4749 sayılı Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle ayrı dilekçeyle Danıştay’da; 2576 sayılı Kanunun 5. maddesi uyarınca idare mahkemelerinin görevinde bulunan terk, ifraz, tevhit ve taksime ilişkin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı işlemlerinin iptali için ise ayrı dilekçeyle İdare Mahkemesinde dava açılması gerektiği şeklinde verilecek dilekçe ret kararının, usul hükümlerine aykırı olacağı, dilekçe ret kararı üzerine verilen yenileme dilekçeleri ile açılacak davaların yine dilekçe ret kararını veren mahkeme yada Danıştay dairesinde açılması gerektiği, bakılan davada ise, 5. madde uyarınca verilen dilekçe ret kararı üzerine yenileme dilekçesi ile açılacak davalardan idare mahkemesinin görevine giren dava dosyasının, verilecek görev ret kararı ile mahkemesine gönderilmesinin usul hükümlerine daha uygun olacağı görüşüyle dava dilekçesinin reddi yönündeki çoğunluk kararına gerekçe yönünden katılmıyorum. Benzer İçtihatlar: Danıştay 14. Dairesi E: 2014/7388 K: 2016/963 T: 17.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/2429 K: 2015/2530 T: 2.4.2015 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/5172 K: 2016/1058 T: 18.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/7782 K: 2017/5502 T: 25.10.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2017/86 K: 2017/62 T: 24.1.2017 Dava konusu Bakanlar Kurulu kararına karşı Resmi Gazetede yayımlandığı tarihten itibaren 30 gün içerisinde dava açılması gerekmekte iken 10/01/2017 günü açılan davada süre aşımı bulunduğundan işin esasının incelenmesine olanak bulunmamaktadır. Davanın Özeti: 12/11/2016 günlü, 29886 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, İstanbul İli,  (…) Mahalleleri sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 2. ve ek 1. maddelerine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin, 17/10/2016 günlü, 2016/9392 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek iptali istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14. maddesi uyarınca dava dosyası incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava; 12/11/2016 günlü, 29886 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, İstanbul İli,  (…) Mahalleleri sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 2. ve ek 1. maddelerine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin 17/10/2016 günlü, 2016/9392 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptali istemiyle açılmıştır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun “Dava açma süresi” başlıklı 7. maddesinin birinci fıkrasında, dava açma süresinin, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay’da ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu; ikinci fıkrasında, bu sürenin, idari uyuşmazlıklarda yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden itibaren başlayacağı; dördüncü fıkrasında ise, ilânı gereken düzenleyici işlemlerde dava açma süresinin, ilân tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı, 20/A maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde; 16.05.2012 tarihli ve 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun uyarınca alınan Bakanlar Kurulu kararlarından doğan uyuşmazlıklar hakkında ivedi yargılama usulünün uygulanacağı, 2. fıkrasının (a) bendinde ise; ivedi yargılama usulünde dava açma süresinin otuz gün olduğu hükme bağlanmıştır. 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 6. maddesinin 9. bendinde, bu Kanun uyarınca tesis edilen idari işlemlere karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu uyarınca dava açılabileceği düzenlemesine; 26.04.2016 günlü, 29695 Sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 14.04.2016 günlü, 6704 sayılı Kanunun 25. maddesi ile 6306 sayılı Kanuna eklenen Ek 1. maddenin 2. fıkrasında ise; “Riskli alan kararına karşı Resmî Gazete’de yayımı tarihinden itibaren dava açılabilir. Uygulama işlemleri üzerine riskli alan kararına karşı dava açılamaz.” düzenlemesine yer verilmiştir. Dosyanın incelenmesinden; İstanbul İli,  (…) Mahalleleri sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 2. ve ek 1. maddelerine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin 17/10/2016 günlü, 2016/9392 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 12/11/2016 günlü, 29886 sayılı Resmi Gazetede yayımlandığı, davacı tarafından anılan Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle 10/01/2017 tarihinde İdare Mahkemesi kaydına giren dilekçeyle dava açıldığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, dava konusu Bakanlar Kurulu kararına karşı Resmi Gazetede yayımlandığı tarih olan 12/11/2016 tarihinden itibaren 30 gün içerisinde dava açılması gerekmekte iken 10/01/2017 günü açılan davada süre aşımı bulunduğundan işin esasının incelenmesine olanak bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, davanın süre aşımı yönünden reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, kullanılmayan 51,70-TL. yürütmenin durdurulması harcı ile artan posta avansının istemi halinde davacıya iadesine, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20/A-2-g maddesi uyarınca, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,24/01/2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 14. Dairesi E: 2014/7123 K: 2015/2960 T: 15.4.2015 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/1771 K: 2016/802 T: 10.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/5170 K: 2016/975 T: 17.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/7502 K: 2016/650 T: 4.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2017/3 K: 2017/126 T: 18.1.2017 Her ne kadar 6306 sayılı Kanunun 6. maddesinin 9. bendinde; “Bu Kanun uyarınca tesis edilen idari işlemlere karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde dava açılabileceği” düzenlemesi varsa da, aynı Kanunun Ek 1. maddesinin 2. fıkrasında ise; “a) Riskli alan kararına karşı Resmî Gazete’de yayımı tarihinden itibaren dava açılabilir. Uygulama işlemleri üzerine riskli alan kararına karşı dava açılamaz.” hükmüne yer verilerek özel bir düzenleme yapıldığı dikkate alındığında, Bakanlar Kurulu kararının ilanı üzerine 30 gün içinde dava açılabileceği Davanın Özeti: 03/11/2016 günlü, 29877 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Uşak İli, Merkez İlçesi,  (…) Mahallesi sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 2. maddesi uyarınca riskli alan ilan edilmesine ilişkin 03/10/2016 günlü, 2016/9366 sayılı Bakanlar Kurulu kararının; riskli alan tespitinin 6360 sayılı Kanun ve uygulama yönetmeliğine uygun yapılmadığı, riskli alan ilan edilen bölge üzerinde bulunan yapıların can ve mal emniyetini tehdit ettiğine yönelik bir tespit bulunmadığı, anayasal hak olan mülkiyet hakkının ihlal edildiği, bu nedenlerle hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek iptali istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince, işin gereği görüşüldü: Dava; 03/11/2016 günlü, 29877 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Uşak İli, Merkez İlçesi,  (…) Mahallesi sınırları içerisinde bulunan ve ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanunun 2. maddesine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin 03/10/2016 günlü, 2016/9366 sayılı Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle açılmıştır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun “Dava açma süresi” başlıklı 7. maddesinin birinci fıkrasında, dava açma süresinin, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay’da ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu; ikinci fıkrasında, bu sürenin, idari uyuşmazlıklarda yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden itibaren başlayacağı; dördüncü fıkrasında ise, ilânı gereken düzenleyici işlemlerde dava açma süresinin, ilân tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı hükme bağlanmıştır. 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 6. maddesinin 9. bendinde, bu Kanun uyarınca tesis edilen idari işlemlere karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu uyarınca dava açılabileceği düzenlemesine; 26.04 2016 günlü, 29695 Sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 14.04.2016 günlü, 6704 sayılı Kanunun 25. maddesi ile 6306 sayılı Kanuna eklenen Ek 1. maddenin 2. fıkrasında ise; “Riskli alan kararına karşı Resmî Gazete’de yayımı tarihinden itibaren dava açılabilir. Uygulama işlemleri üzerine riskli alan kararına karşı dava açılamaz.” düzenlemesine yer verilmiştir. Yukarıda anılan kanun hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; her ne kadar 6306 sayılı Kanunun 6. maddesinin 9. bendinde; “Bu Kanun uyarınca tesis edilen idari işlemlere karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde dava açılabileceği” düzenlemesi varsa da, 26.04.2016 günlü, 29695 Sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren aynı Kanunun Ek 1. maddesinin 2. fıkrasında ise; “a) Riskli alan kararına karşı Resmî Gazete’de yayımı tarihinden itibaren dava açılabilir. Uygulama işlemleri üzerine riskli alan kararına karşı dava açılamaz.” hükmüne yer verilerek özel bir düzenleme yapıldığı dikkate alındığında, Bakanlar Kurulu kararının ilanı üzerine 30 gün içinde dava açılabileceği anlaşılmaktadır. Dosyanın incelenmesinden; Uşak İli, Merkez İlçesi,  (…) Mahallesi sınırları içinde bulunan, sınır ve koordinatları Bakanlar Kurulu kararına ekli kroki ile listede gösterilen alanın, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 2. maddesi uyarınca “Riskli Alan” olarak ilan edilmesine ilişkin 03.10.2016 günlü, 2016/9366 sayılı Bakanlar Kurulu kararının, 03.11.2016 günlü, 29877 sayılı Resmi Gazetede yayımlandığı, davacının ise 29.12.2016 tarihinde İdare Mahkemesi kaydına giren dilekçeyle riskli alan ilanına ilişkin dava konusu Bakanlar Kurulu Kararına karşı bu davayı açtığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, davacının dava konusu Bakanlar Kurulu Kararına karşı, Resmi Gazetede yayım tarihi olan 03.11.2016 tarihinden itibaren 30 günlük süre içinde dava açması gerekirken, bu süre geçirildikten sonra 29.12.2016 günü açılan davada süre aşımı bulunduğundan, işin esasının incelenmesine olanak bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, davanın süre aşımı nedeniyle reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, kullanılmayan 48,10-TL yürütmenin durdurulması harcı ile artan posta giderinin isteği halinde davacıya iadesine, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20/A-2-g maddesi uyarınca, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde, Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 18/01/2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 14. Dairesi E: 2014/7388 K: 2016/963 T: 17.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/2429 K: 2015/2530 T: 2.4.2015 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/5172 K: 2016/1058 T: 18.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/7782 K: 2017/5502 T: 25.10.2017 Danıştay İDDK E: 2019/3268 K: 2020/33 T: 20.1.2020 6306 sayılı Kanun’un Ek-1. maddesinde belirtilen “Üzerindeki toplam yapı sayısının en az % 65’i imar mevzuatına aykırı olan veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapılardan oluşan alanlar…” düzenlemesinde belirtilen şartların oluştuğu anlaşıldığından, riskli alan ilanına ilişkin dava konusu 02/10/2017 tarih ve 2017/10907 sayılı Bakanlar Kurulu kararında hukuka aykırılık bulunmadığı, riskli alanda taşınmazı bulunmayan kişinin dava açma ehliyetinin bulunmadığı. İSTEMİN KONUSU: Danıştay Altıncı Dairesinin 29/04/2019 tarih ve E: 2019/2517, K: 2019/3262 sayılı kararının davanın reddine ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. YARGILAMA SÜRECİ: Dava konusu istem: 14/12/2017 tarih ve 30270 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Hatay ili, İskenderun ilçesi sınırları içerisinde bulunan ve dava konusu Bakanlar Kurulu kararına ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanların, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un 2 ve Ek-1. maddelerine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin 02/10/2017 tarih ve 2017/10907 sayılı Bakanlar Kurulu kararının iptali istenilmiştir. Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 29/04/2019 tarih ve E: 2019/2517, K: 2019/3262 sayılı kararıyla; Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması” başlıklı 13. ve “Mülkiyet hakkı” başlıklı 35. maddesine, İnsan Haklarının ve Temel Özgürlüklerinin Korunmasına İlişkin Sözleşmeye Ek-1 Nolu Protokolün “Mülkiyetin korunması” başlıklı 1. maddesine, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un 2 ve Ek-1. maddelerine ve Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği’nin, “Riskli alanın tespiti”başlıklı 5. maddesine yer verildikten sonra, Davacılar tarafından, 6306 sayılı Kanun’un 2 ve Ek-1. maddelerinin, Anayasa’nın temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması başlıklı 13. maddesi ve mülkiyet hakkı başlıklı 35. maddesini ihlal ettiği, dava açma süresini 30 gün olarak sınırlayarak 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu ile belirlenen hak arama sürelerini kısıtladığı, konut hakkını ihlal ettiği gerekçeleriyle söz konusu maddelerin Anayasa’ya açıkça aykırı olduğu ileri sürülmüş ise de, Anayasa’ya aykırılık iddiasının ciddi görülmediği, Uyuşmazlık konusu olayda, 6306 sayılı Kanun’un 2 ve Ek-1. maddeleri uyarınca hazırlanan ve dava konusu işlemin dayanağını oluşturan gerekçe raporu ile teknik raporun birlikte incelenmesinden; Hatay ili, İskenderun ilçesi sınırları içerisinde bulunan  (…),  (…), A3, A4, A5 ve A6 mahallelerini kapsayan ve dava konusu işlemle riskli ilan edilen alanın 1. derece deprem bölgesinde bulunduğu, çoğunlukla 1-2 katlı, düzensiz yapılaşmadan meydana geldiği, Toplam 78,6 hektar büyüklüğündeki alanın jeolojik yapısının değerlendirilmesinde Başbakanlık Afet ve Acil Durum Başkanlığınca 28/09/2011 tarihinde onaylanmış olan mikro bölgeleme etüt raporu ile 1/1000 ölçekli jeoloji ve yerleşime uygunluk değerlendirme haritalarının kullanıldığı, Bu rapor ve haritalar incelendiğinde; (…) ve  (…) mahallelerinde riskli ilan edilen alanın 17,6 hektarlık kısmını Feyezan kanalının ortadan ikiye ayırdığı, alanın büyük kısmının, dere yatağı, taşkın alanı ve bataklıklardan oluştuğu, alanda, toplam 280 adet parsel ve 464 adet yapı bulunduğu, söz konusu yapılardan 18 adetinin yapı ruhsatının olduğu, ancak bunlardan sadece 10 adetinin yapı kullanma izni bulunduğu, 39 adet yapının ise metruk halde olduğu, A3 mahallesinin 34,20 hektarlık kısmını kapsayan alanın riskli ilan edildiği, alanda 288 adet parsel ve 359 adet yapı bulunduğu, söz konusu yapılardan 60 adetinin yapı ruhsatının olduğu, ancak hiçbirinin yapı kullanma izninin bulunmadığı, 18 adet yapının ise metruk halde olduğu, A4, A5 ve A6 mahallelerinin ise 26,80 hektarlık kısmını kapsayan alanın riskli ilan edildiği, alanda 186 adet parsel ve 742 adet yapı bulunduğu, söz konusu yapılardan 91 adetinin yapı ruhsatının olduğu, ancak bunlardan sadece 59 adetinin yapı kullanma izninin bulunduğu, 23 adet yapının ise metruk halde olduğununbelirlendiği, Kapatılan Danıştay Ondördüncü Dairesinin 17/10/2018 tarih ve E: 2018/95 sayılı ara kararı ile davalı idareler tarafından sunulan, dava konusu alanda bulunan yapıların alan bilgileri, yapı bilgileri, tapu bilgileri, plan durumu, yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi bilgileri, ruhsat durumu dışında imar mevzuatına aykırılık teşkil eden diğer fiil ve haller ile imar mevzuatına uygunluk değerlendirmesini içeren 6306 sayılı Kanun’un Ek-1. maddesine göre hazırlanan yapı değerlendirme formlarının davacılara gönderilerekitirazlarının olup olmadığının bildirilmesinin istenildiği, ancak, davacılar tarafından ara kararına cevap verilmediği, Bu durumda, 6306 sayılı Kanun’un Ek-1. maddesinde belirtilen “Üzerindeki toplam yapı sayısının en az % 65’i imar mevzuatına aykırı olan veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapılardan oluşan alanlar…” düzenlemesinde belirtilen şartların oluştuğu anlaşıldığından, riskli alan ilanına ilişkin dava konusu 02/10/2017 tarih ve 2017/10907 sayılı Bakanlar Kurulu kararında hukuka aykırılık bulunmadığı, Davanın, davacılardan Ercüment Kimyon yönünden incelenmesine gelince; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesinin (a) fıkrasında, idari davaların idari işlemler hakkında yetki, sebep, şekil, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılacağı belirtildikten sonra, ilk inceleme konularının belirlendiği 14. maddenin 3/c bendinde dilekçenin ehliyet yönünden inceleneceği, 15. maddenin 1/b bendinde ise bu hususta kanuna aykırılık görülmesi halinde davanın reddedileceğinin hükme bağlandığı, Kapatılan Danıştay Ondördüncü Dairesinin 28/06/2018 tarih ve E: 2018/95 sayılı ara kararıyla, davacılardan, dava konusu Bakanlar Kurulu kararı ekindeki krokilerde belirtilen koordinatlar arasında taşınmazlarının bulunup bulunmadığının bildirilmesi ve mülkiyete esas belgelerin gönderilmesinin istenildiği, 06/08/2018 tarihinde kayıtlara giren dilekçe ile bilgi ve belgelerin sunulduğu, ancak davacılardan Ercüment Kimyon’un dava konusu Bakanlar Kurulu kararı ekindeki krokilerde belirtilen koordinatlar arasında taşınmazının bulunmadığı, kamu yararını korumak üzere kentli bir yurttaş olarak dava açtığının belirtildiği, Bu durumda, dava konusu riskli alan sınırları içerisinde davacılardan Ercüment Kimyon’a ait taşınmaz bulunmadığı dikkate alındığında, mülkiyet bağı veya hukuki ilgisi bulunmadığı açık olan taşınmazların riskli alan olarak ilan edilmesinin, adı geçen davacının meşru, kişisel ve güncel menfaatini etkilememesi nedeniyle subjektif dava açma ehliyetinin bulunmadığı sonuç ve kanaatine varıldığı belirtilerek, Davacılardan Ercüment Kimyon yönünden davanın ehliyet yönünden reddine,diğer davacılar yönünden ise davanın reddinekarar verilmiştir. TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI: Temyiz isteminde bulunan davacılar tarafından, dava konusu Bakanlar Kurulu kararıyla riskli ilan edilen alanın, İskenderun kent merkezindeki çok kıymetli arsalar olduğu, dava konusu işlemle bu arsaların el değiştirmesinin amaçlandığı, farklı kişilere mülkiyet tesisi gerçekleştirilerek rant yaratılmaya çalışıldığı, Anayasa ile teminat altına alınan mülkiyet haklarının ihlal edildiği, riskli ilan edilen alanlarda uygulama alan bütünlüğü olmadığı, üzerindeki yapıların imar mevzuatına uygun olduğu ve yapı kullanma izinlerinin bulunduğu, 6306 sayılı Kanun’un 2 ve Ek-1. maddelerinin Anayasa’ya aykırı olduğu ve anılan maddelerin iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurulması gerektiği ileri sürülmektedir. KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI: Davalı idareler ve davalı idareler yanında müdahil tarafından, Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz istemlerinin reddi gerektiği savunulmaktadır. DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ  ‘İN DÜŞÜNCESİ: Temyiz istemlerinin reddi ile Daire kararının temyize konu kısmının onanması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanun’un 20/A maddesi uyarınca gereği görüşüldü: HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Anayasa’ya aykırılık iddiası ciddi bulunmadığından işin esasına geçildi. Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan; “a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması, b) Hukuka aykırı karar verilmesi, c) Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması” sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür. Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; 1.Davacıların, (temyiz edenler kısmında isimleri belirtilen) temyiz istemlerinin reddine, 2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen reddine, kısmen ehliyet yönünden reddine ilişkin Danıştay Altıncı Dairesinin 29/04/2019 tarih ve E: 2019/2517, K: 2019/3262 sayılı kararının temyize konu davanın reddine ilişkin kısmının ONANMASINA, Kesin olarak, 20/01/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay İDDK E: 2014/5776 K: 2015/3204 T: 5.10.2015 Danıştay İDDK E: 2013/4306 K: 2015/2173 T: 1.6.2015 Danıştay İDDK E: 2015/1603 K: 2015/2805 T: 17.6.2015 Danıştay İDDK E: 2017/304 K: 2017/1032 T: 8.3.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2016/11799 K: 2017/257 T: 24.1.2017 Dava konusu Bakanlar Kurulu kararına karşı öğrenme tarihinden itibaren 30 gün içerisinde dava açılması gerekmekte iken, 23/05/2016 günü açılan davada süre aşımı bulunduğundan işin esasının incelenmesine olanak bulunmamaktadır. Davanın Özeti: 24/07/2013 günlü, 28717 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Adana İli,  (…) Mahallesi sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanunun 2. maddesine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin 02/07/2013 günlü, 2013/5062 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek iptali istenilmektedir. Davalı İdarelerin Savunmalarının Özeti: Davacının davayı süresinde açmadıkları için davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiği, davanın esası yönünden ise söz konusu alanların riskli alan ilan edilmesine ilişkin dava konusu Bakanlar Kurulu kararının, Yüreğir Belediye Başkanlığınca hazırlanan teknik rapor ve gerekçe raporu doğrultusunda ve kamu yararı ile hizmet gerekleri dikkate alınarak tesis edildiği, işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı, gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesi gerektiği savunulmaktadır. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14. maddesi uyarınca dava dosyası incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava; 24/07/2013 günlü, 28717 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Adana İli,  (…) Mahallesi sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanunun 2. maddesine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin 02/07/2013 günlü, 2013/5062 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptali istemiyle açılmıştır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun “Sürelerle İlgili Genel Esaslar” başlıklı 8. maddesinde ; “… süreler tebliğ, yayın veya ilan tarihini izleyen günden itibaren işlemeye başlar.” hükmü, aynı Kanunun “Dava açma süresi” başlıklı 7. maddesinin birinci fıkrasında, dava açma süresinin, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay’da ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu; ikinci fıkrasında, bu sürenin, idari uyuşmazlıklarda yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden itibaren başlayacağı; dördüncü fıkrasında ise, ilânı gereken düzenleyici işlemlerde dava açma süresinin, ilân tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı, 28.06.2014 günlü, 29044 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6545 sayılı Kanunun 18. maddesi ile 2577 sayılı Kanuna 20 nci maddesinden sonra gelmek üzere eklenen 20/A maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde; 16/05/2012 tarihli ve 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun uyarınca alınan Bakanlar Kurulu kararlarından doğan uyuşmazlıklar hakkında ivedi yargılama usulünün uygulanacağı, 2. fıkrasının (a) bendinde ise; ivedi yargılama usulünde dava açma süresinin otuz gün olduğu hükme bağlanmıştır. 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 6. maddesinin 9. bendinde, bu Kanun uyarınca tesis edilen idari işlemlere karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu uyarınca dava açılabileceği düzenlemesine; 26.04 2016 günlü, 29695 Sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 14.04.2016 günlü, 6704 sayılı Kanunun 25. maddesi ile 6306 sayılı Kanuna eklenen Ek 1. maddenin 2. fıkrasında ise; “Riskli alan kararına karşı Resmî Gazete’de yayımı tarihinden itibaren dava açılabilir. Uygulama işlemleri üzerine riskli alan kararına karşı dava açılamaz.” düzenlemesine yer verilmiştir. Dosyanın incelenmesinden; Adana İli,  (…) Mahallesi sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanunun 2. maddesine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin 02/07/2013 günlü, 2013/5062 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 24/07/2013 günlü, 28717 sayılı Resmi Gazetede yayımlandığı; dava dilekçesinde, riskli alan ilan edilen alanla ilgili olarak Adana Çevre Şehircilik İl Müdürlüğünde 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planı paftalarının ve plan notlarının askıya çıkartılması ile dava konusu Bakanlar Kurulu Kararının 23/03/2016 tarihinde öğrenildiği belirtilerek 23/05/2016 tarihinde İdare Mahkemesi kaydına giren dilekçe ile riskli alan ilanına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, dava konusu Bakanlar Kurulu kararına karşı öğrenme tarih olan 23/03/2016 tarihinden itibaren 30 gün içerisinde dava açılması gerekmekte iken, 23/05/2016 günü açılan davada süre aşımı bulunduğundan işin esasının incelenmesine olanak bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, davanın süre aşımı yönünden reddine, yargılama giderlerinin davacılar üzerinde bırakılmasına, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen 1.800,00 TL vekalet ücretinin davacılardan alınarak davalı idarelere verilmesine, artan posta avansının istemi halinde davacıya iadesine, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20/A-2-g maddesi uyarınca, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na temyiz yolu açık olmak üzere, 24/01/2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 14. Dairesi E: 2014/7388 K: 2016/963 T: 17.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/2429 K: 2015/2530 T: 2.4.2015 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/5172 K: 2016/1058 T: 18.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/7782 K: 2017/5502 T: 25.10.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2016/11792 K: 2017/256 T: 24.1.2017 Dava konusu Bakanlar Kurulu Kararına karşı, Resmi Gazetede yayımlandığı tarihten itibaren 30 günlük süre içinde dava açması gerekirken, bu süre geçirildikten sonra açılan davada süre aşımı bulunduğundan, işin esasının incelenmesine olanak bulunmamaktadır. Davanın Özeti: 24/07/2013 günlü, 28717 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Adana İli,  (…) Mahallesi sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanunun 2. maddesine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin, 02/07/2013 günlü, 2013/5062 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek iptali istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14. maddesi uyarınca dava dosyası incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava; 24/07/2013 günlü, 28717 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Adana İli,  (…) Mahallesi sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanunun 2. maddesine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin, 02/07/2013 günlü, 2013/5062 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptali istemiyle açılmıştır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun “Dava açma süresi” başlıklı 7. maddesinin birinci fıkrasında, dava açma süresinin, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay’da ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu; ikinci fıkrasında, bu sürenin, idari uyuşmazlıklarda yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden itibaren başlayacağı; dördüncü fıkrasında ise, ilânı gereken düzenleyici işlemlerde dava açma süresinin, ilân tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı, 20/A maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde; 16.05.2012 tarihli ve 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun uyarınca alınan Bakanlar Kurulu kararlarından doğan uyuşmazlıklar hakkında ivedi yargılama usulünün uygulanacağı, 2. fıkrasının (a) bendinde ise; ivedi yargılama usulünde dava açma süresinin otuz gün olduğu hükme bağlanmıştır. 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 6. maddesinin 9. bendinde, bu Kanun uyarınca tesis edilen idari işlemlere karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu uyarınca dava açılabileceği düzenlemesine; 26.04.2016 günlü, 29695 Sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 14.04.2016 günlü, 6704 sayılı Kanunun 25. maddesi ile 6306 sayılı Kanuna eklenen Ek 1. maddenin 2. fıkrasında ise; “Riskli alan kararına karşı Resmî Gazete’de yayımı tarihinden itibaren dava açılabilir. Uygulama işlemleri üzerine riskli alan kararına karşı dava açılamaz.” düzenlemesine yer verilmiştir. Dosyanın incelenmesinden; Adana İli,  (…) Mahallesi sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanunun 2. maddesine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin, 02/07/2013 günlü, 2013/5062 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 24/07/2013 günlü, 28717 sayılı Resmi Gazetede yayımlandığı; dava dilekçesinde, henüz öğrenmekle riskli alan ilanına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararına karşı dava açıldığının belirtildiği, 29/08/2016 tarihinde İdare Mahkemesi kaydına giren dilekçe ile riskli alan ilanına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, davacının dava konusu Bakanlar Kurulu Kararına karşı, Resmi Gazetede yayımlandığı tarih olan 24/07/2013 tarihinden itibaren 30 günlük süre içinde dava açması gerekirken, bu süre geçirildikten sonra 29/08/2016 günü açılan davada süre aşımı bulunduğundan, işin esasının incelenmesine olanak bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, davanın süre aşımı yönünden reddine, yargılama giderlerinin davacılar üzerinde bırakılmasına, artan posta avansının istemi halinde davacılara iadesine, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20/A-2-g maddesi uyarınca, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na temyiz yolu açık olmak üzere, 24/01/2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 14. Dairesi E: 2014/7388 K: 2016/963 T: 17.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/2429 K: 2015/2530 T: 2.4.2015 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/5172 K: 2016/1058 T: 18.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/7782 K: 2017/5502 T: 25.10.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2016/11725 K: YD T: 6.7.2017 Bir alanın zemin veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıması sebebiyle “Riskli Alan” olarak ilan edilebilmesi için mutlaka zemin ve yapıların fiili durumları incelendikten sonra hazırlanacak teknik bir rapor ile ortaya konulması; üzerindeki toplam yapı sayısının en az %65’i imar mevzuatına aykırı olan veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapılardan oluşan alanlarda ise belirtilen şartların oluştuğunun açık ve somut şekilde ortaya konulması gerekecektir. İstemin Özeti: 12/11/2016 günlü, 29886 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, İstanbul İli, Bağcılar İlçesi, Merkez, A4, A3,  (…) ve  (…) Mahalleleri sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 2. ve ek 1. maddelerine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin 17/10/2016 tarih ve 2016/9392 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının; 6360 sayılı Kanun ve uygulama yönetmeliği uyarınca bir bölgenin riskli alan ilan edilebilmesi için bu durumun açık ve somut şekilde ortaya konulması gerektiği, riskli alan ilan edilen bölge üzerinde bulunan yapıların can ve mal emniyetini tehdit ettiğine yönelik bir tespit bulunmadığı, mülkiyet hakkını kısıtladığı ve hukuki güvenlik ilkesine aykırı olduğu ileri sürülerek iptali veyürütmenin durdurulması istenilmektedir. Davalı İdarelerin Savunmalarının Özeti: Dava konusu Bakanlar Kurulu kararının 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 2. ve ek 1. maddeleri ile ilgili yönetmeliğe uygun olarak tesis edildiği, hukuka aykırılık bulunmadığı, dava konusu alanın 6306 sayılı Kanunun 2. maddesi uyarınca riskli alan ilan edilmesine ilişkin 01/08/2013 günlü, 2013/5223 sayılı Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle Danıştay Ondördüncü Dairesinde açılan E: 2015/6435, E: 2015/6482 ve E: 2015/3917 sayılı davalarda yürütmenin durdurulması kararı verilmesinin alandaki kentsel dönüşüm uygulamalarının yarım kalmasına, kamu yararı ve hak sahipleri açısından telafisi güç mağduriyetlere sebep olması nedeniyle, iddialar dikkate alınarak, gerekçelerin ortadan kaldırılması suretiyle yeniden işlem tesis edildiği ileri sürülerek davanın ve yürütmenin durdurulması isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince işin gereği görüşüldü: Dava, İstanbul İli, Bağcılar İlçesi, Merkez, A4, A3,  (…) ve  (…) Mahalleleri sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 2. ve ek 1. maddelerine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin 17/10/2016 tarih ve 2016/9392 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle açılmıştır. 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının İkinci Kısmında Temel Hak ve Ödevlerin düzenlendiği, Birinci Bölümünde ise Genel Hükümlerin belirlendiği, bu bölümde yer alan “Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanması” başlıklı 4709 sayılı Yasa ile değişik 13. maddesinde: “Temel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. Bu sınırlamalar, Anayasanın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve lâik Cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamaz.”, İkinci Bölümde Kişinin Hakları ve Ödevleri arasında yer verilen “mülkiyet hakkı” 35. maddesinde sayılmış ve bu hak “Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz” şeklinde düzenlemeye konu edilmiştir. 20.03.1952 günü kabul edilen İnsan Haklarının ve Temel Özgürlüklerinin Korunmasına İlişkin Sözleşmeye Ek 1 Nolu Protokol Türkiye tarafından 19.03.1954 tarihinde onaylanmıştır. Anılan Protokolün “Mülkiyetin Korunması” başlıklı 1. maddesinde: “Her gerçek ve tüzel kişinin mal ve mülk dokunulmazlığına saygı gösterilmesini isteme hakkı vardır. Herhangi bir kimse, ancak kamu yararı sebebiyle ve yasada öngörülen koşullara ve uluslararası hukukun genel ilkelerine uygun olarak mal ve mülkünden yoksun bırakılabilir. Yukarıdaki hükümler, devletlerin, mülkiyetin kamu yararına uygun olarak kullanılmasını düzenlemek veya vergilerin ya da başka katkıların veya para cezalarının ödenmesini sağlamak için gerekli gördükleri yasaları uygulama konusunda sahip oldukları hakka halel getirmez.” kuralı yer almıştır. 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 2. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde; Riskli alan: Zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan, Bakanlık veya İdare tarafından Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının görüşü de alınarak belirlenen ve Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca kararlaştırılan alan olarak tanımlanmış, 26.04.2016 tarihinde yürürlüğe giren ek 1. maddesinde (Ek: 14/4/2016 – 6704/25 md.) “(1) a) Kamu düzeni veya güvenliğinin olağan hayatı durduracak veya kesintiye uğratacak şekilde bozulduğu yerlerde; planlama ya da altyapı hizmetleri yetersiz olan veya imar mevzuatına aykırı yapılaşma bulunan yahut yapı ya da altyapısı hasarlı olan alanlar, b) Üzerindeki toplam yapı sayısının en az %65’i imar mevzuatına aykırı olan veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapılardan oluşan alanlar, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek, sağlık, eğitim ve ulaşım gibi kamu hizmetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla, Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca riskli alan olarak kararlaştırılabilir. Riskli alan sınırı uygulama bütünlüğü gözetilerek belirlenir.” hükmü yer almıştır. Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin, “Riskli alanın tespiti” başlıklı 5. maddesinin 1. fıkrasında da “Riskli alan; a) Alanın, zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıdığına dair teknik raporu, b) Alanda daha önceden meydana gelmiş afetler varsa, bunlara dair bilgileri, c) Alanın büyüklüğünü de içeren koordinatlı sınırlandırma haritasını, varsa uygulama imar planını, ç) Alanda bulunan kamuya ait taşınmazların listesini, d) Alanın uydu görüntüsünü veya ortofoto haritasını, e) Zemin yapısı sebebiyle riskli alan olarak tespit edilmek istenilmesi halinde yerbilimsel etüd raporunu, f) Alanın özelliğine göre Bakanlıkça istenecek sair bilgi ve belgeleri, ihtiva edecek şekilde hazırlanmış olan dosyaya istinaden ve Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir ve teklif olarak Bakanlar Kuruluna sunulur…” hükümlerine yer verilmiştir. Yukarıda belirtilen Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi düzenlemeleriyle kişilerin mülkiyet hakları güvence altına alınmıştır. Mülkiyet hakkının yalnızca kamu yararının mevcut olduğu durumlarda kanunla sınırlanabileceği de yine bu düzenlemelerde öngörülmüştür. Kanun koyucu tarafından olağan dışı kanun olarak düzenlenen 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında da kanunda sayılan idarelerce mülkiyet hakkına sınırlama getirilebilecektir. Ancak, yine burada Kanun bu yetkinin kullanımını oldukça sıkı kurallara bağlamış ve ortada kamu yararını ilgilendiren durumun bulunduğunu hiçbir şüpheye yer vermeyecek şekilde açık ve somut bir şekilde ortaya konulmasını şarta bağlamıştır. Bu bağlamda, bir alanın zemin veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıması sebebiyle “Riskli Alan” olarak ilan edilebilmesi için mutlaka zemin ve yapıların fiili durumları incelendikten sonra hazırlanacak teknik bir rapor ile ortaya konulması; üzerindeki toplam yapı sayısının en az %65’i imar mevzuatına aykırı olan veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapılardan oluşan alanlarda ise belirtilen şartların oluştuğunun açık ve somut şekilde ortaya konulması gerekecektir. Dosyanın incelenmesinden; İstanbul İli, Bağcılar İlçesi,  (…), A3, A4,  (…) ve Merkez Mahalleleri sınırları içerisinde bulunan ve karara ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alana ilişkin hazırlanan dosya ve teknik rapor doğrultusunda, söz konusu alanın riskli alan olarak ilan edilmesine ilişkin Bakanlar Kurulu kararının alındığı, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır. Uyuşmazlık konusu olayda; 6306 sayılı Kanunun 2. ve ek 1. maddeleri uyarınca hazırlanan ve dava konusu işlemin dayanağını oluşturan teknik raporun incelenmesinden; riskli alan olarak ilan edilen alanda 195 adet yapı bulunduğu, Bağcılar İlçesinin en eski yerleşim alanlarından olan yerde düzensiz ve sağlıksız yapılaşmaların mevcut olduğu, binaların yapım tarihinin 1999 öncesi olması nedeniyle deprem riski taşıdığı, alansal ölçekte değerlendirme yapıldığında 195 adet binanın 124’ünün, oransal olarak %64’ünün 1990- 1999 yılları ruhsatlı binalar kategorisinde yer aldığı, ruhsatsız yapılmış 46 adet binanın da dikkate alınması ile 195 adet binanın 175’inin, oransal olarak %87’sinin 1999 yılından önce yapıldığı, 17 kaçak yapı, 38 ruhsatsız yapı, 123 zabıtlı olmak üzere toplam 178 yapı ve 26 adet ruhsatlı yapı bulunduğu belirtilmiş ise de verilen rakamların birbiriyle uyumlu olmadığı, toplam rakamların verilerle uyuşmadığı, ruhsat durum paftasında sayısal verilerin teyit edilemediği, sayısal olarak belirtilen yapıların ada, parsel numaralarının ve ayrıntılı bilgilerinin verilmediği hususları dikkate alındığında, 6306 sayılı Kanunun 2. ve ek 1. maddeleri ile Uygulama Yönetmeliğinin öngördüğü koşullarda detaylı bir teknik inceleme yapılmaksızın tesis edilen dava konusu 17/10/2016 tarih ve 2016/9392 sayılı Bakanlar Kurulu kararında hukuka uyarlık görülmemiştir. Diğer yandan, dava konusu alanın 6306 sayılı Kanunun 2. maddesi uyarınca riskli alan ilan edilmesine ilişkin 01/08/2013 günlü, 2013/5223 sayılı Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle Dairemizde açılan E: 2015/6435, E: 2015/6482 ve E: 2015/3917 sayılı dosyalarda, 6306 sayılı Kanun ve Uygulama Yönetmeliğinin öngördüğü koşullarda detaylı bir teknik inceleme yapılmaksızın tesis edilen uyuşmazlığa konu Bakanlar Kurulu kararında hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle yürütmenin durdurulmasına karar verildiği, daha sonra yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporunda ise “dava konusu alanda yer alan gerek ÖA-2, gerekse ÖA-3.2 alanlarının, yerleşime uygunluk açısından önlem alınarak yerleşilebilecek alanlar olduğu, yapılan zemin etüdü sonucu genelde taşıma gücü-oturma-sıvılaşma problemlerinden bahsedildiği, oturmanın zaman içinde tamamlandığı, yapılarda taşıma gücü problemi olduğuna ilişkin dosyada belge bulunmadığı, sahada da sorun tespit edilemediği, sıvılaşma probleminin ise her bir yapının temelinde veya çok yakınında yapılacak etüt ve analizlerle belirlenebileceği, dosyada özel yapılmış analiz bulunmadığı, alanın yapı özellikleri ve deprem tehlikesi açısından riskli olduğunu belirlemek için yapılmış olan çalışmalar ve sunulan verilerin yeterli olmadığı, dava konusu alandaki plan değişikliklerinin birincil gerekçesinin Bağcılar meydanını, meydan amaçlarına daha uygun hale getirmek, trafiği düzenlemek ve rahatlatmak, donatı alanı ve yeşil alan yaratmak olduğunun anlaşıldığı” şeklinde görüş bildirildiği dikkate alındığında, rapordaki bu hususların da dava konusu alanın riskli alan olarak ilan edilmesine ilişkin Bakanlar Kurulu kararının hukuka uygun olmadığını gösterdiği anlaşılmaktadır. Açıklanan nedenlerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 27. maddesinde sayılan koşulların gerçekleşmiş olduğu anlaşıldığından, 17/10/2016 tarih ve 2016/9392 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının yürütmesinin durdurulmasına, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20/A-2-(e) maddesi uyarınca, Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna itiraz yolunun kapalı olduğunun duyurulmasına, Benzer İçtihatlar: Danıştay 14. Dairesi E: 2014/1169 K: 2016/3139 T: 20.4.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2014/7377 K: 2016/547 T: 3.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2014/11496 K: 2016/973 T: 17.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/5085 K: 2016/1057 T: 18.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2016/10579 K: 2017/1076 T: 28.2.2017 Çevre ve Şehircilik Bakanlığının doğrudan merkeze bağlı taşra teşkilatı olarak Bursa, İstanbul ve İzmir illerinde birer adet Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü kurulması kararlaştırıldığı, davanın İstanbul Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Müdürlüğünün işleminin iptali için dava açıldığı, dava konusu işlemi tesis etmediği ve işlemi yapan İstanbul Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Müdürlüğünü temsil etmediği anlaşılan İstanbul Valiliğinin davanın tarafı olmasına yasal olanak bulunmadığı. İstemin Özeti: İstanbul 3. İdare Mahkemesinin 26/02/2016 günlü, E: 2014/574, K: 2016/451 sayılı kararının; usul ve yasaya uygun olmadığı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince, dosyanın tekemül ettiği görüldüğünden, yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü: Dava; İstanbul İli,  (…) Mahallesi, 71 ada, 1 sayılı parselde bulunan X1 Apartmanı kat maliklerinden olan davacının bu yapının 6306 sayılı Yasa uyarınca “riskli yapı” olduğuna dair alınmış bulunan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı İstanbul Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Müdürlüğünün 19/12/2013 tarih ve 19820 sayılı işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; riskli yapı kararına itiraz sonucunda düzenlenen, itiraz heyeti toplantısında alınan karar gereği tespit edilen eksiklikleri tamamlaması için lisanslı kuruluşa bildirimde bulunulduğu ancak lisanslı kuruluşun bu eksiklikleri henüz tamamlamadığı anlaşılmış olup bu bağlamda söz konusu İstanbul  (…) Mahallesi,71 ada, 1 sayılı parselde bulunan yapıya ilişkin olarak alınan “riskli yapı” kararının, idarece de kabul edildiği üzere bir kısım eksik incelemeye bağlı olarak alındığı, gelinen noktada dava konusu işlemin bu gerekçeyle hukuka aykırı olduğu sonucuna ulaşılmış ve işlemin iptaline karar verilmiş bu karar, davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde; “iptal davaları; idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan davalar” olarak tanımlanmış. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14. maddesinin 3. fıkrasının (f) bendinde; dava dilekçelerinin husumet yönünden inceleneceği, 15/1-c maddesinde ise; davanın hasım gösterilmeden veya yanlış hasım gösterilerek açılması durumunda dava dilekçesinin belirlenecek gerçek hasma tebliğ edileceği, aynı Kanunun 14. maddesinin 6. fıkrasında; yukarıda belirtilen usule aykırılığın ilk incelemeden sonra tespit edilmesi halinde davanın her aşamasında 15. madde hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiş, yine aynı Kanunun 49/1-c maddesinde ise; usul hükümlerine uyulmamış olunması, kararın bozulmasını gerektiren sebepler arasında sayılmıştır. 10 Eylül 2012 tarih ,28407 sayılı resmi gazetede yayınlanan 13/08/2012 tarihli 2012/3648 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına göre; Çevre ve Şehircilik Bakanlığının doğrudan merkeze bağlı taşra teşkilatı olarak Bursa, İstanbul ve İzmir illerinde birer adet Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü kurulması kararlaştırılmıştır. Dosyanın İncelenmesinden; İstanbul İli,  (…) Mahallesi, 71 ada, 1 sayılı parselde bulunan yapı hakkında 6306 sayılı Yasa uyarınca “riskli yapı” olduğuna dair alınmış bulunan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı İstanbul Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Müdürlüğünün 19/12/2013 tarih ve 19820 sayılı işleminin iptali için dava açıldığı, Mahkeme tarafından İstanbul Valiliği husumetiyle görülen davada işlemin iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda; dava konusu işlemi tesis etmediği ve işlemi yapan İstanbul Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Müdürlüğünü temsil etmediği anlaşılan İstanbul Valiliğinin davanın tarafı olmasına yasal olanak bulunmadığı, dikkate alındığında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 15. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendi uyarınca “İstanbul Valiliği” hasım mevkiinden çıkarılarak, davanın “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı” husumetiyle görülüp karar bağlanması gerekirken İstanbul Valiliği husumetiyle verilen temyize konu İdare Mahkemesi kararında usul hükümlerine uyarlık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle; İstanbul 3. İdare Mahkemesinin 26/02/2016 günlü, E: 2014/574, K: 2016/451 sayılı kararının BOZULMASINA, yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmediğinden yürütmeyi durdurma harcının istemi halinde davalıya iadesine, dosyanın Mahkemesine gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 28/02/2017 tarihinde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 14. Dairesi E: 2014/4349 K: 2016/546 T: 3.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/1763 K: 2017/124 T: 18.1.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/5087 K: 2016/972 T: 17.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/6813 K: 2017/1103 T: 28.2.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2016/9436 K: 2017/444 T: 1.2.2017 Taşınmaz üzerindeki yapının riskli yapı olmasından dolayı yıkılması nedeniyle arsa haline gelen taşınmaz hakkında, paydaşların en az üçte ikisince verilen yeniden bina yaptırılması kararına katılmayan davacıya ait arsa payının diğer paydaşlara satışına ilişkin işlemi tesis etmediği anlaşılan Çevre ve Şehircilik Bakanlığının davanın tarafı olmasına yasal olanak bulunmadığı İstemin Özeti: Şanlıurfa 1. İdare Mahkemesinin 07/04/2016 günlü, E: 2015/701, K: 2016/454 sayılı kararının; usul ve yasaya uygun olmadığı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince, dosyanın tekemmül ettiği görüldüğünden, yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü: Dava; Şanlıurfa İli,  (…) Mahallesi, 587 ada, 21 parsel sayılı yapının 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında riskli yapı olarak tespit edilerek yıkılması nedeniyle arsa haline gelen taşınmaz hakkında, paydaşların en az üçte ikisince verilen yeniden bina yaptırılması kararına katılmayan davacıya ait arsa payının diğer paydaşlara 11/08/2015 tarihinde saat 10: 00’da açık artırma ile satışına ilişkin Şanlıurfa Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetlerinden Sorumlu Şube Müdürlüğünün 10/07/2015 günlü, E.4348 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; adli yargıda verilen ihtiyati tedbir kararı tapuya işlenmemiş dahi olsa, anılan ihtiyati tedbir kararı karşısında taşınmaz üzerinde satışı engelleyici herhangi bir kısıtlama bulunmadığına yönelik tapudaki resmi kayıtlar hukuki geçerliliğini yitirdiğinden, üzerine ihtiyati tedbir kararı konulan parselde anlaşmaya katılmayan paydaşlara ait arsa paylarının diğer paydaşlara satışına yönelik dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmış ve işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar, davalı idareler vekillleri tarafından temyiz edilmiştir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde; “iptal davaları; idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan davalar” olarak tanımlanmış. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14. maddesinin 3. fıkrasının (f) bendinde; dava dilekçelerinin husumet yönünden inceleneceği, 15/1-c maddesinde ise; davanın hasım gösterilmeden veya yanlış hasım gösterilerek açılması durumunda dava dilekçesinin belirlenecek gerçek hasma tebliğ edileceği, aynı Kanunun 14. maddesinin 6. fıkrasında; yukarıda belirtilen usule aykırılığın ilk incelemeden sonra tespit edilmesi halinde davanın her aşamasında 15. madde hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiş, yine aynı Kanunun 49/1-c maddesinde ise; usul hükümlerine uyulmamış olunması, kararın bozulmasını gerektiren sebepler arasında sayılmıştır. Dosyanın İncelenmesinden; Şanlıurfa İli,  (…) Mahallesi, 587 ada, 21 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki yapının riskli yapı olmasından dolayı yıkılması nedeniyle arsa haline gelen taşınmaz hakkında, paydaşların en az üçte ikisince verilen yeniden bina yaptırılması kararına katılmayan davacıya ait arsa payının diğer paydaşlara 11/08/2015 tarihinde saat 10: 00’da açık artırma ile satışına ilişkin Şanlıurfa Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün işleminin iptali istemiyle açıldığı, Mahkeme tarafından Şanlırfa Valiliği yanında Çevre Ve Şehircilik Bakanlığı husumetiyle beraber görülen davada işlemin iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda; dava konusu işlemleri tesis etmediği anlaşılan Çevre ve Şehircilik Bakanlığının davanın tarafı olmasına yasal olanak bulunmadığı, dikkate alındığında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 15. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendi uyarınca “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı” hasım mevkiinden çıkarılarak, davanın “Şanlıurfa Valiliği” husumetiyle görülüp karar bağlanması gerekirken Çevre ve Şehircilik Bakanlığı husumetiyle verilen temyize konu İdare Mahkemesi kararında usul hükümlerine uyarlık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle; Şanlıurfa 1. İdare Mahkemesinin 07/04/2016 günlü, E: 2015/701, K: 2016/454 sayılı kararının BOZULMASINA, yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmediğinden yürütmeyi durdurma harcının istemi halinde davacıya iadesine, dosyanın Mahkemesine gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 01/02/2017 tarihinde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 14. Dairesi E: 2014/4349 K: 2016/546 T: 3.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/1763 K: 2017/124 T: 18.1.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/5087 K: 2016/972 T: 17.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/6813 K: 2017/1103 T: 28.2.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2016/9160 K: 2017/443 T: 1.2.2017 Taşınmaz üzerindeki yapının riskli yapı olmasından dolayı yıkılması nedeniyle arsa haline gelen taşınmaz hakkında, paydaşların en az üçte ikisince verilen yeniden bina yaptırılması kararına katılmayan davacıya ait arsa payının diğer paydaşlara satışına ilişkin işlemi tesis etmediği anlaşılan Çevre ve Şehircilik Bakanlığının davanın tarafı olmasına yasal olanak bulunmadığı İstemin Özeti: Şanlıurfa 1. İdare Mahkemesinin 31/03/2016 günlü, E: 2015/700, K: 2016/398 sayılı kararının; usul ve yasaya uygun olmadığı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince, işin gereği görüşüldü: Dava; Şanlıurfa İli,  (…) Mahallesi, 587 ada, 21 parsel sayılı yapının 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında riskli yapı olarak tespit edilerek yıkılması nedeniyle arsa haline gelen taşınmaz hakkında, paydaşların en az üçte ikisince verilen yeniden bina yaptırılması kararına katılmayan davacıya ait arsa payının da dahil olduğu arsa paylarının diğer paydaşlara 11/08/2015 tarihinde saat 10: 00’da açık artırma ile satışına ilişkin Şanlıurfa Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetlerinden Sorumlu Şube Müdürlüğünün 10/07/2015 günlü, E.4348 sayılı işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; adli yargıda verilen ihtiyati tedbir kararı tapuya işlenmemiş dahi olsa, anılan ihtiyati tedbir kararı karşısında taşınmaz üzerinde satışı engelleyici herhangi bir kısıtlama bulunmadığına yönelik tapudaki resmi kayıtlar hukuki geçerliliğini yitirdiğinden, üzerine ihtiyati tedbir kararı konulan parselde anlaşmaya katılmayan paydaşlara ait arsa paylarının diğer paydaşlara satışına yönelik dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar, davalı idareler tarafından temyiz edilmiştir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde; “iptal davaları; idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan davalar” olarak tanımlanmış. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14. maddesinin 3. fıkrasının (f) bendinde; dava dilekçelerinin husumet yönünden inceleneceği, 15/1-c maddesinde ise; davanın hasım gösterilmeden veya yanlış hasım gösterilerek açılması durumunda dava dilekçesinin belirlenecek gerçek hasma tebliğ edileceği, aynı Kanunun 14. maddesinin 6. fıkrasında; yukarıda belirtilen usule aykırılığın ilk incelemeden sonra tespit edilmesi halinde davanın her aşamasında 15. madde hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiş, yine aynı Kanunun 49/1-c maddesinde ise; usul hükümlerine uyulmamış olunması, kararın bozulmasını gerektiren sebepler arasında sayılmıştır. Dosyanın İncelenmesinden; Şanlıurfa İli,  (…) Mahallesi, 587 ada, 21 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki yapının riskli yapı olmasından dolayı yıkılması nedeniyle arsa haline gelen taşınmaz hakkında, paydaşların en az üçte ikisince verilen yeniden bina yaptırılması kararına katılmayan davacıya ait arsa payının diğer paydaşlara 11/08/2015 tarihinde saat 10: 00’da açık artırma ile satışına ilişkin Şanlıurfa Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açıldığı, Mahkeme tarafından Şanlırfa Valiliği yanında Çevre ve Şehircilik Bakanlığına da husumet yöneltilerek karar verildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda; dava konusu işlemi tesis etmediği anlaşılan Çevre ve Şehircilik Bakanlığının davanın tarafı olmasına yasal olanak bulunmadığı dikkate alındığında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 15. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendi uyarınca “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı” hasım mevkiinden çıkarılarak, davanın yalnızca “Şanlıurfa Valiliği” husumetiyle karara bağlanması gerekirken Çevre ve Şehircilik Bakanlığının da husumet mevkiine alınmak suretiyle verilen temyize konu İdare Mahkemesi kararında usul hükümlerine uyarlık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle; Şanlıurfa 1. İdare Mahkemesinin 31/03/2016 günlü, E: 2015/700, K: 2016/398 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın Mahkemesine gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 01/02/2017 tarihinde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 14. Dairesi E: 2015/5584 K: 2017/4413 T: 3.7.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/8427 K: 2018/92 T: 24.1.2018 Danıştay 14. Dairesi E: 2016/4996 K: 2017/1097 T: 28.2.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2016/8534 K: 2017/4519 T: 6.7.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2016/9024 K: 2017/442 T: 1.2.2017 Taşınmaz üzerindeki binanın Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce riskli yapı olarak tespit edildiği, riskli yapı tespit raporuna karşı yapılan itirazın reddedilmesi neticesinde riskli yapı tespit işlemini tesis etmediği anlaşılan Çevre ve Şehircilik Bakanlığının davanın tarafı olmasına yasal olanak bulunmadığı İstemin Özeti: Ankara 4. İdare Mahkemesinin 07/04/2016 günlü, E: 2015/103, K: 2016/1063 sayılı kararının; usul ve yasaya uygun olmadığı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince, dosyanın tekemmül ettiği görüldüğünden, yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü: Dava; Ankara İli,  (…) Mahallesi, 24251 ada, 1 parsel numaralı taşınmazda bulunan binanın riskli yapı tespitine yönelik 11/08/2014 tarih ve 6122 sayılı Ankara Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; dava konusu taşınmaz üzerindeki yapı hakkında mevzuata uygun bir şekilde elde edilen verilere göre riskli yapı kararı alındığı, böylece binanın teknik olarak incelemesinin yapılmış olduğu ve elde edilen verilere göre tespit raporu hazırlandığı, bu raporun, mevzuatın aradığı koşulları sağlar nitelikte olduğu, söz konusu yapının can ve mal kaybına yol açma riski taşıdığını kanıtlayacak yeterli bilgi ve değerlendirmeyi içerdiği sonuç ve kanaatine ulaşıldığından davaya konu işlemde hukuka aykırılık görülmediğinden davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacılar vekili tarafından temyiz edilmiştir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde; “iptal davaları; idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan davalar” olarak tanımlanmış. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14. maddesinin 3. fıkrasının (f) bendinde; dava dilekçelerinin husumet yönünden inceleneceği, 15/1-c maddesinde ise; davanın hasım gösterilmeden veya yanlış hasım gösterilerek açılması durumunda dava dilekçesinin belirlenecek gerçek hasma tebliğ edileceği, aynı Kanunun 14. maddesinin 6. fıkrasında; yukarıda belirtilen usule aykırılığın ilk incelemeden sonra tespit edilmesi halinde davanın her aşamasında 15. madde hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiş, yine aynı Kanunun 49/1-c maddesinde ise; usul hükümlerine uyulmamış olunması, kararın bozulmasını gerektiren sebepler arasında sayılmıştır. Dosyanın İncelenmesinden; Ankara İli,  (…) Mahallesi, 24251 ada, 1 parsel numaralı taşınmazda bulunan binanın 6306 sayılı Kanun uyarınca Ankara Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü 11/08/2014 tarih ve 6122 sayılı işlemiyle riskli yapı olarak tespit edilmesi işlemine karşı dava açıldığı, Mahkeme tarafından davanın Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yanında Ankara Valiliği husumetiyle beraber görülen davanın reddine karar verildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda; davanın Ankara Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün 11/08/2014 tarih ve 6122 sayılı işleminin iptali istemiyle açıldığı, dava konusu işlemleri tesis etmediği anlaşılan Çevre ve Şahircilik Bakanlığının davanın tarafı olmasına yasal olanak bulunmadığı, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 15. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendi uyarınca “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı” hasım mevkiinden çıkarılarak, davanın “Ankara Valiliği” husumetiyle görülüp karara bağlanması gerekirken Çevre ve Şehircilik Bakanlığı husumetiyle verilen temyize konu İdare Mahkemesi kararında usul hükümlerine uyarlık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle; Ankara 4. İdare Mahkemesinin 07/04/2016 günlü, E: 2015/103, K: 2016/1063 sayılı kararının BOZULMASINA, yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmediğinden yürütmeyi durdurma harcının istemi halinde davacılara iadesine ,dosyanın Mahkemesine gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 01/02/2017 tarihinde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 14. Dairesi E: 2014/7388 K: 2016/963 T: 17.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/2429 K: 2015/2530 T: 2.4.2015 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/5172 K: 2016/1058 T: 18.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/7782 K: 2017/5502 T: 25.10.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2016/8956 K: 2017/441 T: 1.2.2017 Taşınmaz üzerindeki binanın Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce riskli yapı olarak tespit edildiği, riskli yapı tespit raporuna karşı yapılan itirazın reddedilmesi neticesinde riskli yapı tespit işlemini tesis etmediği anlaşılan Çevre ve Şehircilik Bakanlığının davanın tarafı olmasına yasal olanak bulunmadığı İstemin Özeti: Samsun 2. İdare Mahkemesinin 31/05/2016 günlü, E: 2015/1530, K: 2016/761 sayılı kararının; usul ve yasaya uygun olmadığı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince, dosyanın tekemmül ettiği görüldüğünden, yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü: Dava; Samsun İli,  (…) Mahallesi, 303 ada, 6 parselde yer alan, davacının hissedarı olduğu taşınmazın riskli yapı olarak tespitine ilişkin Samsun Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün 18.06.2015 günlü, 79318 sayılı raporu ile bu rapora yapılan itirazın, reddine ilişkin 30.09.2015 günlü, 502.03 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; riskli yapı tespitinin, yapı malikleri veya kanuni temsilcileri tarafından yaptırılabileceği gibi re’sen Bakanlık tarafından da yaptırılabileceği, dolayısıyla davacıların riskli yapı tespit talebinde bulunmamış olması iddiasının, uyuşmazlığa konu taşınmazın riskli yapı olarak tespit edilmesine ilişkin 18.06.2015 tarih ve 79318 sayılı raporu ve bu rapora yapılan itirazın reddine dair 30.09.2015 tarih ve 502.03 sayılı işlemi sakatlamayacağı sonucuna varıldığı, dava konusu işlemlerde mevzuata aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar, davacılar vekili tarafından temyiz edilmiştir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde; “iptal davaları; idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan davalar” olarak tanımlanmış. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14. maddesinin 3. fıkrasının (f) bendinde; dava dilekçelerinin husumet yönünden inceleneceği, 15/1-c maddesinde ise; davanın hasım gösterilmeden veya yanlış hasım gösterilerek açılması durumunda dava dilekçesinin belirlenecek gerçek hasma tebliğ edileceği, aynı Kanunun 14. maddesinin 6. fıkrasında; yukarıda belirtilen usule aykırılığın ilk incelemeden sonra tespit edilmesi halinde davanın her aşamasında 15. madde hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiş, yine aynı Kanunun 49/1-c maddesinde ise; usul hükümlerine uyulmamış olunması, kararın bozulmasını gerektiren sebepler arasında sayılmıştır. Dosyanın İncelenmesinden; Samsun İli,  (…) Mahallesi, 303 ada, 6 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki binanın 6306 sayılı Kanun uyarınca Samsun Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce riskli yapı olarak tespit edildiği, riskli yapı tespit raporuna karşı yapılan itirazın reddedilmesi neticesinde riskli yapı tespit işlemine ve davamında itirazın reddine dair il müdürlüğü işlemine karşı dava açıldığı, Mahkeme tarafından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı husumetiyle görülen davanın reddine karar verildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda; dava konusu işlemleri tesis etmediği anlaşılan Çevre ve Şehircilik Bakanlığının davanın tarafı olmasına yasal olanak bulunmadığı, dikkate alındığında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 15. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendi uyarınca “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı” hasım mevkiinden çıkarılarak, davanın “Samsun Valiliği” husumetiyle görülüp karara bağlanması gerekirken Çevre ve Şehircilik Bakanlığı husumetiyle verilen temyize konu İdare Mahkemesi kararında usul hükümlerine uyarlık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle; Samsun 2. İdare Mahkemesinin 31/05/2016 günlü, E: 2015/1530, K: 2016/761 sayılı kararının BOZULMASINA, yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmediğinden yürütmeyi durdurma harcının istemi halinde davacılara iadesine, dosyanın Mahkemesine gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 01/02/2017 tarihinde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 14. Dairesi E: 2014/7123 K: 2015/2960 T: 15.4.2015 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/1771 K: 2016/802 T: 10.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/5170 K: 2016/975 T: 17.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/7502 K: 2016/650 T: 4.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2016/8884 K: 2017/4517 T: 6.7.2017 İlçe ve büyükşehir belediyesi meclis üyeleri olan davacıların riskli alan sınırları içerisinde davacılara ait taşınmaz bulunmadığı dikkate alındığında, davacılar ile mülkiyet bağı veya hukuki ilgisi bulunmadığı açık olan taşınmazların riskli alan olarak ilan edilmesinin, davacıların meşru, kişisel ve güncel menfaatini etkilemediği, dolayısıyla belediye meclis üyelerinin riskli alan ilan edilmesine ilişkin Bakanlar Kurulu Kararının iptalini istemekte, meşru, kişisel ve güncel menfaat ilişkisinin bulunmadığı Davanın Özeti: 28/06/2016 günlü, 29756 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, İstanbul İli, Beyoğlu İlçesi,  (…),  (…), A3, A4, A5 ve A6 Mahalleleri sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanların, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanın Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 2. ve ek 1. maddelerine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin 13/06/2016 tarih ve 2016/8949 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptali istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince, 2577 sayılı Kanunun 14/6. maddesi uyarınca dosya incelenerek işin gereği görüşüldü: Dava, 28/06/2016 günlü, 29756 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, İstanbul İli, Beyoğlu İlçesi,  (…),  (…), A3, A4, A5 ve A6 Mahalleleri sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 2. ve ek 1. maddelerine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin 13/06/2016 tarih ve 2016/8949 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptali istemiyle açılmıştır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesinin (a) fıkrasında, idari davaların idari işlemler hakkında yetki, sebep, şekil, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayımenfaatleri ihlal edilenler tarafından açılacağıbelirtildikten sonra ilk inceleme konularının belirlendiği 14. maddenin 3/c bendinde dilekçenin ehliyet yönünden inceleneceği, 15. maddenin 1/b bendinde ise bu hususta kanuna aykırılık görülmesi halinde davanın reddedileceği hükme bağlanmıştır. İdari işlemlerin hukuka uygunluğunun yargı yoluyla denetimini amaçlayan iptal davasının görüşülebilmesinin ön koşullardan birisi olan “dava açma ehliyeti”, her idari işleme karşı herkes tarafından iptal davası açılmasının idare ile işlemlerinde istikrarsızlığa neden olmaması ve idarenin işleyişinin bu yüzden olumsuz etkilenmemesi için, dava konusu edilecek işlem ile dava açacak kişi arasında belli ölçütler içinde menfaat ilişkisinin varlığını ifade etmektedir. Her olay ve davada, idari işlem ile dava açacak kişi arasında öngörülen subjektif ehliyet koşulu olarak menfaat ihlalinin kişisel, meşru ve güncel bir menfaat olması ölçütleri ekseninde yargı mercilerince değerlendirilerek takdir edilecektir. Dosyanın incelenmesinden; İstanbul İli, Beyoğlu İlçesi,  (…),  (…), A3, A4, A5 ve A6 Mahalleleri sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın riskli alan ilan edilmesine ilişkin 13/06/2016 tarih ve 2016/8949 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının alındığı, Beyoğlu İlçesi ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Meclis üyeleri olan davacılar tarafından Belediye Meclis Üyesi sıfatıyla, bu işlemin mülkiyet haklarını ihlal ettiği ve 6306 sayılı Kanun ve Uygulama Yönetmeliğine uygun tespitler yapılmadığı ileri sürülerek iptali istemiyle bu davanın açıldığı, ancak davacıların dava konusu alanda taşınmazlarının bulunmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda; dava konusu riskli alan sınırları içerisinde davacılara ait taşınmaz bulunmadığı dikkate alındığında, davacılar ile mülkiyet bağı veya hukuki ilgisi bulunmadığı açık olan taşınmazların riskli alan olarak ilan edilmesinin, davacıların meşru, kişisel ve güncel menfaatini etkilemediği, dolayısıyla belediye meclis üyelerinin riskli alan ilan edilmesine ilişkin Bakanlar Kurulu Kararının iptalini istemekte, meşru, kişisel ve güncel menfaat ilişkisinin bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Açıklanan nedenlerle, davanın ehliyet yönünden reddine, yargılama giderlerinin davacılar üzerinde bırakılmasına, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen 1.800,00-TL vekalet ücretinin davacılardan alınarak davalı idarelere verilmesine, kullanılmayan yürütmenin durdurulması harcı ile artan posta giderinin isteği halinde davacılara iadesine, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20/A-2-(g) maddesi uyarınca, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisindeDanıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yoluaçık olmak üzere, 06/07/2017tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 14. Dairesi E: 2014/470 K: 2016/978 T: 17.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2014/11276 K: 2015/3850 T: 13.5.2015 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/5082 K: 2016/977 T: 17.2.2016 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/6243 K: 2018/91 T: 24.1.2018 Danıştay 14. Dairesi E: 2016/8728 K: 2017/178 T: 18.1.2017 2014 yılı Kira Yardımı Kılavuzu hükümlerinden yararlanabilmek için 2015 yılı Kira Yardımı Kılavuzu yürürlüğe girene kadar (20.01.2015) geçerli bir müracaatın yapılmış olması gerekmekte olup müracaatın kabul edilmemesi veya reddi halinde ise yine dava açma süresi (30 gün) içinde dava açılması gerektiği. İstemin Özeti: İstanbul 13. İdare Mahkemesinin 30/06/2016 günlü, E: 2015/1163, K: 2016/1393 sayılı kararının; usul ve yasaya uygun olmadığı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince, dosyanın tekemmül ettiği görüldüğünden, yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü: Dava; İstanbul İli,  (…) Mahallesi, 128 pafta, 8990 ada, 40 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki yapının 6306 sayılı Kanun kapsamında riskli yapı kararı sonrası tahliyesi ve yıkımı nedeniyle 6 ayrı bağımsız bölüm için kira yardımı yapılması talebinin reddine ilişkin 08.09.2015 günlü, 24453 sayılı İstanbul Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün işlemi ile 09.10.2015 günlü, E.25975 sayılı Kartal Belediye Başkanlığı Deprem Dönüşüm ve Yapı Kontrol Müdürlüğü işleminin iptali ve 18 aylık kira yardımı toplamı olan 65.700,00 TL’nin yasal faiziyle birlikte ödenmesi istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; davacının riskli yapı olarak tespit edilen taşınmazı anlaşarak tahliye etmesinde etkisi bulunan ve ikamet sınırlaması içermeyen 2014 yılı Kılavuz hükümlerine göre değil de bilahare (tahliye ve yıkım işlemlerinden sonra) yürürlüğe giren ve ikamet sınırlaması getiren 2015 yılı Kılavuz hükümlerine göre tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline, davacının talebi ile bağlı kalınarak toplam 65.700,00 TL kira yardımı bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı idarelerce davacıya ödenmesine karar verilmiş, bu karar, davalı idareler tarafından temyiz edilmiştir. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün 08.09.2015 tarih, E.24453 sayılı işlemi açısından; 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun “Tahliye ve yıktırma” başlıklı 5. maddesinin 1. fıkrasında, “Riskli yapıların yıktırılmasında ve bunların bulunduğu alanlar ile riskli alanlar ve rezerv yapı alanlarındaki uygulamalarda, öncelikli olarak malikler ile anlaşma yoluna gidilmesi esastır. Anlaşma ile tahliye edilen yapıların maliklerine veya malik olmasalar bile kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olarak bu yapılarda ikamet edenlere veya bu yapılarda işyeri bulunanlara geçici konut veya işyeri tahsisi ya da kira yardımı yapılabilir.” hükmü öngörülmüştür. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 7. maddesinde; dava açma süresinin özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde idare mahkemelerinde altmış gün olduğu, bu sürelerin, idari uyuşmazlıklarda, yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden başlayacağı, aynı Kanunun 8.maddesinde ise sürelerle ilgili genel esaslar başlığı altında sürelerin, tebliğ, yayın veya ilan tarihini izleyen günden itibaren işlemeye başlayacağı hükme bağlanmıştır. 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 6. maddesinin 9. fıkrasında ise, “bu Kanun uyarınca tesis edilen idari işlemlere karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde 6/1/1982 tarih ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usul Kanunu uyarınca dava açılabilir.” hükmüne yer verilmiştir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14. maddesinin 3. fıkrasının (f) bendinde; dava dilekçelerinin husumet yönünden inceleneceği, 15/1-c maddesinde ise; davanın hasım gösterilmeden veya yanlış hasım gösterilerek açılması durumunda dava dilekçesinin belirlenecek gerçek hasma tebliğ edileceği, aynı Kanunun 14. maddesinin 6. fıkrasında; yukarıda belirtilen usule aykırılığın ilk incelemeden sonra tespit edilmesi halinde davanın her aşamasında 15. madde hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiş, yine aynı Kanunun 49/1-c maddesinde ise; usul hükümlerine uyulmamış olunması, kararın bozulmasını gerektiren sebepler arasında sayılmıştır. Dosyanın incelenmesinden; davacının 6306 sayılı Kanun kapsamında kira yardımından yararlanabilmek için 2014 yılı içerisinde idareye müracaat ettiğine dair herhangi bir belgenin dosyada bulunmadığı, 01.09.2015 tarihli dilekçeyle 2014 yılı Kira Yardımı Kılavuzundan yararlanabilmek için yapılan müracaatın İstanbul Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce reddedildiği, dava dilekçesinde iptali istenilen dava konusu işlemin 09.09.2015 tarihinde tebellüğ edildiğinin beyan edildiği ve davanın ise 03.11.2015 tarihinde açıldığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, davacıya 09.09.2015 tarihinde tebliğ edilen dava konusu işleme karşı bu tarihten itibaren otuz gün içinde dava açılması gerekirken, bu süre dolduktan sonra 03.11.2015 tarihinde açılan davada süre aşımı bulunduğundan, davanın süre aşımı nedeniyle reddi gerekirken, işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir. Öte yandan; davanın İstanbul Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açıldığı dikkate alındığında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 15. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendi uyarınca “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı” hasım mevkiinden çıkarılarak, “İstanbul Valiliği” husumetiyle görülüp karara bağlanması gerekirken Çevre ve Şehircilik Bakanlığı husumetiyle karar verilmesi nedeniyle kararda bu yönden de usule uyarlık bulunmamaktadır. Kartal Belediye Başkanlığı Deprem Dönüşüm ve Yapı Kontrol Müdürlüğünün 09.10.2015 günlü, E.25975 sayılı işlemine gelince; 20.01.2015 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanan 2015 yılı Kira Yardımı Uygulamaları Kılavuzunun 1.maddesinde “Bu kılavuzun amacı; 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 5.maddesi ve Uygulama Yönetmeliğinin 16.maddesi hükümlerince riskli olarak tespit edilen yapılardaki hak sahiplerine Belediye Başkanlıklarınca yapılacak olan kira yardımları ile ilgili olarak başvurunun alınmasını, incelenmesini ve ödeme yapılıncaya kadar olan süreci tanımlamaktadır.” hükmünü içermektedir. Aynı Kılavuzun 5.1 maddesinde “6306 sayılı Kanun kapsamında riskli yapı maliklerine her yıl alınacak Bakan Olur’una göre sadece ikamet ettikleri bir bağımsız bölüm için 18 ay kira yardımı yapılacaktır.” kuralına, 5.2.maddesinde ise “Kira yardımı ödemelerinde riskli yapıda ikamet şartı aranmakta olup, malik kiracı ve sınırlı ayni hak sahiplerinden sadece bu şartı sağlayanlara ödeme yapılacaktır.” hükmüne yer verilmiştir. Dosyanın incelenmesinden; davacının 6306 sayılı Kanun kapsamında 2014 yılı Kira Yardımı Kılavuzu hükümlerinden yararlanabilmek için 2014 yılı içerisinde idareye müracaat ettiğine dair herhangi bir belgenin dosyada bulunmadığı, 01.09.2015 tarihli dilekçeyle 2014 yılı kira Yardımı Kılavuzundan yararlanabilmek için müracaatının olduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda, 2014 yılı Kira Yardımı Kılavuzu hükümlerinden yararlanabilmek için 2015 yılı Kira Yardımı Kılavuzu yürürlüğe girene kadar (20.01.2015) geçerli bir müracaatın yapılmış olması gerekmekte olup müracaatın kabul edilmemesi veya reddi halinde ise yine dava açma süresi içinde dava açılması gerektiğinden, 2015 yılı Kira Yardımı Kılavuzu yürürlüğe girdikten sonra yapılan müracaatlara ilişkin olarak yürürlükteki Kılavuz hükümlerinin uygulanmasının hukuk güvenliği gereği olduğundan, davalı idare işleminde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararının bu kısmında da hukuki isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle; İstanbul 13. İdare Mahkemesinin 30/06/2016 günlü, E: 2015/1163, K: 2016/1393 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın Mahkemesine gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 18/01/2017 tarihinde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 14. Dairesi E: 2014/8306 K: 2015/5 T: 14.1.2015 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/2547 K: 2017/4421 T: 3.7.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/5387 K: 2017/4477 T: 4.7.2017 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/8136 K: 2017/3582 T: 30.5.2017 Danıştay İDDK E: 2019/496 K: 2021/977 T: 20.5.2021 Riskli yapı olduğu tespit edilen ve yıktırılmasına karar verilen yapının maliklerine kira yardımı yapılabilmesi için söz konusu yapıda ikamet etme şartı getiren 2015 yılına ait Kira Yardımı Uygulamaları Kılavuzunun 5.1 maddesinde hukuka aykırılık bulunmadığı, İSTEMİN KONUSU: Danıştay Ondördüncü Dairesinin 17/10/2018 tarih ve E: 2017/4395, K: 2018/6170 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. YARGILAMA SÜRECİ: Dava konusu istem: İstanbul İli, Fatih İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan 2014 yılında riskli olduğu tespit edilen yapıdan dolayı 3 bağımsız bölümü için kira yardımı alabilmek amacıyla 18/02/2015 tarihinde Fatih Belediye Başkanlığına müracaat eden davacıya 2015 yılı Kira Yardım Uygulamaları Kılavuzuna göre sadece ikamet edilen 1 (bir) bağımsız bölüm için kira yardımı yapılması üzerine davacı tarafından, 2014 yılı Kira Yardım Uygulamaları Kılavuzu uygulanmak suretiyle 3 (üç) bağımsız bölümü için de kira yardımı yapılması yolundaki 04/11/2015 günlü başvurunun reddine ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işlemi ile bu işlemin dayanağı olan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanan 2015 Yılı Kira Yardımı Uygulamaları Kılavuzunun 5. maddesinin 1.fıkrasının iptali ile 2 bağımsız bölüm için yoksun kalındığı iddia edilen 28.150,00-TL kira yardımının dava tarihinden itibaren işleyen 3.853,32-TL tutarındaki yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir. Daire kararının özeti: Danıştay Ondördüncü Dairesinin 17/10/2018 tarih ve E: 2017/4395, K: 2018/6170 sayılı kararıyla; 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ile öngörülen teknik ve hukuki süreç sonunda, riskli olduğu tespit edilen yapıların yıkımı ve tahliyesi konusunda anlaşmaya varan yapı maliklerine, malik olmasalar bile kiracı veya sınırlı ayni hak sahiplerine geçici konut veya işyeri tahsisi ya da kira yardımından yararlanma imkanı getirildiği, ancak bu yardımlardan yararlanabilmek için belirtilen kişilerin yıkılmadan önce yapılarda fiilen ikamet etmeleri ve sadece bir bağımsız bölüm için müracaat etmeleri gerektiğinin görüldüğü, Bu durumda; riskli yapı olduğu tespit edilen ve yıktırılmasına karar verilen yapının maliklerine kira yardımı yapılabilmesi için söz konusu yapıda ikamet etme şartı getiren 2015 yılına ait Kira Yardımı Uygulamaları Kılavuzunun 5.1 maddesinde hukuka aykırılık bulunmadığı, Diğer taraftan, dayanağı Kılavuz maddelerinin hukuka uygun bulunması nedeniyle davacının kira yardımı isteminin sadece ikamet ettiği bağımsız bölüm için kabul edilerek ikamet etmediği anlaşılan diğer 2 (iki) bağımsız bölüm için kira yardımı verilmemesine ilişkin Fatih Belediye Başkanlığı işleminde ve bu işleme karşı yapılan itirazın Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Müdürlüğünce reddine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gibi, davacının yoksun kaldığını ileri sürdüğü 28.150,00-TL kira yardımının dava tarihinden itibaren işleyen 3.853,32-TL tutarındaki yasal faiziyle ödenmesine ilişkin talebin de hukuki dayanağı bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davacı tarafından, İstanbul İli, Fatih İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan 2014 yılında riskli olduğu tespit edilen yapıdan dolayı 3 bağımsız bölümü için kira yardımı alabilmek amacıyla 18/02/2015 tarihinde Fatih Belediye Başkanlığına müracaat edildiği, 2015 yılı Kira Yardım Uygulamaları Kılavuzuna göre sadece ikamet edilen 1 (bir) bağımsız bölüm için kira yardımı yapıldığı, 2014 yılında yapısı riskli olarak ilan edildiği için 2015 yılında müracaat etmiş olsa da, kazanılmış hakkı bulunduğu, 2014 yılı Kira Yardım Uygulamaları Kılavuzu uygulanmak suretiyle 3 (üç) bağımsız bölümü için de kira yardımı yapılması gerektiği ileri sürülmektedir. KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davalı idarelerden Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından, kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır. Diğer davalı, Fatih Belediye Başkanlığı tarafından savunma verilmemiştir. DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … DÜŞÜNCESİ: 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un dava konusu düzenlemenin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan “Tahliye ve yıktırma” başlıklı 5. maddesinin 1. fıkrasında, “Riskli yapıların yıktırılmasında ve bunların bulunduğu alanlar ile riskli alanlar ve rezerv yapı alanlarındaki uygulamalarda, öncelikli olarak malikler ile anlaşma yoluna gidilmesi esastır. Anlaşma ile tahliye edilen yapıların maliklerine veya malik olmasalar bile kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olarak bu yapılarda ikamet edenlere veya bu yapılarda işyeri bulunanlara geçici konut veya işyeri tahsisi ya da kira yardımı yapılabilir.” hükmü yer almıştır. 6306 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin “Kira yardımı ve diğer yardımlar” başlıklı 16.maddesinde ise, anlaşma ile tahliye edilen uygulama alanındaki yapıların maliklerine tahliye tarihinden itibaren Bakanlıkça kararlaştırılacak aylık kira yardımı yapılabileceği kuralına yer verilmiştir. Yukarıda yer verilen Yasa ve Yönetmelik maddelerinde, riskli yapıları anlaşma yoluyla tahliye eden maliklere yapılacak kira yardımına yönelik olarak herhangi bir ikamet şartı öngörülmediği, ikamet şartının sadece kiracı ve ayni hak sahipleri için arandığı açıktır. Öte yandan, 10/12/2018 günlü, 30621 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren 7153 sayılı Çevre Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 22. maddesi ile 6306 sayılı Kanun’un 5. maddesinin 1. fıkrası değiştirilerek, “Anlaşma ile tahliye edilen yapıların maliklerine, kiracılarına ve yapıda ikamet etmek şartıyla sınırlı ayni hak sahiplerine geçici konut veya işyeri tahsisi ya da kira yardımı yapılabilir.” hükmü öngörülmüş, kira yardımı yapılabilmesi için gereken ikamet şartı sadece sınırlı ayni hak sahiplerine yönelik olacak şekilde yeniden düzenlenmiştir. Bu itibarla, 6306 sayılı Yasa uyarınca yapılacak uygulamalarda riskli yapıyı anlaşma sonucunda tahliye eden maliklerin kira yardımından yararlanabilmesi için ikamet şartı getiren dava konusu Kira Yardımı Uygulamaları Kılavuzu ile anılan kılavuza dayanılarak tesis edilen dava konusu işlemlerde, dayanağı üst hukuk normlarına uyarlık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulü ile Daire kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü: HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan; “a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması, b) Hukuka aykırı karar verilmesi, c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması” sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür. Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; Davacının temyiz isteminin reddine, Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Danıştay Ondördüncü Dairesinin 17/10/2018 tarih ve E: 2017/4395, K: 2018/6170 sayılı kararının ONANMASINA, Kesin olarak, 20/05/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay İDDK E: 2014/5546 K: 2016/3060 T: 22.11.2016 Danıştay İDDK E: 2015/433 K: 2015/638 T: 4.3.2015 Danıştay İDDK E: 2016/3315 K: 2017/5 T: 16.1.2017 Danıştay İDDK E: 2017/2328 K: 2017/3559 T: 9.11.2017 Danıştay İDDK E: 2017/2896 K: 2017/3761 T: 16.11.2017 Ekoloji Derneğinin kuruluş amacı dikkate alındığında, dava konusu 6306 sayılı Kanuna dayanılarak alınan riskli alan ilan edilmesine ilişkin Bakanlar Kurulu Kararından dolayı meşru, kişisel ve güncel menfaatinin ihlal edilmediği, bu nedenlerle davacının subjektif dava açma ehliyetinin bulunmadığı İstemin Özeti: Danıştay Ondördüncü Dairesinin 04/04/2017 günlü, E: 2016/11479; K: 2017/2029 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması, davacı tarafından istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca dosya incelendi, gereği görüşüldü: Dava, Diyarbakır İli,  (…) İlçesi sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 2. maddesine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin 22/10/2012 günlü, 2012/3900 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptali istemiyle açılmıştır. Danıştay Ondördüncü Dairesinin 04/04/2017 günlü, E: 2016/11479; K: 2017/2029 sayılı kararıyla; Anayasanın Hak Arama Özgürlüğünü düzenleyen 36. maddesi uyarınca, dernekler, sendikalar ve meslek kuruluşları gibi sivil toplum örgütlerinin, kuruluş amaçları doğrultusunda, çevre, tarihi ve kültürel değerlerin korunması, imar uygulamaları gibi kamu yararını yakından ilgilendiren konularda, idari yargı mercileri önünde iptal davası açabilecekleri ve hukuki menfaatleri somut, güncel ve meşru olmak kaydıyla bu tür sivil toplum kuruluşlarının kendi kuruluş amaçları çerçevesindeiptal davası açmasında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu uyarınca özel (sübjektif) ehliyet sahibi oldukları anlaşılmakla birlikte davacı Ekoloji Derneğinin amacının, çalışma konularının ve faaliyet alanının düzenlendiği Dernek Tüzüğünün 2. maddesinde; “Derneğin, genelde Türkiye, özelde Diyarbakır’da tarihsel ve sosyal birlikteliğin sağlanması, ekosistemin korunması, doğa ve insan ilişkisinin bütünlük içerisinde olması ve toplumun bu konuda bilinçlenmesi amacı ile kurulmuştur.” düzenlenmesine yer verildiği, bu durumda; davacı Derneğin kuruluş amacı dikkate alındığında, dava konusu 6306 sayılı Kanuna dayanılarak alınan riskli alan ilan edilmesine ilişkin Bakanlar Kurulu Kararından dolayı meşru, kişisel ve güncel menfaatinin ihlal edilmediği, bu nedenlerle davacının subjektif dava açma ehliyetinin bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmiştir. Davacı, anılan kararı temyiz etmekte ve bozulmasını istemektedir. Temyiz edilen kararla ilgili dosyanın incelenmesinden; Danıştay Ondördüncü Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, davacının temyiz isteminin reddine, Danıştay Ondördüncü Dairesinin 04/04/2017 günlü, E: 2016/11479; K: 2017/2029 sayılı kararının ONANMASINA, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’na 6545 sayılı Kanunun 27. maddesiyle eklenen geçici 8. madde uyarınca, kesin olarak, 16/11/2017 gününde oyçokluğu ile karar verildi. KARŞIOY X- Dava, Diyarbakır İli,  (…) İlçesi sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 2. maddesine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin 22/10/2012 günlü, 2012/3900 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptali istemiyle açılmıştır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2.maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde; iptal davaları, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan davalar olarak tanımlanmıştır. Anayasa’nın 125. maddesinde belirtildiği üzere, idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu açıktır. Hukuk devletinde, idarenin hukuka uygunluğunun sağlanmasında en etkin araçlardan biri iptal davalarıdır. İptal davalarındaki subjektif ehliyet koşulu doğrudan doğruya hukuk devletinin yapılandırılması ve sürdürülmesine ilişkin bir sorun olup, bu koşulun idari işlemlerin iptal davası yoluyla denetlenmesini etkilemeyecek şekilde anlaşılması gerekmektedir. Özellikle çevre, tarih ve kültürel değerlerin korunması, imar uygulamaları gibi kamu yararını ilgilendiren konularda dava açma ehliyetinin geniş yorumlanması çevreyi geliştirmeyi, çevre sağlığını korumayı ve çevre kirliliğini önlemeyi Devlete bir ödev olarak veren, ayrıca herkesin sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahip olduğunu belirten Anayasa’nın 56. maddesinin zorunlu bir sonucudur. Öte yandan, dernekler, üyelerinin ve temsil ettikleri kişilerin ortak çıkarlarını korumak ve dayanışmalarını sağlamak üzere kurulan özel hukuk tüzel kişileri olup, amaçları ve faaliyet alanları kendilerince hazırlanan tüzüklerle belirlenmektedir. Derneklerin, doğrudan dernek tüzel kişiliğinin hak ve çıkarlarını ilgilendiren konularda iptal davası açabilecekleri açıktır. Davacı Ekoloji Derneği tüzüğünün amacı ve faaliyet alanlarını düzenleyen 2. maddesinde derneğin Diyarbakır’da tarihsel ve sosyal birlikteliğin sağlanması, ekosistemin korunması, doğa ve insan ilişkisinin bütünlük içerisinde olması ve toplumun bu konuda bilinçlenmesi amacı ile kurulduğu belirtilmiş; hukuka, kamu düzenine ve kamu yararına aykırı işlem, eylem ve düzenlemeleri yargı yoluna taşımak, faaliyet konusuyla ilgili dava açmak ve açılmış davalara katılmak derneğin çalışma konuları arasında sayılmıştır. Dosyanın incelenmesinden, yukarıda kuruluş amacı ve niteliği belirtilen davacı dernek tarafından, bu amacına bağlı olarak dava konusu bölgede kentsel sit alanı bulunduğu ve koruma altında olan bu bölgeyi de içine alacak şekilde riskli alan ilan edilmesine yönelik Bakanlar Kurulu kararında kamu yararı bulunmadığı iddiasıyla bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır. Bu durumda anayasal koruma altında olan tarihi ve kültürel değerler bakımından, hem dava dilekçesindeki iddiaların niteliği, hem de dava konusu Bakanlar Kurulu kararının davacı derneğin tüzüğünde belirttiği faaliyet alanı ve amaçlarını doğrudan etkileyen nitelikte bir işlem olması göz önünde bulundurulduğunda, davacı derneğin riskli alan ilan edilmesine ilişkin Bakanlar Kurulu kararına karşı dava açmakta güncel ve meşru bir menfaat bağının bulunduğu sonucuna varılmaktadır. Açıklanan nedenlerle, davanın ehliyet yönünden reddine ilişkin Daire kararının bozulması ve uyuşmazlığın esasının incelenmesi amacıyla dosyanın Daireye gönderilmesi gerektiği oyuyla, çoğunluk kararına katılmıyoruz. Benzer İçtihatlar: Danıştay İDDK E: 2013/4306 K: 2015/2173 T: 1.6.2015 Danıştay İDDK E: 2014/5546 K: 2016/3060 T: 22.11.2016 Danıştay İDDK E: 2016/3315 K: 2017/5 T: 16.1.2017 Danıştay İDDK E: 2017/2293 K: 2017/3424 T: 2.11.2017 Danıştay İDDK E: 2017/2328 K: 2017/3559 T: 9.11.2017 Riskli alanda bulunan taşınmaz malikleri ile ön görüşmelerin yapıldığı, hak sahipleri ile ilgili düzenlenen herhangi başkaca bir sözleşme ve tutanak bulunmadığı, kentsel tasarım projesi kapsamında hazırlanan imar planlarının onaylanmadığı, riskli alana yönelik henüz onaylanmış proje ve imar planlarının dahi bulunmadığı, bu nedenle hak sahipleri ile ön görüşme yapılmasından öte ilgili idarelerce yürütülmesi gereken hiç bir işlemin tamamlanmadığının anlaşıldığı, bu durumda dava konusu taşınmazın acele kamulaştırılmasına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararında hukuka uyarlık bulunmadığı İstemin Özeti: Danıştay Altıncı Dairesi’nin 11/04/2017 günlü, E: 2015/11549, K: 2017/2462 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması, davalı idareler tarafından istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca dosya incelendi, gereği görüşüldü: Dava; Adana İli, Ceyhan İlçesi,  (…) Mahallesi, 503 ada, 22 parsel sayılı davacı şirkete ait taşınmazın, kentsel dönüşüm ve gelişim çalışmaları kapsamında Ceyhan Belediyesi tarafından 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 27. maddesine göre acele kamulaştırılmasına ilişkin 19/11/2015 günlü, 29537 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 19/10/2015 günlü, 8223 sayılı Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle açılmıştır. Danıştay Altıncı Dairesi’nin 11/04/2017 günlü, E: 2015/11549, K: 2017/2462 sayılı kararıyla; Dairelerinin 22/03/2016 ve 12/01/2017 günlü, sayılı ara kararlarına cevaben davalı idarelerden Ceyhan Belediye Başkanlığı tarafından gönderilen 15/04/2016 ve 20/03/2017 günlü yazılarda özetle; riskli alanda bulunan taşınmaz malikleri ile ön görüşmelerin yapıldığı, hak sahipleri ile ilgili düzenlenen herhangi başkaca bir sözleşme ve tutanak bulunmadığı, kentsel tasarım projesi kapsamında hazırlanan imar planlarının onaylanmadığı, halen öneri aşamasında bulunduğu, ancak 6306 sayılı Kanun kapsamında yürütülen uygulamaların aciliyeti sebebiyle acele kamulaştırma kararı alındığının belirtildiği, cevaplardan da anlaşılacağı üzere, riskli alana yönelik henüz onaylanmış proje ve imar planlarının dahi bulunmadığı, bu nedenle hak sahipleri ile öngörüşme yapılmasından öte ilgili idarelerce yürütülmesi gereken hiç bir işlemin tamamlanmadığının anlaşıldığı, bu durumda dava konusu taşınmazın acele kamulaştırılmasına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararında hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir. Davalı idareler, anılan kararı temyiz etmekte ve bozulmasını istemektedir. Temyiz edilen kararla ilgili dosyanın incelenmesinden; Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, davalı idarelerin temyiz istemlerinin reddine, Danıştay Altıncı Dairesi’nin 11/04/2017 günlü, E: 2015/11549, K: 2017/2462 sayılı kararının ONANMASINA, kesin olarak, 09/11/2017gününde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay İDDK E: 2014/5546 K: 2016/3060 T: 22.11.2016 Danıştay 6. Dairesi E: 2016/4016 K: 2017/8357 T: 26.10.2017 Danıştay 6. Dairesi E: 2016/5030 K: 2017/1275 T: 27.2.2017 Danıştay 6. Dairesi E: 2016/9529 K: 2017/2954 T: 26.4.2017 Danıştay İDDK E: 2017/2293 K: 2017/3424 T: 2.11.2017 İçeriği itibarıyla muhataplara tebliği zorunlu olan riskli alan ilan edilmesine ilişkin Bakanlar Kurulu kararlarının, yazılı bildirim veya öğrenme üzerine yasal dava açma süresi içinde dava konusu edilebileceği açıktır. İstemin Özeti: Danıştay Ondördüncü Dairesi’nin 17/05/2017 günlü, E: 2016/11361, K: 2017/3348 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması, davacılar tarafından istenilmektedir. Savunmaların Özeti: Danıştay Ondördüncü Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Temyiz isteminin kabulü ile Daire kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, dosyanın tekemmül ettiği anlaşıldığından yürütmenin durdurulması istemi görüşülmeyerek dosya incelendi, gereği görüşüldü: Dava; 26/01/2013 günlü, 28540 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, İstanbul İli, Gaziosmanpaşa İlçesi sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 2. maddesine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin 24/12/2012 günlü, 2012/4099 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptali istemiyle açılmıştır. Danıştay Ondördüncü Dairesinin 17/05/2017 günlü, E: 2016/11361, K: 2017/3348 sayılı kararıyla; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun “Dava açma süresi” başlıklı 7. maddesinin birinci fıkrasında, dava açma süresinin, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay’da ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu; ikinci fıkrasında, bu sürenin, idari uyuşmazlıklarda yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden itibaren başlayacağı; dördüncü fıkrasında ise, ilânı gereken düzenleyici işlemlerde dava açma süresinin, ilân tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı, 28/06/2014 günlü, 29044 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6545 sayılı Kanunun 18. maddesi ile 2577 sayılı Kanuna 20 nci maddesinden sonra gelmek üzere eklenen 20/A maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde; 16/05/2012 tarihli ve 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun uyarınca alınan Bakanlar Kurulu kararlarından doğan uyuşmazlıklar hakkında ivedi yargılama usulünün uygulanacağı, 2. fıkrasının (a) bendinde ise; ivedi yargılama usulünde dava açma süresinin otuz gün olduğu düzenlemelerine yer verildiği, öte yandan, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 6. maddesinin 9. bendinde, bu Kanun uyarınca tesis edilen idari işlemlere karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu uyarınca dava açılabileceği, 26/04/2016 günlü, 29695 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 14/04/2016 günlü, 6704 sayılı Kanunun 25. maddesi ile 6306 sayılı Kanuna eklenen Ek 1. maddenin 2. fıkrasında ise; riskli alan kararına karşı Resmî Gazete’de yayımı tarihinden itibaren dava açılabileceği, uygulama işlemleri üzerine riskli alan kararına karşı dava açılamayacağı hükümlerine yer verildiği, dosyanın incelenmesinden; İstanbul İli, Gaziosmanpaşa İlçesi sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 2. maddesine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin 24/12/2012 günlü, 2012/4099 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 26/01/2013 günlü, 28540 sayılı Resmi Gazetede yayımlandığı; davacıların31/10/2016 tarihinde kayda giren dilekçesi ile riskli alan ilanına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı, bu durumda, 6306 sayılı Kanunun Ek 1. maddesinin Resmi Gazetede yayım tarihi olan 26/04/2016’dan sonra tesis edilen uygulama işlemi üzerine riskli alan kararına karşı dava açılamayacağı, davacının dava konusu Bakanlar Kurulu Kararına karşı, Resmi Gazetede yayımlandığı tarih olan 26/01/2013 tarihinden itibaren 30 günlük süre içinde dava açması gerekirken, bu süre geçirildikten sonra 31/10/2016 günü açılan davada süre aşımı bulunduğundan, işin esasının incelenmesine olanak bulunmadığı gerekçesiyle davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmiştir. Davacılar, anılan kararı temyiz etmekte ve bozulmasını istemektedir. 31/05/2012 günlü, 28309 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un “Tanımlar” başlıklı 2. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde riskli alan, “zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan, Bakanlık veya İdare tarafından Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının görüşü de alınarak belirlenen ve Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca kararlaştırılan alan” olarak tanımlanmış ve dava konusu Bakanlar Kurulu Kararı, anılan madde uyarınca yürürlüğe konulmuştur. Dava konusu Bakanlar Kurulu Kararının yürürlüğe girdiği 26/01/2013 tarihinden daha sonraki bir tarihte, 26/04/2016 günlü, 29695 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6704 sayılı Kanun’un 25. maddesi ile, 6306 sayılı Kanun’a Ek Madde 1 eklenmiştir. Anılan madde; “(1) a) Kamu düzeni veya güvenliğinin olağan hayatı durduracak veya kesintiye uğratacak şekilde bozulduğu yerlerde; planlama ya da altyapı hizmetleri yetersiz olan veya imar mevzuatına aykırı yapılaşma bulunan yahut yapı ya da altyapısı hasarlı olan alanlar, b) Üzerindeki toplam yapı sayısının en az %65’i imar mevzuatına aykırı olan veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapılardan oluşan alanlar, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek, sağlık, eğitim ve ulaşım gibi kamu hizmetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla, Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca riskli alan olarak kararlaştırılabilir. Riskli alan sınırı uygulama bütünlüğü gözetilerek belirlenir. (2) a) Riskli alan kararına karşı Resmî Gazete’de yayımı tarihinden itibaren dava açılabilir. Uygulama işlemleri üzerine riskli alan kararına karşı dava açılamaz. b) Birinci fıkranın (a) bendi uyarınca belirlenen riskli alanlarda kamu kaynağı kullanılarak gerçekleştirilen her türlü mal ve hizmet alımları ile yapım işleri, 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen hâllere dayanan işlerden sayılır.” hükmünü içermektedir. Ek Madde 1-1/a ve 1/b hükmü ile, 6306 sayılı Kanun’un 2. maddesinde hükme bağlanan riskli alan düzenlemesinden farklı olarak, kamu düzeni veya güvenliğinin olağan hayatı durduracak veya kesintiye uğratacak şekilde bozulduğu yerlerde; planlama ya da altyapı hizmetleri yetersiz olan veya imar mevzuatına aykırı yapılaşma bulunan yahut yapı ya da altyapısı hasarlı olan alanlar ile üzerindeki toplam yapı sayısının en az %65’i imar mevzuatına aykırı olan veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapılardan oluşan alanlara ilişkin olarak, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek, sağlık, eğitim ve ulaşım gibi kamu hizmetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla da riskli alan kararı verilebileceği hükmüne yer verilmiş olup, bu maddede, Kanun’un 2. maddesine göre, daha özel bir riskli alan ilanı hali düzenlenmiştir. Ek Madde 1/2-a’da yer alan, riskli alan kararına karşı Resmî Gazete’de yayımı tarihinden itibaren dava açılabileceği ve uygulama işlemleri üzerine riskli alan kararına karşı dava açılamayacağı yolundaki düzenlemenin ise, Kanun sistematiği içinde değerlendirildiğinde, riskli alana ilişkin ana madde olan 2/ç maddesi uyarınca alınan riskli alan kararlarına karşı dava açma usulünü değil, Ek Madde 1-1/a ve 1/b’de belirtilen sebeplerle alınacak riskli alan kararlarına karşı dava açma usulünü düzenlediği sonucuna varılmakta olup, 6306 sayılı Kanun’un 2. maddesine göre alınan riskli alan kararlarına karşı, Ek Madde 1/2-a’daki özel düzenlemeye göre değil, genel kurallara göre dava açılabilecektir. Dava konusu Bakanlar Kurulu Kararına konu alan, Bakanlar Kurulu Kararının yürürlüğe girdiği tarihten daha sonraki bir tarihte yürürlüğe giren Ek Madde 1/1’de belirtilen “kamu düzeni veya güvenliğinin olağan hayatı durduracak veya kesintiye uğratacak şekilde bozulduğu yerlerde; planlama ya da altyapı hizmetleri yetersiz olan veya imar mevzuatına aykırı yapılaşma bulunan yahut yapı ya da altyapısı hasarlı olan alanlar ile üzerindeki toplam yapı sayısının en az %65’i imar mevzuatına aykırı olan veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapılardan oluşan alanlar”dan olmayıp, ortada, Ek Madde 1/1’de yer alan sebeplere dayalı olarak verilmiş, dolayısıyla Ek Madde 1 kapsamında alınan bir riskli alan kararı bulunmamaktadır. Olayda, 6306 sayılı Kanun’un 2. maddesi uyarınca verilmiş olan ve 26/01/2013 günlü, 28540 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren riskli alan kararı dava konusu edilmektedir. Bu nedenle, dava açma usulüne ilişkin olarak Ek Madde 1/2-a’da yer alan hükmün, bakılan uyuşmazlıkta uygulanması olanaklı değildir. Anayasa’nın 40. maddesinin ikinci fıkrasında; Devletin, işlemlerinde, ilgili kişilerin hangi kanun yolları ve mercilere başvuracağını ve sürelerini belirtmek zorunda olduğu hükme bağlanmış, 125. maddesinin üçüncü fıkrasında da; 40. maddedeki düzenlemenin devamı niteliğinde, ” İdari işlemlere karşı açılacak davalarda süre, yazılı bildirim tarihinden başlar. ” hükmüne yer verilmiştir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “Dava açma süresi” başlıklı 7. maddesinin birinci fıkrasında, dava açma süresinin, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay’da ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu; ikinci fıkrasında, bu sürenin, idari uyuşmazlıklarda yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden itibaren başlayacağı; dördüncü fıkrasında ise, ilanı gereken düzenleyici işlemlerde dava açma süresinin, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı; 8. maddesinin birinci fıkrasında, sürelerin, tebliğ, yayın veya ilan tarihini izleyen günden itibaren işlemeye başlayacağı kuralları getirilmiştir. Öte yandan, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un 6. maddesinin 9. bendinde, bu Kanun uyarınca tesis edilen idari işlemlere karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu uyarınca dava açılabileceği düzenlemesine yer verilmiştir. Yukarıda belirtilen Anayasa ve Yasa hükümleri karşısında; özel kanunlarında aksine bir hüküm bulunmadıkça, idari işlemlerde dava açma süresinin başlamasında yazılı bildirimin esas olduğu, dava açma süresi hesabında ilân tarihinin, ancak “ilanı gereken” düzenleyici nitelikteki işlemler açısından dikkate alınacağı, bireysel nitelikteki işlemlere karşı ilgililerin, bu işlemlerin kendilerine yazılı olarak bildirildiği tarihten itibaren dava açabilecekleri kuşkusuzdur. İdari işlemlere karşı açılacak davalarda sürenin, yazılı bildirim tarihinden başlayacağı kuralı, idari işlemlerin idare tarafından ilgililere açık ve anlaşılır bir biçimde duyurulması ve bu işlemlere karşı idari yollara veya dava yoluna başvurmalarına olanak sağlama amacını taşımaktadır. Bununla birlikte, idari işlemin niteliğinin ve hukuki sonuçlarının davacı tarafından bütünüyle öğrenildiği kimi davalarda, bilgi edinmenin (ıttılanın) yazılı bildirimin sonuçlarını doğuracağı ve dava açma süresine başlangıç alınacağı Danıştay içtihatlarıyla kabul edilmiştir. Ancak bu istisnai durumun kabulü, bilgi edinmenin dava açma süresine başlangıç alınması da, idari işlemin niteliği ve doğurduğu hukuki sonuç itibariyle davacılar tarafından öğrenildiğinin kanıtlanması koşuluna bağlı olup; bu koşulun gerçekleşip gerçekleşmediği açılan idari davada ancak idari yargı merciince karara bağlanabilir. Bir başka deyişle, her tür bilgi edinmenin (ıttılanın) idari dava açma süresine başlangıç alınacağı şeklindeki genel bir kabul, Anayasa’nın 125. maddesi ve 2577 sayılı Yasayla bağdaşmayacaktır. Nitekim, 6306 sayılı Yasa’da, ayrım gözetilmeksizin, bu Kanun uyarınca tesis edilmiş tüm işlemlere karşı dava açma süresinin hesabında “tebliğ” tarihinin esas alınacağına dair 6/9. maddesindeki hüküm ile anılan Yasa’da, zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan alanların “Risli Alan” olarak belirlenmesine ilişkin Bakanlar Kurulu kararlarının Resmi Gazete’de yayımlanmasının zorunlu olduğuna veya Resmî Gazete’de yayımlanmış olmasının ilgililere tebliğ hükmünde olduğuna dair bir kurala yer verilmemiş olması da bunu doğrulamaktadır. Ayrıca, riskli alan belirlenmesi ve sonrasında tesis edilen işlemlerin Anayasa’da yer alan bir temel hak ve özgürlük olan mülkiyet hakkını kısıtlayıcı nitelikte sonuçlar doğuracak olması itibariyle, yazılı bildirim yapılması, Anayasa’da güvence altına alınmış olan hak arama özgürlüğünün de gereğidir. Bu çerçevede, içeriği itibarıyla muhataplara tebliği zorunlu olan riskli alan ilan edilmesine ilişkin Bakanlar Kurulu kararlarının, yazılı bildirim veya öğrenme üzerine yasal dava açma süresi içinde dava konusu edilebileceği açıktır. Uyuşmazlıkta ise; dava konusu Bakanlar Kurulu Kararının 26/01/2013 günlü, 28540 sayılı Resmî Gazete’de yayımlandığı, davacının bu karardan 03/10/2016 tarihinde haberdar olduğunu belirterek 31/10/2016 tarihinde bakılan davayı açtığı anlaşıldığından, bu davada süre aşımı bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Açıklanan nedenlerle, davacıların temyiz istemlerinin kabulüne, Danıştay Ondördüncü Dairesi’nin 17/05/2017 günlü, E: 2016/11361, K: 2017/3348 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın, yeniden bir karar verilmek üzere Dairesine gönderilmesine, yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmediğinden 51,70 TL harcın istemi halinde davacılara iadesine, kesin olarak, 02/11/2017 tarihinde esasta oybirliği, gerekçede oyçokluğu ile karar verildi. KARŞI OY: 28/06/2014 günlü, 29044 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6545 sayılı Kanunun 18. maddesi ile 2577 sayılı Kanuna 20 nci maddesinden sonra gelmek üzere eklenen 20/A maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde; 16/05/2012 tarihli ve 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun uyarınca alınan Bakanlar Kurulu kararlarından doğan uyuşmazlıklar hakkında ivedi yargılama usulünün uygulanacağı, 2. fıkrasının (a) bendinde ise; ivedi yargılama usulünde dava açma süresinin otuz gün olduğu düzenlemelerine yer verildiği, öte yandan, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 6. maddesinin 9. bendinde, bu Kanun uyarınca tesis edilen idari işlemlere karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu uyarınca dava açılabileceği, 26/04/2016 günlü, 29695 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 14/04/2016 günlü, 6704 sayılı Kanunun 25. maddesi ile 6306 sayılı Kanuna eklenen Ek 1. maddenin 2. fıkrasında ise; riskli alan kararına karşı Resmî Gazete’de yayımı tarihinden itibaren dava açılabileceği, uygulama işlemleri üzerine riskli alan kararına karşı dava açılamayacağı hükümlerine yer verilmiştir. İstanbul İli, Gaziosmanpaşa İlçesi sınırları içerisinde bulunan ve ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 2. maddesine göre riskli alan ilan edilmesine ilişkin 24/12/2012 günlü, 2012/4099 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 26/01/2013 günlü, 28540 sayılı Resmi Gazetede yayımlandığı, bu durumda, 6306 sayılı Kanunun Ek 1. maddesinin Resmi Gazetede yayım tarihi olan 26/04/2016’da yürürlüğe gireceğinden bu tarihten sonra Resmi Gazetede yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararlarına karşı, yayımlandığı tarihten itibaren 30 günlük süre içinde dava açılması gerekirken, belirtilen gerekçeyle verilen Daire kararının bozulması icap ettiği gerekçesiyle çoğunluk kararına gerekçe yönünden katılmıyorum. Benzer İçtihatlar: Danıştay İDDK E: 2014/5546 K: 2016/3060 T: 22.11.2016 Danıştay İDDK E: 2015/433 K: 2015/638 T: 4.3.2015 Danıştay İDDK E: 2016/3315 K: 2017/5 T: 16.1.2017 Danıştay İDDK E: 2016/3463 K: 2016/3039 T: 22.11.2016 İFRAZ-TEVHİT DANIŞTAY KARARLARI Danıştay 6. Dairesi E: 2001/6965 K: 2003/196 4 ayrı parseli ifraz ve tevhid amacını taşıyan işlem parselasyon işlemi niteliğini taşımadığından parsel maliklerinin muvafakatinin alınması gerektiği İstemin Özeti: İstanbul 6. İdare Mahkemesinin 30.4.2001 günlü, E:2000/20, K:2001/561 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, …, …, … pafta, … ada,… parsel sayılı davacıya ait taşınmazın komşu …,… ve … parsel sayılı taşınmazlarla tevhit ve ifrazına ilişkin 23.3.1999 günlü, 668 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi İncelemesi üzerine düzenlenen raporun dosyada bulunan bilgi ve belgelerle birlikte değerlendirilmesinden, bölgede daha önce yapılan parselasyon işlemi sonucunda … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan yapının komşu parsellere tecavüzlü durumda bırakıldığının belirtilmesi üzerine, fiili duruma ve imar planına uygun biçimde ifraz ve tevhit yapılarak yeni parseller oluşturulduğu ve parselasyon işlemi sırasında yapılan maddi hatanın giderildiği anlaşıldığından, işlemde mevzuata aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlık konusu yerde daha önce 2981 sayılı Yasa uyarınca yapılan parselasyon işlemi sırasında … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan üçüncü kişiye ait yapının kısmen … parsel sayılı taşınmaz üzerinde kaldığının belirlendiği … parsel sayılı taşınmazın malikinin müracaatı üzerine, yeni oluşan ..,,…, … ve … parsel sayılı taşınmazların zemin durumuna göre dava korusu işlem ile ifraz ve tevhide tabi tutulduğu ve bu işlemin tesis edilmesi sırasında davacının muvafakatinin alınmadığı anlaşılmaktadır. Parselasyon işlemlerine ilişkin genel düzenlemeler içeren İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 5. maddesinin 3. ve 4, fıkrasında belirlenen düzenleme sahasının bir müstakil İmar adasından daha küçük olamayacağı, ancak imar adasının büyük bir kısmının imar mevzuatına uygun bir şekilde teşekkül etmiş olması nedeniyle yeniden düzenlenmesine ihtiyaç bulunmaması ve diğer kısmında bir kaç taşınmaz malın tevhit ve ifraz yoluyla imar planı ve İmar mevzuatına uygun imar parsellerinin elde edilmesinin mümkün olduğu hallerde, adanın geri kalan kadastro parsellerinin müstakil bir imar düzenlemesine konu teşkil edebileceği, aynı Yönetmeliğin ifraz ve tevhit işlemleri başlıklı 15. maddesinde ise arazi ve arsa düzenlemesi yapılmış imar adalarındaki bir veya birkaç parselde, meskun alanlardaki kadastro parsellerinde, maliklerin müracaatı üzerine imar planı ve mevzuatına uygun olmak şartıyla ifraz ve tevhit işlemleri yapılabileceği kurala bağlanmıştır. Uyuşmazlığın anılan kurallarla birlikte değerlendirilmesinden, komşu parsel malikinin istemi üzerine tesis edilen ve dört ayrı parselin ifraz ve tevhidi amacını taşıyan dava konusu işlemin parselasyon İşlemi değil, ifraz ve tevhit işlemi niteliğini taşıdığı sonucuna varılmıştır. Bu nedenle, taşınmaz sahiplerinin tamamının muvafakati olmaksızın tevhit ve ifraz işlemi gerçekleştirilemeyeceğinden, davacının muvafakati alınmaksızın tesis edilen dava konusu işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmış, İdare Mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, İstanbul 6. İdare Mahkemesinin 30.4.2001 günlü, E:2000/20, K:2001/561 sayılı kararının BOZULMASINA, …, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 14.1.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1981/332 K: 1983/473 T: 01/02/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1983/272 K: 1985/33 T: 09/01/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/1057 K: 1987/237 T: 11/03/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3601 K: 1992/4150 T: 11/11/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 2000/4485 K: 2001/5173 T: 05/11/2001 2981 sayılı Yasa uyarınca ifraz işlemi yapılamayacağı, ifraz işleminin diğer paydaşların muvafakatiyle 3194 sayılı imar kanunu uyarınca yapılabileceği İstemin Özeti: … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … Mevkii, … pafta, … parsel sayılı taşınmazın 2981 sayılı Yasanın 10-c maddesi uyarınca parselasyon işlemine tabi tutulmasına ilişkin 8.11.1994 günlü, 94/3454 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, Danıştay 6.Dairesinin 19.10.1998 günlü, E:1997/5447, K:1998/4661 sayılı bozma kararına uyularak, ifraz ve tevhid işleminin istek üzerine yapılması halinde ilgili taşınmazın hissedarlarının tümünün muvafakatinin alınmasının gerektiği ifraz işleminin 3194 sayılı İmar Kanunu ve yönetmeliklerinde düzenlendiği, 2981 sayılı Kanunda ise ifrazın düzenlenmediği; dava konusu taşınmazın paydaşlarından …’nun başvurusu üzerine dava konusu işlemle 2981 sayılı Yasanın 10.maddesi uyarınca ikiye ifraz edilerek … m2’lik kısmının …’na kalan … m2’lik kısmının ise hisselerine isabet eden paylar sabit kalmak kaydıyla aralarında davacının da bulunduğu diğer hissedarlara verildiği, 2981 sayılı Yasa uyarınca ifraz işlemi yapılamayacağı, ifraz işleminin diğer paydaşların muvafakatiyle 3194 sayılı imar kanunu uyarınca yapılabileceği açık olduğundan, dava konusu işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş; karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu … İdare Mahkemesinin …günlü, … sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının ONANMASINA, 5.11.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1986/601 K: 1987/166 T: 18/02/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/1439 K: 1990/1223 T: 6.6.1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2356 K: 1992/2783 T: 09/06/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1995/10 K: 1995/1984 T: 17.5.1995 Danıştay 6. Dairesi E: 2000/4420 K: 2001/5161 T: 05/11/2001 Bedelsiz yola terk oranını parselasyon işlemiyle belirlenmiş düzenlenme ortaklık payı oranına tamamlayacak fark kadar düzenleme ortaklık payının alınması gerektiği İstemin Özeti: … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Uyuşmazlık konusu parselde yapılan bedelsiz yola terk oranını, parselasyon işlemiyle belirlenmiş düzenleme ortaklık payı oranına tamamlayacak fark kadar düzenleme ortaklık payı alınmasında hukuka aykırılık bulunmadığından aksi yöndeki idare mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: … Mahallesi, … pafta, … parsel sayılı taşınmazın 3194 sayılı Yasanın 18.maddesi uyarınca parselasyona tabi tutulmasına ilişkin … günlü, … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince … sayılı parselin … günlü encümen kararıyla 3194 sayılı Yasanın 16.maddesi uyarınca yapılan ifraz işleminin, imara uygun parsel oluşturmak yönünde yapılan bir düzenleme işlemi olduğu, yola isabet eden kısmın ayrılarak, bedelsiz terk edilmesi nedeniyle, yola terk edilen kısmın, düzenleme sırasında alınan bir pay olarak kabulü gerektiği, bu durumda, ifraz işlemi yapılarak … m2’lik parselin bedelsiz olarak … M2’lik kısmının yola terk edilmesi nedeniyle dava konusu parselasyon işlemi sırasında bu taşınmazın düzenleme ortaklık payı hesabına katılmaması gerekirken, yeniden düzenleme ortaklık payı alınmasında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 18.maddesinin 2.fıkrasında, Belediyeler veya valiliklerce düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların dağıtımı sırasında, bunların yözölçümlerinden yeteri kadar sahanın düzenleme dolayısıyla meydana gelen değer artışları karşılığında “düzenleme ortaklık payı” olarak düşülebileceği, ancak alınacak düzenleme ortaklık paylarının düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların düzenlemeden önceki yüzölçümlerinin yüzde otuz beşini geçemeyeceği kurala bağlanmış, anılan Yasa kuralının uygulamasına ilişkin Yönetmeliğin 11.maddesinde de, düzenleme ortaklık payı oranının bir düzenleme sahasında tespit edilen düzenleme ortaklık payı miktarının, bu saha içindeki kadastro veya imar parsellerinin yüzölçümü miktarına oranı olduğu, evvelce yapılan düzenlemeler dolayısıyla düzenleme ortaklık payı veya bu maksatla başka isimlerle bir pay alınmış olan arazi veya arsaların bu ortaklık payı hesabına katılamayacağı belirtilmiş bulunmaktadır. Yukarıda açıklanan Yasa ve Yönetmelik hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, bedelsiz yola terk işleminin bir parselasyon işlemine dayanmaması nedeniyle, yapılan terkin, düzenleme ortaklık payı olarak değerlendirilmesinin mümkün olmadığı, ancak istek üzerine terk yapılmışsa bu terk oranını yeni düzenlemede belirlenmiş düzenleme ortaklık payı oranına tamamlayan fark kadar düzenleme ortaklık payı alınabileceği ve bu durumun hakkaniyete ve eşitlik ilkesine uygun olduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Dosyanın incelenmesinden, … m2 yüzölçümlü … sayılı parselin % 12’si oranında … m2’sinin istek üzerine … günlü, … sayılı belediye encümeni kararıyla yola terk edildiği, daha sonra uyuşmazlık konusu parselasyon işlemiyle, bölge için belirlenen % 35 düzenleme ortaklık payı oranına tamamlayacak şekilde … sayılı parselden % 23.1 oranında düzenleme ortaklık payı alındığı ve kalan … m2’ye karşılık yeni oluşan … ada, … sayılı parselden … hisse tahsis edildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda, uyuşmazlık konusu parselde yapılan bedelsiz yola terk oranını, parselasyon işlemiyle belirlenmiş düzenleme ortaklık payı oranına tamamlayacak fark kadar düzenleme ortaklık payı alınmasında hukuka aykırılık bulunmadığından aksi yöndeki idare mahkemesi kararında isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının BOZULMASINA 5.11.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1004 K: 1993/5355 T: 14/12/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/325 K: 1992/3286 T: 24/09/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2348 K: 1992/3612 T: 15/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/2317 K: 1998/5615 T: 19/11/1998 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/6252 K: 2001/392 T: 22/01/2001 Ortaklığın giderilmesi için adlı yargıda açılan davada taşınmazın üç parçaya ifrazının imar mevzuatına uygun olduğu yolundaki il idare kurulu kararında hukuka aykırılık bulunmadığı İstemin Özeti: … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, üzerinde 2981 Sayılı Yasadan yararlanan 3 adet yapı bulunan ve paydaşlığın giderilmesi davasına konu olan … Köyü, … pafta, … sayılı parselin … Sulh Hukuk Mahkemesince yaptırılan ifrazı işleminin 3194 sayılı İmar Kanununun 16.maddesine göre imar mevzuatına uygun olduğu yolundaki … günlü… sayılı İl İdare Kurulu Kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, … Sulh Hukuk Mahkemesince yaptırılan ifraz işleminin mahkeme kararına uygun olarak onaylanmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; karar davacılar tarafından temyiz edilmiştir. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının ONANMASINA, 22.1.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/6177 K: 2006/598 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/1216 K: 1986/1225 T: 24/12/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/861 K: 1987/158 T: 17/02/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2348 K: 1992/3612 T: 15/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/724 K: 1999/563 Belediyelerin 2981 sayılı Yasanın 10/b maddesi uyarınca parselasyon işlemi yapma yetkisinin bulunmadığı anılan maddeye göre işlem yapılmasını ancak kadastro müdürlüklerinden isteyebilecekleri. İstemin Özeti: İstanbul 4. İdare Mahkemesinin 27.3.1997 günlü, E:1994/1302. K:1997/241 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, davacının hissedarı olduğu, … Köyü, … Çiftliği, 12 pafta. 883 sayılı parselle ilgili 2981 Sayılı Yasa uyarınca yapılan parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince, belediyelerin 2981 Sayılı Yasanın 10/b maddesi uyarınca işlem yapılmasını kadastro müdürlüklerinden isteyebilecekleri kadastro müdürlükleri tarafından anılan maddenin uygulanması sonucu özel parselasyon planında görülen veya hisseli satışlar nedeniyle fiilen oluşan yol, meydan vb. alanlara isabet eden yerlerin bedelsiz terkininin sağlanacağı, bu yetkinin kullanılmasına karşı adli yargı yerinde dava açılabileceği, belediyelere tanınan yetkinin ise 2981 Sayılı Yasanın 10/c maddesinde gösterildiği, bu maddeye göre belediyelerin %35 oranındaki düzenleme ortaklık payı dışında düzenleme sahasındaki maliklerden bedelsiz taşınmaz almasının veya başka birisine bedelsiz tahsis yapmasının mümkün olmadığı, bu durumda uyuşmazlık konusu olayda davalı belediye tarafından davacının kadastral parseldeki 368 m2 lik hissesinin yola gittiğinden bahisle parselasyon işlemi sonucunda imar parselinden hisse verilmemesinde hukuka uyarlık bulunmadığı Grekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu İstanbul 4. İdare Mahkemesinin 27.3.1997 günlü, E:1994/1302, K:1997/241 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 4.2.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1004 K: 1993/5355 T: 14/12/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/325 K: 1992/3286 T: 24/09/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1004 K: 1993/5355 T: 14/12/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/2317 K: 1998/5615 T: 19/11/1998 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/2317 K: 1998/5615 T: 19/11/1998 3194 sayılı yasanın 18.maddesi uyarınca parselasyon yapılan taşınmazın bulunduğu alanda daha önce yürürlükte bulunan 6785 sayılı yasanın 39. Maddesine göre taşınmaz mal malikinin isteği üzerine ifraz sonucu 3194 sayılı yasa uyarınca yapılacak düzenleme de bu terk oranını % 35’e tamamlayan fark kadar düzenleme ortaklık payı alınacağı Dava, … Mevkii, … parseli de kapsamına alan bölgede 3194 sayılı Yasanın 18.maddesi uyarınca yapılan ve … günlü, … sayılı encümen kararıyla onaylanan parselasyon işlemiyle buna yapılan itirazın reddine ilişkin … günlü, … sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dosyanın incelenmesinden, davacıya ait kadastral parselin 33385 m2 alanlı olduğu ve 447 m2. lik kısmının düzenlemeye girdiği, bu miktardan %32,7 oranında düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra kalan 301 m2 yere karşılık, 25614 ada 1 parselden 202 m2 hisse, imar planında resmi alana ayrılan yerde oluşan 25617 ada 1 parselden 99 m2 hisse verildiği, davacının kadastral parseline daha yakın olan 25612 ve 25616 adalardaki imar parsellerinden yer verilmemesinin teknik zorunluluktan kaynaklandığının anlaşıldığı, bu durumda dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; karar davacı vekilince temyiz edilmiştir. Yürürlükten kaldırılmış bulunan 6785 sayılı İmar Kanunu’nun 37. maddesinde; “imar ve yol istikamet planlarına göre, yol, meydan, yeşil saha, park ve otopark gibi umumi hizmetlere ayrılan yerlere rastlayan gayrimenkullerin bu kısımlarının ifrazına izin verilmez. İmar Parselasyon planı tamamlanmış olan yerlerde yapılacak ifrazların bu planlara uygun olması şarttır…”, 39.maddesinde; “…Belediye hudutları içinde gayrimenkullerin tevhit ve ifrazı, bunlar üzerinde irtifak hakkı tesisi veya bu hakların kaldırılması bu kanun ve talimatnameler hükümlerine uygunluğu belediye encümenlerince, varsa imar idare heyetlerince, kabul ve tasdik edilmedikçe, tapuca tescil olunmaz. Tarafların rızası veya mahkeme kararıyla şuyuun izalesi ve arazi taksimi de yukarıdaki hükümlere tabidir.” kuralı yer almıştır. 3194 sayılı Yasanın 18.maddesinin 2.fıkrasında belediyeler veya valiliklerce düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların dağıtımı sırasında, bunların yüzölçümlerinden yeteri kadar sahanın düzenleme dolayısıyla meydana gelen değer artışları karşılığında düzenleme ortaklık payı olarak düşülebileceği, ancak alınacak düzenleme ortaklık paylarının düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların düzenlemeden önceki yüzölçümlerinin yüzde otuz beşini geçemeyeceği kurala bağlanmış, anılan Yasa kuralının uygulanmasına ilişkin Yönetmeliğin 11.maddesinde de, düzenleme ortaklık payının bir düzenleme sahasında tespit edilen düzenleme ortaklık payı miktarının bu saha içindeki kadastro veya imar parsellerinin yüzölçümü miktarına oranı olduğu, daha önceki imar uygulamaları nedeniyle düzenleme ortaklık payı veya bu amaçla başka isimlerle bir pay alınmış olan arazi veya arsaların bu ortaklık payı hesabına katılamayacağı, ancak taşınmaz sahiplerinin talepleri üzerine yürürlükten kaldırılmış olan 6785 sayılı Yasanın 39.maddesine göre daha önce ifraz edilerek tescil edilen parsellerden düzenlemeye dahil edilenlerin ilk parselin ifrazından alınan terk oranını % 35’e tamamlayan fark kadar düzenleme ortaklık payı alınabileceği belirtilmiş bulunmaktadır. Yukarıda açıklanan Yasa ve yönetmelik hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, yürürlükten kaldırılmış bulunan 6785 sayılı Yasanın 39maddesine göre taşınmaz malın malikinin isteği üzerine ifraz sonucu terk yapılmış ise yeni düzenleme de bu terk oranını % 35’e tamamlayan fark kadar düzenleme ortaklık payı alınacağı sonucuna ulaşılmaktadır. Dosyanın incelenmesinden, dava konusu parselasyon işlemiyle davacı parselinden %32,7 oranında düzenleme ortaklık payı alınmasına karşın 1141 ada 13 sayılı parselden, %074,11 ve 15 sayılı parselden % 28 oranında düzenleme ortaklık payı alındığı ancak farklı oranlarda düzenleme ortaklık payı alınmasının nedeninin araştırılmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, mahkemece öncelikle yukarıda belirtilen hususun araştırılarak 6785 sayılı Yasanın yürürlükte olduğu dönemde 39.madde uyarınca taşınmaz maliklerinin isteği üzerine yapılan ifraz sonucu terklerin bulunup bulunmadığının gerekli bilgi ve belgelerin gerektirilerek incelenmesi, gerek görülürse konularında uzman kişilerden oluşturulacak bilirkişi heyetine dosya üzerinde inceleme yaptırılarak konunun açıklığa kavuşturulması suretiyle yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle temyiz konu … İdare Mahkemesinin … günlü, 1998/149 sayılı kararının BOZULMASINA, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1992/325 K: 1992/3286 T: 24/09/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2348 K: 1992/3612 T: 15/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/312 K: 1992/3774 T: 19/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1004 K: 1993/5355 T: 14/12/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/5447 K: 1998/4661 T: 19/10/1998 2981 sayılı yasa uyarınca ifraz işlemi yapılamayacağı, ifraz işleminin diğer paydaşların muvafakatiyle 3194 sayılı yasa uyarınca yapılabileceği Dava, … parsel sayılı taşınmazın 2981 sayılı Yasanın 10-c maddesi uyarınca parselasyon işlemine tabi tutulmasına ilişkin … sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; 16300 m2’lik hisseli taşınmazın dava konusu işlemle ikiye ifrazı ile 14.100 m2’lik kısmının paydaşlardan ifraz isteminde bulunan …’na kalan 2200 m2’lik kısmının da hisselerine isabet eden paylar sabit kalmak kaydıyla aralarında davacının da bulunduğu diğer hissedarlara verildiğinin anlaşıldığından dava konusu işlem de 2981 sayılı Yasanın 10/c maddesi hükmüne aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 16.maddesinde, belediye ve mücavir alan hudutları içindeki gayrimenkullerin resen veya müracaat üzerine tevhit ve ifrazının yapılabileceği, 3194 sayılı Yasanın 18.maddesi uyarınca yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 15.maddesinde arazi ve arsa düzenlemesi yapılmış imar adalarındaki bir veya birkaç parselde, meskun alanlardaki kadastro parsellerinde, maliklerin müracaatı üzerine imar planı ve mevzuatına uygun olmak şartıyla ifraz ve tevhid işlemleri yapılabileceği hükme bağlanmıştır. Yukarıda da açıklandığı gibi, ifraz ve tevhid işleminin istek üzerine yapılması halinde ilgili taşınmazın hissedarlarının tümünün muvafakatinin alınmasının gerektiği ifraz işleminin 3194 sayılı İmar Kanunu ve yönetmeliklerinde düzenlendiği, 2981 sayılı İmar Affı Kanununda ise ifrazın düzenlenmediği açıktır. Dosyanın incelenmesinden, … parsel sayılı 16.300 m2’lik taşınmazın paydaşlardan …’nun başvurusu üzerine dava konusu işlemle 2981 sayılı Yasanın 10.maddesi uyarınca ikiye ifraz edilerek 14.100 m2’lik kısmının Rafet Kayserilioğlu’na kalan 2200 m2’lik kısmının ise hisselerine isabet eden paylar sabit kalmak kaydıyla aralarında davacının da bulunduğu diğer hissedarlara verildiği anlaşılmıştır. Bu durumda 2981 sayılı Yasa uyarınca ifraz işlemi yapılamayacağı, ifraz işleminin diğer paydaşların muvafakatıyla 3194 sayılı imar kanunu uyarınca yapılabileceği açık olduğundan davanın reddi yolundaki idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle İstanbul 1.İdare Mahkemesinin 27.3.1997 günlü, 1997/348 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1992/1167 K: 1992/2196 T: 14/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2095 K: 1992/3563 T: 13/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2348 K: 1992/3612 T: 15/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/673 K: 1993/3111 T: 15/09/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/4947 K: 1995/1985 T: 17.5.1995 İmar parsellerinin ifraz ve tevhidinin yola bedelsiz terk koşuluna bağlanması mevzuata aykırıdır. İmar planı uygulamaları belediyelerin mali olanakları gözetilerek yasa gereği belirli bir program çerçevesinde gerçekleştirileceğinden bu konuda herhangi bir zorlamada bulunulamaz. İstemin Özeti: Eskişehir İdare Mahkemesinin 2.3.1994 günlü, E:1993/265, K:1994/128 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Türk Milleti Adına karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … Mahallesi, … mevkii, 30 pafta, 118 ada, 75 ve 120 parsel sayılı taşınmazların İmar Kanunu`nun 15. maddesi gereği ifraz ve tevhidinin yapılması istemini bedelsiz yola terk yapılması koşuluna bağlayan 27.11.1992 günlü, 660 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, ifraz krokisinde işaretli c, d, e ve ı bölümlerinin bedelsiz terkinden sonra tevhidinin yapılacağının karara bağlandığı, genel hizmetlere ayrılan taşınmazların bedelsiz terk edileceğine ilişkin imar mevzuatında bir hüküm bulunmadığından söz konusu taşınmazların ifraz ve tevhid isteminin bedelsiz terk koşuluna bağlanmasında mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Diğer taraftan, imar planı uygulamaları belediyelerin mali olanakları gözetilerek Yasa gereği belirli bir program çerçevesinde gerçekleştirileceğinden bu konuda herhangi bir zorlamada bulunulamayacağı açıktır. Dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu Eskişehir İdare Mahkemesinin 2.3.1994 günlü, E:1993/265, K:1994/128 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu`nun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının yukarıda belirtilen gerekçenin de eklenmesi suretiyle ONANMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 17.5.1995 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1981/332 K: 1983/473 T: 01/02/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/601 K: 1987/166 T: 18/02/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/1439 K: 1990/1223 T: 6.6.1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1004 K: 1993/5355 T: 14/12/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1995/10 K: 1995/1984 T: 17.5.1995 İfraz ve tevhid işleminin istek üzerine yapılması durumunda, ilgili taşınmazın hissedarlarının tümünün muvafakatinin alınması gerekir. Söz konusu işlemin gerçekleştirilmesi için gerekli bilgi ve belgeleri ifraz ve tevhit isteminde bulunanların hazırlaması ve idareye sunması gerekir. Bu açıdan idareye bir zorunluluk yüklenemez. İstemin Özeti: … İdare Mahkemesinin 6.78.1994 günlü, E: 1992/809, K: 1994/735 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Tetkik Hakimi Düşüncesi: 3194 sayılı Yasanın 16. maddesi, 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 15 maddesi uyarınca, ifraz ve tevhid istemlerinin ilgili taşınmazın hissedarlarının tümünün muvafakati alınarak ve istek üzerine yapılacağı, bu işlemin yapılması için gerekli belgeleri de ilgili kişilerin hazırlayacağı, idareye bu açıdan bir zorunluluk yüklenemeyeceği sonucuna ulaşıldığından aksi yönde değerlendirme sonucu verilen İdare Mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: K: Dava, … Merkez … Mahallesi, 6 pafta, 104 ada, 3 parsel sayılı taşınmazın hissedarlarından olan davacının yaptırdığı binaya 2981 sayılı Yasa uyarınca ruhsat alındığından bahisle taşınmazın ifrazı ve tapuya tescili istemiyle yapılan başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, 20.10.1992 günlü belediye başkanlığı yazısı ile idarenin savunmasının incelenmesinden davacının ilgili parselin ifraz krokisi ve planı ile başvurusu durumunda işlem yapılacağının belirtildiği, 2981 sayılı Yasanın 10/c maddesine göre söz konusu yerin gerek parselasyon planının ve gerekse imar planının davalı idarece yapılması gerektiği ve bu nedenle anılan belgelerin davacıdan istenilmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 6. maddesinde, belediye ve mücavir alan hudutları içindeki gayri menkullerin resen ve müracaat üzerine tevhit ve ifrazının yapılabileceği, 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 15. maddesinde arazi ve arsa düzenlemesi yapılmış imar adalarındaki bir veya birkaç parselde, meskun alanlardaki kadastro parsellerinde, maliklerin müracaatı üzerine imar planı ve mevzuatına uygun olmak şartıyla ifraz ve tevhid işlemleri yapılabileceği hükme bağlanmıştır. Yukarıda da açıklandığı gibi, ifraz ve tevhid işleminin istek üzerine yapılması halinde, ilgili taşınmazın hissedarlarının tümünün muvafakatinin alınmasının gerekeceği, söz konusu işlemin gerçekleştirilmesi için gerekli bilgi ve belgeleri ifraz ve tevhid isteminde bulunanların hazırlanması ve idareye sunması gerektiği, bu açıdan idareye bir zorunluluk yüklenemeyeceği sonucuna ulaşıldığından, aksi yönde değerlendirme sonucu verilen İdare Mahkemesi kararında isabet bulunmamıştır. Açıklanan nedenlerle Trabzon İdare Mahkemesinin 6.7.1994 günlü, E: 1992/890, K: 1994/734 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 17.5.1995 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1986/601 K: 1987/166 T: 18/02/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/1439 K: 1990/1223 T: 6.6.1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/1167 K: 1992/2196 T: 14/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2095 K: 1992/3563 T: 13/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1293 K: 1994/1032 T: 09/03/1994 İmar planı uyarınca umumi hizmetlere ayrılan bölümü dışında kalan kısmı ifraza uygun olan taşınmazın, umumi hizmetlere ayrılan bölümü kamulaştırılmaksızın ifrazına izin verilmeyeceği yolunda tesis edilen işlemde 3194 sayılı yasanın 15.maddesine uyarlık bulunmadığı Dava, taşınmazın umumi hizmetlere ayrılan 6380 m2’lik kısmı dışında kalan 4425 m2’sinin ifrazı istemiyle yapılan başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; 3194 sayılı İmar Kanununun 15.maddesinde, imar planlarına göre yol, meydan, yeşil saha, park, otopark gibi umumi hizmetlere ayrılan yerlere rastlayan gayrimenkullerinin bu kısımlarının ifrazına ve tevhidine izin verilmeyeceğinin hükme bağlandığı, dava konusu taşınmazın imar planı uyarınca umumi hizmetlere ayrılan kısmı dışında kalan bölümünün ifraza uygun olduğu, umumi hizmetlere ayrılan yerlerin belediyenin imkanları uygun olmadığından kamulaştırılmadığı, bu nedenle kalan kısım için ifraz yapılmayacağı yönünde tesis edilen işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekilleri tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu Eskişehir İdare Mahkemesinin 21.10.1992 günlü, 1992/759 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/6177 K: 2006/598 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/4004 K: 1983/3006 T: 04/10/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2356 K: 1992/2783 T: 09/06/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/570 K: 1992/3966 T: 03/11/1992 Danıştay İDDK E: 1994/457 K: 1995/717 T: 13.10.1995 Müşterek malikler, taşınmazın aynına ilişkin önemli tasarruflarda birlikte hareket etmek zorundadırlar. Bu itibarla; müşterek mülkiyete tabi olan bir taşınmazda, İmar Kanunu uyarınca ifraz ve tevhit işlemleri yapılabilmesi için tüm maliklerin birlikte başvurması gerekir. İstemin Özeti: İzmir 1. İdare Mahkemesinin 1.2.1994 günlü, E: 1993/1189, K: 1994/145 sayılı ısrar kararına karşı, davalı idare ve davalı yanında davaya katılan temyiz isteminde bulunmaktadırlar. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulunca gereği görüşüldü:  … no’lu parseli oluşturan kadastral parsellerden 17 ve 18 no’lu parsellerin, 13 no’lu parselden ifraz edilmesi isteminin cevap verilmemek suretiyle reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan dava sonucunda; İzmir 1. İdare Mahkemesince 4.6.1991 günlü, E:1990/33, K:1991/426 sayılı kararla dava konusu işlem iptal edilmiş; bu kararın temyizi üzerine, Danıştay Altıncı Dairesince karar düzeltme aşamasında verilen 15.9.1993 günlü, E:1993/673, K:1993/3111 sayılı kararla mahkeme kararı bozulmuştur. İzmir 1. İdare Mahkemesi, bozma kararına uymayarak 1.2.1994 günlü, E:1993/1189, K:1994/145 sayılı kararı ile işlemin iptaline dair ilk kararında ısrar etmiştir. Davalı idare ve davalı yanında davaya katılan, bu ısrar kararına karşı temyiz isteminde bulunmakta ve kararın bozulmasını istemektedirler. Temyiz istemine konu karara ilişkin dosyanın incelenmesinden; … no’lu kadastral parsellerin, 1976 yılında tescil edilen 357 no’lu parselasyon planı ile 22 no’lu parsel haline dönüştürüldükleri, davacının 22 no’lu parsele 1986/yılında paydaş olduğu, 22 no’lu parselde müdahilin de payının bulunduğu, bu durumda anılan parsele, davacı ile müdahilin müşterek mülkiyet hükümlerine göre malik bulundukları, ifraz başvurusunun ise tek başına davacı tarafından yapıldığı, diğer paydaşın muvafakatinin bulunmadığı anlaşılmaktadır. Medeni Kanunun 625 inci maddesi hükmü uyarınca, müşterek malikler, taşınmazın aynına ilişkin önemli tasarrufları, ancak birlikte hareket ederek yapabilirler. 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca yapılacak tevhit ve ifraz işlemlerinde de, müşterek mülkiyete konu bir taşınmaz söz konusu olduğunda, paydaşların birlikte hareket etmesi yasal zorunluluktur. Nitekim: İmar Kanununun 18 inci Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesine İlişkin Esaslar Hakkında Yönetmeliğin, “İfraz ve Tevhit İşlemleri” başlıklı 15. maddesinde, “Arazi ve arsa düzenlemesi yapılmış imar adalarındaki bir veya birkaç parselde, meskun alanlardaki kadastro parsellerinde, maliklerin müracaatı üzerine, imar planı ve mevzuatına uygun olmak şartıyla ifraz ve tevhit işlemleri yapılabilir.” kuralına yer verilmek suretiyle maliklerin birlikte başvurması gerektiği açıklanmıştır. Uyuşmazlığa konu 22 no’lu parselin diğer paydaşının, ifraz konusunda muvafakatı bulunmadığına göre; bu husus gözetilmeksizin, ifrazın mümkün olduğu yolundaki bilirkişi raporuna dayanılarak karar verilmesinde hukuki isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle; temyiz istemlerinin kabulüne, İzmir 1. İdare Mahkemesinin 1.2.1994 günlü, E:1993/1189, K:1994/145 sayılı ısrar kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49 uncu maddesinin 1 inci fıkrasının (b) bendi uyarınca (BOZULMASINA), aynı maddenin 3 üncü fıkrası uyarınca, dosyanın anılan mahkemeye gönderilmesine 13.10.1995 günü oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay İDDK E: 1994/457 E: 1995/717 T: 13.10.1995 Danıştay İDDK E: 1994/457 K: 1995/717 T: 13/10/1995 Danıştay İDDK E: 1994/767 K: 1996/395 T: 28/06/1996 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/1621 K: 1993/491 T: 16/02/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1004 K: 1993/5355 T: 14/12/1993 3194 sayılı imar kanununun 15.maddesi uyarınca yapılan tevhit ve ifraz işlemi nedeniyle düzenleme ortaklık payı alınamayacağı Dava, davacının 16.5.1990 günlü başvurusu üzerine taşınmazına komşu olan ve haritasında (B) olarak gösterilen yol fazlası kısmın belediye adına tescilinden sonra m2’si 100.000 liradan davacıya satılarak 25 sayılı parselle tevhidi, böylece oluşan taşınmazın (A) ve (C) olarak ikiye ifrazı, (A) kısmının imar planında yola isabet etmesi nedeniyle tamamının 100.000 lira karşılığında satın alınarak belediye adına tescilinden sonra yola terki, düzenleme ortaklık payı olarak ta 15.750.000 liranın alınması yolunda belediye encümenince alınan kararın ve imar durumunun iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince davacının ifraz ve tevhid işleminin hukuka aykırılığından açıkca söz etmediği, 3194 sayılı Yasanın 15.maddesi ile 17.maddesinin 3.bendi, aynı Yasanın 18.maddesiyle ilgili yönetmeliğin 10 ve 15.maddeleri ve 2942 sayılı Yasanın 14.maddesinin birinci bendi hükümleri karşısında davanın yol fazlası yer için istenilen bedel ile düzenleme ortaklık payı olarak istenilen bedele yönelik kısmının görüm ve çözümünün adli yargının görev alanına girdiği, davacıya ait parselin bir bölümünün imar planında yola isabet etmesi ve bu hususun imar durumunda belirtilmesinin anılan belgenin iptalini gerektirmeyeceği, davacının parselinin imar planına uygun hale getirilmesi ve imar mevzuatında öngörülen koşulların sağlanması halinde inşaat ruhsatı alabileceğinin açık olduğu gerekçesiyle davacının parselinin ifraz ve tevhid işlemlerinetabi tutularak bunun sonucunda yol fazlası kısmın kendisine satılmasına vebir kısmının da satın alınarak ayrıca 15.750.000 lira düzenleme ortaklık payı bedeli alınmasına yönelik işlemlerin bedele yönelik olduğu anlaşıldığından davanın bu kısmının görev yönünden reddine, imar durumunun iptali istemine ilişkin bölümünün reddine karar verilmiş, bu karar davacının temyizi üzeri ne, Danıştay Altıncı Dairesinin 1992/567 sayılı kararı ile, olayda 3194 sayılı Yasanın 18.maddesi mi, yoksa aynı Yasanın 15.maddesi uyarınca mı işlem yapıldığının açık bir şekilde anlaşılamadığından, dava dilekçesinde de uyuşmazlıkta düzenleme ortaklık payı alınamayacağı öne sürüldüğünden, bu hususların araştırılarak bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle bozulmuş, İdare Mahkemesince, bozma kararına uyularak yeniden yapılan inceleme sonucunda, davacıya ait parselde 3194 sayılı Yasanın 15.maddesi uygulanmak suretiyle ifraz ve tevhid işleminin yapıldığının anlaşıldığı, 15.madde uygulanmasında ise davacıdan düzenleme ortaklık payının istenmesinin imar mevzuatına uygun olmadığı gerekçesiyle, dava konusu işlemin düzenleme ortaklık payı istenmesine ilişkin kısmının iptaline, davanın bedele yönelik kısmının görev yönünden reddine, imar durumuna ilişkin kısmının da esastan reddine karar verilmiş ve bu kararın iptale ilişkin kısmı davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Temyize konu Konya İdare Mahkemesinin 25.11.1992 günlü, 1992/916 sayılı kararının iptale ilişkin kısmında 2577 sayılı idari yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının bu bölümünün onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1004 K: 1993/5355 T: 14/12/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/325 K: 1992/3286 T: 24/09/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2348 K: 1992/3612 T: 15/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/312 K: 1992/3774 T: 19/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/673 K: 1993/3111 T: 15/09/1993 Davacıya ait parsellerin ifrazı halinde diğer parsellerin imar durumunun ne olacağı bilirkişi raporunda açıklanmadığından bu hususun açıklığa kavuşturulması için bilirkişilerden ek rapor alınması gerektiği Dava, 22 parseli oluşturan kadastral parsellerden üzerinde koruma altına alınan yapı bulunan 13 sayılı parselden 17 ve 18 numaralı parsellerin ifraz edilmesi yolundaki başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; 3194 sayılı İmar Kanununun 15.maddesi açıklanarak bu madde hükmüne göre imar planlarında umumi hizmet alanına ayrılmamış taşınmazların asgari cephe genişlikleri ve büyüklükleri yönetmelikte belirtilen ölçülere uygun olmaları koşuluyla ifrazlarının yapılmasının gerektiği, diğer taraftan mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporu ile de davacıya ait 17 ve 18 sayılı parsellerin 13 sayılı parselden ayrılması halinde oluşacak bağımsız parselin İzmir İmar Yönetmeliğine göre müstakil olarak yapılaşmaya elverişli olduğunun anlaşıldığı, bu durumda davacının ifraz isteminin reddinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiş, karar davalı belediye başkanlığı ile davalı idare yanında müdahil tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden 22 parseli oluşturan kadastral parsellerden 13-14-15-16-17-18 sayılı parsellerden davacının maliki bulunduğu 17-18 numaralı parsellerin ifraz edilmesi isteminin davalı idarece reddedilmesi üzerine açılan davada ifraz işleminin gerçekleştirilmesi halinde 17-18 numaralı parsellerin bağımsız parsel durumuna gelmeleri halinde geride kalan 13-14-15-16 no.lu parsellerin imar durumlarının ne durumda olacağının bilirkişilerce mahkemeye sunulan raporda belirtilmediği anlaşılmaktadır. Bu durumda yukarıda belirtilen hususun incelenmesi amacıyla mahkemece bilirkişilerden ek rapor istenilerek bunun sonucuna göre bir karar verilmesi gerekeceğinden bu hususlar araştırılmaksızın verilen idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu İzmir 1.İdare Mahkemesinin 4.6.1991 günlü, 1991/426 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1981/866 K: 1984/2669 T: 21/09/1984/ Danıştay 6. Dairesi E: 1990/757 K: 1992/223 T: 27/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1817 K: 1992/3593 T: 14.10.1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/312 K: 1992/3774 T: 19/10/1992 Davacıya ait parsellerin ifrazı halinde diğer parsellerin imar durumunun ne olacağı bilirkişi raporunda açıklanmadığından bu hususun açıklığa kavuşturulması için bilirkişilerden ek rapor alınması gerektiği Dava, 22 parseli oluşturan kadastral parsellerden üzerinde koruma altına alınan yapı bulunan 13 sayılı parselden 17 ve 18 numaralı parsellerin ifraz edilmesi yolundaki başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; 3194 sayılı İmar Kanununun 15.maddesi açıklanarak bu madde hükmüne göre imar planlarında umumi hizmet alanına ayrılmamış taşınmazların asgari cephe genişlikleri ve büyüklükleri yönetmelikte belirtilen ölçülere uygun olmaları koşuluyla ifrazlarının yapılmasının gerektiği, diğer taraftan mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporu ile de davacıya ait 17 ve 18 sayılı parsellerin 13 sayılı parselden ayrılması halinde oluşacak bağımsız parselin İzmir İmar Yönetmeliğine göre müstakil olarak yapılaşmaya elverişli olduğunun anlaşıldığı, bu durumda davacının ifraz isteminin reddinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiş, karar davalı belediye başkanlığı ile davalı idare yanında müdahil tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden 22 parseli oluşturan kadastral parsellerden 13-14-15-16-17-18 sayılı parsellerden davacının maliki bulunduğu 17-18 numaralı parsellerin ifraz edilmesi isteminin davalı idarece reddedilmesi üzerine açılan davada ifraz işleminin gerçekleştirilmesi halinde 17-18 numaralı parsellerin bağımsız parsel durumuna gelmeleri halinde geride kalan 13-14-15-16 no.lu parsellerin imar durumlarının ne durumda olacağının bilirkişilerce mahkemeye sunulan raporda belirtilmediği anlaşılmaktadır. Bu durumda yukarıda belirtilen hususun incelenmesi amacıyla mahkemece bilirkişilerden ek rapor istenilerek bunun sonucuna göre bir karar verilmesi gerekeceğinden bu hususlar araştırılmaksızın verilen idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu İzmir 1.İdare Mahkemesinin 4.6.1991 günlü, 1991/426 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1981/866 K: 1984/2669 T: 21/09/1984/ Danıştay 6. Dairesi E: 1990/757 K: 1992/223 T: 27/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1817 K: 1992/3593 T: 14.10.1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/312 K: 1992/3774 T: 19/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/1715 K: 1993/1645 T: 22/04/1993 Davacıların 1983 yılında verilen taşınmazlarının ifrazına dair kararın iptali istemiyle dava açmayarak bedelsiz terk koşuluyla ifrazı kabul ettikleri anlaşıldığından, idare mahkemesince bu husus gözetilmeksizin ifraz istemlerinin bedelsiz terk koşuluna bağlanamayacağı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmesinde isabet görülmediği Dava, belediye encümeni kararının 3812 sayılı parselin hali hazır kadastral planındaki kullanım şekliyle mevcut bahçe duvarlarının yıkılarak imar planında belirtildiği gibi yeşil saha ve yola terklerin yapılmasına ilişkin bölümünün iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince belediyelerin ifraz isteklerini imar mevzuatı çerçevesinde incelemek zorunda oldukları, ifraz işleminin taşınmazın bir bölümünün belediye ‘ye bedelsiz terki koşuluyla yapılabileceğine ilişkin yasal düzenleme bulunmadığı, dava dosyasının incelenmesinden 3812 sayılı parselin 448 sayılı parselin ifrazı sonucu oluştuğu, ifraz sırasında imar planı çalışmalarının devam ettiği, belediye encümenince imar planının onaylanmasından sonra taşınmazın yola, yeşil sahaya veya kamu yararına ayrılmış yerlere rastlaması halinde belediyeden herhangi bir hak talep edilmemesi koşuluyla ifraz isteminin kabulüne karar verildiği, daha sonra dava konusu işlemin tesis edildiğinin anlaşıldığı, ifraz isteminin bedelsiz terk koşuluna bağlanmasının imar mevzuatına aykırı olduğu gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiş, karar davalı idare vekilince temyiz edilmiştir. Dava dosyasının incelenmesinden belediye encümenince 1983/yılında verilen karar ile 448 parsel sayılı taşınmazın devam etmekte olan çalışmalar sonucu oluşacak imar planında yola, yeşil alana ve kamu yararına ayrılan yere rastlaması halinde belediyeden herhangi bir hak talep edilmemesi koşuluyla ifrazına izin verildiği, ifraz sonucu oluşan parsellerin tapuya tescil edilmesi ve imar planının onaylanmasından sonra yukarıda anılan kararın gereğini yerine getirmek amacıyla belediye encümeni kararının alınmadığı, bu kararın yeni bir karar olmadığı, davacıların 1983/yılında verilen kararın iptali istemiyle dava açmayarak bedelsiz terk koşuluyla ifrazı kabul ettikleri anlaşıldığından İdare Mahkemesince bu husus göz önüne alınmaksızın dava konusu işlemin iptaline karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu İstanbul 5.İdare Mahkemesinin, 8.11.1991 günlü, 1991/1744 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1978/40 K: 1982/315 T: 26/02/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/1216 K: 1986/1225 T: 24/12/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/861 K: 1987/158 T: 17/02/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/3197 K: 1990/2938 T: 26/12/1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3601 K: 1992/4150 T: 11/11/1992 İmar düzenlemesi yapılmış alanlarda maliklerin izni olmaksızın tevhit ve ifraz işlemlerinin yapılamayacağı Dava, 3 ve 420 parsel sayılı taşınmazların 3194 sayılı Yasanın 16.maddesine göre şuyulandırılmasına ilişkin belediye encümeni kararının iptali isteğiyle açılmış, İdare Mahkemesince, yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda; 420 ve 421 parsellerin davacıya ait olduğu, 421 parsel üzerindeki davacı tarafından 1985/yılında düzenlenmiş ruhsat ile yapılan bir bina bulunduğu, binanın giriş çıkışının 420 parselden yapılmasının öngörülmesine karşın her parselin kendi giriş-çıkışını parsel sınırları içinde çözümlemesi gerekeceğinden tadilat ruhsatı ile binanın yol cephesinden projesinde dükkan olarak görülen girişin bitişiğindeki sahadan apartman girişi verilebileceği, imar planına göre şuyulandırılan 420 ve 3 parsellerin ayrı ayrı ruhsat alamaz durumda oldukları, 2 no’lu plarselin cephe genişliğinin yeterli olması nedeniyle düzenleme dışında tutulmasının yerinde olduğu, işlem sonucunda imar planına göre yapılaşabilecek bir parselin oluşturulduğu, sonuç olarak dava konusu şuyulandırma işleminin yerinde olduğu belirtildiğinden anılan rapora dayanılarak davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Dava dosyasının incelenmesinden, 3 parsel sayılı taşınmaz malikinin taşınmazının 420 parselle birleştirilmesi yolundaki müracaatı üzerine, davalı idarece 3194 sayılı Yasanın 16.maddesine göre dava konusu işlemin tesis edildiği, davanın da 420 parsel maliki tarafından bu işlemin iptali isteğiyle açıldığı anlaşılmaktadır. 3194 sayılı Yasanın 16.maddesinde, belediye ve mücavir alan hudutları içindeki gayrimenkullerin resen veya müracaat üzerine tevhit ve ifrazının yapılabileceği belirtilmiş, 3194 sayılı Yasanın 18.maddesi uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile ilgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 15.maddesinde, “Arazi ve arsa düzenlemesi yapılmış imar adalarındaki bir veya birkaç parselde meskun alanlardaki kadastro parsellerinde maliklerin müracaatı üzerine imar planı ve mevzuatına uygun olmak şartıyla ifraz ve tevhit işlemleri yapılabileceği” kuralı yer almıştır. Uyuşmazlık konusu olayda da, dava konusu işlemin bir tevhit işlem olduğu dosyada mevcut kroki ve diğer belgelerin incelenmesinden anlaşıldığından, davacının muvafakatının alınmamış olması nedeniyle encümen kararının yasal düzenlemeye aykırı düştüğü sonucuna varılmıştır. İdare Mahkemesinde bu husus dikkate alınmaksızın davanın reddi yolunda verilen kararda isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenle temyize konu Antalya İdare Mahkemesinin 30.5.1991 günlü, 1991/604 sayılı karının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1982/2440 K: 1984/3216 T: 12/12/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1984/786 K: 1985/99 T: 16/01/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/757 K: 1992/223 T: 27/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1817 K: 1992/3593 T: 14.10.1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/570 K: 1992/3966 T: 03/11/1992 İfraz konusunda belediye encümeni yetkili bulunduğundan, mahalli sulh hukuk mahkemesine belediyece ifraz isteminin reddi yolundaki verilen cevabın dava konusu olamayacağı Dava, belediye sınırları içinde bulunan davacının hissedarı olduğu taşınmazın ifraz edilmesi talebi ile Sulh Hukuk Mahkemesine açılan davada davalı idarenin mahkemenin ara kararına verdiği cevabi yazı niteliğindeki işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; İdari yargı yerinde iptali istenebilecek işlemlerin, yürütülmesi kesin ve zorunlu işlemler olması gerektiği, davacının talebi üzerine ifraz konusunda yetkili belediye encümenince alınmış bir karar bulunmadığı, davacı hakkında icrai nitelik arz etmeyen ve Sulh Hukuk Mahkemesi ara kararına cevap olarak gönderilen yazıya karşı açılan davanın 2577 sayılı Kanunun 14/3-d maddesine uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin iptali istemi ile açılan davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu Zonguldak İdare Mahkemesinin, 7.11.1991 günlü, 1991/404 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1986/1216 K: 1986/1225 T: 24/12/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/757 K: 1992/223 T: 27/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1817 K: 1992/3593 T: 14.10.1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/312 K: 1992/3774 T: 19/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1430 K: 1992/3817 T: 21/10/1992 Tevhit (birleştirme) konusunda karar vermeye belediye encümeni yetkili bulunduğundan, davacı isteminin belediye başkanlığınca reddine dair işlemde yetki yönünden isabet bulunmadığı, nedeniyle mahkemece iptali yolunda karar isabetsizlik görülmediği Dava, 2859, 2860, 2861 no.lu parsellerin (a) 2869, 2870, 2871 no.lu parsellerin (b) parseli olarak tevhid edilmesine ilişkin istemin reddine dair davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; mahkemece mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporunda dava konusu parsellerin imar planı bütünlüğünü bozmadan tevhidinin mümkün olduğunun belirtildiği, öte yandan 3194 sayılı İmar Kanununun 16.maddesi gereğince tevhide ilişkin karar vermeye yetkili organın belediye encümeni ve İl İdare Kurulu olduğu, dava konusu işlemin ise belediye başkanlığınca tesis edildiği, bu nedenle tesis edilen işlemde yetki yönünden mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiş, karar davalı idarece temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, dava konusu işlemin 3194 sayılı İmar Kanunun 16.maddesi uyarınca yetkili organ olan belediye encümenince yapılmayıp, belediye başkanlığınca tesis edildiği anlaşıldığından tesis edilen işlemin yetki yönünden iptali yolunda verilen mahkeme kararında isabetsizlik görülmemiştir. Açıklanan nedenle temyize konu Eskişehir İdare Mahkemesinin 27.12.1990 günlü, 1990/1080 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1981/866 K: 1984/2669 T: 21/09/1984/ Danıştay 6. Dairesi E: 1990/757 K: 1992/223 T: 27/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2356 K: 1992/2783 T: 09/06/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1817 K: 1992/3593 T: 14.10.1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/312 K: 1992/3774 T: 19/10/1992 Evvelce ifraz işlemine tabi tutulan taşınmazın yeniden parselasyon işlemine konu olması halinde önceden alınan düzenleme ortaklık payının bu defa ancak % 35’e tamamlanabileceği nedeniyle mahkemece yeniden tamamlayıcı düzenleme ortaklık payının parselin ifraz sonucu kalan kısmı üzerinden hesaplanmasında isabet görülmediği Dava, taşınmazların 3194 sayılı yasanın 18.maddesi uyarınca düzenlemeye tabi tutulmasına ilişkin davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen raporun sonuç kısmına katılmanın mümkün olmadığı belirtilerek 2662 m2 miktarında taşınmazın davacıya tahsis edilmesi gerektiği, 2558 m2 miktarında yer verilmesinin yasa ve yönetmeliğe aykırı olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 18.maddesinin 2.fıkrasında “Belediyeler veya Valiliklerce düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların dağılımı sırasında bunların yüzölçümlerinden yeteri kadar saha, düzenleme dolayısıyla meydana gelen değer artışları karşılığında “düzenleme ortaklık payı” olarak düşülebilir. Ancak, bu maddeye göre alınacak düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların düzenlemeden önceki yüzölçümlerinin yüzde otuz beşini geçemez” kuralı yer almaktadır. İmar Kanununun 18.maddesi uyarınca yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile ilgili esaslar hakkında yönetmeliğin 11.maddesinin son fıkrasında, taşınmaz sahiplerinin talepleri üzerine, mülga 6785-1605 sayılı İmar Kanununun 39.maddesine göre daha önce ifraz edilerek tescil edilen parsellerden düzenlemeye dahil edilenlerin, ilk parselin ifrazında alınan terk oranını % 35’e tamamlayan fark kadar düzenleme ortaklık payı alınabileceği kurala bağlanmıştır. Uyuşmazlık konusu olayda, düzenlemeye tabi tutulan taşınmazın düzenlemeden önce, ilk ifraz sırasındaki yüzölçümü toplam olarak 3936 m2 olduğundan, düzenleme ortaklık payı hesabının bu miktar üzerinden yapılması ve ilk parselin ifrazında alınan terk oranını % 35’e tamamlayan fark kadar düzenleme ortaklık payı alınması gerekmektedir. Dosyanın incelenmesinden bu hesaplama yöntemine uyularak 3936 m2 lik taşınmaz üzerinden davacıya 2558 m2 miktarında pay verildiği anlaşıldığından, İdare Mahkemesince verilen kararda yasal isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu Adana 2.İdare Mahkemesinin, 12.9.1990 günlü, 1990/669 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1004 K: 1993/5355 T: 14/12/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/325 K: 1992/3286 T: 24/09/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2348 K: 1992/3612 T: 15/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2974 K: 1992/2171 T: 14/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2348 K: 1992/3612 T: 15/10/1992 Belediyece yapılan işlem kısmi bir ada düzenlemesi olmayıp tevhit işlemi olduğundan ve bu konuda davacının muvafakati bulunmadığı anlaşıldığından mahkemece işlemin parselasyon işlemi olduğu konusuna varılarak davanın reddine karar verilmesinde isabet görülmediği Dava, davacıya ait 11 parsel sayılı taşınmazın 3194 sayılı yasanın 18. maddesi uyarınca aynı ada, 3 parsel sayılı taşınmazla birleştirilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince 19 m2 büyüklüğündeki 3 sayılı parselle 40 m2 büyüklüğündeki 11 no’lu taşınmazın birleştirilmesi suretiyle yola cephesi olmadığı için imar parseli niteliği taşımayan 3 sayılı parselin imara uygun 60 m2’lik bir parsel haline getirilmesi ve böylece imara uygunluğun sağlanması karşısında tesis edilen işlemde isabetsizlik bulunmadığı sonucuna varılarak dava reddedilmiş ve bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Dava dosyasının incelenmesinden, 3 parsel sayılı taşınmaz malikinin taşınmazının 11 parselle birleştirilmesi yolundaki müracaatı üzerine, davalı idarece 3194 sayılı yasanın 18.maddesi uygulanmak suretiyle iki parselin birleştirilerek tek parsel haline getirildiği, davanın da 11 parsel maliki tarafından bu işlemin iptali istemiyle açıldığı anlaşılmaktadır. İmar Kanununun 16.maddesinde, belediye ve mücavir alan hudutları içindeki gayrimenkullerin resen veya müracaat üzerine tevhit ve ifrazının yapılabileceği belirtilmiş, 3194 sayılı Yasanın 18.maddesi uyarınca yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile ilgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 15.maddesinde, arazi ve arsa düzenlemesi yapılmış imar adalarındaki bir veya birkaç parselde meskun alanlardaki kadastro parsellerinde maliklerin müracaatı üzerine imar planı ve mevzuatına uygun olmak şartıyla ifraz ve tevhit işlemleri yapılabileceği kuralı yer almıştır. Uyuşmazlık konusu olayda, iki parselin birleştirilmesi amacıyla 3194 sayılı yasanın 18.maddesinin uygulandığı anlaşılmakta ise de, dosyada mevcut kroki ve diğer belgelerin incelenmesinden, yapılan işlemin kısmi ada düzenlemesi değil, bir tevhit işlemi olduğu ve davacının muvafakatinin alınmamış olması nedeniyle encümen kararının yasal düzenlemeye aykırı olduğu sonucuna varılmıştır. Bu durumda, İdare Mahkemesince dava konusu işlemin 3194 sayılı yasanın 18.maddesi uyarınca tesis edildiği kabul edilmek suretiyle davanın reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenle temyize konu Manisa İdare Mahkemesinin 12.2.1991 günlü 1991/115 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1004 K: 1993/5355 T: 14/12/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/325 K: 1992/3286 T: 24/09/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 2006/1662 K: 2008/2479 T: 22.4.2008 Danıştay 6. Dairesi E: 2009/747 K: 2011/828 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2095 K: 1992/3563 T: 13/10/1992 Eski eser olan yapıya taşınmazın yola isabet eden bölümünün terkinden sonra yenileme ruhsatı verilebileceğine ilişkin işlemde isabet görülmediği Dava, 23 parsel sayılı yere ilişkin ruhsat talebinin parselin imar istikametinin imar planına göre gerçekleştirilmesinden sonra kabul edileceği gerekçesiyle reddine ilişkin Büyükşehir Belediye Başkanlığı kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, Boğaziçi öngörünüm bölgesinde 2.grup eski eser olan uyuşmazlık konusu yapının Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Yüksek Kurulu kararıyla 2 A II grubu olarak belirlenerek onarım projesinin onanmak üzere Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Bölge Kurulu Büro Müdürlüğüne iletilmesine karar verildiği, Bölge Kurulu kararıyla da söz konusu yerde gönderilen projesine göre uygulama yapılacağına karar verilerek söz konusu projenin onaylandığı, davalı idarece de projenin tasdik edilmesi üzerine davacının yenileme projesine ilişkin olarak ruhsat talebinin, onarımına öncelik verilmesi gereken eski eser yapının ruhsat işlemlerine parselin imar istikametinin imar planına göre gerçekleştirilmesinden sonra devam edileceği gerekçesiyle reddedildiğinin anlaşıldığı, belediyelerin inşaat ruhsatı isteklerini yasal çerçevesinde incelemek zorunda olduklarından 2960 sayılı kanunun 3/d maddesi, 2863 sayılı kanunun 3/a-4 maddesi hükümleri ve imar mevzuatında inşaat ruhsatının imar istikametinin imar planına göre gerçekleştirilmesinden sonra verilebileceği konusunda bir düzenleme bulunmadığından davacıya ait eski eser taşınmazın imar planında yola isabet eden bölümünün terkinden sonra yenileme ruhsatı verilebileceğine ilişkin dava konusu işlemde mevzuata uyarlılık bulunmadığı gerekçesiyle iptal edilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu İstanbul 2.İdare Mahkemesinin, 14.2.1991 günlü, 1991/357 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1980/1974 K: 1984/600 T: 14/02/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/866 K: 1984/2669 T: 21/09/1984/ Danıştay 6. Dairesi E: 1982/2798 K: 1985/141 T: 29/01/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/1098 K: 1987/1181 T: 15.12.1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1817 K: 1992/3593 T: 14.10.1992 Tevhit ve ifraz işlemi ancak parselasyon planı yapılmış yerlerde maliklerin muvafakatı ile yapılabileceğinden, henüz kadastro parselleri olan ve maliklerinin muvafakatinin bulunmadığı anlaşılan yerde yapılan tevhit ve ifraz işleminin iptali istemiyle açılan davanın mahkemece reddine karar verilmesinde isabet görülmediği Dava, 676 ada, 9 parsel sayılı yerde bulunan davacıya ait taşınmazın aynı ada 8, 10, 11 no’lu parsellerle şuyulandırılmasına ilişkin 25.1.1990 günlü belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; 676 ada, 8 parsel sayılı taşınmaz malikinin isteği üzerine 21.11.1990 günlü belediye encümeni kararı ile 8 ve 9 parsellerin şuyulandırıldığı, daha sonra davacının ve 8 no’lu parsel malikinin itirazları üzerine mevcut durumun gözden geçirilip 21.11.1990 günlü belediye encümeni kararının iptal edilerek 25.1.1990 günlü belediye encümeni kararının tesis edildiği, bu karar ile 9 no’lu parselin ABC parsellerine ifrazı, A parselin A-10-11 parsellerle hisseleri oranında resen şuyulandırılıp ve D parseli olarak tevhidi C-8 parsellerin hisseleri oranında resen şuyulandırılıp ve E parseli olarak tevhidinin gerçekleştirildiği, 3194 sayılı yasanın Tip İmar Yönetmeliğinin 19. maddesine göre ayrıca parselasyon işlemi yapılmasının gerekmediği, bu nedenle tesis edilen işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle reddedilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden 676 ada, 8 parsel sayılı taşınmazın malikinin isteği üzerine 25.1.1990 günlü belediye encümeni kararı ile davacıya ait 9 no’lu parselin A-B-C- parsellerine ifrazı, A parselin 10-11 nolu parsellerle hisseleri oranında şuyulandırılıp D parseli olarak tevhidi C-8 parsellerin hisseleri oranında şuyulandırılıp E parseli olarak tevhidinin gerçekleştirildiği, 676 ada, 9 no’lu parsel sahibi davacının muvafakatinin alınmadığı, anılan yerle ilgili bir parselasyon çalışmasının da mevcut olmadığı anlaşılmaktadır. İmar Kanununun 18.maddesi uyarınca yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 15.maddesinde arazi ve arsa düzenlemesi yapılmış imar adalarındaki bir veya birkaç parselde, meskün alanlardaki kadastro parsellerinde maliklerin müracaatı üzerine imar planı ve mevzuatına uygun olmak şartıyla ifraz ve tevhit işlemlerinin yapılabileceği, 3030 sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinin 19.maddesinde de her türlü imar adasında parselasyon planı yapılmadan adadaki parsellerde ifraz ve tevhit işlemlerinin yaılamayacağı hükme bağlanmış bulunmaktadır. Anılan yasa hükümleri karşısında meskün mahalde bulunan davacıya ait 9 nılu kadastral parselin malikinin muvafakati bulunmaksızın tevhit ve ifrazına dair işlem tesisinde hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmadığından dava konusuişlemin iptali istemiyle açılan davada, davanın reddi yolunda verilen mahkeme kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Eskişehir İdare Mahkemesinin 4.1.1991 günlü , 1991/2 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2016/2715 K: 2020/10535 T: 5.11.2020 Danıştay 6. Dairesi E: 1978/40 K: 1982/315 T: 26/02/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/1216 K: 1986/1225 T: 24/12/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/3197 K: 1990/2938 T: 26/12/1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/325 K: 1992/3286 T: 24/09/1992 İfraz işlemi sırasında alınan düzenleme ortaklık payının, 3194 sayılı imar kanununun 18. maddesine ilişkin yönetmeliğin 11. maddesine aykırı şekilde alındığı anlaşıldığından, istemin tümünün iptaline karar verilmesi yerine dava konusu parselde ilgili bölümünün iptaline karar verilmesinde isabet görülmediği Davalı idarece karar düzeltme dilekçesinde 857 ada, 218 sayılı parselin iki kez ifraz işlemine tabi tutulması sonucu toplam 0,4386 oranında yola iştirak payı alınması ve bu oranın düzenleme ortaklık payı oranının üst sınırı olan % 35’i aşması nedeniyle 218 sayılı parselden düzenleme ortaklık payı alınmadığının belirtilmesi karşısında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54.maddesinin 1.fıkrasının (c) bendine göre karar düzeltme istemi yerinde görüldüğünden Dairemizin 1991/1847 sayılı kararı kaldırılarak işin esası incelendi. Dava, 857 ada, 216 parsel sayılı taşınmazı da içeren alanda 3194 sayılı yasanın 18.maddesi uyarınca yapılan düzenleme işlemini onayan belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporda, uyuşmazlık konusu taşınmazın düzenleme öncesinde müstakilen davacıya ait olduğu, 330 m2 miktarında iken, önceden yapılan yol terkleri de göz önüne alınarak işleme toplan 449 m2 nin esas alındığı, 157 m2 nin düzenleme ortaklık payı olarak alınarak 242 m2 lik 2338 ada 3 nolu parselin müstakil olarak davacıya verildiği, kalan 50 m2 si için ise ortaokul yeri olarak belirlenmiş 1 nolu parselde hissedar edildiği, matematiksel yöndenişlemin uygun olduğu, ancak uyuşmazlık konusu taşınmazla ilgili olarak 1974 yılında yapı kullanma izni alındığı, mevzuata uygun yapılaşma sağlandığı ve aynı imar adasında meri imar planı paftası lejantında belirlenen yapılaşma emsallerine uygun binalar inşa edilmiş olduğu, bu durumda ise imar mevzuatına göre söz konusu imar adası muaf tutulmak suretiyle düzenleme işleminin yapılması gerektiği düzenleme işleminin yapılaşma nedeniyle müktesep hakları göz önüne almadığı, bu nedenle imar mevzuatına teknik yönden uygun bulunmadığının belirtildiği, düzenlemenin imar planına uygunluğu sağlamak üzere belirlenen sahalarda yapılması gereğinin açık olduğu, ayrıca imara uygun yapılaşmaların mümkün olduğu ölçüde korunması gerektiği, olayda, dava konusu parsel üzerinde imar planına uygun şekilde yapılaşma bulunduğu sabit olduğuna göre bu yapının müktesep haklarının, durumunun korunması gerekirken, buna uyulmadığının anlaşıldığı, ayrıca düzenlemenin imar planına uygun yapılaşmanın bulunduğu yerde, uygulanmasını sağlayacak kamu yararı ve gereğinin ortaya konmadığı gerekçeleriyle düzenleme işleminin davacının parseli ile ilgili kısmının iptaline karar verilmiş ve bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. “İmar Kanununun 18.maddesi uyarınca yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile ilgili Esaslar Hakkında Yönetmelik’in 11.maddesinin 3.fıkrasında; “Ancak, taşınmaz sahiplerinin talepleri üzerine mülga 6785-1605 sayılı İmar Kanununun 39.maddesine göre daha önce ifraz edilerek tescil edilen parsellerden düzenlemeye dahil edilenlerin, ilk parselin ifrazında alınan terk oranını % 35’e tamamlayan fark kadar düzenleme ortaklık payı alınabilir” kuralı yer almaktadır. Dava dosyası ve karar düzeltme dilekçesinin incelenmesinden 216 sayılı parselin 131 sayılı parselin ifrazından oluştuğu, ifraz nedeneyile 0,2659 oranında yola iştirak payı alındığı, 3 30 m2 olan 216 sayılı parselin ana parselin ifrazı sırasında yola terk edilen miktar eklenerek 449m2 üzerinden düzenlemeye tabi tutulduğu ve bu miktar üzerinden %35 oranında düzenleme ortaklık payı alındığı anlaşılmış olup, yukarıda anılan yönetmelik kuralı uyarınca 330 m2 olan 216 sayılı parselden 0,2659 terk oranını %35’e tamamlayan fark kadar düzenleme ortaklık payı alınması gerektiği ve düzenleme ortaklık payının alınış şekli düzenlemenin tamamını ilgilendirdiğinden 216 sayılı parselinde bulunduğu alanda 3194 sayılı yasanın 18.maddesi uyarınca yapılan düzenleme işleminde mevzuata uyarlık bulunmadığı açıktır. Bu durumda düzenleme işleminin tamamının yukarıda belirtilen gerekçeyle iptal edilmesi gerekirken müktesep hakların korunmadığı gerekçesiyle yalnızca dava konusu parselle ilgili olarak iptal kararı verilmesinde isabet görülmemiştir. Temyize konu Adana 2.İdare Mahkemesinin 7.3.1991 günlü, 1991/170 sayılı kararının yukarıda açıklanan gerekçe ile onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1004 K: 1993/5355 T: 14/12/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 2010/10709 K: 2011/2200 T: 14.6.2011 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/6819 K: 2007/7118 T: 03/12/2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/2790 K: 2007/5059 T: 21.09.2007 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2356 K: 1992/2783 T: 09/06/1992 Taşınmazın yola ayrılan kısmının bedelsiz terki halinde ruhsat verilebileceği yolundaki işlemde isabet görülmediği Dava; taşınmazın yola isabet eden kısmı bedelsiz terk edilmeden ruhsat verilemeyeceğine ilişkin Belediye Encümeni kararının iptali istemeyle açılmış, İdare Mahkemesince; inşaat ruhsatının verilebilmesi için gereken koşullar ve belgelerin, 3194 sayılı İmar Kanunu ve eki yönetmeliklerin çeşitli maddelerinde düzenlendiği, bunlar arasında parsellerin yola rastlayan kısımlarının bedelsiz olarak terkinin istenebileceği yolunda herhangi bir kurala yer verilmediği, buna karşılık, imar planlarında yol, otopark, yeşil alan gibi kamu hizmetine ayrılan yerlerin kamu eline geçmesini sağlamak için 3194 sayılı Kanunun 18.maddesinde düzenleme ortaklık payı alma usulü ile 2942 sayılı Kanunda kamulaştırma yolunun öngörüldüğü, planda kamuya tahsisli yerlerin idare eline geçmeden ruhsat verilemeyeceği yolunda not bulunmakta ise de, bu hüküm yola rastlayan yerlerin bedelsiz terk ettirileceği anlamına gelmediği gibi hükümler arasında farklılık bulunması halinde kanun hükümlerine göre işlem tesis edileceği açık olduğundan yola isabet eden kısımların bedelsiz terk edilerek kamu eline geçmediğinden tadilat ruhsatı verilmemesinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı belediye vekilince temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu Bursa 1.İdare Mahkemesinin, 15.3.1992 günlü, 1991/193 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır. Diğer taraftan; yola rastlayan yerlerin bedelsiz terki yapılmadığı için bu gerekçeyle tadilat ruhsatı talebinin reddi mümkün olmadığı gibi mevzuatın müsait olması durumunda ruhsat talebinin incelenip bir karar verilmesi gerektiği de açıktır. Açıklanan nedenlerle yukarıdaki gerekçenin ilavesi suretiyle anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2013/3657 K: 2017/4335 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/1401 K: 1982/4675 T: 30/12/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/702 K: 1983/3282 T: 25/10/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2227 K: 1992/390 T: 30/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/1167 K: 1992/2196 T: 14/05/1992 Müştereken malik olunan bina fiilen davacı tarafından ayrıldığından, mahkemece bilirkişi raporundaki “… Projeye göre ifrazın mümkün olmadığı…” yolundaki ifadeler göz önünde bulundurularak 2981 sayılı yasa uyarınca ifrazına ilişkin işlemin iptaline karar verilmesinde isabet görülmediği Dava, iki hissedar olarak yaptırılan apartmanın bulunduğu taşınmazın 2981 sayılı Yasanın 3290 sayılı Yasa ile değişik 10.maddesine göre yapılan ifraz sonucunda iki parsele ayrılmasına ilişkin işlemlerin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporunda, 1/1000 ölçekli imar ıslah planında dava konusu yerin 62 ada, 3 ve 4 nolu parsellere ayrıldığının, zemin katta ruhsatlı, ortak olarak bir merdivenli iki ayrı daire yapıldığının, davacının kendi tarafına iki kat çıktığının, bodrum katta ortak sığınak girişi, ortak zemin kat merdiveni gerçekleştirildiğinin, yapının mevcut plan ve projesine göre ifrazının mümkün olmadığının belirtildiği gerekçesiyle üzerinde hisseli bina bulunan arsanın ifrazının yasal düzenlemeye aykırı olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiş ve bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dava dosyasının incelenmesinden, davacının 75/3841 hissesine sahip olduğu taşınmazda aynı oranda hisse sahibi olan bir kişi ile birlikte bina inşa ettiği, diğer hissedarın hissesini üçüncü bir kişiye sattığı, daha sonra bu taşınmazın bulunduğu parseli de içine alan bölgede 2981 sayılı yasa uyarınca hisseli taşınmazların müstakil tapuya dönüştürülmesi çalışmalarının yapıldığı ve dava konusu yerin üzerindeki binada fiilen iki ayrı parsele isabet edecek şekilde düzenlenmek suretiyle 62 ada, 3 ve 4 nolu parsellere ayrıldığı, davanın bu binanın ifrazının fiilen mümkün olmadığı iddiasıyla ifraz işleminin iptali istemiyle açıldığı anlaşılmaktadır. Dosyada mevcut bilirkişi raporunda zemin katta ortak olarak bir merdivenli iki ayrı daire yapıldığı, daha sonra davacının kendi tarafına iki kat çıktığı, binası içerisine merdiven yaparak düşey sirkülasyonu sağladığı, bu kolon ve kirişlere komşu hissedarın inşaat yapmaya kalkması halinde bağlantı yapmasının teknik olarak son derece güç olduğu, ayrıcı üst katlardaki merdivenlerin davacı tarafında kalması nedeniyle projede olduğu gibi ortak kullanımın mümkün olmadığı, böylece bodrum katta ortak sığınak girişi, ortak zemin kat merdiveni gerçekleşmiş ise de diğer katlarda kendine özel iki kat gerçekleştirmiş olması nedeniyle fiili ayrımı davacının kendisinin başlattığı, mevcut yapının plan ve projesine göre ifrazı mümkün değilse de mevcut yapılaşmanın bu projeye göre gerçekleştirilmemiş olması ve davacıya ait tarafın Bodrum +zemin + 2 normal kat, diğer hissedarın ise bodrum + zemin katta kalmış olması, böylece davacının zemin üstü katlara ulaşımı projeye hilafına kendi tarafında merdiven yaparak gerçekleştirmesi, bununla da kalmayıp bu iki kat için kolon ve kirişleri de kendi iki katını taşıyacak şekilde yapması nedeniyle fiili ayrımın zaten davacı tarafından gerçekleştirildiği belirtildiğinden, İdare Mahkemesinde bilirkişi raporundaki açıklamalar ve fiili durum dikkate alınmaksızın sadece rapordaki “…projeye göre ifrazın mümkün olmadığı…” yolundaki ifadelerle yetinilerek karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenle, temyize konu İstanbul 5.İdare Mahkemesinin 15.10. 1991 günlü, 1991/1633 sayılı kararının bozulmasına karar verildi.   Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1004 K: 1993/5355 T: 14/12/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/332 K: 1983/473 T: 01/02/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/601 K: 1987/166 T: 18/02/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/1439 K: 1990/1223 T: 6.6.1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/757 K: 1992/223 T: 27/01/1992 Bilirkişi raporunda davacıya ait parselin konumu ve teknik nedenlerle ifrazının mümkün olmadığı belirtildiğinden ifraz isteminin reddi yolundaki işlemde isabetsizlik görülmediği Dava, taşınmazın davacılar tarafından hazırlattırılan ayırma alanına göre üç parçaya ifraz edilmesi yolundaki istemin reddine ilişkin kararın iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ve dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, 194 sayılı parselin 6284 sayılı parselden bağımsız olarak düşünülemeyeceği, 194 sayılı parselin 6284 sayılı parselin yola dönük kuzey cephesini boydan boya kapladığı ve 6284 sayılı parselin kuzeydeki imar yoluna 194 sayılı parseli kullanmadan geçmesinin mümkün olamadığı, 6284 sayılı parselin güney tarafının ise eğimi çok büyük yapı yasağı bulunan bir şeyle birleştiği, bu durumda 194 sayılı taşınmazı yanlız başına ifraza tabi tutmanın imar yönünden sakıncalı olduğu sonucuna varılarak davanın reddine karar verilmiş ve bu karar davacılar tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin iptali istemiyle açılan davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu Samsin İdare Mahkemesinin 20.12.1989/günlü 1989/1480 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2016/2715 K: 2020/10535 T: 5.11.2020 Danıştay 6. Dairesi E: 1978/40 K: 1982/315 T: 26/02/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/1216 K: 1986/1225 T: 24/12/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/861 K: 1987/158 T: 17/02/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/3197 K: 1990/2938 T: 26/12/1990 Belediyenin tevhit amacıyla inşaata elverişli olmayan bir yeri kamulaştıramayacağı Dava, davacının taşınmazın bağımsız yapıya elverişli olmayan 49.0 m2 lik kısmının komşu 2656 sayılı parsel ile tevhidi amacıyla kamulaştırılmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; dava dosyasının incelenmesinden, 3194 sayılı İmar Kanununun 17. maddesinde, bağımsız inşaata elverişli olmayan taşınmazların komşu taşınmaz sahibine bedel takdiri suretiyle satılacağını, komşu taşınmaz sahibi satın almaktan imtina ettiği takdirde şuyulandırılıp satmak suretiyle imar planına uygunluğunun sağlanacağını ve bu şekilde yapılan satış işleminde bedel takdirinin 2942 sayılı yasa hükümlerine göre yapılacağını öngördüğü halde, tevhid işleminin kamulaştırma yapmak suretiyle gerçekleştirileceğine dair bir hüküm öngörülmediğinden, dava konusu kamulaştırma işleminde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2356 K: 1992/2783 T: 09/06/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/570 K: 1992/3966 T: 03/11/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/1802 K: 1993/41 T: 18/01/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/2096 K: 1993/5188 T: 08/12/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/40 K: 1990/1787 T: 18/10/1990 İmar planı dışında ve kıyı kenar çizgisi içindeki taşınmazın pay durumu itibariyle taksiminin mümkün olmadığı yolunda tesis edilen işlemde isabetsizlik bulunmadığı Dava, davacının paydaşı bulunduğu taşınmazın imar planı dışında ve kıyı kenar çizgisi içinde kaldığından paydaşlar arasında payları oranında taksiminin mümkün olmadığı yolundaki belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince dava dosyasının incelenmesinden 3194 sayılı İmar Kanununun uygulanmasında belediyelerin yetkilerinin belediye ve mücavir alan sınırları ile kayıtlı bulunduğu, bir taşınmazın imar planı dahilinde olmamasının belediyelerin yetkisi bulunmadığı anlamına gelmediği, 3194 sayılı Yasanın 15.maddesinde imar planı dışında kalan yerlerde yönetmelikte gösterilen miktarlardan küçük ifrazlara izin verilemeyeceği, Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçinde ve Dışında Planı Bulunmayan Alanlarda Uygulanacak imar Yönetmeliğinin “ifraz ve Tehvid işleri” başlıklı 62.maddesinede de imar planı ve yerleşik alan sınırları dışında kalan alanlarda yapılacak ifrazlardan sonra elde edilecek her parselin 5000 m2 den küçük olmayacağı kuralının yer aldığı, uyuşmazlık konusu taşınmazın pay durumu itibariyle anılan yönetmelikte belirtilen koşulu sağlamadığı, dava konusu işlemde sonucu itibariyle mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle dava reddedilmiş, karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin iptali istemi ile açılan davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1982/2440 K: 1984/3216 T: 12/12/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1314 K: 2005/3187 T: 27/05/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/4191 K: 2005/987 T: 21/02/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1978/40 K: 1982/315 T: 26/02/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/1439 K: 1990/1223 T: 6.6.1990 Tevhit ve ifraz işlemleri konusunda yetki ilçe belediye encümenlerindedir; büyükşehir belediyelerinin yetkisi bulunmamaktadır. İstemin Özeti: İzmir Merkez 7395 ada, 2, 3, 4 ve 10 parsel sayılı İzmir Büyükşehir Belediyesinin mülkü taşınmazlar ile ihdas suretiyle meydana gelen 16548.15 m2 alanlı taşınmazın tevhidi ve meydana gelen 29056.15 m2 alandan yine imar planı gereği 5649.15 m2 lik kısmın yola terki ve 23407 m2 alanlı kısmın tapu tescilinin yapılmasına ilişkin 25.2.1988/günlü, 597 sayılı belediye encümeni kararını iptal eden İzmir 2. İdare Mahkemesinin 8.2.1989/günlü, E: 1988-624, K:1989-130 sayılı kararının, tasarruf hakkı belediyede bulunan ve halen yeşil alan, otobüs açık garajı, durak yeri, anayol, cadde ve buna benzer şekillerde kullanılan Konak meydanı için onanlı 1/1000 ölçekli imar planı gereği yapılan tevhid ifraz ve ihdas işlemlerinde plana aykırılığın söz konusu olmadığı, kaldı ki davalı belediyece söz konusu işlemlerin yapılması halinde dahi aynı şekilde yapılması 1/1000 ölçekli imar planı gereği olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra temyiz isteminin süresinde olduğu görülerek işin gereği düşünüldü: Dava, İzmir Merkez 7395 ada, 2,3,4 ve 10 parsel sayılı İzmir Büyükşehir Belediyesinin mülkü taşınmazlar ile ihdas suretiyle meydana gelen 16548.15 m2 alanlı taşınmazın tevhidi ve meydana gelen 29056.15 m2 alandan yine imar planı gereği 5649.15 m2 lik kısmın yola terki ve 23407 m2 alanlı kısmın tapu tescilinin yapılmasına ilişkin 25.2.1988/günlü, 597 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış İdare Mahkemesince 3030 sayılı yasada Büyükşehir Belediyelerinin uygulama imar planlarına göre tevhit ve ifraz işlemlerini yapabileceğine ilişkin olarak herhangi bir hükmün yer almadığını, bu yetkinin 3194 sayılı İmar Kanununun 15 ve 16. maddelerinde sözü geçen İlçe Belediye encümenlerine ait olduğu, bu nedenle 1/1000 ölçekli imar planına göre tevhit, ifraz ve yola terk işlemlerinin Büyükşehir Belediyesince yapılmasında yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle işlem iptal edilmiş ve bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu İzmir 2. İdare Mahkemesinin 8.2.1989/günlü, E: 1988-624, K:1989-130 sayılı kararında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının ONANMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 6.6.1990 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2016/2715 K: 2020/10535 T: 5.11.2020 Danıştay 6. Dairesi E: 1978/40 K: 1982/315 T: 26/02/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/1216 K: 1986/1225 T: 24/12/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/861 K: 1987/158 T: 17/02/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/1015 K: 1987/266 T: 17/03/1987 6785 sayılı kanunun 42.maddesinin uygulanmasına ilişkin yönetmeliğe göre, meskun alanlarda kadastro parsellerinin imar mevzuatına uygun hale getirilmesi amacıyla yapılacak tevhit ve ifraz işlemlerinde mal sahiplerinin rızalarının gerekli olduğu Dava, taşınmazın inşaata elverişli hale getirilmesi amacıyla 6785 sayılı Yasanın 42.maddesi uyarınca bitişik parselle şuyulandırılması yolundaki başvurunun reddine ilişkin belediye encümeni kararının iptali dileğiyle açılmış, İdare Mahkemesince; uyuşmazlığın 6785 sayılı Yasanın 42.maddesinin uygulama yönetmeliğinin 7.maddesi hükmü uyarınca meskun alanlarda kadastral parsellerin imar mevzuatına uygun hale getirilmesi amacıyla birkaç parsel için yapılacak tevhit ve ifraz işlemlerinde mal sahiplerinin her birinin başvurusu gerekip gerekmediği hususundan kaynaklandığı, Yasanın 42.maddesinin imar hududu içinde ve kadastro geçmiş yerlerin diğer kullanma şekillerine elverişli hale getirilmesini düzenlediği, anılan maddede mal sahiplerinin rızası aranmaksızın ada çapında yapılacak tevhit ve ifrazlarda belediyeye resen yetki verildiği, oysa yönetmeliğin 7.maddesinin meskun alanlarda kadastral parsellerin düzenlenmesini içermekte ve bu tür parsellerin tevhit ve ifrazlarında mal sahiplerinin müracaatını aradığı, bu durumda yönetmeliğin yasa ile çelişkili bulunmadığı, dava konusu parseller meskun alanda kadastral parseller olduğundan yönetmelik uyarınca öteki parsel sahibinin de rızası gerektiğinden tesis edilen işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçeleriyle reddedilmiş, karar davacılar tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin iptali istemi ile açılan davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1004 K: 1993/5355 T: 14/12/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1977/2033 K: 1982/2848 T: 13/10/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1978/40 K: 1982/315 T: 26/02/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/866 K: 1984/2669 T: 21/09/1984/ Danıştay 6. Dairesi E: 1986/1057 K: 1987/237 T: 11/03/1987 Taşınmazın belediyeye bedelsiz terkedilen bölümüne ilişkin tapu kaydının iptali istemiyle açılan davanın adli yargının görevine girdiği Dava, taşınmazın belediyeye bedelsiz olarak terk edilen 930 m2 lik bölümünün tapu kaydının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince Medeni Kanunun 935.maddesine göre tapu kayıtları üzerinde tescil, terkin ve tashih gibi işlemlere ilişkin davaların görüm ve çözümünün adliye mahkemelerinin görevi içinde bulunduğu gerekçesiyle görev yönünden reddedilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin iptali istemi ile açılan davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle görev yönünden reddi yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbiri bulunmadığından, bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2016/2715 K: 2020/10535 T: 5.11.2020 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/866 K: 1984/2669 T: 21/09/1984/ Danıştay 6. Dairesi E: 1982/2440 K: 1984/3216 T: 12/12/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1984/786 K: 1985/99 T: 16/01/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/601 K: 1987/166 T: 18/02/1987 Bedelsiz olarak belediyeye terk koşulu ile ifraz edilen taşınmazın yeşil alana ayrılan bölümü belediyeye terkedildiğinden, koşullu ifraz işlemi için eski maliklerin dava açamayacağı Dava, davacıların maliki bulundukları taşınmazın yola rastlayan kısmının bedelsiz olarak terki koşuluyla 3 kısma ayrılması için yapılan başvurunun, yol dışında yeşil sahaya rastlayan bölümünün de bedelsiz olarak belediye adına tescili koşuluyla kabulüne ilişkin belediye encümeni kararının iptali ve terkettikleri yeşil sahanın adlarına tesciline karar verilmesi isteğiyle açılmış, İdare Mahkemesince davacıların 4210 m2 yüzölçümündeki taşınmaz malların yola isabet eden 1088 m2 lik kısmının düzenleme ortaklık payı olarak alınmasından sonra, yeşil sahaya isabet eden bir bölüm daha bulunması halinde kamulaştırma yolu ile bu amaca ulaşılması gerekirken bu kısmında bedelsiz olarak belediyeye terk edilmesi koşuluyla ifraz isteminin kabul edilmesinde 6785 sayılı Yasanın 42.maddesi ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin Yönetmelik hükümlerine uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle belediye encümeni kararının iptaline, terkolunan yeşil sahanın davacılar adına tescili istemi adli yargının görev alanı içinde kaldığından davanın buna yönelik bölümünün de görev yönünden reddine karar verilmiş ve bu kararın iptale ilişkin kısmı davalı tarafından temyiz edilmiştir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2.maddesinin 1.fıkrasının (a) bendinde, iptal davalarının idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılabileceği kurala bağlanmıştır. Dosyanın incelenmesinden davacıların imar planında iskan sahası yol ve yeşil alana isabet eden taşınmazlarının yola isabet eden bölümünün bedelsiz terki koşuluyla üç parçaya ifrazının yapılmasına ilişkin isteklerinin belediyece yeşil alana isabet eden bölümünün de bedelsiz terki koşuluyla uygun görüldüğü, davacıların kendi istekleriyle bu koşulu kabul ederek taşınmazlarının yeşil alana isabet eden bölümünü de bedelsiz olarak belediyeye terkettikleri anlaşıldığından, belediyeye terkedilen taşınmaz kısmı ile mülkiyet bağlı kalmayan davacıların dava konusu işleme karşı dava açma ehliyetleri bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle İdare Mahkemesi kararının iptaline ilişkin bölümünün bozulmasına, uyuşmazlığın niteliği ve dava dosyasında yer alan bilgi ve belgeler dava hakkında karar vermeye yeterli görüldüğünden, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 42.maddesinin 2.bendi uyarınca incelenen davanın bu bölümünün yukarıda belirtilen nedenle anılan Yasanın 15.maddesinin 1.fıkrasının (b) bendi uyarınca ehliyet yönünden reddine karar verildi. KARŞI OY: Davacıların sahibi oldukları taşınmazın yola rastlayan bölümünün bedelsiz terki koşuluyla üç parçaya ifrazı yolundaki istekleri belediyece taşınmazın yeşil sahaya isabet eden bölümünün de bedelsiz terki koşuluyla uygun görülmüş ve davacılar bu koşulu kabul ederek kendi istekleriyle taşınmazın yol dışında yeşil alana isabet eden bölümünü de belediyeye terk etmiş olduklarından artık bu bölümde hak iddia etmeleri söz konusu olamayacağından mahkeme kararının temyize konu kısmının bozularak belirtilen gerekçe ile davanın bu kısmının esastan reddi gerektiği oyu ile karara karşıyım. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1004 K: 1993/5355 T: 14/12/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1977/2033 K: 1982/2848 T: 13/10/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1978/40 K: 1982/315 T: 26/02/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/866 K: 1984/2669 T: 21/09/1984/ Danıştay 6. Dairesi E: 1986/861 K: 1987/158 T: 17/02/1987 Tevhit ve ifraz yapılabilmesinin diğer hissedarların bu konuda rızalarının olmasına bağlı olduğu Dava, davacının paydaşı bulunduğu taşınmazın ifraz edilerek, yine paydaşı bulunduğu, taşınmazla tevhit edilmesi yolundaki isteminin reddine ilişkin Belediye Başkanlığı işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince hisseli taşınmazlarda, hissedarlardan, birinin isteğiyle tevhit ve ifraz yapılabilmesi Medeni Kanunun 625.maddesi karşısında diğer hissedarların rızalarının mevcut olmasına bağlı olduğundan davacının başvurusunun reddinde isabetsizlik görülmeyerek dava reddedilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin iptali istemi ile açılan davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1978/40 K: 1982/315 T: 26/02/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/4004 K: 1983/3006 T: 04/10/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/2487 K: 1984/2648 T: 19/09/1984/ Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3601 K: 1992/4150 T: 11/11/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/1216 K: 1986/1225 T: 24/12/1986 İlk bilirkişi raporu ve ek rapor uyuşmazlığı yeterince açıklığa kavuşturmuş bulunduğundan, bu konuda mahkemece ikinci bir bilirkişi incelemesi yoluna gidilmesinde isabet görülmediği, keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu çok yoğun yapılaşma getiren dava konusu imar planı değişikliği işlemi ile buna dayalı tevhit işleminde mevzuata uyarlık bulunmadığı Dava, parsellerin tevhidine ilişkin işlem ile sözü edilen parsellerle ilgili mevzii imar planı değişikliğinin iptali isteğiyle aynı pafta ve adadaki komşu parsellerdeki apartmanların yöneticileri ve bazı kat malikleri tarafından açılmış, İdare Mahkemesinin, dava dilekçesinde davacı olarak gösterilen …’in sonradan verdikleri dilekçelerle davacı olmadıklarını bildirmiş olmaları nedeniyle bu kişiler yönünden davanın açılmamış sayılmasına; 47 parseldeki Birol Apartmanının yöneticisi sıfatıyla kendi adına asaleten ve bazı kat maliklerine vekaleten Ali Esat Birol 24 parseldeki Ersoy Apartmanının yöneticisi sıfatıyla kendi adına asaleten ve bazı kat maliklerine vekaleten Hüsrev Yürür tarafından dava açılmışsa da Kat Mülkiyeti Kanununun 35.maddesinde, kat mülkiyetine ilişkin sadece borç ve yükümlerini yerine getirmeyen kat maliklerine karşı dava açma yetkisinin Yöneticinin görevleri arasında olduğu, bu konuda kat maliklerinin verdiği yetkiye dayanarak dava açamıyacağı gerekçesiyle yöneticiler dışındaki kat malikleri yönünden davanın ehliyetten reddine, Ali Esat Birol ve Hüsrev Yürür’e hasren incelenen davanın ise, Mahkemenin kararı üzerine yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda İstanbul Teknik Üniversitesinden seçilen bilirkişi tarafından düzenlenen rapor ve yine aynı bilirkişilerden istenen ek raporun konuyu açıklığa kavuşturmaması üzerine yeniden keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilerek bu kez Yıldız Üniversitesinden seçilen bilirkişiler tarafından düzenlenen raporda, üç parselin tevhidinin meydana gelen 55 sayılı parselde mevzii imar planı yapılması açısından planlama ve uygulama tekniğinin bir gereği olarak yerine getirildiği, bu nedenle yapılan tevhit işleminin şehircilik ve planlama ilkelerine uygun olduğu, İmar ve İskan Bakanlığının 22.2.1979 tarihli, 1/25000 ölçekli planın nazım plan olmadığı, çatı ya da çekme katların tam kata iblağı ile ilgili Bakanlık onaylı kararın imar planları Düzenleme Tarzları ve Teknik Şartları’na uymasının söz konusu olamıyacağı, iptali istenen 13.12.1984/onay günlü, 1/500 ölçekli Vali Konağı devamı mevzii imar planı ile getirilen yapı imar düzenleri ve 55 sayılı parsele verdiği imar hakları bakımından bir bütün olarak şehircilik-planlama ilkelerine uygun olduğu belirtildiğinden anılan rapor doğrultusunda davanın reddine karar verilmiş, ve bu kararın davanın açılmamış sayılmasına ilişkin kısmı dışındaki bölümü davacılar tarafından temyiz edilmiştir. Mahkemenin 20.5.1985/günlü kararı üzerine uyuşmazlık konusu taşınmazın yerinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi şehir ve Bölge Planlaması Bölümü Öğretim üyelerinden Prof. … Prof.Dr. … Doç.Dr. …’ın katılmasıyla oluşan bilirkişi kurulunca düzenlenen raporda özetle, dava konusu 779 ada, 27, 28, 35 sayılı parsellerin 17.2.1954 onay tarihli 1/5000 ölçekli nazım planda konut bölgesi içinde kaldığı, 3.9.1965 onay tarihli 1/500 ölçekli uygulama planında 779 sayılı yapı adasında Maçka Caddesi boyunca genellikle mevcut bina derinlikleri esas alınarak ve 21.50 m. yükseklik verilerek bitişik nizam öngörüldüğü, aynı ada Abdi İpekçi Caddesi boyuncu bazen ikiz, bazen ayrık nizamda bahçeli bloklar önerildiği ve 21.50 m. yükseklik verildiği, Abdi İpekçi Caddesi ucunda 35 ve 28 sayılı parseller üzerine de 4 m. yüksekliğe sahip birbirleri ile irtibatlı 3 bina öngörüldüğü, 27 sayılı parseldeki binanın korunduğu 13.12.1984/onay tarihli mevzii imar planında ise, 27, 28 ve 35 sayılı parsellerin tevhidi ile bu parseller üzerinde 24.50 m. yüksekliğinde bir blok önerisi geliştirildiği, 27 parseldeki mevcut bina nazara alın madan ön cephe hatının Maçka Caddesine dayandırıldığı, arka cephesi Abdi İpekçi Caddesinden 3 m. çekilmek, yan bahçe mesafesi 3 m.bırakılmak şartı ile tüm 27 sayılı parsel derinliğini içine alan bir blok önerisi yapıldığı, şehircilik planlama ilkelerine göre ancak iki yolun kesim yerindeki köşelerde görünüşü ve silveti tamamlayan arka bahçe bırakılacak şekilde bitişik nizam tekliflerinin yapılmasının uygun olduğu 27, 28, 35 sayılı parseller köşe parseli oluşturmadığı halde 13.12.1984/onay günlü, planda sanki söz konusu üç parseli, köşe parseli imiş gibi bir derinlik verilip, devamlılık gösteren bir arka bahçe gözetilmeden önerinin geliştirildiği, halen parseller üzerinde bulunan büyük ağaçların planda göz önüne alınmadığı, 3.9.1965 onay tarihli planda 28 ve 35 sayılı parseller üzerindeki öneriler ne kadar az yoğun ise 13.12.1984/onay tarihli planda 27, 28, 35 sayılı parseller üzerinde tevhit yapılarak geliştirilen önerinin de o derece yoğun olduğu, bu yoğunluğun kitle derinliği ile artarken, çevrede 21.50 m. yükseklikteki binalara nazaran verilen 24.50 m.yükseklikle giderek daha arttığı, ayrıca yakın çevrede bulunan parsellerdeki yüksekliğe göre bir sivrilme meydana geldiği, bu durumunda yapı adasının görünüşünü ve siluetini çok bozduğu, konut bölgesi içinde yaklaşık 40 m. derinlikte, en orta yerinde 25 m.ye varan genişlikteki blokun içinde yer alacak üniteler düşünüldüğünde 13.12.1984/onay tarihli teklifin olumlu bir çözüm olmadığı, köşe parsel ile tevhidi yapılmış parsel arasındaki boşluğun Maçka Parkından görünüşü olumsuz etkileyeceği, köşe binası olmadığı halde bir taraftan bitişik, bir taraftan ayrık hali ile yapılaşmadaki tekniğe uymadığı ve biçimlenmekte de sürekliliğin kaybolduğu, Maçka Caddesi üzerinde belirlenmiş olan arka cephe hattının bozulduğu, sonuç olarak 27, 28, 35 sayılı parsellerin tevhidi suretiyle meydana gelen parsel için 13.12.1984/onay günlü plan ile getirilen imar durumunun şehircilik planlama ilkelerine göre çevre ve sağlık koşullarına uymadığı, çok yoğun olduğu, ve yükseklik itibariyle de çevresine uymadığı, konut alanlarında bu boyut ve yoğunlukta planlanacak bloklarda arka bahçe ve iç aydınlıkların plandaki ölçülerde yapılması halinde sağlıklı bir çözüm elde edilmesinan olanaksız olduğu, söz konusu plan değişikliğinin imar planı düzenleme ilkelerine ve şehircilik esaslarına yeterince uygun olmadığı, yeni bir düzenleme yapılması gerektiği belirtilmiş bulunmaktadır. Sözü edilen bilirkişi raporuna davalı Belediye Başkanlığı tarafından yapılan itirazda, 13.9.1965 onay günlü, 1/500 ölçekli planda Maçka Caddesi boyunca yüksekliklerin 21.50 m. + Çekme Kat olup daha sonra İmar ve İskan Bakanlığınca 22.2.1979/onay günlü, 1/25000 ölçekli imar planı ile çekme katların tam kat haline getirildiği, H=24.50 m. olduğu, bu nedenle dava konusu parseldeki 24.50 m. yüksekliğin bir sivrilme meydana getirmeyeceğinin öne sürülmesi üzerine aynı bilirkişi kurulundan istenilen ek raporda da 1965 onay tarihli uygulama imar planında anılan yöre için verilen yüksekliğin 21.50 m. olduğu ve bunun halen yürürlükte bulunduğu, idari vesayet makamı olan Bakanlığın çatı katların tam kata iblağı hakkındaki kararına göre eğer bu yörede çatı katı olan binalar varsa, bunların çatı katlarının tam kata iblağ edilebileceği, çatı katı olmayan ve yüksekliği 21.50 m.olan yapıların buna dayanarak binalarına yeni bir kat ilave edemiyecekleri, çatı katlarını tam kata iblağ edip 21.50 m. yüksekliği 24.50 m. yapanların da binalarını yıkıp yeniden inşa ederlerse 24.50 m. değil 21.50 m. yükseklikte yapabilecekleri, çatı katları tam kata iblağ ederek 24.50 m. yükseklikte olan binaların yarı ömürlerini doldurdukları, yeniden 21.50 m. olarak teşekkül edecekleri ve söz konusu plan değişikliği ile 24.50 m. yükseklik verilen dava konusu yapının diğerleri arasında bir sivrilme meydana getireceği, çatı katların tam kata iblağı ile oluşan fiili durumun taraflara yasal bir hak tanımayacağı, ilgili belediyenin fiili durumu göz önüne alarak tüm imar adasında 24.50 m. yüksekliği kabul eden bir plan değişikliği yapmamış olduğu, sadece dava konusu yer için plan değişikliği yaparak, 24.50 m. yükseklik getirdiği, imar adasındaki diğer parsellerin tümünü 21.50 m. yükseklikte bıraktığı, öte yandan dava konusu parsel bir köşe parsel olmaması nedeniyle bu parsele 13.12.1984/ onay tarihli planla verilen tüm parsel derinliğince devam eden ve her iki caddeye cephesi olan tek bir blok şeklindeki yapı izninin planlama ilkeleri yönünden yanlış olduğu, Maçka Caddesine bakan kısımda bitişik nizam, Abdi İpekçi Caddesine bakan kesimde ise ayrık nizam esasları geçerli bir blok düzeninin çevreye uyum yönünden gerekli olduğu, iki blok arasında kalan arka bahçenin de Abdi İpekçi Caddesi ile dışa açılmasının mümkün olduğu ve bunun Maçka Parkından görüşüde olumlu etkileyeceği açıklanmıştır. Yukarıda içeriği özetlenen ilk bilirkişi raporu ve ek rapor dava konusu uyuşmazlığı yeterince açıklığa kavuşturmuş bulunduğundan bu konuda Mahkemece ikinci bir bilirkişi inceleme yapılması yoluna gidilmesinde isabet görülmemiştir. Dava dosyasındaki bilgi ve belgelerle ilk bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ve ek raporun birlikte incelenmesinden, her yönüyle çok yoğun yapılaşma durumu meydana getiren dava konusu imar planı değişikliği işlemi ile buna dayalı tevhit işleminde şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına uyarlık görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle İdare Mahkemesince verilen kararın davanın açılmamış sayılmasına ilişkin kısmı dışındaki bölümünün bozulmasına, uyuşmazlığın niteliği ve dava dosyasında yer alan bilgi ve belgeler dava hakkında karar vermeye yeterli görüldüğünden, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 2.bendi uyarınca davacılardan Ali Esat Birol ve Hüsrev Yürür’e hasren işin esasının incelenmesine geçilerek dava konusu 1/500 ölçekli 13.12.1984/onay günlü mevzi imar planı değişikliğiyle, buna dayalı tevhit işleminin iptaline karar verildi. KARŞI OY: İdare Mahkemesinin 20.5.1985/günlü, kararı üzerine uyuşmazlık konusu taşınmazın yerinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi şehir ve Bölge Planlaması Bölümü Öğretim Üyelerinden Prof. … Prof.Dr. … ve Doç.Dr. …’ın katılmasıyla oluşan bilirkişi kurulunca düzenlenen raporda, dava konusu olan 27, 28 ve 35 sayılı parsellerin tevhidi suretiyle meydana gelen parsel için 13.12.1984/onay tarihli plan ile getirilen imar durumunun şehircilik planlama ilkelerine göre çevre ve sağlık koşullarına uymadığı, çok yoğun olduğu ve yükseklik itibariyle de çevresine uymadığı yeni bir düzenleme gerektiği; yine aynı Mahkemenin 30.10.1986/günlü kararı üzerine ikinci kez yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda Yıldız Üniversitesi Mimarlık Fakültesinden Prof. …, Doç.Dr. … ve Sosyal Bilimler Enstitüsü Müd*r* Prof. …’nin katılmasıyla oluşan bilirkişi kurulunca düzenlenen raporda ise, üç parselin tevhidinin, meydana gelen 55 sayılı parselde mevzii imar planı yapılması açısından planlama ve uygulama tekniğinin bir gereği olarak yerine getirildiği, çatı katların tam kata iblağı hakkındaki Bakanlık kararı tüm İstanbul Belediye sınırları içinde kalan alanlarda geçerli olduğundan dava konu su parsellerdeki uygulamanın getireceği yoğunluğun tartışmasının böyle bir büyüklük içinde anlamını yitirdiği, iptali istenilen planın getirdiği yapıdüzenleri ve 27, 28 ve 35 sayılı parsellerin tevhidi ile oluşan 55 sayılı parsele verdiği imar hakları bakımından şehircilik-planlama ilkelerine uygun bulunduğu belirtilmiştir. İki rapor arasında açık bir çelişki bulunmaktadır. Bu durumda üçüncü bir bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle davanın sonuçlandırılması zorunludur. Açıklanan nedenle temyize konu İdare Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesi gerektiği oyu ile çoğunluk kararına karşıyım. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1980/2300 K: 1985/220 T: 11/02/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/453 K: 1985/1086 T: 17/09/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/622 K: 1985/1318 T: 12/11/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/922 K: 1986/127 T: 11/02/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1984/786 K: 1985/99 T: 16/01/1985 Nüfusu 10.000 altında olan yerdeki taşınmazlara ek 7-8 yönetmeliğinin tüm hükümlerinin uygulanması gerektiği Dava, davacının paydaşı bulunduğu taşınmazların köy yerleşik alanı dışında bulunduğu, nüfusu 10.000 ile 100.000 arasındaki Belediye sınırlarına 5 km. alan içerisinde olup İmar Kanununun Ek 7 ve 8.maddelerine ilişkin Yönetmeliğin 1.03/b maddesi uygulama sınırları içerisinde kaldığı, anılan Yönetmeliğin 2.02.maddesine göre ifrazdan sonra meydana gelen parçalar 20.000 m2 den az oldukları gibi 1619 parsel sayılı taşınmazın yola hiç cephesi bulunmadığı nedenleriyle ifrazlarının sakıncalı olduğuna ilişkin İl İdare Kurulu kararının iptali isteğiyle açılmış olup, İdare Mahkemesince, uyuşmazlığa konu taşınmazların onanlı imar planı bulunmayan dağınık yerleşimli tarımsal alanda kaldığı ve belediye sınırına olan uzaklığının 5 km.den daha az olduğunun dosyanın incelenmesinden anlaşıldığı, ancak son nüfus sayımına göre … ilçesi nüfusu 10.000 in altında olduğundan bu taşınmazlar için Yönetmeliğin 2.02.maddesinin uygulama olanağı bulunmadığı, bu nedenlerle Yönetmelik hükmüne aykırı olduğu gerekçesiyle İl İdare Kurulu kararının iptaline karar verilmiş, karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. İmar Kanununun Ek 7 ve 8.maddelerine ilişkin Yönetmeliğin 1.03/b madde sinde; İmar ve İskan Bakanlığınca sınırları belirlenerek Bakanlar Kurulu kararı alınmış olan yerlerden onanmış imar planı ya da yerel imar planı bulunmayan, belediye ve mücavir alan sınırları dışındaki yerlerde olup da, 10.000 ile 100.000 arasında nüfuslu belediyeler ile bu belediyelerin mücavir alan sınırlarına 5 km.den daha çok uzaklıkta bulunan alanlarda bu Yönetmeliğin 1.04.,2.01,2.02,4.01,5.01,6.01,7.01,7.02 8.01,9.01,1.01,12.01.maddelerinin uygulanmayacağı, ancak İmar ve İskan Bakanlığının kararı ile bu fıkra kapsamında kalan yerlerden bölge plan laması, endüstri, turizm gelişmeleri, ulaşım yolları ve bunların çevresinde güvenliğin ve yerleşme düzeninin sağlanması amacıyla gerekli görülel yörelerde Yönetmeliğin tüm maddelerinin uygulanacağı; anılan Yönetmeliğin 2.02.maddesinde, onanlı imar planı dışında kalan alanlarda yapılacak ayırmalardan sonra elde edilecek her parselin 20.000 m2 den daha küçük olamıyacağı, ayrıca bu parsellerin tapu, kadastro ya da tapulama haritasında bulunan ya da var olan bir yola, yapılan ayırmadan sonra en az 50 m. cephesi bulunmasının zorunlu olduğu, dağınık yerleşme ve tarımsal kullanıma bağlı olarak oluşmuş bulunan arazi büyüklüklerine uygun olmak, Bayındırlık ve İskan Bakanlığının kararı alınmak koşulu ile parsel büyüklüklerinin 5.000 m2 ye ve yolu cephesinin 25 m.ye indirilebileceği, kıyı içermeyen köy ve mezraların yerleşik (meskun) alanlarında yapılacak ayırmalarda bu madde koşullarının aranmayacağı; İmar Kanununun Ek 7 ve 8.maddelerine ilişkin Yönetmeliğin kapsamına giren alanlardaki belediye ve mücavir saha sınırları dışında kalan köylerin ve mezraların yerleşik alanlarında uygulanacak Yönetmeliğin 5.maddesinde, miras yoluyla yapılacak ifrazlar dışında, 3000 m2 den daha küçük ifrazlar yapılmayacağı, 6.maddesinde de köy yerleşik alanları içinde yapılacak ayırma işlemlerinde parsel genişliklerinin 10 m. den parsel derinliklerinin de 20 m.den az olamayacağı kurala bağlanmış ise de, nüfusu 10.000 in altındaki yerleşik alanlarla ilgili olarak sözü edilen yönetmelikte maddelerin uygulanması yönünden bir ayrım getirmemiştir. Bu nedenle son nüfus sayımına göre … ilçesinin nüfusu 10.000 in altında olduğundan dava konusu taşınmazlarda İmar Kanununun Ek 7 ve 8. maddelerine ilişkin Yönetmeliğin 1.03/b maddesinde belirtilen belediye ve mücavir alan sınırına olan uzaklıkları dikkate alınmaksızın Yönetmeliğin tüm maddelerinin uygulanması gerekmektedir. İmar Kanununun Ek 7 ve 8.maddelerine ilişkin Yönetmeliğin 2.02.maddesine göre, onanlı imar planı dışında kalan alanlarda yapılacak ayırmalardan sonra elde edilecek her parselin 20.000 m2 den daha küçük olmamaması ve yola en az 50 m.cephesi bulunması genel kural ise de, sözü edilen maddede dağınık yerleşme ve tarımsal kullanıma bağlı olarak oluşmuş bulunan arazi büyüklüklerine uygun olmak ve Bayındırlık ve İskan Bakanlığının kararı alınmak kkşuluyla parsel büyüklüklerinin 5.000 m2 ye ve yola cephesinin 25 m. ye indirilebileceğinin belirtilmiş olmasına karŞın idarece bu koşulların varlığı araştırılmadan taşınmazların ifrazının sakıncalı olduğu yolunda işlem tesis edildiği anlaşılmaktadır. Öte yandan davaya konu edilen taşınmazların köy yerleşik alanı içinde olup olmadığının da araştırılması, köy yerleşik alanı içinde kalıyorsa ifraz isteminin İmar Kanununun Ek 7 ve 8.maddelerine ilişkin Yönetmeliğin kapsamına giren alanlardaki belediye ve mücavir saha sınırları dışında kalan köylerin ve mezraların yerleşik alanlarında uygulanacak Yönetmelik kurallarına göre incelenmesi gerekmektedir. İdarece yukarıda belirtilen hususlar araştırılmadan dava konusu taşınmazların ifrazının sakıncalı olduğu yolunda tesis olunan il idare kurulu kararının iptali yolundaki İdare Mahkemesince verilen karar sonucu itibariyle yerinde görüldüğünden anılan mahkeme kararının onanmasına, dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1004 K: 1993/5355 T: 14/12/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1977/2033 K: 1982/2848 T: 13/10/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1978/40 K: 1982/315 T: 26/02/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/866 K: 1984/2669 T: 21/09/1984/ Danıştay 6. Dairesi E: 1983/272 K: 1985/33 T: 09/01/1985 Yola giden kısmın bedelsiz terki koşuluyla ifraz yapılamayacağı, adadaki diğer parseller imara elverişli ise tevhit-ifraz yerine 42.maddenin uygulanması gerektiği Dava, 23 ve 24 parsel sayılı taşınmazlardan 24 sayılı parselin iki kısma ifrazı ve ifrazdan doğacak kısmında 23 sayılı parselle tevhidi yolundaki davacılar isteklerinin imar planında yola isabet eden kısımların belediye adına bedelsiz terki şartıyla kabulüne ilişkin Belediye Encümeni kararının davanın özeti bölümünde belirtilen nedenlerle iptali istemiyle açılmıştır. 6785 sayılı İmar Kanununun 1605 sayılı kanunla değişik 37.maddesinde imar parselasyon planı tamamlanmış olan yerlerde yapılacak ifrazların bu plana uygun olması şarttır. İmar planlarında parsel cepheleri tayin edilmeyen yada parselasyon planı tamamlanmamış olan yerlerde yapılacak ifrazların, inşa edilecek binanın cephesinden dar olmamak üzere, asgari cephe genişlikleri ve büyüklükleri talimatnamelerde tesbit edilir. İmar ve yol istikamet planlarına göre yol, meydan, yeşil saha, park ve otopark gibi umumi hizmetlere ayrılan yerlere rastlayan gayrımankullerin bu kısımlarının ifrazına izin verilmez kuralları yer almıştır. Görüldüğü gibi 6785 sayılı Kanunun 37.maddesinde tevhit ve ifraz taleplerinin, yola isabet eden kısmının bedelsiz terki şartıyla kabul edileceği yolunda bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak dava konusu parsellerin yer aldığı imar adasının, plan ve mevzuata uygun şekilde inşaata veya tesbit edilmiş olan diğer kullanma şekillerine elverişli duruma getirilmesi için, 6785 sayılı Kanunun 42.maddesi uyarınca yeni bir düzenleme yapılması gerekli ve zorunlu ise, ifraz-tevhit yerine 42.madde ve buna ilişkin Yönetmelik hükümlerine göre, düzenleme yoluna gidilmesi ve bu durumda yüzde yirmibeş oranına kadar düzenleme ortaklık payı alınabileceğinin göz önünde tutulması, beldenin imar ve yol istikamet planının bulunmaması halinde de, İmar ve Yol İstikamet Planı Bulunmayan Beldelerde Uygulanacak İmar Yönetmeliğinin 4.03. 4.04 ve 4.05 maddeleri uyarınca işlem tesis edilmesi gerekirken davacıların tevhit ve ifraz yolundaki istemlerinin imar planında yola isabet eden kısımların belediyeye bedelsiz terki şartıyla kabulüne ilişkin dava konusu encümen kararında mevzuata uyarlık görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle dava konusu belediye encümeni kararının iptaline, karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2016/2715 K: 2020/10535 T: 5.11.2020 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/4004 K: 1983/3006 T: 04/10/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/2487 K: 1984/2648 T: 19/09/1984/ Danıştay 6. Dairesi E: 1982/3062 K: 1984/2748 T: 01/10/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/2440 K: 1984/3216 T: 12/12/1984 Kıyı içeren köy ve mezralardaki yerlerin ifraz istemlerinin incelenebilmesinin, öncelikle bu yerde kıyı kenar çizgisinin belirlenmiş olmasına bağlı bulunduğu Dava, … köyü yerleşik alanında bulunan taşınmazın ifrazı yolundaki istemin reddine ilişkin İl İdare Kurulu kararının davanın özeti bölümünde belirtilen nedenlerle iptali istemiyle açılmıştır. Olay tarihinde yürürlükte bulunan İmar Kanununun Ek 7 ve 8.maddelerine ilişkin Yönetmeliğin 1.05.maddesinde kıyı çizgisi, kıyı ve kıyı kenar çizgisinin tanımları yapılmış, 1.07.maddesinde deniz, göl, nehirlerden herkesin mutlak bir eşitlik ve serbestlikle yararlanmasını sağlamak için kıyılarda ve kıyının 30 metreden dar olduğu yerlerde ülke nivelman ağına göre saptanmış sıfır kotlu doğal eşyükselti eğrisinden karar yönünde en az 30 metre içinde hiç bir yapı ya da duvar, çit, parmaklık, tel örgü, hendek, kazık gibi engellerin yapılamayacağı, 1.08.maddesinde, deniz göl kenarlarında kara yönünden en az 100 metre genişlik teki kuşak (şerit) içinde toplumun yararlanmasına ayrılmayan yapı yapılamayacağı, yapılmış olanların değiştirilemeyeceği, bunlara ekleme yapılamayacağı, ancak bu hükmün yürürlükteki imar planlarının kapsamı dışındaki sürekli oturmalar biçiminde kullanılagelen köy ve kasabaların toplu yerleşme yerleri (meskun alanları) içinde en az 30 metrelik kuşak için uygulanacağı belirtilmiş, İmar Kanununun Ek 7 ve 8.maddelerine ilişkin Yönetmeliğin kapsamına giren alanlardaki Belediye ve mücavir saha sınırları dışında kalan köylerin ve mezraların yerleşik alanlarda uygulanacak Yönetmeliğin 6 ve izleyen maddelerinde de bu Yönetmelik kapsamında kalan köylerle mezralardaki ifraz koşulları belirlenmiş bulunmaktadır. Bu kurallar karşısında, kıyı içeren köy ve mezralardaki yerlerin ifraz istemlerinin incelenebilmesinin öncelikle bu yerde kıyı kenar çizgisinin belirlenmiş olmasına bağlı bulunduğu açıktır. Dosyanın incelenmesinden ifraz istemine konu parselin bulunduğu yerde henüz imar planının yapılmadığı ve kıyı kenar çizgisinin saptanmadığı anlaşıldığından ifraz isteminin reddinde mevzuata aykırılık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle dayanağı bulunmayan davanın reddine karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2007/8640 K: 2008/2358 Danıştay 6. Dairesi E: 1978/3209 K: 1982/118 T: 09/02/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 2016/3770 K: 2018/6083 T: 18.6.2018 Danıştay 6. Dairesi E: 2015/6037 K: 2017/8082 T: 19.10.2017 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/3062 K: 1984/2748 T: 01/10/1984 İmar planında yer alan tevhit koşulunun imar planıyla getirilmiş bir kısıtlama olması nedeniyle, planda bir değişiklik yapılmaksızın tevhit koşulunun kaldırılamayacağı Dava, taşınmazla ilgili olarak imar planında yer alan tevhit koşulunun kaldırılması yolundaki başvurunun reddine ilişkin davalı idare işleminin davanın özeti bölümünde belirtilen nedenlerle iptali istemiyle açılmıştır. Dosyanın incelenmesinden dava konusu taşınmazın imar planında iskan sahasında kaldığı, imar planında da 3,4 ve 5 parsel sayılı taşınmazlar arasında tevhit işareti bulunduğu, bunun imar planı ile getirilmiş bir kısıtlama olup ancak planda yapılacak bir değişiklikle kaldırılabileceği, imar planında değişiklik yapılmasına yönelik bir istemin de bulunmadığı anlaşıldığından dava konusu işlemde mevzuata aykırılık görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle davanın reddine karar verildi. KARŞI OY: Dava, imar planı ile getirilmiş olan, parseller arasındaki tevhit koşulunun kaldırılması yolunda Bayındırlık ve İskan Bakanlığına yapılan başvurunun, Bakanlıkça Belediye Başkanlığına incelenmesi için gönderilmesi üzerine, tevhit koşulunun kaldırılmasının plan düzeni açısından uygun görülmemesi nedeniyle reddine ilişkin Belediyesi Planlama Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılan davada; gerek dava dilekçesinden gerekse davalı idarenin başvurusu üzerine verdiği yanıttan anlaşıldığı üzere anlaşmazlığın, imar planında değişiklik yapılmak suretiyle tevhit koşulunun plandan çıkarılması olduğu açıktır. 6785 sayılı Yasanın 29.maddesinde, imar planlarının tanzimi ve tasdik edilmiş planlar üzerinde değişiklik yapma yetkisinin Belediye Meclislerine ait olduğu, 1580 sayılı Yasanın 70.maddesinde de beldenin müstakbel şekline ilişkin konuların, Belediye Meclisince görüşülüp karara bağlanacak konulardan olduğu belirtilmiş, 1580 sayılı Yasaya 2303 sayılı Yasayla eklenen geçici 1. ve 2.maddelere göre 12.9.1980/tarihinden itibaren mevcut belediye meclisleri feshedilmiş ve yeni belediye meclisi üyeleri seçilinceye kadar Yasaların belediye meclislerine verdiği görevlerin belediye encümenlerince yürütüleceği kurala bağlanmıştır. Bu durumda, davacının imar planının taşınmazıyla ilgili bölümünde değişiklik yapılmasına ilişkin başvurusunun sözü geçen yasa kuralları uyarınca Belediye Encümenince karara bağlanması gerekirken, Planlama Müdürlüğünce Belediye Encümenince iletilmeksizin reddedilmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığından dava konusu kararın iptali gerektiği oyuyla çoğunluk kararına karşıyım. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1977/2033 K: 1982/2848 T: 13/10/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 2016/2715 K: 2020/10535 T: 5.11.2020 Danıştay 6. Dairesi E: 1978/40 K: 1982/315 T: 26/02/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/866 K: 1984/2669 T: 21/09/1984/ Danıştay 6. Dairesi E: 1981/866 K: 1984/2669 T: 21/09/1984/ İfrazın yola cepheli olmayan parsel ihdas edilemeyeceği nedeniyle ifraz işleminde mevzuata uyarlık bulunmadığı Dava, parselin ifrazı yolundaki belediye encümeni kararının davanın özeti bölümünde belirtilen nedenlerle iptali istemiyle açılmıştır. Eskişehir Belediyesi İmar Yönetmeliğinin 3.04 maddesinde ifraz suretiyle yola cepheli olmayan parsel ihdas edilemeyeceği kuralı öngörülmüştür. Olayda ise dava konusu edilen belediye encümeni kararıyla onaylanan ifraz işlemiyle davacı … ile … isimli şahsın paydaşı bulundukları parselin 1208 ve 1209 sayılı parseller haline geldiği, davacıya isabet eden 1208 sayılı parselin yola cephesinin bulunmadığı Tapu Fen Amirliğinin yazısının incelenmesinden anlaşılmakta olup, bu durumda dava konusu edilen belediye encümen kararı açıkca mevzuata aykırılık teşkil etmektedir. Açıklanan nedenlerle dava konusu işlemin iptaline karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1977/2033 K: 1982/2848 T: 13/10/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 2016/2715 K: 2020/10535 T: 5.11.2020 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/4004 K: 1983/3006 T: 04/10/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/2487 K: 1984/2648 T: 19/09/1984/ Danıştay 6. Dairesi E: 1981/2487 K: 1984/2648 T: 19/09/1984/ Taşınmazın ifrazı istemi üzerine belediyece yapılan düzenleme ile yeni imar adaları, imar parselleri, yollar ve yeşil alanlar oluşturulduğundan, bunun imar kanununun 42. maddesine göre yapılan bir işlem olduğu, davacı tarafından istenilen tevhit ve ifraz işleminin imar planına uygun düşüp düşmediğinin incelenmesi, uygun ise % 25 oranına kadar düzenleme ortaklık payı alınması, beldenin imar ve yol istikamet planının bulunmaması halinde bu konuda ilgili yönetmelik kurallarına göre işlem tesis edilmesi ve düzenleme sırasında artık parsel oluşturulmaması gerektiğinden, taşınmazın ifrazı yolundaki istemin, taşınmazın imar planında yola ve yeşil sahaya isabet eden kısımlarının belediye adına bedelsiz terki koşuluyla kabulüne ilişkin belediye encümeni kararında isabet bulunmadığı Dava, taşınmazın ifrazı yolundaki davacı isteğinin taşınmazın imar planında yola ve yeşil alana isabet eden kısımlarının belediye adına bedelsiz terki koşuluyla kabulüne ilişkin belediye encümeni kararının davanın özeti bölümünde belirtilen nedenle iptali isteğiyle açılmıştır. Belediye encümeninin kararıyla tesis edilen işlemin İmar Kanununun 42. maddesi kapsamına giren bir düzenleme olduğu açıktır. Zira dava konusu düzenleme ile, yeni imar adaları, imar parselleri, yollar, yeşil alanların oluşturulduğu belirgin bir biçimde ortadadır. Bu durum karşısında davacıların yapılan düzenlemenin İmar Kanununun 42.maddesi kapsamına girmediği yolundaki iddiası yerinde görülmemiştir. İmar tüzüğünün 22.maddesinde Tatbikat planı, parselasyon haritalarının tanzimine esas olan imar planı olarak tanımlanmış, aynı tüzüğün 32. ve İmar Kanununun 42.maddelerinde de imar ve yol istikamet planları hudutları içinde kalan binalı ve binasız gayrımenkullerin bu plan esaslarına uygun hale getirilmesi için belediyelerin parselasyon ve tatbikat haritaları yaptırmak suretiyle gayrımenkulleri birleştirmeye ve gayrımenkul sahiplerine müztakil veya şuyulu olarak dağıtmaya ve yüzde yirmibeş oranına kadar düzenleme ortaklık payı almaya yetkili oldukları kurala bağlanmıştır. Değinilen yasal durum karşısında, parselasyon haritası düzenlenebilmesi için, ortada bir tatbikat planının var olması, davacı tarafından istenilen tevhit ve ifraz işleminin anılan imar planı esaslarına uygun düşüp düşmediğinin incelenmesi, uygunluğunun saptanması halinde İmar Kanununun 42.maddesi uyarınca yüzde yirmibeş oranına kadar düzenleme ortaklık payı alınacağının göz önünde tutulması, beldenin imar ve yol istikamet planının bulunmaması halinde ise, İmar ve Yol İstikamet Planı Bulunmayan Beldelerde Uygulanacak İmar Yönetmeliğinin 4.03, 4.05 maddeleri uyarınca işlem tesis edilmesi gerekirken yukarıda belirtilen esaslara uyulduğu açıkça gösterilmeden yapılan parselasyon işleminde mevzuata uyarlık görülmemiştir. Öte yandan, belediye encümeni kararında ifrazı talep edilen parsellerden 1,2,3,4,8,9,12 sayılı parsellerin artık parsel olduğu, bu parsellerin tam parsele tamamlanmasından sonra inşaata izin verilmesi halinde ifraz işleminde bir sakınca olmayacağı belirtilmiş ise de; İmar Kanununun 42.maddesine göre yapılacak düzenleme ile inşaata elverişli parsellerin oluşturulması amaçlandığından parselasyona tabi tutulan saha içerisinde artık parsel oluşturulması da mümkün bulunmamaktadır. Yukarıda açıklanan nedenlerle yeniden işlem tesis edilmek üzere belediye encümeni kararının iptaline karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/6177 K: 2006/598 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/4004 K: 1983/3006 T: 04/10/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/2440 K: 1984/3216 T: 12/12/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1984/786 K: 1985/99 T: 16/01/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/4004 K: 1983/3006 T: 04/10/1983 Taşınmazın, planda park olarak gözüken kısmının belediyeye terki koşuluyla ifraz edilebileceği konusunda belediyece tesis edilen işlemde isabet olmadığı, ancak belediyeyi de parselasyona zorlamanın mümkün olmadığı Dava, taşınmazın, imar planında park olarak belirlenen kısmının belediyeye bedelsiz bırakılması koşuluyla ifraz edilebileceğine ilişkin belediye encümeni kararında yer alan “P ile gösterilen kısmın park sahası olarak belediye adına bedelsiz terki şartı” nın iptali istemiyle açılmıştır. 6785 sayılı Yasanın 39.maddesine göre belediye encümenleri, tevhit ve ifraz işlemleri imar mevzuatı kuralları çerçevesinde incelemek durumundadır. İmar mevzuatında ise ifrazın; taşınmazın bir bölümünün belediyeye bedelsiz terki koşuluyla yapılacağına ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu nedenle davacıya ait taşınmazın ifrazına ilişkin işlemin taşınmazın imar planında parka rastlayan bölümünün belediyeye bedelsiz terki koşuluyla kabulüne ilişkin belediye encümeni kararında mevzuata uyarlık görülmemiştir. Ancak; imar planlarını düzenleme ve uygulama yetkisine sahip olan belediyelerin; yasal engellerin varlığı halinde tevhit ve ifraz işlemi yapmaya zorlanması da mümkün değildir. Açıklanan nedenlerle ve dava konusu ifraz işleminin gerek niteliği ve gerekse doğurduğu hukuki sonuçlar bakımından bir bütünlük arz etmesi sebebiyle tesis edilen işlemin bütünüyle ele alınarak değerlendirilmesi zorunlu olduğundan belediye encümeni kararının iptaline karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2007/7463 K: 2009/8344 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/332 K: 1983/473 T: 01/02/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/2487 K: 1984/2648 T: 19/09/1984/ Danıştay 6. Dairesi E: 1982/3062 K: 1984/2748 T: 01/10/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/332 K: 1983/473 T: 01/02/1983 Tamamı köy yerleşik alanında kalmayan yerin il idare kurulu kararı ile ifrazı yerinde olmadığından, iptal isteğinin imar ve iskan bakanlığınca reddinde isabet olmadığı Dava, … sayılı parselin ifrazına ilişkin İl İdare Kurulu kararının söz konusu parselin İmar Kanununun Ek 7 ve 8.Maddelerine ilişkin Yönetmeliğin Kapsamına Giren Alanlardaki Belediye ve Mücavir Alan Sınırları Dışında Kalan Köylerin ve Mezraların Yerleşik Alanlarında Uygulanacak Yönetmeliğin 3.maddesine aykırı olarak verildiğinin yapılan soruşturma sonucu saptanması üzerine mevzuata aykırı ifrazın iptali istemini reddi yolundaki İl İdare Kurulu kararının iptali isteğiyle açılmıştır. 6785 sayılı İmar Kanununa 1605 sayılı Yasa ile Eklenen Ek 7 ve 8.Madde lerde tanımlanan alanlarda bulunan parseller Ek 7 ve 8.maddelere İlişkin Yönetmelik Köy yerleşik alanlarında bulunan parseller ise yukarıda anılan yönetmeliğin kapsamına giren alanlardaki belediye ve mücavir saha sınırları dışında kalan köylerin ve mezraların yerleşik alanlarında uygulanacak yönetmelik hükümlerine tabiidirler. Olayda ise İl İdare Kurulunun tamamı köy yerleşik alanı içinde bulunmayan parseli … sayılı kararı ile 145 parçaya ifraz ettiği, söz konusu ifrazın Köy ve Mezraların Yerleşik Alanlarında Uygulanacak Yönetmeliğin 3.maddesine aykırı düştüğünün soruşturma sonucu saptanması üzerine İmar ve İskan Bakanlığınca İzmir Valiliğinden ifrazın iptalinin istendiği ancak bu istemin reddi yolunda dava konusu kararın alındığı anlaşılmakta olup tesis edilen işlem mevzuata uygun bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle dava konusu il idare kurulu kararının iptaline karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1004 K: 1993/5355 T: 14/12/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1977/2033 K: 1982/2848 T: 13/10/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 2016/2715 K: 2020/10535 T: 5.11.2020 Danıştay 6. Dairesi E: 1978/40 K: 1982/315 T: 26/02/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1978/40 K: 1982/315 T: 26/02/1982 Davacı kooperatife ait taşınmazın 51 parçaya ifraz edilmesinin bir parselin köy tüzel kişiliğine bırakılması şartıyla uygun olduğuna karar verilmesinde imar mevzuatına uyarlık bulunmadığı. Dava, ifraza ilişkin kararının, … sayılı parselin köy tüzel kişiliği ne bırakılması yolundaki kısmının iptali isteğiyle açılmıştır. İlgililer tarafından yapılacak ifraz taleplerinde, kamuya ayrılmış alan dışında ifrazın taşınmazın bir kısmının kamu idarelerine bedelsiz terki şartıyla kabul edileceğine ilişkin imar mevzuatında herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Olayda ise taşınmazın 51 parçaya ifraz edilmesinin 49 sayılı parselin köy tüzel kişiliğine bırakılması şartıyla uygun olduğuna karar verilmiştir. Davacının ifrazın yapılabilmesi için böyle bir rıza göstermediği Dairemizce verilen ara kararına davalı idarenin gönderdiği cevaptan anlaşılmaktadır. Açıklanan nedenlerle dava konusu İl İdare Kurulu kararının ifrazın 49 sayılı parselin köy tüzel kişiliğine bırakılması şartıyla yapılacağına ilişkin kısmının, yasal dayanağı bulunmadığından iptaline karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2007/7463 K: 2009/8344 Danıştay 6. Dairesi E: 1977/2033 K: 1982/2848 T: 13/10/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 2016/2715 K: 2020/10535 T: 5.11.2020 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/6177 K: 2006/598 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/6177 K: 2006/598 Tevhit ve ifrazın, 3194 sayılı Yasanın 18. maddesinin uygulandığından bahisle re’sen yapılamayacağı hakkında. İstemin Özeti: Manisa İdare Mahkemesinin 20.7.2005 günlü, E:2005/60, K:2005/848 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. Davalı İdarenin Savunmasının Özeti: Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbiri bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dosyanın incelenmesinden, dava konusu işlemin parselasyon değil ifraz ve tevhid niteliğinde bir işlem olduğu anlaşıldığından, davacının muvafakatı olmaksızın tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır. Bu nedenle davanın reddine ilişkin mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir. Danıştay Savcısı Düşüncesi: Dosyanın incelenmesinden, Manisa İli, … pafta, …ada, … sayılı parselin sahibi ile … sayılı parselin hissedarlarının başvurusu üzerine, sadece iki parseli kapsayacak şekilde tesis edilen işlemin, parselasyon değil ifraz ve tevhit işlemi olduğu, bu nedenle, taşınmaz sahiplerinin tamamının muvafakatı sağlanarak yapılması gereken tevhit ve ifraz işleminin, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 18. maddesinin uygulandığından bahisle re’sen gerçekleştirilmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığından, İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmüştür. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, davacının hissedarı olduğu Manisa İli, … pafta, … ada, … sayılı parselin bulunduğu alanda 3194 sayılı İmar Kanununun 18.maddesi uyarınca parselasyon işlemi yapılmasına ilişkin 30.11.2004 günlü, 921 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, 1 ve 2 sayılı parseller dışındaki parsellerin tamamının son imar planına göre tevhit, ifraz ve yola terkleri yapıldığından parselasyon yapılabilecek sadece bu parsellerin kaldığı, davacıdan düzenleme ortaklık payı alınmadığı, yola giden yerler için uygulama talep eden …’ın bağış yaptığı, imar planı değişikliği ile yolların genişletildiği,. bu plan değişikliğinin parselasyon işlemine dayanak teşkil ettiği, parsel sahiplerinin % 51’inden fazlasının istemi üzerine mevzuat gereği uygulama yapılabileceği sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekilince temyiz edilmiştir. Parselasyon işlemlerine ilişkin genel düzenlemeler içeren İmar Kanununun 18.Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi Ve Arsa Düzenlemesi İle İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 5.maddesinin üç ve dördüncü fıkralarında, belirlenen düzenleme sahasının bir müstakil imar adasından daha küçük olamayacağı, ancak imar adasının büyük bir kısmının imar mevzuatına uygun bir şekilde teşekkül etmiş olması nedeniyle yeniden düzenlenmesine ihtiyaç bulunmaması ve diğer kısmında bir kaç taşınmaz malın tevhit ve ifraz yoluyla imar planı ve imar mevzuatına uygun imar parsellerinin elde edilmesinin mümkün olduğu hallerde, adanın geri kalan kadastro parsellerinin müstakil bir imar düzenlemesine konu teşkil edebileceği öngörülmüş, aynı Yönetmeliğin İfraz ve Tevhit işlemleri başlıklı 15.maddesinde ise, arazi ve arsa düzenlemesi yapılmış imar adalarındaki bir veya birkaç parselde, meskun alanlardaki kadastro parsellerinde, maliklerin müracaatı üzerine imar planı ve mevzuatına uygun olmak şartıyla ifraz ve tevhit işlemleri yapılabileceği kurala bağlanmıştır. Yukarıda içeriği yazılı yönetmelik hükümlerine göre parselasyon işleminin en az bir ada bazında yapılması ve düzenleme sınırının anılan yönetmelikte belirtilen şekilde geçirilmesi gerektiği, istisna olarak adanın bir kısmının imar mevzuatına uygun teşekkül etmesi durumunda adanın geri kalan kadastro parsellerinin parselasyon işlemine konu olabileceği açıktır. Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlığa konu bölgede imar planı değişikliği ile yollar genişletildiğinden ikinci defa parselasyon işlemi yapılması gereğinin doğduğu, ancak 1186 ada, 1 sayılı parselin maliki ile 2 sayılı parselin diğer hissedarının başvurusu üzerine sadece bu iki parseli kapsayacak şekilde tesis edilen işlemin parselasyon değil ifraz ve tevhit işlemi niteliğinde olduğu, parselasyon krokisinden adanın diğer kısımlarında plana uygunluğun sağlanmadığı anlaşılmıştır. Bu nedenle, taşınmaz sahiplerinin tamamının muvafakatı sağlanarak yapılması gereken tevhit ve ifraz işleminin 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesinin uygulandığından bahisle re’sen gerçekleştirilmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığından, adadaki diğer parsellerin plana uygunluğunun sağlanıp sağlanmadığı konusunda yeniden keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılarak karar verilmesi gerektiğinden, İdare Mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, Manisa İdare Mahkemesinin 20.7.2005 günlü, E:2005/60, K:2005/848 sayılı kararının bozulmasına, 22,9 YTL. karar harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 15.2.2006 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2007/7463 K: 2009/8344 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1004 K: 1993/5355 T: 14/12/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1977/2033 K: 1982/2848 T: 13/10/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 2016/2715 K: 2020/10535 T: 5.11.2020 Danıştay 6. Dairesi E: 2016/2715 K: 2020/10535 T: 5.11.2020 Dava konusu taşınmazların tevhit edilmesine yönelik isteminin, belediye encümeni tarafından görüşülüp karara bağlanması gerekirken, söz konusu istemin imar ve şehircilik müdürlüğü işlemiyle reddedilmesinde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmamaktadır. İSTEMİN KONUSU: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. YARGILAMA SÜRECİ: Dava konusu istem : … ili, … ilçesi, … Mahallesi, … ada, …, … ve… parsel sayılı taşınmazların tevhit edilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarihli, … sayılı imar ve şehircilik müdürlüğü işleminin iptali istenilmiştir. İlk Derece Mahkemesi kararının özeti : Temyize konu kararda; yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen rapor ile dosyada yer alan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, uyuşmazlık konusu parsellere yönelik 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planının plan notlarının 4. maddesinde; “Planlama alanı …, …, … ve … nolu parsellerden oluşmakta olup uygulamanın parsel ölçeğinde yapılması esastır. Parsel ölçeğinde yapılacak uygulamalarda parsellerin her birinden çekme mesafesi 5 metre olarak alınacaktır.” kuralının yer aldığı, dava konusu işleme dayanak alınan 4 numaralı plan notunun, belirsizlik içerdiği, diğer plan notlarıyla bütünlük taşımadığı, uygulamanın yöntemine (parsel bazında ya da bütüncül) ilişkin karmaşıklık yarattığı ve 6306 sayılı Kanunda tanımlı koşullara aykırılık gösterdiği, kentsel alanlarda ihtiyaç duyulan sosyal alanlar ile altyapı tesislerine katkı sağlayacak ve 3194 sayılı İmar Kanunu ile Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinde düzenlenmiş genel bir uygulamayı nesnel bir gerekçeye dayanmadan kısıtladığı, şehircilik ilkelerine ve planlama esaslarına uygun olmadığı, tevhidi istenilen parsellerin plan, plan notları ve genel özellikleri açısından imar mevzuatında tevhide yönelik tanımlı asgari koşulları sağladığı, parsellerin tevhidine ilişkin talebin reddinin de, işleme dayanak plan notunda ortaya konulan olumsuzluk da gözetilerek şehircilik ilkelerine ve planlama esaslarına ve kamu yararına uygun olmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir. TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Tevhit işlemi bir imar planı uygulama yöntemi olduğundan, yürürlükteki imar planı notlarına aykırı olan tevhit talebinin gerçekleştirilemeyeceğinin açık olduğu, işlemin yetki, şekil ve amaç bakımından mevzuata uygun olarak tesis edildiği ileri sürülmektedir. DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ: Davacının uyuşmazlık konusu taşınmazların tevhit edilmesine yönelik isteminin, belediye encümeni tarafından görüşülüp karara bağlanması gerekirken, söz konusu istemin imar ve şehircilik müdürlüğü işlemiyle reddedilmesinde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığından, işlemin iptaline ilişkin mahkeme kararında sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiş olup kararın belirtilen gerekçe ile onanmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü: İNCELEME VE GEREKÇE : MADDİ OLAY: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün 10.09.2013 tarihli, 19920 sayılı yazısında … ada, …, …, … ve … parsel sayılı taşınmazlardaki yapıların riskli yapı kapsamında olduğunun belirtildiği, bu yapıların riskli yapı olarak belirlenmesi üzerine davalı belediye tarafından, üzerindeki yapılar riskli yapı olarak belirlenen bu 4 adet parsele yönelik hazırlanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin 27.02.2015 tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca onaylandığı, anılan planlarda parsellerin E:2 Z+5 kat ticaret-konut alanında kaldığı, anılan parsellerdeki yapıların riskli yapı olarak tespitinin ardından davacı şirket tarafından gerçekleştirilecek proje kapsamında 7064 ada, 1, 2 ve 8 parsel sayılı taşınmazların uygulama alanı olarak belirlendiği ve davacı şirket ile bu parsellerin hissedarları arasında anlaşmanın sağlanması üzerine davacı şirket tarafından, anılan parsellerde tahliye işlemlerinin başlatıldığı, parsellerde yapılacak inşaatın tamamlanmasına kadar hissedarlara kira bedellerinin ödeneceğinin taahhüt edildiği, riskli yapı olarak belirlenen yapıların davacı şirket tarafından yıkımının gerçekleştirildiği görülmüştür. Davacı şirket tarafından, taşınmazların inşai faaliyete hazır hale getirilmesinin ardından, 6306 sayılı Kanun uyarınca … ada, …, … ve … parsel sayılı taşınmazların hissedarlarıyla anlaşma sağlandığının belirtilerek, anılan parsellerin tevhit edilmesinin 17.08.2015 tarihinde davalı idareden istenildiği, tevhit talebinin, tevhidi istenilen …, … ve … sayılı parsel ile dava dışı 3 sayılı parsele yönelik 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği plan notlarının 4. maddesinde yer alan; “Planlama alanı …, …, … ve … nolu parsellerden oluşmakta olup uygulamanın parsel ölçeğinde yapılması esastır. Parsel ölçeğinde yapılacak uygulamalarda parsellerin her birinden çekme mesafesi 5 metre olarak alınacaktır.” kuralına aykırı olduğu gerekçesiyle dava konusu … tarihli, … sayılı imar ve şehircilik müdürlüğü işlemi ile reddedildiği anlaşılmaktadır. İLGİLİ MEVZUAT : Dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan şekliyle 3194 sayılı İmar Kanununun “İfraz ve Tevhid” başlıklı 15. maddesinde: “İmar planlarına göre yol, meydan, yeşil saha, park ve otopark gibi umumi hizmetlere ayrılan yerlere rastlayan gayrimenkullerin bu kısımlarının itirazına veya tevhidine izin verilmez. İmar parselasyon planı tamamlanmış olan yerlerde yapılacak ifraz veya tevhidin bu planlara uygun olması şarttır. İmar planlarında parsel cepheleri tayin edilmeyen yerlerde yapılacak ifrazların, asgari cephe genişlikleri ve büyüklükleri yönetmelikte belirtilen esaslara göre tespit edilir. İmar planı dışında kalan alanlarda yönetmeliklerinde tayin edilecek miktarlardan küçük ifrazlara izin verilmez.” hükmü, aynı Kanunun “Tescil ve Şüyuun İzalesi” başlıklı 16. maddesinde ise; “Belediye ve mücavir alan hudutları içindeki gayrimenkullerin re’sen veya müracaat üzerine tevhid veya ifrazı, bunlar üzerinde irtifak hakkı tesisi veya bu hakların terkini, bu Kanun ve yönetmelik hükümlerine uygunluğu belediye encümenleri veya il idare kurullarınca onaylanır.” hükmü yer almaktadır. HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Uyuşmazlıkta, davacının gerçekleştireceği proje kapsamında bulunan … ada, …, … ve … parsel sayılı taşınmazların tevhit edilmesi talebiyle davalı idareye yaptığı başvurunun, imar planı notlarının 4. maddesi gerekçe gösterilerek dava konusu … tarihli, … sayılı imar ve şehircilik müdürlüğü işlemi ile reddedildiği anlaşılmaktadır. Davacının uyuşmazlık konusu taşınmazların tevhit edilmesine yönelik isteminin, belediye encümeni tarafından görüşülüp karara bağlanması gerekirken, söz konusu istemin imar ve şehircilik müdürlüğü işlemiyle reddedilmesinde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmamaktadır. Bu durumda, dava konusu işlemin iptaline ilişkin Mahkeme kararında sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir. KARAR SONUCU : Açıklanan nedenlerle; 1. Davalının temyiz isteminin reddine, 2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı temyize konu kararının yukarıda belirtilen gerekçe ile ONANMASINA, 3. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 05/11/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2007/7463 K: 2009/8344 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1004 K: 1993/5355 T: 14/12/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1977/2033 K: 1982/2848 T: 13/10/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/664 K: 1986/967 T: 18/11/1986 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2004/1819 K: 2004/2786 T: 11.03.2004 İmarla oluşan çap kayıtlarının düzeltilmesi, kısmi ifraz veya tevhit işlemlerinin yapılabilmesi, 3194 sayılı Yasanın 16. maddesi hükmü gereği belediye encümenlerince oluşturulacak kararla mümkündür. Oysa mahkeme tarafından 6 parselin bir bölümünün ifrazen 4 parsel kayıt maliki adına tesciline karar verilirken böyle bir idari karar alınmış değildir. Taraflar arasında ğörülen dayada; Davacı vekili, davacı idarenin maliki bulunduğu ve ifraZla öluşan 6 parsel sayılı taşınmaza komşu 4 parsel malikleri davalıların elattığını ileri sürerek el atmanın önlenmesi ve yıkım isteklerinde bulunmuştur. Davalılar, davacı parseline herhangi bir el atmalarının bulunmadığını, inşaatlarının çok önceden tamamlandığını belirterek davanın reddini savunmuşlardır. Mahkemece, yapılan yargılama sonucu davanın davalılardan Fevzi Aslan yönünden kabulüyle, davacıya ait parsele el atmasının önlenmesine, binaların yıkımına, diğer davalı M.Ertan Şerbetçi hakkında ıslah edilen davanın kabulüyle, tecavüzlü kısmın bedeli karşılığı tapusunun iptaliyle davalı M.Ertan Şerbetçi adına tesciline karar verilmiştir. Karar, davalı Fevzi (Fazlı)Arslan tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla, Tetkik Hakimi raporu okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü: K: Dava, çaplı taşınmaza el atmanın önlenmesi ve yıkım isteklerine ilişkindir. Mahkemece, davalılardan Fevzi (Fazlı) Arslan bakımından davanın kabulüne, davalı M.Ertan Şerbetçi bakımından ise zemin bedeli karşılığı taşınmazın davalıya temlikine karar verilmiştir. Dosya içeriğinden, toplanan delillerden, çekişmeli ve tecavüzlu 6 parsel sayılı taşınmazın imar uygulaması ile oluştuğu ve kayıt malikinin davacı olduğu, temyiz eden davalının imar öncesi kadastral parsellerde korumaya değer bir hakkının bulunmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda davalı Fevzi (Fazlı) tarafından cekismeli parsele yapılanma suretiyle vaki el atmasının onlenmesine ve muhtesatların yıkımına karar verilmesinde bir isabetsizlik yoktur. Davalı vekilinin temyiz itirazları yerinde degildir. ReddınE: Ancak, davalı M.Ertan Şerbetçi’nin imarla oluşan 4 parselinde mevcut yapının imar uygulaması ile davacı idareye ait 6 parsele taşkın hale geldiği görülmektedir. Davacı idare vekili 19.3.2003 tarihli ıslah dilekçesinde tecavüzlü yapının teminen isabet eden taşınmaz bedelinin kendisine ödenmesi koşuluyla bu yere ilişkin ferağa razı olduğunu bildirmiş, mahkemece de bu talep gözönünde bulundurularak 8.400.000.000 TL. bedelin davacı idareye ödenmesi kaydıyla taşkın kısma ilişkin zeminin davalı M.Ertan Şerbetçi adına tesciline karar verilmiştir. İmar düzenlemeleri düzenli şehirleşme ve yapılaşma amaçları itibariyle kamu düzenini ilgilendiren düzenlemelerdir. Bu düzenlemelerin dayanağını oluşturan idari kararlar ortadan kaldırılmadıkca idari kararla oluşturulan mülkiyet durumu değistirilemez. Duzenlemelerin bu niteligi itibariyle mahkemelerce de resen gozetılmesi gerekir. İmarla oluşan çap kayıtlarının düzeltilmesi, kısmi ifraz veya tevhit işlemlerinin yapılabilmesi, 3194 Sayılı Yasanın 16. maddesi hükmü gereği belediye encümenlerince oluşturulacak kararla mümkündür. Oysa mahkeme tarafından 6 parselin bir bölümünün ifrazen 4 parsel kayıt maliki adına tesciline karar verilirken böyle bir idari karar alınmış değildir. Hal böyle olunca, yukarıdaki yasal düzenlemeler gözönünde bulundurulmak suretiyle tecavüzlü binanın işgal ettiği alanın ifraz kabiliyeti yönünden ilgili belediyeden encümen kararına dayalı bilgi alınması, sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu üzere karar verilmesi doğru değildir. SONUÇ: Hükmün açıklanan nedenlerden ötürü HUMK: ‘nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 11.3.2004 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2020/2655 K: 2021/534 T: 02.02.2021 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2016/2948 K: 2019/469 T: 24.01.2019 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2016/6409 K: 2016/5922 T: 11.05.2016 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi E: 2003/9098 K: 2003/10113 T.2.10.2003 Danıştay 6. Dairesi E: 1977/2033 K: 1982/2848 T: 13/10/1982 İfraz isteminin belde nazım imar planının onaylanmasından sonra incelenmesine karar verilmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı. Dava, davacıya ait parsele ilişkin imar planının onanmayıp istemin belde imar planının karara bağlanmasından sonra incelenmesine ilişkin belediye meclisi kararı ile İstanbul Valiliğinin işlemlerinin davanın özeti bölümünde öne sürülen nedenlerle iptali, 12.000 lira tutarındaki mahrum kalınan karın davalı idareye ödettirilmesi, 1580 sayılı Yasanın 54. maddesi gereğince valilik makamının belediye meclisini toplantıya çağırarak söz konusu istem hakkında kesin karar verdirilmesi istemiyle açılmıştır. Dava dosyasının incelenmesinden, davacının, yukarıda anılan taşınmazın yerel imar planının yaptırılıp ifraz edilmesini istediği, belediye meclisince 26.10.1976 gününde bu isteğin, belde nazım imar planının görüşülmesinden sonra incelenip sonuçlandırılmasına karar verildiği 1/5000 ölçekli nazım imar planının 20.5.1977 gününde belediye meclisince kabul edildiği, aynı gün davacının isteğinin tekrar gündeme getirilerek bu konunun nazım planın İmar ve İskan Bakanlığınca onaylanmasından sonra görüşülmesi hakkında karar verildiği, davacının düzenlettirdiği mevzi imar ve ifraz planı ile hazırlanan nazım imar planı önerisinin farklı olduğu anlaşılmıştır. Belde nazım imar planının İmar ve İskan Bakanlığınca onaylanmasından (kesinleşmesinden) sonra davacının 6465 parsel sayılı taşınmazın ifrazı isteğinin görüşülmesine ve incelenmesine belediye meclisince karar verilmesinde imar mevzuatına aykırılık bulunmamaktadır. Davacı isteğinin 1580 sayılı Kanunun 54.maddesi kapsamında kabul edilmesi mümkün olmadığından İstanbul Valiliğinin bu yolda verdiği kararlar yerinde görülmüştür. Aynı Kanun maddesine dayanılarak belediye meclisinin toplantıya çağrılıp anlaşmazlık konusunda kesin karar verdirilmesi isteminin ise idari eylem ve işlem niteliğinde yargı kararı verilemiyeceğinden incelenme olanağı yoktur. Öte yandan; davalı idarelerce uygulanan işlemlerde yukarıda açıklandığı üzere mevzuata aykırılık görülmemesi nedeniyle davacının tazminat isteğinin de kabulüne olanak bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle davanın özeti bölümünde belirtilen istekleri içeren davanın reddine karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2007/7463 K: 2009/8344 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1004 K: 1993/5355 T: 14/12/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/5594 K: 2007/6553 Danıştay 6. Dairesi E: 2014/2387 K: 2014/4122 Danıştay İDDK E: 1994/457 K: 1995/717 T: 13/10/1995 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca yapılacak tevhit ve ifraz işlemlerinde, müşterek mülkiyete konu bir taşınmaz söz konusu olduğunda, paydaşların birlikte hareket etmelerinin yasal zorunluluk olduğu. İzmir, Alsancak 7682 ada, 22 no’lu parseli oluşturan kadastral parsellerden 17 ve 18 no’lu parsellerin, 13 no’lu parselden ifraz edilmesi isteminin cevap verilmemek suretiyle reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan dava sonucunda; İzmir 1.İdare Mahkemesince 4.6.1991 günlü, E: 1990/33, K: 1991/426 sayılı kararla dava konusu işlem iptal edilmiş; bu kararın temyizin üzerine, Danıştay 6. Dairesisince karar düzeltme aşamasında verilen 15.9.1993 günlü, E: 1993/673, K: 1993/3111 sayılı kararla Mahkeme kararı bozulmuştur. İzmir 1.İdare Mahkemesi, bozma kararına uymayarak 1.2.1994 günlü, E: 1993/1189, K: 1994/145 sayılı kararı ile işlemin iptaline dair ilk kararında ısrar etmiştir. Davalı idare ve davalı yanında davaya katılan, bu ısrar kararına karşı temyiz isteminde bulunmakta ve kararın bozulmasını istemektedirler. Temyiz istemine konu karara ilişkin dosyanın incelenmesinden; İzmir, Alsancak 1256 ada, 13,14,15,16,17 ve 18 no’lu kadastral parsellerin, 1976 yılında tescil edilen 357 no’lu parselasyon planı ile 22 no’lu parsel haline dönüştürüldükleri, davacının 22 no’lu parsele 1986 yılında paydaş olduğu, 22 no’lu parselde müdahilin de payının bulunduğu, bu durumda anılan parsele, davacı ile müdahilin müşterek mülkiyet hükümlerine göre malik bulundukları, ifraz başvurusunun ise tek başına davacı tarafından yapıldığı, diğer paydaşın muvafakatının bulunmadığı anlaşılmaktadır. Medeni Kanunun 625.maddesi hükmü uyarınca, müşterek malikler, taşınmazın aynına ilişkin önemli tasarrufları, ancak birlikte hareket ederek yapabilirler. 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca yapılacak tevhit ve ifraz işlemlerinde de, müşterek mülkiyete konu bir taşınmaz söz konusu olduğunda, paydaşların birlikte hareket etmesi yasal zorunluluktur. Nitekim; İmar Kanununun 18.maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlenmesine İlişkin Esaslar Hakkında Yönetmeliğin, “İfraz ve Tevhit İşlemleri” başlıklı 5.01.maddesinde, “Arazi ve arsa düzenlemesi yapılmış imar adalarındaki bir veya birkaç parselde, meskun alanlardaki kadastro parsellerinde, maliklerin müracaatı üzerine, imar planı ve mevzuatına uygun olmak şartıyla ifraz ve tevhit işlemleri yapılabilir.” kuralına yer verilmek suretiyle, maliklerin birlikte başvurması gerektiği açıklanmıştır. Uyuşmazlığa konu 22 no’lu parselin diğer paydaşının, ifraz konusunda muvafakatı bulunmadığına göre; bu husus gözetilmeksizin, ifrazın mümkon olduğu yolundaki bilirkişi raporuna dayanılarak karar verilmesinde hukuki isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle; temyiz istemlerinin Kabulüne, İzmir 1.İdare Mahkemesinin 1.2.1994 günlü, E: 1993/1189, K: 1994/145 sayılı ısrar kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fırasının (b) bendi uyarınca bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay İDDK E: 1994/457 E: 1995/717 T: 13.10.1995 Danıştay İDDK E: 1994/767 K: 1996/395 T: 28/06/1996 Danıştay İDDK E: 2001/880, K:2003/662 Danıştay İDDK E: 1999/764 K: 2001/39 T: 19/01/2001 Danıştay İDDK E: 1994/767 K: 1996/395 T: 28/06/1996 Müşterek mülkiyete konu taşınmazların, bir kısım paydaşların rızası ile bedelsiz terk koşuluyla ifrazına olanak bulunmadığı. Davacının 1/3 oranında paydaş bulunduğu Bursa Bolat Köyü, Koru mevkiindeki 225 parsel sayılı taşınmazın bir kısmının bedelsiz yola terki suretiyle ifrazına ilişkin, 9.8.1988 günlü, 8340 sayılı Bursa Büyükşehir Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle açılan dava sonucunda; Bursa 1.İdare Mahkemesince 1990/595 sayılı kararla dava reddedilmiştir. Bu karara karşı, davacı tarafından temyiz isteminde bulunulması üzerine, Danıştay 6. Dairesisinin 1992/3044 sayılı kararı ile, müşterek mülkiyete konu taşınmazların maliklerinin isteği üzerine ifraz edilebilmeleri için, hissedarların tamamının bu yolda muvafakatlarının bulunması ya da yargı kararı ile paydaşlığın giderilmesinin gerektiği; olayda, davacının bedelsiz terk yoluna muvafakatının olmadığı; öte yandan, müdahiller tarafından paydaşlığın giderilmesi istemiyle davacı aleyhine Sulh Hukuk Mahkemesinde açılan davada verilecek karara göre, dava konusu işlemin yargısal denetiminin mümkün olduğu, Mahkemece bu husus araştırılmaksızın davanın reddine karar verilmesinde isabet bulunmadığı gerekçesiyle, Mahkeme kararı bozulmuştur. Bursa 1.İdare Mahkemesince, Danıştay 6. Dairesisinin bozma kararına uyulmayarak, Mahkemenin, davanın reddine dair ilk kararında ısrar edilmiştir. Davacı, Bursa 1.İdare Mahkemesinin 1994/192 sayılı ısrar kararına karşı temyiz isteminde bulunmakta ve bu kararın bozulmasını istemektedir. Uyuşmazlık konusu olayda, rızai taksimin mümkün olmaması nedeniyle adli yargı yerine açılmış bir davada verilecek karara esas olmak üzere, taraflardan bir kısmının, başka bir ifade ile bu davadaki müdahillerin, müşterek mülkiyete konu olan, yani hissedarların pay oranının belli olduğu, ancak tamamı üzerinde müştereken tasarruf ettikleri taşınmazın bır kısmının bedelsiz olarak yola terk etmek suretiyle ifrazının, imar hukuku yönünden mümkün olup olmadığı hususu çekişme konusudur. Müdahillerce, adli yargı yerinde açılmış olan davanın halen devam ettiği anlaşıldığına göre; İdare Mahkemesince, idarenin, müşterek mülkiyete konu taşınmazın bir kısım paydaşlarınca önerilen bedelsiz terk koşuluna bağlı ifraz işleminin, 3194 sayılı Kanuna ve imar mevzuatına uygunluğunun irdelenmesi gerekirken, adli yargı yerince çözümlenmesi gereken hususlara dayalı gerekçelerle karar verildiği anlaşılmaktadır. İmar mevzuatında; müşterek mülkiyete konu taşınmazların, bir kısım paydaşlarının rızası suretiyle, bedelsiz terk koşulu ile ifrazının yapılabilmesine olanak sağlayan bir hüküm bulunmamaktadır. Öte yandan; Mahkemece, 3030 sayılı Kanunun büyükşehir belediyeleri ile ilçe belediyelerinin görev ve yetki alanlarını belirleyen 6 ncı maddesi uyarınca, büyükşehir belediyelerinin, uygulama işlemleri yönünden yetkilerinin sınırları da göz önüne alınarak, dava konusu işlemin yargısal denetiminin yapılması gerekirken; bu hususlara uyulmaksızın davanın reddine karar verilmiş olmasında, hukuki isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle; davacının temyiz isteminin kabulüne, Bursa 1.İdare Mahkemesinin 1994/192 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay İDDK E: 1994/457 E: 1995/717 T: 13.10.1995 Danıştay İDDK E: 1994/457 K: 1995/717 T: 13/10/1995 Danıştay İDDK E: 2007/136, K: 2010/1358 Danıştay İDDK E: 2005/2477, K: 2005/2822 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1004 K: 1993/5355 T: 14/12/1993 3194 sayılı İmar Kanununun 15. maddesi uyarınca yapılan tevhit ve ifraz işlemi nedeniyle düzenleme ortaklık payı alınamayacağı. Dava, davacının 16.5.1990 günlü başvurusu üzerine taşınmazına komşu olan ve haritasında (B) olarak gösterilen yol fazlası kısmın belediye adına tescilinden sonra m2’si 100.000 liradan davacıya satılarak 25 sayılı parselle tevhidi, böylece oluşan taşınmazın (A) ve (C) olarak ikiye ifrazı, (A) kısmının imar planında yola isabet etmesi nedeniyle tamamının 100.000 lira karşılığında satın alınarak belediye adına tescilinden sonra yola terki, düzenleme ortaklık payı olarakta 15.750.000 liranın alınması yolunda belediye encümenince alınan kararın ve imar durumunun iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince davacının ifraz ve tevhid işleminin hukuka aykırılığından açıkca söz etmediği, 3194 sayılı Yasanın 15.maddesi ile 17.maddesinin 3.bendi, aynı Yasanın 18. maddesiyle ilgili yönetmeliğin 10 ve 15.maddeleri ve 2942 sayılı Yasanın 14.maddesinin birinci bendi hükümleri karşısında davanın yol fazlası yer için istenilen bedel ile düzenleme ortaklık payı olarak istenilen bedele yönelik kısmının görüm ve çözümünün adli yargının görev alanına girdiği, davacıya ait parselin bir bölümünün imar planında yola isabet etmesi ve bu hususun imar durumunda belirtilmesinin anılan belgenin iptalini gerektirmeyeceği, davacının parselinin imar planına uygun hale getirilmesi ve imar mevzuatında öngörülen koşulların sağlanması halinde inşaat ruhsatı alabileceğinin açık olduğu gerekçesiyle davacının parselinin ifraz ve tevhid işlemlerinetabi tutularak bunun sonucunda yol fazlası kısmın kendisine satılmasına vebir kısmının da satın alınarak ayrıca 15.750.000 lira düzenleme ortaklık payı bedeli alınmasına yönelik işlemlerin bedele yönelik olduğu anlaşıldığından davanın bu kısmının görev yönünden reddine, imar durumunun iptali istemine ilişkin bölümünün reddine karar verilmiş, bu karar davacının temyizi üzerine, Danıştay 6. Dairesisinin 1992/567 sayılı kararı ile, olayda 3194 sayılı Yasanın 18.maddesi mi, yoksa aynı Yasanın 15.maddesi uyarınca mı işlem yapıldığının açık bir şekilde anlaşılamadığından, dava dilekçesinde de uyuşmazlıkta düzenleme ortaklık payı alınamayacağı öne sürüldüğünden, bu hususların araştırılarak bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle bozulmuş, İdare Mahkemesince, bozma kararına uyularak yeniden yapılan inceleme sonucunda, davacıya ait parselde 3194 sayılı Yasanın 15.maddesi uygulanmak suretiyle ifraz ve tevhid işleminin yapıldığının anlaşıldığı, 15.madde uygulanmasında ise davacıdan düzenleme ortaklık payının istenmesinin imar mevzuatına uygun olmadığı gerekçesiyle, dava konusu işlemin düzenleme ortaklık payı istenmesine ilişkin kısmının iptaline, davanın bedele yönelik kısmının görev yönünden reddine, imar durumuna ilişkin kısmının da esastan reddine karar verilmiş ve bu kararın iptale ilişkin kısmı davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Temyize konu Konya İdare Mahkemesinin 25.11.1992 günlü, 1992/916 sayılı kararının iptale ilişkin kısmında 2577 sayılı idari yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının bu bölümünün onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1996/789 K. 1997/385 T. 21.1.1997 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/1352 K: 1990/1920 T: 25.10.1990 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/5731 K. 2005/1938 T. 5.4.2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2012/1904, K: 2013/6299 Danıştay 6. Dairesi E: 2007/7463 K: 2009/8344 İfraz yapılması istenilen parselin, daha önce ifraz suretiyle elde edilen parsel olması nedeniyle yeniden ifrazının mümkün olmadığı hakkında. İstemin Özeti: Bursa 2. İdare Mahkemesinin 03.04.2007 günlü, E: 2006/2166, K: 2007/604 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi İsmet Çan’ın Düşüncesi: Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir. Danıştay Savcısı Ekrem Atıcı’ının Düşüncesi: İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nedenlerin bulunması gerekmektedir. Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, söz konusu maddede yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, istemin reddi ile temyiz edilen Mahkeme kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay 6. Dairesisince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, Balıkesir İli, Bigadiç İlçesi, Güvemçetmi Köyü, Soğucakaltı Mevkii, … sayılı parselin 4 kısma ifraz edilmesi talebinin reddine ilişkin 23.6.2006 günlü, 2763 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dosyanın incelenmesinden, Plansız Alanlar İmar Yönetmeliği’nin 45. maddesinde yasaklanmış olan hususun, ifraz suretiyle elde edilmiş parsellerde ikinci kez ifraz yapılmasının olduğu, uyuşmazlıkta ise, davacı ile komşu parsel maliklerinin talebi üzerine İl İdare Kurulu’nun 01.08.2002 günlü, 1254 sayılı kararıyla öncelikle parsellerin tevhidine sonra da iki kısma ifrazına karar verildiği, davacının ifraz talebinin ise Yönetmelikle yasaklanan ikinci kez ifraz talebi olarak değerlendirilmesinin rçyümkün olmadığının anlaşıldığından davacının ifraz talebinin reddi yolunda tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle iptaline karar verilmiş; bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Plansız Alanlar İmar Yönetmeliği’nin 45. maddesinde: “(Değişik: 02.09.1999 günlü, 23804 sayılı Resmi Gazete) Köy ve mezraların yerleşik alanlarında ve civarında yapılacak ifraz işlemlerinde parsel genişlikleri (15.00) m.den, parsel derinlikleri de (20.00) m.den az olamaz. İfraz suretiyle en fazla beş adet parsel elde edilir, ifraz suretiyle elde edilen parsellerde ikinci kere ifraz yapılamaz.” kuralı yer almıştır. Yönetmeliğin ifraza yönelik olarak getirmiş olduğu yasaklama, ifraz suretiyle elde edilen parsellerde yeniden ifrazın yapılmaması olup, bu yasağa ilişkin istisnai bir kurala da yer verilmemiştir. Dosyanın incelenmesinden, İl İdare Kurulu’nun 01.08.2002 günlü, 2002/1254 sayılı kararı ile … ve … sayılı parsellerin tevhid edilerek 7750,00 m2 yüzölçümlü … sayılı parselin elde edilip, ardından da iki kısma ifraz edilerek … ve … sayılı parsellerin oluşturulduğu, bu kez davacı tarafından ifraz yoluyla oluşan … sayılı 4503,36 m2 yüzölçümlü parselin yeniden ifrazı ile dört kısma ayrılması yolunda yapılan başvurunun, ikinci kere ifraz yapılamaz yasağı kapsamında bulunduğu nedeniyle reddi üzerine görülen davanın açıldığı anlaşılmaktadır, Uyuşmazlıkta, davacı tarafından ifrazı yapılması istenilen parselin, daha önce ifraz suretiyle elde edilen parsel olması karşısında, yeniden ifrazı mümkün olmadığından, davacının isteminin reddine dair dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Bu durumda, davanın reddi gerekirken dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu mahkeme kararında hukuki isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, Bursa 2. İdare Mahkemesinin 03.04.2007 günlü, E: 2006/2166, K: 2007/604 sayılı kararının bozulmasina, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 14.09.2009 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2007/4344 K: 2007/7751 17.12.2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2015/3791 K: 2016/4333 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/2887 K: 2006/2789 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/3559 K: 1999/4033 T: 15.09.1999 Danıştay İDDK E: 1994/457 E: 1995/717 T: 13.10.1995 Müşterek malikler, taşınmazın aynına ilişkin önemli tasarruflarda birlikte hareket etmek zorundadırlar. Bu itibarla; müşterek mülkiyete tabi olan bir taşınmazda, İmar Kanunu uyarınca ifraz ve tevhit işlemleri yapılabilmesi için tüm maliklerin birlikte başvurması gerekir. İstemin Özeti: İzmir 1. İdare Mahkemesinin 1.2.1994 günlü, E: 1993/1189, K: 1994/145 sayılı ısrar kararına karşı, davalı idare ve davalı yanında davaya katılan temyiz isteminde bulunmaktadırlar. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulunca gereği görüşüldü: … no’lu parseli oluşturan kadastral parsellerden 17 ve 18 no’lu parsellerin, 13 no’lu parselden ifraz edilmesi isteminin cevap verilmemek suretiyle reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan dava sonucunda; İzmir 1. İdare Mahkemesince 4.6.1991 günlü, E: 1990/33, K: 1991/426 sayılı kararla dava konusu işlem iptal edilmiş; bu kararın temyizi üzerine, Danıştay Altıncı Dairesince karar düzeltme aşamasında verilen 15.9.1993 günlü, E: 1993/673, K: 1993/3111 sayılı kararla mahkeme kararı bozulmuştur. İzmir 1. İdare Mahkemesi, bozma kararına uymayarak 1.2.1994 günlü, E: 1993/1189, K: 1994/145 sayılı kararı ile işlemin iptaline dair ilk kararında ısrar etmiştir. Davalı idare ve davalı yanında davaya katılan, bu ısrar kararına karşı temyiz isteminde bulunmakta ve kararın bozulmasını istemektedirler. Temyiz istemine konu karara ilişkin dosyanın incelenmesinden; … no’lu kadastral parsellerin, 1976 yılında tescil edilen 357 no’lu parselasyon planı ile 22 no’lu parsel haline dönüştürüldükleri, davacının 22 no’lu parsele 1986 yılında paydaş olduğu, 22 no’lu parselde müdahilin de payının bulunduğu, bu durumda anılan parsele, davacı ile müdahilin müşterek mülkiyet hükümlerine göre malik bulundukları, ifraz başvurusunun ise tek başına davacı tarafından yapıldığı, diğer paydaşın muvafakatının bulunmadığı anlaşılmaktadır. Medeni Kanunun 625 inci maddesi hükmü uyarınca, müşterek malikler, taşınmazın aynına ilişkin önemli tasarrufları, ancak birlikte hareket ederek yapabilirler. 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca yapılacak tevhit ve ifraz işlemlerinde de, müşterek mülkiyete konu bir taşınmaz söz konusu olduğunda, paydaşların birlikte hareket etmesi yasal zorunluluktur. Nitekim: İmar Kanununun 18 inci Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesine İlişkin Esaslar Hakkında Yönetmeliğin, “İfraz ve Tevhit İşlemleri” başlıklı 15. maddesinde, “Arazi ve arsa düzenlemesi yapılmış imar adalarındaki bir veya birkaç parselde, meskun alanlardaki kadastro parsellerinde, maliklerin müracaatı üzerine, imar planı ve mevzuatına uygun olmak şartıyla ifraz ve tevhit işlemleri yapılabilir.” kuralına yer verilmek suretiyle maliklerin birlikte başvurması gerektiği açıklanmıştır. Uyuşmazlığa konu 22 no’lu parselin diğer paydaşının, ifraz konusunda muvafakatı bulunmadığına göre; bu husus gözetilmeksizin, ifrazın mümkün olduğu yolundaki bilirkişi raporuna dayanılarak karar verilmesinde hukuki isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle; temyiz istemlerinin kabulüne, İzmir 1. İdare Mahkemesinin 1.2.1994 günlü, E: 1993/1189, K: 1994/145 sayılı ısrar kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49 uncu maddesinin 1 inci fıkrasının (b) bendi uyarınca (BOZULMASINA), aynı maddenin 3 üncü fıkrası uyarınca, dosyanın anılan mahkemeye gönderilmesine 13.10.1995 günü oybirliği ile karar verildi Benzer İçtihatlar: Danıştay İDDK E: 2004/2530 K: 2005/1121 T: 05.05.2005 Danıştay İDDK E: 2012/477, K: 2014/3990 Danıştay İDDK E: 2003/518, K: 2005/2406 Danıştay İDDK E: 2014/1968 K: 2016/1404 T: 04.04.2016 İMAR BARIŞI DANIŞTAY KARARLARI Danıştay 6. Dairesi E: 1986/1031 K: 1986/1166 T: 18/12/1986 İlçe belediye meclisince hazırlanan imar planı veya değişiklik önerilerinin, yapılacak inceleme sonucunda büyükşehir belediye başkanınca onaylanabileceği, değiştirilerek onaylanabileceği veya yeniden görüşülmek üzere reddedilerek meclise iade edilebileceği, ilçe belediye meclisinin büyükşehir belediye başkanının iadesi karşısında idari yargı merciine başvurulabileceği gibi 2/3 çoğunlukla ısrar edebileceği cihetle, mahkemece ilçe belediye meclisinin plan değişikliği önerisinin büyük şehir belediye başkanı tarafından uygun görülmemesi işleminin büyükşehir belediye başkanına uygulama imar planlarını kesin olarak reddetme yetkisi tanınmadığı gerekçesiyle iptalinde mevzuata uyarlık bulunmadığı Dava, taşınmazların Yapı Kooperatifi alanı olarak belirlenmesiyle ilgili olarak Merkez İlçe Belediye Meclisince hazırlanan 1/1000 ölçekli imar planı değişikliği önerisinin; 45 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın 13.2.1984/onay günlü, 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğiyle T.C. Emekli Sandığı Huzurevi tesisleri yeri olarak belirlenmiş olması nedeniyle nazım imar planına aykırı düştüğünden uygun görülmemesine ilişkin Büyükşehir Belediye Başkanlığının işleminin iptali isteğiyle açılmış, İdare Mahkemesince, 3030 sayılı Yasada ilçe belediye meclislerince hazırlanan tatbikat imar planlarını onaylamak konusunda büyükşehir belediye başkanına tanınan yetkinin “aynen onaylama” veya “konunun mecliste tekrar görüşülmesini isteme” den ibaret olduğu; 3030 sayılı Yasanın uygulanması ile ilgili Yönetmelikte, Büyükşehir Belediye Başkanının ilçe belediye meclisi kararını tetkikle aynen veya değiştirerek onama veya meclislerde tekrar görüşülmesini isteme yetkisi bulunduğu kurala bağlanmışsa da, Yönetmelik hükümleri ile bu yetkinin genişletilmesi mümkün olmadığı gibi, Yasaya aykırı yönetmelik hükümlerinin uygulanma olanağı da bulunmadığı, bakılan davada İzmir Merkez İlçe Belediye Meclisince hazırlanan tatbikat imar planı davalı idarece kesin olarak reddedildiğinden ve 3030 sayılı Yasada davalı idareye böyle bir yetki tanınmadığından tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş ve bu karar davalı tarafından temyiz edilmiştir. 3030 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun 6/A maddesinin (b) bendinde, büyükşehir nazım imar planlarını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak, ilçe belediyelerinin nazım plana uygun olarak hazırlayacakları tatbikat planlarını onaylamak ve uygulanmasını denetlemek büyükşehir belediyelerinin görevleri arasında sayılmış, aynı yasanın büyükşehir belediye başkanının görevlerini belirleyen 14.maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralarında da, büyükşehir ve ilçe belediye meclislerince alınan bütün kararların büyükşehir belediye başkanına gönderileceği, büyükşehir belediye başkanının konunun mecliste tekrar görüşülmesini isteyebileceği, meclislerin kararlarında ancak 2/3 çoğunlukla ısrar edebilecekleri ve bu hallerde meclis kararının kesinleşmiş olacağı, sözü edilen Kanunun uygulanması ile ilgili yönetmeliğin 8.maddesinin C bendinde büyükşehir belediyelerinin ilçe belediyelerinin nazım imar planlarına ve (B) fıkrası kapsamındaki esaslara uygun olarak hazırlamaları zorunlu tatbikat planlarını inceliyerek aynen veya değiştirerek onaylayacağı ve uygulanmalarını denetleyeceği, E bendinde de imar mevzuatının, şehirlerin imarı ve imar planları konusunda mülga İmar ve İskan Bakanlığına vermiş olduğu yetkileri kullanacağı kurala bağlanmıştır. Öte yandan, olay tarihinde yürürlükte bulunan 6785 sayılı İmar Kanununun 29.maddesi uyarınca imar planlarının onanması İmar ve İskan Bakanlığına ait olduğundan ve 3030 sayılı Yasanın 21.maddesine göre de ilgili mevzuatın bu Kanuna aykırı olmayan kurallarının uygulanması gerektiğinden, İmar Kanununun 29.maddesi ile İmar ve İskan Bakanlığına tanınan yetkilerin büyükşehir belediye başkanınca devredildiğinin kabulü zorunludur. Yukarıda belirtilen kurallar karşısında ilçe belediye meclisince hazırlanan imar planı veya değişikliği önerilerinin, yapılacak inceleme sonucunda Büyükşehir Belediye Başkanınca onaylanabileceği, değiştirilerek onaylanabileceği veya yeniden görüşülmek üzere reddedilerek meclise iade edilebileceği, İlçe Belediye Meclisinin Büyükşehir Belediye Başkanının iadesi karşısında idari yargı merciine başvurulabileceği gibi 2/3 çoğunlukla eski kararında ısrar edebileceği de açıktır. Dava konusu olayda da, Arı-Kent Konut Yapı Kooperatifi alanı ile ilgili olarak Merkez İlçe Belediye Meclisince hazırlanan 1/1000 ölçekli imar planı değişikliği önerisi 1/5000 ölçekli nazım imar planına aykırı düştüğü nedeniyle Büyükşehir Belediye Başkanınca uygun görülmemiş ve 27.3.1985/günlü yazı ile Merkez İlçe Belediye Başkanlığına bildirilmiştir. Uygulama imar planı değişikliğinin Büyükşehir Belediye Başkanınca uygun görülmemesi plan değişikliğinin onaylanmamış olduğunu belirlemekte, ancak Merkez İlçe Belediye Meclisince tekrar görüşülmesine ve 3030 sayılı Yasanın tanıdığı hakların kullanılmasına mani bir durum yaratmamaktadır. Bu nedenle dava konusu işlemin, Büyükşehir Belediye Başkanına uygulama imar planlarını kesin olarak reddetme yetkisi tanınmadığı gerekçesiyle iptali yolunda İdare Mahkemesince verilen kararda isabet bulunmadığından temyize konu İdare Mahkemesi kararının bozulmasına, uyuşmazlığın niteliği ve dava dosyasında yer alan bilgi ve belgeler dava hakkında karar vermeye yeterli görüldüğünden, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 2.bendi uyarınca incelenen davanın Merkez İlçe belediye meclisince 1/1000 ölçekli imar planında yapılan değişikliğin 1/5000 ölçekli nazım imar planına aykırı olduğundan dolayı Büyükşehir Belediye Başkanınca uygun görülmemesi işleminde mevzuata aykırılık bulunmadığından reddine karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2019/2461 K: 2019/6700 T: 01.07.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/14284 K: 2019/5141 T: 29.05.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2018/6401 K: 2018/6401 T: 11.04.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2018/5259 K: 2018/5259 T: 11.04.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/2545 K: 2020/12032 T: 3.12.2020 Yapı Kayıt Belgesi verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Tebliği ile 3yapı kayıt belgesi verilmesine ilişkin usul ve esasların düzenlendiği, yapı kayıt belgesi müracaatına, yapı kayıt belgesi bedelinin hesaplanması ve ödenmesine, yapı kayıt belgesi verilen Hazineye ait taşınmazların satışına, yapı kayıt belgesi düzenlenmeyecek yapılar ile bu belgenin düzenlenmesi safhasında yalan beyanda bulunanlar hakkında yapılacak işlemlere ilişkin hususları kapsadığı ve dayanağı Kanun maddesine uygun olduğu görüldüğünden, Tebliğde mevzuata ve kamu yararına aykırılık bulunmadığı DAVANIN KONUSU: 06.06.2018 günlü, 30443 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yapı Kayıt Belgesi verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” başlıklı Tebliğin iptali istenilmektedir. DAVACININ İDDİALARI: Dava konusu Tebliğde, yapı kayıt belgesi alınamayacak yapıların tamamı sayma suretiyle belirtilmeyerek eksik düzenleme yapıldığı, 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi gereğince yapılan imar uygulaması sonucu düzenleme ortaklık payı olarak terk edilen alanlar üzerinde inşa edilen yapılara ilişkin düzenleme yer almadığı, bu nedenle, paydaşı olduğu parselden düzenleme ortaklık payı olarak ayrılan yol ve otopark alanı üzerinde mevcut yapı sahiplerinin yapı kayıt belgesi ve işyeri açma ruhsatı alabileceği, bu durumun arsalarından düzenleme ortaklık payı ayrılan maliklerin ve kamunun zarara uğramasına neden olacağı belirtilerek dava konusu Tebliğin iptali gerektiği ileri sürülmüştür. DAVALININ SAVUNMASI: 3194 sayılı İmar Kanununun geçici 16. maddesinin 9. fıkrasında, üçüncü kişilere ait özel mülkiyete konu taşınmazlarda bulunan yapılar ile hazineye ait sosyal donatı için tahsisli araziler üzerinde bulunan yapıların bu madde hükmünden yararlandırılmayacağı hükme bağlandığı, anılan maddeye dayanılarak çıkarılan dava konusu tebliğin 8. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde ise, kesinleşmiş planlar neticesinde sosyal donatı alanı olarak belirlenmiş ve Maliye Bakanlığınca aynı amaçla değerlendirilmek üzere ilgili kurumlara tahsis edilmiş Hazineye ait taşınmazlar üzerinde bulunan yapılar hakkında yapı kayıt belgesi düzenlenemeyeceğinin belirtildiği, davacının iddiasının aksine anılan düzenlemeler uyarınca düzenleme ortaklık payından ayrılan alanlardaki yapılar için yapı kayıt belgesi düzenlenemeyeceği belirtilerek, dava konusu Tebliğin dayanağı Kanununa uygun olduğu ve davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’NUN DÜŞÜNCESİ: Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız, ruhsat ve eklerine aykırı veya imar mevzuatına aykırı yapıların kayıt altına alınması ile dönüşüm projelerine finans sağlanarak dönüşümün daha hızlı ve etkin yapılması amacıyla 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapıların, yapı sahiplerinin müracaatları üzerine ve beyanına göre hazırlanacak yapı kayıt sistemine işlenmesi ve yapının kullanım amacına yönelik olarak yapı kayıt belgesi düzenlenmesi amacıyla yürürlüğe konulan ve dava konusu Tebliğin dayanağı olan 3194 sayılı İmar kanunun geçici 16. maddesinin, yapı kayıt belgesinin ilgililere geçici süreliğine bazı haklar tanıması, yapının yeniden yapılması veya kentsel dönüşüm uygulamasına karar verilmesi halinde, yapı kayıt belgesinin hükümsüz kalması nedenleriyle bir imar affı niteliği taşımadığı, ayrıca, doğal, tarihi ve arkeolojik sit alanları, kültür varlıkları, ormanlar, meralar ve kıyılar gibi korunması gereken alanların, özel kanunlarındaki düzenlemeler ile korundukları ve bu alanlarda yapı kayıt belgesi düzenlenmiş olmasının özel hükümlerin uygulanmasına engel teşkil etmeyeceği hususları birlikte değerlendirildiğinde, anılan maddesinin Anayasaya aykırılık iddiasının yerinde olmadığı, öte yandan, dava konusu Tebliğ ile 3194 sayılı Kanunun 16. maddesinde davalı Bakanlığa verilen yetki uyarınca yapı kayıt belgesi verilmesine ilişkin usul ve esasların düzenlendiği, bu usul ve esasların, yapı kayıt belgesi müracaatına, yapı kayıt belgesi bedelinin hesaplanması ve ödenmesine, yapı kayıt belgesi verilen Hazineye ait taşınmazların satışına, yapı kayıt belgesi düzenlenmeyecek yapılar ile bu belgenin düzenlenmesi safhasında yalan beyanda bulunanlar hakkında yapılacak işlemlere ilişkin hususları kapsadığı ve dayanağı Yasa maddesine uygun olduğu, Tebliğde mevzuata ve kamu yararına aykırılık bulunmadığından davanın reddi gerektiği düşünülmektedir. DANIŞTAY SAVCISI … DÜŞÜNCESİ: Dava, 06.06.2018 günlü, 30443 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” konulu tebliğin iptali istemiyle açılmıştır. Dava konusu tebliğin dayanağı olan 3194 sayılı İmar Kanununun Geçici 16. maddesi ile afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla, 31.12.2017 tarihinden önce yapılmış yapıların, ilgililerin başvurusu üzerine kayıt altına alınacağı, başvuruda tahsil edilecek bedellerin dönüşüm projelerinde kullanılacağı, bu kapsamda yapı kayıt belgesi alan yapılara ilişkin alınmış yıkım kararları ile tahsil edilmeyen idari para cezalarının iptal edileceği, yapı kayıt belgesinin, yapının yeniden yapılmasına veya kentsel dönüşüm uygulamasına kadar geçerli olduğu, yapının depreme dayanıklılığı hususunun malikin sorumluluğunda olduğu hükme bağlanmıştır. Davalı idare tarafından, düzenlemenin af niteliğinde olmadığı, yapı kayıt belgesi alan yapı maliklerine tanınan hakların belirli bir süreye kadar geçerli olduğu, kazanılmış hakkın söz konusu olmadığı öne sürülmekte ise de, düzenleme ile imar mevzuatına aykırı olarak yapılmış olan yapıların yıkılıp yeniden yapılmasına veya kentsel dönüşüm uygulamasına kadar olsa da mevcut haliyle kullanılmasına olanak tanındığı, diğer taraftan yapıların yıkılıp yeniden yapılmasına ilişkin sürenin öngörülmesinin mümkün olmadığı ve yapıların Hazineye veya belediyelere ait taşınmazlar üzerinde yapılması halinde, taşınmazların ilgilisine satılacağı göz önünde bulundurulduğunda, düzenlemelerin imar affı niteliği taşıdığı sonucuna varılmıştır. İmar hukukuna ilişkin temel kuralların yer aldığı 3194 sayılı İmar Kanununda yapı tanımı yapılmış, yapıların imar planı, yönetmelikler, ruhsat ve eklerine uygun olarak yapılabileceği, kanun kapsamına giren yapılar için, kanunda belirtilen istisnalar dışında yapı ruhsatı alınmasının zorunlu olduğu, tamamen veya kısmen bir yapının kullanılabilmesi için yapı kullanma izni alınması gerektiği, ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak başlanan yapıların mühürlenerek derhal durdurulacağı ve aykırılıkların giderilmemesi halinde de yapının ruhsatının iptal edilerek yıktırılacağı düzenlenmiştir. Anayasa’nın 43. maddesinde “Kıyılar, Devletin hüküm ve tasarrufu altındadır. Deniz, göl ve akarsu kıyılarıyla, deniz ve göllerin kıyılarını çevreleyen sahil şeritlerinden yararlanmada öncelikle kamu yararı gözetilir. Kıyılarla sahil şeritlerinin, kullanılış amaçlarına göre derinliği ve kişilerin bu yerlerden yararlanma imkan ve şartları kanunla düzenlenir.” hükmü yer almıştır. Kıyıların özel mülkiyet konusu olamayacağı, kıyılar ve sahil şeritlerinden yararlanmada öncelikle kamu yararının gözetilmesi esasına ilişkin anılan hükme uygun olarak 3621 sayılı Kıyı kanununda kıyılarda yapılaşma yasaklanmış, sahil şeritleri, doldurma ve kurutma yoluyla kazanılan arazilerde yapı ve yapılaşmaya ilişkin sınırlamalar öngörülmüştür. Anayasa’nın “Sağlık hizmetleri ve çevrenin korunması” başlıklı 56. maddesinde de herkesin, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahip olduğu, çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevrenin kirlenmesini önlemenin Devletin ve vatandaşların görevi olduğu belirtilmiştir. Bu madde hükmüne göre çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevrenin kirlenmesini önlemeye yönelik gerekli her türlü tedbiri almak ve bu konuda düzenlemeleri yapmak devletin temel ödevlerindendir. Anayasa’nın bu hükümleri uyarınca idarelerin, kişilerin kıyı ve sahil şeritlerinden yararlanmasında öncelikle kamu yararını gözönünde bulundurması, doğal çevreyi oluşturan bu alanlarda kamu yararı amacıyla faaliyetleri nedeniyle kıyıda yapılması zorunlu olan yapı ve tesislerle sınırlı olarak yapılaşmaya olanak tanıyan düzenlemeler yapması gerekmektedir. Anayasa’nın “Tarım, hayvancılık ve bu üretim dallarında çalışanların korunması” başlıklı 45. maddesinde; Devletin, tarım arazileri ile çayır ve mer’aların amaç dışı kullanılmasını ve tahribini önlemek ödevi olduğu; “Tarih, kültür ve tabiat varlıklarının korunması” başlıklı 63. maddesinde; “Devlet, tarih, kültür ve tabiat varlıklarının ve değerlerinin korunmasını sağlar, bu amaçla destekleyici ve teşvik edici tedbirleri alır. Bu varlıklar ve değerlerden özel mülkiyet konusu olanlara getirilecek sınırlamalar ve bu nedenle hak sahiplerine yapılacak yardımlar ve tanınacak muafiyetler kanunla düzenlenir. ” hükümlerine yer verilmiştir. Anayasa’nın ” Ormanların Korunması ve Geliştirilmesi” başlıklı 169. maddesinde de, Devlet ormanlarının mülkiyetinin devrolunamayacağı; bu ormanların zamanaşımı ile mülk edinilemeyeceği ve kamu yararı dışında irtifak hakkına konu olamayacağı; ormanlara zarar verebilecek hiçbir faaliyet ve eyleme müsaade edilemeyeceği belirtilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun geçici 16. maddesinin 11. fıkrasında 2960 sayılı Boğaziçi Kanununda tanımlanan Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesi içinde ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alan ile İstanbul tarihi yarımada içinde ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanlarda ve ayrıca 6546 sayılı Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde belirlenmiş “Tarihi Alanda” bu madde hükümlerinin uygulanmayacağı belirtilmiş, bu alanlar dışında özel mevzuatı gereği yapılaşma yasağı yada kısıtlaması getirilen, Anayasa ve uluslararası sözleşmelerle koruma altına alınan alanlar madde metninde ve dava konusu tebliğde açıkça ve ayrıca düzenlenmediği gibi ilgili mevzuatına herhangi bir atıfta da bulunulmamıştır. Bu durumda, düzenlemede sayılan alanlar dışında kalan ve Anayasa ve uluslararası sözleşmelerle ve özel mevzuatı gereği korunması gereken ve bu kapsamda yapı yasağı veya kısıtlaması getirilmiş olan diğer alanlarda mevzuata aykırı olarak yapılmış olan ve korunması olanağı bulunmayan yapılara da yapı kayıt belgesi verilmesi suretiyle korunma ve kullanma olanağı getirilmesine yol açılabileceğinden, düzenlemede Anayasa’nın yukarıda yer verilen hükümlerine uyarlık görülmemiştir. 09.05.1985 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 46 ve devamı maddeleriyle; 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun bazı maddeleri değiştirilerek öngörünüm ve geri görünüm bölgelerinde yapılanma koşulları hakkında düzenlemelere yer verilmiş, geçici 7. maddesiyle de; İstanbul ve Çanakkale Boğazlarında 2981 sayılı imar affı kanununa göre başvurulan yapılar maddede sayılan koşulların yerine getirilmiş olması halinde af kapsamına alınmıştır. Anayasa Mahkemesinin 11.12.1986 günlü, E: 1985/11, K: 1986/29 sayılı kararı ile 3194 sayılı İmar Kanunu’nun bazı maddeleri yanında Kanunun öngörünüm bölgesinde bazı koşullarla yapılanma olanağı sağlayan 47. maddesinin 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun 3. maddesinin (g) fıkrasını değiştiren hükmü ile Boğaziçi alanındaki yapıların af kapsamına alınmasını öngören geçici 7. maddesinin birinci fıkrası Anayasaya aykırı bulunarak iptal edilmiş, kararın geçici 7. maddeyle ilgili kısmında; boğazların bu madde ile af kapsamına alındığı, af kapsamına girecek bölgeler yönünden kıyı, sahil şeridi, öngörünüm, etkilenme ve geri görünüm bölgesi ayrımı yapılmadığı, Anayasanın 43. maddesi karşısında kıyı ve sahil şeridinde bulunan yapıların aftan yararlanmasının mümkün bulunmadığı vurgulanmıştır. 2981 sayılı Kanunun bazı maddelerinin değiştirilmesini öngören ve 07.06.1986 tarihinde kabul edilen 3290 sayılı Kanunun 7. maddesiyle 2981 sayılı Kanunun Kanun hükümlerinden yararlanamayacak olan yapıları sayan 14. maddesinin (f) bendinde yer alan “…. İstanbul Boğazı sahil şeridi ve öngörünüm bölgeleri. . . 2 Haziran 1981 tarihinden sonra yapılan gecekondular … 1 Ekim 1983 tarihinden sonra inşaasına başlanan imar mevzuatına, ruhsat ve eklerine aykırı yapılar” hükmünün, itiraz yoluyla iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurulması üzerine; Anayasa Mahkemesinin 28.06.1989 günlü, E: 1988/61, K: 1989/28 sayılı kararıyla, hükme ilişkin inceleme “. . . İstanbul Boğazı sahil şeridi ve öngörünüm bölgeleri . …” ibaresiyle sınırlı olarak yapılmak suretiyle; 11.12.1986 günlü, E: 1985/11, K: 1986/29 sayılı karara da atıf yapılarak; Kamuya açık olmayan özel yapılanmaları yasaklayan Anayasa’nın, sahil şeridinde mevzuata aykırı eylemi durumlara af yasalarıyla geçerlik kazandırılmasına olur vermesinin olanaksız olduğu, Anayasa’nın çizdiği sınırın yasalarla aşılamayacağı ve yasakladığı oluşumların gerçekleştirilemeyeceği, bu nedenle, Boğaziçi sahil şeridi yönünden itiraz konusu imar affına ilişkin ibarenin Anayasa’nın 43. maddesinin ikinci fıkrasına aykırı olduğu, itiraz konusu kuralın öngörünüm bölgesini de kapsayan içeriğiyle Anayasanın 2. maddesinde yer alan cumhuriyetin niteliklerinden birisi olan “hukuk devleti”nin bir ögesi olarak “yasaların kamu yararına dayanması” ilkesine aykırı düştüğü, kuralın Boğaziçi öngörünüm bölgesindeki ruhsatsız yapılara yasallık kazandırmaya yönelik olup, Boğaziçinin yapılanmasını olumsuz biçimde etkileyerek kişilerin sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama haklarını zedelediği, Devleti de bu konuda yükümlülüklerini yerine getirmemeye zorladığı için Anayasa’nın 56. maddesine de aykırı olduğu belirtilmiş ve itiraz konusu hükmün incelenen ibaresinin (İstanbul Boğazı sahil şeridi ve öngörünüm bölgeleri) iptaline karar verilmiştir. 3194 sayılı yasanın geçici 16. maddesinde Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesinin ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanda madde hükümlerinin uygulanmayacağı belirtilmekte ise de, bu alanın Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesinin tamamına ilişkin olmadığı, Aralık 2018 tarihinde yapılan değişiklikle Boğaziçi Sahil Şeridi ve Öngörünüm Bölgesine ilişkin krokilerde değişiklik yapıldığı, yine 27/12/2018 tarihli 7159 sayılı Yasa ile 2960 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ve tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptal edileceğinin öngörüldüğü gözönünde bulundurulduğunda, bu alanlarda da yapı kayıt belgesi verilmesi olanağı tanınarak imar mevzuatına aykırı yapılanmaların korunduğu ve düzenlemenin bu yönüyle Anayasa’nın 43. ve 56. maddesine ve yukarıda anılan Anayasa Mahkemesi kararlarına aykırılık oluşturduğu görülmektedir. Hukuk devleti ilkesi kurallarda belirlilik ve öngörülebilirlik gerektirir. Anayasanın 2. maddesinde belirtilen hukuk devletinin unsurlarından biri de, hukuki güvenliği sağlamasıdır. Davalı idare tarafından, düzenlemenin hangi alanlarda uygulanmayacağı konusunda geçici 16. maddede belirsizlik olmadığı, ayrıca Maliye Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğünün 29/06/2018 günlü, 20482 sayılı yazısında özel kanunları gereğince satılması uygun görülmeyen taşınmazların madde kapsamında değerlendirilmesinin mümkün olmadığı, düzenleme gereğince yapı kayıt belgesi verilmesinin özel kanunlarda yer alan hükümlerin uygulanmasına engel teşkil etmediği belirtilmektedir. Geçici 16. madde ile imar affı niteliğinde bir uygulama öngörülmüş olması nedeniyle, yapı kayıt belgesi düzenlenemeyecek olan yapılar ve alanlara ilişkin sınırların yasada açıkça düzenlenmesi gerektiğinden, madde hükmü ile bu yönde açık bir düzenleme yapılmaksızın uygulamanın tereddütlere ve yorumlara yol açabilecek şekilde idarenin takdirine bırakılmasında Anayasa’nın 2. maddesine uyarlık bulunmamaktdır. Geçici 16. madde hükmünde, yapının ve arsasının mülkiyet durumu, yapı sınıfı ile grubu ve diğer hususların yalnızca yapı sahibinin beyanına göre yapı kayıt sistemine kaydedileceği, yapının depreme dayanıklılığı hususunun malikin sorumluluğunda olduğu belirtilmiştir. Kişilerin sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkının korunması devletin ödevleri arasında yer aldığından, bu hakkın yerine getirilmesi bakımından getirilen düzenlemelerle, idarelere denetim ve gözetim görevleri yüklenmiş olup, geçici 16. madde hükmünde yer alan düzenleme ise bu yükümlülüklerin yerine getirilmemesine neden olacağından, Anayasa’nın 56. madde hükmüne aykırı olduğu sonucuna varılmıştır. Yukarıda açıklanan nedenlerle 3194 sayılı İmar Kanunu’nun geçici 16. maddesinin Anayasa’ya aykırı olması nedeniyle Anayasa Mahkemesine başvurulmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir. Anayasa’ya aykırılık iddiası ciddi bulunmayarak Anayasa Mahkemesine gönderilmesine karar verilmediği takdirde iptali istenilen “Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” konulu tebliğ hükümleri yönünden işin esasının incelenmesine gelince: Davacı tarafından tebliğin tümünün iptali istenilmişse de; dava dilekçesinin incelenmesinden, tebliğde yapı kayıt belgesi alamayacak yapıların tamamının sayılmayarak eksik düzenlendiği, İmar Kanunu’nun 18. maddesi gereğince yapılan imar uygulaması sonucu düzenleme ortaklık payı olarak terk edilen alanlar üzerinde inşa edilen yapılara ilişkin düzenleme yer almadığı, bu nedenle, davacının paydaşı olduğu parselden düzenleme ortaklık payı olarak ayrılan yol ve otopark alanı üzerinde mevcut yapı sahiplerinin yapı kayıt belgesi alabileceği gibi işyeri açma ruhsatı da alabileceklerinin öne sürüldüğü görülmekle, inceleme belirtilen iddialara ilişkin bulunan dava konusu tebliğin 6. maddesinin (8) numaralı fıkrası ile 8. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendine yönelik olarak yapılmıştır. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun geçici 16. maddesinin 9. fıkrasında, üçüncü kişilere ait özel mülkiyete konu taşınmazlarda bulunan yapılar ile hazineye ait sosyal donatı için tahsisli araziler üzerinde bulunan yapıların bu madde hükmünden yararlandırılmayacağı hükme bağlanmıştır. Anılan maddeye dayanılarak çıkarılan dava konusu tebliğin 8. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde, kesinleşmiş planlar neticesinde sosyal donatı alanı olarak belirlenmiş ve Maliye Bakanlığınca aynı amaçla değerlendirilmek üzere ilgili kurumlara tahsis edilmiş Hazineye ait taşınmazlar üzerinde bulunan yapılar hakkında yapı kayıt belgesi düzenlenemeyeceği belirtilmiştir. İmar mevzuatında sosyal donatı alanı münhasıran tanımlanmamış olmakla birlikte, imar planlarında kamu kullanımına ayrılmış olan ve düzenleme ortaklık payı ve kamu ortaklık paylarından oluşturulan alanların tümüne verilen genel bir addır. Nitekim Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği ile yürürlükten kaldırılan Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 16. maddesinde, imar planı ve değişikliklerinde sosyal ve teknik donatı alanlarında Ek-1 deki tabloda belirtilen standartlara uyulacağı belirtilmiş ve sözü edilen ekte de kentsel, sosyal ve teknik altyapı alanları, eğitim tesisleri, sosyal ve kültürel tesisler, sağlık tesisleri, resmi tesisler ve ibadet yerleri sayılmıştır. Buna göre, sosyal donatı alanlarının, İmar Kanunu’nun 18. maddesi uyarınca düzenleme ortaklık paylarından oluşması öngörülen, yol, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi, yeşil saha, ibadet yeri ve karakol, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı öğretime yönelik eğitim tesis alanları, Sağlık Bakanlığına bağlı sağlık tesis alanları, pazar yeri, semt spor alanı, toplu taşıma istasyonları ve durakları, otoyol hariç erişme kontrolünün uygulandığı yol, su yolu, resmî kurum alanı, mezarlık alanı, belediye hizmet alanı, sosyal ve kültürel tesis alanı, özel tesis yapılmasına konu olmayan ağaçlandırılacak alan, rekreasyon alanı olarak ayrılan parseller ve mesire alanları gibi umumi hizmet alanlarını da kapsadığı açıktır. İmar Kanunu’nun 18. maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan, düzenleme ortaklık payı ile bölgenin ihtiyacına ayrılan alanlardan, belediye hizmetleri ile ilgili olanlar dışındaki alanların imar planındaki kullanım amacı doğrultusunda bu amacı gerçekleştirecek olan idareye tahsis edilmek üzere Hazine adına tescil edileceği hükmü uyarınca düzenleme ortaklık payından oluşan alanlar üzerinde yer alan yapılar için yapı kayıt belgesi düzenlenmesine olanak bulunmadığından, eksik düzenlemeye ilişkin iddia yerinde görülmemiş olup, tebliğin anılan hükmünde dayanağı yasaya ve mevzuata aykırılık bulunmamaktadır. Tebliğin 6. maddesinin 8. fıkrasına gelince; tebliğin yapı kayıt belgesinin kullanım yerleri başlıklı 6. maddesinin 8. fıkrasında, yapı kayıt belgesi verilen yapılarda işyeri açma ve çalışma ruhsatının yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın verileceği öngörülmüştür. Tebliğin dayanağı olan İmar Kanunu’nun geçici 16. maddesinde, yapı kayıt belgesi verilen yapılara işyeri açma ve çalışma ruhsatı verileceği yolunda bir hüküm bulunmaması nedeniyle, tebliğin anılan maddesinde dayanağı yasaya uyarlık bulunmamaktadır. Davalı idarece de bu husus belirtilmekle birlikte, işyeri açma ve çalışma ruhsatlarına ilişkin yönetmelikte belirtilen özel yapılar ile Türk Ceza Kanununun 184. maddesinde belirtilen sınai faaliyetteki yapılar dışındaki yapılarda tebliğ hükmünün uygulanabileceği iddia edilmişse de; konunun yasada açıkça düzenlenmesi gerektiği, kaldı ki tebliğde yapılar yönünden bir sınırlama getirilmediği, işyeri açma ve çalışma ruhsatlarına ilişkin yönetmeliğe de herhangi bir atıfta bulunulmadığından, düzenleme ile ilgili mevzuatta öngörülen koşullar yerine getirilmeksizin işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi sonucuna yol açılabileceğinden iddia yerinde görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun geçici 16. maddesinin Anayasa’ya aykırılığı nedeniyle Anayasa Mahkemesine başvurulmasına, bunun kabul edilmemesi halinde ise dava konusu tebliğin 6. maddesinin 8. fıkrasının iptaline, 8. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendine yönelik olarak ise davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmüştür. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü: İNCELEME VE GEREKÇE: MADDİ OLAY: 18.05.2018 tarih ve 30425 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 7143 sayılı “Vergi ve Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun”un 16. maddesi ile 3194 sayılı İmar Kanununa eklenen Geçici 16. maddesinde; afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla, 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31.10.2018 tarihine kadar başvurulması, bu maddedeki şartların yerine getirilmesi ve 31.12.2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi halinde Yapı Kayıt Belgesi verilebileceği, bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasların Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı tarafından müştereken belirleneceği kurala bağlanmıştır. 3194 sayılı İmar Kanunun Geçici 16. maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak, “Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” konulu tebliğ hazırlanarak 06.06.2018 günlü, 30443 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Bakılan dava; anılan Tebliğin iptali istemiyle açılmıştır. İLGİLİ MEVZUAT: 18.05.2018 tarih ve 30425 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7143 sayılı “Vergi ve Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun”un 16. maddesi ile 3194 sayılı İmar Kanununa eklenen Geçici 16. maddenin dava konusu Tebliğin yayımlandığı tarihte yürürlükte bulunan hükmünde, ” Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla, 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31/10/2018 tarihine kadar başvurulması, bu maddedeki şartların yerine getirilmesi ve 31/12/2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi halinde Yapı Kayıt Belgesi verilebilir. Başvuruya konu yapının ve arsasının mülkiyet durumu, yapı sınıf ve grubu ve diğer hususlar Bakanlık tarafından hazırlanan Yapı Kayıt Sistemine yapı sahibinin beyanına göre kaydedilir. Yapının bulunduğu arsanın 29/7/1970 tarihli ve 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununa göre belirlenen emlak vergi değeri ile yapının Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca belirlenen yaklaşık maliyet bedelinin toplamı üzerinden konutlarda yüzde üç, ticari kullanımlarda yüzde beş oranında alınacak kayıt bedeli başvuru sahibi tarafından genel bütçenin (B) işaretli cetveline gelir kaydedilmek üzere merkez muhasebe birimi hesabına yatırılır. 6306 sayılı Kanun kapsamında kullanılmak üzere kaydedilen gelirler karşılığı Bakanlık bütçesine ödenek eklemeye Maliye Bakanı yetkilidir. Bu ödenek, dönüşüm projeleri özel hesabına aktarılarak kullanılır. Kayıt bedeline ilişkin oranı iki katına kadar artırmaya, yarısına kadar azaltmaya, yapının niteliğine ve bölgelere göre kademelendirmeye, ayrıca başvuru ve ödeme süresini bir yıla kadar uzatmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. Yapı Kayıt Belgesi yapının kullanım amacına yöneliktir. Yapı Kayıt Belgesi alan yapılara, talep halinde ilgili mevzuatta tanımlanan ait olduğu abone grubu dikkate alınarak geçici olarak su, elektrik ve doğalgaz bağlanabilir. Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir. Yapı ruhsatı alıp da yapı kullanma izin belgesi almamış veya yapı ruhsatı bulunmayan yapılarda, Yapı Kayıt Belgesi ile maliklerin tamamının muvafakatinin bulunması ve imar planlarında umumi hizmet alanlarına denk gelen alanların terk edilmesi halinde yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın cins değişikliği ve kat mülkiyeti tesis edilebilir. Bu durumda, ikinci fıkrada belirtilen bedelin iki katı ödenir. Beşinci fıkra uyarınca kat mülkiyetine geçilmiş olması 6306 sayılı Kanunun ek 1 inci maddesinin uygulanmasına engel teşkil etmez. Yapı Kayıt Belgesi alınan yapıların, Hazineye ait taşınmazlar üzerine inşa edilmiş olması halinde, bu taşınmazlar Bakanlığa tahsis edilir. Yapı Kayıt Belgesi sahipleri ile bunların kanuni veya akdi haleflerinin talepleri üzerine taşınmazlar Bakanlıkça rayiç bedel üzerinden doğrudan satılır. Bu durumda elde edilen gelirler bu maddenin ikinci fıkrasına göre genel bütçeye gelir kaydedilir. Ayrıca bu gelirler hakkında 29/6/2001 tarihli ve 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 5 inci maddesinin beşinci fıkrası hükmü uygulanmaz. Yapı Kayıt Belgesi alınan yapıların belediyelere ait taşınmazlar üzerine inşa edilmiş olması halinde, Yapı Kayıt Belgesi sahipleri ile bunların kanuni veya akdi haleflerinin talepleri üzerine bedeli ilgili belediyesine ödenmek kaydıyla taşınmazlar rayiç bedel üzerinden belediyelerce doğrudan satılır. Üçüncü kişilere ait özel mülkiyete konu taşınmazlarda bulunan yapılar ile Hazineye ait sosyal donatı için tahsisli araziler üzerinde bulunan yapılar bu madde hükümlerinden yararlandırılmaz. Yapı Kayıt Belgesi, yapının yeniden yapılmasına veya kentsel dönüşüm uygulamasına kadar geçerlidir. Yapı Kayıt Belgesi düzenlenen yapıların yenilenmesi durumunda yürürlükte olan imar mevzuatı hükümleri uygulanır. Yapının depreme dayanıklılığı hususu malikin sorumluluğundadır. Bu madde hükümleri, 18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanununda tanımlanan Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesi içinde ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alan ile İstanbul tarihi yarımada içinde ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanlarda ve ayrıca 19/6/2014 tarihli ve 6546 sayılı Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde belirlenmiş Tarihi Alanda uygulanmaz. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık ve Maliye Bakanlığı tarafından müştereken belirlenir.” hükmü yer almıştır. HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Mevzuat Bilgi Sisteminde yapılan incelemede, dava konusu Tebliğin dayanağı Kanun maddesinin gerekçesi bulunmamakla birlikte, maddenin ilk kabul edildiği “Taslak Gerekçesi; “Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız, ruhsat ve eklerine aykırı veya imar mevzuatına aykırı yapıların kayıt altına alınması ile dönüşüm projelerine finans sağlanarak dönüşümün daha hızlı ve etkin yapılması amacıyla; – 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapıların, yapı sahiplerinin müracaatları üzerine ve beyanına göre hazırlanacak Yapı Kayıt Sistemine işlenmesi,”Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız, ruhsat ve eklerine aykırı veya imar mevzuatına aykırı yapıların kayıt altına alınması ile dönüşüm projelerine finans sağlanarak dönüşümün daha hızlı ve etkin yapılması amacıyla; – 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapıların, yapı sahiplerinin müracaatları üzerine ve beyanına göre hazırlanacak Yapı Kayıt Sistemine işlenmesi, – Bu yapılara su, elektrik ve doğalgaz bağlanabilmesi, yargı ve belediyelerdeki iş yükünün azaltılabilmesi için alınmış yıkım kararlarından ve tahsil edilmeyen para cezalarından vazgeçilmesi, – Maliklerin yarısının muvafakatinin bulunması halinde yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın cins değişikliği ve kat mülkiyeti tesis edilebilmesi, – Yapı Kayıt Belgesinden elde edilecek gelir, genel bütçeye gelir kaydedilecektir. Bu gelirler, şehirlerin yeniden inşaa ve imarında kullandırılması” şeklindedir. Daha sonra madde metninde iki kez değişikliğe gidilerek yukarıda yer verildiği üzere son şeklini almıştır. Bu değişikliklerin ilkinin gerekçesi: “3194 sayılı İmar Kanununa eklenmesi öngörülen geçici 16 ncı maddesinin ikinci fıkrasının, yapı sahiplerinden yüzde üç olarak alınacak kayıt bedelinin hangi bedeller dikkate alınmak suretiyle belirleneceğine ilişkin tereddütlerin giderilmesini teminen değiştirilmesi, – Eşit hissedarların bulunduğu ihtilaflı taşınmazlarda yaşanabilecek olumsuzlukların önüne geçilebilmesi amacıyla ‘maliklerin yarısının muvafakatinin aranması’ yerine gerek Kat Mülkiyeti Kanununda gerekse imar mevzuatında yer alan ‘maliklerin sayı ve arsa payı çoğunluğunun’ dikkate alınmasını teminen beşinci fıkranın değiştirilmesi, – Kentsel dönüşüm yapılması halinde Yapı Kayıt Belgesi aranacağını öngören hükmün, Yapı Kayıt Belgesi olmayan yapıların kentsel dönüşüme dâhil edilmeyeceği anlamına gelebileceğinden yaşanması muhtemel olumsuzlukların önüne geçilebilmesini teminen yedinci fıkrasının madde metninden çıkarılması, – İstanbul Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesi ile İstanbul Tarihi Yarımada’nın kültürel ve tarihi değerlerini ve doğal güzelliklerini kamu yararı gözetilerek korumak ve geliştirmek ve bu alandaki nüfus yoğunluğunu artıracak yapılanmayı sınırlandıran bir hükmün maddeye yeni dokuzuncu fıkra olarak eklenmesi,” şeklinde TBMM’nin sitesinde yer almakla birlikte, maddenin 4. fıkrasına 27/12/2018 tarihli ve 7159 sayılı Kanunun 4. maddesi ile bu fıkrada yer alan “…bu Kanun…” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve 2960 sayılı Kanun” ibaresi eklenerek metne işlenmesine ilişkin ikinci ve son değişikliğin gerekçesine rastlanılamamıştır. Dava konusu Tebliğin tümüne etkili olacak şekilde yapılan değerlendirmede; Dayanak maddenin taslak gerekçesi ve metninin birlikte incelenmesinden; aktif deprem kuşağında yer alan Ülkemizde mevzuata aykırı şekilde inşa edilen yapıların tespit edilmesinin, afet risklerine hazırlık kapsamında en etkili ve ilk atılması gereken adım olduğunda kuşku bulunmamaktadır. Dava konusu Tebliğin dayanağı olan 3194 sayılı Kanunun Geçici 16. maddesinde, bu yapıların tespitinin hızlı şekilde yapılabilmesini teminen, ilgili kişilerin idarelere başvuruda bulunması yöntemi kabul edilerek, başvuru esnasında tahsil edilecek bedellerin 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında şehirlerin dönüşümünde ve inşasında kullanılacağı hükme bağlandığından düzenlemelerde kamu yararı bulunduğu değerlendirilmiştir. Öte yandan; yapı kayıt belgesi ilgililere geçici süreliğine bazı haklar tanımakta olup, yapının yeniden yapılması veya kentsel dönüşüm uygulamasına karar verilmesi halinde, yapı kayıt belgesinin hükmü kalmayacağından, uyuşmazlığa konu düzenlemenin bir imar affı niteliğinde olmadığı ortadadır. Ayrıca; doğal, tarihi ve arkeolojik sit alanları, kültür varlıkları, ormanlar, meralar ve kıyılar gibi korunması gereken alanlar, ilgili özel kanunlarındaki düzenlemeler ile korunduklarından, bu alanlarda yapı kayıt belgesi düzenlenmiş olması, özel hükümlerin uygulanmasına engel teşkil etmemektedir. Kaldı ki; sadece 31.12.2017 tarihinden önce yapılan yapılar açısından geçerli olan düzenlemelerin, anılan tarihten sonra tespit edilen mevzuata aykırı yapılar açısından uygulanması da mümkün değildir. Davacı tarafından; dava konusu Tebliğde, yapı kayıt belgesi alınamayacak yapıların tamamı sayma suretiyle belirtilmeyerek eksik düzenleme yapıldığı, 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi gereğince yapılan imar uygulaması sonucu düzenleme ortaklık payı olarak terk edilen alanlar üzerinde inşa edilen yapılara ilişkin düzenleme yer almadığı, bu nedenle, düzenleme ortaklık payı olarak ayrılan yol ve otopark alanı üzerinde mevcut yapı sahiplerinin yapı kayıt belgesi ve işyeri açma ruhsatı alabileceği, bu durumun arsalarından düzenleme ortaklık payı ayrılan maliklerin ve kamunun zarara uğramasına neden olacağı ileri sürülerek Tebliğin iptali istenilmiş ise de, dava konusu Tebliğin dayanağı 3194 sayılı İmar Kanunun Geçici 16. maddesinde, Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesinde, İstanbul tarihi yarımada içinde, Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanunun 2. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde belirlenmiş Tarihi Alanda bulunan yapılar ile üçüncü kişilere ait taşınmalar üzerindeki yapılar, Hazineye ait sosyal donatı için tahsisli araziler üzerinde bulunan yapılar için yapı kayıt belgesi düzenlenmeyeceğin kurala bağlandığı, dava konusu Tebliğin 8. maddesinde de Kanunda yer verilen bu hükümlere paralel düzenlemeler getirilmiş ve kesinleşmiş planlar neticesinde sosyal donatı alanı olarak belirlenmiş ve Maliye Bakanlığınca aynı amaçla değerlendirilmek üzere ilgili kurumlara tahsis edilmiş Hazineye ait taşınmazlar üzerindeki yapılar için yapı kayıt belgesi düzenlenemeyeceği belirtilmiştir. Sosyal donatı alanlarının, 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca, düzenleme ortaklık paylarından oluşması öngörülen, yol, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi, yeşil saha, ibadet yeri ve karakol, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı öğretime yönelik eğitim tesis alanları, Sağlık Bakanlığına bağlı sağlık tesis alanları, pazar yeri, semt spor alanı, toplu taşıma istasyonları ve durakları, otoyol hariç erişme kontrolünün uygulandığı yol, su yolu, resmî kurum alanı, mezarlık alanı, belediye hizmet alanı, sosyal ve kültürel tesis alanı, özel tesis yapılmasına konu olmayan ağaçlandırılacak alan, rekreasyon alanı olarak ayrılan parseller ve mesire alanları gibi umumi hizmet alanlarını kapsadığı açıktır. 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan, düzenleme ortaklık payı ile bölgenin ihtiyacına ayrılan alanlardan, belediye hizmetleri ile ilgili olanlar dışındaki alanların imar planındaki kullanım amacı doğrultusunda bu amacı gerçekleştirecek olan idareye tahsis edilmek üzere Hazine adına tescil edileceği hükmü uyarınca, düzenleme ortaklık payından oluşan alanlar üzerinde yer alan yapılar için Kanunun geçici 16. maddesi ile Tebliğin 8. maddesi uyarınca yapı kayıt belgesi düzenlenmesine olanak bulunmamaktadır. Diğer yandan; yukarıda ifade edildiği üzere, özel kanunlarla korunan ve yapılaşma yasağı veya kısıtlaması getirilen alanlardaki yapılar için yapı kayıt belgesi düzenlenmesinin özel kanunların uygulanmasına engel teşkil etmediği hususları birlikte değerlendirildiğinde, davacının Tebliğde eksik düzenleme yapıldığına yönelik iddiası yerinde görülmemiştir. Bu itibarla; dava konusu Tebliğ ile 3194 sayılı Kanunun 16. maddesinde davalı Bakanlığa verilen yetki uyarınca yapı kayıt belgesi verilmesine ilişkin usul ve esasların düzenlendiği, bu usul ve esasların, yapı kayıt belgesi müracaatına, yapı kayıt belgesi bedelinin hesaplanması ve ödenmesine, yapı kayıt belgesi verilen Hazineye ait taşınmazların satışına, yapı kayıt belgesi düzenlenmeyecek yapılar ile bu belgenin düzenlenmesi safhasında yalan beyanda bulunanlar hakkında yapılacak işlemlere ilişkin hususları kapsadığı ve dayanağı Kanun maddesine uygun olduğu görüldüğünden, Tebliğde mevzuata ve kamu yararına aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; DAVANIN REDDİNE, Yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …- TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, Varsa posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine, Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 03/12/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2015/9622 K: 2017/5121 T: 21.6.2017 Danıştay 6. Dairesi E: 2015/9809 K: 2016/1943 T: 20.4.2016 Danıştay 6. Dairesi E: 2015/4774 K: 2017/597 T: 1.2.2017 Danıştay 6. Dairesi E: 2015/5196 K: 2016/7403 T: 16.11.2016 Danıştay İDDK E: 2023/7 K: 2023/8 T: 07.03.2023 Hem İmar Kanunu’nun 4. maddesi, hem özel kanun olan 2863 sayılı Kanun’un amacı ile tarihi ve kültürel mirasın korunması ve geleceğe aktarılmasının önemi, hem de imar barışına ilişkin işlemlerin yürütülmesinde yetkili olan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın görüş yazıları birlikte değerlendirildiğinde, korunan yerler açısından, KVKBK’dan izin alınmadan inşa edilen yapılar hakkında yapı kayıt belgesi düzenlenemeyeceği. BÖLGE İDARE MAHKEMESİ KARARLARI ARASINDAKİ AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİ HAKKINDA KARAR İzmir Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulunun 28/09/2022 tarih ve E:2022/39, K:2022/39 sayılı kararıyla; Kültür ve Turizm Bakanlığı vekili ………. tarafından, İzmir Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesinin 24/11/2020 tarih ve E:2020/1260, K:2020/1528 sayılı kararı ile Ankara Bölge İdare Mahkemesi 6. İdari Dava Dairesinin 25/09/2019 tarih ve E:2019/847, K:2019/1560 sayılı, 29/11/2019 tarih ve E:2019/435, K:2019/2274 sayılı, 26/11/2019 tarih ve E:2019/2048, K:2019/2197 sayılı kararları arasındaki aykırılığın giderilmesinin istenmesi nedeniyle, “Aykırılığın, dava konusu işlemin iptali yolundaki İzmir Bölge İdare  Mahkemesi 4. İdari  Dava Dairesi kararı doğrultusunda giderilmesi gerektiği” görüşüyle, 2576 sayılı Bölge İdare  Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun’un 3/C maddesinin 5. fıkrası uyarınca karar verilmesi için dosyanın Danıştaya gönderilmesi üzerine, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkimi …………………’ın açıklamaları  dinlendikten sonra konu ile ilgili kararlar ve yasal düzenlemeler incelenerek gereği görüşüldü: I- AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNE KONU BÖLGE İDARE MAHKEMESİ KARARLARI: A- İZMİR BÖLGE İDARE MAHKEMESİ 4. İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2020/1260 SAYILI DOSYASINA KONU YARGILAMA SÜRECİ: Dava konusu istemin özeti: …… ili, ……. ilçesi, ……… Mahallesi, 108 ada, 1 parsel sayılı taşınmazda bulunan izinsiz yapının müze denetiminde kaldırılmasına ilişkin daha önce verilen 07/04/2017 tarih ve 8016 sayılı ve 26/10/2017 tarih ve 8935 sayılı kararların geçerli olduğuna ilişkin ….. 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun 15/02/2019 tarih ve 10829 sayılı kararının iptaline  karar verilmesi istenilmiştir. Manisa 2. İdare Mahkemesi 31/12/2019 tarih ve E:2019/463, K:2019/1006 sayılı kararının özeti: 3194  sayılı İmar Kanunu’nun 4. ve geçici 16. maddesine, 2863 sayılı Kanun’un 7., 8., 9. ve 17. maddeleri ile Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunun 05/11/1999 tarih ve 658 sayılı İlke Kararı’na yer verildikten sonra, Bakılan davadaki uyuşmazlığın, III. derece arkeolojik sit alanı olarak tescil ve ilan edilen taşınmaz üzerine ruhsatsız yapılan ve yapı kayıt belgesi alınan yapıların, 3194 sayılı Kanun’a eklenen geçici 16. maddenin sağladığı haklardan yararlanıp yararlanamayacağından kaynaklandığı, Dava konusu taşınmazın, III. derece arkelojik sit alanında bulunduğu, bu alanlarda yapı yapılmasının, Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulunun iznine tabi olduğu, 2863 sayılı Kanun’un 17. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, bir alanın koruma bölge kurulunca sit olarak ilanının, bu alanda her ölçekteki plân uygulamasını durduracağı, bu nedenle söz konusu arkeolojik sit alanında koruma amaçlı imar planının yapılması gerektiği, ancak uyuşmazlık konusu parseli kapsayan alanda,  koruma amaçlı imar planı ve geçiş dönemi koruma ve kullanma esasları bulunmadığından, taşınmazda yapılacak tüm uygulamaların 2863 sayılı Kanun’un 8. ve 9. maddesi kapsamında Koruma Bölge Kurulu iznine tabi olduğu, uyuşmazlıkta ise yapıların izin alınmadan yapıldığı, Her ne kadar, 3194 sayılı Kanun’a eklenen geçici 16. maddede ruhsatsız ya da ruhsata aykırı yapılan yapılara yapı kayıt belgesi verileceği belirtilmekte ve arkeolojik sit alanlarında bulunan yapılar için ayrık bir düzenlemeye yer verilmemiş ise de; 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 4. maddesinde “Bu Kanunun özel kanunlara aykırı olmayan hükümleri uygulanır.” hükmünün bulunduğu, gerek Anayasa gerek özel kanun olan 2863 sayılı Kanun’un verdiği yetkiye dayanılarak alınmış olan KVTVK Yüksek Kurulu’nun aldığı ilke kararları ile arkeolojik sit alanlarında özel düzenlemeler getirildiği dikkate alındığında, III. derece arkeolojik sit alanında bulunan taşınmaza, 2863 sayılı Kanun hükümleri uyarınca alınmış olan ilke kararlarına uygun olmadan yapılmış yapıların, geçici 16. madde kapsamındaki haklardan yararlanamayacağı ve yapı kayıt belgelerinin sonuç doğurmasının kabul edilemeyeceği, Bu durumda, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun geçici 16. maddesi kapsamında alınan 06/07/2018 tarih ve DMMPHV4S belge numaralı yapı kayıt belgesine itibar edilmesinin hukuken olanaklı olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. İzmir Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesinin 24/11/2020 tarih ve E:2020/1260, K:2020/1528 sayılı kararının özeti: Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunca alınan ilke kararına göre, III. derece arkeolojik sit ilan edilen yerlerde, koruma kurulundan karar alınmak kaydıyla belediye veya valilikçe inşaat izni verilebileceği, dolayısıyla bu alanda denetime tabi olarak yapı yapılabileceği, III. derece arkeolojik sit alanı olarak tescillenen yerlerin kesin yapı yasağı kapsamında olmadığı, 3194 sayılı Kanun’a eklenen geçici 16. madde ile de, 31/12/2017 tarihinden önce ruhsatsız ya da ruhsatına aykırı yapılan yapılar için yapı kayıt belgesi alınması halinde, bu yapıların kentsel dönüşüm yapılıncaya kadar kullanılmak suretiyle korunacağının öngörüldüğü, Bu nedenle, kesin yapı yasağı olmayan, denetimli bir şekilde de olsa yapı yapılabilecek bir alanda (III. derece arkeolojik sit alanında) kalan taşınmaz üzerine yapılan yapı için, alınan yapı kayıt belgesinin, yapı kayıt belgesi alınma şartlarını taşıması halinde geçerli sayılarak, yapının salt III. derece arkeolojik sit alanında kaldığından bahisle yıkılmaması gerektiği, Olayda; III. derece arkeolojik sit alanı ilan edilen taşınmazda yapılan yapı hakkında, yapı kayıt belgesi alındığı ve iptal edilmediğinden, kesin yapı yasağı bulunmayan, koruma kurulundan izin alınmak suretiyle de olsa yapı yapılabilecek bir alanda (III. derece arkeolojik sit) ruhsatlı bina üzerine, ruhsatsız yapılan ilave yaşama alanı için yapı kayıt belgesinin geçerli sayılarak, işleme konu yapının korunması gerekirken, yerin salt III. derece arkeolojik sit alanında kaldığından bahisle, yapı kayıt belgeli imalatın, belediyesince yıkılması yolunda alınan koruma bölge kurulu kararında hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle, istinafa konu kararın kaldırılmasına ve dava konusu işlemin iptaline kesin olarak karar verilmiştir.   B- ANKARA BÖLGE İDARE MAHKEMESİ 6. İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2019/847 SAYILI DOSYASINA KONU YARGILAMA SÜRECİ: Dava konusu istemin özeti: ……ili, ………..ilçesi, …….. Mahallesi, 2090 ada, 47 parsel sayılı taşınmazda bulunan izinsiz yapıların kaldırılmasına ilişkin …… 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’nün 14/12/2017 tarih ve 5020 sayılı kararı ile buna dayalı olarak yapıların davacı tarafından kaldırılması, kaldırılmadığı takdirde Belediye tarafından yıkılacağına yönelik ……….. Belediye Başkanlığı Yapı Kontrol Müdürlüğü’nün 16/01/2018 tarih ve 18/25 sayılı işleminin iptaline karar verilmesi istenilmiştir. Ankara 4. İdare Mahkemesinin 21/02/2019 tarih ve E:2018/249, K:2019/332 sayılı kararının özeti: Dosyanın ve mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen bilirkişi raporunun birlikte değerlendirilmesinden, Uyuşmazlık konusu olayda; I. ve III. derece arkeolojik sit alanı olarak ilan edilen yerdeki inşai faaliyetin, basit tadilât ve tamirat kapsamında görülmesine olanak bulunmayıp, bu tür fizikî ve inşaî müdahalenin ancak Koruma Bölge Kurulunun kararına bağlı olarak yapılabileceği ve izinsiz yapılması halinde de kaldırılmasının yasal zorunluluk olduğu, Bu durumda; Koruma Bölge Kurulunun izni ve onayı alınmadan yapılan imalatların yıkılmasına yönelik Kurul kararı ve kurul kararı uyarınca tesis edilen, aykırılıkların yıkılarak kaldırılmasına yönelik Yenimahalle Belediye Başkanlığı Yapı Kontrol Müdürlüğü işlemlerinde hukuka aykırılık bulunmadığı, Öte tarafından, davacı tarafın “yapı kayıt belgesi” alınması sebebiyle davanın konusuz kaldığı iddiası incelendiğinde, yapı kayıt belgesinin; 3194 sayılı Kanun kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eki projelerine aykırı olarak imal edilen yapılara geçici hukuki koruma sağlamak üzere verilen bir belge olduğu, 2863 sayılı Kanun kapsamında kalan alanlarda imal edilen yapılara havi bir düzenleme olmadığı, 2863 sayılı Kanun’un tarihi ve kültürel mirasların korunmasına yönelik özel düzenleme içerdiği, bu Kanun uyarınca, bu alanlar içerisinde izin alınmadan yapılan inşai faaliyetler için yapı kayıt belgesi düzenlenemeyeceği, tarihi ve kültürel alan olduğuna karar verilip sit alanı olarak belirlenen bu alanlar için verilen yapı kayıt belgelerinin, tesis edilen dava konusu işlemlerin geri alınması, iptal edilmesi veya hukuka aykırı hale gelmesi sonucunu doğurmayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Ankara Bölge İdare Mahkemesi 6. İdari Dava Dairesinin 25/09/2019 tarih ve E:2019/847, K:2019/1560 sayılı kararının özeti: İstinafa konu karar, usul ve hukuka uygun olup kaldırılmasını gerektiren bir neden  bulunmadığı gerekçesiyle, istinaf başvurusunun reddine  kesin olarak karar verilmiştir. C- Ankara Bölge İdare Mahkemesi 6. İdari Dava Dairesinin 29/11/2019 tarih ve E:2019/435, K:2019/2274 sayılı kararı, Ankara Bölge İdare Mahkemesi 6. İdari Dava Dairesinin 25/09/2019 tarih ve E:2019/847, K:2019/1560 sayılı kararı ile aynı doğrultudadır. II-İNCELEME VE GEREKÇE: MADDİ OLAY: Uyuşmazlıklarda; Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurullarından izin alınmadan, III. derece arkeolojik sit alanında kalan taşınmazlarda inşa edilen yapılara, 3194 sayılı Kanun’un geçici 16. maddesi uyarınca düzenlenen yapı kayıt belgelerinin, anılan yapılar yönünden dikkate alınıp alınamayacağı yönünde farklı kararlar verilmesi üzerine, aykırılığın oluştuğu görülmüştür. İLGİLİ MEVZUAT: Türkiye Cumhuriyeti Anayasası Anayasa’nın “Tarih, kültür ve tabiat varlıklarının korunması” başlıklı 63. maddesinde; Devletin, tarih, kültür ve tabiat varlıklarının ve değerlerinin korunmasını sağlama ve bu amaçla destekleyici ve teşvik edici tedbirleri alma ödevlerine yer verilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanunu 3194 sayılı Kanun’un “İstisnalar” başlıklı 4. maddesinde, “2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, bu Kanunun ilgili maddelerine uyulmak kaydı ile 2960 sayılı İstanbul Boğaziçi Kanunu ve 3030 sayılı Büyük Şehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun ile diğer özel kanunlar ile belirlenen veya belirlenecek olan yerlerde, bu Kanunun özel kanunlara aykırı olmayan hükümleri uygulanır.” hükmü yer almaktadır. Bu Kanun’a 11/05/2018 tarih ve 7143 sayılı Kanun’un 16. maddesiyle eklenen geçici 16. maddede, “Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla, 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31/10/2018 tarihine kadar başvurulması, bu maddedeki şartların yerine getirilmesi ve 31/12/2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi halinde Yapı Kayıt Belgesi verilebilir. Başvuruya konu yapının ve arsasının mülkiyet durumu, yapı sınıf ve grubu ve diğer hususlar Bakanlık tarafından hazırlanan Yapı Kayıt Sistemine yapı sahibinin beyanına göre kaydedilir. … Yapı Kayıt Belgesi yapının kullanım amacına yöneliktir. Yapı Kayıt Belgesi alan yapılara, talep halinde ilgili mevzuatta tanımlanan ait olduğu abone grubu dikkate alınarak geçici olarak su, elektrik ve doğalgaz bağlanabilir. Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun (İptal ibare: Anayasa Mahkemesinin 24/9/2020 tarihli ve E.:2019/21; K.:2020/51 sayılı Kararı ile) (…) uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir. … Üçüncü kişilere ait özel mülkiyete konu taşınmazlarda bulunan yapılar ile Hazineye ait sosyal donatı için tahsisli araziler üzerinde bulunan yapılar bu madde hükümlerinden yararlandırılmaz. Yapı Kayıt Belgesi, yapının yeniden yapılmasına veya kentsel dönüşüm uygulamasına kadar geçerlidir. Yapı Kayıt Belgesi düzenlenen yapıların yenilenmesi durumunda yürürlükte olan imar mevzuatı hükümleri uygulanır. Yapının depreme dayanıklılığı hususu malikin sorumluluğundadır. Bu madde hükümleri, 18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanununda tanımlanan Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesi içinde ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alan ile İstanbul tarihi yarımada içinde ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanlarda ve ayrıca 19/6/2014 tarihli ve 6546 sayılı Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde belirlenmiş Tarihi Alanda uygulanmaz.” hükmü yer almıştır. Geçici 16. maddenin gerekçesinde; “Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız, ruhsat ve eklerine aykırı veya imar mevzuatına aykırı yapıların kayıt altına alınması ile dönüşüm projelerine finans sağlanarak dönüşümün daha hızlı ve etkin yapılması amacıyla 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapıların, yapı sahiplerinin müracaatları üzerine ve beyanına göre hazırlanacak Yapı Kayıt Sistemine işlenmesi, bu yapılara su, elektrik ve doğalgaz bağlanabilmesi, yargı ve belediyelerdeki iş yükünün azaltılabilmesi için alınmış yıkım kararlarından ve tahsil edilmeyen para cezalarından vazgeçilmesi, maliklerin yarısının muvafakatinin bulunması hâlinde yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın cins değişikliği ve kat mülkiyetinin tesis edilebilmesi, Yapı Kayıt Belgesinden elde edilecek gelirin genel bütçeye gelir kaydedilmesi, bu gelirin de şehirlerin yeniden inşası ve imarında kullandırılması yönünde düzenleme yapıldığı” belirtilmiştir. 3- 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu Anılan Kanun’un amacı; korunması gerekli taşınır ve taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile ilgili tanımları belirlemek, yapılacak işlem ve faaliyetleri düzenlemek, bu konuda gerekli ilke ve uygulama kararlarını alacak teşkilatın kuruluş ve görevlerini tespit etmek olarak belirlenmiştir. Bu Kanun’un 3. maddesinde, “Sit, tarih öncesinden günümüze kadar gelen çeşitli medeniyetlerin ürünü olup, yaşadıkları devirlerin sosyal, ekonomik, mimari ve benzeri özelliklerini yansıtan kent ve kent kalıntıları, kültür varlıklarının yoğun olarak bulunduğu sosyal yaşama konu olmuş veya önemli tarihi hadiselerin cereyan ettiği yerler ve tespiti yapılmış tabiat özellikleri ile korunması gerekli alanlardır.” tanımına yer verilmiştir. Kanun’un “Korunma alanı ile ilgili karar alma yetkisi” başlıklı 8. maddesinde, “… tescil edilen korunması gerekli kültür ve tabiat varlıklarının korunma alanlarının tesbiti ve bu alanlar içinde inşaat ve tesisat yapılıp yapılamayacağı konusunda karar alma yetkisi Koruma Kurullarına aittir. …” hükmüne,  “İzinsiz müdahale ve kullanma yasağı” başlıklı 9. maddesinde, “Koruma Yüksek Kurulunun ilke kararları çerçevesinde koruma bölge kurullarınca alınan kararlara aykırı olarak, korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ve koruma alanları ile sit alanlarında inşaî ve fizikî müdahalede bulunulamaz, bunlar yeniden kullanıma açılamaz veya kullanımları değiştirilemez. Esaslı onarım, inşaat, tesisat, sondaj, kısmen veya tamamen yıkma, yakma, kazı veya benzeri işler inşaî ve fizikî müdahale sayılır.” hükmüne, “Yetki ve yöntem” başlıklı 10. maddesinde, “Her kimin mülkiyetinde veya idaresinde olursa olsun, taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının korunmasını sağlamak için gerekli tedbirleri almak, aldırmak ve bunların her türlü denetimini yapmak veya kamu kurum ve kuruluşları ile belediyeler ve valiliklere yaptırmak, Kültür ve Turizm Bakanlığına aittir.” hükmüne,  “Ruhsatsız yapı yasağı” başlıklı 16. maddesinde, “Korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile bunların korunma alanlarında ruhsatsız olarak inşaat yapmak yasaktır. Buralarda ruhsatsız olarak yapılacak inşaatlar ile, koruma amaçlı imar planlarında, plana; sitlerde, sit şartlarına aykırı olarak inşa edilen yapılar hakkında imar mevzuatına göre işlem yapılır.” hükmüne, “Sit alanlarında geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartları ile koruma amaçlı imar plânı” başlıklı 17. maddesinde, ” a) Bir alanın koruma bölge kurulunca sit olarak ilanı, bu alanda her ölçekteki plân uygulamasını durdurur. Sit alanının etkileşim-geçiş sahası varsa 1/25.000 ölçekli plân kararları ve notları alanın sit statüsü dikkate alınarak yeniden gözden geçirilerek ilgili idarelerce onaylanır.  Koruma amaçlı imar planı yapılıncaya kadar, koruma bölge kurulu tarafından üç ay içinde geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartları belirlenir. ..” hükmüne, “Koruma Bölge Kurullarının görev, yetki ve çalışma şekli” başlıklı 57. maddesinde, “Koruma bölge kurulları, Koruma Yüksek Kurulunun ilke kararları çerçevesinde olmak kaydıyla aşağıdaki işleri yapmakla görevli ve yetkilidir. … g) Korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ve koruma alanları ile sit alanlarına ilişkin uygulamaya yönelik kararlar almak.” hükmüne, “Kararlara uyma zorunluluğu” başlıklı 61. maddesinde de, “Kamu kurum ve kuruluşları ve belediyeler ile gerçek ve tüzel kişiler, Koruma Yüksek Kurulu ve koruma bölge kurullarının kararlarına uymak zorundadır. Koruma Yüksek Kurulunun ilke kararları Resmî Gazetede yayımlanır.” hükmüne, “Cezalar” başlıklı 65. maddesinde, “Tescil edilen sit alanları ve korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile korunma alanlarının bu Kanuna göre tebliğ veya ilan edilmiş olmasına rağmen yıkılmasına, bozulmasına, tahribine, yok olmasına veya her ne suretle olursa olsun zarar görmesine kasten sebebiyet verenler ile izin alınmaksızın inşaî ve fiziki müdahale yapanlar veya yaptıranlar, iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılır. Bu Kanuna aykırı olarak yıkma veya imar izni verenler, iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılır.” hükmüne yer verilmiştir. 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin, işlem tarihinde yürürlükteki haliyle, “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı” başlıklı dördüncü bölümünün “Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü” başlıklı 109. maddesinde, “(1) Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğünün görev ve yetkileri şunlardır: … Tabiat varlıkları ve doğal sit alanları ile özel çevre koruma bölgelerinin tespit, tescil, onay, değişiklik ve ilanına dair usul ve esasları belirlemek ve bu alanların sınırlarını tespit ve tescil etmek, yönetmek ve yönetilmesini sağlamak, Milli parklar, tabiat parkları, tabiat anıtları, tabiatı koruma alanları, doğal sit alanları, sulak alanlar, özel çevre koruma bölgeleri ve benzeri koruma statüsü bulunan diğer alanların kullanma ve yapılaşmaya yönelik ilke kararlarını belirlemek ve her tür ve ölçekte çevre düzeni, nazım ve uygulama imar planlarını yapmak, yaptırmak, değiştirmek, onaylamak, uygulamak veya uygulanmasını sağlamak, ç) Tabiat varlıkları, doğal, tarihi, arkeolojik ve kentsel sitler ile koruma statüsü bulunan diğer alanların çakıştığı yerlerde koruma ve kullanma esaslarını ilgili bakanlıkların görüşünü alarak belirlemek ve bu alanların kısmen veya tamamen hangi idarelerce yönetileceğine karar vermek, her tür ve ölçekteki çevre düzeni, nazım ve uygulama imar planlarını yapmak, yaptırmak ve onaylamak, …” hükmü bulunmaktadır. 4-2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun: Bölge idare mahkemesi başkanlar kurulu: Madde 3/C- … 4. Bölge idare mahkemesi başkanlar kurulunun görevleri şunlardır: … c) Benzer olaylarda, bölge idare mahkemesi dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında veya farklı bölge idare mahkemeleri dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında aykırılık veya uyuşmazlık bulunması hâlinde; resen veya ilgili bölge idare mahkemesi dairelerinin ya da istinaf yoluna başvurma hakkı bulunanların bu aykırılığın veya uyuşmazlığın giderilmesini gerekçeli olarak istemeleri üzerine, istemin uygun görülmesi hâlinde kendi görüşlerini de ekleyerek Danıştaydan bu konuda karar verilmesini istemek. … 5. Dördüncü fıkranın (c) bendine göre yapılacak istemler, konusuna göre İdari veya Vergi Dava Daireleri Kuruluna iletilir. İlgili dava daireleri kurulunca üç ay içinde karar verilir. Aykırılık veya uyuşmazlığın giderilmesine ilişkin olarak bu fıkra uyarınca verilen kararlar kesindir. HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Usul yönünden:  İzmir Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulunca, aykırılığın giderilmesi istemine konu edilmek istenilen davaların benzer olaylara ilişkin olduğundan bahisle söz konusu başvuru yapılmış ise de, Ankara Bölge İdare Mahkemesi 6. İdari Dava Dairesinin E:2019/2048 sayılı dava dosyasındaki uyuşmazlığın farklı olduğu, zira anılan dosyada, hem I. ve III. derece doğal sit alanı hem de III. derece arkeolojik sit alanında kalan taşınmaz üzerinde inşa edilen yapıya verilen yapı kayıt belgesinin, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Nevşehir Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonunca iptaline ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açıldığı (husumetin de Çevre ve Şehircilik Bakanlığına yöneltilmesi gerekirken, dava Kültür ve Turizm Bakanlığı husumetiyle görülmüştür) ve bu işlemin dayanağı olan koşulların, 3194 sayılı Kanun’un 16. maddesine aykırılıktan kaynaklandığı, ayrıca  yapının korunan bir alan statüsünde olmaması halinde de aynı şekilde işlem tesis edileceği/edilebileceği görüldüğünden, aykırılığın giderilmesine ilişkin değerlendirmenin, Ankara Bölge İdare Mahkemesi 6. İdari Dava Dairesinin 26/11/2019 tarih ve E:2019/2048, K:2019/2197 sayılı kararı dışındaki diğer kararlar arasında yapılması gerektiğine karar verilmiştir. Esas yönünden: Başvuruya konu kararlar arasındaki aykırılık; III. derece arkeolojik sit alanında, Kültür ve Turizm Bakanlığından izin alınmadan inşa edilen yapılara, İmar Kanunu’nun geçici 16. maddesine dayalı olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ilgili birimlerince düzenlenen yapı kayıt belgelerinin, Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurullarınca (KVKBK) verilen “izinsiz yapıların kaldırılmasına” ilişkin kararlarını, hukuka aykırı hale getirip getirmeyeceği hususundan kaynaklanmaktadır. İmar mevzuatı uyarınca, 1/1000 ölçekli uygulama imar planında belirlenen fonksiyonlara yönelik yapılaşma hakkı tanınan taşınmazlar açısından, malikleri (kuruluş/kişiler) veya ilgililerince taşınmaz üzerinde yapı yapılmak istenildiğinde; yapının, özel kanunlara, imar planlarına, yönetmelik, ruhsat ve eklerine uygun olarak yapılması ve İmar Kanunu kapsamına giren bütün yapılar için, yine Kanunda belirlenen istisnalar dışında belediye veya valiliklerden yapı ruhsatı alınması mecburi kılınmış, ruhsatsız veya ruhsat/ruhsat eki projelere aykırı hareket edilmesi halinde de uygulanacak yaptırımlara yer verilmiştir. İmar Kanunu’nun geçici 16. maddesi ile bu madde uyarınca yürürlüğe konulan Tebliğ kapsamında düzenlenen yapı kayıt belgesinin, imar mevzuatına aykırı yapının kullanımına imkân sağladığı, yeniden yapılmasına veya kentsel dönüşüm uygulamasına kadar hüküm ifade ettiği anlaşılmaktadır. Korunması gerekli taşınır ve taşınmaz kültür varlıkları ile ilgili işlem ve faaliyetler açısından uygulanacak olan ve özel Kanun niteliğindeki 2863 sayılı Kanun hükümlerine göre ise, bu Kanun kapsamında kalan yerlerde, koruma amaçlı imar planlarının yetkili idarelerce hazırlanarak KVKBK’nca onaylanması ve yapı ruhsatı alınmadan önce, yine anılan Kurul’dan izin alınması zorunluluk olup, ruhsatsız olarak yapılacak inşaatlar ile, koruma amaçlı imar planlarına ve sit alanlarında sit şartlarına aykırı olarak inşa edilen yapılar hakkında imar mevzuatına göre işlem tesis edileceği, diğer bir ifade ile yıkım kararı ve para ceza verileceği görülmektedir. Aykırılığa konu dosyaların incelenmesinden; uygulamada, III. derece arkeolojik sit alanında kalan mevzuata aykırı yapılar yönünden, bu yapıların genellikle müze müdürlüğü denetiminde kaldırılmasına yönelik olarak, KVKBK tarafından idari işlem tesis edildiği, bu işleme dayalı olarak da ilgili Belediye tarafından yıkım kararı verilerek yıkım işleminin gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır. Diğer yandan, imar barışı kapsamında yürürlüğe giren düzenlemeler neticesinde, Kültür ve Turizm Bakanlığının 07/09/2018 tarih ve 725314 sayılı yazısı ile, 2863 sayılı Kanun kapsamında kalan alanlarda izinsiz yapıldığı halde, yapı kayıt belgesi düzenlenmiş olan bu yapılar hakkında nasıl bir yol izleneceği yönünde Çevre ve Şehircilik Bakanlığından istenilen görüşe cevaben, “…yapı kayıt belgesi verilmesi, sadece 3194 sayılı İmar Kanunu’na aykırılığın kayıt altına alınması amacıyla yapılmış bir düzenlemedir. Özel kanunlar kapsamında uygulanması gereken herhangi bir yükümlülüğü ve/veya idari para cezası, yıkım kararını ortadan kaldırmamaktadır. 2863 sayılı Kanun uyarınca uyulması gereken izin/denetim faaliyetlerini ortadan kaldırmamaktadır. … Bu bağlamda; yapı kayıt belgesi alınan yapılar hakkında yapılacak işlemlerde, İmar Kanunu geçici 16 ncı maddesi gereğince yapı kayıt belgesi esas olmakla birlikte, taşınmazların niteliği açısından ilgili mevzuatları gereğince özel hükümler var ise bu hükümlerin de uygulanması gerekmektedir…” şeklindeki hususların belirtildiği görülmektedir. Nitekim, 3194 sayılı Kanun’a eklenen geçici 16. maddenin ilk halinde, yapı kayıt belgesi verilen taşınmazlar açısından, “Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir.” hükmüne yer verilmişken, 27/12/2018 tarih ve 7159 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik ile, “2960 sayılı Kanun” uyarınca alınan yaptırım kararlarının da iptaline karar verileceği düzenlemiş olup, bu değişikliğin iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurulması neticesinde, Yüksek Mahkemenin 24/09/2020 tarih ve E:2019/21, K:2020/51 sayılı kararı ile, “…İstanbul Boğaziçi Alanında yapılanma yasağı öngören Kanun’un 1. maddesinde Kanun’un amacı, ‘İstanbul Boğaziçi Alanının kültürel ve tarihi değerlerini ve doğal güzelliklerini kamu yararı gözetilerek korumak ve geliştirmek ve bu alandaki nüfus yoğunluğunu artıracak çeşitli yapılanma çalışmalarını sınırlamak için uygulanacak imar mevzuatını belirlemek ve düzenlemek’ olarak ifade edilmiştir. 20. maddede ise İmar Kanunu’nun ve diğer kanunların bu Kanun’a aykırı hükümlerinin uygulanmayacağı hükme bağlanmıştır. … Kanun’un ‘Genel esaslar:’ başlıklı 3. maddesinde, Boğaziçi Alanının korunması ve geliştirilmesinde ve imar mevzuatının uygulanmasında esas alınacak ilkelere yer verilmektedir. Anılan maddenin (a) bendinde ‘Boğaziçi Alanında yeralan kültürel ve tarihi değerler ve doğal güzellikler muhafaza edilir ve doğal yapı korunur’, (e) bendinde ise ‘Boğaziçi Alanındaki yapılar bu Kanun hükümlerine ve imar planları esaslarına göre yapılır, aykırı olanlar derhal yıkılır veya yıktırılır.’ hükümlerine yer verilmiştir. Kanun’un 13. maddesine göre ise yıkılacak veya yıktırılacak yapılar; inşaat ruhsatı olmayan yapılar, yapının inşaat ruhsatı ve eklerine ve imar mevzuatına aykırı yapılmış bölümleri, Boğaziçi İmar Müdürlüğünce mühürlenerek yapımı durdurulmuş yapıların mühürlendikten sonra yapılan ilaveleri ve yapılarda kullanma izni verildikten sonra imar mevzuatına aykırı olarak yapılan değişiklikler ve eklentileri olarak sayılmıştır. Öte yandan 3194 sayılı Kanun’un 42. maddesinde sayılan idari yaptırımların bir kısmı anılan Kanun’un 4. maddesinde yapılan atıf uyarınca 2960 sayılı Kanun kapsamındaki imara aykırılıklarda da uygulanabilmektedir. Boğaziçi Alanını ilgilendiren diğer bir kanun ise 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’dur. Anılan Kanun’un 16. maddesine göre ‘korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile bunların korunma alanlarında ruhsatsız olarak inşaat yapmak yasaktır.’ Maddede ayrıca ruhsatsız olarak yapılacak inşaatlar ile koruma amaçlı imar planlarında, plana; sitlerde ise sit şartlarına aykırı olarak inşa edilen yapılar hakkında imar mevzuatına göre işlem yapılacağı da ifade edilmektedir. … Anayasa’nın 56. maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında ‘Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin ve vatandaşların ödevidir.’ hükümlerine yer verilmiştir. Buna göre çevrenin geliştirilmesi, çevre sağlığının korunması ve çevre kirlenmesinin önlenmesine yönelik tedbiri almak devletin temel ödevlerindendir. Bu amaçla devlet, çevrenin korunmasını sağlamak için etkili bir hukuk düzeni oluşturmakla yükümlüdür. Anayasa’nın anılan maddesinde ifade edilen sağlıklı ve dengeli çevre kavramına, doğal güzelliklerin korunduğu, kentleşme ve sanayileşmenin getirdiği hava ve su kirliliğinin önlendiği bir çevre kadar, belirli bir plan ve programa göre düzenlenmiş çevrenin de gireceği kuşkusuzdur. Anayasa’nın ‘Tarih, kültür ve tabiat varlıklarının korunması’ başlıklı 63. maddesinde ise devletin, tarih, kültür ve tabiat varlıklarının ve değerlerinin korunmasını sağlama ve bu amaçla destekleyici ve teşvik edici tedbirleri alma ödevlerine yer verilmiştir. Kurallarda 2960 sayılı Kanun’da tanımlanan Boğaziçi öngörünüm bölgesi içinde belirlenen alanlarda imara aykırı yapılar yönünden imara aykırı durumların yeniden yapılıncaya veya kentsel dönüşüme kadar muhafaza edilmesine izin verilmesi ile anılan Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ve tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptal edilmesi öngörülmektedir. Kanun koyucunun devletin Anayasa’nın 56. maddesinde belirtilen görevlerini yerine getirmek amacıyla, ihtiyaç duyduğu düzenlemeyi yapma ve bu konuda gerekli olan araçları belirleme konusunda takdir yetkisine sahip olduğu açıktır. Ancak bu yapılırken düzenlemeyi gerekli kılan kamu yararı ile anılan bölgedeki doğal güzellikler ile tarihî ve kültürel değerlerin korunması ve geliştirilmesi biçimindeki kamu yararı arasındaki makul dengenin kurulması gerekir. … Bu çerçevede kurallarla öngörülen şehirlerin yeniden inşası ve imarı açısından kaynak temininin başka yöntemlerle de elde edilmesinin mümkün olduğu, bunun için ender bir doğal güzellik ile tarihi ve kültürel değerlere sahip olan Boğaziçi Alanının korunmasıyla bağdaşmayacak düzenlemeler getirilmesinin menfaatler arasında makul bir denge kurulmasını engellediği anlaşılmaktadır. Bir başka ifadeyle çevre ile kültür ve tabiat varlıkları yönünden neden olunacak zarar ile sağlanacak yarar gözetildiğinde kurallarda çevre ile kültür ve tabiat varlıklarını koruma ve geliştirmeye ilişkin devletin pozitif yükümlülükleri arasındaki adil dengenin kurulamadığı sonucuna ulaşılmıştır.  Açıklanan nedenlerle kurallar Anayasa’nın 56. ve 63. maddelerine aykırıdır. İptalleri gerekir.” gerekçesiyle, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun geçici 16. maddesinin dördüncü fıkrasına eklenen “…ve 2960 sayılı Kanun…” ibaresinin iptaline karar verilmiştir. Ayrıca, Maliye Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğü’nün 29/06/2018 tarihli görüş yazısında da; Orman Kanunu, 7269 sayılı Kanun, Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Kanunu kapsamında kalıp Genelkurmay Başkanlığınca satışı uygun görülmeyen alanlar, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu kapsamında kalması nedeniyle Kültür ve Turizm Bakanlığına tahsisi gereken alanlarda (Hazineye ait olmayanlarla tevhit şartı olanlar ile Hazinenin hissedar olduğu taşınmazlar hariç), 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında kalıp, Kültür ve Turizm Bakanlığınca satışı uygun görülmeyen, 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu uyarınca milli park, tabiat parkı, tabiat anıtı ve tabiatı koruma alanları içinde kalması nedeniyle Orman ve Su İşleri Bakanlığına tahsisi gereken, 3083 sayılı Kanun kapsamında kalıp da uygulama alanı ilan edilen bölgelerde kalan ve ilgili kurumunca satışı uygun görülmeyen, 3621 sayılı Kıyı Kanununa göre kıyıda kalan (ki sahil şeritleri ayrıca belirtilmemiştir.), Mera Kanunu kapsamında kalan ve 644 sayılı KHK gereğince tabiat varlıkları, doğal sit alanları (arkeolojik ve tarihi sitler yine ayrıca belirtilmemiştir.) ile özel çevre koruma bölgelerinde olup tasarruf yetkisi Çevre ve Şehircilik Bakanlığında bulunan, devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazların geçici 16. madde kapsamında değerlendirilmeyerek bu alanlarda yapı kayıt belgesi düzenlenmeyeceği vurgulanmıştır. Yukarıda yer verilen açıklamalar çerçevesinde, hem İmar Kanunu’nun 4. maddesi, hem özel kanun olan 2863 sayılı Kanun’un amacı ile tarihi ve kültürel mirasın korunması ve geleceğe aktarılmasının önemi, hem de imar barışına ilişkin işlemlerin yürütülmesinde yetkili olan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın görüş yazıları birlikte değerlendirildiğinde, korunan yerler açısından, KVKBK’dan izin alınmadan inşa edilen yapılar hakkında yapı kayıt belgesi düzenlenemeyeceği, düzenlenmiş olması halinde de bu belgenin, ilgililere herhangi bir hak bahşetmeyeceği ve 2863 sayılı Kanun uyarınca tesis edilen idari işlemleri hukuka aykırı hale getirmeyeceği sonucuna ulaşılmıştır. Bu itibarla, Bölge İdare Mahkemesi kararları arasındaki aykırılığın, ret kararları doğrultusunda giderilmesi gerekmektedir. III-SONUÇ    : Açıklanan nedenlerle; Bölge İdare Mahkemesi kararları arasındaki aykırılığın, yukarıda belirtilen gerekçe ile davanın reddi kararları doğrultusunda giderilmesine, kesin olarak, 07/03/2023 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.                                        KARŞI OY X- Uyuşmazlığın özünü, III. derece arkeolojik sit alanı içinde kalan taşınmazlar üzerine, ruhsatsız ya da ruhsat ve eki projesine aykırı yapılan yapılar için, 3194 sayılı Kanun’a eklenen geçici 16. madde uyarınca alınan yapı kayıt belgesinin geçerli sayılıp sayılmayacağı oluşturmaktadır. 2863 sayılı Kanun’un 16., 17., 61. ve 65. maddeleri ile Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunun 05/11/1999 tarih ve 658 sayılı İlke Kararı’nın birlikte değerlendirilmesinden; III. derece arkeolojik sit ilan edilen yerlerde, koruma kurullarından izin alınmak suretiyle belediye veya valilikçe yapı ruhsatı düzenlenebileceği anlaşılmakta olup, bu alanların kesin yapı  yasağı kapsamında olmadığı sonucuna ulaşılmaktadır. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun geçici 16. maddesinde ise; afet risklerine hazırlık kapsamında, ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması, imar barışının sağlanması ve yapının kullanımı amacıyla, bu maddedeki koşulların sağlanması kaydıyla 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara başvurulması halinde yapı kayıt belgesi verilebileceği düzenlenmiştir.  Bu durumda, kesin yapı yasağı olmayan ve denetimli bir şekilde de olsa yapı yapılabilecek bir alanda (III. derece arkeolojik sit) kalan yapılar açısından, Kültür ve Turizm Bakanlığı ilgili birimlerinden izin alınmadığı gerekçesiyle tesis edilen “yapının kaldırılmasına” ilişkin kararlara karşı açılan davalarda, düzenlenmiş olan yapı kayıt belgelerinin gözetilmesi ve bu belgelerin 2863 sayılı Kanun açısından değerlendirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır. Bu itibarla, Bölge İdare Mahkemesi kararları arasındaki aykırılığın, yukarıda belirtilen gerekçe ile İzmir Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesinin E:2020/1260, K:2020/1528 sayılı kararı doğrultusunda giderilmesi gerektiği oyuyla, karara katılmıyorum. Benzer İçtihatlar: Danıştay İDDK E: 2019/158 K: 2019/158 T: 20.05.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/2461 K: 2019/6700 T: 01.07.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2018/5259 K: 2018/5259 T: 11.04.2019 Danıştay İDDK E: 1996/606 K: 1998/163 T: 27/03/1998 Danıştay İDDK E: 2019/158 K: 2019/158 T: 20.05.2019 Özet: “Yapı Kayıt Belgesi verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” konulu Tebliğin 6. ve 7. maddelerinin iptali ve yürütmenin durdurulması ile Tebliğin dayanağı olan ve 11/05/2018 günlü, 7143 sayılı Yasa ile 3194 sayılı İmar Kanunu’na eklenen geçici 16. maddenin Anayasaya aykırı olduğu iddiasıyla iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurulması istemiyle açılan davada; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 27. maddesine göre ancak, idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda yürütmenin durdurulmasına karar verilebilir. İtiraz edilen kararla ilgili dosyanın incelenmesinden, yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için Yasanın aradığı koşulların gerçekleşmemiş olduğu anlaşılmıştır. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 27. maddesi uyarınca dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: 06/06/2018 tarih ve 30433 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yapı Kayıt Belgesi verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” konulu Tebliğin 6. ve 7. maddelerinin iptali ve yürütmenin durdurulması ile Tebliğin dayanağı olan ve 11/05/2018 günlü, 7143 sayılı Yasa ile 3194 sayılı İmar Kanunu’na eklenen geçici 16. maddenin Anayasaya aykırı olduğu iddiasıyla iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurulması istemiyle açılan davada; Danıştay Ondördüncü ve Altıncı Daireleri Müşterek Heyetince verilen yürütmenin durdurulması isteminin reddine ilişkin 20/12/2018 tarih ve E:2018/3609 sayılı karara, davacı itiraz etmekte ve yürütmenin durdurulmasını istemektedir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 27. maddesine göre ancak, idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda yürütmenin durdurulmasına karar verilebilir. İtiraz edilen kararla ilgili dosyanın incelenmesinden, yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için Yasanın aradığı koşulların gerçekleşmemiş olduğu anlaşıldığından, itirazın REDDİNE, 20/05/2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 1. Dairesi E: 2019/1432 K: 2019/1646 T: 19.11.2019 Danıştay İDDK E: 1999/240 K: 2000/1165 Danıştay İDDK E: 1994/331 K: 1995/715 Danıştay İDDK E: 1987/25 K: 1988/9 T: 04/03/1988 Danıştay 14. Dairesi E: 2019/17350 K: 2019/8598 T: 03.10.2019 Özet: Yapı kayıt belgesi verilmesine dair işlemlerin, 2575 sayılı Kanunun 24. maddesinde tahdidi olarak sayılan ilk derece mahkemesi olarak Danıştayın karara bağlayacağı işlemler kapsamında olmadığından, uyuşmazlığın görüm ve çözümü görevi, 2576 sayılı Kanunun 5. maddesi uyarınca idare mahkemelerine ait bulunmaktadır. Öte yandan, 2577 sayılı Kanunun 34. maddesine göre yetkili idare mahkemesi, taşınmazın bulunduğu yer olan Konya İdare Mahkemesidir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 14. maddesi uyarınca Tetkik Hakiminin raporu ile sözlü açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü : İNCELEME VE GEREKÇE: 2575 sayılı Danıştay Kanunu’nun “İlk derece mahkemesi olarak Danıştay’da görülecek davalar” başlıklı 24. maddesinin 1. fıkrasında, Danıştay’ın ilk derece mahkemesi olarak; Bakanlar Kurulu kararlarına, Başbakanlık, bakanlıklar ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının müsteşarlarıyla ilgili müşterek kararnamelere, bakanlıklar ile kamu kuruluşları veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca çıkarılan ve ülke çapında uygulanacak düzenleyici işlemlere, Danıştay İdari Dairesince veya İdari İşler Kurulunca verilen kararlar üzerine uygulanan eylem ve işlemlere, birden çok idare veya vergi mahkemesinin yetki alanına giren işlere, Danıştay Yüksek Disiplin Kurulu kararları ile bu Kurulun görev alanı ile ilgili Danıştay Başkanlığı işlemlerine karşı açılacak iptal ve tam yargı davaları ile tahkim yolu öngörülmeyen kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan idari davaları karara bağlayacağı hüküm altına alınmıştır. 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanunun 5. maddesinde de, idare mahkemelerinin vergi mahkemelerinin görevine giren davalarla ilk derece Danıştay’da çözümlenecek olanlar dışındaki davalara bakacağı belirtilmiş, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 34. maddesinin 1.fıkrasında ise, imar, kamulaştırma, yıkım, işgal, tahsis, ruhsat ve iskan gibi taşınmaz mallarla ilgili mevzuatın uygulanmasında veya bunlara bağlı her türlü haklara veya kamu mallarına ilişkin idari davalarda yetkili mahkemenin taşınmaz malların bulunduğu yer idare mahkemesi olduğu belirtilmiştir. Bu durumda, dava konusu işlemlerin, 2575 sayılı Kanunun 24. maddesinde tahdidi olarak sayılan ilk derece mahkemesi olarak Danıştayın karara bağlayacağı işlemler kapsamında olmadığından, uyuşmazlığın görüm ve çözümü görevi, 2576 sayılı Kanunun 5. maddesi uyarınca idare mahkemelerine ait bulunmaktadır. Öte yandan, 2577 sayılı Kanunun 34. maddesine göre yetkili idare mahkemesi, taşınmazın bulunduğu yer olan Konya İdare Mahkemesidir. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; 1. DAVANIN GÖREV YÖNÜNDEN REDDİNE, 2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 15. maddesinin 1/a bendi uyarınca dava dosyasının yetkili ve görevli Konya İdare Mahkemesine gönderilmesine, 03/10/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 14. Dairesi E: 2018/4539 K: 2019/507 T: 24.01.2019 Danıştay 14. Dairesi E: 2017/803 K: 2019/93 T: 15.01.2019 Danıştay 14. Dairesi E: 2018/2019 K: 2018/7080 T: 04.12.2018 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/8519 K: 2019/5673 T: 25.09.2018 Danıştay 10. Dairesi E: 2019/10081 K: 2019/10146 T: 11.12.2019 Özet: Yapı kayıt belgesinin dava konusu eczanenin bulunduğu taşınmazı da kapsaması halinde, davaya konu eczanenin imar mevzuatına aykırılık sebebiyle eczane vasfını kaybettiğinden ya da burada eczacılık hizmetlerinin yürütülmesinin fiilen mümkün olmadığından ve böylece dava konusu işlemin hukuka uygun olduğundan bahsedilemez. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü: İNCELEME VE GEREKÇE: MADDİ OLAY: Davacı, 22/04/2015 tarihinde, Ağrı ili, Fırat Mahallesi, 1017. Sok., No:2 adresinde Durak Eczanesi adı altında eczane açma istemiyle idareye başvurmuştur. Davalı idare tarafından mevzuat çerçevesinde muvazaaya ve eczane olarak kullanılacak yerin ruhsatına ilişkin olarak yapılan inceleme ve değerlendirme neticesinde, eczanenin muvazaalı olarak açılacağı yönünde kanaat oluştuğu ve ayrıca da eczane açılmak istenilen yere ilişkin olarak Ağrı Belediyesince idarelerine gönderilen tutanakta eczane açılacak yerin kaçak yapı olduğunun belirtildiği, 25/09/2014 tarihli yapı tatil zaptında da yapının kaçak yapı olduğu ve inşaatın durdurulduğu yönünde ibarelerin olduğu ve 22/10/2014 tarihli ve 204 nolu Encümen Kararında bu yerle ilgili yıkım kararı olduğu belirtilerek davacının eczane açma istemi reddedilmiştir. Ağrı Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü’nün 17/08/2015 tarih ve 91566289 sayılı ret işlemi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır. İLGİLİ MEVZUAT: 24/12/1953 tarihli ve 8591 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 6197 sayılı Eczaneler ve Eczacılar Hakkında Kanun’un 5. maddesinde “Eczane açmak istiyen, yahut eczanesini satmak ve yahut başka bir yere nakletmek istiyen eczacı bir istida ile Sağlık ve Sosyal Yardım Vekâletine ve yahut alâkalı sağlık ve sosyal yardım müdürlüğüne ve yahut mahallî Hükümet tabipliğine müracaat eder. Yeniden eczane açmak istiyenler aşağıda yazılı vesikaları da birlikte verirler: A) Tasdikli nüfus kâğıdı sureti; B) Tasdikli diploma sureti; C) Hal tercümesi; D) Mahkûmiyeti bulunmadığına dair adlî vesika; E) Sanat yapmasına mâni iyileşmez bir hastalığı veya rüyetten mahrumiyeti bulunmadığına dair rapor; F) Dört adet fotoğraf. Tamamlanan evrak üzerinde Sağlık ve Sosyal Yardım Vekâleti tarafından yapılacak tetkikat neticesinde en geç 30 gün zarfında ruhsatname tanzim ve tebliğ olunur.” hükmü yer almakta iken, anılan maddenin dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan hâlinin birinci ve ikinci fıkrasında “Serbest eczaneler, eczacılık yapma hakkını haiz bir eczacının sahip ve mesul müdürlüğünde yönetmelikte belirlenen belgelerle il sağlık müdürlüğünce düzenlenmiş ve valilikçe onaylanmış bir ruhsatname ile açılır. Ruhsatname konusunda meydana gelecek sorunların çözüm yeri Türkiye İlaç ve Tıbbî Cihaz Kurumudur. Eczane açmak, devretmek veya başka bir yere nakletmek isteyen eczacılar, bulunduğu ilin sağlık müdürlüğüne dilekçe ile başvurur. Eczane açmak isteyenlerin belgelerinin tam olması hâlinde ruhsatname düzenlenir. Düzenlenen ruhsatnameler Sağlık Bakanlığına, Türkiye İlaç ve Tıbbî Cihaz Kurumuna ve Türk Eczacıları Birliğine bildirilir. Eczaneler için belediyeden ayrıca bir işyeri ruhsatı alınması ve belediyeye harç ödenmesi gerekmez. (Ek cümle: 2/1/2014-6514/35 md.) Eczaneler için ayrıca başka herhangi bir kurum veya kuruluştan kayıt veya onay belgesi aranmaz.” hükmüne yer verilmiştir. Anılan Kanun’un 20. maddesinde ise “Eczane binalarının kaç kısımdan mürekkep olacağı ve laboratuvarların vasıf ve şartları ve içerlerinde bulunması lazımgelen alet ve saire ve eczanenin dahili hizmetleri Sağlık ve Sosyal Yardım Vekaletince tayin ve tesbit olunur.” düzenlemesine yer verilmiştir. Anılan hükme dayanılarak çıkarılan ve 12/04/2014 tarihli ve 28970 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Yönetmeliğin 11 inci maddesinde dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan şekliyle “Eczacının başvurusunun il sağlık müdürlüğünce ilgili eczacı odasına tebliğinden itibaren on beş iş günü içerisinde bölge eczacı odası yetkililerince hazırlanan muvazaa değerlendirme raporu, somut bilgi ve belgelerle birlikte il sağlık müdürlüğüne verilir. İl sağlık müdürlüğü yetkililerince muvazaa konusunda oda raporunun verildiği veya belirtilen sürenin dolduğu tarihten itibaren on iş günü içerisinde karar verilir. Bölge eczacı odasının verdiği rapor ile il sağlık müdürlüğünün görüşlerinin birbiri ile örtüşmediği durumlarda muvazaa konusu, il sağlık müdürünün başkanlığında, il sağlık müdürlüğü ve eczacı odası tarafından görevlendirilen yetkililerden oluşan Muvazaa Değerlendirme Komisyonu tarafından değerlendirilir. Bu Komisyonda muvazaa konusunda mutabakata varılamaması durumunda, dosya belgeleriyle birlikte ivedilikle Kuruma gönderilir. Türk Eczacıları Birliğinin uygun göreceği temsilcilerin de yer alacağı bir komisyon tarafından değerlendirme yapılır. Kurumca verilecek nihai karar il sağlık müdürlüğüne bildirilir. Komisyonların teşekkülü ile çalışma usûl ve esasları Kurum tarafından belirlenir.” yönünde düzenlemeye yer verilmiştir. Ayrıca, dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan haliyle Yönetmeliğin 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde; bağımsız dükkân, yapı ruhsatı veya yapı kullanım izni belgesinde dükkân veya işyeri olarak kaydedilmiş mekân olarak tanımlanmış; 10. maddesinde eczane açılması için gerekli belgeler arasında yapı ruhsatı veya yapı kullanım izin belgesinin onaylı sureti sayılmış; “İşyeri ruhsatı alınmasının mecbûri olmaması” başlıklı 13. maddesinde, “Ruhsat düzenlenen eczaneler için belediyeden ayrıca bir işyeri ruhsatı alınması ve belediyeye harç ödenmesi gerekmez. Herhangi bir Kurum veya Kuruluştan kayıt veya onay belgesi aranmaz.” düzenlemesine; 20. maddesinin ikinci fıkrasında “Eczane olarak kullanılacak binanın yapı kullanım izin belgesi veya yapı ruhsatının bulunması gerekir. Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce başvuru yapılmış veya ruhsatlandırılmış eczanelerde ve bunların devrinde bu madde hükmü uygulanmaz.” düzenlemesine; dördüncü fıkrasında “Serbest eczaneler halkın serbestçe girip çıkabildiği yerlerde açılır. Eczanelerin bağımsız dükkânlarda açılması ve faaliyet göstermesi, havaalanları, limanlar, otogarlar ve tren garlarında açılanların dışında cephesinin ve kapılarının belediyelere ait cadde ve sokak üzerinde bulunması zorunludur. Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce başvuru yapılmış veya ruhsatlandırılmış eczanelerde ve bunların devrinde bu madde hükmü uygulanmaz.” düzenlemesine yer verilmiştir. HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Muvazaaya ilişkin olarak, Muvazaa Değerlendirme Komisyonu kararında yer verilen tespit ve iddiaların dava konusu eczanenin muvazaalı olduğu hususunu objektif bilgi ve belgeler ile şüpheden uzak bir şekilde kanıtlamaya yeterli olmadığı, dava dosyasına muvazaayı kanıtlar somut bilgi ve belge sunulamadığı görülmektedir. Bununla birlikte, eczane olarak açılmak istenilen yerin kaçak yapı olduğundan bahisle yıktırılmasına yönelik 22/10/2014 tarihli ve 204 nolu Encümen Kararına ilişkin olarak, Danıştay (Kapatılan) Onbeşinci Dairesinin 13/04/2017 ve 13/09/2017 tarihli ara kararları ile Ağrı Belediye Başkanlığı’ndan, “eczane açılmak istenilen Ağrı İli, Merkez Fırat Mahallesi, 1017. Sokak No:2 adresindeki yapının, kaçak yapı olduğundan bahisle yıktırılması yolunda verilen 22/10/2014 tarihli ve 204 sayılı Encümen Kararına karşı açılmış herhangi bir dava olup olmadığı, söz konusu kararın kaldırılması ya da geri alınması yönünde herhangi bir işlem tesis edilip edilmediği, nihayet kararın hukuken varlığını sürdürüp sürdürmediği” sorulmuş ve buna ilişkin tüm bilgi belgelerin gönderilmesi istenilmiştir. Ara kararına cevaben Ağrı Belediye Başkanlığı’ndan alınan 20/09/2017 tarihli ve 3133 sayılı yazıda, Fırat Mahallesi, 1017. Sokak No:2 adresindeki yapı hakkında 22/10/2014 tarih ve 204 sayılı Encümen Kararı ile 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesine göre işlem yapıldığı, 32. maddeye göre yıkımına karar verildiği, kararın halen geçerliliğini devam ettirdiği yönünde açıklama yapılmış ve yazıları ekinde encümen kararının bir örneği gönderilmiştir. Eczanelerin ruhsatlandırılması ve eczane olarak kullanılacak yerin özellikleri yukarıda aktarılan mevzuat hükümleriyle belirlenmiştir. Uyuşmazlık eczane olarak kullanılan yerin eczane ruhsatının olup olmamasından kaynaklanmamıştır. Dava konusu eczanenin bulunduğu yerin kaçak yapı olduğu tespit edilmiş, akabinde Belediye Encümen Kararı ile söz konusu yerin İmar Kanununun 32. maddesi gereğince yıktırılmasına karar verilmiştir. Buna göre uyuşmazlık, eczane olarak kullanılan işyeri hakkındaki yıkım kararı sebebiyle taşınmazın eczane vasfını yitirip yitirmemesi ve bu taşınmazda eczacılık hizmetlerinin yürütülmesinin fiilen mümkün olup olmamasından kaynaklanmıştır. Bu çerçevede, Erzurum 1. İdare Mahkemesince Danıştay (Kapatılan) Onbeşinci Dairesinin 17/10/2017 tarih ve E:2016/7340, K:2017/5602 sayılı bozma kararına uyularak verilen temyize konu kararda; eczane açılacak yerin muvazaalı olarak işletileceği hususu objektif bilgi ve belgelerle kanıtlanamamış olmakla birlikte, eczane açılacak yerin yıktırılması yönünde verilen Encümen Kararının hukuken varlığını koruduğu, eczane olarak faaliyet gösterecek olan işyeri hakkında, İmar Kanunu uyarınca saptanan aykırılıklar dahilinde taşınmazın eczane vasfını taşımadığı ve burada eczacılık hizmetlerinin yürütülmesinin fiilen mümkün olmayacağı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir. Bununla birlikte, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun -7143 sayılı Kanun’un 16. maddesi ile eklenen- geçici 16. maddenin birinci fıkrasında “Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla, 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31/10/2018 tarihine kadar başvurulması, bu maddedeki şartların yerine getirilmesi ve 31/12/2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi halinde Yapı Kayıt Belgesi verilebilir. Başvuruya konu yapının ve arsasının mülkiyet durumu, yapı sınıf ve grubu ve diğer hususlar Bakanlık tarafından hazırlanan Yapı Kayıt Sistemine yapı sahibinin beyanına göre kaydedilir.” hükmüne; üçüncü fıkrasında “Yapı Kayıt Belgesi yapının kullanım amacına yöneliktir. Yapı Kayıt Belgesi alan yapılara, talep halinde ilgili mevzuatta tanımlanan ait olduğu abone grubu dikkate alınarak geçici olarak su, elektrik ve doğalgaz bağlanabilir.” hükmüne; dördüncü fıkrasında “Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun ve 2960 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir.” hükmüne; onuncu fıkrasında “Yapı Kayıt Belgesi, yapının yeniden yapılmasına veya kentsel dönüşüm uygulamasına kadar geçerlidir. Yapı Kayıt Belgesi düzenlenen yapıların yenilenmesi durumunda yürürlükte olan imar mevzuatı hükümleri uygulanır. Yapının depreme dayanıklılığı hususu malikin sorumluluğundadır.” hükmüne yer verilmiştir. Temyiz aşamasında davacı tarafından dosyaya sunulan ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca düzenlenmiş 28/09/2018 tarihli ve 78922KN1 sayılı belgeden, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun geçici 16. maddesi doğrultusunda yapılan başvuru üzerine, Ağrı ili, Merkez Fırat Mahallesi, 1017. Sokak 790 parseldeki yapının tamamı için yapı kayıt belgesi alındığı anlaşılmaktadır. Anılan yapı kayıt belgesinin dava konusu eczanenin bulunduğu taşınmazı da kapsaması halinde, davaya konu eczanenin imar mevzuatına aykırılık sebebiyle eczane vasfını kaybettiğinden ya da burada eczacılık hizmetlerinin yürütülmesinin fiilen mümkün olmadığından ve böylece dava konusu işlemin hukuka uygun olduğundan bahsedilemeyecektir. Bu durumda Mahkemece, davacı tarafından sunulan yapı kayıt belgesinin aslının Çevre ve Şehircilik Bakanlığından temin edilip, anılan belgenin dava konusu eczaneye ait taşınmazı da kapsayıp kapsamadığının sorularak açıklığa kavuşturulması, yapı kayıt belgesinin yapının kullanım amacına yönelik olduğu hususu da dikkate alınarak eczane açılmak istenen taşınmazın mevzuatta öngörülen diğer şartları da taşıyıp taşımadığının araştırılması ve sonucuna göre yeniden karar verilmesi gerekmektedir. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; 1. Davacının temyiz isteminin kabulüne, 2. Davanın reddine ilişkin temyize konu Erzurum 1. İdare Mahkemesinin 20/02/2019 tarih ve E:2019/16, K:2019/283 sayılı kararının BOZULMASINA, 3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 4. 2577 sayılı Kanun’un (geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 11.12.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 1. Dairesi E: 2019/2015 K: 2019/1931 T: 17.12.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/14284 K: 2019/5141 T: 29.05.2019 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/8519 K: 2019/5673 T: 25.09.2018 Danıştay 10. Dairesi E: 2003/2683, K: 2005/1981 Danıştay 14. Dairesi E: 2018/3537 K: 2018/5301 T: 13.09.2018 Özet: Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında  Tebliğin, ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla 3194 sayılı İmar Kanununa eklenen geçici 16. maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlediği, İmar Kanunu uyarınca ruhsat, yapı kullanma izin belgesi, ruhsatsız ve ruhsata aykırı yapılarla ilgili olduğu, davacı iddiaları ile iptali istenilen düzenlemeler birlikte değerlendirildiğinde ise kimyasal madde sektörü, kimya mühendisliği ve kimya mühendisliği hizmetleriyle menfaat ilişkisini kuracak nitelikte olmadığı, dava konusu işlemin davacı TMMOB Kimya Mühendisleri Odası tüzel kişiliğinin menfaatini etkilemediği sonucuna varılmıştır. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince, işin gereği görüşüldü: Dava; 06/06/2018 günlü, 30443 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğin iptali ile Tebliğin dayanağı 3194 sayılı İmar Kanununun geçici 16. maddesinin Anayasaya aykırı olduğu ileri sürülerek iptali için Anayasa Mahkemesine başvurulması istemiyle açılmıştır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesinin (a) fıkrasında; iptal davalarının, idari davaların idari işlemler hakkında yetki, sebep, şekil, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılacağı belirtildikten sonra, ilk inceleme konularının belirlendiği 14. maddenin 3/c bendinde dilekçenin ehliyet yönünden de inceleneceği, 15. maddenin 1/b bendinde ise, bu hususta kanuna aykırılık görülmesi halinde davanın reddedileceği hükme bağlanmıştır. Söz konusu maddede yer alan ve iptal davasının sübjektif ehliyet koşulu olan “menfaat ihlali”, doktrin ve içtihatlarda dava konusu işlemle davacı arasında kurulan kişisel, meşru, güncel bir menfaat ilişkisi olarak tanımlanmaktadır. Menfaatin kişisel ve meşru olması için hukuki bir durumdan ortaya çıkması gerekir. Sözü edilen menfaat ilişkisinin varlığı ve sınırları her olayda yargı yerince uyuşmazlığın niteliğine göre belirlenmektedir. Anayasanın kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarını düzenleyen 135. maddesinde; kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının; belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ile ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı ile kurulan kamu tüzelkişilikleri olduğu, kuruluş amaçları dışında faaliyette bulunamayacakları düzenlenmiştir. Buna göre; kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının genel nitelikteki düzenleyici işlemlere karşı sadece kuruluş kanunlarında gösterilen amaçları doğrultusunda dava açma ehliyeti bulunmaktadır. Öte yandan; Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Ana Yönetmeliğinin “Birliğin ve Bağlı Odaların Amaçları” başlıklı 3. maddesinin (b) fıkrasında, “mühendislik ve mimarlık mesleği mensuplarının ortak gereksinmelerini karşılamak, mesleki etkinlikleri kolaylaştırmak, mesleğin genel yararlara uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleriyle ve halkla olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplinini ve ahlakını korumak; kamunun ve ülkenin çıkarlarının korunmasında, yurdun doğal kaynaklarının bulunmasında, korunmasında ve işletilmesinde, çevre ve tarihi değerlerin ve kültürel mirasın korunmasında, tarımsal ve sınai üretimin artırılmasında, ülkenin sanatsal ve teknik kalkınmasında gerekli gördüğü tüm girişim ve etkinliklerde bulunmak” kuralına yer verilmiştir. Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kimya Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliğinin 6. maddesinin (a) bendinde ise; “TMMOB Kimya Mühendisleri Odası, ülkenin ve kamunun çıkarlarının gözetilmesinde, yurdun yeraltı ve yerüstü doğal kaynaklarının bulunması, korunması ve işletilmesinde, tarımsal ve sınai üretimin arttırılmasında, ülkenin sosyal, ekonomik, kültürel ve teknolojik kalkınmasında, çevrenin ve tüketicinin korunmasında, kimya mühendisliği mesleğinin gelişmesinde, mesleğin ülke, toplum ve üyelerinin yararları doğrultusunda uygulanması ve geliştirilmesinde, üyelerinin mesleki çıkar, hak ve yetki, onur ve ortak çıkarlarının korunmasında ve emeklerinin değerlendirilmesinde, üyeleri arasında dayanışmanın sağlanmasında, diğer meslek odaları üyeleri ve halkla ilişkilerinde dürüstlüğün ve ahlakın korunmasında, haksız rekabetin önlenmesinde, uzmanlık alanında ülkenin ve üyelerinin çıkarlarına uygun politikalar üretilmesinde, oda etkinliklerini ilgilendiren kanun, tüzük ve yönetmeliklerin hazırlanması, geliştirilmesi, değerlendirilmesinde, gerekli önlemleri almak, yurt içinde ve yurtdışında üyelerini temsil etmek” hükmüne yer verilmiştir. Dolayısıyla, yukarıda yer verilen düzenlemeler göz önünde bulundurulduğunda; dava konusu Tebliğin, ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla 3194 sayılı İmar Kanununa eklenen geçici 16. maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlediği, İmar Kanunu uyarınca ruhsat, yapı kullanma izin belgesi, ruhsatsız ve ruhsata aykırı yapılarla ilgili olduğu, davacı iddiaları ile iptali istenilen düzenlemeler birlikte değerlendirildiğinde ise kimyasal madde sektörü, kimya mühendisliği ve kimya mühendisliği hizmetleriyle menfaat ilişkisini kuracak nitelikte olmadığı, dava konusu işlemin davacı TMMOB Kimya Mühendisleri Odası tüzel kişiliğinin menfaatini etkilemediği sonucuna varılmıştır. Açıklanan nedenlerle, davanın ehliyet yönünden reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, artan posta avansının istemi halinde davacıya iadesine, kararın tebliği tarihinden itibaren 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 13.09.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 14. Dairesi E: 2018/279 K: 2019/1435 T: 27.02.2019 Danıştay 14. Dairesi E: 2018/1804 K: 2019/722 T: 31.01.2019 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/8519 K: 2019/5673 T: 25.09.2018 Danıştay 14. Dairesi E: 2019/17350 K: 2019/8598 T: 03.10.2019 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/8519 K: 2019/5673 T: 25.09.2018 Özet: 3194 sayılı Kanunun 32. maddesi hükmünde belirtilen “Yapı Tatil Tutanağı”nın ihtiva etmesi gereken unsurları taşımadığı anlaşılmıştır. Bu durumda; para cezası verilebilmesi için yapı tatil tutanağında belirtilen taşınmazın ruhsat ve eki mimari projesine aykırı kullanımının hangi inşai faaliyet ve imalat sonucu meydana geldiğinin ayrıntılı, nitelik ve ölçüleri belirli, açık, anlaşılır şekilde ortaya konulmadığı anlaşıldığından, söz konusu yapı tatil tutanağı esas alınarak para cezası verilmesine ilişkin dava konusu encümen kararında hukuka uyarlık, temyize konu Mahkeme kararında ise hukuki isabet görülmemiştir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince, işin gereği görüşüldü: Dava; İstanbul İli, Kartal İlçesi, Hürriyet Mahallesi, 115 pafta, 2694 ada, 343 parsel sayılı taşınmazda bulunan ruhsatlı yapıların davacı şirket tarafından ruhsat ve eki mimari projeye aykırı olarak kullanıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin 25/07/2013 günlü, 1016 sayılı Kartal Belediye Encümeni kararının davacı şirkete ilişkin kısmının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; dava konusu işlemin 47.213,43 TL’lik kısmının iptaline, 211.510,20 TL’lik kısmı yönünden ise davanın reddine karar verilmiş, bu karar, taraflarca temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinin ilk cümlesinde; “Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir.” hükmüne yer verilmiştir. Anılan Kanunun 42. maddesinde ise; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere idari para cezaları uygulanacağı, Bakanlıkça belirlenen yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden idari para cezası verileceği hükme bağlanmıştır. Dosyanın incelenmesinden; İstanbul İli, Kartal İlçesi, Hürriyet Mahallesi, 115 pafta, 2694 ada, 343 parsel sayılı taşınmazda bulunan ruhsatlı yapıların davacı şirket tarafından ruhsat ve eki mimari projeye aykırı olarak kullanıldığının 18/07/2013 günlü yapı tatil tutanağı ile tespit edilmesi üzerine, Kartal Belediye Encümeninin 25/07/2013 günlü, 1016 sayılı kararı ile 3194 sayılı İmar Kanununun 42.maddesi uyarınca verilen para cezası üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır. Yukarıda yer alan mevzuatın birlikte değerlendirilmesinden; ruhsat alınmadan veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan yapılar hakkında para cezası verilebilmesi için; aykırılığın yapılarda taşıyıcı unsuru etkileyen, inşaat alanını, emsale konu alanını, taban alanını, bağımsız bölüm sayısını, ortak alanların veya bağımsız bölümlerin alanını veya kullanım amacını veya ruhsat eki projelerini değiştiren duvar örme, duvar kaldırma, pencere kapı açma, kolon kesme, balkon kapatma, ilave kat çıkma gibi sair bir inşai faaliyet ve imalatın yapı tatil tutanağında ayrıntılı, nitelik ve ölçüleri belirli, açık, anlaşılır şekilde, hangi inşai faaliyetin ve imalatın ne gibi bir aykırılık oluşturduğunun tespit edilmesi gerekmektedir. Uyuşmazlıkta; dava konusu para cezasına dayanak oluşturan 18/07/2013 günlü yapı tatil tutanağının incelenmesinden; taşınmazın ruhsat ve eki mimari projeye aykırı olarak kullanıldığının belirtildiği, ancak aykırı kullanımın hangi inşai faaliyet ve imalat sonucu meydana geldiği yolunda bir tespitte bulunulmadığı, bu haliyle 3194 sayılı Kanunun 32. maddesi hükmünde belirtilen “Yapı Tatil Tutanağı”nın ihtiva etmesi gereken unsurları taşımadığı anlaşılmıştır. Bu durumda; para cezası verilebilmesi için yapı tatil tutanağında belirtilen taşınmazın ruhsat ve eki mimari projesine aykırı kullanımının hangi inşai faaliyet ve imalat sonucu meydana geldiğinin ayrıntılı, nitelik ve ölçüleri belirli, açık, anlaşılır şekilde ortaya konulmadığı anlaşıldığından, söz konusu yapı tatil tutanağı esas alınarak para cezası verilmesine ilişkin dava konusu encümen kararında hukuka uyarlık, temyize konu Mahkeme kararında ise hukuki isabet görülmemiştir. Öte yandan; 3194 sayılı İmar Kanununun Geçici 16.maddesinin 1.fıkrasında; “Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla, 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31/10/2018 tarihine kadar başvurulması, bu maddedeki şartların yerine getirilmesi ve 31/12/2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi halinde Yapı Kayıt Belgesi verilebilir. Başvuruya konu yapının ve arsasının mülkiyet durumu, yapı sınıf ve grubu ve diğer hususlar Bakanlık tarafından hazırlanan Yapı Kayıt Sistemine yapı sahibinin beyanına göre kaydedilir.” hükmüne, 4.fıkrasında ise; “Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir.” hükmüne yer verilmiştir. Davacı vekili tarafından 19/09/2018 tarihinde Danıştay kaydına giren dilekçe ve ekindeki belgelere göre; yukarıdaki madde hükümleri uyarınca Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 04/09/2018 tarihli Yapı Kayıt Belgesinin düzenlendiği, ayrıca davacı vekilinin davalı Belediyeye yaptığı başvuru üzerine para cezasının iptal edildiğine dair Yapı Kontrol Şefi tarafından imzalanan 18/09/2018 tarihli derkenarın dosyaya sunulduğu görülmüştür. Bu itibarla, İdare Mahkemesince yeniden verilecek kararda, dava konusu para cezasının iptal edilip edilmediği hususu da araştırılarak sonucuna göre bir karar verileceği tabiidir. Açıklanan nedenlerle; İstanbul 2. İdare Mahkemesinin 31/03/2015 günlü, E:2013/2339, K:2015/696 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın Mahkemesine gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 25/09/2018 tarihinde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 14. Dairesi E: 2018/4539 K: 2019/507 T: 24.01.2019 Danıştay 14. Dairesi E: 2017/803 K: 2019/93 T: 15.01.2019 Danıştay 14. Dairesi E: 2018/2019 K: 2018/7080 T: 04.12.2018 Danıştay 1. Dairesi E: 2019/2015 K: 2019/1931 T: 17.12.2019 Danıştay 14. Dairesi E: 2018/2019 K: 2018/7080 T: 04.12.2018 Özet: Yapı kayıt belgesinin davalı idareye sunulması üzerine dava konusu 09/12/2013 günlü, 506 sayılı belediye encümeni kararı ile verilen para cezasının ve yıkım kararının iptaline karar verildiği dikkate alınarak, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendine göre kararın düzeltilmesi istemi yerinde görüldüğünden Danıştay Ondördüncü Dairesinin 08/02/2018 günlü, E:2015/3636, K:2018/531 sayılı kararı kaldırılarak, işin esası yeniden incelendi: Dava; Konya İli, Seydişehir İlçesi, Aktaş (Kızılcalar) Mahallesi, 203 ada, 140 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan bina ile binanın kuzey ve güney tarafında bulunan 2 adet müştemilatın ruhsatsız olarak yapıldığından bahisle 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesine gereğince 32.365,82 TL para cezası verilmesine ve aynı Kanunun 32. maddesi gereğince bir ay içerinde ruhsata uygun hale getirilmesine aksi takdirde yıkımına ilişkin 09/12/2013 günlü, 506 sayılı Seydişehir Belediye Encümeni kararı ile belirtilen durumların tespitine yönelik olarak düzenlenen 03/12/2013 tarihli yaptı tatil zaptının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, davanın; yapı tatil zaptına ilişkin kısmının 2577 sayılı Kanunun 15. maddesinin 1/b bendi uyarınca süre aşımı nedeniyle reddi, davacıya para cezası verilmesine ve ruhsatsız yapıların bir ay içerinde ruhsata uygun hale getirilmesine aksi takdirde yıkımına ilişkin kısmının ise reddine karar verilmiş, bu karar, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinin ilk cümlesinde; “Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığının ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir.” hükmüne yer verilmiştir. Anılan Kanunun 42. maddesinde ise; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere idari para cezaları uygulanacağı, Bakanlıkça belirlenen yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden idari para cezası verileceği hükme bağlanmıştır. 18/05/2018 günlü, 30425 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanunun 16. maddesi ile 3194 sayılı İmar Kanununa eklenen Geçici 16. maddenin 1. fıkrasında; “Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla, 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31/10/2018 tarihine kadar başvurulması, bu maddedeki şartların yerine getirilmesi ve 31/12/2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi halinde Yapı Kayıt Belgesi verilebilir. Başvuruya konu yapının ve arsasının mülkiyet durumu, yapı sınıf ve grubu ve diğer hususlar Bakanlık tarafından hazırlanan Yapı Kayıt Sistemine yapı sahibinin beyanına göre kaydedilir.” hükmüne, 4. fıkrasında ise; “Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir.” hükmüne yer verilmiştir. Anılan madde uyarınca 06/06/2018 günlü, 30443 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esasların 6. maddesinin 1. fıkrasında “Yapı Kayıt Belgesi verilen yapıların malikleri, bu belgenin bir örneğini belediye ve mücavir alan sınırları içinde ilgili belediyesine, bu sınırlar dışında il özel idaresine vermek zorundadır.” hükmü, 3. fıkrasında da “Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir. ” hükmü yer almaktadır. Dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından verilen, İdare Mahkemesi kayıtlarına 06/07/2018 tarihinde giren karar düzeltme ek beyan dilekçesinde, davacının imar barışı kapsamında dava konusu yapıya ilişkin olarak aldığı 05/07/2018 günlü, 175454 başvuru numarası ile C02FYZRH belge nolu “Yapı Kayıt Belgesi”nin, daha sonra ise 08/08/2018 günlü ek beyan dilekçesi ile yapı kayıt belgesi alması nedeniyle, davalı idare tarafından dava konusu işlemin iptal edildiğine ilişkin 16/07/2018 günlü, 290 sayılı Seydişehir Belediye Encümeni Kararının sunulduğu görülmüştür. Bu durumda yapı kayıt belgesinin davalı idareye sunulması üzerine dava konusu 09/12/2013 günlü, 506 sayılı belediye encümeni kararı ile verilen para cezasının ve yıkım kararının iptaline karar verildiği dikkate alınarak, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle; Konya 1. İdare Mahkemesinin 25/12/2014 günlü, E:2014/774, K:2014/1479 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın Mahkemesine gönderilmesine, 04/12/2018 tarihinde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 14. Dairesi E: 2018/4539 K: 2019/507 T: 24.01.2019 Danıştay 14. Dairesi E: 2017/803 K: 2019/93 T: 15.01.2019 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/8519 K: 2019/5673 T: 25.09.2018 Danıştay 1. Dairesi E: 2019/2015 K: 2019/1931 T: 17.12.2019 Danıştay 14. Dairesi E: 2017/803 K: 2019/93 T: 15.01.2019 Özet: Uyuşmazlık konusu olayda, farklı parseller üzerinde bulunan ruhsata aykırı yapılar hakkında ayrı ayrı encümen kararları ile para cezası verildiği, her bir işlemin farklı hukuki sonuçlar doğurduğu ve yargısal denetimlerinin ayrı ayrı yapılacağı hususları birlikte değerlendirildiğinde, para cezalarının tahsili için ayrı ayrı ödeme emri düzenlenmesi gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır. Yapı kayıt belgesi ilgili belediyesine verildikten sonra 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptal edileceği düzenlemesi karşısında, söz konusu işlemleri tesis eden idarelerce gerekli iptal işlemleri yapılacağı. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Ondördüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü: İNCELEME VE GEREKÇE: MADDİ OLAY: Ankara İli, Çubuk İlçesi, ….. parsel sayılı taşınmaz üzerinde ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle, Çubuk Belediye Encümeninin 24/06/2015 günlü, 2015/127 sayılı kararı ile 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 42. maddesi uyarınca 339.627,32 TL para cezası ve 112 ada, 8 parsel sayılı parsel taşınmaz üzerinde ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle, Çubuk Belediye Encümeninin 24/06//2015 günlü, 2015/126 sayılı kararı ile 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 42. maddesi uyarınca 56.809,70 TL para cezası verilmesine karar vermiştir. Anılan para cezalarının tahsili amacıyla 16/11/2015 tarihli ödeme emri düzenlenmiştir. Bunun üzerine dava konusu ödeme emrinin iptali istemiyle görülmekte olan dava açılmıştır. İLGİLİ MEVZUAT: 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 55. ve 58. maddelerinde yer alan amme alacağını vadesinde ödemeyenlere yedi gün içinde borçlarını ödemeleri veya mal bildiriminde bulunmaları hususunun bir “ödeme emri” ile tebliğ olunacağı, ödeme emrinde borcun asıl ve ferilerinin mahiyet ve miktarları, nereye ödeneceği, müddetinde ödenmediği veya mal bildirimde bulunulmadığı taktirde borcun cebren tahsil ve borçlunun mal bildirimde bulununcaya kadar üç ay geçmemek üzere hapis ile tazyik olunacağı, borçlunun 114. maddedeki vazifeleri ve bu vazifeleri yerine getirmediği takdirde hakkında tatbik edilecek olan cezanın bildirileceğine ilişkin hükümler uyarınca, idari para cezası verilmesine ilişkin her bir işlemin farklı hukuki sonuçlar doğuracağı ve yargısal denetiminin ayrı ayrı yapılacağı dikkate alındığında, her bir cezaya yönelik olarak ayrı ayrı ödeme emri düzenlenmesi gerekmektedir. HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Uyuşmazlık konusu olayda, farklı parseller üzerinde bulunan ruhsata aykırı yapılar hakkında ayrı ayrı encümen kararları ile para cezası verildiği, her bir işlemin farklı hukuki sonuçlar doğurduğu ve yargısal denetimlerinin ayrı ayrı yapılacağı hususları birlikte değerlendirildiğinde, para cezalarının tahsili için ayrı ayrı ödeme emri düzenlenmesi gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır. Bu durumda; farklı hukuki sonuçlar doğuran para cezalarının tahsili amacıyla ayrı ayrı ödeme emri düzenlenmesi gerektiği sonucuna ulaşıldığından, farklı para cezalarının tahsili amacıyla tek bir ödeme emri düzenlenmesinde hukuka uyarlık bulunmamıştır. Bu itibarla, dava konusu işlemin iptali yolunda İdare Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun kabul edilerek Mahkeme kararının kaldırılması suretiyle davanın reddi yolunda verilen temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır. Öte yandan, davacı vekili tarafından verilen ve 03/01/2019 tarihinde Danıştay Genel Yazı İşleri Müdürlüğü kaydına giren dilekçe ile ekindeki 25/12/2018 günlü, 379859 ile 380489 başvuru numaralı yapı kayıt belgelerinin dikkate alınarak temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması ve dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerektiği ileri sürülmekte ise de; 3194 sayılı Kanun’un Geçici 16. maddesinin 4. fıkrası ve Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ’in 6. maddesinde yer alan, yapı kayıt belgesi ilgili belediyesine verildikten sonra 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptal edileceği düzenlemesi karşısında, söz konusu işlemleri tesis eden idarelerce gerekli iptal işlemleri yapılacağından, davacı vekilinin belirtilen iddiası yerinde görülmemiştir. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; 1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne, 2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Mahkeme kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile İdare Mahkemesi kararının kaldırılması suretiyle davanın reddi yolundaki temyize konu Ankara Bölge İdare Mahkemesi 6. İdari Dava Dairesinin 22/12/2016 tarih ve E:2016/563, K:2016/547 sayılı kararının BOZULMASINA, 3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın Ankara Bölge İdare Mahkemesi 6. İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 15/01/2019 tarihinde kesin olarak oyçokluğuyla karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 14. Dairesi E: 2018/4539 K: 2019/507 T: 24.01.2019 Danıştay 14. Dairesi E: 2018/2019 K: 2018/7080 T: 04.12.2018 Danıştay 14. Dairesi E: 2015/8519 K: 2019/5673 T: 25.09.2018 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/7203 K: 2019/6009 T: 18.06.2019 Danıştay 14. Dairesi E: 2018/1804 K: 2019/722 T: 31.01.2019 ÖZET: Uyuşmazlıkta, davacı tarafından verilen 06.09.2018 tarihinde Ordu İdare Mahkemesi Yazı İşleri Müdürlüğü kaydına giren dilekçe ve eki 09.08.2018 günlü, 96139 başvuru numaralı yapı kayıt belgesi ile 16.08.2018 tarihli, 2054 sayılı davacıya hitaplı Yağlıdere Belediye Başkanı imzalı imar barışından dolayı yıkım ve imar para cezasının iptal edildiğine dair yazı dikkate alınarak karar düzeltme isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması ve dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir. Bu durumda, davacı tarafından dosyaya sunulan yapı kayıt belgesi ile birlikte davalı belediye başkanı imzalı yıkım ve imar para cezasının iptal edildiğine dair yazının dava konusu taşınmaza ilişkin olup olmadığının, ayrıca dava konusu işlemlerin iptali yönünde davalı idarece verilmiş encümen kararının bulunup bulunmadığının araştırılarak İdare Mahkemesince yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendine göre kararın düzeltilmesi istemi yerinde görüldüğünden Danıştay Ondördüncü Dairesinin 30/01/2018 günlü, E:2015/8479, K:2018/251 sayılı kararı kaldırılarak, işin esası yeniden incelendi: Dava; Giresun İli, Yağlıdere İlçesi, ….. Mahallesi sınırları içerisinde ….. adresinde davacı tarafından hisseli taşınmaz üzerinde ruhsatsız yapı yapıldığı gerekçesiyle 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca söz konusu ruhsatsız yapının yıkımına ilişkin 17/01/2013 günlü, 3 sayılı Yağlıdere Belediye Encümeni kararıyla, aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca davacıya 6.333,23 TL imar para cezası verilmesine ilişkin 17/01/2013 günlü, 2 sayılı Yağlıdere Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; yapının diğer hissedarların muvaffakatı alınmaksızın ruhsatsız olarak yapıldığı, imar para cezasının mevzuata uygun olarak hesaplandığı sonucuna varıldığından, ruhsatsız yapının yıkımına ilişkin işlemde ve davacıya imar para cezası verilmesine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar, davacı tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinde; “Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur. Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mühürün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonucunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. Aksi takdirde, ruhsat iptal edilir. Ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir.” hükmü yer almıştır. 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinde; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere idari para cezaları uygulanacağı, Bakanlıkça belirlenen yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden idari para cezası verileceği hükme bağlanmıştır. 3194 sayılı Kanunun Geçici 16. maddesinin 4. fıkrasında “Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun ve 2960 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir.”, Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğin 6. maddesinde de “(3) Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir.” hükmü düzenlenmiştir. Dosyanın incelenmesinden; Giresun İli, Yağlıdere İlçesi, ….. Mahallesi sınırları içerisinde ….. adresinde davacı tarafından hisseli taşınmaz üzerinde ruhsatsız yapı yapıldığının davalı idarece 11.10.2012 günlü ve 04.01.2013 günlü yapı tatil zabıtlarıyla tespit edilerek mühürlendiğinden bahisle 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca söz konusu ruhsatsız yapının yıkımına ilişkin 17/01/2013 günlü, 3 sayılı ve aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca davacıya 6.333,23 TL imar para cezası verilmesine ilişkin 17/01/2013 günlü, 2 sayılı Yağlıdere Belediye Encümeni kararlarının verildiği, söz konusu yıkım ve imar para cezası verilmesine ilişkin encümen kararlarının iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmıştır. Uyuşmazlıkta, davacı tarafından verilen 06.09.2018 tarihinde Ordu İdare Mahkemesi Yazı İşleri Müdürlüğü kaydına giren dilekçe ve eki 09.08.2018 günlü, 96139 başvuru numaralı yapı kayıt belgesi ile 16.08.2018 tarihli, 2054 sayılı davacıya hitaplı Yağlıdere Belediye Başkanı imzalı imar barışından dolayı yıkım ve imar para cezasının iptal edildiğine dair yazı dikkate alınarak karar düzeltme isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması ve dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir. Bu durumda, davacı tarafından dosyaya sunulan yapı kayıt belgesi ile birlikte davalı belediye başkanı imzalı yıkım ve imar para cezasının iptal edildiğine dair yazının dava konusu taşınmaza ilişkin olup olmadığının, ayrıca dava konusu işlemlerin iptali yönünde davalı idarece verilmiş encümen kararının bulunup bulunmadığının araştırılarak İdare Mahkemesince yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle; Ordu İdare Mahkemesinin 02/04/2015 günlü, E:2013/263, K:2015/534 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın Mahkemesine gönderilmesine, 31/01/2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 14. Dairesi E: 2018/279 K: 2019/1435 T: 27.02.2019 Danıştay 14. Dairesi E: 2018/4539 K: 2019/507 T: 24.01.2019 Danıştay 14. Dairesi E: 2017/803 K: 2019/93 T: 15.01.2019 Danıştay 14. Dairesi E: 2019/17350 K: 2019/8598 T: 03.10.2019 Danıştay 14. Dairesi E: 2018/279 K: 2019/1435 T: 27.02.2019 Özet: 3194 sayılı Kanunun Geçici 16. maddesinin 4. fıkrası ve Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğin 6. maddesinde yer alan, yapı kayıt belgesi ilgili belediyesine verildikten sonra 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptal edileceği düzenlemesi karşısında, söz konusu işlemleri tesis eden idarelerce gerekli iptal işlemleri yapılacağı. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendine göre kararın düzeltilmesi istemi yerinde görüldüğünden Danıştay Ondördüncü Dairesinin 09/11/2017 günlü, E:2015/8135, K:2017/5865sayılı kararı kaldırılarak, işin esası yeniden incelendi: Dava; İzmir İli, Buca İlçesi, 42585 ada, 18 parsel sayılı taşınmaz üzerinde ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacıya para cezası verilmesine ilişkin Buca Belediye Encümeninin 06/12/2011 günlü 2835 sayılı kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Ondördüncü Dairesinin 16/10/2014 günlü, E:2013/2342, K:2014/8485 sayılı kararı ile bozulması üzerine, bozma kararına uyularak para cezasının 57.938,44 TL’lik kısmı yönünden davanın reddine, para cezasının kalan 101.391,56 TL’lik kısmı yönünden ise işlemin iptaline karar verilmiş; bu karar, taraflarca temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinde para cezasıyla ilgili düzenlemelere yer verilmiş, söz konusu maddenin 2. fıkrasının (a) bendinde yapı sınıfı ve grubu dikkate alınmak suretiyle maddede belirtilen miktar ile yapının alanının çarpılması sonucu temel ceza miktarının hesaplanacağı ve bu miktar üzerinden (c) bendinin alt bentlerinde belirtilen artırım sebepleri için gösterilen oranlar uyarınca bulunan miktarların eklenmesi sonrasında toplam ceza miktarının bulunacağı belirtilmiş olup, söz konusu Kanunun 6. fıkrasında ise; yukarıdaki fıkralarda belirtilen fiil ve hallerin, yapının inşa edilmesi süreci içinde tekrarı halinde, idari para cezalarının bir kat artırılarak uygulanacağı hükme bağlanmıştır. Doktrinde genellikle kabul edilen tanıma göre tekerrür; bir ceza yaptırımına uğradıktan sonra yeniden suç işleyen kimsenin durumudur. Bu durumdaki kimselere “mükerrir” denilmektedir. Kanunlar, mükerrirlere, ilk suçludan daha fazla ceza verilmesini emrettiklerinden, onların işledikleri suçun cezası arttırılarak verilmektedir. Bu arttırmanın nedeni; o kimselerin evvelce de suç işlemiş olmalarıdır. İmar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin, mevzuata aykırı yapının inşa süreci içerisinde tekrarı halinde idari para cezasının her bir tekrarda bir kat artırılarak uygulanacağı sabit ise de, bu bir kat artırımın önceki cezanın iki katı şeklinde değil, tespit edilen yeni aykırılık için, yukarıdaki hükümlere göre hesaplanan para cezasının bir katı şeklinde, yani; yapılan tespit üzerine inşaatın devam edilen kısmı üzerinden uygulanması gerekmektedir. Dosyanın incelenmesinden; İzmir İli, Buca İlçesi, 42585 ada, 18 parsel sayılı taşınmaz üzerinde ruhsatsız olarak zemin kat yedi adet kolon filizi dikilmiş aşamada olduğundan bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin 09/08/1990 günlü, 1990/1031 sayılı Buca Belediye Encümeni kararının tesis edildiği, 25/11/2010 tarihinde mahallinde yapılan kontrolde, ruhsatsız olarak zemin kat 2 adet işyeri + 1. kat + 2. kat konut (iskan edilir vaziyette) + 3. kat demir profil üzeri sac kaplı sundurma yapıldığı, zemin katın 12,50m. x 25,80 m. ebatlarında, diğer katların ise 11,50 m. x 24,80 m. ebatlarında yapıldığının tespit edilmesi üzerine, daha önce para cezası verilen zemin kat da dahil edilerek tüm yapı alanı üzerinden hesaplanan para cezasının, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin altıncı fıkrası uyarınca tekerrür hükmü uyarınca bir kat artırılarak uygulandığı, anılan encümen kararının iptali istemiyle görülmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır. Olayda; ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle 09/08/1990 günlü, 1990/1031 sayılı Buca Belediye Encümeni kararı ile para cezası verildiği, daha sonra 25/11/2010 günlü ikinci tespite dayalı olarak inşaata devam edildiğinden bahisle, ilk verilen cezanın tekerrür hükümleri uygulanarak bir kat artırılması suretiyle yapının tüm alanı üzerinden yeniden para cezası verildiği görülmektedir. Bu durumda; davacıya söz konusu ruhsatsız yapı nedeniyle 25/11/2010 günlü tespit tutanağı ile belirlenen yeni imalat için para cezası verilmesi gerekirken, yapının tüm alanı üzerinden para cezası verilmesine ilişkin işlemde hukuka uyarlık, bu husus göz önünde bulundurulmaksızın davanın kısmen reddi, kısmen işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararın da ise hukuki isabet görülmemiştir. Öte yandan; davacı tarafından verilen ve 14/08/2018 tarihinde Danıştay Genel Yazı İşleri Müdürlüğü kaydına giren dilekçe ile ekindeki 28/07/2018 günlü, 757563 başvuru numaralı yapı kayıt belgesi dikkate alınarak karar düzeltme isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması ve dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerektiği ileri sürülmekte ise de; 3194 sayılı Kanunun Geçici 16. maddesinin 4. fıkrası ve Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğin 6. maddesinde yer alan, yapı kayıt belgesi ilgili belediyesine verildikten sonra 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptal edileceği düzenlemesi karşısında, söz konusu işlemleri tesis eden idarelerce gerekli iptal işlemleri yapılacağından, davacının belirtilen iddiası yerinde görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle; İzmir 4. İdare Mahkemesinin 29/04/2015 günlü, E:2015/517, K:2015/777 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın Mahkemesine gönderilmesine, 27/02/2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 14. Dairesi E: 2018/1804 K: 2019/722 T: 31.01.2019 Danıştay 14. Dairesi E: 2018/4539 K: 2019/507 T: 24.01.2019 Danıştay 14. Dairesi E: 2017/803 K: 2019/93 T: 15.01.2019 Danıştay 14. Dairesi E: 2019/17350 K: 2019/8598 T: 03.10.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2018/5259 K: 2018/5259 T: 11.04.2019 Özet: Tebliğin tümü incelendiğinde, dayanak İmar Kanununun geçici 16. maddesine aykırı bir hususa da rastlanılmamış olup, 10/2 maddesinde yer alan “…ve yanlış beyanda…” ibaresi ile Tebliğin 5. maddesinin 2. fıkrasının a bendi, 20.09.2018 tarihli 30451 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan değişiklikler ile yürürlükten kaldırılmıştır. bu itibarla, uyuşmazlığa konu düzenlemenin tümü ve dava konusu edilen madde yönünden yapılan değerlendirme neticesinde, dayanak yasa maddesine uygun olduğu görülen tebliğde mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, her ne kadar Danıştay Altıncı Dairesinin 07.01.2019 tarihli E:2018/5259 sayılı ara kararı uyarınca uyuşmazlığın Danıştay Altıncı ve Ondördüncü Daire Kurullarınca birlikte görüşülmesine karar verilmiş ise de; 2575 sayılı Danıştay Kanunu’na 6723 sayılı Kanunun 12. maddesi ile eklenen geçici 27. maddesinin 14. fıkrası uyarınca, Danıştay Başkanlık Kurulu’nun 07.03.2019 tarihli 2019/24 sayılı kararı ile Danıştay Ondördüncü Daire Başkanlığının kapatılarak görev alanına giren konuların Danıştay Altıncı Daire Başkanlığına devrine karar verildiğinden, müşterek heyet yapılmasına ilişkin ara kararı kaldırılarak, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve 2577 sayılı Yasanın 27. maddesi uyarınca dosyadaki belgeler incelendikten sonra, işin gereği görüşüldü: Davalı idarenin ehliyet yönünden itirazı yerinde görülmemiştir. 11.05.2018 günlü 7143 sayılı Yasa ile 3194 sayılı İmar Kanununa eklenen geçici 16. madde şu şekildedir: “Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla, 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31/10/2018 tarihine kadar başvurulması, bu maddedeki şartların yerine getirilmesi ve 31/12/2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi halinde Yapı Kayıt Belgesi verilebilir. Başvuruya konu yapının ve arsasının mülkiyet durumu, yapı sınıf ve grubu ve diğer hususlar Bakanlık tarafından hazırlanan Yapı Kayıt Sistemine yapı sahibinin beyanına göre kaydedilir. Yapının bulunduğu arsanın 29/7/1970 tarihli ve 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununa göre belirlenen emlak vergi değeri ile yapının Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca belirlenen yaklaşık maliyet bedelinin toplamı üzerinden konutlarda yüzde üç, ticari kullanımlarda yüzde beş oranında alınacak kayıt bedeli başvuru sahibi tarafından genel bütçenin (B) işaretli cetveline gelir kaydedilmek üzere merkez muhasebe birimi hesabına yatırılır. 6306 sayılı Kanun kapsamında kullanılmak üzere kaydedilen gelirler karşılığı Bakanlık bütçesine ödenek eklemeye Maliye Bakanı yetkilidir. Bu ödenek, dönüşüm projeleri özel hesabına aktarılarak kullanılır. Kayıt bedeline ilişkin oranı iki katına kadar artırmaya, yarısına kadar azaltmaya, yapının niteliğine ve bölgelere göre kademelendirmeye, ayrıca başvuru ve ödeme süresini bir yıla kadar uzatmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. Yapı Kayıt Belgesi yapının kullanım amacına yöneliktir. Yapı Kayıt Belgesi alan yapılara, talep halinde ilgili mevzuatta tanımlanan ait olduğu abone grubu dikkate alınarak geçici olarak su, elektrik ve doğalgaz bağlanabilir. Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun ve 2960 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir. Yapı ruhsatı alıp da yapı kullanma izin belgesi almamış veya yapı ruhsatı bulunmayan yapılarda, Yapı Kayıt Belgesi ile maliklerin tamamının muvafakatinin bulunması ve imar planlarında umumi hizmet alanlarına denk gelen alanların terk edilmesi halinde yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın cins değişikliği ve kat mülkiyeti tesis edilebilir. Bu durumda, ikinci fıkrada belirtilen bedelin iki katı ödenir. Beşinci fıkra uyarınca kat mülkiyetine geçilmiş olması 6306 sayılı Kanunun ek 1 inci maddesinin uygulanmasına engel teşkil etmez. Yapı Kayıt Belgesi alınan yapıların, Hazineye ait taşınmazlar üzerine inşa edilmiş olması halinde, bu taşınmazlar Bakanlığa tahsis edilir. Yapı Kayıt Belgesi sahipleri ile bunların kanuni veya akdi haleflerinin talepleri üzerine taşınmazlar Bakanlıkça rayiç bedel üzerinden doğrudan satılır. Bu durumda elde edilen gelirler bu maddenin ikinci fıkrasına göre genel bütçeye gelir kaydedilir. Ayrıca bu gelirler hakkında 29/6/2001 tarihli ve 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 5 inci maddesinin beşinci fıkrası hükmü uygulanmaz. Yapı Kayıt Belgesi alınan yapıların belediyelere ait taşınmazlar üzerine inşa edilmiş olması halinde, Yapı Kayıt Belgesi sahipleri ile bunların kanuni veya akdi haleflerinin talepleri üzerine bedeli ilgili belediyesine ödenmek kaydıyla taşınmazlar rayiç bedel üzerinden belediyelerce doğrudan satılır. Üçüncü kişilere ait özel mülkiyete konu taşınmazlarda bulunan yapılar ile Hazineye ait sosyal donatı için tahsisli araziler üzerinde bulunan yapılar bu madde hükümlerinden yararlandırılmaz. Yapı Kayıt Belgesi, yapının yeniden yapılmasına veya kentsel dönüşüm uygulamasına kadar geçerlidir. Yapı Kayıt Belgesi düzenlenen yapıların yenilenmesi durumunda yürürlükte olan imar mevzuatı hükümleri uygulanır. Yapının depreme dayanıklılığı hususu malikin sorumluluğundadır. Bu madde hükümleri, 18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanununda tanımlanan Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesi içinde ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alan ile İstanbul tarihi yarımada içinde ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanlarda ve ayrıca 19/6/2014 tarihli ve 6546 sayılı Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde belirlenmiş Tarihi Alanda uygulanmaz. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık ve Maliye Bakanlığı tarafından müştereken belirlenir.” Dava dosyasının ve Danıştay Altıncı Dairesinin E:2018/4896, E:2018/8886, E:2018/6401 sayılı dosyalarının birlikte incelenmesinden, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Mevzuat Bilgi Sisteminde yapılan incelemede, Kanun maddesinin gerekçesi bulunmamakla birlikte, maddenin ilk kabul edildiği şeklinin “Taslak Gerekçesi”nden; “Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız, ruhsat ve eklerine aykırı veya imar mevzuatına aykırı yapıların kayıt altına alınması ile dönüşüm projelerine finans sağlanarak dönüşüm daha hızlı ve etkin yapılması amacıyla; – 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapıların, yapı sahiplerinin müracaatları üzerine ve beyanına göre hazırlanacak Yapı Kayıt Sistemine işlenmesi,”Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız, ruhsat ve eklerine aykırı veya imar mevzuatına aykırı yapıların kayıt altına alınması ile dönüşüm projelerine finans sağlanarak dönüşüm daha hızlı ve etkin yapılması amacıyla; – 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapıların, yapı sahiplerinin müracaatları üzerine ve beyanına göre hazırlanacak Yapı Kayıt Sistemine işlenmesi, – Bu yapılara su, elektrik ve doğalgaz bağlanabilmesi, yargı ve belediyelerdeki iş yükünün azaltılabilmesi için alınmış yıkım kararlarından ve tahsil edilmeyen para cezalarından vazgeçilmesi, – Maliklerin yarısının muvafakatinin bulunması halinde yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın cins değişikliği ve kat mülkiyeti tesis edilebilmesi, – Yapı Kayıt Belgesinden elde edilecek gelir, genel bütçeye gelir kaydedilecektir. Bu gelirler, şehirlerin yeniden inşaa ve imarında kullandırılması” yönünde düzenleme yapıldığı anlaşılmıştır. Daha sonra madde metninde iki kez değişikliğe gidilerek yukarıda yer verildiği üzere son şeklini almıştır. Bu değişikliklerin ilkinin gerekçesi: “- 3194 sayılı İmar Kanununa eklenmesi öngörülen geçici 16 ncı maddesinin ikinci fıkrasının, yapı sahiplerinden yüzde üç olarak alınacak kayıt bedelinin hangi bedeller dikkate alınmak suretiyle belirleneceğine ilişkin tereddütlerin giderilmesini teminen değiştirilmesi, – Eşit hissedarların bulunduğu ihtilaflı taşınmazlarda yaşanabilecek olumsuzlukların önüne geçilebilmesi amacıyla ‘maliklerin yarısının muvafakatinin aranması’ yerine gerek Kat Mülkiyeti Kanununda gerekse imar mevzuatında yer alan ‘maliklerin sayı ve arsa payı çoğunluğunun’ dikkate alınmasını teminen beşinci fıkranın değiştirilmesi, – Kentsel dönüşüm yapılması halinde Yapı Kayıt Belgesi aranacağını öngören hükmün, Yapı Kayıt Belgesi olmayan yapıların kentsel dönüşüme dâhil edilmeyeceği anlamına gelebileceğinden yaşanması muhtemel olumsuzlukların önüne geçilebilmesini teminen yedinci fıkrasının madde metninden çıkarılması, – İstanbul Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesi ile İstanbul Tarihi Yarımada’nın kültürel ve tarihi değerlerini ve doğal güzelliklerini kamu yararı gözetilerek korumak ve geliştirmek ve bu alandaki nüfus yoğunluğunu artıracak yapılanmayı sınırlandıran bir hükmün maddeye yeni dokuzuncu fıkra olarak eklenmesi,” olarak TBMM’nin sitesinde yer almakla birlikte, maddenin 4. fıkrasına 27/12/2018 tarihli ve 7159 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi ile bu fıkrada yer alan “…bu Kanun…” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve 2960 sayılı Kanun” ibaresi eklenerek metne işlenmesine ilişkin ikinci ve son değişikliğin gerekçesine rastlanılamamıştır. Görülmekte olan dava ise, anılan maddeye dayalı olarak düzenlenen ve 6 Haziran 2018 tarihli 30443 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” başlıklı tebliğin 8. maddesinin 2. fıkrasının, 4. maddesinin 1. fıkrasının 1. cümlesinin, 5. maddesinin 1. fıkrasının b bendinin beş numaralı cümlesinde yer alan “lüks binalar” ve “hastane” sözcüklerinin, 5. maddesinin 2. fıkrasının a bendinin, 6. maddesinin 2. fıkrasında yer alan “…geçici olarak…” ibaresinin, 6. maddesinin 3. ve 8. fıkralarının, 7. maddesinin 4. fıkrasının, 9. maddesinin 1. fıkrasının son cümlesinin ve 10. maddesinin 2. fıkrasında yer alan “…ve yanlış beyanda…” ibaresinin istemiyle açılmıştır. Her ne kadar davacı tarafından, Tebliğin muhtelif maddelerinin iptali istenilmiş ise de; tebliğin dayanağı olan geçici 16. maddenin amacı göz önünde bulundurulmak suretiyle, Tebliğin tümüne etkili olacak değerlendirmeler yapıldığında: Dayanak maddenin taslak gerekçesinin ve metninin birlikte değerlendirilmesinden, aktif deprem kuşağında yer alan Ülkemizde mevzuata aykırı şekilde inşa edilen yapıların tespit edilmesinin afet risklerine hazırlık kapsamında en etkili ve ilk atılması gereken adım olduğunda kuşku bulunmamaktadır. Bu yapıların tespitinin hızlı şekilde yapılabilmesini teminen, ilgili kişilerin idarelere başvuruda bulunması yöntemi kabul edilmiş ve başvuru esnasında tahsil edilecek bedellerin şehirlerin dönüşümünde ve inşasında kullanılacağı hükme bağlanmıştır. Öte yandan dava konusu edilen ibareler ile Tebliğin tümü incelendiğinde, dayanak İmar Kanununun geçici 16. maddesine aykırı bir hususa da rastlanılmamış olup, 10/2 maddesinde yer alan “…ve yanlış beyanda…” ibaresi ile Tebliğin 5. maddesinin 2. fıkrasının a bendi, 20.09.2018 tarihli 30451 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan değişiklikler ile yürürlükten kaldırılmıştır. Bu itibarla, uyuşmazlığa konu düzenlemenin tümü ve dava konusu edilen madde yönünden yapılan değerlendirme neticesinde, dayanak yasa maddesine uygun olduğu görülen tebliğde mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Açıklanan nedenlerle, olayda 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 27. maddesinde öngörülen koşulların bulunmaması nedeniyle YÜRÜTMENİN DURDURULMASI İSTEMİNİN REDDİNE, bu kararın tebliğini izleyen 7 (yedi) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna itiraz edilebileceğinin duyurulmasına,11/04/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2019/7185 K: 2019/5116 T: 28.05.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/7209 K: 2019/4939 T: 27.05.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2018/9022 K: 2018/9022 T: 13.05.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/7226 K: 2019/4647 T: 21.05.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2018/6401 K: 2018/6401 T: 11.04.2019 Özet: 3194 sayılı İmar Kanunu’nun geçici 16. maddesinde yapı kayıt belgesinin yapının kullanım amacına yönelik olduğu belirtilmiş, yapı ruhsatı alıp da yapı kullanma izin belgesi almamış veya yapı ruhsatı bulunmayan yapılarda, yapı kayıt belgesi ile maliklerin tamamının muvafakatinin bulunması ve imar planlarında umumi hizmet alanlarına denk gelen alanların terk edilmesi halinde yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın cins değişikliği ve kat mülkiyeti tesis edilebileceğine ilişkin hükümlere yer verildiği görülmüştür. Bu itibarla, uyuşmazlığa konu düzenlemenin tümü ve dava konusu edilen madde yönünden yapılan değerlendirme neticesinde, dayanak yasa maddesine uygun olduğu görülen tebliğde mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır. DÜŞÜNCESİ: 11.05.2018 tarihinde 3194 sayılı Kanuna eklenen geçici 16. maddesine dayalı, 06.06.2018 tarihli 30443 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” başlıklı tebliğ kabul edilmiştir. Bakılan davanın konusunu da anılan Tebliğin 6. maddesinin 8. fıkrasının iptaline karar verilmesi talebi oluşturmaktadır. İmar mevzuatı uyarınca, uygulama imar planında belirlenen fonksiyonlara yönelik yapılaşma hakkı tanınan taşınmazlar açısından, malikleri (kuruluş/kişiler) veya ilgililerince taşınmaz üzerinde yapı yapılmak istenildiğinde; yapının, imar planlarına, yönetmelik, ruhsat ve eklerine uygun olarak yapılması ve İmar Kanununu kapsamına giren bütün yapılar için yine Kanunda belirlenen istisna dışında belediye veya valiliklerden yapı ruhsatiyesi alınması mecburi kılınmıştır. Kişiler, yapı ruhsatı verilmesi talebinde bulunurken yapılması planlanan binaya ilişkin mimari, statik, elektrik ve tesisat projeleri gibi belgeleri dilekçeleri ekinde idarelere sunmakta ve belirli bir oranda harç ödemektedirler. Devamında da ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak başlanan yapılar tespit edildiklerinde yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulmakta, aykırılıklar giderilmediği takdirde de yapı ruhsat iptal edilmekte ve bina yıktırılmaktadır. Her ne kadar davalı idarece dava konusu edilen düzenlemelerin af niteliğinde olmadığı savunulmuş ise de, af kanunlarına benzer şekilde ele alınan geçici madde ve tebliğ uyarınca belirlenen bedelin idareye ödenmesi karşılığında düzenlenen yapı kayıt belgesi ile, baştan kanuna aykırı hareket etmiş kişilerin yapılarına, yıkılıp yeniden yapılıncaya veya yapının kentsel dönüşüm alanı ilanına kadar mühlet tanınmaktadır. Ayrıca anılan yapıların çok uzun yıllar yıkılmama ihtimali dikkate alındığında, uyuşmazlık konusu düzenlemelerin bir “imar affı” niteliğine sahip olduğu değerlendirilmiştir. Anayasa’nın “Mülkiyet hakkı” başlıklı 35. maddesinde: “Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz. ” hükmü dikkate alındığında, şahısların kendi mülkiyetinde bulunan taşınmazlar üzerinde kullanacakları mülkiyet hakkının, mevzuatta belirlenen yükümlülükleri yerine getirmeden ve yapı yapılmasına müsade edilmeyen alanda bina yapmak suretiyle toplum yararına aykırı şekilde kullanılmasına, davaya konu edilen düzenlemeler ile fırsat tanınmaktadır. Anayasanın “Kıyılardan yararlanma” başlıklı 43. maddesinde “Kıyılar, Devletin hüküm ve tasarrufu altındadır. Deniz, göl ve akarsu kıyılarıyla, deniz ve göllerin kıyılarını çevreleyen sahil şeritlerinden yararlanmada öncelikle kamu yararı gözetilir. Kıyılarla sahil şeritlerinin, kullanılış amaçlarına göre derinliği ve kişilerin bu yerlerden yararlanma imkan ve şartları kanunla düzenlenir.” hükmü doğrultusunda, Kıyı Kanunu ile “kıyı” ve “sahil şeridi” kavramlarına açıklık getirilerek kıyılarda yapılaşma hakkı tamamen yasaklanmış, kıyı kenar çizgisinden itibaren kara yönünde yatay olarak enaz 100 metrelik alan olarak ifade edilen sahil şeritlerinde de kısıtlanmıştır. Bu durumda sahil şeridinde taşınmazı bulunan şahıslar açısından sahil şeritlerinde yapılacak yapıların kıyı kenar çizgisine en fazla 50 metre yaklaşabileceği, yaklaşma mesafesi ve kıyı kenar çizgisi arasında kalan alanlarında; ancak yaya yolu, gezinti, dinlenme, seyir ve rekreaktif amaçla kullanılmak üzere planlanabileceği, Kıyı Kanununda hükme bağlanarak mülkiyet hakkına bir sınırlama getirilmiştir. Zira kıyı ve sahil şeritlerinden yararlanmada öncelikle kamu yararı gözetilmek zorundadır. İstanbul 2. İdare Mahkemesince itiraz yolu ile 22.05.1986 günlü, 3290 sayılı “24.02.1984 Tarih ve 2981 Sayılı Kanunun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddeler Eklenmesi Hakkında Kanun” un 7. maddesiyle değiştirilen 24.02.1984 günlü, 2981 sayılı “İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun”un 14. maddesinin (f) bendinde yer alan “…. İstanbul Boğazı sahil şeridi ve öngörünüm bölgeleri. . . 2 Haziran 1981 tarihinden sonra yapılan gecekondular … l Ekim 1983 tarihinden sonra inşaasına başlanan imar mevzuatına, ruhsat ve eklerine aykırı yapılar” hükmünün, Anayasa’nın 2. ve 43. maddelerine aykırılığı nedeniyle iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine yapılan başvuru neticesinde, Mahkeme’nin E:1988/61 K:1989/28 28.6.1989 tarihli kararında “…Kamuya açık olmayan özel yapılanmaları yasaklayan Anayasa’nın, sahil şeridinde mevzuata aykırı eylemi durumlara af yasalarıyla geçerlik kazandırılmasına olur vermesi olanaksızdır. Anayasa’nın çizdiği sınır yasalarla aşılamaz ve yasakladığı oluşumlar gerçekleştirilemez. Bu nedenle, Boğaziçi sahil şeridi yönünden itiraz konusu imar affına ilişkin ibare Anayasa’nın 43. maddesinin ikinci fıkrasına aykırıdır…” şeklinde yapılan tespit uyarınca, İstanbul Boğazı haricindeki sahil şeritleri açısından daha önce herhangi bir istisna getirmeyen geçici 16. maddenin ilk hali Anayasa’nın 43. maddesine aykırı olarak değerlendirilmekte iken, 27/12/2018 tarihli ve 7159 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi ile madde metnine yapılan ekleme ile 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu uyarınca tesis edilen idari para cezalarının ve yıkım kararlarının da iptal edileceğine ilişkin hüküm getirilmesinde, yukarıda yer verilen Anayasa’nın ilgili kısımlarına ve Anayasa Mahkemesi kararına uyarlık görülmemiştir. Yine Anayasa’nın “Tarım, hayvancılık ve bu üretim dallarında çalışanların korunması” başlıklı 45. maddesinde; Devletin, tarım arazileri ile çayır ve mer’aların amaç dışı kullanılmasını ve tahribini önlemek ödevi olduğu hükme bağlanmıştır. Son olarak da Anayasa’nın “Tarih, kültür ve tabiat varlıklarının korunması” başlıklı 63. maddesinde; “Devlet, tarih, kültür ve tabiat varlıklarının ve değerlerinin korunmasını sağlar, bu amaçla destekleyici ve teşvik edici tedbirleri alır. Bu varlıklar ve değerlerden özel mülkiyet konusu olanlara getirilecek sınırlamalar ve bu nedenle hak sahiplerine yapılacak yardımlar ve tanınacak muafiyetler kanunla düzenlenir. ” hükmüne yer verilmiştir. Dava konusu edilen düzenlemeye, anılan hükümler açısından bakıldığında, geçici 16. maddenin 11. fıkrasında 2960 sayılı Boğaziçi Kanununda tanımlanan Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesi içinde ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alan ile İstanbul tarihi yarımada içinde ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanlarda ve ayrıca 6546 sayılı Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde belirlenmiş “Tarihi Alanda” alanda yapı kayıt verilmesine ilişkin usul ve esasların uygulanmayacağı belirtilmiş, bunlar haricinde özel mevzuatı gereği yapılaşma yasağı yada kısıtlaması getirilen başka alanlar madde metninde ve kabul edilen tebliğde açıkça ve ayrıca düzenlenmemiştir. Her ne kadar davalı idarece; Danıştay Altıncı Dairesinin E:2018/4896 sayılı dava dosyasına sunulmuş olan Maliye Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğünün 29.06.2018 tarihli görüş yazısı uyarınca, Orman Kanunu, 7269 sayılı Kanun, Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Kanunu kapsamında kalıp Genelkurmay Başkanlığınca satışı uygun görülmeyen alanlar, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu kapsamında kalması nedeniyle Kültür ve Turizm Bakanlığına tahsisi gereken alanlarda (Hazineye ait olmayanlarla tevhit şartı olanlar ile Hazinenin hissedar olduğu taşınmazlar hariç), 2873 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında kalıp, Kültür ve Turizm Bakanlığınca satışı uygun görülmeyen, 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu uyarınca milli park, tabiat parkı, tabiat anıtı ve tabiatı koruma alanları içinde kalması nedeniyle Orman ve Su İşleri Bakanlığına tahsisi gereken, 3083 sayılı Kanun kapsamında kalıp da uygulama alanı ilan edilen bölgelerde kalan ve ilgili kurumunca satışı uygun görülmeyen, 3621 sayılı Kıyı Kanununa göre kıyıda kalan (ki sahil şeritleri ayrıca belirtilmemiştir.), Mera Kanunu kapsamında kalan ve 644 sayılı KHK gereğince tabiat varlıkları, doğal sit alanları (arkeolojik ve tarihi sitler yine ayrıca belirtilmemiştir.) ile özel çevre koruma bölgelerinde olup tasarruf yetkisi Çevre ve Şehircilik Bakanlığında bulunan, devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazların geçici 16. Madde kapsamında değerlendirilmemesi gerektiğine yönelik bu alanlarda yapı kayıt belgesi düzenlenmeyeceği hususu savunulmuş ise de; yukarıda yer verilen görüşün bir bağlayıcılığı olmadığı, dayanak maddede ve tebliğde bu yerlerin ayrıca belirtilmediği ve görüş içeriğinde belirtilen Kanunlar kapsamında kalıp da özel mülkiyete konu olan yerlerde nasıl bir yol izleneceğinin açık olmadığı dikkate alındığında, Milli Emlak Genel Müdürlüğünün görüş yazısına ve davalının bu yönde yaptığı açıklamalara itibar edilememiştir. Boğaziçi Kanunu kapsamında Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesi içinde ve tarihi yarımadada istisna tutulan alanların krokisi dosyaya sunulmadığı gibi, aynı Kanun kapsamında bulunan ve belirli oranda yapılaşma sınırlamalarına tabi tutulan geri görünüm ve etkilenme bölgesine ilişkin bir istisnaya Kanunda yada tebliğ de yer verilmediği öngörülmüştür. Kaldı ki, 2018 yılı Aralık ayında yapılan değişiklik ile Boğaziçi Sahil Şeridi ve Öngörünüm Bölgesine ilişkin krokilerde değişiklik yapılmış, anılan kısımlar açısından da yapı kayıt belgesi düzenlenilmesinin önü açılmış, bu alanlarda mevzuata aykırı inşa edilmiş yapılar korunmuştur. Bu değişikliğin hangi gerekçeye dayalı yapıldığı yönünden Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Mevzuat Bilgi Sisteminde herhangi bir bilgiye rastlanılmamıştır. Öte yandan, Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanun ve Boğaziçi Kanunu kapsamında kalan belirli alanlarda bu özel kanunlar gereği yapılaşmaya ilişkin sınırlamalar ve istisnalar zaten belirlenmiş olmasına karşın, yalnızca bu iki Kanunun ismine, geçici 16. maddede ve tebliğde tekrar yer verilmiş olması, kanunkoyucunun bu alanların özellikle korunmasına yönelik iradeye sahip olduğunun göstergesi olmakla birlikte, başka özel kanunlarda korunması gerekli olarak belirlenen alanların uyuşmazlık konusu düzenlemelerde zikredilmemiş olması, bu alanlarda yapı kayıt belgesi düzenlenebileceği sonucuna ulaştırmaktadır. Anayasa’nın “Sağlık hizmetleri ve çevrenin korunması” başlıklı 56. maddesinde ise herkesin, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahip olduğu ve çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevrenin kirlenmesini önlemek görevi vatandaşlarla birlikte öncelikle Devletin görevi sayılmıştır. 3194 sayılı Kanunun amacı, yerleşme yerleri ile bu yerlerdeki yapılaşmaların; plan, fen, sağlık ve çevre şartlarına uygun teşekkülünü sağlamak şeklinde belirlenmiş, aynı Kanunda ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak başlanan yapılar açısından ruhsat alınmadan yapıya başlandığının veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığının ilgili idarece, fenni mesulce tespiti halinde, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilerek yapının mühürleneceği, inşaatın durdurulacağı ve eksiklikler giderilmediği takdirde yapı ruhsatının iptal edilerek belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe binanın yıktırılması sorumluluğu idarelere yüklenmiştir. Ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılaşan alanlarda, imar mevzuatına aykırı yapılaşmayı önlemek için ruhsata bağlanmayan yapıların yıktırılması ve ruhsatsız yapılaşmanın önlenmesi için kesin yapı yasağı şartı getirilmektedir. Yine 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14. maddesinde “Belediye, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla; a) İmar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı; coğrafî ve kent bilgi sistemleri; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık … hizmetlerini yapar veya yaptırır…” hükmü ile belediyelere çevre sağlığı konusunda da sorumluluk yüklenmiştir. Bu durumda somut uyuşmazlığa dönüldüğünde, geçici 16. maddenin ve tebliğin amacına bakıldığında afet risklerine hazırlık kapsamında tedbirlerin alınması amacına dayalı olarak düzenlendikleri belirtilmiş; ancak bir yapının ve arsasının mülkiyet durumu, yapı sınıfı ile grubu ve diğer hususların yalnızca yapı sahibinin beyanına göre yapı kayıt sistemine kaydedileceği hükme bağlanmış; ayrıca yapının depreme dayanıklılığı hususu da malikin sorumluluğu şeklinde ifade edilmiştir. İdarelerin kendi yükümlülüğünde bulunan can ve mal güvenliğine, çevre sağlığına ilişkin hususlarda (yapının riskli veya sağlam olup olmadığı, zemin durumu vb.) sorumluluğun, daha önce mevzuata aykırı hareket etmiş ve yükümlülüklerini yerine getirmemiş olan vatandaşlara yüklenmesi, Anayasa’nın yukarıda yerilen ilgili hükümlerine aykırı olarak değerlendirilmiştir. Nitekim, Anayasa Mahkemesi’nin yukarıda anılan E:1988/61 K:1989/28 28.6.1989 tarihli kararında “…İstanbul Boğazı sahil şeridi ve öngörünüm bölgeleri…” ibareleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme neticesinde “… kişilerin sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama haklarını zedelediği, Devleti de bu konuda yükümlülüklerini yerine getirmemeye zorladığı için Anayasa’nın 56. maddesine aykırıdır.” şeklindeki tespit ile 56. maddeye de aykırılık bulunduğuna hükmedilmiştir. Açıklanan nedenlerle İmar Kanunu’nun geçici 16. maddesinin iptali için 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanunun 40. maddesi gereğince, itiraz yoluyla Anayasa Mahkemesine başvurulmasına, Anayasa Mahkemesince bu konuda bir karar verildikten sonra nihai karar verilinceye kadar yürütmenin durdurulması isteminin kabulüne karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir. Anılan hükmün Anayasa Mahkemesine gönderilmesine karar verilmemesi halinde ise, bu açıdan dosyanın değerlendirilmesinden: Akaryakıt istasyonu işletmekte olan dava tarafından, komşu parselinde yer alan akaryakıt ve lpg istasyonuna ilişkin açılan davalarda taşınmaza ilişkin imar planlarının iptaline karar verildiği, ayrıca yine işletme açısından ruhsat ve izinlerinde iptal edilmiş olmasına karşın, kabul edilen tebliğ ile tüm bu sürecin yok sayılarak yeniden işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlendiğinden haklarının ihlal edildiği iddia edilmiştir Dava konusu edilen Tebliğin 6. maddesinin 8. fıkrasında; yapı kayıt belgesi verilen yapılarda işyeri açma ve çalışma ruhsatının, yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın verileceği düzenlenmiştir. Bu hususa ilişkin dayanak geçici 16. maddede açık bir düzenleme bulunmamakla birlikte, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’in “İşyerlerinde aranacak genel şartlar” başlıklı 5. maddesinin c fıkrasında yer alan: “Özel yapı şeklini gerektiren sinema, tiyatro, düğün salonu, otel, hamam, sauna; ekmek fırını ile akaryakıt, sıvılaştırılmış petrol gazı, sıvılaştırılmış doğal gaz ve sıkıştırılmış doğal gaz istasyonu için yapı kullanma izin belgesinin alınmış olması,” kuralı uyarınca anılan işyerleri açısından işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilebilmesi için yapı kullanma izin belgesinin bulunması şart koşulmuştur. Öte yandan Türk Ceza Kanunu’nun “İmar kirliliğine neden olma” başlıklı 184. maddesinin 3. fıkrasında: ” Yapı kullanma izni alınmamış binalarda herhangi bir sınai faaliyetin icrasına müsaade eden kişi iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” hükmüne yer verilmiştir. Anılan hüküm uyarınca da Tebliğ’in dava konusu edilen maddesinin kanunlara aykırı olduğu değerlendirilmiştir. Açıklanan nedenlerle yürütmenin durdurulması isteminin kabulünün uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, her ne kadar Danıştay Altıncı Dairesinin 05.11.2018 tarihli E:2018/6401 sayılı ara kararı uyarınca uyuşmazlığın Danıştay Altıncı ve Ondördüncü Daire Kurullarınca birlikte görüşülmesine karar verilmiş ise de; 2575 sayılı Danıştay Kanunu’na 6723 sayılı Kanunun 12. maddesi ile eklenen geçici 27. maddesinin 14. fıkrası uyarınca, Danıştay Başkanlık Kurulu’nun 07.03.2019 tarihli 2019/24 sayılı kararı ile Danıştay Ondördüncü Daire Başkanlığının kapatılarak görev alanına giren konuların Danıştay Altıncı Daire Başkanlığına devrine karar verildiğinden, müşterek heyet yapılmasına ilişkin ara kararı kaldırılarak, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve 2577 sayılı Yasanın 27. maddesi uyarınca dosyadaki belgeler incelendikten sonra, işin gereği görüşüldü: Davalı idarenin ehliyet yönünden itirazına itibar edilmemiştir. 11.05.2018 günlü 7143 sayılı Yasa ile 3194 sayılı İmar Kanununa eklenen geçici 16. madde şu şekildedir: “Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla, 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31/10/2018 tarihine kadar başvurulması, bu maddedeki şartların yerine getirilmesi ve 31/12/2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi halinde Yapı Kayıt Belgesi verilebilir. Başvuruya konu yapının ve arsasının mülkiyet durumu, yapı sınıf ve grubu ve diğer hususlar Bakanlık tarafından hazırlanan Yapı Kayıt Sistemine yapı sahibinin beyanına göre kaydedilir. Yapının bulunduğu arsanın 29/7/1970 tarihli ve 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununa göre belirlenen emlak vergi değeri ile yapının Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca belirlenen yaklaşık maliyet bedelinin toplamı üzerinden konutlarda yüzde üç, ticari kullanımlarda yüzde beş oranında alınacak kayıt bedeli başvuru sahibi tarafından genel bütçenin (B) işaretli cetveline gelir kaydedilmek üzere merkez muhasebe birimi hesabına yatırılır. 6306 sayılı Kanun kapsamında kullanılmak üzere kaydedilen gelirler karşılığı Bakanlık bütçesine ödenek eklemeye Maliye Bakanı yetkilidir. Bu ödenek, dönüşüm projeleri özel hesabına aktarılarak kullanılır. Kayıt bedeline ilişkin oranı iki katına kadar artırmaya, yarısına kadar azaltmaya, yapının niteliğine ve bölgelere göre kademelendirmeye, ayrıca başvuru ve ödeme süresini bir yıla kadar uzatmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. Yapı Kayıt Belgesi yapının kullanım amacına yöneliktir. Yapı Kayıt Belgesi alan yapılara, talep halinde ilgili mevzuatta tanımlanan ait olduğu abone grubu dikkate alınarak geçici olarak su, elektrik ve doğalgaz bağlanabilir. Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun ve 2960 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir. Yapı ruhsatı alıp da yapı kullanma izin belgesi almamış veya yapı ruhsatı bulunmayan yapılarda, Yapı Kayıt Belgesi ile maliklerin tamamının muvafakatinin bulunması ve imar planlarında umumi hizmet alanlarına denk gelen alanların terk edilmesi halinde yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın cins değişikliği ve kat mülkiyeti tesis edilebilir. Bu durumda, ikinci fıkrada belirtilen bedelin iki katı ödenir. Beşinci fıkra uyarınca kat mülkiyetine geçilmiş olması 6306 sayılı Kanunun ek 1 inci maddesinin uygulanmasına engel teşkil etmez. Yapı Kayıt Belgesi alınan yapıların, Hazineye ait taşınmazlar üzerine inşa edilmiş olması halinde, bu taşınmazlar Bakanlığa tahsis edilir. Yapı Kayıt Belgesi sahipleri ile bunların kanuni veya akdi haleflerinin talepleri üzerine taşınmazlar Bakanlıkça rayiç bedel üzerinden doğrudan satılır. Bu durumda elde edilen gelirler bu maddenin ikinci fıkrasına göre genel bütçeye gelir kaydedilir. Ayrıca bu gelirler hakkında 29/6/2001 tarihli ve 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 5 inci maddesinin beşinci fıkrası hükmü uygulanmaz. Yapı Kayıt Belgesi alınan yapıların belediyelere ait taşınmazlar üzerine inşa edilmiş olması halinde, Yapı Kayıt Belgesi sahipleri ile bunların kanuni veya akdi haleflerinin talepleri üzerine bedeli ilgili belediyesine ödenmek kaydıyla taşınmazlar rayiç bedel üzerinden belediyelerce doğrudan satılır. Üçüncü kişilere ait özel mülkiyete konu taşınmazlarda bulunan yapılar ile Hazineye ait sosyal donatı için tahsisli araziler üzerinde bulunan yapılar bu madde hükümlerinden yararlandırılmaz. Yapı Kayıt Belgesi, yapının yeniden yapılmasına veya kentsel dönüşüm uygulamasına kadar geçerlidir. Yapı Kayıt Belgesi düzenlenen yapıların yenilenmesi durumunda yürürlükte olan imar mevzuatı hükümleri uygulanır. Yapının depreme dayanıklılığı hususu malikin sorumluluğundadır. Bu madde hükümleri, 18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanununda tanımlanan Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesi içinde ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alan ile İstanbul tarihi yarımada içinde ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanlarda ve ayrıca 19/6/2014 tarihli ve 6546 sayılı Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde belirlenmiş Tarihi Alanda uygulanmaz. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık ve Maliye Bakanlığı tarafından müştereken belirlenir.” Dava dosyasının ve Danıştay Altıncı Dairesinin E:2018/4896, E:2018/8886, E:2018/5259 sayılı dosyalarının birlikte incelenmesinden, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Mevzuat Bilgi Sisteminde yapılan incelemede, Kanun maddesinin gerekçesi bulunmamakla birlikte, maddenin ilk kabul edildiği şeklinin “Taslak Gerekçesi”nden; “Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız, ruhsat ve eklerine aykırı veya imar mevzuatına aykırı yapıların kayıt altına alınması ile dönüşüm projelerine finans sağlanarak dönüşüm daha hızlı ve etkin yapılması amacıyla; – 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapıların, yapı sahiplerinin müracaatları üzerine ve beyanına göre hazırlanacak Yapı Kayıt Sistemine işlenmesi,”Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız, ruhsat ve eklerine aykırı veya imar mevzuatına aykırı yapıların kayıt altına alınması ile dönüşüm projelerine finans sağlanarak dönüşüm daha hızlı ve etkin yapılması amacıyla; – 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapıların, yapı sahiplerinin müracaatları üzerine ve beyanına göre hazırlanacak Yapı Kayıt Sistemine işlenmesi, – Bu yapılara su, elektrik ve doğalgaz bağlanabilmesi, yargı ve belediyelerdeki iş yükünün azaltılabilmesi için alınmış yıkım kararlarından ve tahsil edilmeyen para cezalarından vazgeçilmesi, – Maliklerin yarısının muvafakatinin bulunması halinde yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın cins değişikliği ve kat mülkiyeti tesis edilebilmesi, – Yapı Kayıt Belgesinden elde edilecek gelir, genel bütçeye gelir kaydedilecektir. Bu gelirler, şehirlerin yeniden inşaa ve imarında kullandırılması” yönünde düzenleme yapıldığı anlaşılmıştır. Daha sonra madde metninde iki kez değişikliğe gidilerek yukarıda yer verildiği üzere son şeklini almıştır. Bu değişikliklerin ilkinin gerekçesi: “- 3194 sayılı İmar Kanununa eklenmesi öngörülen geçici 16 ncı maddesinin ikinci fıkrasının, yapı sahiplerinden yüzde üç olarak alınacak kayıt bedelinin hangi bedeller dikkate alınmak suretiyle belirleneceğine ilişkin tereddütlerin giderilmesini teminen değiştirilmesi, – Eşit hissedarların bulunduğu ihtilaflı taşınmazlarda yaşanabilecek olumsuzlukların önüne geçilebilmesi amacıyla ‘maliklerin yarısının muvafakatinin aranması’ yerine gerek Kat Mülkiyeti Kanununda gerekse imar mevzuatında yer alan ‘maliklerin sayı ve arsa payı çoğunluğunun’ dikkate alınmasını teminen beşinci fıkranın değiştirilmesi, – Kentsel dönüşüm yapılması halinde Yapı Kayıt Belgesi aranacağını öngören hükmün, Yapı Kayıt Belgesi olmayan yapıların kentsel dönüşüme dâhil edilmeyeceği anlamına gelebileceğinden yaşanması muhtemel olumsuzlukların önüne geçilebilmesini teminen yedinci fıkrasının madde metninden çıkarılması, – İstanbul Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesi ile İstanbul Tarihi Yarımada’nın kültürel ve tarihi değerlerini ve doğal güzelliklerini kamu yararı gözetilerek korumak ve geliştirmek ve bu alandaki nüfus yoğunluğunu artıracak yapılanmayı sınırlandıran bir hükmün maddeye yeni dokuzuncu fıkra olarak eklenmesi,” olarak TBMM’nin sitesinde yer almakla birlikte, maddenin 4. fıkrasına 27/12/2018 tarihli ve 7159 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi ile bu fıkrada yer alan “…bu Kanun…” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve 2960 sayılı Kanun” ibaresi eklenerek metne işlenmesine ilişkin ikinci ve son değişikliğin gerekçesine rastlanılamamıştır. Görülmekte olan dava ise, anılan maddeye dayalı olarak düzenlenen ve 6 Haziran 2018 tarihli 30443 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” başlıklı tebliğin 6. maddesinin 8. fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır. Tebliğin “Yapı kayıt belgesinin kullanım yerleri” başlıklı 6. maddesinin 8. fıkrasında; yapı kayıt belgesi verilen yapılarda işyeri açma ve çalışma ruhsatının, yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın verileceği kurala bağlanmıştır. Her ne kadar davacı tarafından, Tebliğe ilişkin belirli bir fıkranın iptali istenilmiş ise de; öncelikle tebliğin dayanağı olan geçici 16. maddenin amacı göz önünde bulundurulmak suretiyle, Tebliğin tümüne etkili olacak değerlendirmeler yapıldığında: Dayanak maddenin taslak gerekçesinin ve metninin birlikte değerlendirilmesinden, aktif deprem kuşağında yer alan Ülkemizde mevzuata aykırı şekilde inşa edilen yapıların tespit edilmesinin afet risklerine hazırlık kapsamında en etkili ve ilk atılması gereken adım olduğunda kuşku bulunmamaktadır. Bu yapıların tespitinin hızlı şekilde yapılabilmesini teminen, ilgili kişilerin idarelere başvuruda bulunması yöntemi kabul edilmiş ve başvuru esnasında tahsil edilecek bedellerin şehirlerin dönüşümünde ve inşasında kullanılacağı hükme bağlanmıştır. Somut olaya dönüldüğünde, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun geçici 16. maddesinde yapı kayıt belgesinin yapının kullanım amacına yönelik olduğu belirtilmiş, yapı ruhsatı alıp da yapı kullanma izin belgesi almamış veya yapı ruhsatı bulunmayan yapılarda, yapı kayıt belgesi ile maliklerin tamamının muvafakatinin bulunması ve imar planlarında umumi hizmet alanlarına denk gelen alanların terk edilmesi halinde yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın cins değişikliği ve kat mülkiyeti tesis edilebileceğine ilişkin hükümlere yer verildiği görülmüştür. Bu itibarla, Tebliğin dayanak maddesine göre, yapı kayıt belgesi düzenlenmesi neticesinde, yapı kullanma izin belgesi gerekli bazı durumlarda, yapı kullanma izin belgesi alınması zorunluluğuna istisnalar getirilebileceği hususunun ortaya koyulduğu sonucuna ulaşılmıştır. Kaldı ki işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilebilmesi için, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’te belirlenen yükümlülüklerin yerine getirilmesi ve aranan koşulların sağlanması gerekliğinin devam ettiği dikkate alındığında, Tebliğin dava konusu edilen fıkralarında hukuka aykırılık bulunmamıştır. Bu itibarla, uyuşmazlığa konu düzenlemenin tümü ve dava konusu edilen madde yönünden yapılan değerlendirme neticesinde, dayanak yasa maddesine uygun olduğu görülen tebliğde mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Açıklanan nedenlerle, olayda 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 27. maddesinde öngörülen koşulların bulunmaması nedeniyle YÜRÜTMENİN DURDURULMASI İSTEMİNİN REDDİNE, bu kararın tebliğini izleyen 7 (yedi) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna itiraz edilebileceğinin duyurulmasına, 11/04/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2019/2461 K: 2019/6700 T: 01.07.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/7203 K: 2019/6009 T: 18.06.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/14284 K: 2019/5141 T: 29.05.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2018/5259 K: 2018/5259 T: 11.04.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/14284 K: 2019/5141 T: 29.05.2019 Özet: Uyuşmazlık konusu yapılar hakkında Yapı Kayıt Belgesi düzenlenmiş ise de, işlemi tesis eden Bolu İl Encümeni tarafından dava konusu işlemin iptaline ilişkin bir kararın dosyaya sunulmamış olduğu dikkate alındığında, İdare Mahkemesince işin esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı yolunda hüküm kurulmasında hukuki isabet görülmemiştir. TÜRK MİLLETİ ADINA, Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü: İNCELEME VE GEREKÇE: MADDİ OLAY: Uyuşmazlığa konu yapılara Bolu İl Bayındırlık ve İskan Müdürlüğünce 28/12/2007 günlü, 108 sayılı onarım ve tadilat ruhsatı verilmiş, ancak Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığınca yapılan teftiş sonucunda düzenlenen 25/03/2011 günlü, 3184 sayılı inceleme raporu ile yapıya ait inşaat ruhsatı olmadığının tespiti üzerine, onarım ve tadilat ruhsatı iptal edilerek 17/06/2011 günlü yapı tatil tutanağıyla yapılar mühürlenmiş ve yapıların ruhsatsız olduğundan bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca, 09/08/2011 günlü, 309 sayılı Bolu İl Encümeni kararı ile davacıya 56.918,00 TL idari para cezası verilmiştir. Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır. İLGİLİ MEVZUAT: 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 1. fıkrasında; bu maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince sorumlular hakkında, üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı olarak bu maddede belirtilen idari müeyyideler uygulanacağı, 2. fıkrasında; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz TL’dan az olmamak üzere, aşağıdaki şekilde hesaplanan idari para cezaları uygulanacağı belirtilmiş, 2. fıkranın (a) bendinde; Bakanlıkça belirlenen yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden hesaplanmak üzere, mevzuata aykırılığın her bir metrekaresi için uygulanacak olan ceza miktarları sayılmış ve bu miktarlar esas alınarak idari para cezası verileceği, bu miktarların her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298.maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında bir Türk Lirasının küsuru da dikkate alınmak suretiyle artırılarak uygulanacağı hükmüne yer verilmiş, aynı fıkranın (c) bendinde ise; (a) ve (b) bentlerine göre cezalandırmayı gerektiren aykırılığa konu yapını niteliğine göre para cezasında uygulanacak artırım nedenleri (13) alt bent olarak sayılmış, (a) ve (b) bentlerinde belirtilen şekilde tespit edilen para cezası miktarına belirtilen alt bentlerdeki uygulanacak artırım nedenlerine göre ayrı ayrı hesap edilecek cezaların ilave olunacağı, para cezalarına konu olan alanın hesaplanmasında, aykırılıktan etkilenen alanın dikkate alınacağı düzenlenmiştir. 18/05/2018 günlü, 30425 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin 7143 sayılı Kanunun 16. maddesi ile 3194 sayılı İmar Kanununa eklenen Geçici 16. maddenin 1. fıkrasında; “Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla, 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31/10/2018 tarihine kadar başvurulması, bu maddedeki şartların yerine getirilmesi ve 31/12/2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi halinde Yapı Kayıt Belgesi verilebilir. Başvuruya konu yapının ve arsasının mülkiyet durumu, yapı sınıf ve grubu ve diğer hususlar Bakanlık tarafından hazırlanan Yapı Kayıt Sistemine yapı sahibinin beyanına göre kaydedilir.” hükmüne, 4. fıkrasında ise; “Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir.” hükmü yer almıştır. Anılan madde uyarınca 06/06/2018 günlü, 30443 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esasların 6. maddesinin 1. fıkrasında; “Yapı Kayıt Belgesi verilen yapıların malikleri, bu belgenin bir örneğini belediye ve mücavir alan sınırları içinde ilgili belediyesine, bu sınırlar dışında il özel idaresine vermek zorundadır.” hükmü, 3. fıkrasında da “Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir. ” düzenlemesi yer almıştır. HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden; Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptali için encümen tarafından karar alınması gerektiği sonuç ve kanaatine ulaşılmaktadır. Dosyanın incelenmesinden; Bolu İli, Merkez İlçesi, Tatlar Köyü, G27-a-25-b pafta,444 parsel sayılı taşınmazdaki kümeslerin için Bolu İl Bayındırlık ve İskan Müdürlüğünce 28/12/2007 günlü, 108 sayılı onarım ve tadilat ruhsatı verildiği, ancak, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığınca yapılan teftiş sonucunda düzenlenen 25/03/2011 günlü, 3184 sayılı inceleme raporu ile söz konusu onarım ve tadilat ruhsatının öncesinde alınmış herhangi bir inşaat ruhsatı bulunmadığından geçerli olmadığının belirlendiği, anılan inceleme raporu uyarınca davalı idare tarafından yapıya ilişkin onarım ve tadilat ruhsatının iptal edildiği ve yapılan denetimde uyuşmazlığa konu taşınmazdaki yapıların ruhsatsız olduğunun 17/06/2011 günlü yapı tatil tutanağıyla tespit edilerek yapıların mühürlendiği, bu tespitlerden sonra, dava konusu işlem ile davacıya 56.918,00 TL para cezası verildiği,İdare Mahkemesince, uyuşmazlığa konu yapılara 16/10/2018 tarihli ve 9ZZZTY4N belge numaralı Yapı Kayıt Belgesi verildiği ve 3194 sayılı Kanuna eklenen geçici 16. maddenin 4. fıkrası gereği ödenmemiş idari para cezalarının iptal edileceğinden bahisle, davanın konusunun kalmadığı gerekçesiyle davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verildiği anlaşılmıştır. Bu durumda; uyuşmazlık konusu yapılar hakkında Yapı Kayıt Belgesi düzenlenmiş ise de, işlemi tesis eden Bolu İl Encümeni tarafından dava konusu işlemin iptaline ilişkin bir kararın dosyaya sunulmamış olduğu dikkate alındığında, İdare Mahkemesince işin esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı yolunda hüküm kurulmasında hukuki isabet görülmemiştir. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; 1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne, 2. Konusu kalmayan davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına ilişkin temyize konu Bolu İdare Mahkemesinin 24/10/2018 tarih ve E:2017/410, K:2018/1139 sayılı kararının BOZULMASINA, 3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 29/05/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2019/7203 K: 2019/6009 T: 18.06.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/7185 K: 2019/5116 T: 28.05.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/7209 K: 2019/4939 T: 27.05.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2018/9022 K: 2018/9022 T: 13.05.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2018/9022 K: 2018/9022 T: 13.05.2019 Özet: Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” başlıklı Tebliğin tümü ve dava konusu edilen madde yönünden yapılan değerlendirme neticesinde, dayanak yasa maddesine uygun olduğu görülen tebliğde mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve 2577 sayılı Yasanın 27. maddesi uyarınca dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Anayasaya aykırılık iddiası ciddi görülmemiştir. 11.05.2018 günlü 7143 sayılı Yasa ile 3194 sayılı İmar Kanununa eklenen geçici 16. madde şu şekildedir: “Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla, 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31/10/2018 tarihine kadar başvurulması, bu maddedeki şartların yerine getirilmesi ve 31/12/2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi halinde Yapı Kayıt Belgesi verilebilir. Başvuruya konu yapının ve arsasının mülkiyet durumu, yapı sınıf ve grubu ve diğer hususlar Bakanlık tarafından hazırlanan Yapı Kayıt Sistemine yapı sahibinin beyanına göre kaydedilir. Yapının bulunduğu arsanın 29/7/1970 tarihli ve 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununa göre belirlenen emlak vergi değeri ile yapının Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca belirlenen yaklaşık maliyet bedelinin toplamı üzerinden konutlarda yüzde üç, ticari kullanımlarda yüzde beş oranında alınacak kayıt bedeli başvuru sahibi tarafından genel bütçenin (B) işaretli cetveline gelir kaydedilmek üzere merkez muhasebe birimi hesabına yatırılır. 6306 sayılı Kanun kapsamında kullanılmak üzere kaydedilen gelirler karşılığı Bakanlık bütçesine ödenek eklemeye Maliye Bakanı yetkilidir. Bu ödenek, dönüşüm projeleri özel hesabına aktarılarak kullanılır. Kayıt bedeline ilişkin oranı iki katına kadar artırmaya, yarısına kadar azaltmaya, yapının niteliğine ve bölgelere göre kademelendirmeye, ayrıca başvuru ve ödeme süresini bir yıla kadar uzatmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. Yapı Kayıt Belgesi yapının kullanım amacına yöneliktir. Yapı Kayıt Belgesi alan yapılara, talep halinde ilgili mevzuatta tanımlanan ait olduğu abone grubu dikkate alınarak geçici olarak su, elektrik ve doğalgaz bağlanabilir. Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun ve 2960 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir. Yapı ruhsatı alıp da yapı kullanma izin belgesi almamış veya yapı ruhsatı bulunmayan yapılarda, Yapı Kayıt Belgesi ile maliklerin tamamının muvafakatinin bulunması ve imar planlarında umumi hizmet alanlarına denk gelen alanların terk edilmesi halinde yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın cins değişikliği ve kat mülkiyeti tesis edilebilir. Bu durumda, ikinci fıkrada belirtilen bedelin iki katı ödenir. Beşinci fıkra uyarınca kat mülkiyetine geçilmiş olması 6306 sayılı Kanunun ek 1 inci maddesinin uygulanmasına engel teşkil etmez. Yapı Kayıt Belgesi alınan yapıların, Hazineye ait taşınmazlar üzerine inşa edilmiş olması halinde, bu taşınmazlar Bakanlığa tahsis edilir. Yapı Kayıt Belgesi sahipleri ile bunların kanuni veya akdi haleflerinin talepleri üzerine taşınmazlar Bakanlıkça rayiç bedel üzerinden doğrudan satılır. Bu durumda elde edilen gelirler bu maddenin ikinci fıkrasına göre genel bütçeye gelir kaydedilir. Ayrıca bu gelirler hakkında 29/6/2001 tarihli ve 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 5 inci maddesinin beşinci fıkrası hükmü uygulanmaz. Yapı Kayıt Belgesi alınan yapıların belediyelere ait taşınmazlar üzerine inşa edilmiş olması halinde, Yapı Kayıt Belgesi sahipleri ile bunların kanuni veya akdi haleflerinin talepleri üzerine bedeli ilgili belediyesine ödenmek kaydıyla taşınmazlar rayiç bedel üzerinden belediyelerce doğrudan satılır. Üçüncü kişilere ait özel mülkiyete konu taşınmazlarda bulunan yapılar ile Hazineye ait sosyal donatı için tahsisli araziler üzerinde bulunan yapılar bu madde hükümlerinden yararlandırılmaz. Yapı Kayıt Belgesi, yapının yeniden yapılmasına veya kentsel dönüşüm uygulamasına kadar geçerlidir. Yapı Kayıt Belgesi düzenlenen yapıların yenilenmesi durumunda yürürlükte olan imar mevzuatı hükümleri uygulanır. Yapının depreme dayanıklılığı hususu malikin sorumluluğundadır. Bu madde hükümleri, 18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanununda tanımlanan Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesi içinde ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alan ile İstanbul tarihi yarımada içinde ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanlarda ve ayrıca 19/6/2014 tarihli ve 6546 sayılı Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde belirlenmiş Tarihi Alanda uygulanmaz. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık ve Maliye Bakanlığı tarafından müştereken belirlenir.” Dava dosyasının ve Danıştay Altıncı Dairesinin E:2018/4896, E:2018/8886, E:2018/6401 ve E:2018/5259 sayılı dosyalarının birlikte incelenmesinden, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Mevzuat Bilgi Sisteminde yapılan incelemede, Kanun maddesinin gerekçesi bulunmamakla birlikte, maddenin ilk kabul edildiği şeklinin “Taslak Gerekçesi”nden; “Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız, ruhsat ve eklerine aykırı veya imar mevzuatına aykırı yapıların kayıt altına alınması ile dönüşüm projelerine finans sağlanarak dönüşüm daha hızlı ve etkin yapılması amacıyla; – 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapıların, yapı sahiplerinin müracaatları üzerine ve beyanına göre hazırlanacak Yapı Kayıt Sistemine işlenmesi,”Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız, ruhsat ve eklerine aykırı veya imar mevzuatına aykırı yapıların kayıt altına alınması ile dönüşüm projelerine finans sağlanarak dönüşüm daha hızlı ve etkin yapılması amacıyla; – 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapıların, yapı sahiplerinin müracaatları üzerine ve beyanına göre hazırlanacak Yapı Kayıt Sistemine işlenmesi, – Bu yapılara su, elektrik ve doğalgaz bağlanabilmesi, yargı ve belediyelerdeki iş yükünün azaltılabilmesi için alınmış yıkım kararlarından ve tahsil edilmeyen para cezalarından vazgeçilmesi, – Maliklerin yarısının muvafakatinin bulunması halinde yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın cins değişikliği ve kat mülkiyeti tesis edilebilmesi, – Yapı Kayıt Belgesinden elde edilecek gelir, genel bütçeye gelir kaydedilecektir. Bu gelirler, şehirlerin yeniden inşaa ve imarında kullandırılması” yönünde düzenleme yapıldığı anlaşılmıştır. Daha sonra madde metninde iki kez değişikliğe gidilerek yukarıda yer verildiği üzere son şeklini almıştır. Bu değişikliklerin ilkinin gerekçesi: “- 3194 sayılı İmar Kanununa eklenmesi öngörülen geçici 16 ncı maddesinin ikinci fıkrasının, yapı sahiplerinden yüzde üç olarak alınacak kayıt bedelinin hangi bedeller dikkate alınmak suretiyle belirleneceğine ilişkin tereddütlerin giderilmesini teminen değiştirilmesi, – Eşit hissedarların bulunduğu ihtilaflı taşınmazlarda yaşanabilecek olumsuzlukların önüne geçilebilmesi amacıyla ‘maliklerin yarısının muvafakatinin aranması’ yerine gerek Kat Mülkiyeti Kanununda gerekse imar mevzuatında yer alan ‘maliklerin sayı ve arsa payı çoğunluğunun’ dikkate alınmasını teminen beşinci fıkranın değiştirilmesi, – Kentsel dönüşüm yapılması halinde Yapı Kayıt Belgesi aranacağını öngören hükmün, Yapı Kayıt Belgesi olmayan yapıların kentsel dönüşüme dâhil edilmeyeceği anlamına gelebileceğinden yaşanması muhtemel olumsuzlukların önüne geçilebilmesini teminen yedinci fıkrasının madde metninden çıkarılması, – İstanbul Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesi ile İstanbul Tarihi Yarımada’nın kültürel ve tarihi değerlerini ve doğal güzelliklerini kamu yararı gözetilerek korumak ve geliştirmek ve bu alandaki nüfus yoğunluğunu artıracak yapılanmayı sınırlandıran bir hükmün maddeye yeni dokuzuncu fıkra olarak eklenmesi,” olarak TBMM’nin sitesinde yer almakla birlikte, maddenin 4. fıkrasına 27/12/2018 tarihli ve 7159 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi ile bu fıkrada yer alan “…bu Kanun…” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve 2960 sayılı Kanun” ibaresi eklenerek metne işlenmesine ilişkin ikinci ve son değişikliğin gerekçesine rastlanılamamıştır. Görülmekte olan dava ise, anılan maddeye dayalı olarak düzenlenen ve 6 Haziran 2018 tarihli 30443 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” başlıklı tebliğin 8. maddesinin a. fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır. Tebliğ’in “Yapı kayıt belgesi düzenlenemeyecek yapılar” başlıklı 8. maddesinin 1. fıkrasının a bendinde 18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanununda tanımlanan Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesi içinde, 3194 sayılı Kanunun geçici 16 ncı maddesi uyarınca adı geçen Kanuna eklenmiş olan kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanda yapı kayıt belgesi düzenlenemeyeceği kurala bağlanmıştır. Her ne kadar davacı tarafından, Tebliğe ilişkin belirli bir fıkranın iptali istenilmiş ise de; öncelikle tebliğin dayanağı olan geçici 16. maddenin amacı göz önünde bulundurulmak suretiyle, Tebliğin tümüne etkili olacak değerlendirmeler yapıldığında: Dayanak maddenin taslak gerekçesinin ve metninin birlikte değerlendirilmesinden, aktif deprem kuşağında yer alan Ülkemizde mevzuata aykırı şekilde inşa edilen yapıların tespit edilmesinin afet risklerine hazırlık kapsamında en etkili ve ilk atılması gereken adım olduğunda kuşku bulunmamaktadır. Bu yapıların tespitinin hızlı şekilde yapılabilmesini teminen, ilgili kişilerin idarelere başvuruda bulunması yöntemi kabul edilmiş ve başvuru esnasında tahsil edilecek bedellerin şehirlerin dönüşümünde ve inşasında kullanılacağı hükme bağlanmıştır. Ayrıca somut olayda, dava konusu edilen tebliğ hükmünün, dayanağı olan 3194 sayılı Kanun’un geçici 16. maddesine uygun olduğu, öte yandan 27.12.2018 tarihli 7159 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 4. maddesinde yer alan: “3/5/1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununun geçici 16 ncı maddesinin dördüncü fıkrasına “bu Kanun” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve 2960 sayılı Kanun” ibaresi eklenmiş ve maddeye bağlı 18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanununda tanımlanan Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesine ait kroki ile sınır ve koordinat listesi ekteki şekilde değiştirilmiştir.” hüküm uyarınca davacının taşınmazı açısından yapı kayıt belgesi düzenlenebilmesine imkan sağlanmış, 30.01.2019 tarihinde de taşınmaza yapı kayıt belgesi düzenlendiği görülmüştür. Bu itibarla, uyuşmazlığa konu düzenlemenin tümü ve dava konusu edilen madde yönünden yapılan değerlendirme neticesinde, dayanak yasa maddesine uygun olduğu görülen tebliğde mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Açıklanan nedenlerle, olayda 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 27. maddesinde öngörülen koşulların bulunmaması nedeniyle YÜRÜTMENİN DURDURULMASI İSTEMİNİN REDDİNE, bu kararın tebliğini izleyen 7 (yedi) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna itiraz edilebileceğinin duyurulmasına,13/05/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2019/2461 K: 2019/6700 T: 01.07.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/7209 K: 2019/4939 T: 27.05.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/7226 K: 2019/4647 T: 21.05.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/14284 K: 2019/5141 T: 29.05.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/7226 K: 2019/4647 T: 21.05.2019 Özet: Yapı kayıt belgelerinin davalı idareye sunulması üzerine dava konusu 04.08.2015 tarih ve 830/1585 sayılı Etimesgut Belediye Encümeni kararının iptaline karar verildiği dikkate alınarak, bu kısım yönünden konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü: İNCELEME VE GEREKÇE: MADDİ OLAY: Ankara İli, Etimesgut İlçesi, 48757 ada, 3 sayılı parselinde bulunan yapıdaki (C Blok) mimari projeye aykırı yapı yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yıkımına ilişkin 04.08.2015 tarih ve 831/1584 sayılı Etimesgut Belediye Encümeni kararının ve A, B ve C Blokların uygulama imar planlarına, parselasyon planlarına ve Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğine uygun hale getirilmesine ilişkin 04.08.2015 tarih ve 830/1585 sayılı Etimesgut Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır. İLGİLİ MEVZUAT: 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinin ilk cümlesinde; “Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığının ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir.” hükmüne yer verilmiştir. Anılan Kanunun 42. maddesinde ise; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere idari para cezaları uygulanacağı, Bakanlıkça belirlenen yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden idari para cezası verileceği hükme bağlanmıştır. 18/05/2018 günlü, 30425 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin 7143 sayılı Kanunun 16. maddesi ile 3194 sayılı İmar Kanununa eklenen Geçici 16. maddenin 1. fıkrasında; “Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla, 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31/10/2018 tarihine kadar başvurulması, bu maddedeki şartların yerine getirilmesi ve 31/12/2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi halinde Yapı Kayıt Belgesi verilebilir. Başvuruya konu yapının ve arsasının mülkiyet durumu, yapı sınıf ve grubu ve diğer hususlar Bakanlık tarafından hazırlanan Yapı Kayıt Sistemine yapı sahibinin beyanına göre kaydedilir.” hükmüne, 4. fıkrasında ise; “Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir.” hükmüne yer verilmiştir. Anılan madde uyarınca 06/06/2018 günlü, 30443 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esasların 6. maddesinin 1. fıkrasında “Yapı Kayıt Belgesi verilen yapıların malikleri, bu belgenin bir örneğini belediye ve mücavir alan sınırları içinde ilgili belediyesine, bu sınırlar dışında il özel idaresine vermek zorundadır.” hükmü, 3. fıkrasında da “Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir. ” hükmü yer almaktadır. HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Temyize konu İdare Mahkemesi kararının; 04.08.2015 tarih ve 831/1584 sayılı Etimesgut Belediye Encümeni kararına ilişkin kısmında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır. Kararın; 04.08.2015 tarih ve 830/1585 sayılı Etimesgut Belediye Encümeni kararına ilişkin kısmına gelince; Dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından UYAP üzerinden verilen 20/03/2019 tarihli dilekçe ekinde, davacının imar barışı kapsamında uyuşmazlık konusu yapıya ilişkin olarak 01/01/2019 günlü, SEP98DAK VE VM74YE9G belge nolu ile 02/01/2019 günlü, VY9ZFLJK belge nolu “Yapı Kayıt Belgeleri” alınması nedeniyle, davalı idare tarafından dava konusu işlemlerden 04.08.2015 tarih ve 830/1585 sayılı Belediye Encümeni kararının iptal edildiğine ilişkin 12/03/2019 günlü, 223/387 sayılı Etimesgut Belediye Encümeni Kararının sunulduğu görülmüştür. Bu durumda yapı kayıt belgelerinin davalı idareye sunulması üzerine dava konusu 04.08.2015 tarih ve 830/1585 sayılı Etimesgut Belediye Encümeni kararının iptaline karar verildiği dikkate alınarak, bu kısım yönünden konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekmektedir. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; 1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kısmen kabulüne, davalının temyiz isteminin ise reddine, 2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen reddine, kısmen iptaline ilişkin temyize konu Ankara 5. İdare Mahkemesinin 08.06.2016 tarih ve E:2016/822, K:2016/2077 sayılı kararının 04.08.2015 tarih ve 830/1585 sayılı Etimesgut Belediye Encümeni kararına ilişkin kısmının BOZULMASINA, 04.08.2015 tarih ve 831/1584 sayılı Etimesgut Belediye Encümeni kararına ilişkin kısmının ise ONANMASINA, 3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 21/05/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2019/2461 K: 2019/6700 T: 01.07.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/7203 K: 2019/6009 T: 18.06.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2018/9022 K: 2018/9022 T: 13.05.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/14284 K: 2019/5141 T: 29.05.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/7209 K: 2019/4939 T: 27.05.2019 Özet: Yapı kayıt belgesi ilgili belediyesine verildikten sonra 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptal edileceği düzenlemesi karşısında, söz konusu işlemleri tesis eden idarelerce gerekli iptal işlemleri yapılacağı. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü: MADDİ OLAY: Tekirdağ İli, Marmaraereğlisi İlçesi, Sultanköy Mahallesi, İncirli Mandıra Mevkiinde davalı idare elemanlarınca yapılan denetimde “1190 ve 1191 parsel sayılı taşınmazlar üzerinde 214,30 metrekare ruhsatsız çelik yapı yapıldığı” hususunun 14/05/2015 tarihli yapı tatil tutanağı ile tespit edildiği, davacı şirket tarafından 12/06/2015 tarihli başvuru ile 1190 ve 1191 parsel sayılı taşınmazlar üzerindeki prefabrik yapının 11148 sayılı parsele taşınacağı belirtilerek 522 metrekare yüzölçümlü alana yapılacak yapıyla ilgili yapı ruhsatı düzenlenmesi talebinde bulunulduğu, anılan başvurunun 26/06/2015 tarih ve 1530 sayılı işlem ile 1190 ve 1191 nolu parsellerin 1/25000 ölçekli İl Çevre Düzeni Planı gereği yapılmakta olan 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı çalışmaları kapsamında kaldığı, uygulama imar planı bulunmayan parsellerdeki yapı ile ilgili yapı ruhsatı düzenlenmesinin mümkün olmadığı belirtilerek reddedildiği, 22/07/2015 günlü, 207 sayılı encümen kararı ile 1190 ve 1191 parsel sayılı taşınmazlar üzerinde yer alan ruhsatsız yapının 3194 sayılı Kanunun 32. maddesi uyarınca yıkımına karar verildiği, anılan yapının 30 gün içerisinde davacı şirket tarafından kaldırılmaması halinde davalı idare tarafından kaldırılarak yıkım masraflarının tahsil edileceği yolunda 27/07/2015 günlü, 1828 sayılı Marmaraereğlisi Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü işleminin tesis edildiği anlaşılmaktadır. Bunun üzerine, 11148 parsel sayılı taşınmaza yönelik ruhsat başvurusunun reddine ilişkin 26/06/2015 tarih ve 1530 sayılı Marmaraereğlisi Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü işlemi ile 1190 ve 1191 parsel sayılı taşınmazlar üzerinde yer alan ruhsatsız yapının yıkımına ilişkin 22/07/2015 tarih ve 207 sayılı Marmaraereğlisi Belediye Encümeni kararı ve 27/07/2015 tarih ve 1828 sayılı Marmaraereğlisi Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü işlemlerinin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır. Temyize konu İdare Mahkemesi kararının 26/06/2015 tarih ve 1530 sayılı Marmaraereğlisi Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü işlemine ilişkin kısmı yönünden temyiz istemine ilişkin olarak; İdare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür. Yukarıda tarih ve sayısı belirtilen Mahkeme kararı ve dayandığı gerekçe, hukuk ve usule uygun olup, bozulmasını gerektirecek bir sebep de bulunmamaktadır. Mahkeme kararının 1190 ve 1191 parsel sayılı taşınmazlar üzerinde yer alan ruhsatsız yapının yıkımına ilişkin 22/07/2015 tarih ve 207 sayılı Marmaraereğlisi Belediye Encümeni kararı ile 27/07/2015 tarih ve 1828 sayılı Marmaraereğlisi Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü işlemine ilişkin kısmına gelince; İLGİLİ MEVZUAT: 3194 sayılı İmar Kanununun “Ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak başlanılan yapılar” başlıklı 32. maddesinde, İmar Kanunu hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığının veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığının ilgili idarece tespiti, fenni mesulce (…) tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumunun tespit edileceği, yapının mühürlenerek inşaatın derhal durdurulacağı, durdurmanın, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılacağı, bu tebligatın bir nüshasının da muhtara bırakılacağı, bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibinin, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mühürün kaldırılmasını isteyeceği, ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonunda anlaşılırsa, mührün, belediye veya valilikçe kaldırılacağı ve inşaatın devamına izin verileceği, aksi takdirde, ruhsatın iptal edileceği, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan binanın, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılacağı ve masrafın yapı sahibinden tahsil edileceği hüküm altına alınmıştır. HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Uyuşmazlıkta; davacı şirket tarafından yapılan yapı ruhsatı talebinin 1190 ve 1191 sayılı parsel sayılı taşınmazlar üzerindeki ruhsatsız yapının 11148 sayılı parsele taşınmak suretiyle 11148 sayılı parsel için yapı ruhsatı düzenlenmesine yönelik olmasına rağmen, davalı idarece 11148 sayılı parsele ilişkin bir değerlendirme yapılmaksızın 1190 ve 1191 parsel sayılı taşınmazların uygulama imar planı kapsamında bulunmadığından bahisle ruhsat talebinin reddedilerek, dava konusu işlemlerin tesis edildiği gerekçesiyle İdare Mahkemesince dava konusu işlemler iptal edilmiş ise de; dava konusu yıkım işlemlerine konu olan 1190 ve 1191 sayılı taşınmazlar üzerindeki ruhsatsız yapının somut, ayrıntılı ve gerekçeli olarak yapı tatil tutanağı ile tespit edildiği, tutanağın yasada öngörülen şartları taşıdığı, söz konusu yapının yasal süre içerisinde (temyiz aşamasına kadarki süreçte dahi) ruhsata bağlanmadığı, uygulama imar planı bulunmayan taşınmazlarda yer alan ruhsatsız yapının ruhsata bağlanmasının mümkün olmadığı dikkate alındığında, yapı tatil tutanağı ile tespit edilen ruhsatsız yapının yıkımına ilişkin encümen kararında ve bu yıkım kararının uygulanmasına yönelik Belediye İmar ve Şehircilik Müdürlüğü işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır. Bu itibarla, dava konusu işlemlerin iptaline ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararının 22/07/2015 tarih ve 207 sayılı Marmaraereğlisi Belediye Encümeni kararı ve 27/07/2015 tarih ve 1828 sayılı Marmaraereğlisi Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü işlemine ilişkin kısmında hukuki isabet bulunmamaktadır. Öte yandan, davacı şirket vekili tarafından verilen ve 27/08/2018 tarihinde Danıştay Genel Yazı İşleri Müdürlüğü kaydına giren dilekçe ile ekindeki 29/07/2018 tarihli 5 adet yapı kayıt belgesi dikkate alınarak temyiz isteminin reddi ile dava konusu işlemlerin iptaline ilişkin Mahkeme kararının onanması gerektiği ileri sürülmekte ise de; 3194 sayılı Kanunun Geçici 16. maddesinin 4. fıkrası ve Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğin 6. maddesinde yer alan, yapı kayıt belgesi ilgili belediyesine verildikten sonra 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptal edileceği düzenlemesi karşısında, söz konusu işlemleri tesis eden idarelerce gerekli iptal işlemleri yapılacağından davacı şirket vekilinin belirtilen iddiası yerinde görülmemiştir. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; 1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kısmen kabulüne, kısmen reddine 2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin temyize konu Tekirdağ İdare Mahkemesinin 29/03/2016 tarih ve E:2015/1243, K:2016/356 sayılı kararının; 26/06/2015 tarih ve 1530 sayılı Marmaraereğlisi Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü işlemine ilişkin kısmının ONANMASINA, 22/07/2015 tarih ve 207 sayılı Marmaraereğlisi Belediye Encümeni kararı ile 27/07/2015 tarih ve 1828 sayılı Marmaraereğlisi Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü işlemine ilişkin kısmının ise BOZULMASINA, 3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 27/05/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2019/2461 K: 2019/6700 T: 01.07.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/7203 K: 2019/6009 T: 18.06.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/7185 K: 2019/5116 T: 28.05.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2018/9022 K: 2018/9022 T: 13.05.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/7185 K: 2019/5116 T: 28.05.2019 Özet: Dava konusu istem bağımsız bölümün çatı katına ruhsata aykırı olarak güvercinlik yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca anılan imalatın yıkımına ilişkin Silivri Belediye Encümeni kararı gereğince söz konusu imalatın 05/11/2015 tarihinde yıkılması yönünde Silivri Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürlüğünce tesis edilen 03/10/2015 günlü, E.253943 sayılı işlemin iptali istenilmiştir. Uyuşmazlıkta, dava konusu yapı için davacı tarafından 02/11/2018 günlü, 3057405 başvuru numarası ile yapı kayıt belgesi alındığı, bunun üzerine 10/12/2018 tarihli dilekçe ile davalı idareye başvurulması üzerine Silivri Belediye Encümeninin 20/12/2018 günlü, 3013 sayılı kararı ile dava konusu işlemin dayanağı olan 26/12/2013 günlü, 1896 sayılı Silivri Belediye Encümeni kararının iptaline karar verildiği görüldüğünden, davanın konusuz kaldığı anlaşılmaktadır. Bu durumda yapı kayıt belgesinin davalı idareye sunulması üzerine dava konusu işlemin dayanağı encümen kararının iptaline karar verildiği dikkate alınarak, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA, Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü: İNCELEME VE GEREKÇE: MADDİ OLAY: İstanbul İli, Silivri İlçesi, Sancaktepe Mahallesi, 3 pafta, 737 parsel sayılı taşınmazda bulunan Küme Evler Sitesindeki 16 numaralı bağımsız bölümün çatı katına güvercinlik yapıldığı Silivri Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü tarafından düzenlenen 22/11/2013 tarihli, 18 sayılı yapı tatil tutanağı ile tespit edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca anılan imalatın yıkımına ilişkin Silivri Belediye Encümeninin 26/12/2013 günlü, 1896 sayılı kararının alınmasının ardından söz konusu imalatın encümen kararı gereğince 05/11/2015 tarihinde yıkılması yönünde Silivri Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürlüğünce 03/10/2015 günlü, E.253943 sayılı işlemin tesis edilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır. İLGİLİ MEVZUAT: 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinin ilk cümlesinde; “Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığının ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir.” hükmüne yer verilmiştir. 18/05/2018 günlü, 30425 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanunun 16. maddesi ile 3194 sayılı İmar Kanununa eklenen Geçici 16. maddenin 1. fıkrasında; “Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla, 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31/10/2018 tarihine kadar başvurulması, bu maddedeki şartların yerine getirilmesi ve 31/12/2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi halinde Yapı Kayıt Belgesi verilebilir. Başvuruya konu yapının ve arsasının mülkiyet durumu, yapı sınıf ve grubu ve diğer hususlar Bakanlık tarafından hazırlanan Yapı Kayıt Sistemine yapı sahibinin beyanına göre kaydedilir.” hükmüne, 4. fıkrasında ise; “Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir.” hükmüne yer verilmiştir. Anılan madde uyarınca 06/06/2018 günlü, 30443 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esasların 6. maddesinin 1. fıkrasında “Yapı Kayıt Belgesi verilen yapıların malikleri, bu belgenin bir örneğini belediye ve mücavir alan sınırları içinde ilgili belediyesine, bu sınırlar dışında il özel idaresine vermek zorundadır.” hükmü, 3. fıkrasında da “Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir. ” hükmü yer almaktadır. HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Uyuşmazlıkta, dava konusu yapı için davacı tarafından 02/11/2018 günlü, 3057405 başvuru numarası ile yapı kayıt belgesi alındığı, bunun üzerine 10/12/2018 tarihli dilekçe ile davalı idareye başvurulması üzerine Silivri Belediye Encümeninin 20/12/2018 günlü, 3013 sayılı kararı ile dava konusu işlemin dayanağı olan 26/12/2013 günlü, 1896 sayılı Silivri Belediye Encümeni kararının iptaline karar verildiği görüldüğünden, davanın konusuz kaldığı anlaşılmaktadır. Bu durumda yapı kayıt belgesinin davalı idareye sunulması üzerine dava konusu işlemin dayanağı encümen kararının iptaline karar verildiği dikkate alınarak, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekmektedir. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; 1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne, 2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin temyize konu İstanbul 13. İdare Mahkemesinin 30/03/2016 tarih ve E:2015/931, K:2016/718 sayılı kararının BOZULMASINA, 3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 28/05/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2019/2461 K: 2019/6700 T: 01.07.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/7203 K: 2019/6009 T: 18.06.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/7209 K: 2019/4939 T: 27.05.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2018/9022 K: 2018/9022 T: 13.05.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/7203 K: 2019/6009 T: 18.06.2019 Özet: Davacı tarafından verilen yapı kayıt belgesi dikkate alınarak temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması ve dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerektiği ileri sürülmekte ise de; 3194 sayılı Kanunun Geçici 16. maddesinin 4. fıkrası ve Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğin 6. maddesinde yer alan, yapı kayıt belgesi ilgili belediyesine verildikten sonra 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptal edileceği düzenlemesi karşısında, söz konusu işlemleri tesis eden idarelerce gerekli iptal işlemleri yapılacağı TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü: İNCELEME VE GEREKÇE: MADDİ OLAY: Adana İli, Karaisalı İlçesi, Körüklü Mahallesi, 816 parsel sayılı hisseli taşınmaz üzerinde diğer hissedarların muvafakati alınmaksızın ve izinsiz olarak 100 m² yüzölçümünde tek katlı betonarme bina bitmiş ve kullanılır halde olduğu 15.01.2015 tarihli tutanakla tespit edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca anılan yapının yıkımına ve aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca davacıya 6.600,00 TL para cezası verilmesine ilişkin 12.03.2015 tarih ve 25 sayılı Karaisali Belediye Encümeni kararı alınmıştır. Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır. İLGİLİ MEVZUAT: 3194 sayılı İmar Kanununun 27. maddesinin 08.08.2011 günlü, 648 sayılı KHK’nın 22. maddesiyle değişikliğe uğramadan önceki halinde: “Belediye ve mücavir alanlar dışında köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanların köy yerleşik alanları ve civarında ve mezralarda yaptıracağı konut, hayvancılık ve tarımsal amaçlı yapılar için inşaat ve iskan ruhsatı aranmaz. Ancak, yapının fen ve sağlık kurallarına uygun olması ve muhtarlıktan izin alınması gerekir.” hükmü yer almakta iken; 12.07.2013 günlü, 6495 sayılı Kanunun 73. maddesiyle değiştirilen 27. maddesi ile; “Belediye ve mücavir alanlar dışında köylerin köy yerleşik alanlarında, civarında ve mezralarda yapılacak konut, entegre tesis niteliğinde olmayan ve imar planı gerektirmeyen tarım ve hayvancılık amaçlı yapılar ile köyde oturanların ihtiyaçlarını karşılayacak bakkal, manav, berber, köy fırını, köy kahvesi, köy lokantası, tanıtım ve teşhir büfeleri ve köy halkı tarafından kurulan ve işletilen kooperatiflerin işletme binası gibi yapılar için yapı ruhsatı aranmaz. Ancak etüt ve projelerinin valilikçe incelenmesi, muhtarlıktan yazılı izin alınması ve bu yapıların yöresel doku ve mimarı özelliklere, fen, sanat ve sağlık kurallarına uygun olması zorunludur.” düzenlemesi getirilmiştir. Plansız Alanlar İmar Yönetmeliğinin 4. maddesinin 20. bendinde, “İmar mevzuatına aykırı yapı” muhtarlıktan izin alınmadan yapılan yapılar, ruhsatsız, ruhsat ve eklerine, fen ve sağlık kurallarına aykırı olan, kat nizamı, taban alanı, komşu mesafeleri, ön cephe hattı, bina derinliği ve benzeri konulardaki mevzuat hükümlerine uygun olmayan yapılar ile komşu parsele, yola, kamu hizmet ve tesisleri için ayrılmış alanlara tecavüz eden veya inşaat yasağı olan yerlere inşa edilen yapılar şeklinde belirtilmiş, 30. bendinde, “Muhtarlık izni” köy ve mezraların yerleşik alanı ve civarında, köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanlarca, konut, hayvancılık veya tarımsal amaçlı yapı yapılabilmesi için ilgili köy ihtiyar heyetince verilen yazılı izin olarak tanımlanmıştır. Aynı Yönetmeliğin 57. maddesinde, köy ve mezraların yerleşik alanlarında ve civarında sadece köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanlarca yapılacak konut, tarım ve hayvancılık amaçlı yapılar ile müştemilat binaları yapı ruhsatı ve yapı kullanma iznine tabi olmadığı, ancak, yapı projelerinin fen ve sağlık kurallarına uygun olduğuna dair valilik görüşü alınmasından sonra, muhtarlıkça izin verilmesi ve bu izne uygun olarak yapının yapılmasının şart olduğu, inşa edilen yapının fen ve sağlık kurallarına uygunluğunun İmar Kanununun 30. maddesine göre valiliklerce belirleneceği, valiliklerin, talep halinde köy yerleşik alanlarında yapılacak yapılar için, yörenin geleneksel, kültürel ve mimari özelliklerine uygun olarak üretilmiş projeleri temin edebilecekleri kurallarına yer verilmiştir. Anılan Yönetmeliğin 59. maddesinde ise, imar mevzuatına aykırı yapılar hakkında 03/05/1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanunu hükümlerinin uygulanacağı kurala bağlanmıştır. 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinde de; “Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur. Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mührün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. Aksi takdirde, ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir.” hükmüne yer verilmiştir. 12/11/2012 tarihinde yürürlüğe giren On Üç İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Altı İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair 6360 sayılı Kanunun 1. maddesinin 4. fıkrasında “İstanbul ve Kocaeli il mülki sınırları içerisinde bulunan köylerin tüzel kişiliği kaldırılarak bağlı bulundukları ilçe belediyesine mahalle olarak katılmış olup aynı Kanunun geçici 1. maddesinde bu Kanunla mahalleye dönüşen köylerde, bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla 25.04.2006 tarihli ve 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununa göre oluşturulan Ulusal Adres Bilgi Sistemine kayıtlı veya Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından uydu fotoğraflarıyla tespit edilen, entegre tesis niteliğinde olmayan tarım ve hayvancılık amaçlı yapılardaki işletmeler ile bu yerlerde oturanların ihtiyaçlarını karşılayacak bakkal, manav, berber, fırın, kahve, lokanta, pansiyon, tanıtım ve teşhir büfeleri, yerleşim yeri halkı tarafından kurulan ve işletilen kooperatifler işletme ruhsatı almış sayılır. Bu işletmelerin bulunduğu binalar ile konutlardan, bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar bitirilmiş olanlar, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı veya belediye ya da üniversiteler tarafından fen ve sanat kuralları ile ilgili mevzuat hükümlerine uygun yapıldığı tespit edilenler ruhsatlandırılmış sayılır. Ayrıca bu yapılar elektrik, su ve bunun gibi kamu hizmetlerinden yararlandırılır. Ancak; bu fıkranın öngördüğü uygulamaların özel kanun hükümlerine aykırı olması durumunda, özel kanun hükümleri geçerlidir.” hükmüne yer verilmiştir. HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Dosyanın incelenmesinden; yapının üzerinde inşa edildiği taşınmazın 2006 yılından itibaren köy yerleşik alan sınırları içerisinde olduğu, 2010 yılından itibaren orman köyü sınırları içerisinde olduğu, 31/03/2014 tarihinden itibaren bu statüsünün sona ererek davalı idareye bağlı mahalleye dönüştüğü, hisseli taşınmazda hissedarların muvafakati alınmaksızın izinsiz olarak tek katlı konut niteliğinde yapı inşa edildiğinin idare tarafından usulüne uygun olarak tespit edildiği, inşa edildiği tarih itibarıyla söz konusu yapı projelerinin fen ve sağlık kurallarına uygun olduğuna dair valilik görüşü ve muhtarlıkça verilmiş herhangi bir yazılı iznin bulunmadığı, yapının 2004 yılı öncesi yapıldığına ilişkin ihtiyar heyeti tarafından düzenlenen belge nedeniyle, resmi belgede sahtecilik suçundan yapılan yargılama sonucunda davacı ve ihtiyar heyeti üyeleri hakkında Adana 3. Ağır Ceza Mahkemesince mahkumiyet kararı verildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda, inşa edildiği tarih itibarıyla köy yerleşik alanı içerisinde kalan ihtilaf konusu yapının, İmar Kanununun 27. maddesi ile Plansız Alanlar İmar Yönetmeliğinin yukarıda yazılı maddelerindeki gerekli şartları taşımadığı gibi yasal olarak alınması gerekli izinlerin alınmadığının anlaşıldığı, davalı idarece tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığından, yıkım ve para cezası yönünden işin esasının incelenmesi suretiyle bir karar verilmesi gerekirken, işlemin iptali yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir. Öte yandan, uyuşmazlık konusu yapı hakkında, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı veya belediye ya da üniversiteler tarafından fen ve sanat kuralları ile ilgili mevzuat hükümlerine uygun yapıldığının tespitine ilişkin olarak, davacı tarafından dosyaya sunulmuş teknik rapor, tespit tutanağı niteliğinde herhangi bir somut tespitin de bulunmadığı anlaşıldığından, İdare Mahkemesi kararında bu yönüyle de hukuka uyarlık bulunmamaktadır. Davacı tarafından verilen 17/07/2018 tarihli dilekçe ile ekindeki 05 /07/2018 günlü, 129335 başvuru numaralı yapı kayıt belgesi dikkate alınarak temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması ve dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerektiği ileri sürülmekte ise de; 3194 sayılı Kanunun Geçici 16. maddesinin 4. fıkrası ve Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğin 6. maddesinde yer alan, yapı kayıt belgesi ilgili belediyesine verildikten sonra 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptal edileceği düzenlemesi karşısında, söz konusu işlemleri tesis eden idarelerce gerekli iptal işlemleri yapılacağından, davacının belirtilen iddiası yerinde görülmemiştir. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; 1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,  2.Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin temyize konu Adana 1. İdare Mahkemesinin 19/02/2016 tarih ve E:2015/890, K:2016/141 sayılı kararının BOZULMASINA,  3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 18/06/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2019/2461 K: 2019/6700 T: 01.07.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/7185 K: 2019/5116 T: 28.05.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/7209 K: 2019/4939 T: 27.05.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2018/9022 K: 2018/9022 T: 13.05.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/2461 K: 2019/6700 T: 01.07.2019 Özet: Yapı kayıt belgesi verilen yapılarla ilgili 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptali için encümen tarafından karar alınması gerektiği. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü: İNCELEME VE GEREKÇE: MADDİ OLAY: Mersin İli, Erdemli İlçesi, Adnan Menderes Mahallesi, 219 ada, 43 parsel sayılı taşınmaz üzerinde toplam 992 m² ebadında ruhsatsız yapı yapıldığının 26/08/2014 tarihli yapı tatil tutanağı ile tespit edildiği, anılan tespit üzerine dava konusu 28/04/2014 tarihli işlemle yapının yıkımına ve davacıya 992 m² üzerinden hesaplanan 80.203,00-TL para cezasının verilmesine karar verilmiştir. Davacı vekili ve Mersin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından davaya konu taşınmazla ilgili olarak 3194 sayılı İmar Kanunu’nun Geçici 16. maddesine göre düzenlenmiş olan 30/10/2018 tarih, 4A75UBLJ belge numaralı ”Yapı Kayıt Belgesi”nin Mahkeme dosyasına sunulduğu, dava konusu taşınmazla ilgili olarak imar barışından yararlanıldığı görülmektedir. Bununla birlikte, dava dosyasında uyuşmazlık konusu yıkım ve para cezasına yönelik işlemlerin iptal edildiğine dair encümen kararı bulunmamaktadır. İLGİLİ MEVZUAT: 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesinin ilk cümlesinde; “Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığının ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir.” hükmüne yer verilmiştir. Anılan Kanun’un 42. maddesi; “(…) Ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine ve aykırılığı altı işgünü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere aşağıdaki şekilde hesaplanan idari para cezaları uygulanır. (…)” şeklinde düzenlenmiştir. 18/05/2018 günlü, 30425 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanunun 16. maddesi ile 3194 sayılı İmar Kanununa eklenen Geçici 16. maddenin 1. fıkrasında; “Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla, 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31/10/2018 tarihine kadar başvurulması, bu maddedeki şartların yerine getirilmesi ve 31/12/2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi halinde Yapı Kayıt Belgesi verilebilir. Başvuruya konu yapının ve arsasının mülkiyet durumu, yapı sınıf ve grubu ve diğer hususlar Bakanlık tarafından hazırlanan Yapı Kayıt Sistemine yapı sahibinin beyanına göre kaydedilir.” hükmüne, 4. fıkrasında ise; “Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir.” hükmüne yer verilmiştir. Anılan madde uyarınca 06/06/2018 günlü, 30443 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esasların 6. maddesinin 1. fıkrasında “Yapı Kayıt Belgesi verilen yapıların malikleri, bu belgenin bir örneğini belediye ve mücavir alan sınırları içinde ilgili belediyesine, bu sınırlar dışında il özel idaresine vermek zorundadır.” hükmü, 3. fıkrasında da “Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir. ” hükmü yer almaktadır. HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden, yapı kayıt belgesi verilen yapılarla ilgili 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptali için encümen tarafından karar alınması gerektiği sonuç ve kanaatine ulaşılmaktadır. Bu durumda, uyuşmazlık konusu yapı hakkında yapı kayıt belgesinin düzenlendiği anlaşılmakla birlikte, beyan edilen bilgiler ile uyuşmazlık konusu yapının mevcut durumunun tespitine yönelik işlemlerin devam ettiği, bununla birlikte davacıya verilen 80.203,00-TL para cezasının 40.203,00-TL’lik kısmının 24/06/2016 tarihinde ödendiği ve encümen tarafından yıkım ve para cezasına yönelik işlemlerin iptallerine ilişkin bir kararın henüz alınmadığı hususları birlikte değerlendirildiğinde, İdare Mahkemesince işin esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı yolunda hüküm kurulmasında hukuki isabet görülmemiştir. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; 1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne, 2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle karar verilmesine yer olmadığına ilişkin temyize konu Mersin 2. İdare Mahkemesinin 15/01/2019 tarih ve E:2018/129, K:2019/31 sayılı kararının BOZULMASINA, 3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 01/07/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2019/7185 K: 2019/5116 T: 28.05.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/7209 K: 2019/4939 T: 27.05.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2018/9022 K: 2018/9022 T: 13.05.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/7226 K: 2019/4647 T: 21.05.2019 Danıştay 1. Dairesi E: 2019/1432 K: 2019/1646 T: 19.11.2019 Özet: 3194 sayılı Kanunun Geçici 16. maddesi uyarınca yapı kayıt belgesi alınan yapılarla ilgili olarak bu hükmün yürürlüğe girdiği tarihten önce verilen yıkım kararlarının Kanun gereğince iptal edildiği ve uygulanamayacağı hakkında. KARAR: Gereği Görüşülüp Düşünüldü: 1 / a maddesinden ilgililere isnat edilen eylemle ilgili olarak, Edirne İli, Merkez İlçe, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı, taşınmazda … tarafından işletilen … isimli işyerinde ruhsata aykırı olarak yapılan dış cephe kaplamasının ve tabelasının kaldırılması için Edirne Belediye Encümeninin 31.7.2018 tarih ve 2018/878 sayılı kararının alındığı, bu durumun adı geçene bildirilmesi üzerine 25.8.2019 ve 26.8.2019 tarihlerinde İşletme sahibi tarafından ruhsata aykırı imalatların söküldüğü, Belediye görevlilerince de aykırılıkların kaldırıldığının fotoğraflarla aynı tarihlerde tutanak altına alındığı, dolayısıyla yapıdaki ruhsata aykırılıkların giderildiği, Diğer taraftan, 1 /e maddesinden ilgililere isnat edilen eylemle ilgili olarak, Edirne İli, Merkez İlçe, … Mahallesi, … ada, … ve … parsel sayılı, birinci derece kentsel sit alanı içinde kalan taşınmazlardaki iki adet binada … tarafından ruhsata aykırı olarak kompozit dış cephe kaplamaları yapılması üzerine bu aykırılıkların mühürlendiği, Belediye Encümeninin 23.11.2017 tarih ve 2017/1360 sayılı kararıyla da kaplamaların sökülmesine karar verildiği, ancak söküm işleminin yapılabilmesi için gerekli ekip ve ekipmanın Fen İşleri Müdürlüğü bünyesinde bulunmaması nedeniyle hizmet alımı yoluyla bu işin aliminin gerçekleştirildiği, yüklenici … Yapı İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından da 9.11.2018 tarihinde dış cephe kaplamalarının söküldüğü, dolayısıyla yapıdaki ruhsata aykırılıkların giderildiği görülmüştür. Öte yandan, 3194 sayılı İmar Kanununun Geçici 16’ncı maddesinde, yapı kayıt belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun ve 2960 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptal edileceği hüküm altına alınmıştır. Bu bağlamda, 1/b, 1/c, 1/d, 1/f, 1/g, 1/h ve 2’nci maddelerden ilgililere isnat edilen eylemlerle ilgili olarak, söz konusu taşınmazlarda ruhsat ve eklerine aykırı olarak inşa edilen yapılar hakkında Belediye görevlilerince yapı tatil tutanakları düzenlendiği, Belediye Encümeni tarafından yapı sahiplerine idari para cezaları uygulandığı halde, bu yapılarla ilgili olarak uzun zaman geçtikten sonra 3194 sayılı İmar Kanununun 32’nci maddesi uyarınca yıkım kararları alındığı, yapı sahiplerine yedi gün süre vererek zaman kazanılmaya çalışıldığı belirtilerek ilgililer hakkında soruşturma izni verilmişse de, yapılarla ilgili tespitlerden sonra yıkım kararlarının alındığı, mevzuatta tespitten ne kadar süre sonra yıkım kararı alınması gerektiğine dair bir hüküm bulunmadığı, aykırılıkların giderilmesi için yapı sahiplerine süre verilmesinde sakınca olmadığı, kaldı ki, 3194 sayılı İmar Kanununun Geçici 16’ncı maddesi gereğince 1/b maddesinde belirtilen yapı için 11.12.2018 tarihli, 1/c maddesinde belirtilen yapı için 6.1.2019 tarihli, 1/d maddesinde belirtilen yapı için 27.9.2018 tarihli, 1/f maddesinde belirtilen yapı için 18.8.2018 tarihli, 1/g maddesinde belirtilen yapı için 28.8.2018 tarihli, 1/h maddesinde belirtilen yapı için 13.10.2018 tarihli, 2’nci maddede belirtilen yapı için de 21.8.2019 tarihli yapı kayıt belgelerinin düzenlendiği, yapı kayıt belgesi verilen bu yapılarla ilgili yıkım kararlarının da mevzuat gereğince iptal olduğu, söz konusu hüküm uyarınca yapıların yıkımının yapılamayacağı anlaşılmıştır. Açıklanan nedenlerle, 1/a, 1/b, 1/c, 1/d, 1/e, 1/f, 1/g, 1/h ve 2’nci maddelerden ilgililere isnat edilen eylemlerin, haklarında soruşturma yapılmasını gerektirecek nitelikte bulunmadığı anlaşıldığından, itirazların kabulüyle İçişleri Bakanının 4.2.2019 tarih ve Kont.Bşk.2019/2 sayılı kararının; 1/a, 1/b, 1/c, 1/d, 1/e, 1/f, 1/g, 1/h ve 2’nci maddelerden … ve … için soruşturma izni verilmesine ilişkin kısımlarının kaldırılmasına, dosyanın karar ekli olarak İçişleri Bakanlığına, kararın birer örneğinin itiraz edenlere gönderilmesine 19.11.2019 tarihinde 1/a ve 1/e maddelerinden oybirliğiyle, diğer maddelerden oyçokluğuyla karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 1. Dairesi E: 2020/491 K: 2020/779 T: 25.06.2020 Danıştay 1. Dairesi E: 2019/2015 K: 2019/1931 T: 17.12.2019 Danıştay 1. Dairesi E: 1997/43 K: 1997/144 Danıştay 1. Dairesi E: 1988/328 K: 1989/19 T: 10.02.1989 Danıştay 1. Dairesi E: 2019/2015 K: 2019/1931 T: 17.12.2019 Özet: 3194 sayılı Kanunun Geçici 16’ncı maddesi gereğince bu hükmün yürürlüğe girdiği tarihte tamamı veya kısmen tamamlanmış yapılarla ilgili verilmiş olan yıkım kararları ve para cezaları iptal edileceğinden, anılan hükmün yürürlük tarihinden önce verilen yıkım kararının uygulanmadığı yolundaki isnatla ilgili ön incelemede öncelikle Kanun hükmü kapsamındaki yapı için yapı kayıt belgesi alınıp alınmadığının netleştirilmesi, daha sonra hakkında ön inceleme yapılanların eylemdeki sorumluluklarının değerlendirilmesi gerektiği hakkında. 3194 sayılı İmar Kanununun Geçici 16’ncı maddesinde, afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla 31.12.2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31.10.2018 tarihine kadar başvurulması, bu maddedeki şartların yerine getirilmesi ve 31.12.2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi halinde yapı kayıt belgesi verilebileceği, yapı kayıt belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun ve 2960 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptal edileceği, üçüncü kişilere ait özel mülkiyete konu taşınmazlarda bulunan yapılar ile Hazineye ait sosyal donatı için tahsisli araziler üzerinde bulunan yapıların bu madde hükümlerinden yararlandırılmayacağı hüküm altına alınmış, 30.6.2019 tarih ve 1267 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararıyla yapı kayıt belgesi almak üzere 15.6.2019 tarihine kadar başvuruda bulunmuş olanların yapı kayıt bedeli ödeme süresi, yapı kayıt bedelinin en az %25’inin 31.7.2019 tarihine kadar peşin olarak, kalan kısmının ise takip eden aylarda taksitli olarak ve her ayın birinde kalan kısmın %2 oranında artırılması suretiyle hesaplanacak miktarın yatırılması şartıyla 31.12.2019 tarihine kadar uzatılmıştır. Dosyanın incelenmesinden, … Mahallesi, … pafta, … parsel sayılı taşınmazda bulunan yapıdaki ruhsata aykırılıklarla ilgili 2.5.2016 tarihli yapı tatil tutanağının düzenlendiği, Belediye Encümeninin 18.5.2016 tarih ve 207 sayılı kararı ile yapı sahibine imar para cezası verildiği, otuz günlük süre içerisinde yapının yıkılmaması veya ruhsatlandırılmaması üzerine Belediye Encümeninin 9.6.2016 tarih ve 250 sayılı kararıyla yapının yıkımına karar verildiği, yıkım kararının Fen İşleri Müdürlüğüne bildirilmesine rağmen yerine getirilmediği ve yapı sahibinin 3194 sayılı Kanunun Geçici 16’ncı maddesi kapsamında yapı kayıt belgesi aldığına dair evrak ibraz etmediği belirtilerek … hakkında soruşturma izni verilmiş ise de, adı geçenin gerek savunmasında gerekse itiraz dilekçesinde, yıkım kararıyla ilgili bilgi sahibi olmadığını ileri sürdüğü halde, yapılan ön incelemede adı geçenin söz konusu yıkım kararından haberdar olup olmadığı, haberdar ise hangi tarihte öğrendiği konusunda araştırma yapılmadığı, öte yandan, 3194 sayılı Kanunun Geçici 16’ncı maddesi uyarınca yapı kayıt belgesi verilen yapılarla ilgili yıkım kararları iptal edileceğinden, söz konusu yapı için yapı kayıt belgesi alınıp alınmadığı hususu netleştirilerek ve anılan hüküm dikkate alınarak yıkım kararının uygulanmasının gerekip gerekmediğinin tekrar değerlendirilmesi suretiyle yeniden ön inceleme yapılıp yetkili merci kararı verilmesi gerektiği anlaşılmıştır. Açıklanan nedenlerle, itirazın kabulüyle söz konusu eksikliklerle düzenlenen ön inceleme raporu esas alınarak verilen İçişleri Bakanının 12.11.2018 tarih ve Mül.Tef.Ku.Bşk.2018/355 sayılı kararının; belirtilen eylemden … için soruşturma izni verilmesine ilişkin kısmının kaldırılmasına, yukarıda belirtilen eksiklikler giderilmek suretiyle düzenlenecek ön inceleme raporu üzerine yetkili merci tarafından bir karar verilmesi, verilecek kararın türüne göre on günlük itiraz süresini ve itiraz yerini belirten gerekli bildirimler yapılarak karara itiraz edilmesi halinde yazılı bildirim alındıları ile birlikte itiraz dilekçeleri de eklenerek Dairemize gönderilmesi, hakkında soruşturma izni verilmekle birlikte bu dosyada itirazı bulunmayan … yönünden ise tefrik edilerek gereği yapılmak üzere Aliağa Cumhuriyet Başsavcılığına iletilmesi için dosyanın karar ekli olarak İçişleri Bakanlığına iadesine, kararın bir örneğinin itiraz edene gönderilmesine 17.12.2019 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 1. Dairesi E: 2020/491 K: 2020/779 T: 25.06.2020 Danıştay 1. Dairesi E: 2019/1432 K: 2019/1646 T: 19.11.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/2461 K: 2019/6700 T: 01.07.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/14284 K: 2019/5141 T: 29.05.2019 Danıştay 1. Dairesi E: 2020/491 K: 2020/779 T: 25.06.2020 Özet: 3194 sayılı İmar Kanununun Geçici 16’ıncı maddesi kapsamında yapı kayıt belgesi alan mevzuata aykırı yapılarla ilgili olarak anılan hükmün yürürlüğünden önce verilmiş olan yıkım ve para cezalarının iptali gerektiği hakkında. 3194 sayılı İmar Kanununun Geçici 16’ıncı maddesinde, afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla 31.12.2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31.10.2018 tarihine kadar başvurulması, bu maddedeki şartların yerine getirilmesi ve 31.12.2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi halinde yapı kayıt belgesi verilebileceği, yapı kayıt belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptal edileceği, üçüncü kişilere ait özel mülkiyete konu taşınmazlarda bulunan yapılar ile Hazineye ait sosyal donatı için tahsisli araziler üzerinde bulunan yapıların bu madde hükümlerinden yararlandırılmayacağı hüküm altına alınmış, 30.6.2019 tarih ve 1267 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararıyla yapı kayıt belgesi almak üzere 15.6.2019 tarihine kadar başvuruda bulunmuş olanların yapı kayıt bedeli ödeme süresi, yapı kayıt bedelinin en az %25’inin 31.7.2019 tarihine kadar peşin olarak, kalan kısmının ise takip eden aylarda taksitli olarak ve her ayın birinde kalan kısmın %2 oranında artırılması suretiyle hesaplanacak miktarın yatırılması şartıyla 31.12.2019 tarihine kadar uzatılmıştır. Dosyanın incelenmesinden, 2/a maddesinden … dışındaki ilgililere, 1/a, 1/b, 1/c, 1/d, 1/e, 1/f ve 2/b maddelerinden de tüm ilgililere isnat edilen eylemlerle ilgili olarak, söz konusu taşınmazlar üzerindeki yapılar için 3194 sayılı İmar Kanununun Geçici 16’ncı maddesi gereğince 15.8.2018 tarih, E6AFEFJH belge numaralı ve 14.7.2018 tarih, BNYTMBF3 belge numaralı yapı kayıt belgelerinin alındığı, 3194 sayılı Kanunun Geçici 16’ncı maddesi gereğince anılan yapılarla ilgili alınmış yıkım kararlarının iptal edilmesi gerektiği, bu nedenlerle ilgililere isnat edilen eylemlerin, haklarında soruşturma yapılmasını gerektirecek nitelikte bulunmadığı anlaşıldığından, itirazların kabulü ile içişleri Bakanının 22.5.2018 tarih ve Mül.Tef.Ku.Bşk.2018/157 sayılı kararının; 1/a maddesinden … ve …, 1/b maddesinden …, …, … ve …, 1/c maddesinden …, … ve …, 1/d maddesinden …, …, …, … ve …, 1/e maddesinden …, …, … ve …, 1/f maddesinden …, 2/a maddesinden …, … ve …, 2/b maddesinden de …, …, … ve … için soruşturma izni verilmesine ilişkin kısmının kaldırılmasına, Diğer taraftan, 3/a maddesinden … ile 3/c maddesinden … dışındaki ilgililere, 3/b, 3/d, 3/e, 4/a, 4/b ve 4/c maddelerinden de tüm ilgililere isnat edilen eylemlerle ilgili olarak, söz konusu yapılar için yapı kayıt belgesi/belgeleri alınıp alınmadığı hususu araştırılıp ortaya konularak 3194 sayılı Kanunun Geçici 16’ncı maddesi çerçevesinde söz konusu eylemlerin ve bu eylemlerdeki ilgililerin sorumluluklarının yeniden irdelenip değerlendirilmesi, bu suretle anılan maddeler yönünden tekrar ön inceleme yapılıp yetkili merci kararı verilmesi gerektiği anlaşıldığından, itirazların kabulüyle İçişleri Bakanının 22.5.2018 tarih ve Mül.Tef.Ku.Bşk.2018/157 sayılı kararının; 3/a maddesinden … ve …, 3/b maddesinden …, … ve …, 3/c maddesinden … ve …, 3/d maddesinden …, …, … ve …, 3/e ve 4/c maddelerinden … ve …, 4/a maddesinden … ve …, 4/b maddesinden …, …, …, …, … ve …, için soruşturma izni verilmesine ilişkin kısmı ile İçişleri Bakanının 10.6.2019 tarih ve Mül.Tef.Ku.Bşk.2019/67 sayılı kararının; 4/b maddesinden … ve … için soruşturma izni verilmesine ilişkin kısmının eksik inceleme nedeniyle kaldırılmasına, Yukarıda belirtilen eksiklik giderilmek suretiyle 3/a, 3/b, 3/c, 3/d, 3/e, 4/a, 4/b ve 4/c maddelerinden yeniden yapılacak ön inceleme üzerine düzenlenecek ön inceleme raporu dikkate alınarak söz konusu maddeler yönünden yetkili merci tarafından bir karar verilmesi, verilecek kararın türüne göre on günlük itiraz süresini ve itiraz yerini belirten gerekli bildirimler yapılarak karara itiraz edilmesi halinde yazık bildirim alındıları ile birlikte itiraz dilekçeleri de eklenerek Dairemize gönderilmesi, öte yandan, İçişleri Bakanının 22.5.2018 tarih ve Mül.Tef.Ku.Bşk.2018/157 sayılı kararında haklarında soruşturma izni verilmekle birlikte bu dosyada itirazları bulunmayan 2/a ve 3/a maddelerinden …, 3/c maddesinden de … yönünden evrakın tefrik edilerek gereği yapılmak üzere İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığına iletilmesi için dosyanın karar eldi olarak İçişleri Bakanlığına iadesine, kararın birer örneğinin itiraz edenlere gönderilmesine 25.06.2020 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 1. Dairesi E: 2019/2015 K: 2019/1931 T: 17.12.2019 Danıştay 1. Dairesi E: 2019/1432 K: 2019/1646 T: 19.11.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/7226 K: 2019/4647 T: 21.05.2019 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/14284 K: 2019/5141 T: 29.05.2019 TAPU TAHSİS BELGESİYLE İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI Danıştay 6. Dairesi E: 2002/3416 K: 2003/6771 2981 sayılı Yasa uyarınca 1984 yılında başvuran davacının bugüne kadar konut sahibi olmadığı, söz konusu temelin de yapılan tespitlerde yıkılmış-düzensiz olduğu, dolayısıyla davacının konut sahibi olma yönünde ilgili yasa ve yönetmelikte öngörülen işlemleri yerine getirmediği, bu durumda tapu tahsis belgesinin iptaline ilişkin işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı hakkında. İstemin Özeti: Ankara 2. İdare Mahkemesinin 28.3.2002 günlü, E:2001/500, K:2002/441 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. Savunmanın Özeti: Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbiri bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … Mahallesi, 22. Sokak, 82 Numaralı gecekondunun yanında bulunan temel için verilen tapu tahsis belgesinin iptaline ilişkin 22.2.2001 günlü, 15/03/192 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, davacının 1.10.1984/tarihinde imar affı başvurusunda bulunduğu, 28.9.1992 tarihli tespit formunda yapının temel subasman seviyesinde olduğunun ve 10.11.1985/tarihinden önce yapıldığının belirtildiği, buna karşın gerek davacı gerekse davalı idare tarafından dosyaya sunulan 24.4.1992 tarihli muhtarlık belgesinde davacının 1985/yılında temel attığını ifade ettiği, 1985/yılı hava fotogrametri haritasında ise davacıya ait temelin bulunmadığının görüldüğü, davalı idare elemanlarınca 2000 yılında yapılan tespitte anılan yerde davacının evinin olmadığının, düzenli bir temelin bulunmadığının belirlendiği, bu durumda 1.10.1984/tarihinde yapılan imar affı başvurusundan bugüne kadar anılan yerin temel olarak kaldığı, davalı idarece yapılan tespitlerde de yıkılmış, düzensiz bir temelin bulunduğunun anlaşılması nedeniyle olayda, 2981 sayılı Yasa uyarınca subasman seviyesinde temel için 1984/yılında başvuran davacının bu tarihten itibaren makul bir süre içinde 2981 sayılı Yasanın Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 19/H maddesi uyarınca inşaat ruhsatı alarak inşaatını tamamlaması gerekirken, aradan geçen uzun süre zarfında bu yükümlülüğünü yerine getirmediği, dolayısıyla 2981 sayılı Yasa uyarınca yapılmış bir gecekondudan sözetmenin mümkün olmadığı anlaşıldığından, kişileri “arazi sahibi” yapmak gibi bir amacı bulunmayan, mevcut imar ve gecekondu mevzuatına aykırı inşa edilmiş ve inşa halindeki bütün yapılar hakkındaki uygulamaları düzenlemek amacıyla çıkarılan ve dar gelirli vatandaşların yaptıkları gecekonduların mümkün olduğunca korunarak bu kişilerin konut sahibi yapılması amaçlanan 2981 sayılı Yasa uyarınca 1984/yılında başvuran davacının “bugüne” kadar konut sahibi olmadığı, söz konusu temelin de yapılan tespitlerde yıkılmış-düzensiz olduğu, dolayısıyla davacının konut sahibi olma yönünde ilgili Yasa ve Yönetmelikte öngörülen işlemler yerine getirmediği bu durumda tapu tahsis belgesinin iptaline ilişkin işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu Ankara 2. İdare Mahkemesinin 28.3.2002 günlü, E:2001/500, K:2002/441 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına, fazla yatırılan 7.530.000.- lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 12.12.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/6271 K: 2006/2001 T: 14.04.2006 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/981 K: 1986/162 T: 13/02/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1988/1271 K: 1990/102 T: 22/02/1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/466 K: 1990/2579 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/1715 K: 2003/4409 Davacının yapısına enkaz bedeli yerine bina bedeli ödenmesi gerektiği iddiası dikkate alındığında, bulunduğu yerde korunamayan gecekonduya enkaz bedeli ödenerek kamulaştırılması yolundaki işlemin iptali istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünün, enkaz bedeli ödenmesinin bir idari işlem olan belediye encümeni kararına ve yapıya bina ya da enkaz bedeli mi ödeneceği konusuna dayandığından idari yargının görev alanına girdiği hakkında İstemin Özeti: Ankara 5. İdare Mahkemesinin 12.11.2001 günlü, E:2001/102, K:2001/1365 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Davacının yapısına enkaz bedeli yerine bina bedeli ödenmesi gerektiği iddiası dikkate alındığında, enkaz bedeli ödenmesi bir idari işlem olan belediye encümeni kararına dayandığından, yapıya bina ya da enkaz bedeli mi ödeneceği konusunda çıkan uyuşmazlıkta idari yargının görev alanına girmektedir. Bu nedenle, aksi yöndeki temyize konu idare mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. Danıştay Savcısı Turan Karakaya’nın Düşüncesi: Dava, davacıya ait gecekondunun kısmen kamulaştırılmasına ilişkin İşlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, bedelin düşük olduğu gerekçesiyle açılan davanın 2942 sayılı Kanunun 14. maddesinin 1. fıkrası uyarınca görev yönünden reddine karar verilmiştir. Dava dosyasının incelenmesinden dava konusu işlem ile davacıya ait gecekondunun enkaz bedeli ödenmek suretiyle kaldırılmasına karar verildiği, Takdir Komisyonu raporunda ise 1.783.188.000 TL gecekondu ve müştemilatın maliyet bedeli, takdir edildiği, 178.319.000 TL. enkaz bedeli takdir edildiği davacının ise bina bedelinin Ödenmesini istediği anlaşılmaktadır. Bu durumda, davacının İstemi 2942 sayılı Kanunun 14.maddesinin 1.fıkrası kapsamında olmadığından, uyuşmazlığın görüm ve çözümü idari yargının görev alanına girdiğinden İdare Mahkemesi kararında isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerekeceği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava,…, …, … Mahallesinde İmar yolu üzerinde bulunan gecekonduların enkazlarının ve diğer tesislerin 1.2.2000 günlü, 166/192 sayılı belediye encümeni kararıyla kamulaştırılmasına karar verilmesi nedeniyle ve davacının gecekondusunun imar yolunda kalan bölümünün 178.319.000.-lira enkaz bedeli ile kamulaştırılmasına ilişkin …Noterliği aracılığıyla tebliğ edilen 27.7.2000 günlü işlemin iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, davacının enkaz bedelini düşük bularak… Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açtığı ve kamulaştırma işleminde enkaz bedeli yerine bina bedelinin ödenmesi gerektiğini ileri sürdüğü, enkaz bedeli takdirinin de idari işlem olan belediye encümeni kararına dayalı olduğu, bu nedenle bina bedelinin Ödenmesi gerektiği yolunda idare mahkemesi kararı olmaksızın adli mahkemeden bina bedelinin tahsililne karar verilmesinin İsten ilemeyeceği gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar verilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı; binanın değerinin tespitinde enkaz olarak kabul edilmesinin hatalı olduğunun ileri sürüldüğü, İleri sürülen bu iddiaların ise bedele ilişkin olduğu, kamulaştırma bedeline ilişkin uyuşmazlıkların da 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 14.maddesi uyarınca adli yargının görev alanına girdiği gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar verilmiş; karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın İncelenmesinden, davacının yapısının yolda kalan bölümüne takdir edilen enkaz bedelinin yapının geri kalan kısmının onarımına bile yetmeyeceği, bina bedelinin takdir edilerek kendisine ödenmesi gerektiğini ileri sürerek bakılmakta olan davayı açtığı anlaşılmaktadır. Davacıya ait yapının kısmen yolda kalması nedeniyle yapıya enkaz bedeli ödenerek yolda kalan kısmının kamulaştırılmasına karar verilmiş olup, davacının iddiaları dikkate alındığında yapıya enkaz bedeli ödenmesi bir idari işlem olan belediye encümeni kararına dayalı olduğu için, yapıya enkaz bedelinin mi yoksa bina bedelinin mi Ödenmesi gerektiği hususu idari yargının görev alanına giren bir uyuşmazlıktır. Bu durumda, idare mahkemesince davanın görev yönünden reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Ankara 5. İdare Mahkemesinin 12.11.2001 günlü, E:2001/102, K:200l/1365 sayılı kararının bozulmasına, 10.120.000.-lira karar harcı ile fazladan yatırılan 7.530.000.-lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 22.9.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1009 K: 1992/546 T: 12/02/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/107 K: 1992/1836 T: 22/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4665 K: 1993/2702 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/2063 K: 1993/4973 T: 19/11/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 2001/5810 K: 2002/6355 T: 24/12/2002 Taşınmazın af başvuru tarihinde hazine adına kayıtlı olmaması nedeniyle davacı 2981 sayılı yasa uyarınca hak sahibi olmadığı İstemin Özeti: … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, davacının … İli, … İlçesi, … pafta, … ada, … sayılı parsel üzerindeki gecekondusu nedeniyle tapu tahsis belgesi verilmesi istemiyle yaptığı başvurusunun reddine ilişkin … günlü, … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, 2981 sayılı Yasanın uygulanmasının belirli hak düşürücü sürelerle sınırlanmış bulunması karşısında imar affı başvurusunun yapıldığı tarihte gecekondunun bulunduğu taşınmazın malik hanesinin açık olması ve Hazine adına kayıtlı olmaması nedeniyle davacıya tapu tahsis belgesi verilmemesinde hukuka aykırılık bulunmadığı, daha sonraki bir tarihte taşınmazın hükmen Hazine adına tescil edilmesinin geriye dönük olarak bir hak sağlamayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu … İdare Mahkemesinin günlü, … sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının ONANMASINA, 24.12.2002 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1996/5628 K: 1997/5284 T: 24.11.1997 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/2906 K: 1994/1909 T: 11.5.1994 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/2160 K: 1994/2698 Danıştay 6. Dairesi E: 2000/2152 K: 2001/2595 T: 14/05/2001 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/1715 K: 2003/4409 Davacının yapısına enkaz bedeli yerine bina bedeli ödenmesi gerektiği iddiası dikkate alındığında, bulunduğu yerde korunamayan gecekonduya enkaz bedeli ödenerek kamulaştırılması yolundaki işlemin iptali istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünün, enkaz bedeli ödenmesinin bir idari işlem olan belediye encümeni kararına ve yapıya bina ya da enkaz bedeli mi ödeneceği konusuna dayandığından idari yargının görev alanına girdiği hakkında İstemin Özeti: Ankara 5. İdare Mahkemesinin 12.11.2001 günlü, E:2001/102, K:2001/1365 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Davacının yapısına enkaz bedeli yerine bina bedeli ödenmesi gerektiği iddiası dikkate alındığında, enkaz bedeli ödenmesi bir idari işlem olan belediye encümeni kararına dayandığından, yapıya bina ya da enkaz bedeli mi ödeneceği konusunda çıkan uyuşmazlıkta idari yargının görev alanına girmektedir. Bu nedenle, aksi yöndeki temyize konu idare mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. Danıştay Savcısı Düşüncesi: Dava, davacıya ait gecekondunun kısmen kamulaştırılmasına ilişkin İşlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, bedelin düşük olduğu gerekçesiyle açılan davanın 2942 sayılı Kanunun 14. maddesinin 1. fıkrası uyarınca görev yönünden reddine karar verilmiştir. Dava dosyasının incelenmesinden dava konusu işlem ile davacıya ait gecekondunun enkaz bedeli ödenmek suretiyle kaldırılmasına karar verildiği, Takdir Komisyonu raporunda ise 1.783.188.000 TL gecekondu ve müştemilatın maliyet bedeli, takdir edildiği, 178.319.000 TL. enkaz bedeli takdir edildiği davacının ise bina bedelinin Ödenmesini istediği anlaşılmaktadır. Bu durumda, davacının İstemi 2942 sayılı Kanunun 14.maddesinin 1.fıkrası kapsamında olmadığından, uyuşmazlığın görüm ve çözümü idari yargının görev alanına girdiğinden İdare Mahkemesi kararında isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerekeceği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava,…, …, … Mahallesinde İmar yolu üzerinde bulunan gecekonduların enkazlarının ve diğer tesislerin 1.2.2000 günlü, 166/192 sayılı belediye encümeni kararıyla kamulaştırılmasına karar verilmesi nedeniyle ve davacının gecekondusunun imar yolunda kalan bölümünün 178.319.000.-lira enkaz bedeli ile kamulaştırılmasına ilişkin …Noterliği aracılığıyla tebliğ edilen 27.7.2000 günlü işlemin iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, davacının enkaz bedelini düşük bularak… Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açtığı ve kamulaştırma işleminde enkaz bedeli yerine bina bedelinin ödenmesi gerektiğini ileri sürdüğü, enkaz bedeli takdirinin de idari işlem olan belediye encümeni kararına dayalı olduğu, bu nedenle bina bedelinin Ödenmesi gerektiği yolunda idare mahkemesi kararı olmaksızın adli mahkemeden bina bedelinin tahsiline karar verilmesinin İsten ilemeyeceği gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar verilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı; binanın değerinin tespitinde enkaz olarak kabul edilmesinin hatalı olduğunun ileri sürüldüğü, İleri sürülen bu iddiaların ise bedele ilişkin olduğu, kamulaştırma bedeline ilişkin uyuşmazlıkların da 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 14.maddesi uyarınca adli yargının görev alanına girdiği gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar verilmiş; karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın İncelenmesinden, davacının yapısının yolda kalan bölümüne takdir edilen enkaz bedelinin yapının geri kalan kısmının onarımına bile yetmeyeceği, bina bedelinin takdir edilerek kendisine ödenmesi gerektiğini ileri sürerek bakılmakta olan davayı açtığı anlaşılmaktadır. Davacıya ait yapının kısmen yolda kalması nedeniyle yapıya enkaz bedeli ödenerek yolda kalan kısmının kamulaştırılmasına karar verilmiş olup, davacının iddiaları dikkate alındığında yapıya enkaz bedeli ödenmesi bir idari işlem olan belediye encümeni kararına dayalı olduğu için, yapıya enkaz bedelinin mi yoksa bina bedelinin mi Ödenmesi gerektiği hususu idari yargının görev alanına giren bir uyuşmazlıktır. Bu durumda, idare mahkemesince davanın görev yönünden reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Ankara 5. İdare Mahkemesinin 12.11.2001 günlü, E:2001/102, K:200l/1365 sayılı kararının bozulmasına, 10.120.000.-lira karar harcı ile fazladan yatırılan 7.530.000.-lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 22.9.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1009 K: 1992/546 T: 12/02/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/107 K: 1992/1836 T: 22/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4665 K: 1993/2702 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/2063 K: 1993/4973 T: 19/11/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 2000/2152 K: 2001/2595 T: 14/05/2001 Bulunduğu yerde korunmayan tapu tahsis belgesi gecekondu nedeniyle yeni arsa tahsis edilmesi üzerine arsa bedeli istenilmesi durumunda tapu tahsis belgesi döneminde ödenen bedelin dikkate alınması gerek tığı İstemin Özeti:… İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, ıslah imar planına göre tapu tahsis belgeli gecekondusu bulunduğu yerde korunamayan davacıya 2981 sayılı Yasanın (13/b) maddesi uyarınca parselasyon işlemiyle … ada,… parsel sayılı taşınmazdan verilen … m2 hisseye ilişkin olarak takdir komisyonunca belirlenen bedel üzerinden …lira arsa bedelinin istenmesi yolundaki işlemin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince,… Mah.,… ada,… sayılı parsel üzerindeki gecekondu nedeniyle tapu tahsis belgesi verilen ve bu yer için tespit edilen …lira arsa bedelini 12 eşit taksitte ödeyen davacıdan gecekondusu bulunduğu yerde korunamamasından dolayı yeni verilen yerin tespit edilen arsa bedelinin tamamının istenildiği, aynı bedel tespitinin gecekondunun eski yeri için de yapılması ve arada yeni tahsis edilen yer lehine bir fark bulunması durumunda fark bedelin istenebileceği, bu usule uyulmaksızın tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş; karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu …İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının ONANMASINA 14.5.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1009 K: 1992/546 T: 12/02/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/107 K: 1992/1836 T: 22/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4665 K: 1993/2702 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/2063 K: 1993/4973 T: 19/11/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/3019 K: 2000/1571 Uyuşmazlığa konu gecekondunun bulunduğu bölgede ıslah imar planı uyarınca parselasyon işlemlerinin tesis edilmesi sırasında 2981 sayılı Yasanın 9/c maddesinde tanımlanan durumdaki gecekondular tespit edilmiş ve davalı idare gecekondu sahiplerine kendi payını dağıtmak suretiyle sorunu çözmeyi amaçlamıştır. Bu nedenle takdir hakkım kullanarak özel mülkiyete konu paylar için kamulaştırma işlemi tesis etmeyi uygun görmemesinde hukuka aykırılık bulunmadığı İstemin Özeti: Ankara 9.İdare Mahkemesinin 10.12.1998 günlü. E:1998/1216. K;1998/1339 sayılı kararının, usul ve yasaya aykırı olduğu’ öne sürülerek, bozulması istenilmektedir. Savcı Düşüncesi: Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp idare mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir. Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin reddiyle idare mahkemesi kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava… Mahallesinde, üzerinde, tapu tahsis belgesi verilen davacıya ait gecekondunun da bulunduğu taşınmazın 2981’sayılı Yasanın 9/c maddesi uyarınca kamulaştırılması suretiyle tapu verilmesine ilişkin davacı isteminin reddi yolundaki 16.2.1994 günlü, 735 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış. idare mahkemesince, Danıştay Altıncı Dairesinin 19.2.1997 günlü. E:1996/1125. K:1997/833 sayılı bozma kararına uyularak, dosyanın incelenmesinden, davacıya ait gecekondunun özel mülkiyete konu arazi üzerinde olduğu ve diğer gecekondularla birlikte yerleşim alam yapı topluluğu niteliğini taşıdığı anlaşıldığından üzerinde bir yerleşme alam ya da yapı topluluğu niteliğinde gecekondular bulunan arsa ve arazilerin, ıslah imar planının uygulanmasının sağlanması için belediyece kamulaştırılarak gecekondu sahiplerinin 2981 sayılı Yasadan yararlandırılmasının amaçlandığı gerekçesiyle davacının gecekondusunun da bulunduğu alanın 2981 sayılı Yasanın 9/c maddesi uyarınca kamulaştırılması yolundaki başvurunun reddine ilişkin işlemde mevzuata uyarlık bulunmayarak işlemin iptaline karar verilmiş, karar davalı idare vekilince temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlık konusu yörede 2981 sayılı Yasanın 10/c maddesi uyarınca parselasyon yapıldığı ve imar parselleri oluşturulduğu, üzerinde davacıya ait gecekondu bulunan 3429 ada, 8 parsel sayılı taşınmazın parselasyon işlemi sonucunda 36357 ada, 1,2,3.4 ve 36375 ada. 1.2.3.4 sayılı parsellere ayrıldığı, bu parsellerde özel mülkiyete konu 30 adet hisse bulunduğu, belediyenin ise 36365 ada. 2 parsel sayılı taşınmazın dışındaki diğer parsellerde pay sahibi olduğu, bu yerde ada ve parsel sayılarında ortaya çıkan karışıklık sonucunda davacının da aralarında bulunduğu 39 adet gecekondu malikine hatalı olarak tapu tahsis belgesi verildiğinin tespit edilmesi üzerine belediyenin kendi hissesini ixı gecekonduların sahiplerine paylaştırmak suretiyle zeminde pay sahibi olmalarım amaçladığı anlaşılmaktadır. 2981 sayılı Yasanın 9/c maddesinde, öncelikle başkalarına ait arsa ve araziler üzerine inşa edilen gecekonduların sahipleri ile arsa veya arazi maliklerinin kendi aralarında ani aşmaları, bunun yanında üzerinde bir yerleşme alam ya da yapı topluluğu niteliğinde gecekondular bulunan arsa veya arazilerin ilgili idarece lüzum görülmesi halinde kamulaştırılması yolu düzenlenmiştir. Bu maddede Öngörülen kamulaştırmanın amacı, 10.11.1985 tarihinden önce yapılmış ve imar affı yasalarından yararlanması mümkün olan gecekonduların korunmasıdır. Dava konusu yörede ıslah imar planı uyarınca parselasyon işlemlerinin tesis edilmesi sırasında bu durumdaki yapılar tespit edilmiş ve davalı idare gecekondu sahiplerine kendi payım dağıtmak suretiyle sorunu çözmeyi amaçlamış, tafedir hakkını kullanarak özel mülkiyete konu paylar için kamulaştırma işlemi, tesis etmeyi uygun görmemiştir. Bu durumda parselasyon işlemlerinin tesis edilmesinden sonra kendisine tapu verilmediğinden bahisle, bu yerde 2981 sayılı Yasanın 9/c maddesi uyarınca kamulaştırma yapılması yolundaki davacı isteminin reddedilmesinde mevzuata aykırılık, bulunmadığından aksi yöndeki mahkeme kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle’ Ankara 9. İdare Mahkemesinin 10.12.1998 günlü. E:1998/1216. K:1998/1339 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 9.3.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1998/7473 K: 1999/6529 T: 14.12.1999 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/539 K: 1986/890 T: 22/10/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/804 K: 1987/184 T: 19.2.1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/769 K: 1987/1355 T: 30/12/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/1375 K: 2000/706 T: 9.2.2000 İmar planında genel kullanıma ayrılmış yerlerde yapılan gecekonduların 2981 sayılı yasa uyarınca korunamayacakları imar planında ayrıldığı amaç doğrultusunda bulunduğu yerde korunamayacağından başka bir yer gösterilmek ve enkaz bedeli ödenmek suretiyle gecekondunun tahliye ve tasfiyesine ilişkin işlemde hukuka aykırılık yoktur. İstemin Özeti: İstanbul 2. İdare Mahkemesinin 30.11.1998 günlü, E: 1998/574, K: 1998/1099 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava … Sokakta bulunan davacıya ait gecekondunun tahliye ve tasfiyesine ilişkin 30.3.1998 günlü, 1296 sayılı işlem ile dayanağı 5.11.1997 günlü, 6725 sayılı onay ve 6.11.1997 günlü, 3353 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış: idare mahkemesince, davacıya ait gecekondunun 2981 sayılı Yasa kapsamında olduğu ve hak sahipliğinin bulunduğu, ıslah imar planı, parselasyon ve tapu tescil işlemleri sonuçlandırılmayan yörede 3194 sayılı Yasaya göre yapılmış bir uygulama imar planının varlığının 2981 sayılı Yasa hükümlerini bertaraf edemeyeceği, taşınmazın planda konut alanında kalması nedeniyle 2981 sayılı Yasanın 13/b maddesinde öngörülen umumi hizmet alanı dışında olduğu, işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş: bu karar davalı idarece temyiz edilmiştir. 2981 sayılı Kanunun 10/a maddesinde; bu kanun hükümlerine göre hazine, belediye il özel idaresine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği arsa veya araziler üzerinde, gecekondu sahiplerince yapılmış yapılar, 12. madde hükümlerine göre tespit ettirildikten sonra, kayıt maliki kamu kuruluşunca bu yer hak sahibine tahsis edilir ve bu tahsisin yapıldığı tapu sicilinin beyanlar hanesinde gösterilerek ilgilisine “Tapu Tahsis Belgesi” verilir. Tapu tahsis belgesi ıslah imar planı veya kadastro planları yapıldıktan sonra hak sahiplerine verilecek tapuya esas teşkil eder. Ancak, ıslah imar planı veya kadastro, planları ile belirlenen alanlarda tapu tahsis belgesi yerine hak sahiplerine doğrudan tapuları verilebilir” hükmü, 13. maddesinin (b) bendinde ise; Hazine, belediye, il özel idarelerine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idaresinde olan veya bu kanun uyarınca mülkiyetlerine geçen arsa veya araziler üzerinde, ıslah imar planları ile meydana getirilen imar parselleri içinde hak sahiplerine, yapılarının işgal ettiği arazi de dikkate alınarak ıslah imar planında getirilen ölçülere uygun şekilde arsa veya hisse tahsis edilir, Gecekondusu muhafaza edilemeyen hak sahiplerine aynı bölgede veya diğer gecekondu ıslah veya önleme bölgesinde başka bir arsa veya hisse verilir” hükmü yer almaktadır. 2981 sayılı Yasanın 14. maddesi (a) bendinde öngörülen her ölçekte imar planında başka maksatla tahsis edilmiş alanlardaki sınai kuruluşlara ait olmayan tehlikeli madde depoları ile imar planında tehlikeli madde depoları için ayrılmış yerlerde bu depolar dışındaki her türlü ruhsatsız yapıların, bu kanun hükümlerinden yararlanamayacakları hükmü karşısında imar planında yol, yeşil alan, park, okul alanı gibi genel kullanımlara ayrılmış yerlerde yapılan gecekonduların bu kanun uyarınca korunmaları mümkün değildir. Dosyanın incelenmesinden, taşınmazın 1/1000 ölçekli … Revizyon İmar Planında kısmen yol, kısmen sağlık ocağı, kısmen H=18.50 metre yüksekliğinde 18. madde uygulaması yapılacak konut alanında, kısmen kapanan yol ile tevhidi halinde H=serbest, TAKS=0.25 KAKS=2.07 ayrık nizam konut alanında kaldığı, belediyece imar durumuna göre değerlendirileceğinden, tasfiye edilecek gecekonduya karşılık … Sosyal Konutlarından daire tahsis edilerek, gecekondunun enkazı için enkaz bedeli bloke edildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda, imar planında ayrıldığı amaç doğrultusunda bulunduğu yerde korunamayan gecekondunun tahliye ve tasfiyesine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığından mahkeme kararında isabet görülmemiştir. SONUÇ: Açıklanan nedenlerle İstanbul 2. İdare Mahkemesinin 30.11.1998 günlü, E: 1998/574, K: 1998/1099 sayılı kararın bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 9.2.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1985/1268 K: 1985/290 T: 24/10/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/175 K: 1986/394 T: 17/04/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/1327 K: 1988/1487 T: 23.11.1988 Danıştay 6. Dairesi E: 1988/670 K: 1989/718 T: 29/03/1989 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/291 K: 1999/198 Taşkın Sular Kanunu hükümlerine göre belirlenen alan içinde ıslah imar planı ve parselasyon yapılması olanaklı olmadığı gibi, bu bölgede kalan yapılarında 2981 sayılı Yasadan yararlanmasının mümkün olmadığı. İstemin Özeti: Adana 2.İdare Mahkemesinin 26.9.1997 günlü. E:1996/91 K:1997/1178 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Tetkik Hakimi Düşüncesi: Taşkın Sular Kanunu uyarınca taşkın saha olarak belirlenen alanda ıslah imar planı ve parselasyon yapılması, b bölgedeki yapılarında 2981 sayılı Yasadan yararlanması mümkün olmadığından aksi yöndeki idare mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmadığından bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, mülkiyeti DSİ Genel Müdürlüğü’ne ait, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazın bulunduğu alana ilişkin ıslah imar planının. 2981 sayılı Yasa uyarınca yapılan parselasyonun ve ipotek bedeli tesis edilmesi yolundaki 5.1.1995 günlü, 11 sayılı belediye meclisi kararının iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporla dosyada yer alan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, mevcut yapılaşmanın sağlıklı bir hale getirilmesi için ıslah imar planının yapıldığı, dere boyunda yer alan taşınmazdan düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra geriye kalan 629 m’ye karşılık değişik yapı adalarından yer verildiği bu parsellerin üzerinde yapılaşma mevcut olduğundan anılan taşınmazların bedele dönüştürüldüğü, öte yandan, bu alanın taşkın sahası olarak belirlenmiş olması nedeniyle bu şerit içinde bulunan yapıların kaldırılması gerektiği, buna göre ıslah imar planının şehircilik ilkeleri, planlama esasları, kamu yararına ve mevcut yapılaşmaya; parselasyon işleminde ve ipotek bedeli tesis edilmesine ilişkin işlemde de imar mevzuatına aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; bu karar davacı idare tarafından temyiz edilmiştir. Devlet Su İşleri Umum Müdürlüğü Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında Kanun’un 2.maddesinin (a) fıkrasında taşkın sular ve sellere karşı koruyucu tesisler meydana getirme Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’nün görevleri arasında sayılmıştır. Taşkın Sulara ve Su Baskınlarına Karşı Korunma Kanunu’nun 1.maddesinde: yüksek seviye gösteren umumi ve hususi kapalı veya akarsuların tasmasıyla su atında kalan veya su baskınlarına uğrayabilecek olan sahaların sınırlarının Nafıa Vekaletinin teklifi üzerine icra vekilleri heyetinin kararıyla tespit ve ilan edileceği; 3maddesinde ise birinci madde hükümleri dairesinde tespit ve ilan edilmiş olan sınırlar içinde tesisat veya tadilat yapmanın, fidan veya ağaç dikmenin yasak olduğu, izin alınmaksızın yapılan ve suyun alınmasına veya su seviyesinin yükselmesine tesiri bulunan tesisat inşaat veya tadilatın, dikilen fidan veya ağaçların mahalli su işleri müdürünün, yoksa nafıa müdürünün teklifi üzerine valinin kararıyla yıktırılacağı veya kaldırılacağı hükmü yer almıştır. İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı işlemler ve 6785 sayılı imar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun’un. Bu Kanun hükümlerinden yararlanamayacak olan yapılara ilişkin 14.maddesinin (a) fıkrasında, her ölçekte imar planında başka amaçla tahsis edilmiş alanlardaki yapıların; (e) fıkrasında, içme ve kullanma suyu temin edilen ve edilecek olan baraj, göl, gölet gibi satıhta bulunan su kaynaklarının mutlak ve kısa mesafeli koruma alanı ve içme ve kullanma suyu temin edilen yeraltı ve su kaynaklan etrafında bırakılan koruma alanı içerisindeki yapıların; (ı) fıkrasında, kıyı tanımına giren yerlerde gerçek kişilere veya hukuk tüzel kişilerine ait yapıların 2981 sayılı Yasa hükümlerinden yararlanamayacağı belirtilmiş bulunmaktadır. 2981 sayılı Yasanın Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 4.maddesinin 24.bendinde ıslah imar planı; düzensiz ve sağlıksız biçimde oluşmuş yapı topluluklarının veya yerleşme alanlarının, sınırları belli edilmek suretiyle, mevcut durumu da dikkate alınarak dengeli, düzenli ve sağlıklı hale getirilmesi amacıyla, halihazır haritalar üzerinde yapılan ve yapılanma şartlarını da belirleyen imar planı olarak tanımlanmıştır. Dosyanın incelenmesinden, … Deresi’nin yatak mihverinden itibaren sağlı -sollu 50’şer metre olmak üzere 100 metre genişliğinde bir alanın Bakanlar Kurulu’nca hazırlanan 6.9.1955 tarihli kararnameyle Taşkın Sular Kanunu kapsamına alınarak, su altında kalan veya su taşkınlarına uğrayabilecek saha olarak belirlendiği, bu karar ve proje uyarınca da dere ıslahı için uyuşmazlık konusu taşınmazın DSİ Genel Müdürlüğü tarafından kamulaştırıldığı ve tapuda tescilinin gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır. Yukarıda sözü edilen mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı gibi. özel bir konumda olan uyuşmazlık konusu taşınmazın bulunduğu alanda ıslah imar planı v bu plan uyarınca parselasyon yapılması olanaklı olmadığı gibi Taşkın Sular Kanunu hükümlerine göre taşkın saha içinde yer almaları nedeniyle kaldırılmaları ve yıktırılmaları gereken yapılarında 2981 sayılı Yasadan yararlanması mümkün bulunmadığından aksi yöndeki idare mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle Adana 2.İdare Mahkemesinin 26.9.1997 günlü, E:1996/91, K:1997/1178 sayılı kararının bozulmasına dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 13.1.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1009 K: 1992/546 T: 12/02/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/107 K: 1992/1836 T: 22/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4665 K: 1993/2702 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/2063 K: 1993/4973 T: 19/11/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1995/6284 K: 1996/3870 İmar affı müracaatı sırasında imar planında yeşil alanda kalan taşınmaz içinde daha sonraki yıllarda yapılan imar planı değişikliğinin davacı için hukuki sonuç doğurmayacağı. İstemin Özeti: Ankara 8.İdare Mahkemesinin 30.3.1995 günlü, E.1994/l4l8, K.1995/484 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, davacının gecekondusunun bulunduğu l563 ada l sayılı parseldeki belediye hissesinin kendisine satışına ilişkin 19.4.1994 günlü, 558 sayılı encümen kararının iptali ile bu hissenin 298l sayılı Yasa uyarınca tahsisine karar verilmesi istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, davacının 298l sayılı Yasadan yararlanmak kamacıyla 1984 yılında davalı idareye müracaat ederek gecekondusu için tapu tahsis belgesi isteminde bulunduğu, ancak gecekondunun o dönemde imar planına göre yeşil alan içinde kalmasından dolayı tespit ve değerlendirme işlemlerinin yapılmadığı, l4.5.1988 tarihinde yapılan ıslah imar planında gecekondunun üzerinde bulunduğu alan konut alanına dönüştürülmüş ise de; başvuru tarihinde bu alanın yeşil alan olması ve 1984 yılındaki başvurunun tespit ve değerlendirme işlemlerinin sonuçlandırılması gereken 7.l2.1987 tarihine kadar yapılması gerekeceğinden daha sonraki yıllarda yapılan imar planı değişikliğinin davacı için hukuki sonuç doğuramayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu Ankara 8.İdare Mahkemesinin 30.3.1995 günlü E.1994/l4l8, K.1995/484 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin l. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 25.9.1996 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2007/2268 K: 2009/1880 T: 27.02.2009 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/1530 K: 1990/2674 T: 17/12/1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1988/1856 K: 1989/1912 T: 11/10/1989 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/277 K: 1990/333 T: 12.3.1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1995/4863 K: 1995/5385 Uyuşmazlık konusu gecekondunun miras yoluyla devredilmesi nedeniyle 2981 sayılı Yasanın l3/a maddesinde yer alan arsa tahsis edilecek kimsenin kendisinin veya eşinin veya reşit olmayan çocuğunun oturduğu belediye ve mücavir alan sınır içinde ev yapmaya müsait arsaya veya bir bölümü işyeri olarak kullanılan bu yapıya sahip bulunmaması koşulunun davacı için aranmayacağı. İstemin Özeti: Ankara l0 İdare Mahkemesinin 22.6.1995 günlü E.1994/l307, K.1995/770 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karara veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, davacının babasının ölümü üzerine … Mahallesi, 3512 ada, 12 parsel sayılı taşınmaz da 265 m2 için verilen tapu tahsis belgesi nedeniyle arsa tahsis edilmesi yolundaki istemin reddine ilişkin l7.8.1994 günlü, l5336 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince; davacının babasının ölümü üzerine murislerin 1985 yılında tahsis belgesi verilen söz konusu gecekondudan doğan haklarını davacıya devrettiklerinin anlaşıldığı, davalı idare davacı ve diğer murislerin 859 ada 3 sayılı başka bir taşınmazda paydaş oldukları bu nedenle 298l sayılı Yasanın l3/a maddesine göre hak sahibi olamayacakları gecekondunun bulunduğu alanda 196l yılında imar planı yapıldığını belirterek dava konusu işlem tesis edilmiş ise de söz konusu 3 sayılı parselde davacı ve diğer murislerin paylarının 7 m2 olduğu ve üzerinde ev yapmaya müsait bir arsa veya ileride yapılacak bir apartmanın bağımsız bölümü olarak kabul edilmesinin mümkün olmadığı, diğer taraftan gecekondunun bulunduğu alanın daha önce imar planının yapılmış olmasının tapu tahsis belgesi ve tapu verilmesine engel teşkil etmeyeceği gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Davalı idarece davacı ve diğer murislerin bir başka taşınmaz üzerinde paydaş oldukları nedeniyle hak sahibi olamayacağı belirtilmekte ise de olayda uyuşmazlık konusu gecekondunun miras yoluyla devredilmesi nedeniyle 298l sayılı Yasanın l3/a maddesinde yer alan arsa tahsis edilecek kimselerin kendisinin veya eşinin veya reşit olmayan çocuğunun oturduğu belediye ve mücavir alan sınırı içinde ev yapmaya müsait arsaya veya bir bölümü işyeri olarak kullanılan bir yapıya sahip bulunmaması koşulunun davacı ve diğer murisler için aranmayacağı, bu nedenle davacıya arsa tahsisi yapılmamasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığından işlemin iptaline karar verilmesinde sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu Ankara l0.İdare mahkemesinin 22.6.1995 günlü, E.1994/l307, K.1995/770 sayılı kararının belirtilen gerekçe ile ONANMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 27.l2.1995 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1982/3994 K: 1983/1705 T: 21/04/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/5628 K: 1997/5284 T: 24.11.1997 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/2906 K: 1994/1909 T: 11.5.1994 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/2160 K: 1994/2698 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/2638 K: 1994/5072 T: 23/12/1994 Gecekonduları bulundukları yerde muhafaza edilemeyen hak sahiplerine aynı bölgede veya gecekondu ıslah veya önleme bölgesinde başka bir arsa veya hisse tahsisi yoluna gidilmesi gerekirken, bitişikteki davacılara ait 308 sayılı parselde bu kişileri hissedar yapmak amacıyla tapu sunun iptali yolundaki işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığından iptalinin yerinde olduğu Dava, 2575 ada, 308 parsel sayılı taşınmazın davacılar adına verilen tapusunun 2981 sayılı Yasanın 10/b maddesi uyarınca iptal edilerek belediye adına düzeltilmesi yolundaki belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; 2981 sayılı Yasanın 13.maddesinin (b) bendinde “Hazine, belediye, il özel idarelerine ait veya Vakıf lar Genel Müdürlüğünün idaresinde olan veya bu Kanun uyarınca mülkiyetlerine geçen arsa veya araziler üzerinde, ıslah imar planları ile meydana getirilen imar parselleri içinde hak sahiplerine yapılarının işgal ettiği arazi de dikkate alınarak ıslah imar planında getirilen ölçülere uygun şekilde arsa veya hisse tahsis edilir. Gecekondusu muhafaza edilemeyen hak sahiplerine aynı bölgede veya diğer gecekondu ıslah veya önleme bölgesinde başka bir arsa veya hisse verilir” hükmüne yer verildiği, 2575 ada, 307 ve 308 sayılı parsel sayılı taşınmazlar belediye adına kayıtlı iken üzerinde gecekondusu bulunan kişilerin imar affı başvurusunda bulunmaları üzerine 307 sayılı parselin …’e, 308 sayılı parselin ise davacılara bedel karşılığı satıldığı, daha sonra yapılan ıslah imar planı sonucu 307 sayılı parselin büyük bir kısmının imar yoluna isabet ettiği, arta kalan 4 m2’lik kısmının değerlendirilebilmesi için 308 sayılı parselle tevhit edilmesi amacıyla her iki parselin tapuları iptal edilerek belediye adına tescil edilmesine ilişkin dava konusu belediye encümeni kararının alındığı, ancak gecekonduları bulundukları yerde muhafaza edilemeyen hak sahiplerine aynı bölgede veya diğer gecekondu ıslah veya önleme bölgesinde başka bir arsa veya hisse tahsisi yoluna gidilmesi gerekirken, davacılara ait 308 parselde hissedar yapmak amacıyla tapuların iptalinde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu İstanbul 2. İdare Mahkemesinin 17.2.1994 günlü, 1994/251 sayılı kararında, İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1986/218 K: 1986/452 T: 07/05/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/1214 K: 1987/302 T: 07/04/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/811 K: 1987/1217 T: 16/12/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/2136 K: 1989/2004T: 31/10/1989 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/2160 K: 1994/2698 2981 sayılı Yasa kuralları uyarınca en fazla 400 m2 yüzölçümlü taşınmaz için tapu tahsis belgesi düzenlenebileceği, miktarın üst sınır olduğu ve asıl amacın yapının işgal ettiği alana uygun büyüklükte yer tahsisi olduğu. İstemin Özeti : Adana l. İdare Mahkemesinin 20.ll.l992 günlü E: l992/l72, K:l992/827 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Tetkik Hakimi Düşüncesi: Bahçe mesafeleri dikkate alınmaksızın tesis edilen dava konusu işlem mevzuata aykırı olduğundan, İdare Mahkemesi kararının sonucu itibariyle onanması gerektiği düşünülmektedir. Savcı Düşüncesi: Uyuşmazlık 298l sayılı Yasa uygulaması sonucu davacıya 400 m2 yer verilen tapu tahsis belgesinin iptaline ilişkin davalı bakanlık işleminin iptali istemiyle açılan davada 298l/3290 sayılı Kanunun 8. maddesinin (b) bendinin 2. fıkrası l0. maddesinin (b) bendinin son fıkrasının birlikte incelenmesi sonucunda yasaların amacının, imar ve gecekondu mevzuatına aykırı olarak inşa edilmiş yapılara yasallık kazandırmak suretiyle bu kimselere barınabilecekleri bir konut vermek olduğu, aynı Yasanın 9. maddesinin (b) bendinin 2. fıkrasında da inşaat alanından değil arazi tahsisinden ve verilecek arazinin miktarından söz edildiği, uyuşmazlık konusu tapu tahsis belgesinde de yapının niteliğinin yığma bina ve işgal ettiği yerin 400 m2 olarak belirtildiği ancak röleve planında davacının 29.3 m2’lik inşaat alanı bulunduğunun belirtilmesi nedeniyle 400 m2’lik yer tahsis eden tapu tahsis belgesini iptal ederek 29.3 m2 için tapu tahsis belgesi verilmesi yoluna gidildiği, ancak röleve krokisinden hareketle işlem tesis edilmesi de sözü edilen yasal düzenlemenin amacına ve hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle işlemi iptal eden İdare Mahkemesi kararının bozulması isteminden oluşmaktadır. 298l sayılı İmar Affı Yasasının 3290 sayılı Yasa ile değişik 9. maddesinin b bendinin 2. fıkrası ile bu yasa hükümlerine göre arsa tahsis edilecek kişilere 400 m2 den fazla arazinin tahsis işlemi yapılamayacağı hükme bağlanmış bulunmaktadır. Yasanın 1. maddesinde bu kanunun amacının imar ve gecekondu mevzuatına aykırı inşa edilmiş ve inşaa halindeki bütün yapılar hakkında uygulanacak işlemleri düzenlemek olduğu belirtildiğine göre yasanın kişileri arazi sahibi yapmak gibi bir amacının olmadığı açıktır. Yukarıda sözü edilen yasanın 9. maddesinin b bendinin 2. fıkrası ile yapının üzerinde bulunduğu arsanın 400 m2’den fazla kısmının tahsis edilemeyeceğini belirterek arsa tahsisindeki asgari miktar belirlenmiş bulunmaktadır. Olayımızda, davanın imar affından yararlanmak üzere yaptığı başvuruda imar mevzuatına aykırı olarak inşaa edilmiş gecekondusunun yeminli teknik büroca çizilmiş röleve planında işgal ettiği yerin 29.3 m2 olması nedeniyle 400 m2’ üzerinden düzenlenen tapu tahsis belgesinin 29.3 m2’lik yer esas alınmak üzere iptal edildiği anlaşılmaktadır. İmar Hukukuna göre bir yapının işgal ettiği sahayı, bahçe mesafeleri ile birlikte mütalaa etmek gerekir. Bu durumda röleve planına göre 29.3 m2 yer işgal eden yapı için 400 m2 arsa tahsis edilmesinde isabet bulunmadığı gibi, tahsisin sadece binanın dört duvarı esas alınarak 29.3 m2 üzerinden yapılmasında da imar hukukuna uyarlık bulunmamaktadır. Belirtilen nedenlerle, tapu tahsis belgesini tahsis edilen miktarı 29.3 m2 indirmek suretiyle iptal eden davalı idare işleminin, yapının bahçe mesafeleri de dikkate alınarak belirlenecek miktar üzerinden tahsis yapılmasının hukuka uygun olacağı gerekçesiyle iptal edilmesi gerekirken, ilgilisine 400 m2 yer tahsis edilmesinin yerinde olduğu gerekçesiyle iptal edilmesinde isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, davacıya 29.3 m2 yer tahsisine ilişkin işlemi iptal eden İdare mahkemesi kararı sonucu itibariyle yerinde görüldüğünden onanmasının uygun olacağı düşünülmüştür. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra kişin gereği görüşüldü: Dava, Anamur, Bahçe Mahallesinde, 90 ada 22 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan gecekondu nedeniyle davacı adına 400 m2 alan için verilen tapu tahsis belgesinin iptal edilmesi ve gecekondunun işgal ettiği alan olarak tespit edilen 29.3 m2’lik kısmın için tapu tahsis belgesi verilmesine ilişkin 20.ll.l99l günlü 4l-4l-35l/604 sayılı davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, davacıya daha önce yasal prosedüre uygun olarak ve binanın işgal ettiği alanın 400 m2 olduğu belirtilerek, l6.2.l988 günlü, 3l4 sayılı… Mal Müdürlüğü işlemi ile verilen tapu tahsis belgesinin yeminli teknik bürolarca çizilen röleve krokisinde binanın 29.3 m2 yer işgal ettiğinin belirlendiğinden bahisle iptal edilmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesi ile dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dava dosyasında bulunan bilgi ve belgelerin incelenmesinden, l6.2.l988 günlü tapu tahsis belgesinde yapının işgal ettiği alanın 400 m2 olarak gösterildiği, l5.2.l988 günlü tespit tutanağında, 400 m2’lik taşınmazın 32 m2’lik kısmına tek katlı ev yapıldığının kalanının ise narenciye ağaçları dikilmek suretiyle kullanıldığının belirtildiği, yeminli teknik büro röleve krokisinde ise yapının işgal ettiği alanın 29.3. m2 olarak belirlendiği, dava konusu işlem ile de yeminli teknik bürolarınca çizilmiş röleve planlarının esas alındığından bahisle, belirlenen yapı alanları dışında kalan kısımlar için verilen tapu tahsis belgesinin resen iptaline ve hak sahibi gecekondunun işgal ettiği alanın miktarı olarak belirlenen 29.3 m2 için tapu tahsis belgesi verilmesine karar verildiği anlaşılmaktadır. 298l sayılı Yasanın 9. maddesi (b) bendinde, arsa tahsis edilecek kişilere 400 m2 den fazla arazi için tahsis işlemi yapılmayacağı, 298l sayılı Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin l9. maddesi © bendinde de arsa tahsis edecek kuruluşun ilgilisi adına en fazla 400 m2 ‘lik arsa tahsisi yaparak “ tapu tahsis belgesi” düzenleyeceği kurala bağlanmıştır. 298l sayılı Yasanın tapu tahsis belgesi verilen gecekondular başlıklı l3. maddesinde ise yapının işgal ettiği arazi de dikkate alınarak ıslah imar planında getirilen ölçülere uygun şekilde arsa veya hisse tahsis edileceği kuralı yer almaktadır. Davanın, 400 m2 yüzölçümlü taşınmaz için verilen tapu tahsis belgesinin geri alınmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle ve 400 m2 yüzölçümlü taşınmaz tahsis edilmesinin mevzuata uygun olduğu iddiası ile açıldığı anlaşıldığından ve bu talebin dışına çıkmak mümkün olmadığından, İdare Mahkemesince davacıya 400 m2 yüzölçümlü taşınmaz tahsis edilip edilemeyeceğinin incelenmesi gerekmektedir. Zira 400 m2’lik miktar tahsis edilebilecek taşınmazın yüzölçümünün üst sınırıdır. Ancak asıl amaç yapının işgal ettiği alana uygun büyüklükte yer tahsis edilmesi olup bu alan 400 m2’yi geçmeyecektir. Bu durum karşısında, uyuşmazlığın anılan kurallar çerçevesinde ve davacının istemi de göz önünde bulundurulmak suretiyle çözümlenmesi ve karara bağlanması gerektiğinden İdare Mahkemesi kararında yasal isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Adana l.İdare Mahkemesinin 20.ll.l992 günlü, E:l992/l72, K:l992/827 sayılı kararının BOZULMASINA dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 23.6.l994 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1885 K: 1992/3484 T: 08/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3594 K: 1992/5103 T: 22/12/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/5628 K: 1997/5284 T: 24.11.1997 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/2906 K: 1994/1909 T: 11.5.1994 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/2641 K: 1994/2543 T: 14/06/1994 Gecekondunun 775/18. madde uyarınca yıkımı nedeniyle uğranılan zararın tazminin istemiyle açılan davada tapu tahsis belgesiyle ilgili eksikliklerin tamamlanıp tamamlanmadığı, bunun sonucuna göre davacının tapu tahsis belgesi alma hakkının doğup doğmadığı hususu incelenerek karar verilmesi gerekirken yıkım tarihinde bina ile ilgili kazanılmış bir hakkın bulunmadığı nedeniyle davanın reddine de isabet görülmediği Dava, sayılı taşınmaz üzerindeki yapının 775 sayılı Gecekondu Kanununun 18. maddesi uyarınca yıktırılması sonucu uğranılan 5.200.000 lira zararın yasal faizi ile birlikte davalı idarece tazminine karar verilmesi istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; davacının anılan yapı için kendisine tapu tahsis belgesi verilmesi istemiyle başvuruda bulunduğunun, ancak dosyasındaki eksiklikler nedeniyle tapu tahsis belgesinin düzenlenmediğinin, bu durumda yıkım tarihinde bina ile ilgili kazanılmış bir hakkı olmadığının anlaşıldığı nedeniyle davalı idarenin 775 sayılı yasanın 18. maddesi uyarınca tesis ettiği işlemde hukuka aykırı davrandığının kabul edilemeyeceği gerekçeleriyle tazminat talebi uygun görülmeyerek davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekilince temyiz edilmiştir. 2981 sayılı Yasanın 10/a maddesinde “Bu kanun hükümlerine göre hazine, belediye, il özel idaresine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği arsa ve araziler üzerinde, gecekondu sahiplerince yapılmış yapılar, 12. madde hükümlerine göre tespit ettirildikten sonra, kayıt maliki kamu kuruluşunca bu yer hak sahibine tahsis edilir ve bu tahsisin yapıldığı tapu sicilinin beyanlar hanesinde gösterilerek ilgilisine “Tapu Tahsis Belgesi” verilir hükmü yer almaktadır. Dosyanın incelenmesinden, davacının yıkıma konu gecekondu ile ilgili olarak 2981 sayılı Yasa uyarınca af başvurusunda bulunduğu ancak tapu tahsis dosyasındaki eksiklikler nedeniyle anılan yasa uyarınca işlem yapılamadığı ve eksikliklerin giderilmesi hususunun Yeminli Özel Teknik Büro’ya günlü, sayılı yazı ile bildirildiği anlaşıldığından, tapu tahsis dosyasındaki eksikliklerin davacı tarafından tamamlanıp tamamlanmadığı bunun sonucuna göre davacının tapu tahsis belgesi alma hakkının doğup doğmadığı, konusu incelenmeksizin mahkemece tazminat isteminin reddedilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle İstanbul 4. İdare Mahkemesinin 25.11.1991 günlü, 1992/1399 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1985/1006 K: 1986/293 T: 19.3.1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/539 K: 1986/890 T: 22/10/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1161 K: 1992/3272 T: 23/09/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1995/4999 K: 1996/1273 T: 18.3.1996 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/3352 K: 1994/2400 T: 8.6.1994 Davacı tarafından yapılan af başvurusunun genel olarak resen yapılacak tespit ve değerlendirme işlemleri için öngörülen sürenin sona ermesinden önce olması nedeniyle, dava konusu yapı hakkında idarece 2981 sayılı Yasa uyarınca tespit ve değerlendirme işlemlerinin yapılması gerektiğinden, süresi içinde başvurulmadığından bahisle tesis edilen işlemde hukuka uyarlık yoktur. İstemin Özeti: … 2. İdare Mahkemesinin 20.1.1993 günlü, E: 1989/609 K:1993/27_sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü. Dava … 460 ada, 1 parsel sayılı hazine arazisi üzerinde inşa edilen bina için yapılan af başvurusunun reddine ilişkin 13.3.1989/günlü, 140 sayılı davalı idaresi işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; 2981 sayılı Yasanın 7. maddesinde süresi içinde Belediye veya Valiliğe müracaat etmeyen kişilere ait yapıların belediye veya Valiliklerce elektrik, su, kaçak inşaat zaptı veya benzeri kayıtlar veya haritadan incelenerek ayrıca mahallinde araştırılarak tespit ve değerlendirme işlemlerinin tamamlanacağı … nın belirtilmesi karşısında 4.9.1987/gününde davacı tarafından yapılan af başvurusunun da genel olarak resen yapılacak tespit ve değerlendirme işlemleri için öngörülen sürenin sona ermesinden önce (7.12.1987/) olması nedeniyle dava konusu yapı hakkında idarece 2981 sayılı Yasa uyarınca tespit ve değerlendirme işlemlerinin yapılması gerektiğinden, süresi içinde başvurulmadığından bahisle tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmayarak işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davacı vekilince temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu … 2. İdare Mahkemesinin 20.1.1993 günlü, E:1989/609 K:1993/27 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 8.6.1994 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1998/2116 K: 1999/2260 T: 27.04.1999 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/3030 K: 1989/2563 T: 13.12.1989 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/523 K: 1994/3436 T: 10.10.1994 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/874 K: 1991/1836 T: 25/09/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/2660 K: 1994/2250 T: 6.6.1994 Uyuşmazlık konusu taşınmaz üzerindeki yapı için davacı ve davacının babasının mirasçıları tarafından olmak üzere 2 adet af başvuru formu düzenlendiği ve tahsise konu binanın eski tarihlerde davacının babası tarafından yapıldığı anlaşıldığından, davacıya ait tapu tahsis belgesinin iptalinde ve asıl hak sahibi olan kişinin mirasçılarının hisseleri dikkate alınarak yapılan tahsiste mevzuata aykırılık yoktur. İstemin Özeti: … İdare Mahkemesinin 19.1.1993 günlü, E: 1989/1091 K: 1993/5 sayılı kararının usul ve Yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Savcı Düşüncesi: Tapu tahsis işiyle ilgili uyuşmazlık hakkında İdare Mahkemesi mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırıp, alına rapora dayalı kararıyla tasarrufu iptal etmiştir. Davalı İdare Mahkemesi kararının hatalı bulunduğu yolundaki iddialarla temyizen bozulması istenilmiş ise de; 2577 sayılı Yasanın 46. maddesi uyarınca İdare Mahkemelerinin nihai kararlarına karşı yapılan temyiz isteminde: öne sürülen hususlar, anılan Yasanı 49. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymadığından, İdare Mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir. Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin reddiyle İdare Mahkemesi kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … 2630-c-d pafta, 3 ada, l parsel sayılı belediyeye ait taşınmaz üzerinde bulunan gecekondu için davacı adına düzenlenen tapu tahsis belgesinin iptal edilerek, tüm hissedarlar adına tapu tahsis belgesi düzenlenmesine ilişkin 4.9.1989/günlü, 644 sayılı encümen kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; dava konusu yer için davacı ve davacının babası olan … mirasçıları tarafından olmak üzere iki adet başvuru formu düzenlendiği, biri Yeminli Özel Teknik Büro tarafından olmak üzere iki adet başvuru formu düzenlendiği, Yeminli Özel Teknik Büro tarafından yapılan tespitte … ölü olması sebebiyle ibraz edilecek veraset ilamına istinaden hak sahiplerinin tespiti gerektiğinin bildirildiği, tahsise konu yerdeki binanın eski tarihlerde … tarafından yapıldığı, ancak davacı tarafından tamir edilerek kullanıldığı bu nedenle davacıya ait tapu tahsis belgesinin iptalinde ve asıl hak sahibi olan kişinin mirasçılarının hisseleri dikkate alınarak yapılan tahsiste mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu … İdare Mahkemesinin 19.1.1993 günlü, E:1989/1091 K:1993/5 saydı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 6.6.1994 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1985/1268 K: 1985/290 T: 24/10/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/175 K: 1986/394 T: 17/04/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/1327 K: 1988/1487 T: 23.11.1988 Danıştay 6. Dairesi E: 1988/670 K: 1989/718 T: 29/03/1989 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/2906 K: 1994/1909 T: 11.5.1994 Hazine arazisinde kalmakla birlikte hazine adına yetkili idari makam tarafından tahsis edilmiş olan yapılar hakkında gecekondu yasası hükümleri uygulanmaz. İstemin Özeti: Bursa 2. İdare Mahkemesinin 25.11.1992 günlü, E:1992/225, K:1992/633 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Türk Milleti Adına Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … Genel Müdürlüğünün eğitim ve dinlenme tesisi olarak kullandığı yapıların 3194 sayılı Yasanın 32. maddesi uyarınca yıktırılmasına ilişkin 9.3.1992 günlü, 45 sayılı belediye başkanlığı işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; 3194 sayılı Yasa uyarınca yıkım ile ilgili karar alma yetkisinin belediye encümenlerine tanındığı, belediye başkanlıklarının imar mevzuatına aykırı yapılar hakkında yıkım kararı alabilme yetkisinin bulunmadığı, mahkemece verilen ara kararına süresi geçirildikten sonra 11.8.1992 gününde verilen ve ara kararına yanıt niteliğini taşıyan savunma dilekçesinde işlemin 775 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca tesis edildiği belirtilmiş ise de 775 sayılı Yasanın 2. maddesinde, gecekondunun kendisine ait olmayan arazi ve arsalar üzerinde sahibinin rızası alınmadan yapılan izinsiz yapılar olarak tanımlanmış olması ve dava konusu yapının hazine arazisi üzerinde kalmakla birlikte hazine adına yetkili idari makam tarafından davacı … Genel Müdürlüğüne tahsis edilmiş bulunması karşısında anılan yapılar hakkında 775 sayılı Yasanın 18. maddesinin uygulanabilmesinin mümkün bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlem yetki yönünden iptal edilmiş, karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu Bursa 2. İdare Mahkemesinin 25.11.1992 günlü, E:1992/225, K:1992/633 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının ONANMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 11.5.1994 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1992/83 K: 1993/7 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/2116 K: 1999/2260 T: 27.04.1999 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/523 K: 1994/3436 T: 10.10.1994 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/874 K: 1991/1836 T: 25/09/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1353 K: 1994/544 Hazinenin mülkiyetindeki bir taşınmaz malın belediyeye bedelsiz devri için belediye ve mücavir alan sınırları içindeki gecekondu ıslah ve tasfiye bölgesinde konut amacıyla kullanılacak nitelikteki yerlerden olması gerektiği, ticari nitelikli bir alanın bu amaçla devrinin mümkün olmadığı. İstemin Özeti: Erzurum İdare Mahkemesinin 31.12.1992 günlü, E.1990/700, K:1992/732 sayılı Kararın usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLET ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü. Dava, Erzurum İli, Merkez İlçe, Alipaşa Mahallesi, demirciler Caddesi adresinde bulunan Hazineye ait 67 pafta, 300 ada 16 parsel sayılı taşınmazın 775 sayılı Yasa gereğince belediye adına bedelsiz devri talebinin reddine ilişkin 31.8.1990 günlü 41-41/1511 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince 775 sayılı Yasanın 3 ve 16.maddelerinin 1.fıkralarının birlikte incelenmesinden, Hazinenin mülkiyetindeki bir taşınmazın belediyeye bedelsiz devri için belediye ve mücavir alan sınırları içindeki gecekondu ıslah ve tasfiye bölgesinde konut amacıyla kullanılacak nitelikteki yerlerden olmasının gerektiği, buna karşın dava konusu taşınmazın belediye sınırları içinde Erzurum Ticaret Merkezinde olduğu, etrafının ticari işletmelerle dolu olduğu, gecekondu ıslah ve tasfiye bölgesiyle bir ilgisinin olmadığı ve konut olarak yararlanılacak özellikte bulunmadığı, bu durumda 775 sayılı Yasa uyarınca belediyeye devredilecek nitelikte olmayan taşınmaz hakkındaki talebin reddine ilişkin işlemde hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin iptali istemi ile açılan davanın yukarıda özetlenen gerekçe ile reddi yolundaki temyize konu Erzurum İdare Mahkemesinin 31.12.1992 günlü E:1990/700, K:1992/732 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiç birisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının ONANMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 10.2.1994 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/191 K: 2005/2372 T: 19/04/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/4030 K: 1992/4974 T: 16/12/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/83 K: 1993/7 Danıştay 6. Dairesi E: 1995/4863 K: 1995/5385 T: 27.12.1995 Danıştay İDDK E: 1994/331 K: 1995/715 K: 13.10.1995 Tapu tahsis belgesi verilen gecekondu, tahsis belgesinin verildiği tarihte, geçerli olan imar planında, kamu kullanımına ayrılan bir yerde ise, tapu tahsis belgesi geri alınabilir.  Bu tip alanlardaki gecekondular 2981 s. Kanun hükmünden yararlanamazlar. İstemin Özeti: İstanbul 4. İdare Mahkemesinin 11.11.1993 günlü, E:1993/761, K: 1993/1639 sayılı ısrar kararına karşı, davalı idare temyiz isteminde bulunmaktadır. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulunca gereği görüşüldü:  … no’lu parselde bulunan gecekondu için verilmiş olan tapu tahsis belgesinin iptaline ilişkin davalı idare işleminin iptali istemiyle açılan dava sonucunda; İstanbul 4. İdare Mahkemesince 4.7.1991 günlü, E: 1988/60, K: 1991/1226 sayılı kararla dava konusu işlem iptal edilmiş, bu kararın temyizi üzerine Danıştay Altıncı Dairesince 14.1.1993 günlü, E: 1992/83, K: 1993/7 sayılı kararla, mahkeme kararı bozulmuştur. İstanbul 4. İdare Mahkemesi, bozma kararına uymayarak 11.11.1993 günlü, E: 1993/761, K: 1993/1639 sayılı kararı ile işlemin iptaline dair ilk kararında ısrar etmiştir. Davalı idare, bu ısrar kararına karşı temyiz isteminde bulunmakta ve kararın bozulmasını istemektedir. Temyiz istemine konu karara ilişkin dosyanın incelenmesinden; … no’lu parsel üzerine davacı tarafından yapılan gecekondu için, 17.10.1985/günlü, 3772 sayılı tapu tahsis belgesinin verildiği, söz konusu taşınmazın 1969 onay tarihli imar planında okul yeri olarak ayrılmış olduğu ve 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu uyarınca il özel idaresi adına tahsis ve tescil edildiği, bu hususun idarece saptanması üzerine de, davacıya verilen tapu tahsis belgesinin iptal edildiği anlaşılmaktadır. 2981 sayılı Yasa’nın 14 üncü maddesinin (a) bendinde, her ölçekte imar planında başka maksatla tahsis edilmiş alanlardaki sınai kuruluşlara ait olmayan tehlikeli madde depoları ile imar planında tehlikeli madde depoları için ayrılmış yerlerde, bu depolar dışındaki her türlü ruhsatsız yapıların, bu yasa hükümlerinden yararlanamayacağı hükme bağlanmıştır. Madde hükmünden anlaşılacağı üzere; imar planlarında başka maksatla tahsis edilmiş alanlardaki ruhsatsız yapılardan, sınai kuruluşlara ait tehlikeli madde depoları yasa hükmünden yararlanabilecek, bunun dışındaki ruhsatsız yapılar ise kapsam dışında tutulacaktır. Bu hüküm karşısında, imar planında yol, yeşil alan, park, okul alanı gibi kamu kullanımına ayrılmış yerlerde yapılan gecekonduların, 2981 sayılı Yasa hükümlerinden yararlandırılmaları olanaksızdır. Uyuşmazlığa konu taşınmaz, davacının tapu tahsis belgesi verilmesi için başvurduğu tarihte geçerli bulunan 1969 onay tarihli imar planında okul yeri olarak ayrıldığına ve 222 sayılı Yasa hükümleri uyarınca, başka bir amaca tahsisi mümkün bulunmadığına göre; davacıya verilen tapu tahsis belgesinin iptaline ilişkin dava konusu işlemde mevzuata aykırılık yoktur. Bu durumda; dava konusu işlemin iptaline dair mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle; davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne, İstanbul 4. İdare Mahkemesinin 11.11.1993 günlü, E:1993/761, K:1993/1639 sayılı ısrar kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49 uncu maddesinin 1 inci fıkrasının (b) bendi uyarınca (BOZULMASINA), aynı maddenin 3 üncü fıkrası uyarınca, dosyanın anılan mahkemeye gönderilmesine 13.10.1995 günü oyçokluğu ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay İDDK E: 1990/710 K: 1990/142 T: 02.11.1990 Danıştay İDDK E: 1994/331 K: 1995/715 Danıştay İDDK E: 1990/766 K: 1990/189 T: 28/12/1990 Danıştay İDDK E: 2017/2078 K: 2017/2972 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/2160 K: 1994/2698 T: 23.6.1994 Tapu tahsisinde asıl amaç yapının işgal ettiği alana uygun büyüklükte yer tahsis edilmesi olup, bu alan 400 metrekareyi geçemez. İstemin Özeti: Adana 1. İdare Mahkemesinin 20.11.1992 günlü, E: 1992/172, K: 1992/827 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, Anamur, B… Mahallesinde, 90 ada, 22 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan gecekondu nedeniyle davacı adına 400 m² lik alan için verilen tapu tahsis belgesinin iptal edilmesine ve gecekondunun işgal ettiği alan olarak tespit edilen 29.3 m² lik kısım için tapu tahsis belgesi verilmesine ilişkin 20.11.1991 günlü, 41-41-351/604 sayılı davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmış. İdare Mahkemesince, davacıya daha önce, yasal prosedüre uygun olarak ve binanın işgal ettiği alanın 400 m² olduğu belirtilerek, 16.2.1988/günlü, 314 sayılı … Mal Müdürlüğü işlemi ile verilen tapu tahsis belgesinin yeminli teknik bürolarca çizilen röleve krokisinde binanın 29.3 m² yer işgal ettiğinin belirlendiğinden bahisle iptal edilmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesi ile dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dava dosyasında bulunan bilgi ve belgelerin incelenmesinden, 16.2.1988/günlü tapu tahsis belgesinde yapının işgal ettiği alanın 400 m² olarak gösterildiği, 15.2.1988/günlü tespit tutanağında, 400 m² lik taşınmazın 32 m² lik kısmına tek katlı ev yapıldığının, kalanının ise narenciye ağaçları dikilmek suretiyle kullanıldığının belirtildiği, yeminli teknik büro röleve krokisinde ise yapının işgal ettiği alanın 29.3 m² olarak belirlendiği, dava konusu işlem ile de, yeminli teknik bürolarca çizilmiş röleve planlarının esas alındığından bahisle, belirlenen yapı alanları dışında kalan kısımlar için verilen tapu tahsis belgesinin resen iptaline ve hak sahibi gecekondunun işgal ettiği alanın miktarı olarak belirlenen 29.3 m² için tapu tahsis belgesi verilmesine karar verildiği anlaşılmaktadır. 2981 sayılı Yasanın 9. maddesi (b) bendinde, arsa tahsis edilecek kişilere 400 m² den fazla arazi için tahsis işlemi yapılmayacağı, 2981 sayılı Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 19. maddesi (c) bendinde de arsa tahsis edecek kuruluşun ilgilisi adına en fazla 400 m² lik arsa tahsisi yaparak “tapu tahsis belgesi” düzenleyeceği kurala bağlanmıştır. 2981 sayılı Yasanın tapu tahsis belgesi verilen gecekondular başlıklı 13. maddesinde ise yapıların işgal ettiği arazi de dikkate alınarak ıslah imar planında getirilen ölçülere uygun şekilde arsa veya hisse tahsis edileceği kuralı yer almaktadır. Davanın, 400 m² yüzölçümlü taşınmaz için verilen tapu tahsis belgesinin geri alınmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle ve 400 m² yüzölçümlü taşınmaz tahsis edilmesinin mevzuata uygun olduğu iddiası ile açıldığı anlaşıldığından ve bu talebin dışına çıkmak mümkün olmadığından, İdare Mahkemesince davacıya 400 m² yüzölçümlü taşınmaz tahsis edilip edilemeyeceğinin incelenmesi gerekmektedir. Zira 400 m² lik miktar tahsis edilebilecek taşınmazın yüzölçümünün üst sınırıdır. Ancak asıl amaç yapının işgal ettiği alana uygun büyüklükte yer tahsis edilmesi olup bu alan 400 m² yi geçmeyecektir. Bu durum karşısında, uyuşmazlığın anılan kurallar çerçevesinde ve davacının istemi de göz önünde bulundurulmak suretiyle çözümlenmesi ve karara bağlanması gerektiğinden İdare Mahkemesi kararında yasal isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Adana 1. İdare Mahkemesinin 20.11.1992 günlü, E: 1992/172, K: 1992/827, sayılı kararının (BOZULMASINA), dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 23.6.1994 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2003/685 K: 2004/3717 T: 11.06.2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/804 K: 1987/184 T: 19.02.1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1988/1856 K: 1989/1912 T: 11/10/1989 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/277 K: 1990/333 T: 12.3.1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1995/4863 K: 1995/5385 T: 27.12.1995 Uyuşmazlık konusu gecekondu miras yoluyla devredildiğinden 2981 s. Kanun’un 13/a maddesinde yer alan “arsa tahsis edilecek kimselerin kendisinin veya eşinin veya reşit olmayan çocuğunun oturduğu belediye ve mücavir alan sınırı içinde ev yapmaya müsait arsaya veya bir bölümü işyeri olarak kullanılan bir yapıya sahip bulunmaması” koşulu davacı ve diğer murisler için aranmaz. İstemin Özeti: Ankara 10. İdare Mahkemesinin 22.6.1995 günlü, E: 1994/1307, K: 1995/770 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, davacının babasının ölümü üzerine … Mahallesi, 3512 ada, 12 parsel sayılı taşınmazda 265 m2 için verilen tapu tahsis belgesi nedeniyle arsa tahsis edilmesi yolundaki istemin reddine ilişkin 17.8.1994 günlü, 15336 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince; davacının babasının ölümü üzerine murislerin 1985/yılında tahsis belgesi verilen söz konusu gecekondudan doğan haklarını davacıya devrettiklerinin anlaşıldığı, davalı idarece, davacı ve diğer murislerin 859 ada, 3 sayılı başka bir taşınmazda paydaş oldukları bu nedenle 2981 sayılı Yasa’nın 13/a maddesine göre hak sahibi olamayacakları, gecekondunun bulunduğu alanda 1961 yılında imar planı yapıldığını belirterek dava konusu işlem tesis edilmiş ise de, söz konusu 3 sayılı parselde davacı ve diğer murislerin paylarının 7 m2 olduğu ve üzerinde ev yapmaya müsait bir arsa veya ileride yapılacak bir apartmanın bağımsız bölümü olarak kabul edilmesinin mümkün olmadığı, diğer taraftan gecekondunun bulunduğu alanın daha önce imar planının yapılmış olmasının tapu tahsis belgesi ve tapu verilmesine engel teşkil etmeyeceği gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Davalı idarece davacı ve diğer murislerin bir başka taşınmaz üzerinde paydaş oldukları nedeniyle hak sahibi olamayacağı belirtilmekte ise de, olayda uyuşmazlık konusu gecekondunun miras yoluyla devredilmesi nedeniyle 2981 sayılı Yasa’nın 13/a maddesinde yer alan arsa tahsis edilecek kimselerin kendisinin veya eşinin veya reşit olmayan çocuğunun oturduğu belediye ve mücavir alan sınırı içinde ev yapmaya müsait arsaya veya bir bölümü işyeri olarak kullanılan bir yapıya sahip bulunmaması koşulunun davacı ve diğer murisler için aranmayacağı, bu nedenle davacıya arsa tahsisi yapılmamasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığından işlemin iptaline karar verilmesinde sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu Ankara 10. İdare Mahkemesinin 22.6.1995 günlü E: 1994/1307, K: 1995/770 sayılı kararının belirtilen gerekçe ile (ONANMASINA), dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 27.12.1995 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1982/254 K: 1984/1472 T: 20/03/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/1006 K: 1986/293 T: 19.3.1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/539 K: 1986/890 T: 22/10/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/804 K: 1987/184 T: 19.2.1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/5628 K: 1997/5284 T: 24.11.1997 2981 s. Af Kanunu; imar mevzuatına aykırı yapılarla gecekonduları kapsadığından, İdarenin; Hazine arazisi üzerine yapılmış olan hidrofor binası ve su deposunun bu Kanun’un kapsamına alınması talebini reddeden işlemi yasaya uygundur. İstemin Özeti: Bursa 1. İdare Mahkemesinin 22.11.1995 günlü, E: 1993/821 K: 1995/819 sayılı kararının iptale yönelik kısmının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … İli, … İlçesi, 1198 ada, 32 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan yapıların 2981 sayılı Yasadan yararlandırılması yolundaki istemin yanıt verilmemek suretiyle reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, davacı kooperatifin Hazine adına kayıtlı uyuşmazlık konusu taşınmaz üzerinde yapılan su deposu ve hidrofor binasının 2981 sayılı Yasadan yararlandırılması istemine ilişkin 18.9.1986/günlü af başvurusunun bulunduğu, daha sonra 2.12.1991 günlü tutanakla söz konusu taşınmazda yeni yapılmakta olan 200 m2’lik subasman inşaatı ile eskiden yapılmış 70 m2’lik su deposu, 70 m2’lik bekçi evi, 180 m2’lik misafirhane ve 60 m2’lik diğer bir bekçi evinin tespit edilmesi nedeniyle Milli Emlak Müdürlüğü tarafından 775 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca işlem tesis edilmesi için davalı idareye başvurulduğu ve idarece Hazineye ait taşınmazdaki işgalin kaldırılmasının istenilmesi üzerine davacı kooperatifin 8.7.1993 günlü dilekçeyle başvurarak davalı idareden 18.9.1986/günlü af başvurusu uyarınca resen tespit ve değerlendirme yapılmasını istediği ve bu istemin cevap verilmemek suretiyle reddi üzerine bu davanın açıldığı, ilk af başvurusunu konu alan su deposu ve hidrofor binasının tespit ve değerlendirilmesi gerekirken davalı idarece ara kararına verilen cevapta davacının af başvurusunda bulunduğu ancak, işlemleri takip etmemesi nedeniyle ruhsat verilmediğinin belirtildiği, af başvurusunda bulunulan su deposu ve hidrofor binasına yönelik olarak af başvurusunun davacı tarafından işlemlerin takip edilmemesi nedeniyle reddinde gerekçe yönünden isabet bulunmadığı, bunların dışındaki yapıların 10.11.1985/tarihinden sonra yapılması nedeniyle tespit ve değerlendirme işlemi yapılamayacağı gerekçesiyle dava konusu işlemin kısmen iptaline, kısmen davanın reddine karar verilmiş, bu kararın iptale yönelik kısmı davalı idarece temyiz edilmiştir. 2981 sayılı Af Kanunu, imar mevzuatına aykırı yapılarla gecekonduları kapsamaktadır. Yasanın 8. maddesinde yapılacak tespit ve değerlendirme kapsamına Hazine, belediye, il özel idarelerine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün idare etmekte olduğu arsa veya arazilerdeki mesken amacıyla kullanılan gecekondular ile kendilerine ait taşınmazlar üzerine imar mevzuatına aykırı tüm yapıların dahil olduğu belirtilmiştir. Uyuşmazlıkta Hazine arazisi üzerine yapılmış olan hidrofor binası ve su deposu Af Kanunu kapsamında olmadığından tespit ve değerlendirme işlemine tabi tutulmaları yolundaki isteğin cevap verilmemek suretiyle reddi işleminde yasaya aykırılık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle Bursa 1. İdare Mahkemesinin 22.11.1995 günlü, E:1993/821 K:1995/819 sayılı kararının temyiz edilen kısmının (BOZULMASINA), dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 24.11.1997 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2446 K: 1992/3598 T: 14/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/3911 K: 1992/4676 T: 04/10/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/1134 K: 1993/2305 T: 10/06/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/49 K: 1993/4871 T: 17.11.1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1995/4999 K: 1996/1273 T: 18.3.1996 Ortak kullanıma ayrılan yerlerden sayılan ve amacı dışında kullanımı mümkün olmayan apartman sığınağı, tüm kat maliklerinin onayı ile daireye dönüştürülse bile, ortak yerlerin kullanım şeklinin değiştirilmesine ilişkin bu tadilat 2981 s. İmar Affı Kanunu’ndan yararlanamaz. İstemin Özeti: Ankara 3. İdare Mahkemesinin 22.12.1994 günlü, E: 1993/811, K: 1994/2329 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … sayılı taşınmazın bodrum katında yer alan sığınak ve diğer müştemilatın daireye dönüştürülerek 2981 sayılı Yasa uyarınca yapılan imar affı başvurusunun reddine ilişkin 12.3.1993 günlü, 4827 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince; söz konusu apartmanın projesinde ortak yer olarak görülen, ancak otuz yılı aşkın bir süredir daire olarak kullanılan kısım yönünden kat maliklerinin muvafakati alınmak suretiyle 2981 sayılı Yasa uyarınca imar affı başvurusunda bulunulduğunun anlaşılması karşısında, apartmanların ortak kullanıma ayrılan yerlerinin kullanım şeklinin değiştirilmesine ilişkin tadilatların imar affından yararlanamayacağından bahisle başvurunun reddi yolundaki işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekilince temyiz edilmiştir. 634 sayılı Yasanın 4. maddesiyle sığınakların her halde ortak yer sayılacağı hüküm altına alınmıştır. 25.8.1988/gününde yürürlüğe giren 3194 sayılı İmar Kanununa Göre Düzenlenmiş Bulunan İmar Yönetmeliklerine Sığınaklarla İlgili Ek Yönetmeliğin 13. maddesinde de, “Yapıların bodrum katlarında veya bahçelerinde yapılacak sığınaklar kat maliklerinin müşterek mülkü olarak tapuya tescil edilir. Sığınaklar Kat Mülkiyeti Kanunu’nda belirtilen ortak alanlardan olup bu hali ile yönetilir. Bu sığınaklar bağımsız olarak sığınak amacı ile olsa dahi satılamaz, kiralanamaz, devredilemez ve amacı dışında kullanılamaz.” hükmüne yer verilmiştir. Bu durumda, yapıların ortak yerlerinden sayılan ve amacı dışında kullanılması mümkün olmayan söz konusu sığınağın daireye dönüştürülmesi yolundaki tadilatın tüm kat maliklerince muvafakat verilse de 2981 sayılı Yasa kapsamında değerlendirilme olanağı bulunmamaktadır. Bu nedenle davacının imar affı başvurusunun reddi yolundaki işlemin iptaline ilişkin idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Ankara 3. İdare Mahkemesinin 22.12.1994 günlü, E:1993/811, K:1994/2329 sayılı kararının (BOZULMASINA), dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 18.3.1996 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2446 K: 1992/3598 T: 14/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/3911 K: 1992/4676 T: 04/10/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/1134 K: 1993/2305 T: 10/06/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/49 K: 1993/4871 T: 17.11.1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/272 K: 1993/5860 T: 27/12/1993 Mülkiyeti belediyeye ait taşınmaz üzerine ruhsatsız olarak yapılan yapıların ıslah imar planına göre korunmasının mümkün olmadığı anlaşıldığından, enkazın belediyece kamulaştırılmasında isabetsizlik görülmediği, mahkemece işlemin kamulaştırma amacının belirtilmediği gerekçesiyle iptaline karar verilmesinin yerinde olmadığı Dava, mülkiyeti davalı belediyeye ait taşınmaz üzerinde bulunan davacılar tarafından yaptırılan iki mağazanın kamulaştırılmasına ilişkin davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; 2942 sayılı Kamulaştırma Yasasının kamulaştırma şartları başlıklı 3. maddesinde; idareler, kanunlarla yapmak yükümlülüğünde bulundukları kamu hizmetlerinin veya teşebbüslerinin yürütülmesi için gerekli olan taşınmaz malları, kaynakları ve irtifak haklarını; bedellerini nakden ve peşin olarak ödemek suretiyle kamulaştırma yapabileceğinin hükme bağlandığı, kamulaştırmanın ne amaçla yapıldığı, bu amacın belediyenin yasal görevleri arasında bulunup bulunmadığının ve kamulaştırma işleminin kapsamının bilinmesinin gerektiği, olayda ise davacıya ait iki mağazanın kamulaştırılma işleminin hangi amaçla ve hangi kamu hizmetinin yerine getirilmesi için yapıldığının belirtilmediği gerekçesiyle dava konusu kamulaştırma işleminin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden; mülkiyeti belediyeye ait olan taşınmaz üzerine davacılar tarafından ruhsatsız olarak yapılan mağazaların, ıslah imar planına göre korunmadığı, bu nedenle kamulaştırma işlemi ile yapıların enkaz bedellerinin tespiti yoluna gidildiği anlaşıldığından İdare Mahkemesince 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 3.maddesindeki koşulların gerçekleşmediği gerekçesiyle verilen iptal kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu Manisa İdare Mahkemesinin 16.10.1992 günlü, 1992/664 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1989/1530 K: 1990/2674 T: 17/12/1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/1238 K: 1988/1232 T: 08/11/1988 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/272 K: 1993/5860 T: 27/12/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/683 K: 1992/4238 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/2472 K: 1993/5749 T: 23/12/1993 İmar planında konut bölgesine ayrılan yerdeki gecekondunun korunması mümkün değilse başka bir yerden arsa veya hisse verilmeksizin bayındırlık ve iskan bakanlığının yazısına istinaden korunmasının mümkün olmadığı gerekçesiyle kamulaştırılmasında isabet görülmediği Dava, Ankara, Dikmen mahallesi sınırları içinde imar planı ile oluşturulan mülkiyeti Çankaya Belediyesine ait, imarın 7268 ada, 9 parseli üzerinde bulunan davacıya ait tapu tahsis belgeli gecekondunun kamulaştırılmasına ilişkin belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; 2981 sayılı Yasanın 10 ve 13.maddelerine değinildikten sonra davacının tapu tahsis belgeli gecekondusunun Bayındırlık ve İskan Bakanlığının “mevcut onaylı imar planının uygulama niteliğini yitirmemiş kısımlarında yer alan gecekondular için düzenlenen tapu tahsis belgelerinin doğrudan tapuya dönüştürülmesinin Kanunun 10.maddesine göre mümkün olmadığı” yolundaki yazısına dayanılarak tapu verilmeyip kamulaştırılması yoluna gidildiği, mahkemelerinin ara kararına verilen cevapta dava konusu parselin 3 katlı konut bölgesinde kaldığı, yola mesafesinin 7 metre, yan komşu mesafelerinin 3 metre, inşaat cephesinin takriben 12 metre, inşaat derinliğinin 22 metre olduğunun belirtildiği, imar planlarının uygulama niteliğine kaybetmemiş kısımlarında bulunan gecekonduların da koşulları taşıması durumunda imar affından yararlanmalarında hukuki engel bulunmadığı, kesin parselasyon planında konut bölgesi olarak ayrılan yerde kalan davacıya ait gecekondunun, mevcut imar durumuna göre korunamayacağı konusunda bir saptama yapılmadan Bakanlık yazısına dayanılarak korunmasının mümkün olmadığı kabul edilemeyeceği gibi, davacıya gecekondu ıslah ve önleme bölgesinden arsa veya hisse verilmeksizin tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu Ankara 9.İdare Mahkemesinin 17.11.1992 günlü, 1992/2042 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1980/3102 K: 1983/4421 T: 30/12/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/784 K: 1985/1254 T: 16/10/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/878 K: 1986/165 T: 13/02/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/1096 K: 1987/307 T: 07/04/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/2063 K: 1993/4973 T: 19/11/1993 Davacının sahip olduğu iki adet gecekondunun ancak birisi için tapu tahsis belgesi verilebileceği, ikinci gecekondunun tapu tahsis belgesi alındıktan sonra üçüncü şahsa satışı halinde satın alan kişinin hak sahibi olamayacağı Dava, 14 parsel sayılı taşınmazın 3.bir şahsa verilmesi üzerine yapılan itirazın reddine ilişkin belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; 3111 parsel sayılı taşınmazın üzerinde tek kat mesken bulunan 294 m2.lik bölümü için Hüseyin Doruk adına 14.11.1985 tarihli tapu tahsis belgesi bulunduğu ve bu parselin 13 ve 14 parsel sayılı olarak ikiye ayrıldığının anlaşıldığı, taşınmaz üzerindeki mevcut yapı ve tapu tahsis belgesi dikkate alınmaksızın bir başka şahsa verilmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden; uyuşmazlık konusu 3111 parsel sayılı taşınmaz üzerinde davacılardan Hüseyin Doruk tarafından iki adet gecekondu inşa edildiği ve toplam 294 m2.lik hazine arazisi üzerinde bulunan bu gecekondular için Hüseyin Doruk adına 14.11.1985/günlü tapu tahsis belgesinin düzenlendiği, Hüseyin Doruk tarafından 21.3.1977 tarihinden itibaren dava konusu parselin vergisinin ödendiği, anılan parsel üzerindeki gecekondulardan basit nitelikte olanının Hüseyin Doruk tarafından 14.11.1989/tarihli noter satım sözleşmesi ile kardeşi ve diğer davacı Mehmet Doruk’a devredildiği, parselin 13 ve 14 no.lu parsellere ayrılması sonucu Hüseyin Doruk tarafından Mehmet Doruk’a devri yapılan gecekondunun 14 no.lu parsel üzerinde kaldığı, ayrıca davalı idarece 14 no.lu parsel için 1980/yılından itibaren bedeli taksitlendirilmek suretiyle 775 sayılı yasa uyarınca hak sahibi olan Hüseyin Kaya adına arsa olarak 22.5.1980/günlü davalı idare işlemi ile tahsis edildiği, bu durumun 21.3.1977 yılından itibaren gecekonduların sahibi olarak vergi ödeyen Hüseyin Doruk tarafından itiraz konusu yapılmadığı, davacılardan Mehmet Doruk adına ise herhangi bir tapu tahsis belgesi düzenlenmediği gibi bu kişi tarafından imar affı yasalarından yararlanmak amacıyla yaptığı bir başvurunun da bulunmadığı, 13 no.lu parselin davacılardan tapu tahsis belgesi sahibi Hüseyin Doruk adına, 14 no.lu parselin de 775 sayılı yasa uyarınca hak sahibi Hüseyin Kaya adına arsa vasfında tapuya tescil edildiği anlaşılmıştır. 2981 sayılı yasa hükümlerinden gecekondu sahiplerinin konut edinmek amacıyla, ancak bir defaya mahsus olmak üzere yararlanabilecekleri tartışmasız olduğundan uyuşmazlık konusu parsel üzerindeki gecekonduları kapsayan 294 m2.lik alanın tümü için Hüseyin Doruk adına tapu tahsis belgesi düzenlemesinde isabet bulunmadığı gibi, gecekondulardan birinin noter satım sözleşmesi ile Mehmet Doruk’a devredilmemiş olmasından bahisle gecekondunun bulunduğu 14 no.lu parselin bu kişi adına tahsisine de olanak bulunmamaktadır. Bu durumda 3111 sayılı parselin ayrılması sonucu oluşan 13 no.lu parselin Mehmet Doruk adına, diğer gecekondunun üzerinde bulunduğu 14 parselin daha önce 775 sayılı yasa uyarınca hak sahibi olmuş Hüseyin Kaya’ya verilmesinde hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmamaktadır. Bu nedenle dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığından tesis edilen işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu İstanbul 3.İdare Mahkemesinin 31.12.1991 günlü, 1991/1959 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2003/685 K: 2004/3717 T: 11.06.2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/804 K: 1987/184 T: 19.02.1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1988/1856 K: 1989/1912 T: 11/10/1989 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/277 K: 1990/333 T: 12.3.1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/49 K: 1993/4871 T: 17.11.1993 İmar planında park ve çocuk bahçesine tahsisli taşınmaz üzerine yapılan gecekondu nedeniyle davacıların 2981 sayılı Yasaya göre esasen korunacak bir hakları bulunmadığından, sözü edilen yerin bir kısmının lojmanlı polis karakolu olarak ayrılmasını öngören imar planı değişikliğinin iptali istemiyle dava açamazlar. İstemin Özeti: … İdare Mahkemesinin 10.11.1992 günlü, E: 1992/145, K: 1992/1108 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … , Merkez … Köyünde mülkiyeti hazineye ait 516 parsel sayılı taşınmazın imar planında lojmanlı polis karakolu olarak belirlenmesine ilişkin 14.3.1986/günlü, 170 sayılı belediye meclisi kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporda dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, hazine adına 422 sayılı parsel olarak kayıtlı taşınmazın bulunduğu alanda İmar ve İskan Bakanlığı’nca 6.9.1992 tarihinde onanlı 22-J-III d plan paftasında park ve çocuk bahçesine rastlayan yerde lojmanlı polis karakolu yapılmak üzere 422 sayılı parselin 791 m2’lik kısmının Maliye ve Gümrük Bakanlığı’nca İçişleri Bakanlığı’na tahsis edildiğinin, taşınmazın bu kısmının ifraz edilerek 516 sayılı parsel numarası aldığının ve tahsise dayanılarak park ve çocuk bahçesinin bir bölümünün, dava konusu meclis kararı ile lojmanlı polis karakolu yeri olarak belirlendiğinin anlaşıldığı, ancak plan tadilatının, İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelik’in 21. maddesinin 2. fıkrasında belirtilen, “imar planındaki sosyal ve teknik alt yapı alanının kaldırılabilmesi ancak bu tesisin hizmet götürdüğü bölge içinde eşdeğer yeni bir alanın ayrılması suretiyle yapılabilir” hükmüne aykırı olduğu, böyle eşdeğer bir alan ayrılmadığı gibi yakın bölgelerde de ilk planlamaya göre yeşil alan azaltılmaları yapıldığı anlaşıldığından, dava konusu imar planı değişikliğinin şehircilik ilkeleri, planlama esasları ile kamu yararına uygun olmadığı sonucuna varılarak dava konusu plan değişikliği işleminin iptaline karar verilmiş ve bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dava dosyasının incelenmesinden, davacıların plan değişikliğine yönelik bu iptal davasını ilgili yönetmeliğe aykırı davranıldığı iddiasıyla ve belde sakini sıfatıyla değil, taşınmaz üzerindeki gecekonduları nedeniyle 2981 sayılı Yasa uyarınca hak sahibi oldukları ve bu nedenle gecekondularının muhafazası gerektiği iddiasıyla açtıkları anlaşılmıştır. 2981 sayılı Yasanın 14. maddesi (a) bendinin, her ölçekte imar planında başka maksatla tahsis edilmiş alanlardaki sınai kuruluşlara ait olmayan tehlikeli madde depolan ile imar planında tehlikeli madde depoları için ayrılmış yerlerde bu depolar dışındaki her türlü ruhsatsız yapıların, bu Kanun hükümlerinden yararlanamayacakları hükmü karşısında imar planında yol, yeşil alan, park, okul alanı gibi genel kullanımlara ayrılmış yerlerde yapılan gecekonduların bu Kanun uyarınca korunmaları mümkün değildir. Bu durumda davacılar imar planında esasen park ve çocuk bahçesine tahsisli taşınmazda yapılan değişikliğin iptali için dava açamayacaklarından, İdare Mahkemesince davanın ehliyet yönünden reddi gerekirken işin esasına girilerek karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenle, temyize konu … İdare Mahkemesinin 10. 11.1992 günlü, E: 1992/145, K: 1992/110 sayılı kararının bozulmasına dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 17.11.1993 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2006/2392 K: 2006/5255 Danıştay 6. Dairesi E: 2006/5630, K: 2008/423 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/5436 K: 1998/6285 T: 14.12.1998 Danıştay 6. Dairesi E: 2001/6820 K: 2003/803 T. 4.2.2003 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4665 K: 1993/2702 400 m2 arsa tahsisini içeren tapu tahsis belgesi üzerine ıslah imar planına göre daha az miktarda yer verilebileceği. İstemin Özeti : Ankara 7.İdare mahkemesinin 23.6.l992 günlü, E:l990/2l6, K: l992/657 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir Savcı Düşüncesi: Uyuşmazlık, davacıya tapu tahsis belgesi ile verilen 400 m2 yerin bir kısmının imar ıslah planı ile başka şahsa verilmesine ilişkin işlemi, İmar Affı Kanunu hükümlerine aykırı olarak düzenleme ortaklık payı dışında kesinti yapıldığı, tapu tahsis belgesi ile belirlenen miktarın bir kısmının tahsis belgesine sahip kimseden alınması sonucunu doğuran işlemde imar ıslah planı amacına ve 298l sayılı Yasaya aykırılık bulunduğu gerekçesiyle iptal eden idare mahkemesi kararının bozulması isteminden oluşmaktadır. Dava dosyasının incelenmesinden, davacının, mülkiyeti Hazine’ye ait arazi üzerinde mevcut gecekondusu nedeniyle tapu tahsis belgesi için yaptığı başvuru üzerine işgali altında bulunan 456l m2’lik alan karşılığı olarak 400 m2’lik tapu tahsis belgesi verildiği, imar parselasyon planları yapılırken alınan düzenleme ortaklık payı sonrası davacının gecekondusunu da kapsayacak şekilde 293.58 m2 olarak teşekkül ettirilen parselin tapusunun düzenlendiği anlaşılmaktadır. 298l sayılı İmar Affı Kanununun 10. maddesinin birinci fıkrası, Hazine’ye ait arsa ve araziler üzerinde gecekondu sahiplerince yapılmış yapıların gerekli tespitler yapıldıktan sonra bu yerin hak sahibi adına tahsis edileceğini, ilgilisine tapu tahsis belgesi verileceğini hükme bağlanmıştır. Yasanın uygulanmasına ilişkin yönetmeliğin 19. maddesinin c bendi ile arsa tahsis edecek kuruluşu ilgilisi adına en fazla 400 m2’lik arsa tahsisi yaparak tapu tahsis belgesi düzenleyebileceğini 25. maddesinin ikinci fıkrasında ıslah imar planına göre kesinleşip satışı yapılacak arsa alanının, tapu tahsis belgesinde yazılı alandan farklı olması halinde gecekondu sahibine satış sırasında mahsup veya ilave borç tahakkuk ettirileceğini belirtmiş bulunmaktadır. Olayımızda da davacıya sözü edilen yasal düzenlemeye uygun olarak 400 m2’yi geçmemek üzere tapu tahsis belgesi düzenlenerek verilmiş ve daha sonra ıslah imar parselasyonu yapılırken gecekondusunun da içinde bulunduğu 293.58 m2’den oluşan parsel düzenleme ortaklık payı da hesaplanarak kendisine verilmiş ve tapuda bu şekilde düzenlenmiştir. Açıklanan nedenlerle, 298l sayılı Yasa ve uygulanmasına dair yönetmelik hükümlerine uygun olarak yapılan işlemde hukuka aykırılık görülmediğinden, söz konusu işlemi iptal eden idare mahkemesi kararının bozulması gerekeceği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, tapu tahsis belgesi sahibi olan davacını, yapılan ıslah planı sonucunda kendisine işgal ettiği yerden daha az yer verilerek bu yerin başkasına verilmesine ilişkin işleminin iptali istemiyle açılmış., idare mahkemesince davacıya tahsis edilen yerden düzenleme ortaklık payından fazla olarak yapılan kesintilerin imar affı kanununa göre dayanaksız olduğu, işgal edilen tapu tahsis belgeli yerin bir kısmının tahsis belgesine sahip olan kimseden alınmasına neden olacak şekilde işlem tesis edilmesinin imar ıslah planının amacına ve 298l sayılı Kanuna aykırı olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 298l sayılı Kanunun 3290 sayılı yasa ile değişik l0. maddesinin (a) bendinde, bu kanun hükümlerine göre hazine, belediye il özel idaresine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği arsa veya araziler üzerinde gecekondu sahiplerince yapılmış yapıların l2. madde hükümlerine göre tespit ettirildikten sonra kayıt maliki kamu kuruluşunca bu yerin hak sahibine tahsis edileceği ve bu tahsisin yapıldığının tapu sicilinin beyanlar hanesinde gösterilerek ilgilisine “Tapu tahsis belgesi” verileceği, tapu tahsis belgesinin ıslah imar planı veya kadastro planları yapıldıktan sonra hak sahiplerine verilecek tapuya esas teşkil edeceği kuralı yer almıştır. Değinilen bu yasa kuralında sözü edilen tapu tahsis belgesinin taşınmazın mülkiyetini, belge sahibine nakleden veya mülkiyeti tespit eden bir tapu niteliğinde olmadığı ancak yasa ile belirli koşulların varlığı halinde gecekondu sahibine verilecek tapuya esas teşkil eden bir belge olduğunda kuşku yoktur. Olayda ise davacıya gecekondusunun işgal ettiği yer için 400 m2 karşılığında tapu tahsis belgesi verildiği, daha sonra yapılan ıslah imar planı ile yapısının bulunduğu yerde oluşturulan 293.58 m2’lik imar parselinin toplam yüzölçümünün 544.37 m2 olması ve 67.2l m2 düzenleme ortaklık payı alınmasına rağmen davacıya tahsis edilen taşınmazdan düzenleme ortaklık payından daha fazla kesinti yapıldığı noktasından kaynaklandığı, aynı gerekçe ile de İdare Mahkemesince işlemin iptaline karar verildiği temyiz dosyasının incelenmesinden anlaşılmaktadır. Yukarıda değinildiği gibi tapu tahsis belgesinin mülkiyeti tespit eden bir belge olmaması ve 298l sayılı Kanunda öngörülen 400 m2’nin azami sınır olması karşısında ıslah imar planı sonucunda davacıya yapısının bulunduğu yerden 293.58 m2 yer verilmesinde hukuka aykırılık görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle yasaya aykırı olan temyize konu Ankara 7.İdare Mahkemesinin, 23.6.l992 günlü E:l990/2l6, K:l992/657 sayılı kararının bozulmasına dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 28.6.l993 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1980/3102 K: 1983/4421 T: 30/12/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/784 K: 1985/1254 T: 16/10/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/878 K: 1986/165 T: 13/02/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/1096 K: 1987/307 T: 07/04/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/1134 K: 1993/2305 T: 10/06/1993 Boğaziçi öngörünüm bölgesinde kalan ve 2.6.1981 tarihinden önce yapıldığı kanıtlanamayan taşınmaza verilen tapu tahsis belgesinin geri alınmasında isabetsizlik görülmediği Dava, taşınmaza ilişkin olarak verilen tapu tahsis belgesinin iptali yolundaki İstanbul Bölge Müdürlüğünün işlemi ile bu işlemin dayanağını oluşturan Vakıflar Genel Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince açılmış, İdare Mahkemesince, 3194 sayılı İmar Kanununun Boğaziçi öngörünüm bölgesinde bazı koşullarla yapılaşmaya izin veren 47.maddesi ile geçici 7.maddesinin 1.fıkrasının, Anayasa Mahkeme sinin gün ve 1986/29 sayılı kararıyla iptal edildiği ve 18.4.1987/tarihli Resmi Gazetede yayınlandığı, keza 2981 sayılı Kanunun İstanbul Boğazı sahil şeridi ve öngörünüm bölgesinde bulunup Af Kanunundan yararlanacak yapılara ilişkin değişik 14.maddesinin (f) fıkrasının 1989/28 sayılı Anayasa Mahkemesi kararı ile iptal edilerek 4.10.1989/tarihli Resmi Gazetede yayınlandığı, 1982/Anayasasının 153.maddesinde, Anayasa Mahkemesi kararlarının kesin olduğu, Kanun, kanun hükmünde kararname veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü yada bunların hükümlerinin iptal kararlarının Resmi Gazetede yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkacağı ve iptal kararlarının geriye yürümeyeceğinin hükme bağlandığı, Boğaziçi öngörünüm bölgesinde bulunan taşınmazda davacının 1980/yılında inşa ettiği yapı için 2805 sayılı Kanundan yararlanmak üzere 20.6.1983/tarihinde başvuruda bulunduğu halde başvurunun 2981 sayılı Yasa uyarınca değerlendirilerek ve gerekli işlemler tamamlandıktan sonra 17.11.1986/tarih ve 6478 sayılı Tapu Tahsis Belgesinin verildiği, bilahare Boğaziçi öngörünüm bölgesinde yapılaşmaya ve affa izin veren kanun maddelerinin iptaline ilişkin yukarıda anılan Anayasa Mahkemesi kararları dayanak alınmak suretiyle davacıya verilmiş olan tapu tahsis belgesinin 13.4.1990 gün ve 6433 sayılı işlemle iptal edilmek suretiyle geri alındığı bu durumda, yukarıda anılan hukuk kurallarına göre yürürlükteki yasa hükmünün verdiği yetkiye dayanılarak ve özel yasasından belirlenen usule uygun olarak 17.11.1986/tarihinde verilen Tapu Tahsis belgesinin daha sonra Anayasa Mahkemesi tarafından verilen iptal kararı dayanak alınarak 13.4.1990 tarihinde geri alınmasında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun geçici 9.maddesinde; “Boğaziçi Alanında bulunan ve 2.6.1981/tarihinden önce yapılan gecekonduların sahiplerinden haksahipliği belirlenenlere, sahil şeridi ve öngörünüm bölgesinden başlanmak üzere Boğaziçi Alanı dışındaki 16.3.1983/tarih ve 2805 sayılı Kanuna göre ıslah imar planı yapılan alanlarda veya gecekondu önleme ve ıslah bölgelerinde İstanbul Belediye Başkanlığınca 5 yıl içinde arsa veya konut tahsisinde öncelik verilir.” hükmü yer almaktadır. Dosyanın incelenmesinden, davacının 20.6.1983/tarihinde imar affından yararlanmak üzere yaptığı başvuru formu ve eki belgelerden söz konusu taşınmazın 2.6.1981/tarihinden önce yapıldığını kanıtlayacak nitelikte bir belgenin bulunmadığı anlaşıldığından, Boğaziçi öngörünüm bölgesinde kalan taşınmaza verilen tapu tahsis belgesinin iptalinde yukarıdaki yasa hükmü dikkate alındığında sonucu itibariyle yasaya aykırılık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle temyize konu İstanbul 1.İdare Mahkemesinin 19.12.1992 günlü, 1991/1610 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1988/1856 K: 1989/1912 T: 11/10/1989 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/277 K: 1990/333 T: 12.3.1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2446 K: 1992/3598 T: 14/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/3911 K: 1992/4676 T: 04/10/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/83 K: 1993/7 1969 onay tarihli imar planında okul alanına ayrılan ve özel idare adına tescil edilen yerde yapılan gecekondu için tapu tahsis belgesi verilemeyeceği. İstemin Özeti: İstanbul 4. İdare Mahkemesinin 4.7.l99l günlü, E: l988/60, K.l99l/l226 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Savunmanın Özeti: Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbiri bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … l75 ada ll7 parsel sayılı taşınmazda bulunan gecekondu için verilen tapu tahsis belgesinin iptaline ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış., idare mahkemesince davacıya verilen tapu tahsis belgesinin gecekondunun okula tahsisli taşınmaz bulunması nedeniyle geri alındığı, 298l/3290 sayılı Yasa uyarınca, davacıya muhafaza edilemeyecek gecekondusu için aynı bölgede yada başka bir gecekondu ıslah veya önleme bölgesinde arsa veya hisse verilmesi gerekirken, bu yola gidilmeden tapu tahsis belgesinin iptalinde isabet bulunmadığı, belirtilerek işlem iptal edilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 298l/3290 sayılı Yasanın 9. maddesinin başkasının arsa veya arazisi üzerine yapılmış, gecekondular hakkında uygulanacak işlemleri belirleyen (c) bendinde arsa veya arazi sahibi ile üzerinde gecekondusu bulunan kişilerin anlaşmaları ve bu kanundan yararlanmak için süresi içinde belediye veya valiliğe müracaat ettiklerinin tespiti halinde varsa ıslah imar planı yoksa binanın konumu dikkate alınarak ifrazen veya hisse olarak gecekondu sahibine devir, temlik veya adına tescil edileceği kuralı yer almıştır. Olayda, davacıya ait gecekondunun üzerinde yer aldığı taşınmazın 7.8.l969 onay tarihli imar planında okul yeri olarak belirlenip, bu amaçla il özel idaresine tahsis ve adına tescil edildiği anlaşılmaktadır. Bu itibarla başkasına ait arsa ve arazi niteliği kazanmış bulunan söz konusu taşınmaz üzerindeki yapıya esasen tapu tahsis belgesi verilmesinin mümkün bulunmaması karşısında dava konusu işlemde mevzuata aykırılıktan söz edilemeyeceği açıktır. Açıklanan nedenlerle işlemin iptali yolundaki temyize konu İstanbul 4.İdare Mahkemesinin 4.7.l99l günlü E.l988/60, k.l99l/l226 sayılı kararında usul ve yasaya uyarlık bulunmadığından anılan mahkeme kararının BOZULMASINA dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine l4.l.l993 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1980/3102 K: 1983/4421 T: 30/12/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/784 K: 1985/1254 T: 16/10/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/878 K: 1986/165 T: 13/02/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/1096 K: 1987/307 T: 07/04/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3594 K: 1992/5103 T: 22/12/1992 Mera üzerinde yapılan gecekondunun 2981 sayılı yasadan yararlanmasının mümkün bulunmadığı Dava; belediyeye ait taşınmaz üzerinde bulunan ağıl ve yapıların yıktırılmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; uyuşmazlık konusu yapının 10.11.1985/tarihinden önce yapıldığı ve 4.12.1986/tarihinde af müracaatında bulunulduğu, 2981 sayılı Yasa kapsamında olduğu anlaşılan yapı hakkında yapılacak tespit ve değerlendirme sonucu göre işlem tesis edilmesi gerekirken aksi yöndeki dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı belediye vekilince temyiz edilmiştir. Uyuşmazlığın özünü, Mera niteliğine sahip taşınmaz üzerine inşa edilen yapıların 2981 sayılı yasadan yararlanıp yararlanamayacağı oluşturulmaktadır. 2981 sayılı Yasanın 10/a maddesinde; “Bu Kanun hükümlerine göre Hazine, Belediye, İl Özel İdaresine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği arsa veya araziler üzerinde gecekondu sahiplerince yapılmış yapılar, 12.madde hükümlerine göre tespit ettirildikten sonra, kayıt maliki kamu kuruluşunca bu yer hak sahibine tahsis edilen ve bu tahsisin yapıldığı tapu sicilinin beyanlar hanesinde gösterilerek ilgilisine “Tapu Tahsis Belgesi” verilir.” kuralı yer almaktadır. Dosyanın incelenmesinden; davacının yapısının bulunduğu yerin Mera olduğu anlaşıldığından yukarıda yer alan yasa kuralı karşısında af yasasından yararlandırılması mümkün değildir. Mahkemece verilen iptal kararında bu nedenle isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, temyize konu Ankara 3.İdare Mahkemesinin, 1991/1065 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/3883 K: 2005/971 T: 18.02.2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/272 K: 1993/5860 T: 27/12/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 2006/2392 K: 2006/5255 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/218 K: 1986/452 T: 07/05/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/4030 K: 1992/4974 T: 16/12/1992 2981 sayılı yasanın öngördüğü süre içinde af başvurusunda bulunmayanlar için işlem yapılmayacağını öngören 2981 sayılı yasanın uygulanmasına ilişkin yönetmeliğin 18. maddesinin son bendinin anılan yasaya uygun olup, bu durumdakilere tapu tahsis belgesi verilmemesi işleminde mevzuata aykırılık bulunmadığı Dava, taşınmazda bulunan gecekondu için tapu tahsis belgesi verilmemesi ve 2981/3290 sayılı yasa uyarınca yapılan düzenlemeye alınmaması işlemleri ile 3290 ve 3366 sayılı yasalarla değişik 2981 sayılı yasanın uygulanmasına ilişkin yönetmeliğin 18.maddesinin son bendinin iptali istemiyle açılmıştır. 8.3.1984/günlü, 18335 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak aynı gün yürürlüğe giren 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 Sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanunun 1.maddesinde, bu Kanunun amacının; imar ve gecekondu mevzuatına aykırı olarak inşa edilmiş ve inşa halindeki bütün yapılar hakkında uygulanacak işlemleri düzenlemek ve bu işlemlere dair müracaat, tespit, değerlendirme, uygulama ve duyuru esaslarını ve ilgili diğer hususları belirlemek olduğu açıklanmış, 2.maddesinde Kanunun kapsamı, 3.maddesinde de bu Kanunun uygulanmayacağı yerler belirtilmiş, 4.maddesinde Kanun Kapsamında kalan yapılar ve gecekondular için kişilerin bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 6 ay içerisinde ilgili idarelere müracaat etmesi (Yurt dışında çalışan işçiler ile daimi görevde bulunanlar ve görevi yurt dışında üç aydan fazla devam edenler için müracaat süresi 12 aydır) öngörülmüş, 7.6.1986/tarihinde yürürlüğe giren 3290 sayılı Kanunun geçici 3.maddesinde de çeşitli nedenlerle müracaat hakkını kullanmayanlar için yeniden 6 aylık bir müracaat süresi tanınmış (Yurt dışındakilere müracaat süresi 12 aydır), 2981 sayılı Kanunun 4.maddesine 3366 sayılı Kanunla eklenen iki fıkrasında da süresi içinde belediye veya valiliğe müracaat etmeyen kişilere ait yapıların bu idarelerce, elektrik, su kaçak zaptı veya benzeri kayıtlar veya haritadan incelenerek ayrıca mahallinde araştırılarak tespit ve değerlendirme işlemlerinin tamamlanacağı, yine süresi içinde belediye veya valiliğe müracaat eden fakat 2981 sayılı Kanununa göre kurulan yeminli özel teknik bürolara başvurmayan kişilere ait yapıların belediye veya valilikçe tespit ve değerlendirmeye tabi tutulacakları, 2981 sayılı Kanununa göre kurulan yeminli özel teknik büroların kendilerine intikal eden müracaatlara ilişkin tespit ve değerlendirme işlemlerine ait dosyaları en geç 7 Eylül 1987/tarihine kadar tamamlayarak sonuçlandırması için belediye, hazine, özel idare veya Vakıflar idaresine teslim etmekle ve bu idarelerin de kendilerine intikal eden dosyaları, intikal tarihinden itibaren en geç 3 ay içinde sonuçlandırmakla görevli ve sorumlu oldukları belirtilmiş bulunmaktadır. Öte yandan, aynı Kanunun 8 ve müteakip maddelerinde tespit ve değerlendirme ve uygulama işlemleri konusunda düzenlemelere yer verilmiş ve değişik 14.maddesinin (f) fıkrasında da 10.11.1985/tarihinden sonra yapılan gecekondular ile inşasına başlanan imar mevzuatına, ruhsat ve eklerine aykırı yapılar hakkında bu Kanun hükümlerinin uygulanmayacağı hükme bağlanmış bulunmaktadır. Yukarıda belirtilen kuralların birlikte değerlendirilmesinden; 2981 sayılı Yasanın yürürlüğe girdiği tarihte inşa edilmiş veya inşa halindeki yapılarla 10.11.1985/tarihinden önce yapılmış veya inşasına başlanmış yapıların bu Kanun hükümlerinden yararlanabileceği, sözü edilen yapı sahiplerinin en geç 7 Aralık 1986/tarihine kadar ilgili idarelere başvuruda bulunabilecekleri, tespit ve değerlendirme dosyalarının yeminli özel teknik bürolarca en geç 7 Eylül 1987/tarihine kadar tamamlaması gerektiği, ilgili idarelerin de bu dosyaları en geç 7 Aralık 1987/tarihine kadar sonuçlandırmak zorunda oldukları, idarelerce resen yapılacak tespit ve değerlendirme işlemlerinin de ancak genel olarak tespit ve değerlendirme işlemleri için öngörülen 7 Aralık 1987 tarihinden önce yapılması gerektiği, dolayısıyla artık tespit ve değerlendirme işlemlerinin sonuçlandırılması için öngörülen 7 Aralık 1987/tarihinden sonra idarelerin resen tespit işlemleri yapamayacağı aksine bir değerlendirmenin, belirli bir dönemde yapılan veya yapılmakta olan yapılarla, gecekonduların affını öngören 2981 sayılı Yasanın belirsiz bir zaman süreci içerisinde uygulanması sonucunu doğuracağı ki bunun da anılan kanunun amacına aykırı düşeceği sonucuna varılmaktadır. Bu davanın konusunu oluşturan 2981 sayılı yasanın uygulanmasına ilişkin yönetmeliğin 18.maddesinin son bendinde ve yasanın 7.maddesi uyarınca 8.12.1986/tarihine kadar ilgili belediye veya valiliğe başvurusu yapılmamış gecekondular hakkında yasa ve yönetmelik kurallarına göre işlem yapılamayacağı kuralı yer almıştır. Bu haliyle iptali istenilen yönetmelik kuralında yukarıda değinilen yasa maddesine ve söz konusu maddenin Danıştay kararlarıyla kabul edilen yorumuna aykırılık söz konusu değildir. Kaldı ki davacının 7 Aralık 1986/tarihine kadar dahi af başvurusunda bulunmadığının tartışmasız olması karşısında, sözü edilen yönetmelik hükmünün iptali ile elde edebileceği bir hakkının bulunmadığı da ortadadır. Öte yandan, bu nedene bağlı olarak gecekondusu af kapsamına alınmayan davacı adına tapu tahsis belgesi verilmemesi ve öteki uygulama işlemlerinde de mevzuata aykırılıktan söz edilemez. Açıklanan nedenlerle davanın reddine karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1980/3102 K: 1983/4421 T: 30/12/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/784 K: 1985/1254 T: 16/10/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/878 K: 1986/165 T: 13/02/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/1096 K: 1987/307 T: 07/04/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3486 K: 1992/4902 T: 14/12/1992 Bir yapı için bir kez aftan yararlanılabileceği af kanunu gereği olduğuna göre davacının mahkemece bu durumu nazara alınmadan ikinci kez aftan yararlandırılması mümkün değildir. Dava, davacının taşınmazı üzerindeki yapısının 3194 sayılı İmar Kanunu nun 32.maddesi uyarınca yıktırılmasına ilişkin Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, Danıştay Altıncı Dairesince verilen 1989/2935 sayılı bozma kararına uyularak, davacıya ait ruhsatsız yapının 10.9.1986/tarihinde mevcut bodrum+zemin kat üzerine ilave 1.kat inşaatın 15 adet kolunu ve duvarları ikmal edilmiş, tabliye betonu atılmış, kısmen kalıpları sökülmüş, doğramaları takılmamış, 2.katında da 15 adet kolon ikmal edilmiş henüz duvarları örülmüş durumda iken mühürlendiği, dava konusu işlemle mevcut yapıya ilave edilen 1 ve 2.katların yıkımına karar verildiği, aynı nedenle kesilen para cezasına karşı yapılan itiraz üzerine İzmir 8.Sulh Ceza Mahkemesince yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporda 1.katın kolonlarının 10.11.1985/tarihinden önce yapıldığının belirtildiği, idarece de 1.kat kolonlarının bu tarihten sonra yapıldığı hususunun dava sırasında kanıtlanamadığından 10.11.1985/tarihinden önce yapıldığı anlaşılan 1.katın 2981 sayılı yasa kapsamına girmediğinden bahisle yıktırılmasında hukuka uyarlık bulunmadığı, 10.9.1986/günlü tutanakla, 15 adet kolonu ikmal edilmiş durumda iken mühürlenen 2.katın kolonlarının 10.11.1985/tarihinden önce döküldüğü davacı tarafından kanıtlamadığı gibi, para cezasına yapılan itiraz üzerine yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporda, 2.kat kolonlarının 10.11.1985/tarihinden sonra yapıldığının belirtilmesi üzerine para cezasına ilişkin itirazın Sulh Ceza Mahkemesi kararıyla reddedildiğinin anlaşıldığı, sözü edilen 2.katın 1981/3290 sayılı Af Kanunu kapsamına girmediği ve bu kat için mühürleme tarihinden itibaren bir ay içinde ruhsat da alınmadığından 2.katın yıktırılmasına ilişkin olarak tesis edilen işlemde 3194 sayılı Kanunun 32.madde hükmüne ve hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle Belediye Encümeni kararının 1.ka ta ilişkin kısmının iptaline, 2.katın yıktırılmasına ilişkin kısmına karşı açılan davanın reddine karar verilmiş, bu kararın redde ilişkin bölümü davacı tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin iptali istemi ile açılan davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen iptal, kısmen reddi yolundaki temyize konu İzmir 2.İdare Mahkemesinin 2.4.1991 günlü, 1991/222 sayılı kararında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır. Davacı tarafından 1. ve 2.katların yıktırılmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açmış, İdare Mahkemesince, işlemin 1.kata ilişkin kısmı iptal edilmiş, 2.katla ilgili dava ise reddedilmiştir. Davacı mahkeme kararının redde ilişkin kısmını temyiz etmekte ve bozulmasını istemektedir. Dosyanın incelenmesinden; davacının uyuşmazlık konusu olmayan zemin kat için 20.5.1983/tarihinde af başvurusunda bulunduğu ve aftan yararlandığı, daha sonra 1. ve 2.katlar için yeniden aftan yararlanmak istediği, bu isteğin reddedildiği, ancak mahkemece yukarıda belirtilen kararın verildiği anlaşılmaktadır. Bir yapı için bir kez aftan yararlanılabileceği af kanunu gereği olduğuna göre davacının mahkemece bu durumu nazara alınmadan ikinci kez aftan yararlandırılması yerinde bulunmamakta ise de; temyiz aşamasında aleyhe bozma kararı verilemeyeceği ilkesi uyarınca davacının mahkeme kararının bozulması istemi bu nedenle de yerinde görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu İzmir 2.İdare Mahkemesi kararının yukarıda belirtilen gerekçenin de eklenmesi suretiyle onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2003/685 K: 2004/3717 T: 11.06.2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/804 K: 1987/184 T: 19.02.1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1988/1856 K: 1989/1912 T: 11/10/1989 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/277 K: 1990/333 T: 12.3.1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/3911 K: 1992/4676 T: 04/10/1993 Davacı tarafından inşa edilen yapı, alanı itibariyle konut olarak kabul edilemeyeceği, ilave edilen iki işyerinin eski yapı ile tümden işyeri haline dönüştüğü nedeniyle bu işyerinin imar affından yararlanmasının mümkün bulunmadığı Dava, davacının taşınmazının imar affından yararlandırılması istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin belediye işleminin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, herne kadar idarece 10.12.1986/günlü tutanağa dayalı olarak 10.11.1985/tarihinden sonra yapılan işyerine ait yapının imar affı kapsamında değerlendirilemeyeceği savunulmakta ise de, davacının daha evvel konut olarak yaptığı gecekondusunun temel inşaatı dahil tamamen yıkılarak yeniden işyeri inşaatı yaptığına dair bir tespit bulunmadığı, bu durumda temel inşaatın 10.11.1985/tarihinden önce yapıldığı sonucuna varılan işyerleri hakkında tespit ve değerlendirme işlemleri sonucunda bir karar verilmesi gerektiğinden, davacının imar affından faydalandırılması yönündeki başvurusunun reddi yolundaki işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, karar davalı belediye tarafından temyiz edilmiştir. 2981 sayılı Yasanın 3290 sayılı Yasa ile değişik 8.maddesinin 2.fıkrasında tespit kapsamına, temel inşaatı tamamlanmış veya sömel betonları dökülmüş olmak kaydı ile hazine, belediye, İl Özel İdarelerine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün idare etmekte olduğu arsa veya arazilerdeki inşaatına 10.11.1985/tarihinden önce başlanmış mesken, kısmen işyeri ve konut olarak kullanılan veya evvelce konut olarak kullanılıp sonra işyerine çevrilen gecekondular ile imar mevzuatına, ruhsat ve eklerine aykırı tüm yapıların dahil olduğu hükme bağlanmıştır. Dosyanın incelenmesinden, davacının ilk başvurusundaki 12.25 m2.lik bir alanı kapsayan yapıda konut olarak ihtiva etmesi gerekli asgari birimlerin bulunduğundan söz etmenin mümkün olamayacağı bu nedenle yapının konut olarak kabul edilemeyeceği gibi davacının bilahare 32 m2 ve 41 m2 olmak üzere tek katlı iki işyeri için yeniden af başvurusunda bulunduğu ve bunların 12.25 m2.lik alanın işyerlerine dönüşmesiyle meydana geldiğini kabul etmek fiilen mümkün olamayacağından bu işyerlerinin imar affından yararlandırılması mümkün değildir. Bu nedenle idare mahkemesince dava konusu işlemin iptaline karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu İzmir 2.İdare Mahkemesinin 26.5.1992 günlü, 1992/618 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2003/685 K: 2004/3717 T: 11.06.2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/804 K: 1987/184 T: 19.02.1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1988/1856 K: 1989/1912 T: 11/10/1989 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/277 K: 1990/333 T: 12.3.1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/70 K: 1992/4590 2981 sayılı Yasa kurallarına göre kendilerine arsa tahsis edilecek kişilerin tapu tahsisi için başvuruda bulundukları tarih itibariyle tahsis koşullarını taşıyıp taşımadıklarının incelenmesi gerektiği. İstemin Özeti: İstanbul 2. İdare Mahkemesinin 30.9.l99l günlü, E:;l988/37l, K:l99l/l864 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, Eyüp-Alibeyköy 85 pafta, 35 ada 7 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki gecekondu için verilen tapu tahsis belgesinin geri alınmasına ilişkin işlemin iptali dileğiyle açılmış, İdare Mahkemesince; olayda davacının mülkiyeti Vakıflara ait taşınmaz üzerinde yapısının bulunması nedeniyle 2805 sayılı Yasa uyarınca l9.6.l983 tarihli başvuru formu ile yaptığı başvuru üzerine 29.l.l985 günlü tapu tahsis belgesinin verildiği, ancak müracaat formunun arsası olduğu şeklinde işaretlenmesi nedeniyle tapu tahsis belgesinin iptal edildiği, ara kararına cevaben davacı tarafından temin edilen belgelerde İstanbul ili sınırlarında kendine, eşi ve çocukları adına kayıtlı taşınmaz kaydının bulunmadığının belirtildiği, bu durum karşısında müracaat formunda “arsa” kısmının sehven işaretlendiği belirlendiğinden tapu tahsis belgesinin iptalinde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiş, karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 298l Sayılı Yasanın 3290 sayılı Yasa ile değişik l3. maddesinin (a) fıkrasında bu kanun gereğince arsa tahsis edilecek kimselerin kendisinin veya eşinin veya reşit olmayan çocuğunun oturduğu belediye ve mücavir alan sınırı içinde ev yapmaya müsait arsaya veya bir eve veya apartmanın bağımsız bir bölümüne veya bir bölümü işyeri olarak kullanılan bir yapıya sahip bulunmaması gerektiği kuralı yer almıştır. Olayda, davacıya ait Vakıflar arazisi üzerindeki gecekonduya tapu tahsis belgesi verilmesine esas olan l9.6.l983 günlü başvuru formundaki “arsa” kısmının hem arsası olduğu hemde olmadığı şeklinde işaretlendiği, bunun arsası bulunduğu yolundaki yorumuyla tapu tahsis belgesinin iptal edildiği, davanın bu işleme karşı açıldığı, İdare Mahkemesinin 28.5.l99l günlü ara kararı ile İstanbul İli Sınırları içindeki ilçelerden kendi ve eşi ve çocukları kadına kayıtlı taşınmaz bulunmadığına ilişkin belgelerin temininin davacıdan istendiği, anılan ara kararı üzerine davacının İstanbul ilindeki tüm ilçelerin tapu sicil müdürlüklerinden kendi, eşi ve çocukları adına kayıtlı taşınmaz bulunmadığını açıklayan belgelerin mahkemeye ibraz edildiği., İdare Mahkemesince de anılan belgelere dayanarak davacıya, eşine ve çocuklarına ait taşınmaz bulunmadığı sonucuna varılarak dava konusu işlemin iptal edildiği temyiz dosyasının incelenmesinden anlaşılmaktadır. Ancak davacı tarafından temin edilip mahkemeye ibraz edilen tüm belgeler 28.5.l99l günlü ara kararından sonraki tarihlerde alınmış olup, tapu tahsisi için başvurunun yapıldığı l9.6.l983 tarihinde adına kayıtlı taşınmaz bulunup bulunmadığını kanıtlar nitelikte değildir. Bu itibarla, sözü edilen belgeler esas alınmak suretiyle işlemin iptalinin eksik incelemeye dayalı olduğu ortadadır. Açıklanan nedenlerle usul ve yasaya aykırı verilen temyize konu İstanbul 2.İdare Mahkemesinin 30.9.l99l günlü,. E:l988/37l, K:l99l/l864 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 7.l2.l992 gününde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/191 K: 2005/2372 T: 19/04/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/1268 K: 1985/290 T: 24/10/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/175 K: 1986/394 T: 17/04/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/1327 K: 1988/1487 T: 23.11.1988 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3836 K: 1992/4375 T: 18/11/1992 272 m2 lik tapu tahsis belgesi verilen yerde iki parsel oluşturularak sadece gecekondunun oturduğu zemin büyüklüğünde 50 m2 lik parselin davacıya tahsis edilmesini öngören ıslah imar planında isabet görülmediği Dava, imar ıslah planının 23 parsel sayılı taşınmazla ilgili kısmının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; davacı adına 272 m2 lik tapu tahsis belgesi düzenlendiği, imar ıslah planı ile aynı yerde biri 118 m2 öteki 50 m2 yüzölçümlü iki imar parseli oluşturulduğu, bunlardan 50 m2 olanın davacıya tahsis edildiğinin anlaşıldığı, 2981/3290 sayılı yasanın imar ıslah planı düzenlenmesi ile ilgili kurallarına göre imar ıslah planında getirilen ölçülere aykırılık olmaması veya başkaca zorlayıcı nedenlerin bulunmaması halinde tapu tahsis belgesinin esas alınması ve düzenleme ortaklık payı düşürüldükten sonra oluşturulacak imar parsellerinin hak sahiplerine dağıtılması gerektiği, diğer taraftan imar ıslah planı sonucuna göre oluşturulacak parsellerin de temelde bir imar parseli niteliğinde olması nedeniyle gerek konumları gerekse büyüklüklerinin şehircilik ve planlama ilkelerine uygun bulunması gerektiği, bu durumda 272 m2 lik tapu tahsis belgesi verilen yerde iki parsel oluşturularak sadece gecekondunun oturduğu zemin büyüklüğündeki 50 m2 lik parselin davacı adına tahsis edilmesi yolundaki işlemde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiş, karar davalı idarelerce temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu İzmir 3.İdare Mahkemesinin 8.5.1991 günlü, 1991/365 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1998/2116 K: 1999/2260 T: 27.04.1999 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/3030 K: 1989/2563 T: 13.12.1989 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/1238 K: 1988/1232 T: 08/11/1988 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/254 K: 1984/1472 T: 20/03/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2446 K: 1992/3598 T: 14/10/1992 Boğaziçi geri görünüm bölgesinde bulunan yapıların 2981 sayılı yasa kurallarından yararlanabileceği, ancak davacının af başvurusunda bulunmaması nedeniyle yapının yıktırılması konusundaki işleme karşı açılan davanın reddi konusundaki mahkeme kararında sonucu itibariyle isabetsizlik görülmediği Dava, ruhsatsız yapının 2960 sayılı Yasanın 13.maddesi uyarınca yıktırılmasına ilişkin belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; 2981/3290 sayılı yasa hükümlerinden istifade imkanı bulunmayan Boğaziçi Gerigörünüm Bölgesinde bulunan ruhsatsız yapının zemin+1.Normal kat üzerine 2 ve 3.normal katların betonarme karkası bitmiş, duvarları örülü, sıvası yapılır vaziyette iken yapı tatil tutanağı ile tespit edilip mühürlenerek durdurulduğu, bu nedenle ruhsatsız 2. ve 3.normal katların 2960 sayılı Yasanın 13.maddesi uyarınca yıkımına ilişkin tesis edilen idare işleminde mevzuata aykırılık bulunmadığı, öte yandan davacının 2981 sayılı Yasaya göre yaptığı başvurusunun aynı yerdeki 99 parsele ilişkin olduğundan dikkate alınmasının mümkün olmadığı gerekçesiyle reddedilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. İmar ve gecekondu mevzuatına aykırı biçimde yapılan yapılar hakkında düzenlemeleri içeren ve 16.3.1983/gününde kabul edilen 2805 sayılı Kanunun 3.maddesinde, İstanbul ve Çanakkale Boğazları ile diğer bazı alanlarda bu kanun hükümlerinin uygulanmayacağı, buralardaki yapılanma esaslarının özel kanunlarla düzenleneceği öngörülmüş, 18.11.1983/gününde kabul edilen 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu ile Boğaziçi alanı ile ilgili özel düzenleme getirilmiş, aynı Kanunun geçici 6.maddesiyle Kanunun yürürlüğe girdiği 22 Kasım 1983/tarihinden sonra Boğaziçi alanında imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapılar hakkında yapılacak işlemler açıklanmış, 24.2.1984/gününde kabul edilen 2981 sayılı Kanun, özel Kanun çıkarılıncaya kadar İstanbul ve Çanakkale Boğazlarındaki yapılarda bu Kanun hükümlerinin uygulanmayacağı hükmüne yer vermiş, ancak 22.maddesiyle Boğaziçi Kanunundaki 16.3.1983/tarih ve 2805 sayılı Kanunla ilgili hükümler yerine bu kanun hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiş, 3.5.1985 gününde kabul edilen 3194 sayılı İmar Kanununun 46. ve müteakip maddeleriyle 2860 sayılı Boğaziçi Kanununun bazı maddeleri değiştirilerek öngörünüm ve geri görünüm bölgelerinde yapılanma koşulları hakkında da düzenlemelere yer verilmiş, geçici 7.maddesiyle de İstanbul ve Çanakkale Boğazlarındaki yapılar müracaat edilmek ve bitmiş olmaları koşuluyla af kapsamına alınmıştır. Ancak, Anayasa Mahkemesi 11.12.1986/günlü, 1986/29 sayılı kararı ile; 3194 sayılı İmar Kanununun bazı maddeleri yanında Kanunun öngörünüm bölgesinde bazı koşullarla yapılanma olanağı sağlayan 47.maddesinin 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun 3.maddesinin (g) fıkrasını değiştiren hüküm ile Boğaziçi alanındaki yapıların af kapsamına alınmasını öngören geçici 7.maddesinin birinci fıkrasını Anayasaya aykırı bularak iptal etmiştir. Anılan kararda ayrıntılı biçimde açıklandığı Üzere Boğazların bu madde ile kıyı ve sahil şeridi yönünden hiçbir ayırıma tabi tutulmaksızın af kapsamına alındığı, Anayasanın 43.maddesi karşısında kıyı ve sahil şeridinde bulunan yapıların aftan yararlanmasının mümkün bulunmadığı vurgulanmıştır. Daha sonra 2981 sayılı Yasanın bazı maddelerinin değiştirilmesini öngören ve 22.5.1986/gününde kabul edilen 3290 sayılı Yasa ile sadece İstanbul Boğazı sahil şeridi ve öngörünüm bölgeleri ile Çanakkale Boğazında 2 Haziran 1981/tarihinden sonra yapılan gecekondular ile 1 Ekim 1983/tarihinden sonra inşasına başlanan imar mevzuatına, ruhsat ve eklerine aykırı yapıların (Md.14-f) bu Kanun hükümlerinden yararlanamayacağı belirtilmiş, 3290 sayılı Yasa ile getirilen geçici 3.maddede de İstanbul ve Çanakkale Boğazlarında 2981 sayılı Kanun ve bu Kanun hükümlerinden istifade edecek yapılarda tavan beton veya betonları dökülmüş olma koşulu aranmıştır. Öte yandan; Anayasa Mahkemesince 28.6.1989/günlü 1989/28 sayılı karar ile 2981 sayılı Yasanın 3290 sayılı Yasanın 7.maddesiyle değiştirilen 14.maddesinin (f) bendinin itiraz konusu hükmüne ilişkin incelemenin “… İstanbul Boğazı Sahil Şeridi ve Öngörünüm Bölgeleri …” ibaresiyle sınırlı olarak yapılmasına, sınırlama kararı uyarınca incelenen ibarenin Anayasaya aykırı olduğu ve iptaline, keza sözü edilen ibarenin iptali, hemen bu ibareden sonra gelen “… ile” bağlacının ve ayrıca 3290 sayılı Yasanın Geçici 3.maddesinin dördüncü tümcesinde yer alan “İstanbul ve …” ibaresinin de uygulanmaması sonucunu doğurduğundan iptaline karar verilmiştir. Anılan kararda 3290 sayılı Yasanın geçici 3.maddesiyle 3194 sayılı Yasanın iptal edilen geçici 7.maddesinde süreyi kaçırmış olmaları nedeniyle yararlanamayanlara yeni bir hak tanındığı, böylece itiraz konusu istisna hükmüyle Boğazların af kapsamına alınmış olduğu, Boğaziçi sahil şeridi yönünden itiraz konusu imar affına ilişkin ibarenin Anayasanın 43.maddesinin 2.fıkrasına aykırı bulunduğu, Mahkemenin 3194 sayılı İmar Yasasının 47. ve geçici 7. maddesinin birinci fıkrasının iptaline ilişkin 11.12.1986/günlü kararında belirtilen gerekçenin burada da geçerliliğini sürdürdüğü, Boğaziçi Öngörünüm Bölgesinin 2960 sayılı Yasa karşısında, Anayasanın 43. maddesi uyarınca yararlanmada öncelik tanınan kıyı ve sahil şeridi ile aynı hukuksal rejime bağlı tutulduğunu gösterdiği, itiraz konusu kuralın öngörünüm bölgesini de kapsayan içeriğiyle Anayasanın 2.maddesine aykırı düştüğü, keza Boğaziçi Öngörünüm bölgesindeki kaçak yapılara yasallık kazandırılmasının Anayasanın 56.maddesine de aykırı olduğu belirtilmiştir. Yukarıda yer alan yasal düzenlemelerle Anayasa Mahkemesi kararları göz önünde bulundurulduğunda, Boğaziçi alanının kıyı ve sahil şeridi ile öngörünüm bölgesinde bulunan mevzuata aykırı yapıların imar affından yararlandırılmasının mümkün bulunmadığı, ancak etkilenme ve geri görünüm bölgelerinde bulunan bu tür yapılar için böyle bir sınırlama getirilmediği tartışmasız bulunmaktadır. Dosyanın incelenmesinden, dava konusu taşınmazın Boğaziçi Geri Görünüm bölgesinde kaldığı, davacının 1981/3290 sayılı Yasa hükümlerinden yararlanmak için yaptığı af müracaatının aynı yerdeki 99 parsel sayılı taşınmaza ait olduğu, bu nedenle dikkate alınmasının mümkün bulunmadığının anlaşıldığı, bu nedenle ruhsatsız yapının 2960 sayılı Yasanın 13.maddesi uyarınca yıkımına ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığından mahkemece davanın reddedilmesinde sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle İstanbul 2.İdare Mahkemesinin 27.2.1991 günlü 1991/556 sayılı kararının yukarıdaki gerekçeyle onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/141 K: 2006/5651 T: 05/12/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/907 K: 1986/163 T: 13/02/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/811 K: 1987/1217 T: 16/12/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/3211 K: 1990/37 T: 29/01/1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1885 K: 1992/3484 T: 08/10/1992 Boğaziçi sit alanında kalan gecekondunun 2981 sayılı yasa kapsamında değerlendirilemeyeceği nedeniyle mahkemece kazanılmış haktan söz edilerek tapu tahsis belgesinin geri alınmasına ilişkin işlemi iptal etmesinde isabet görülmediği Dava, taşınmaz için davacı adına düzenlenen tapu tahsis belgesinin geri alınmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, davacıya tapu tahsis belgesinin 3194 sayılı İmar Yasasının geçici 7/1.maddesini iptal eden Anayasa Mahkemesinin 11.12.1986 günlü, E:1985/11, K:1986/29 sayılı kararından önce 17.1.1986/tarihinde verildiği halde 13.12.1988 tarihinde iptal edilmesinde kazanılmış hak ilkesine ve hukukun genel ilkelerine uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş ve bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 2981 sayılı Kanunun İstisnalar Başlığını taşıyan 3.maddesinde, İstanbul ve Çanakkale Boğazları ile 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu uyarınca belirlenmiş ve belirlenecek yerlerde … bu Kanun hükümlerinin uygulanmayacağı kurala bağlanmıştır. Dava dosyasının incelenmesinden, davalı idareye ait olup üzerindeki gecekondu nedeniyle davacı adına tapu tahsis belgesi düzenlenen taşınmazın Boğaziçi Sit Alanında kaldığı anlaşılmış olup, yukarıda açıklanan yasal düzenleme karşısında dava konusu gecekondunun af kapsamında değerlendirilemeyeceği ve esasen tapu tahsis belgesi verilemeyeceği açıktır. Bu nedenle, sit alanında kalan gecekondu için düzenlenen tapu tahsis belgesi nedeniyle davacının kazanılmış hakkından bahisle iptal kararı verilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyiz konu İstanbul 5.İdare Mahkemesinin 13.12.1990 günlü, 1990/1558 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2003/685 K: 2004/3717 T: 11.06.2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/804 K: 1987/184 T: 19.02.1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1988/1856 K: 1989/1912 T: 11/10/1989 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/277 K: 1990/333 T: 12.3.1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1161 K: 1992/3272 T: 23/09/1992 Dosyada yer alan belgelere göre davacının arsası bulunmadığı anlaşıldığından, idarece; tapu tahsis belgesi verilmesine esas olan başvuru formunda davacı beyanı esas alınarak tapu tahsis belgesinin iptaline karar verilmesinde isabet görülmediği Dava, taşınmaza ilişkin olarak verilen tapu tahsis belgesinin iptaline ilişkin İstanbul Vakıflar Bölge Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; 2981 sayılı yasanın 3290 sayılı yasa ile değişik 13.maddesinin (a) fıkrasında bu kanun gereğince arsa tahsis edilecek kimselerin kendisinin veya eşinin veya reşit olmayan çocuğunun oturduğu belediye ve mücavir alan sınırı içinde ev yapmaya müsait arsaya veya bir eve veya apartmanın bağımsız bir bölümüne veya bir bölümü iş yeri olarak kullanılan bir yapıya sahip bulunmaması gerektiğinin hükme bağlandığı, dosyanın incelenmesinde davacının vakıflara ait taşınmaz üzerinde yapısı bulunması sebebiyle 2805 sayılı yasa uyarınca tapu tahsis belgesinin verildiğinin ancak davacının müracaat formunda “arsam var” şeklinde beyanda bulunduğunun ve bu nedenle tapu tahsis belgesinin iptal edildiğinin anlaşıldığı, mahkemece verilen ara kararına cevaben Tapu ve Kadastro Bölge Müdürlüğünün yazısında İl sınırların da davacı adına kayıtlı gayrimenkul kaydı bulunmadığının belirlendiği, 21.4.1983/tarihli müracaat formunda “arsa” kısmının sehven işaretlendiğinin tespit edildiği, bu nedenle davacıya verilen tapu tahsis belgesinin iptali yolunda işlem tesisinde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiş, bu karar davalı tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu İstanbul 2. İdare Mahkemesinin, 7.11.1990 günlü, 1990/1288 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. AZLIK OYU: 2981/3290 sayılı yasanın 13.maddesinin (a) fıkrasında; “Bu kanun gereğince arsa tahsis edilecek kimselerin; kendisinin veya eşinin veya reşit olmayan çocuğunun oturduğu belediye ve mücavir alan sınırı içinde ev yapmaya müsait arsaya veya bir eve veya apartmanın bağımsız bir bölümüne veya bir bölümü işyeri olarak kullanılan bir yapıya sahip bulunmaması gerekir” kuralı yer almış bulunmaktadır. Dosyanın incelenmesinde, dava konusu olayda, davacının tapu tahsis belgesinin verilmesi amacıyla düzenlediği başvuru formunda 21.4.1983/tarihi itibariyle bir arsasının bulunduğunu beyan ettiği anlaşılmaktadır. Dava konusu işlem bu beyan göz önüne alınarak tesis edildiğine göre beyanlarının gerçeğe uygunluğundan sorumlu bulunan davacının başka bir arsasının bulunmadığını, kanıtlama yükümlülüğü davalı idareye değil, davacıya düşmektedir. Olayda ise bu yolda bir kanıtın ibraz edilmediği, sadece dava dilekçesinde söz konusu başvuru formunda bir başka arsasının olduğunun bir hata sonucu sehven işaretlendiğinin belirtildiği anlaşılmış olup, bu nedenle davacıya verilen tapu tahsis belgesinin iptali yolunda tesis edilen davalı idare işleminde hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmadığı görüşüyle çoğunluk kararına katılmıyorum. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2006/2392 K: 2006/5255 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/218 K: 1986/452 T: 07/05/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/1214 K: 1987/302 T: 07/04/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/811 K: 1987/1217 T: 16/12/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/107 K: 1992/1836 T: 22/04/1992 Tapu tahsis belgesi tapuya dönüşmüşse yapı için 3194 sayılı yasanın 32. maddesinin, dönüşmemişse 775 sayılı yasanın 18.maddesinin uygulanması gerektiği Dava, taşınmazın tapu tahsis belgesi verilen yapı olmadığı, 2981 ve 3290 sayılı Yasalardan faydalanamayacağı ve 775 sayılı Yasa uyarınca uygulama yapılacağına ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, davacıların bir katlı tuğla yığma konut için 18.4.1985 tarihinde tapu tahsis belgelerini aldıklarını, daha sonra yapılan tespitte, bodrum+zemin+1 normal kattan oluşan 3 katlı betonarme karkas yapı olduğunun belirlendiği, tapu tahsis belgesi verilen yapılarda sonradan imar mevzuatına aykırı bir takım faaliyetler yapıldığında 775 sayılı Yasa hükümlerinin uygulanmasının mümkün olmadığı, 3194 sayılı Yasanın 32.maddesi uyarınca işlem tesis edilmediği gerektiği, bu nedenle mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 2981 sayılı Yasanın 3290 sayılı Yasa ile değişik 10.maddesinin (a) bendinde; bu kanun hükümlerine göre hazine, belediye, il özel idaresine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği arsa veya araziler üzerinde gecekondu sahiplerince yapılmış yapıların 12.madde hükümlerine göre tespit ettirildikten sonra kayıt maliki kamu kuruluşunca bu yerin hak sahibine tahsis edileceği ve bu tahsisin yapıldığının tapu sicilinin beyanlar hanesinde gösterilerek ilgilisine “Tapu Tahsis Belgesi” verileceği, Tapu Tahsis belgesinin ıslah imar planı veya kadastro planları yapıldıktan sonra hak sahiplerine verilecek tapuya esas teşkil edeceği kuralı yer almıştır. Değinilen bu Yasa kuralında sözü edilen “Tapu tahsis Belgesinin” taşınmazın mülkiyetini belge sahibine nakleden veya mülkiyeti tespit eden bir tapu niteliğinde olmadığı, ancak yasa ilebelirli koşulların varlığı halinde gecekondu sahibine verilecek tapuya esas teşkil eden bir belge olduğunda kuşku yoktur. Olayda ise, söz konusu tapu tahsis belgesinin tapuya dönüşüp dönüşmediği, hususu taşınmaz üzerindeki imar mevzuatına aykırı faaliyetlere hangi yasanın uygulanacağı konusunu aydınlığa kavuşturacaktır. Eğer tapu tahsis belgesi mülkiyeti tespit eden bir tapu niteliğine dönüşmüşse olaya 3194 sayılı Yasanın 32.maddesinin, dönüşmemişse 775 sayılı Yasanın 18.maddesinin uygulanmasının gerekeceği tartışmasızdır. Bu husus araştırılmaksızın tapu tahsis belgesi verilen taşınmazlarda sonradan imar mevzuatına aykırı bir takım faaliyetler yapıldığında 3194 sayılı Yasanın 32.maddesinin uygulanmasının gerektiği gerekçesiyle verilen İdare Mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle İstanbul 2.İdare Mahkemesinin 21.6.1990 günlü, 1990/941 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/141 K: 2006/5651 T: 05/12/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/907 K: 1986/163 T: 13/02/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/3211 K: 1990/37 T: 29/01/1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1653 K: 1991/3208 T: 23/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1511 K: 1992/749 T: 27/02/1992 Davacıya 400 m2 için tapu tahsis belgesi düzenlenmesine karşın uygulama sonucu 218 m2 yer tahsisinde mevzuata aykırılık görülmediğinden, mahkemece bu işlem sonucu itibariyle %35’den fazla düzenleme ortaklık payı alındığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmesinde isabet görülmediği Dava, gecekondusu nedeniyle adına tapu tahsis belgesi düzenlenen davacının taşınmazının ıslah imar planı ile düzenlemeye tabi tutulmasına ilişkin işleme yönelik itirazın reddi yolunda tesis edilen işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince 2981 sayılı Yasının 3290 sayılı Yasayla değişik 10.maddesinin (a) ve (C) fıkraları ile 13.maddesinin (b) fıkrası ve 18.maddesinin (c) fıkrası hükümleri açıklandıktan sonra anılan hükümlerin birlikte incelenmesinden tapu tahsis belgesine konu olan ve ıslah imar planı sınırları içerisinde kalan taşınmazlardan en çok %35 oranında düzenleme ortaklık payı alınabileceğinin anlaşıldığı, olayda davacı adına 400 m2 için tapu tahsis belgesi düzenlendiği, uygulama sonucu 218 m2 yer tahsis edildiği, böylece %35 ten fazla düzenleme ortaklık payı alındığı, işlemin mevzuata aykırı olduğu gerekçesiyle işlem iptal edilmiş, karar davalı idare vekilince temyiz edilmiştir. 2981 sayılı Kanunun 3290 sayılı Yasa ile değişik 10.maddesinin (a) bendinde; bu kanun hükümlerine göre hazine, belediye, il özel idaresine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün idare ettiği arsa veya araziler üzerinde gecekondu sahiplerince yapılmış yapıların 12.madde hükümlerine göre tespit ettirildikten sonra kayıt maliki kamu kuruluşunca bu yerin hak sahibine tahsis edileceği ve bu tahsisin yapıldığının tapu sicilinin beyanlar hanesinde gösterilerek ilgilisine “Tapu Tahsis Belgesi” verileceği, Tapu Tahsis belgesinin ıslah imar planı veya kadastro planları yapıldıktan sonra hak sahiplerine verilecek tapuya esas teşkil edeceği kuralı yer almıştır. Değinilen bu yasa kuralında sözü edilen “Tapu Tahsis Belgesinin” taşınmazın mülkiyetini belge sahibine nakleden veya mülkiyeti tespit eden bir tapu niteliğinde olmadığı ancak yasa ile belirli koşulların varlığı halinde gecekondu sahibine verilecek tapuya esas teşkil eden bir belge olduğunda kuşku yoktur. Olayda ise, davacıya gecekondusunun işgal ettiği 400 m2 karşılığında tapu tahsis belgesi verildiği, daha sonra düzenlenen ıslah imar planı ile yapısının bulunduğu yerde oluşturulan 218 m2 yüzölçümlü imar parselinin kendisine müstakilen tahsis edildiği, uyuşmazlığın yasada öngörülen %35 oranı üzerinde düzenleme ortaklık payı alındığı noktasından kaynaklandığı, aynı gerekçe ile de İdare Mahkemesince işlemin iptaline karar verildiği temyiz dosyasının incelenmesinden anlaşılmaktadır. Oysa yukarıda da değinildiği gibi tapu tahsis belgesi, mülkiyeti tespit eden nitelikte bir belge olmadığından bu belge sahibinin halen idarenin mülkiyetinde bulunan taşınmazın bir kısmının düzenleme ortaklık payı olarak alındığı iddiasını ileri sürebilmesi mümkün değildir. Zira, yasada öngörülen düzenleme ortaklık payının ancak tapulu mülkler için söz konusu olabileceği açıktır. Bu husus gözetilmeksizin davacıya yapısının bulunduğu yerde oluşturulan 218 m2’lik parselden başka arsa tahsis edilmediği gerekçesiyle işlemin iptalinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, eksik incelemeye dayalı temyize konu İzmir 2.İdare Mahkemesinin 9.1.1990 günlü, 1990/1 sayılı kararın bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2021/1069 K: 2023/105 T: 12.01.2023 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/8073 K: 2007/1098 Danıştay 6. Dairesi E: 2006/564 K: 2006/4084 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/141 K: 2006/5651 T: 05/12/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1009 K: 1992/546 T: 12/02/1992 10.11.1985 tarihinden önce yapıldığı belirlenen binayı kapsayan ıslah imar planının sınırlarının yönetmelikte belirtilen tarihten önceki bir tarih esas alınarak belirlendiğinden fiili durumu yansıtmayan ıslah imar planında mevzuata uyarlık bulunmadığı. Dava, taşınmazdaki hissesi karşılığı, özel parselasyonla belirlenen ve içinde davacının evi bulunan parselin başka kişiler adına tescil edilmesi sonucunu doğuran ıslah imar planının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, yörede yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda, imar ıslah planına temel teşkil eden revizyon tespit işlemlerinin 31.5.1985 tarihinde, belediyeye teslim işleminin ise 27.6.1985/de yapıldığı, bu çalışmalar sırasında uyuşmazlık konusu taşınmazda yapı bulunmadığı ve arsa muamelesi gördüğü, tespit sırasında olmayan ve planlama çalışmalarında temel olan halihazır pafta üzerinde yer almayan bir yapının değerlendirmeye alınmasının mümkün olmadığının belirtildiği, bu raporla dava dosyasının birlikte incelenmesinden dava konusu imar ıslah planında mevzuata aykırılık bulunmadığından anlaşıldığı gerekçesiyle reddedilmiş, bu karar davacı vekilince temyiz edilmiştir. 2981/3290 sayılı Yasanın 13.maddesinin C bendinde ıslah imar planlarının mümkün olduğu kadar fiili durumun dikkate alınarak yapılacağı kura la bağlanmış, anılan yasanın uygulanmasına ilişkin yönetmeliğin ıslah imar planı yapılacak alanların belirlenmesi ve plan sınırı başlıklı 21.maddesinin 2.fıkrasında, plan sınırının 10.11.1985/tarihine kadar tamamlanmış veya temel inşaatı tamamlanmış veya sömel betonları veya kaf kolonları dökülmüş, bir yerleşme alanı ya da yapı topluluğu niteliği kazanmış olan, kanun kapsamındaki yapıların bulunduğu alanın sınırı olarak ele alınacağı belirtilmiş bulunmaktadır. Dosyanın incelenmesinden 10.11.1985/den önce yapıldığı yolunda Yeminli Özel Büronun tespiti olan davacıya ait yapının bulunduğu hisseli taşınmazı da kapsamına alan ıslah imar planının sınırlarının yukarıda belirtilen yönetmelik maddesindeki tarihten önceki bir tarih esas alınarak belirlendiği ve böylece ıslah imar planının yine yukarıda belirtilen Yasanın 13.maddesinde öngörüldüğü şekilde fiili durumu yeterince yansıtmadığı anlaşıldığından, dava konusu ıslah imar planında 2981/3290 sayılı Yasa ve ilgili Yönetmelik kurallarına uyarlık görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyize konu İzmir 1.İdare Mahkemesinin 15.12. 1989/günlü, 1989/960 sayılı kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1984/883 K: 1984/3078 T: 21.11.1984/ Danıştay 6. Dairesi E: 1985/725 K: 1985/1324 T: 13/11/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/711 K: 1986/1164 T: 18/12/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/2444 K: 1991/3073 T: 16/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1422 K: 1992/261 T: 29/01/1992 Turizm merkezinde bulunan uyuşmazlık konusu yapının, ruhsat ve kullanma izni verildiği tarihte yürürlükteki plan kararlarına uygun hale getirilmemiş olması nedeniyle, 2981 sayılı yasadan yararlandırılmasının mümkün bulunmadığı Dava, davacıya ait yapı için 2981 sayılı Yasa uyarınca verilen ruhsatın iptaline ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, idarenin kanun hükümlerine aykırı işlemlerini her zaman geri alabileceği, davacının Bakanlar Kurulunca Turizm Merkezi ilan edilen bölgede kalan ve konut olarak kullanılan yapısının 2981 sayılı kanununun yürürlüğe girdiği 8.3.1984/tarihinden itibaren bir yıl içinde, bu bölgede yapılan turizm amaçlı 1/5000 ölçekli Doğanbey Termal Su Şehri Nazım İmar Planına uygun hale getirmediği, anılan yapının 2981 sayılı Kanun hükümlerinden yararlandırılarak 20.6.1986/tarihinde inşaat ruhsatı ve yapı kullanma izni ve vermesinin açıkça mevzuata aykırı olduğu, bu nedenle ruhsatın iptalinde hukuka aykırı bir yön bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 2981 sayılı Kanununun 14.maddesinin (c) bendinde 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu uyarınca ilan edilmiş bulunan Turizm Alanlarında ve Turizm Merkezlerinde imar mevzuatına aykırı inşa edilmiş veya inşasına devam eden ancak bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde yürürlükteki çeşitli ölçekli imar palanlarıyla getirilmiş bulunan kararlara uygun hale getirilmeyen yapıların bu kanun hükümlerinden yararlanamayacakları hükme bağlanmıştır. 2981 sayılı Yasada, Turizm Alan ve Merkezlerinde inşa edilen yapıların anılan kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yürürlükteki imar planları ile getirilmiş kararlara uygun hale getirilmesi öngörülmekle beraber uyuşmazlık konusu yapının bulunduğu bölgenin 2981 sayılı kanunun yürürlüğe girdiği 8.3.1984/tarihinde Turizm Merkezi ilan edilmemiş olması karşısında, davacının yapısını mevcut imar planına uygun hale getirmesi zorunluluğu bölgenin Turizm Merkezi ilan edildiği 7.12.1985/tarihinden itibaren ortaya çıkmaktadır. Bu durumda, ruhsat ve yapı kullanma izninin düzenlendiği tarihte, yapının bulunduğu bölgenin Turizm Merkezi olarak ilan edilmiş olduğu ihtilafsız olup, davacının Yasanın yürürlük tarihinden itibaren yürürlükte ki plana uygunluğu sağlaması fiilen mümkün bulunmamakta, ancak Turizm Merkezi ilanından itibaren yapısını yürürlükteki plan kararlarına uygun hale getirmesi gerekmektedir. Olayda da, Turizm Merkezinde bulunan uyuşmazlık konusu yapının, ruhsat ve kullanma izni verildiği tarihte yürürlükte plan kararlarına uygun hale getirilmemiş olması nedeniyle, 2981 sayılı yasadan yararlandırılması mümkün bulunmamaktadır. Dava konusu işlemin iptali istemi ile açılan davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu İzmir 2.İdare Mahkemesinin 22.11.1989/günlü, 1989/1092 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının gerekçesi yukarıda belirtildiği şeklinde değiştirilmek suretiyle onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/6271 K: 2006/2001 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/981 K: 1986/162 T: 13/02/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1988/1271 K: 1990/102 T: 22/02/1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/466 K: 1990/2579 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1094 K: 1992/30 T: 02/01/1992 2981 sayılı yasaya göre kendisine arsa tahsis edilen kişilerin 7 haziran 1986/tarihine kadar işlemlerini tamamlayarak en az bir taksitini ödemeleri gerektiğinden, daha sonraki bir tarihte taksit ödemesi yapılması ve beyan edilen bedel tayin edilen rayiç bedelin 2/3 ünden az olması nedeniyle arsa bedelinin rayiç bedel üzerinden alınmasında isabetsizlik görülmediği Dava, tapu tahsis belgesi ile kendisine tahsis edilen arsa için beyan edilen arsa bedelinin davalı belediyece 2981 sayılı yasanın 3290 sayılı yasa ile değişik 18.maddesine göre yeniden tespiti işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; 3290 sayılı yasa ile değişik 2981 sayılı yasanın 18.maddesinin (b) bendinde arsa bedellerinin tespitinde hak sahiplerinin beyan edeceği değerin esas alınacağı, ancak belediye ve valiliklerce gerekli görüldüğü takdirde 2942 sayılı kamulaştırma kanununa göre bedel tespiti yaptırılacağı, beyan edilen bedel tespit edilen bedelin 2/3 ünden az değilse beyan edilen bedel şayet beyan edilen bedel tespit edilen bedelin 2/3 ünden az ise tespit edilen bedelin esas alınacağı 2981 sayılı kanunun 3290 sayılı kanunla eklenen geçici 4.maddesinde ise 2981 sayılı kanuna göre işlemini tamamlayarak arsa taksitlerini ödemeye başlamış olanlar için 18.maddesinin (b) bendi hükümlerinin uygulanmayacağı, taksitlendirilen veya tamamı ödenen arsa bedelinin esas alınacağı hükmü karşısında, kendisine arsa tahsis edilen kimselerin 3290 sayılı kanununun yürürlüğe girdiği 7 Haziran 1986/tarihine kadar işlemlerini tamamlayarak en az bir taksit ödemeleri gerektiği, olayda ise davacının beyan ettiği arsa bedelinin ilk taksidini 1986/tarihinde ödediği, davacının arsasına belediyece 10.000 TL. 21.8 m2 rayiç bedel tayin edildiği, beyan edilen bedelin tespit edilen rayiç bedelin 2/3 ünden az olması nedeniyle tespit edilen bedel üzerinden ödeme yapılmasının istendiği anlaşıldığından yapılan işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin iptali istemi ile açılan davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu Ankara 6.İdare Mahkemesinin 6.12.1990 günlü, 1990/1851 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1984/883 K: 1984/3078 T: 21.11.1984/ Danıştay 6. Dairesi E: 1985/725 K: 1985/1324 T: 13/11/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/711 K: 1986/1164 T: 18/12/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/2444 K: 1991/3073 T: 16/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1653 K: 1991/3208 T: 23/12/1991 Projesine göre dubleks olan bir yapıya 10.11.1985 tarihinden önce başlandığı anılan yapının iki katının da tamamlanması gerektiği nedeniyle bu yanının 2981 sayılı yasa kapsamında bulunduğu Dava, deniz kenarında davacı tarafından ruhsatsız yapılan dubleks yapının 3194 sayılı İmar Kanununun 32.maddesi uyarınca yıktırılmasına, 42.maddesi uyarınca para cezası alinmasına ilişkin kararın iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; 3194 sayılı İmar Kanununun 42.maddesinde bu yasa uyarınca verilen para cezalarına karşı cezanın tebliğinden itibaren yedi gün içinde Sulh Ceza Mahkemelerine itiraz edilebileceğinin öngörüldüğü, dava konusu kararın para cezasına ilişkin kısmının görüm ve çözümünün idari yargının görevinde olmadığı belirtilerek davanın bu kısmının görev yönünden reddi gerektiği, 2981 sayılı Yasanın 3290 sayılı Yasa ile değişik 14.maddesinin (f) fıkrasında, 10.11.1985/tarihinden sonra yapılan gecekondular ile inşasına başlanan imar mevzuatına, ruhsat ve eklerine aykırı yapılar hakkında bu yasa hükümlerinin uygulanamayacağının hükme bağlanmış olduğu, 3194 sayılı İmar Kanununun 32.maddesinde ise ruhsat alınmadan yapıya başlanılması veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapılması halinde belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumunun tespit edileceği, yapının mühürlenerek inşaatın derhal durdurulacağı, durdurmanın yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılacağı, bu tebligatın bir nüshasının muhtara bırakılacağı, bu tarihten itibaren en çok bir ay içerisinde yapı sahibinin yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak ilgili idareden mührün kaldırılmasını isteyeceği, belirtilen süre içerisinde bu yola başvurulmadığı takdirde ruhsatın iptal edileceği, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan yapının belediye encümeni veya İl İdare Kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılacağı ve yıkım masrafının yapı sahibinden tahsil edileceğinin belirtildiği, davacıya ait inşaatın 30.10.1986/tarihinde yapılan tespitle su basmanı betonunun dökülmüş vaziyette durdurulduğu, davacının ise 31.10.1986/tarihinde 2981/3290 sayılı yasa hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunduğu, inşaata 10.11.1985/tarihinden evvel başlandığının kanıtlanamadığı ancak yapı tatil zaptına da dayanılarak inşaata 10.11.1985/tarihinden sonra başlandığının kabul edilemeyeceği, 2981/3290 sayılı yasadan yararlanmak üzere yapılan müracaat sonucu yapılacak tespit ve değerlendirmenin bitirilmesi beklenilmeksizin yapının tamamı için yıkım kararı verildiği oysa 2981/3290 sayılı yasanın 15.maddesi uyarınca, temel inşaat tamamlanmış veya sömel betonları dökülmüş olmak kaydıyla kendi arsa veya arazisi üzerinde imar mevzuatına, ruhsat ve eklerine aykırı yapı yada yapı bölümlerinin kendi katı içinde tamamlanması için ruhsat ve bitimini tevsikan kullanma izin belgesi düzenleneceğinin öngörüldüğü, dava konusu olayda da su basman betonunun dökülerek 30.10.1986/tarihinde tespitli inşaatın zemin katının tamamlanmış olduğu ikinci tespit zaptında yapının zemin+1 kat dubleks nitelikte olduğu belirtildiğinden birinci katın zemin kattan ayrılabilir bağımsız kullanıma elverişli bölüm niteliğinde olup olmadığının tespiti amacıyla keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırıldığı, düzenlenen bilirkişi raporunda, bina projesinin dubleks fonksiyonları içerecek şekilde hazırlandığı, alt ve üst katların ayrı ayrı kullanımının mümkün olmadığı, üst kata dahili merdivenle çıkıldığı, iki veya çok katlı binalarda olduğu gibi bağımsız merdiven kovası ve bina girişinin bulunmadığı, alt ve üst katların bağımsız bölüm haline getirilmesinin projenin bütünlüğünü bozacağının belirtildiği, 2981/3290 sayılı yasadan yararlanmak üzere 31.10.1986 tarihinde başvuruda bulunulduğu ve 10.11.1985/tarihinden önce su basman betonu atılarak inşaatına başlandığının kabulü gereken yapının dubleks yapı özelliklerine sahip olması nedeniyle kendi katı içerisinde tamamlandığının anlaşıldığından bir bütün olarak 2981/3290 sayılı Yasa hükümlerine göre değerlendirilmesi gerektiği belirtilerek davanın para cezasına ilişkin kısmının görev yönünden reddine, yıkıma ilişkin kısmının ise iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin para cezasına ilişkin kısmının görev yönünden reddi, yıkıma ilişkin kısmının ise yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu Samsun İdare Mahkemesi kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/141 K: 2006/5651 T: 05/12/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/907 K: 1986/163 T: 13/02/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/811 K: 1987/1217 T: 16/12/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/3211 K: 1990/37 T: 29/01/1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/2444 K: 1991/3073 T: 16/12/1991 İmar affı başvurusu yasal süre içerisinde yapıldığından, bu başvuruya göre değerlendirme yapılması gerekirken, bu yola gidilmeden yöre halkının beyanına dayanılarak 2981 sayılı yasadan yararlanılamıyacağı sonucuna varılmasında isabet görülmediği Dava, mülkiyeti hazineye ait taşınmazda bulunan yapıya tapu tahsis belgesi verilmemesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, köy halkından temin edilen bilirkişilerin gecekondunun inşaatına 1986/yılı Ekim ayında başlanıldığının beyan edildiği, taşınmaz hakkında 27.9.1984/günlü, bir başvuru olduğu ancak bu başvurunun kim tarafından yapıldığını davacının bilmediği, 10.11.1985/tarihinden sonra yapıldığı sonucuna varılan yapı için tapu tahsis belgesi verilmemesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı belirtilerek dava reddedilmiş bu karar davacı vekilince temyiz edilmiştir. Olayda yapı ile ilgili 27.9.1984/ve 22.10.1986/tarihli iki ayrı başvuru yapıldığı, ilk başvurunun davacı tarafından yapılmadığı kabul edilse bile 22.10.1986/günlü başvurunun 2961/3290 sayılı yasada öngörülen sürede olması nedeniyle buna göre değerlendirme yapılması gerekirken bu yola gidilmeden ve yöre halkından temin edildiği belirtilen kişilerin beyanına dayanılarak yasadan yararlanılamayacağı sonucuna varılarak tesis edilen işlemde mevzuata uyarlık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle temyize konu Kayseri İdare Mahkemesi kararının bozulmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2006/2392 K: 2006/5255 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/218 K: 1986/452 T: 07/05/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/1214 K: 1987/302 T: 07/04/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/811 K: 1987/1217 T: 16/12/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/641 K: 1991/2488 T: 18/11/1991 Hazine arazisini işgal eden ve üzerine 9 adet yapı yaparak turistik tesis çalıştıran kişiye 2981 sayılı yasa uyarınca 400 m2’den fazla yerin tahsisi mümkün olmadığından muvazaa yoluyla davacıya devredilen yer için verilen ruhsat ve yapı kullanma izninin idarece geri alınmasında isabetsizlik görülmediği Dava, mülkiyeti hazineye ait arazi üzerindeki yapı için verilmiş inşaat ve yapı kullanma izninin iptal edilmesi istemini içeren Valiliğin işlemi ile anılan işleme dayanılarak ruhsat ve kullanma izninin iptaline ilişkin Belediye Başkanlığı işleminin iptali dileğiyle açılmış, İdare Mahkemesince; inşaat ruhsatı ve yapı kullanma izninin dayanağını teşkil eden tapu tahsis belgesinin yapılan soruşturma sonucuna göre iptal edilerek yapının 2981 sayılı Kanundan yararlandırılmasına ilişkin yasal dayanağın ortadan kaldırılmış olması ve tapu tahsis belgesinin iptaline ilişkin işlemin dava konusu edilmemiş olması nedeniyle inşaat ruhsatı ve yapı kullanma izninin iptalinde mevzuata aykırılık görülmediği gerekçesiyle reddedilmiş, karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Dairemizin 1991/859 sayılı dosyası içerisinde yer alan ve Maliye müfettişlerince düzenlenen 23.1.1986/günlü “Basit Raporun” incelenmesinden; dava konusu yapıyı davacıya harici senetle satan kişinin hazine arazisinin 3524 m2.lik kısmını, üzerine dokuz adet bina yapmak suretiyle işgalinde bulundurduğu, anılan kişi tarafından buranın turistik tesis olarak çalıştırıldığı, işgalin devamını sağlamak amacıyla 2981 sayılı Kanun gereğince 400 m2’den fazla kısmın tahsisinin mümkün olmaması nedeniyle aralarında davacının da bulunduğu yakınlarına harici senetle ve düşük bedelle satış yaparak sekiz adet bina için tapu tahsis belgesi sağladığı, harici satışların tapu tahsis belgesi alabilmek amacıyla ve muvazaa ile gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır. Bu itibarla, davacının yukarıda niteliği açıklanan harici satış işlemi ne dayanarak hazine arazisi üzerinde hak iddia etmesi, başka bir deyişle tapu tahsis belgesiyle hak kazanmasının söz konusu olamayacağı ortadadır. Hal böyle olunca, dava konusu inşaat ruhsatı ve yapı kullanma izninin geri alınması işleminin dayanağını oluşturan tapu tahsis belgesinin iptali işleminde de isabetsizlik bulunmamaktadır. Dava konusu işlemin iptali istemi ile açılan davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu İzmir 2.İdare Mahkemesi kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının yukarıda yer alan gerekçenin de eklenerek onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1984/883 K: 1984/3078 T: 21.11.1984/ Danıştay 6. Dairesi E: 1985/725 K: 1985/1324 T: 13/11/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/711 K: 1986/1164 T: 18/12/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/381 K: 1987/1171 T: 15/12/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2255 K: 1991/1909 775 Sayılı Gecekondu Kanununun 31.maddesi uyarınca 1979 tarihinde İmar ve İskan Bakanlığınca kamulaştırılan ve Hazine adına kaydedilen taşınmazların mülkiyetinin anılan Kanunun 3. maddesine göre kendiliğinden ilgili belediyeye geçmesinin mümkün olmadığı devir konusunda ki yetkininde Maliye Bakanlığına ait bulunduğu. İstemin Özeti: Ankara 2.İdare Mahkemesinin 10.4.1991 günlü E:1989/3396, K:19921/894 sayılı kararının; dava konusu taşınmazın 775 sayılı Yasanın 31.maddesinin bakanlığa verdiği yetkiye dayanılarak, bedeli aynı yasanın 14.maddesi gereği Bakanlık emrinde kurulu bulunan fondan ödenmek suretiyle 1979/yılında kamulaştırma yoluyla elde edildiği, sözü edilen yasanın amacına uygun olarak kullanılmak üzere imar planı ve plan uygulaması yapılan alanın Hazine adına tapuya tescil ettirildiği, bu alanda Bakanlıkça bizzat konut inşa ettirileceği gibi, yasanın 25.maddesinde aranan şartları taşıyan vatandaşlardan oluşan konut yapı kooperatiflerine Uygulama Yönetmeliğinin 13..maddesi konut üretimini teşvik amacıyla arsa tahsis edildiği ve edilmeye devam edileceği, taşınmazın bir bölümünün Maliye Bakanlığınca Ankara Büyükşehir Belediyesine devri üzerine Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca Asliye Hukuk Mahkemesinde açılan tapu iptali davasının reddedilmiş olmasının bu konuya emsal teşkil etmeyeceği, 775 sayılı yasanın 3.maddesine göre maddede belirtilen kurum ve kuruluşların ancak bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte mülkiyetinde olan arazi ve arsaların bu yasa amaçlarında kullanılmak üzere belediyelere devredildiği, anılan yasanın 14.maddesinin (f) fıkrası uyarınca da bedeli bakanlık Gecekondu Fonundan karşılanmak suretiyle kamulaştırılan arsa ve arazilerin belediyelere bedelsiz devrinin mümkün olmadığı öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü; Dava, 775 sayılı Yasa’da amaçlanan şekilde kullanılmak üzere 1979/yılında Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nca kamulaştırılarak Hazine adına tapuya tescil ettirilen taşınmazların (2.Nolu Gecekondu Önleme Bölgesi), Sincan Belediyesi mücavir alan sınırları içinde kalan bölümünün Sincan Belediyesine devri isteminin reddi yolundaki 5.10.1989/günlü 21367 sayılı Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Teknik Araştırma ve Uygulama Genel Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince 30.7.1966 tarihinde yürürlüğe giren 775 sayılı Gecekondu Kanununun 3.maddesinde, Yasa’nın yürürlüğe girdiği tarihte hazinenin, özel idarelerin ve vakıflar idaresi dışındaki katma bütçeli dairelerin mülkiyetindeki arazi ve arsalardan veya devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden belediye sınırları içinde olanların mücavir alan sınırları içinde kalanlar dahil bu kanunda belirtilen amaçlarda kullanılmak üzere bedelsiz olarak belediyelerin mülkiyetine geçeceğinin açıklandığı, yasanın yürürlüğünden sonra yasada amaçlanan şekilde kullanılmak üzere kamulaştırılan veya satın alma suretiyle İmar ve İskan Bakanlığı’nca temin edilecek yerlerle ilgili 31.maddeden ise; temin edilmiş bu yerlerden gecekonduları ıslah ve tasfiye ve önlenmesi amacıyla Bakanlık ve Bakanlığın izni ile belediyelerin halk konutları, nüve konutları ve geçici olarak kullanılmak üzere misafir konutları inşası dışında kalanların bedelsiz olarak belediyelerin mülkiyetine geçirilmesi gerektiğinin anlaşıldığı, 775 sayılı Kanunda ve bu kanunun bazı hükümlerinin değiştirilmesi hakkındaki 247 ve 250 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamelerde değişiklik yapılması yolundaki 3414 sayılı Kanunun geçici 1.maddesinde 11.6.1985/tarihinden önce Gecekondu Kanunu hükümlerine göre İmar ve İskan Bakanlığı’nın yetkisine dayanılarak başlanmış olan iş ve işlemlerin Bakanlıkca devam ettirilmesi suretiyle bu Kanuna esas olan 250 sayılı kanun hükmünde kararnamenin yayımı tarihi olan 9.9.1985/tarihinden itibaren en geç 5 yıl içinde yani 9.9.1990 tarihine kadar sonuçlandırılması gerektiğinin açıklandığı 3414 sayılı Kanunun geçici 1.maddesinde, Bakanlığın yetkisinde olarak 9.9.1990 tarihine kadar devam etmesi gereken iş ve işlemlerin neler olduğu konusunun 775 sayılı Kanununda öngörülen gecekondu fonunun kurulup, devamlılığının sağlanması, 31.maddede açıklandığı üzere özel mülkiyete konu taşınmazların satın alınması veya kamulaştırılması iş ve işlemlerine devam edilmesi ve maddede tadadi olarak sayılan halk konutları, nüve konutlar ve geçici misafir konutların yapılması gibi iş ve işlemler şeklinde sayılmış bulunduğu sayılanlar arasında kamulaştırma veya satın alınarak 775 sayılı Kanun amacında kullanılmak üzere temin edilmiş taşınmazları, plan ve arazi uygulaması yapılsın veya yapılamasın bu yerlerin arsa ve arazi olarak konut kooperatiflerine tahsisi yolunda Bakanlığa verilmiş herhangi bir yetki yer almadığı, ayrıca 2 no.lu Gecekondu Önleme Bölgesinde kalan ve Büyükşehir Belediye Sınırları içinde yer alan 225 hektarlık arazinin Maliye Bakanlığınca Büyükşehir Belediyesine devredildiği, devir işleminin iptali için davalı Bakanlıkça belediyeye açılan tapu iptali davasının da Ankara 19 uncu Asliye Hukuk Mahkemesince reddedilmiş bulunduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı tarafından temyiz edilmiştir. 775 sayılı Gecekondu Kanununun 3.maddesinde, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte, hazinenin, özel idarelerin ve vakıflar idaresi dışındaki katma bütçeli dairelerin mülkiyetindeki arazi ve arsalardan veya devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden, belediye sınırları içinde olanlar ile 6785 sayılı Kanun’un 45.maddesine dayanılarak tespit edilen mücavir sahalarda bulunanların bu kanunda belirtilen amaçlardan kullanılmak üzere bedelsiz olarak ilgili belediyelerin mülkiyetine geçeceği kurala bağlanmış olup, olayda 775 sayılı Gecekondu Kanununun 30.7.1966 tarihinden çok sonra 1979/yılında yapılan kamulaştırmalar sonucunda hazine adına tapuya tescil ettirilmiş bulunan uyuşmazlığa konu taşınmazların mülkiyetinin 775 sayılı Kanunun 3.maddesine göre kendiliğinden ilgili belediyeye geçmesi mümkün değildir. Öte yandan; 14.12.1983/günü 18251 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren maliye ve Gümrük Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 13.maddesini (d) bendinde; Devletin Özel Mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden kamu hizmeti için kullanılması gerekli olanları, genel, katma ve özel bütçeli idarelere tahsis etmek ve tahsis amacının ortadan kalkması veya amaç dışı kullanılması halinde tahsisi kaldırmak Milli Emlak Genel Müdürlüğü’nün görevleri arasında sayılmış olduğundan; Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nca hazine adına kamulaştırılıp, hazine adına tapuya tescil ettirilen taşınmazların mülkiyetinin ilgili belediyeye devredilip devredilmemesi konusunda yetki Bayındırlık ve İskan Bakanlığına değil, Maliye Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğüne ait bulunmaktadır. İdare Mahkemesince konunun bu çerçeve içinde incelenerek bir karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle temyize konu Ankara 2. İdare Mahkemesinin 10.4.1991 günlü, E:1989/3396, K:1991/894 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 8.10.1991 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1982/254 K: 1984/1472 T: 20/03/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/1006 K: 1986/293 T: 19.3.1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/539 K: 1986/890 T: 22/10/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/804 K: 1987/184 T: 19.2.1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/874 K: 1991/1836 T: 25/09/1991 775 sayılı gecekondu kanununa göre tahsis edilen ancak tahsis kararı yargı kararı ile iptal edilen arsanın belediyece tahsis kapsamından çıkarılarak satış haline dönüştürülmesine karar verilmek suretiyle taraflar arasında sulh anlaşması yapıldığına göre artık mevcut olmayan tahsis kararının belediye encümeni kararı ile iptaline karar verilmesinde isabet görülmediği Dava, taşınmazların davacı kooperatife 1973 yılında yapılan tahsisinin 775 sayılı yasanın 27 ve Uygulama Yönetmeliğinin 15.maddesi gereğince iptaline ilişkin Belediye encümeni kararının iptali dileğiyle açılmış, İdare Mahkemesince dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlık konusu yerin Hazineden Belediyeye intikal ederek Belediye Encümeni kararı ile diğer bazı kooperatif yerleri ile birlikte … Yapı Kooperatifine 775 sayılı Gecekondu Kanununa göre tahsis edildiği, yapılan tahsislerin usulsüz olduğu çeşitli Danıştay kararları ile tespit edilerek tahsisin iptal edildiği, bu meyanda 7756 Ada numaralı parselin … Yapı Kooperatifine tahsisine ilişkin Belediye Encümeni kararının da Danıştay 6. Dairesinin 75/5022 sayılı kararı ve aynı nitelikte başka kararları ile iptal edildiği, ve iptal kararlarının kesinleştiği, tahsisin iptali üzerine … Yapı Kooperatifi adına olan 24.3.1972 tarihli tapu kaydının iptali için Ankara Belediyesince Asliye Hukuk Mahkemesinde tapu iptali ve Belediye adına tescil için dava açıldığı, dava devam ederken konunun idari mercilerce incelenerek, 1972-1973 yıllarında mülkiyeti kooperatiflere devredilmiş olan bu taşınmazların hali hazırda kooperatiflerin malı olduğu, bunlar hakkında 775 sayılı Yasanın 8.maddesinin uygulanmasının söz konusu olamayacağı ancak bedellerin çok düşük olması nedeniyle tahsisi yapılan taşınmazların satış tarihindeki rayiç bedeli ile kooperatiflerden tahsil edilen bedel arasındaki farkın Sulh yoluyla tahsil edilmesi halinde uzlaşma sağlanmasının kararlaştırıldığı ve … Yapı Kooperatifine yazılan bir yazı ile fark verildiği takdirde uzlaşma yoluna gidilebileceğinin bildirildiğinin anlaşıldığı, bu konuda bir uzlaşma şartnamesi hazırlandığı ve … Yapı Kooperatifi ile hazırlanan şartname koşullarına göre Sulh anlaşma yapılmasının Belediye Meclisi kararı ile kabul edildiği, davalı idare savunma ve itirazlarında sulh kararı veren Asliye Hukuk Mahkemesi davasında avukatların sulh yetkilerinin bulunmadığını ileri sürmekte ise de dosyada bulunan Belediye Meclisi kararı ile görevlendirilen komisyonun 28.12.1976 tarihli raporunda açıkça hazırlanan şartname koşullarına göre sulh anlaşması yapılmasının önerildiği, ve raporun Belediye Meclisinin 30.12.1976 günlü kararı ile onandığı, bu karar üzerine Belediye Avukatı ile kooperatif avukatının aralarında anlaşarak Sulh şartlarını mahkemenin onayına sundukları ve mahkemenin de 15.2.1977 sayılı kararı ile sulhun kesin hükmün sonuçlarını meydana getirdiğine de işaret ederek sulh anlaşmasının onanmasına ve tesciline karar verdiği, belediye tarafından açılmış olan bir davada Belediye Meclisinin kararı üzerine belediye avukatınca imzalanan sulh anlaşmasında avukatın sulh yetkisinin olmadığı düşünülemeyeceği gibi esas olarak taraflar arasında imzalanan sulh anlaşmasını onaylayan ve tescil eden mahkeme kararının da onanması gerektiğinin ileri sürülemeyeceği nitekim Belediye Meclisince onaylanan şartname koşullarının kooperatifçe kabulü üzerine fark ödenmesi ve diğer koşullar çerçevesinde hazırlanıp tarafınca imzalanan Sulh anlaşmasının Asliye Hukuk Mahkemesi kararı ile onandığı, yukarıda açıklanan duruma göre tahsis kararı Danıştay kararlarıyla iptal edilmiş, tahsisin iptali üzerine açılan tapu iptali ve tescil davası sürerken Belediyenin yetkili organlarınca konunun tahsis kapsamından çıkarılarak satış haline dönüştürülmesine karar verilerek taraflar arasında Sulh anlaşması yapıldığına göre artık mevcut olmayan tahsis kararının Belediye Encümeninin dava konusu kararı ile 775 sayılı Yasanın 27.maddesine göre iptali söz konusu olamayacağından yapılan işlemlerin bir dayanağı bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiş, karar davalı belediye başkanlığınca temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu Ankara 6.İdare Mahkemesi kararında, 2577 sayılı İdare Yargılama Usulü Kanunun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1982/254 K: 1984/1472 T: 20/03/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/1006 K: 1986/293 T: 19.3.1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/539 K: 1986/890 T: 22/10/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/804 K: 1987/184 T: 19.2.1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/909 K: 1991/1584 T: 17/06/1991 Bedeli ödenerek belediyeden satın alınan ancak tapuya tescil edilmeyen taşınmazın 3290 sayılı yasanın geçici 2.maddesi uyarınca tapuda davacı adına devir edilemeyeceği Dava, davacıların murisi tarafından 1954 yılında belediye encümeni kararıyla bedeli ödenerek satın alınan ancak tapuya tescili yapılmayan Belediyeye ait arsanın 3290 sayılı Yasanın geçici 2.maddesinin satış işleminde yapılan usulsüzlüğü kaldırdığı gerekçesiyle tapuda taraflarına devir ve ferağ edilmesi taleplerinin reddine ilişkin işlemin iptali isteğiyle açılmış, İdare Mahkemesince, dosyanın incelenmesinden söz konusu taşınmazın davacıların murisine 25.2.1954 tarihinde belediye encümeni kararıyla açık artırma yoluyla satıldığı, ancak tapu tescil işleminin yapılmaması üzerine muris tarafından belediye aleyhine açılan tescil davasının belediye encümeninin gayrimenkul satmaya yetkisi olmadığından bahisle Asliye Hukuk Mahkemesince reddedildiği ve kesinleştiği, belediyece varisler aleyhine açılan dava sonucunda da taşınmaz üzerindeki evin benzin pompası, kahvehane ve lokantanın kaline ve belediye taşınmazına vaki müdahalenin men’ine karar verildiği ve bu kararın Yargıtay’ca onanarak kesinleştiği, ilamın icrası safhasında yürürlüğe giren 2805, 2981 sayılı Yasalar uyarınca davacıları taşınmazdaki binaları hakkında tapu tahsis belgesi verilmesine ilişkin taleplerinin reddi üzerine İdare Mahkemesinde açılan davanın reddedildiği, temyizi sonucu Danıştay 6.Dairesinin 1985/1414 sayılı kararıyla, kesinleşen kal olayının gerçekleşmemiş olması karşısında bina hakkında 2981 sayılı Yasa hükümleri uyarınca işlem yapılması gerektiği gerekçesiyle bozulduğu, belediye 2981 sayılı Yasaya göre davacılara taşınmazdaki binalar için 400 m2’lik tapu tahsis belgesi verildiği anlaşılmakta olup, davacılar murisince 1954 yılında açık artırma suretiyle satın alınan ancak hiçbir zaman tapu tescil işlemi yapılmayan taşınmazın 3290 sayılı Yasanın geçici 2.maddesi hükmündeki -belediyelere satılan arsaların satış ve tahsis işlemi- olayda gerçekleşmediğinden ortada hukuken makbul ve geçerli satış işlemi olmadığından davacıların buna ilişkin taleplerinin idarece reddinde yasaya bir aykırılık bulunmadığı sonucuna varılarak davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacılar tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin iptali istemi ile açılan davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu Manisa İdare Mahkemesi kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2006/2392, K: 2006/5255 T: 14.11.2006 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/466 K: 1990/2579 T: 12.12.1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/3102 K: 1983/4421 T: 30/12/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/784 K: 1985/1254 T: 16/10/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/326 K: 1991/1306 T: 30/06/1991 2981 sayılı yasanın uygulanmasına dair yönetmeliğin 12 ve 25.maddelerinin yasaya aykırı olmadığı Dava, 18.8.1987/günlü, 19548 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik ile bazı maddeleri değiştirilen ve bazı maddeler eklenen 23.7.1986 günlü, 19173 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 3290 ve 3366 sayılı Yasalarla değişik 2981 sayılı Yasanın Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 25. maddesinin 1.2.3. fıkraları ile 5.fıkradan sonra gelmek üzere eklenen fıkranın bir bölümünün ve 12.maddesinde yer alan “ıslah imar planı yapılıp onaylanıncaya kadar” ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır. 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı Kanunun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanunun 1.maddesinde, bu kanunun amacının imar ve gecekondu mevzuatına aykırı olarak inşa edilmiş ve inşa halindeki bütün yapılar hakkında uygulanacak işlemleri düzenlemek ve bu işlemlere dair müracaat tespit değerlendirme, uygulama ve duyuru esaslarını ve ilgili diğer hususları belirlemek olduğu hükmüne yer verilmiş, aynı Kanunun 24.maddesinde ise, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç üç ay içinde Kanunun uygulanması ile ilgili Yönetmeliğin hazırlanarak yürürlüğe gireceği düzenlemesi yapılmıştır. Bu Yasa düzenleme uyarınca hazırlanıp yürürlüğe giren yönetmeliğin iptali istenen 25.maddesinin 1.fıkrasında, ıslah imar planı yapılıp onaylandıktan sonra ve Kanunun 10.maddesinin C bendi gereğince kesin parselasyon durumu belirlenip tapuya tescil edildikten sonra durumun belediye veya Valilikçe gecekondu sahibine duyurulacağı, gecekondu sahibinin tapu tahsis belgesi ile birlikte arsa tahsis eden kuruluşa müracaat ederek satın alma işlemlerini sonuçlandıracağı ve tapu idaresinden tapusunu alacağı, 2.fıkrasında ıslah imar planına göre kesinleşip satışı yapılan arsa alanı, tapu tahsis belgesinde yazılı alandan farklı ise gecekondu sahibine, satış sırasında mahsup veya valilikçe borç tahakkuk ettirileceği, 3.fıkrasında ise, ıslah imar planına göre muhafazası mümkün olmayan veya Kanunun 14.maddesinin a,b,c,d,e,g,h ve i bentleri kapsamında kalmaları nedeniyle bulundukları yerde korunamayan gecekondu sahiplerinden hak sahibi sıfatı taşıyanlara, Kanunun 13.madde (b) bendi uyarınca aynı bölgede veya bir gecekondu önleme bölgesinde veya yakın bölgelerde yapılmış ıslah imar planları içinde meydana gelen boş imar parsellerinin, müstakil hisseli veya kat mülkiyeti esasına göre verileceği, 5.fıkradan sonra gelmek üzere eklenen fıkrada da, 3,4 ve 5.fıkra hükümlerine göre tasfiyeye tabi tutulan gecekonduların enkaz bedelinin belediye veya valiliklerce tespit edilerek hak sahiplerine Kanun uyarınca kurulan fondan ödeneceği kurallarına yer verilmiştir. 2981 sayılı Kanunun 10 ve 13.maddelerinde Yönetmeliğin yukarıda yazılı olup iptali istenen maddelerine dayanak teşkil eder nitelikte hükümler yer almakta, Yönetmelik maddeleri söz konusu Yasa maddelerinin genel perspektifi doğrultusunda uygulamanın gerçekleştirilmesine yönelik bulunmaktadır. Öte yandan, Yönetmeliğin iptali istenen 12.maddesinde yer alan “Islah imar planı yapılıp onaylanıncaya kadar” ibaresi ise, dayanağını keza Kanunun 13.maddesinden almakta, bu ibarede de Yasaya aykırı bir durumun varlığından söz etmek imkanı görülmemektedir. Bu durumda, Yasada belirlenen amaçlar ve uygulamaya yönelik genel bakış açısına uygun olarak Yönetmelikte yer alan dava konusu maddelerin yasaya aykırılığını kabul etmek olası değildir. Kaldı ki, davacının tüm iddiaları münhasıran şahsı ile ilgili işlemler le ilgili olup, bu işlemlerle ilgili uygulamaların Yönetmeliği kanuna aykırı kılıcı gerekçe olarak algılanması söz konusu olamamaktadır. Açıklanan nedenlerle, yasal dayanaktan yoksun davanın reddine karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1985/1006 K: 1986/293 T: 19.3.1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/539 K: 1986/890 T: 22/10/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/804 K: 1987/184 T: 19.2.1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/769 K: 1987/1355 T: 30/12/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/13 K: 1991/381 T: 07/03/1991 2981 sayılı yasanın henüz kat mülkiyetine geçmemiş yapılarda uygulanacağı, kat mülkiyetine tabi yapılarda bağımsız bölüm konulmasının kat maliklerince oybirliğiyle karar alınması gerektiği Dava, davacı şirketinde, kat maliki bulunduğu, taşınmaz üzerindeki Apartmanın çekme katlarının tam kata çevrilmesi hakkında verilen ruhsat ve yapı kullanma iznine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, çekme kat olarak görünen 9 ve 10 nolu dairenin tam kata iblağı için kat malikleri kurulunun oybirliği ile karar almasının gerektiği, belediyelerin de ruhsat ve kullanma izni verirken bu hususu araştırmasının zorunlu olduğu, 2981 sayılı Yasanın 634 sayılı Yasa ile ilgili hükümlerinin henüz kat mülkiyetine geçmemiş yapılarda uygulanacağı, uyuşmazlık konusu dairelerin bulunduğu apartmanda kat mülkiyetine geçirilmiş ve bağımsız bölüm kazanılmış olması karşısında, 2981 sayılı Yasanın 3290 sayılı Yasa ile değişik 16.maddesi uyarınca söz konusu dairelere ruhsat ve kullanma izni verilmesinde yasanın amacına uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle işlemin iptali karar verilmiş, karar davalı idare ve davalı idare yanında davaya katılanlarca temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1984/883 K: 1984/3078 T: 21.11.1984/ Danıştay 6. Dairesi E: 1985/725 K: 1985/1324 T: 13/11/1985 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/711 K: 1986/1164 T: 18/12/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/381 K: 1987/1171 T: 15/12/1987 İMAR PLANLARIYLA İLGİLİ DANIŞTAY KARARLARI Danıştay 6. Dairesi E: 2002/2797 K: 2003/7024 1/25.000 ölçekli plan yapma yetkisi bulunmayan büyükşehir belediye meclisince yapılan planın esas alınması suretiyle bu planı yapma konusunda yetkili olan Bayındırlık ve iskan Bakanlığınca 1/25.000 ölçekli planda değişiklik yapılamayacağı Davanın Özeti: … İÜ, … Belediyesi sınırları içinde kalan ve … Kent Toplu Konut Alanı olarak İlan edilen bir kısım alanı”… Eğlence Merkezi” olarak belirleyen ve Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca 23.11.2001 tarihinde onanan 1/25.000 ölçekli … Kent Bütünü ve Yakın Çevresi İmar Planı değişikliği ile yapılan itirazın reddine ilişkin işlemin; uyuşmazlığın 3194 sayılı Yasa’nın 9. maddesi kapsamında değerlendirilemeyeceği, belediyelerinin bilgisi dışında değişikliğin gerçekleştirildi, taşınmazın toplu konut alanından çıkarılmasına ilişkin bir kararın bulunmadığı, plan raporunun hazırlanmadığı, değişimin kent bütününde getireceği etkileşimler etüt edilmeden yapıldığı öne sürülerek iptali istenilmektedir. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın Savunmasının Özeti: Valiliğin olumlu görüşünün alınması suretiyle onaylanan 1/25.000 ölçekli … Kent Bütünü ve Yakın Çevresi İmar Planı değişikliği ile yapılan itirazın reddine ilişkin işlemde yetki ve esas yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı öne sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. Belediye Başkanlığı’nın Savunmasının Özeti: 1934 yılında planlı arsa düzenlemesi yapmak ve ucuz konut üretmek amacıyla 700 hektarlık bir alanın toplu konut alanı olarak belirlenmesine karşın 370 hektarlık kısmının halihazırda boş olduğu, sonuçta mevcut onanlı planlarla yerleşime açılan arsaların gelecekteki nüfusu fazlasıyla karşılayabilecek yeterlilikte bulunduğu, “… Projesi” nin enerji üretimini, ulaşımı, konaklamayı, ticari faaliyetleri kendi içinde çözümleyen bir proje olduğu ve çevre düzeni plan kararlarını taşıyabilecek nitelikte bulunduğu öne sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dava dosyasında yer alan bilgi ve belgelerin İncelenmesi sonucunda, Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca alana ilişkin 1/25.000 ölçekli … Kent Bütünü ve Yakın Çevresi İmar Planının 24.11.1980/tarihinde onandığı, bölgeye ilişkin … Büyükşehir Belediye Meclisince de kabul edilmiş 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Planının bulunduğu, 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni planı yapma konusunda yetkili Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca … Büyükşehir Belediye Meclisince 20.12.1996 tarihinde kabul edilen çevre düzeni planı esas alınarak dava konusu plan değişikliğinin yapıldığı anlaşılmaktadır. Bu durumda yetkili makamca onaylanmamış plan üzerinde yetkili makamca değişiklik yapılması nedeniyle dava konusu işlemle imar mevzuatına uyarlık bulunmadığından, dava konusu işlemin iptali gerektiği düşünülmektedir. Danıştay Savcısı Düşüncesi: Dava … İli, … Belediyesi sınırları içinde, … Toplu Konut Alanı olarak ilan edilen alanın bir bölümünü “… Eğlence Merkezi” olarak belirleyen ve Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca 23.11.2001 tarihinde onanan 1/25000 ölçekli … Kent Bütünü ve Yakın Çevresi İmar Planı değişikliği ile plana yapılan itirazın reddine İlişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır. 3194 sayılı İmar Kanununun 8. maddesinde, planların bölge planı, çevre düzeni planı, nazım imar planı olduğu, belediye ve mücavir alan sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planlarının belediyelerce yapılacağı belirtilmiş, 3030 sayılı Kanunun 6. maddesinin A fıkrasında sayılan büyükşehir belediyelerine ait görevler arasında Büyükşehir nazım imar planlarını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak, ilçe belediyelerinin nazım plana uygun olarak hazırlayacakları tatbikat imar planlarını onaylamak ve uygulamasını denetlemek görevi de sayılmıştır. İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelikte ise çevre düzeni planının Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylanarak yürürlüğe gireceği belirtilmiştir. Buna göre 1/25,000 ölçekli Çevre düzeni planı yapma ve değiştirme yetkisinin Bayındırlık ve İskan Bakanlığına ait olduğu, büyükşehir belediyelerine 1/5000 ölçekli nazım imar planı yapmak ve ilçe belediyelerince yapılan 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarını onaylamak dışında bir yetki tanınmadığı sonucu ortaya çıkmaktadır. Dosyanın incelenmesinden, dava konusu yapılan ve Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca 23.11.2001 günü onanan 1/25.000 ölçekli … Kent Bütünü ve Yakın Çevresi îmar Planı Değişikliğinden önceki 1/25000 ölçekli planın … Büyükşehir Meclisinin 20.12.1996 günlü ve 83 sayılı kararıyla onandığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, yetkisiz büyükşehir belediye meclisi kararıyla onanmış 1/25.000 ölçekli planda yetkili Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca değişiklik yapılması hukuken mümkün bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle dava konusu imar planı değişikliğinin iptalinin uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 17. maddesinin 3. fıkrasında, duruşma talebinin dava dilekçesi ile cevap ve savunmalarda yapılabileceğinin belirlenmiş olması karşısında, davalı idarelerden … Belediye Başkanlığınca bu aşamalar geçirildikten sonra yapılan duruşma istemi yerinde görülmediği gibi davada anılan maddenin 4. fıkrası uyarınca resen de duruşma yapılmasına gerek görülmeyerek işin esasına geçildi. Dava, … İli, … Belediyesi sınırları içinde … Toplu Konut Alanı olarak ilan edilen bir kısım alanı ” … Eğlence Merkezi” olarak belirleyen ve Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca 23.11.2001 tarihinde onanan 1/25000 ölçekli … Kent Bütünü ve Yakın Çevresi İmar Planı değişikliği ile yapılan itirazın reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır. 3194 sayılı İmar Kanununun 8. maddesinde, planların tanımlarına yer verilerek planlar bölge planı, çevre düzeni planı, nazım imar planı ve uygulama imar planı olarak kademelendirilmiş, belediye ve mücavir alan sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planlarının belediyelerce yapılacağı hükmü getirilmiş; 3030 sayılı Yasanın “Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görevleri” başlıklı 6. maddesinin A fıkrasında da, büyükşehir belediyelerine ait görevler sayılmış, (b) bendinde “Büyükşehir nazım imar planlarını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak, ilçe belediyelerinin nazım plana uygun olarak hazırlayacakları tatbikat imar planlarını onaylamak ve uygulanmasını denetlemek” görevinin büyükşehir belediyelerine ait olduğu kurala bağlanmıştır. Nitekim, Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 3.maddesinin 2.9.1999 günlü, 23804 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ek 10.bendinde de; Çevre Düzeni Planı, konut sanayi, tarım, turizm, ulaşım gibi sektörler ile kentsel-kirsal yapı ve gelişme ile doğal ve kültürel değerler arasında koruma kullanma dengesini sağlayan ve arazi kullanım kararlarını belirleyen yönetsel, mekansal ve işlevsel bütünlük gösteren sınırlar içinde varsa bölge planı kararlarına uygun olarak idareler arası koordinasyon esaslarım belirleyen 1/25000, 1/50000, i/100000 ve 1/200000 ölçekte hazırlanan plan notları ve raporuyla bir bütün olan plan olarak tanımlanmış ve çevre düzeni planının Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylanarak yürürlüğe gireceği kurala bağlanmıştır. Yukarıda yer alan Yasa kurallarının birlikte değerlendirilmesinden,l/25.000 ölçekli çevre düzeni planı yapma ve değiştirme yetkisinin Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’na ait olduğu, büyükşehir belediyelerine 1/5000 ölçekli nazım İmar planı yapmak ve ilçe belediyelerince yapılan 1/1000 ölçekli uygulama imar planını onaylamak dışında herhangi bir plan yapmak ya da onaylamak yetkisi tanınmadığı sonucuna varılmaktadır. Dosyanın incelenmesinden, … İlinde yaklaşık 700 hektarlık bir alanın 23.10.1984/tarihinde … Toplu Konut Alanı olarak belirlendiği, … Belediye Başkanlığı tarafından … projesi adı altında başlatılan proje nedeniyle … Toplu Konut Alanında henüz yapılanmamış 370 hektarlık alanda yer seçimi kararı verilerek 6.12.2000 gününde nazım imar planı değişikliği yapılması yolunda … Büyükşehir Belediye Başkanlığına başvuruda bulunulduğu, davacı idarenin konu ile ilgili incelemeleri sonucunda, 1985/yılında başlayan toplu konut uygulamalarının devam etmesine karşın gerek …’de konut ihtiyacının azalması, gerekse Belediyeler aracılığıyla toplu konut yapılmasının mali sıkıntısı nedeniyle konut yapımının imkansız hale geldiğinden bahisle yapılaşmamış söz konusu alanın Toplu Konut Alanından çıkarılarak yeni bir proje ile …’e hizmet verilebilmesi için 5.12.2001 gününde Valilikten uygun görüş sorulması üzerine valilik tarafından konunun Bakanlığa iletildiği, planlanması düşünülen alanın mülkiyet durumu ile sınırları belirlendikten sonra valiliğin uygun görüşü alınarak 23.11.2001 günlü, 26907 sayılı işlem ile … Belediyesi sınırları içindeki 370 hektarlık bir alan ile bir kısım orman alanında “… Eğlence Merkezi” olarak 1/25.000 ölçekli … Kent Bütünü ve Yakın Çevresi İmar Planının Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onandığı anlaşılmaktadır. Diğer taraftan, uyuşmazlığın çözümlenebilmesi için 23.10.2002 günlü ara kararı ile dava konusu edilen ve Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca 23.11.2001 gününde onanan 1/25.000 ölçekli … Kent Bütünü ve Yakın Çevresi imar plan değişikliğinden önceki 1/25.000 ölçekli planın hangi idare tarafından yapılarak onandığının sorulması üzerine; Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın 24.1.2003 günlü cevap yazısında, önceki 1/25.000 ölçekli planın 20.12.1996 günlü, 83 sayılı … Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından onandığı belirtilmiş, … Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın 5.2.2003 günlü cevap yazısında da aynı bilgi tekrarlanmış bulunmaktadır. Hernekadar, anılan Bakanlıkça 29.5.2003 günlü dilekçede, Bakanlık tarafından 24.11.1980/tarihinde onaylanmış bulunan 1/25.000 ölçekli … Kent Bütünü ve Yakın Çevresi Nazım İmar Planının geçerliliğinden bahisie dava konusu plan değişikliğinin bu planın esas alınması suretiyle yapıldığı savunularak aksi yöndeki beyanın sehven verildiği belirtilmiş İse de, 24.11.1980/tarihinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onanan çevre düzeni planına ilişkin pafta ile 20.12.1996 günü, 83 sayılı … Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından onanan çevre düzeni planına ilişkin paftanın karşılaştırılmasından 23.10.1984/tarihli işlemle … Kent Toplu Konut İskan Sahası olarak tespit edilen alanda gerçekleştirilen plan değişikliğinin büyükşehir belediyesince yapılan çevre düzeni planı esas alınarak gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda, dava konusu 1/25.000 ölçekli çevre düzeni planı değişikliğine esas alınan 1/25.000 ölçekli çevre düzeni planının … Büyükşehir Belediye Meclisi kararıyla onanmış olması nedeniyle 1/25.000 ölçekli plan yapma konusunda yetkili olan Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca yetkisiz makamca onaylanmış 1/25.000 ölçekli planda değişiklik yapılması yoluna gidilmesi hukuken olanaklı görülmediğinden, dava konusu plan değişikliği ile yapılan itirazın reddine ilişkin işlemde mevzuata uyarlık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemlerin İPTALİNE, aşağıda dökümü yapılan 90.730.000.- lira yargılama gideri ile kararın verildiği tarihte yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre 300.000.000.- lira vekalet ücretinin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine, 19.12.2003 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1979/4605 K: 1982/4104 T: 07/12/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/2796 K: 1983/4158 T: 21/12/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/4049 K: 1984/31 T: 17/01/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/2330 K: 1984/2202 T: 23/05/1984/ Danıştay 6. Dairesi E: 2002/2857 K: 2003/5230 Arkeolojik sit alanı olarak ilan edilmiş bir alanda 2863 sayılı Yasa’da öngörülen ilke ve kuralların geçerli olduğu, bu nitelikteki alanlarda 2981 sayılı Yasa uyarınca ıslah imar planı, parselasyon ve buna benzer gibi uygulamalar yapılamayacağı hakkında. İstemin Özeti: İstanbul 5. İdare Mahkemesinin 21.11.2001 günlü, E:2000/787, K:2001/1157 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: 2981 sayılı Yasa’nın 3. maddesi ile 2863 sayılı Yasa’nın 17. maddesinde yer alan hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden, sit alanı olarak ilan edilmiş bir alanda 2981 sayılı Yasa hükümleri uygulanamayacağından, 1. derece arkeolojik sit alanı olarak belirlenen alanda dava konusu işlemle 2981 sayılı Yasa’nın 10/c maddesi uyarınca yapılan parselasyon işleminde mevzuata uyarlık bulunmamaktadır. Bu nedenle, dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının sonucu itibariyle onanması gerektiği düşünülmektedir. Danıştay Savcısı Düşüncesi: Dava, davacıya ait taşınmazın bulunduğu alanda 2981 sayılı Kanunun 10/c maddesi uyarınca düzenleme yapılmasına ilişkin … Belediye Encümeni kararının iptali istemi ile açılmış, İdare Mahkemesince dava konusu işlem iptal edilmiştir. Dava dosyasının incelenmesinden, İdare Mahkemesince davacıya müstakil parsel verilmesinin mümkün olup olmadığı araştırılmaksızın tesis edilen dava konusu işlemin iptaline karar verildiği anlaşılmakta ise de; davacıya müstakil parsel verilmesinin mümkün olup olmadığı hususunun İdare Mahkemesince araştırılarak karar verilmesi gerekmektedir. Bu durumda, eksik incelemeye dayalı İdare Mahkemesi kararında isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerekeceği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … 3. Bölge, … Mevkii, 8 pafta, 415 sayılı parsele yönelik olarak 2981 sayılı Yasa’nın 10/c maddesi uyarınca 18.2.2000 günlü, 2000/33 sayılı belediye encümeni kararıyla yapılan parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, uyuşmazlık konusu alanı kapsayan ıslah imar planının 26.8.1996 günlü, 1996/64 sayılı belediye meclisi kararıyla onandığı ve 27.8.1998 günlü, 1998/552 sayılı belediye encümeni kararıyla 2981 sayılı Yasa’nın 10/c maddesi uyarınca parselasyon işlemi yapıldığı, 1. derece arkeolojik sit alanında kalan anılan parselin imar planında park yeri olarak ayrılmış olması nedeniyle bedele dönüştürüldüğü, yapılan itiraz üzerine dava konusu işlemle yasal oranda düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra 7507 ada, 1 sayılı parselde hisseli tahsis yapıldığı anlaşıldığından, 2981 sayılı Yasa’nın müstakil imar parselleri oluşturarak ferdileştirmeyi sağlıklı bir duruma getirme amacı göz önünde bulundurulduğunda, davacıya müstakil parsel tahsis edilmesinin mümkün olup olmadığı araştırılmaksızın tesis edilen işlemde mevzuata uyarlık görülmediğinden iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 2981 sayılı Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin Tanımlar ve Kısaltmalar başlığını taşıyan 4. maddesinin 24. bendinde, ıslah imar planları; düzensiz ve sağlıksız biçiminde oluşmuş yapı topluluklarının veya yerleşme alanlarının, sınırları belli edilmek suretiyle mevcut durumu da dikkate alınarak dengeli, düzenli ve sağlıklı hale getirilmesi amacıyla, halihazır haritalar üzerine yapılan ve yapılanma şartlarını da belirleyen imar planıdır” şeklinde tanımlanmıştır. 2981 sayılı Yasanın 10/c maddesinde ise, imar mevzuatına aykırı bina yapılmış, hisseli arsa ve araziler veya özel parselasyona dayalı arazilerde, imar adası veya parseli olabilecek büyüklükteki alanlarda, binalı veya binasız arsa ve arazileri birbirleriyle, yol fazlalarıyla veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerle birleştirmeye bunları yeniden ada ve parsellere ayırmaya belediyelerin yetkili oldukları hükmü yer almıştır. Ancak, 2981 sayılı İmar affı Yasası’nın İstisnalar başlıklı 3. maddesinde, … ve … (Özel Kanun çıkarılıncaya kadar) Boğazları ile 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu uyarınca belirlenmiş ve belirlenecek yerlerde…bu Kanun hükümleri uygulanmaz hükmüne yer verilmiştir. Diğer taraftan, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 17. maddesinde, bir alanın koruma kurulunca sit olarak ilanının bu alandaki imar planı uygulamasını durduracağı, koruma amaçlı imar planı yapılıncaya kadar koruma kurulu tarafından bir ay içinde geçiş dönemi yapı şartlarının belirleneceği ilgili Valilikler ve belediyelerin anılan koruma amaçlı imar planını en geç bir yıl içinde koruma kuruluna değerlendirilmek üzere vermek zorunda oldukları kurala bağlanmıştır. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun 5.11.1999 günlü 658 sayılı ilke kararında, 1. Derece Arkeolojik Sit; Korumaya yönelik bilimsel çalışmalar dışında aynen korunacak sit alanları olarak tanımlanmış ve bu alanlarda, kesinlikle hiçbir yapılaşmaya izin verilmemesine, imar planlarında aynen korunacak sit alanı olarak belirlenmesine, bilimsel amaçlı kazıların dışında hiçbir kazı yapılamayacağına karar verilmiştir. Yukarıdaki hükümler birlikte değerlendirildiğinde, 2863 sayılı Yasa uyarınca 1. derece arkeolojik sit alanı olarak ilan edilmiş bir alanda aynı Yasa’nın 17. maddesi uyarınca koruma amaçlı imar planı yapılarak anılan Yasa’da öngörülen ilke ve kurallar çerçevesinde hareket edilmesinin gerektiği, bu nitelikteki alanlarda 2981 sayılı Yasaya dayanılarak ıslah imar planı, parselasyon vb. uygulamalar yapılamayacağı, başka bir deyişle 2981 sayılı Yasa’nın bu alanlarda uygulanamayacağı açıktır. Dava konusu olayda ise, 26.7.1996 günlü, 4226 sayılı … II numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu kararı uyarınca 1. derece arkeolojik sit alanı olarak ilan edilmiş bir alanda 2981 sayılı Yasa’nın uygulanma olanağı bulunmamasına karşın, 26.8.1996 günlü, 1996/64 sayılı belediye meclisi kararıyla ıslah imar planının kabul edildiği ve kabul edilen bu plan uyarınca anılan Yasa’nın 10/c maddesi uyarınca dava konusu parselasyon işleminin yapıldığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, 1. derece arkeolojik sit alanı kapsamında davacıya ait uyuşmazlık konusu taşınmazın bulunduğu alanda 2863 sayılı Yasa’da öngörülen usul ve esaslar ile belirlenen ilkeler göz ardı edilerek 2981 sayılı Yasa uyarınca yapılan parselasyon işleminde mevzuata uyarlık bulunmadığından dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında sonucu itibariyle yasal isabetsizlik görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, temyize konu İstanbul 5. İdare Mahkemesinin 21.11.2001 günlü, E:2000/787, K:2001/1157 sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle onanmasına, fazladan yatırılan 7.530.000.- lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 28.10.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2003/5365 K: 2005/2128 T: 12/04/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/21792 K: 2021/2620 T: 2.3.2021 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/3474 K: 1993/4754 T: 10/11/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/3956 K: 1995/859 T: 22.2.1995 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/2013 K: 2003/5112 Davacının taşınmazından imar yolu geçirilmesine ilişkin uygulama imar planı değişikliği işleminin iptali istemiyle açılan davanın, imar yolunun güzergahının belirlenmesi sırasında yolun devamlılığı ve diğer yollarla bağlantısının göz önünde bulundurulması ve üst ölçekli plana uygunluğunun da araştırılması suretiyle karara bağlanması gerektiği hakkında. Sakarya 2. idare Mahkemesinin 25.12.2002 günlü, E:2002/443, K:2002/1616 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dava, davacının taşınmazının bulunduğu yerden imar yolu geçirilmesine ilişkin uygulama imar planı değişikliği İşleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, yolun tamamının davacının parselinden geçirilmesinin eşitlik ilkesine aykırı olduğu gerekçesi İle işlem iptal edilmiştir. İmar planlarında öngörülen ulaşım sisteminin bir parçası olan imar yollarının güzergahının belirlenmesi sırasında yolun devamlılığının ve diğer yollarla bağlantısının göz önünde bulundurulması zorunludur. Dava konusu imar planı değişikliği işlemi ile imar adasının ortasından geçirilen yolun komşu imar adalarında da devam ettiği ve devamlılığı olan bir yol güzergahının parçası olduğu anlaşılmaktadır. Bu nedenle, yolun kısmen komşu parsellerden geçirilmesi ve güzergahının bu şekilde belirlenmesi gerektiği yolundaki gerekçe ile İmar planı tadilatını iptal eden idare mahkemesi kararında isabet görülmediğinden, kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir. Danıştay Savcısı Düşüncesi: Davacıya ait, .,., .,., 56 pafta, 2986 parsel sayılı taşınmazdan yol geçirilmesine İlişkin Encümen kararının iptali istemiyle açılan dava sonucunda, İdare Mahkemesince dava konusu işlemin iptali yolunda verilen kararın temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. İdare Mahkemesince yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi İncelemesi sonucu düzenlenen raporda, uyuşmazlık konusu yolun ait ölçekli planda getirilmiş ayrıntı niteliğinde ek yaya yolu özelliği taşıdığı belirtilmiş ise de, mevcut imar planı örneğine göre bu yolun 10 m genişliğinde ve devamlılığı olan bir yol olarak düzenlendiği görüldüğünden, bölgenin 1/5000 ölçekli nazım imar planı örneği getirilerek yolun trafik yolu niteliği taşıyıp taşımadığının ortaya konulması, komşu imar adalarındaki 10 m.lik yollarında 1/5000 ölçekli planda düzenlenip düzenlenmediği de dikkate alınarak uyuşmazlık konusu yolun bir ayrıntı niteliğinde olup olmadığının buna göre belirlenmesi gerektiğinden, bu hususlar İncelenmeden verilen mahkeme kararında hukuki isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, temyize konu mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü; Dava, …, …, 56 pafta, 2986 parsel sayılı taşınmazdan yol geçirilmesi yolundaki 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine ilişkin 4.1.2001 günlü, 1 sayılı … Belediye Meclisi kararının ve bu kararın onanmasına ilişkin 12.1.2001 günlü … Büyükşehir Belediye Başkanlığı işleminin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen raporun dosyada bulunan bilgi ve belgelerle birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu taşınmazın imar planında konut alanında kaldığı, konumu ve işlevi ile planda getirilen kullanımın şehircilik ilkelerine uygun olmamakla birlikte, dava konusu 2986 parsel sayılı taşınmaz ile 12131 parsel sayılı komşu taşınmaz arasında oluşturulan yolun güzergahının her iki tarafındaki taşınmazlardan eşit miktarda pay alınması suretiyle düzenlenmesi gerekirken yolun tamamının davacıya ait taşınmazdan geçirilmesine ilişkin imar planı değişikliği işleminde eşitlik ilkesine ve planlama tekniğine uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idareler tarafından temyiz edilmiştir. İmar planlarında öngörülen ulaşım sisteminin bir parçası olan imar yollarının güzergahının belirlenmesi sırasında yolun devamlılığının ve diğer yollarla bağlantısının göz önünde bulundurulması zorunludur. Dava konusu imar planı değişikliği İşlemi ile imar adasının ortasından geçirilen yolun komşu imar adalarında da devam ettiği ve devamlılığı olan bir yol güzergahının parçası olduğu anlaşılmaktadır. Bu nedenle, yolun kısmen komşu parsellerden geçirilmesi ve güzergahının bu şekilde belirlenmesi gerektiği yolundaki gerekçe ile imar planı tadilatının iptali yolundaki idare mahkemesi kararında şehircilik ve planlama ilkelerine uyarlık bulunmamaktadır. Diğer taraftan alt ölçekli İmar planları üst ölçekli İmar planlarına aykırı olamayacağından, arazi kullanım kararlarının alt ölçekli uygulama imar planları ile değiştirilmesi mümkün değildir. İdare Mahkemesince karara esas alınan bilirkişi raporunda, uyuşmazlık konusu imar yolunun alt ölçekteki imar planında getirilmiş ayrıntı niteliğinde, ek yaya yolu özelliği taşıdığı belirtilmiş ve bu bağlamda nazım imar planına aykırılığı yolunda bir tespitte bulunulmamıştır. Ancak, dosyada bulunan imar planı örneğinde bu yolun 10 metre genişliğinde ve devamlılığı olan bir yol olarak düzenlendiği anlaşılmaktadır. Bu durumda, bölgenin 1/5000 ölçekli nazım imar planı örneğinin davalı idareden istenilmesi suretiyle, uyuşmazlık konusu yolun trafik yolu niteliği taşıyıp taşımadığının açık olarak ortaya konulması, komşu imar adalarındaki 10 metrelik yolların 1/5000 ölçekli planda düzenlenip düzenlenmediğinin de dikkate alınması suretiyle, dava konusu yolun ayrıntı olarak getirilmiş bir kullanım olup olmadığının belirlenmesi gerekmektedir. Belirtilen nedenlerle, anılan hususların göz önünde bulundurulması suretiyle uyuşmazlığın karara bağlanması gerektiği sonucuna varılmış, İdare Mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Sakarya 2. İdare Mahkemesinin 25.12.2002 günlü, E:2002/443, K:2002/1616 sayılı kararının bozulmasına, 16.090.000 lira karar harcı ile fazladan yatırılan 11.970.000 lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 24.10.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2008/3984 K: 2010/3389 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/391 K: 1987/615 T: 09/06/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/264 K: 1987/863 T: 08/10/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/213 K: 1987/1191 T: 15/12/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/1915 K: 2003/4413 T: 22.9.2003 3194 sayılı Yasanın 5. maddesinde, mücavir alan; imar mevzuatı bakımından belediyelerin kontrolü ve sorumluluğu altına verilmiş olan alanlar şeklinde tanımlanmıştır. Belediyelerin mücavir alanları belirlenirken belediyelerin olası gelişme alanlarını denetim ve kontrol altında tutmak, bu bölgelerde imar mevzuatı açısından ortaya çıkabilecek sorunlara önlem almak, planlama ve altyapı hizmetleri gibi belediye hizmetlerinin gerçekleştirilmesi amaçlanmaktadır. İstemin Özeti: Ankara 2. İdare Mahkemesinin 30.1.2002 günlü, E: 2001/709, K: 2002/99 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, …, … Köyü, 1068 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki ruhsatsız inşaatın 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yıktırılmasına ilişkin 12.4.2001 günlü, 2340.21 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dosyanın incelenmesinden, dava konusu taşınmazın davalı belediyenin mücavir alan sınırları içinde olduğu, ruhsatsız inşaatın 13.2.2001 günlü tutanakla tespit edilerek mühürlendiği, bu tarihten itibaren yasal süre içerisinde ruhsat için başvurulmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 45. maddesinde, mücavir alan sınırlarının belediye meclisi ve il idare kurulu kararına dayanarak vilayetlerce Bakanlığa gönderileceği, Bakanlığın bunları inceleyerek aynen veya değiştirerek tasdik etmeye veya değiştirilmek üzere iadeye yetkili olduğu, mücavir alanın ilgili belediye sınırlarına bitişik olması gerekmediği, ayrıca bu alanların köyleri de ihtiva edebileceği, mücavir alandan çıkarılmanın da aynı usule tabi olduğu, Bakanlığın gerekli gördüğü hallerde mücavir alana alma ve çıkarma hususunda resen karar verebileceği hükme bağlanmıştır. 3194 sayılı Yasanın 5. maddesinde, mücavir alan; imar mevzuatı bakımından belediyelerin kontrolü ve sorumluluğu altına verilmiş olan alanlar şeklinde tanımlanmıştır. 3030 sayılı Yasanın 5. maddesinde, büyükşehir belediyelerinin sınırlarının ismini aldıkları büyükşehirlerin belediye sınırları, ilçe belediyelerinin sınırlarının, bu ilçelerin büyükşehir belediyesi içinde kalan kısımlarının sınırları olduğu; aynı Yasanın uygulanması ile ilgili Yönetmelik’in 7. maddesinde de Yasanın 5. maddesi doğrultusunda bir düzenleme ile, Büyükşehir dahilinde kurulan ilçe belediyelerinin sınırlarının, bu ilçelerin büyükşehir belediyesi içinde kalan kısımlarının mülki sınırları olduğu, aynı mülki sınırlar içinde merkezden çevreye doğru genişleme ve katılmalar suretiyle ve usulüne göre ilçe belediyeleri sınırlarında yapılan değişiklik sonucu ortaya çıkan yeni sınırın, büyükşehir belediyesinin de yeni sınırı olacağı, mücavir alanlar ve sınırlarının büyükşehir bütünlüğü için imar mevzuatı hükümlerine tabi olduğu hükme bağlanmıştır. Sözü edilen hükümlere göre, ilçe belediyelerinin mücavir alan sınırlarının toplamından büyükşehir mücavir alanlarının oluştuğu, diğer bir anlatımla büyükşehir belediyelerinin ayrıca mücavir alanlarının olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Mücavir alan sınırları içinde imar mevzuatının yüklediği görevler ve yetkiler belediyeler tarafından dışında ise valiliklerce kullanılır. Dosyanın incelenmesinden, … Büyükşehir Belediyesi mücavir alan sınırının 7.2.1994 günü onaylandığı, 30.6.1994 gününde söz konusu mücavir alan sınırlarının küçültülmesi suretiyle ikinci bir onaylama yapıldığı, bu işlemin iptali istemiyle açılan dava sonucu Ankara 2. İdare Mahkemesinin 17.6.1996 günlü, E: 1995/1141, K: 1996/668 sayılı kararı ile söz konusu mücavir alanları küçülten işlemin iptal edildiği, büyükşehir belediyeleri ve bağlı ilçe belediyelerinin mücavir alanları ile ilgili olarak Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca yayımlanan 25.12.1995 günlü genelgede, büyükşehir belediyesi mücavir alanı olarak onaylanan alan hangi ilçe sınırları içinde kalıyor ise bu alanın o ilçe sınırları içinde kalan büyükşehir belediyesine bağlı ilçe belediyesinin mücavir alanı olduğunun belirtildiği, uyuşmazlık konusu yıkım işleminin tesis edildiği taşınmazın bulunduğu … Köyünün 7.2.1994 günü onaylanan büyükşehir belediyesi mücavir alan sınırı içinde kalması nedeniyle … Belediyesi mücavir alanı içinde olduğundan bahisle ruhsatsız yapının yıkımına … Belediye Encümenince karar verildiği anlaşılmaktadır. Belediyelerin imar mevzuatı açısından doğan görev ve yetkilerinin kullanımı mücavir alan ölçütüne uygun olarak kesinleşmiş mücavir alan sınırları içinde mümkün olabilir. Belediyelerin mücavir alanları belirlenirken belediyelerin olası gelişme alanlarını denetim ve kontrol altında tutmak, bu bölgelerde imar mevzuatı açısından ortaya çıkabilecek sorunlara önlem almak, planlama ve altyapı hizmetleri gibi belediye hizmetlerinin gerçekleştirilmesi amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda, mücavir alan sınırları saptanırken, kamu yararı ve kamu hizmeti gerekleri esas alınmalıdır. Belirtilen ölçütler değerlendirilerek … Belediyesi mücavir alanının genişletilmesi yönünde bir karar alınmaksızın yukarıda anılan genelgeye dayanılarak bu belediyenin mücavir alanının … Büyükşehir Belediyesi mücavir alanı sınırlarına kadar genişletilmiş kabul edilmesi mümkün değildir. Bu durumda, … Belediyesi mücavir alan sınırları dışında kalan … Köyündeki yapının ruhsatsız olduğundan bahisle tesis edilen işlemde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığından idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. SONUÇ: Açıklanan nedenlerle Ankara 2. İdare Mahkemesinin 30.1.2002 günlü, E: 2001/709, K: 2002/99 sayılı kararının bozulmasına, 10.120.000.-lira karar harcı ile fazladan yatırılan 7.530.000.-lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 22.9.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3227 K: 1991/3193 T: 23/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2356 K: 1992/2305 T: 21/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1581 K: 1992/3633 T: 15/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3740 K: 1992/3957 T: 3.11.1992 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/946 K: 2003/4410 1/50000 ve 1/25000 ölçekli planlarda üniversite alanı olarak belirlenen taşınmazlarda yapılan kamu binası niteliğindeki vakıf üniversitesine ait binaların yıktırılmasına ilişkin belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılan davada, 1/50000 ve 1/25000 ölçekli planlarına uygun olarak hazırlanan 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planlarının 3194 sayılı İmar Kanununun 9. maddesine göre Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca ve daha önceden belediyeye sunulan aynı doğrultudaki 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planlarının da ilgili belediyelerce onaylanıp onaylanmadığının araştırılması suretiyle karar verilmesi gerektiği hakkında. İstemin Özeti: İstanbul 1. İdare Mahkemesinin 1.11.2001 günlü, E:2000/1135, K:2001/1376 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Davacı tarafından nazım ve uygulama imar planlarının 3194 sayılı İmar Kanununun 9. maddesi uyarınca onaylanması için Bayındırlık ve İskan Bakanlığına başvurulduğu belirtildiğinden, bakanlık tarafından nazım ve uygulama imar planlarının onaylanıp onaylanmadığının araştırılması suretiyle karar verilmek üzere temyize konu idare mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, …, …, … Mahallesi, 181 pafta, 1387-1773 ada, 3-4 sayılı parsellerde bulunan üniversite binalarının 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yıktırılmasına ilişkin 12.4.2000 günlü, 230 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, mülkiyeti … Üniversitesine ait olan dava konusu taşınmazların 1/50000 ve 1/25000 ölçekli nazım imar planlarında orman alanında kalmakta iken 5.6.2000 tarihinde onaylanan plan değişikliği ile üniversite alanına dönüştürüldüğü, plan notunda ise 1/5000 ve 1/1000 ölçekli nazım ve uygulama imar planları onaylanmadan İnşaat uygulamasına geçilemeyeceğinin öngörüldüğü; 1/5000 ölçekli nazım İmar planı onaysız olduğundan 1/1000 ölçekli uygulama İmar planının da onaylanmadığı ve inşaat ruhsatı alınması için de davalı idareye bir başvurunun da olmadığı anlaşıldığından, inşaat ruhsatı bulunmayan binaların yıktırılmasına ilişkin dava konusu işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinde “Resmi bina” tanımı yapılmamış; ancak, maddenin son fıkrasında, bu Kanunda geçen diğer deyimlerin Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelikte tarif edileceği öngörülmüş, Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca hazırlanarak 2.11.1985/günlü, 18916 Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanan Plansız Alanlar İmar Yönetmeliğinde ve 3030 sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinde ise Resmi bina: “Genel, katma ve özel bütçeli idarelerle, il özel idaresi ve belediyeye veya bu kurumlarca sermayesinin yarısından fazlası karşılanan kurumlara, kanunla veya kanunun verdiği yetki ile kurulmuş kamu tüzel kişilerine ait bina ve tesislerdir.” şeklinde tanımlanmıştır. 3194 sayılı Yasanın 9. maddesinde de: “Bakanlık gerekli görülen hallerde, kamu yapıları İle ilgili imar planı ve değişikliklerinin, umumi hayata müessir afetler dolayısıyla veya toplu konut uygulaması veya Gecekondu Kanununun uygulanması amacıyla yapılması gereken planların ve plan değişikliklerinin, birden fazla belediyeyi ilgilendiren metropoliten imar planlarının veya içerisinden veya civarından demiryolu veya karayolu geçen, hava meydanı bulunan veya havayolu veya denizyolu bağlantısı bulunan yerlerdeki imar ve yerleşme planlarının tamamını veya bir kısmını, ilgili belediyelere veya diğer idarelere bu yolda bilgi vererek ve gerektiğinde işbirliği sağlayarak yapmaya, yaptırmaya, değiştirmeye ve resen onaylamaya yetkilidir… Bir kamu hizmetinin görülmesi maksadı ile resmi bina ve tesisler için imar planlarında yer ayrılması veya bu amaçla değişiklik yapılması gerektiği takdirde, Bakanlık, valilik kanalı ile ilgili belediyeye talimat verebilir veya gerekirse imar planının resmi bina ve tesislerle ilgili kısmını resen yapar ve onaylar.” hükümlerine yer verilmiştir. Diğer taraftan TC. Anayasa’sınm “Yükseköğretim Kurumları” başlıklı 130. maddesinde Üniversitelerin tanımı yapıldıktan sonra Devlet tarafından yasayla kurulacakları belirtilmiş, Yasada gösterilen usul ve esaslara göre kazanç amacına yönelik olmamak koşuluyla Vakıflar tarafından da Devletin gözetim ve denetimine tabi yükseköğretim kurumları kurulabileceği açıklanmış, Vakıflar tarafından kurulan yükseköğretim kurumlarının mali ve idari konular dışındaki akademik çalışmaları, öğretim elemanlarının sağlanması ve güvenlik yönlerinden Devlet eliyle kurulan yükseköğretim kurumları için Anayasa’da belirtilen hükümlere tabi bulunduğu kuralları yer almıştır. Yukarıda yer alan Anayasa! düzenleme ile Akademik çalışmaları, öğretim elemanlarının sağlanması ve güvenlik yönlerinden herhangi bir ayrım gözetilmeksizin vakıflar tarafından kurulan yüksek öğretim kurumlarının devlet tarafından kurulan yüksek öğretim kurumları ile eşit statüde olduğu belirlenmiştir. Bu çerçevede değerlendirildiğinde, kamu hizmeti yaptığı tartışmasız olan vakıf üniversitelerinin bu hizmeti yerine getirmekte kullandığı yapılarının resmi bina olduğu açıktır. Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından 31.8.1999 günlü, 99/267 sayılı dilekçe ile inşaat ruhsatı için başvuruda bulunulduğu, resmi bina kapsamındaki üniversite binalarına yönelik olarak taşınmazları üniversite alanı olarak belirleyen 1/50000 ve 1/25000 ölçekli planların 5.6.2000 gününde Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylandığı; ancak, 1/5000 ve 1/1000 ölçekli nazım ve uygulama imar planlarının ilgili belediyelerce onaylanmasının geciktirildiği, üst ölçekli planlar olan 1/50000 ve 1/25000 ölçekli planlara uygun olan ve ilgili kamu kurumlarının olumlu görüşlerinin de bulunduğu 1/5000 ve 1/1000 ölçekli nazım ve uygulama imar planlarının 3194 sayılı İmar Kanununun 9. maddesine göre onaylanması için 14.6.2000 günlü, 992/1042 sayılı dilekçe ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığına müracaat edildiği, bu arada yapıların bitirilerek 2 yıldır eğitimin sürdürüldüğü, dava konusu alanın üniversite alanı olarak belirlenmesinde üstün kamu yaran bulunduğunun ileri sürüldüğü anlaşılmaktadır. Bu durumda, idare mahkemesince üst ölçekli planlar olan 1/50000 ve 1/25000 ölçekli planlarda üniversite alanında kalan taşınmazlara yönelik olarak Bayındırlık ve İskan Bakanlığına sunulduğu belirtilen 1/5000 ve 1/1000 ölçekli nazım ve uygulama imar planlarının onaylanıp onaylanmadığı; ayrıca bu arada ilgili belediyelerce anılan taşınmazlara yönelik nazım ve uygulama imar planlarının onay işlemlerinin gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğinin araştırılması suretiyle karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle İstanbul 1. İdare Mahkemesinin 1.11.2001 günlü, E-.2000/1135, K.2001/1376 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 22.9.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1981/3444 K: 1982/681 T: 24/03/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/3435 K: 2004/6378 T: 08/12/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3046 K: 1993/2263 T: 10/06/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 2001/4142 K: 2002/5462 T: 21/11/2002 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/1712 K: 2003/4221 İmar planı değişikliği işlemine karşı, uyuşmazlık konusu taşınmazın yakınındaki taşınmazın maliki olan kişinin dava açma ehliyetinin bulunduğu hakkında. İstemin Özeti: Konya İdare Mahkemesinin 31.12.2002 günlü, E:2002/1697, K:2002/1782 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Savcısı Düşüncesi: Mülkiyeti …’ye ait … Mahallesi 62 ada, 2 parselin bulunduğu alanla İlgili olarak imar tadilatı yapılması ve onanması ile parselasyon haritası yapılması ve imara açılmasına ilişkin 2.10.2000 gün ve 5/25 sayılı 18.2.2002 gün ve 2/16 sayılı 22.10.2002 gün ve 4/16 sayılı meclis kararlarının iptali istemiyle açılan davayı ehliyet yönünden reddeden Konya İdare Mahkemesinin 31.12.2002 günlü E:2002/1697, K:2002/1782 sayılı kararı davacı şirket tarafından temyiz edilmiştir. Temyiz dosyasının incelenmesinden; İdarenin bütün eylem ve işlemlerinin yargısal denetime açık olduğu hukuk devletinde idarenin hukuka uygunluğunun sağlanmasında en etkin araçlardan birisinin iptal davaları olması, anılan davaların açılmasında davacı olabilmek İçin menfaat ihlalinin yeterli bulunması karşısında İmar planı tadilatının iptalini istemekte davacının dava açma ehliyetinin bulunduğu anlaşılmaktadır. Açıklanan nedenle temyiz isteminin kabulü ile temyiz konusu İdare Mahkemesi kararının bozulması gerekeceği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, …, … Mahallesi, 62 ada, 2 parsel sayılı taşınmazın imar planında değişiklik yapılmasına ilişkin 2.10.2000 günlü 5/25 sayılı; 18.2.2002 günlü, 2/16 sayılı; 22.10.2002 günlü, 4/16 sayılı belediye meclisi kararlarının iptali İstemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dosyanın incelenmesinden, …’nin mülkiyetindeki 62 ada, 2 parsel sayılı taşınmaza İlişkin plan tadilatının davacı ile ilgisi bulunmadığından kişisel menfaatinin de ihlal edilmediği gerekçesiyle davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın İncelenmesinden, davacının uyuşmazlık konusu taşınmazın yakınında bulunan ve akaryakıt satış istasyonu olarak kullanılan 1249 ada, 157 parsel sayılı taşınmazın maliki olduğu, … ait tekstil fabrikası olarak kullanılan uyuşmazlık konusu taşınmazın özelleştirme idaresi tarafından …’ne satılmasından sonra tesis edilen dava konusu imar planı değişikliği işlemlerinin hak ve menfaatlerini ihlal ettiği, plan tadilatının yapılması sırasında imar mevzuatına uygun hareket edilmediği iddiaları ile bu davanın açıldığı anlaşılmaktadır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 8.6.2000 günlü, 4577 sayılı Kanunla değişik 2. maddesinde belirtildiği üzere, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri ‘için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan davalar iptal davası olarak tanımlanmış olup, bu davalar İdarenin hukuka uygun davranmasını sağlayan en Önemli araçlardandır. Bu nedenledir ki iptal davasında davacı olabilmek için “menfaat ihlali” yeterli görülmüş, davacı ile dava konusu işlem arasında sadece meşru, kişisel ve güncel bir ilişkinin varlığı aranmıştır. Bu anlayışla, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 10.6.1994 günlü, 4001 sayılı Yasanın 1. maddesiyle değiştirilen 2. maddesinin 1. bendinin (a) alt-bendinde yer alan “… kişisel haklan ihlal edilenler…” ibaresi nedeniyle söz konusu (a) altbent Anayasa Mahkemesinin 21.9.1995 günlü, E:1995/27, K:1995/47 sayılı kararıyla Anayasaya aykırı bulunarak iptal edilmiş, iptal davalarında menfaatleri ihlal edilenlerin dava açabilecekleri esası benimsenmiştir. Kaldı ki söz konusu iptal kararına esas olan düzenlemede dahi “…çevre, tarihi ve ültürel değerlerin korunması, imar uygulamaları gibi kamu yararını yakından ilgilendiren hususlar hariç olmak üzere…” şeklinde sınırlama ile çevre tarihi ve kültürel değerlerin korunması konularında açılacak davalarda dava açma ehliyeti önceki düzenlemede olduğu gibi korunmuştur. İdarenin bütün eylem ve işlemlerinin yargısal denetime açık olduğu hukuk devletinde idarenin hukuka uygunluğunun sağlanmasında en etkin araçlardan biri “iptal davalaradır. İptal davalarındaki sübjektif ehliyet koşulu doğrudan doğruya hukuk devletinin yapılandırılması ve sürdürülmesine ilişkin bir sorundur. Dolayısıyla sübjektif ehliyet koşulunun, idari işlemlerin hukuka uygunluğunun iptal davası yoluyla denetlenmesini engellemeyecek bir biçimde anlaşılması gerekmektedir. Nitekim; çevre, tarihi ve kültürel değerlerin korunması, imar uygulamaları gibi kamu yararını yakından ilgilendiren konularda sübjektif ehliyet koşulunun, bu durum dikkate alınarak yorumlanması gerektiğine ilişkin Danıştay kararları yerleşik içtihat niteliği kazanmıştır. Bu saptamalar çerçevesinde uyuşmazlığa bakıldığında, imar planlan kamu yararını ilgilendiren genel nitelikte düzenleyici işlemler olduğundan, semt sakini sıfatıyla menfaatinin ihlal edildiğinden bahisle dava açma hakkı bulunan davacının imar planı tadilatının iptali istemiyle açtığı bu davada dava açma ehliyetinin bulunduğu sonucuna varılmış, idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Konya İdare Mahkemesinin 31.12.2002 günlü, E:2002/1697, K:2002/1782 sayılı kararının bozulmasına, 16.090.000 lira karar harcı ile fazladan yatırılan 12.000.000.- lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 9.7.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. T.C. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1986/101 K: 1986/377 T: 15/04/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/344 K: 1986/575 T: 17/06/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/986 K: 1986/986 T: 19/11/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/1323 K: 1986/1135 T: 16.12.1986 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/1843 K: 2003/4061 Mera olarak tahsis amacı değiştirilmeyen ve halen mera vasfını koruyan bir alanın, mevzi imar planı ile “spor tesisleri alanı” olarak belirlenmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığı hakkında. İstemin Özeti: Eskişehir İdare Mahkemesinin 15.1.2002 günlü, E:2000/1474, K:2002/43 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, …, Merkez, …, Köyü, 42 pafta, 4930 ve 4931 parsel sayılı taşınmazlara ilişkin mevzi imar planının kabulü yolundaki 6.7.2000 günlü, 121 sayılı belediye meclisi kararının iptali istemiyle açılmış, idare Mahkemesince; yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporla dosyada yer alan bilgi ve belgelerin birlikte incelenmesinden, dava konusu mevzi imar planıyla, mevcut nazım imar planı esasları irdelenmeden, tarım alanı olan uyuşmazlık konusu yerin kadastral sınırlar esas alınarak spor tesisleri alanı olarak belirlendiği, taşınmazların tarım alanı ve mera vasfının yeterince değerlendirilmediği sonucuna ulaşıldığından işlemde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, karar davalı idarelerden Başbakanlık Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünce temyiz edilmiştir. 4342 Sayılı Mera Kanunu’nun 14/d maddesinde; anılan Kanuna veya daha önceki kanunlara göre mera, yaylak ve kışlak olarak tahsis edilmiş olan veya kadimden beri bu amaçla kullanılan arazilerden, imar planlarının hazırlanması, toprak muhafazası, gen kaynaklarının korunması, milli park ve kültürel varlıkların korunması, sel kontrolü, akarsular ve kaynakların düzenlenmesi için ihtiyaç duyulan yerlerin, ilgili Bakanlığın, Bakanlığa (Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığına) talebi, Maliye Bakanlığının ve Valiliğin uygun görüşü üzerine Bakanlıkça tahsis amacının değiştirilebileceği ve söz konusu yerlerin Hazine adına tescilinin yapılacağı hüküm altına alınmıştır. Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlık konusu taşınmazın bulunduğu alanın … Arazi Kadastro Mahkemesinin, Yargıtayca da onanarak kesinleşen 6.2.1958 günlü, E:1957/295, K;1958/10 sayılı kararı ile … Tüzel Kişliği adına mera olarak tahdit ve tespit edildiği, sonradan 26.11.1962 tarihinde meralık niteliği usulüne uygun olarak kaldırılmadan taşınmazın idari yoldan “tarla” vasfı ile Hazine adına tapuya tescil edildiği anlaşılmış ise de, anılan tescilin yolsuz olduğu Yargıtay 14. Hukuk Dairesinin 22.1.2002 günlü, E:2001/8104, K:2002/187 sayılı kararı ile de belirtilmiş bulunduğundan söz konusu taşınmazın halen Meralık vasfını koruduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda, 4342 Sayılı Yasanın 14/d maddesi hükmünde öngörülen usul ve esaslara uyulmak suretiyle “mera” olarak tahsis amacı değiştirilmeyen ve halen “mera” vasfını koruyan alanın dava konusu mevzi imar planı ile “spor tesisleri alanı” na ayrılmasında mevzuata uyarlık görülmediğinden işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında sonucu itibariyle hukuka aykırılık görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, Eskişehir İdare Mahkemesinin 15.1.2002 günlü, E:2000/1474, K:2002/43 sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle onanmasına, fazladan yatırılan 7.530.000.- lira harcın temyiz isteminde bulunan iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 19.6.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1992/1257 K: 1992/3202 T: 22/09/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 2001/5065 K: 2002/4955 T: 11/11/2002 Danıştay 6. Dairesi E: 2001/6820 K: 2003/803 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/853 K: 2003/3482 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/812 K: 2003/4044 İptal davalarında kabulün, dava konusu işlemin değiştirilmesi, kaldırılması veya geri alınması biçiminde ortaya çıkması gerektiğinden, dava konusu işlemi tesis eden ve bu işlemi geri almaya veya kaldırmaya yetkili olan belediye meclisince bu konuda bir karar alınmamış olması nedeniyle, davalı idare tarafından salt davanın kabul edildiğine ilişkin bir dilekçe verildiğinden bahisle davanın bu yönde sonuçlandırılmasının mümkün olmadığı hakkında İstemin Özeti: Ankara 3. İdare Mahkemesinin 14.11.2002 günlü, E:2002/84, K:2002/1653 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması İstenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava … İli … İlçesi, 16614 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın belediye hizmet alanından çıkarılarak akaryakıt satış ve servis istasyonu alanına alınmasına ilişkin 1/2000 Ölçekli nazım imar planın değişikliğine yapılan itirazın reddine ilişkin 2.11.2001 tarihli, 580 sayılı belediye meclisi kararının iptali istemiyle açılmış; idare Mahkemesince, dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlık konusu parselin Akaryakıt istasyonu ve Ticaret Merkezi olarak belirlenmesine yönelik daha önce yapılan plan değişikliğinin iptali istemiyle … Belediye Başkanlığı tarafından açılan dava sonucunda, parselin akaryakıt istasyonu olarak belirlenmesinin uygun olmadığı gerekçesi ile işlemin iptali yolunda verilen Ankara 9. İdare Mahkemesinin 5.5.1996 tarihli, K:1997/581 sayılı kararının Danıştay Altıncı Dairesinin 27.11.1997 tarihli, E:1996/6293f K:1997/5365 sayılı kararı ile bozulması üzerine anılan Mahkemece yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu akaryakıt istasyonunun Şehrin giriş ve çıkışında öngörülmesi, taşınmazın akaryakıt istasyonu için uygun bir alan olması, yakın çevrede konut alanı bulunmaması, risk planlaması açısından bir sorun görülmemesi, taşınmazın ulaşım sistemi, konumu açısından akaryakıt istasyonu için uygun bir alan olması yolundaki belirlemeler karşısında nazım imar planı değişikliğinde hukuka aykırılık bulunmadığından bahisle 25.6.1999 tarihli, K.1999/707 sayılı karar ile davanın reddedilmesi sonrasında yargı kararını uygulaması amacıyla uyuşmazlık konusu işlemin tesis edildiği sonucuna varıldığından dava konusu işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Temyiz dilekçesinde davalı idare vekili tarafından, dava devam ederken verilen dilekçe ile davanın kabul edildiği ileri sürülmekte ise de, İdare Hukukunda, iptal davasında kabulün, dava konusu işlemin değiştirilmesi, kaldırılması veya geri alınması biçiminde ortaya çıkması gerektiği açıktır. Ayrıca bir iptal davasının konusuz kalabilmesi için, işlemin tesis edildiği andan itibaren doğurduğu tüm hukuksal sonuçlarıyla birlikte geri alınması gerekmektedir. Bir idari işlemin geri alınmasıyla iptal kararının doğurduğu tüm hukuksal sonuçların doğacağı da tartışmasızdır. Bu itibarla, dava konusu işlemi tesis eden ve bu işlemi geri almaya veya kaldırmaya yetkili olan belediye meclisince bir karar alınmamış olması nedeniyle, salt davanın kabul edildiğine ilişkin bir dilekçe verildiğinden bahisle davanın sonuçlandırılması mümkün değildir. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu Ankara 3. İdare Mahkemesinin 14.11.2002 günlü, E:2002/84, K:2002/1653 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına, fazla yatırılan 11.970.000.- lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 18.6.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1979/4568 K: 1982/4105 T: 07/12/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/2869 K: 1983/1323 T: 30/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/21406 K: 2022/2469 T: 2.3.2022 Danıştay 6. Dairesi E: 2020/1865 K: 2022/4145 T: 4.4.2022 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/1904 K: 2003/3599 T: 11/06/2003 Parselasyon yapılan bir alanda sonradan imar planı değişikliği yapılmasının parselasyonun dayanağını ortadan kaldıramayacağı İstemin Özeti: İstanbul 4. İdare Mahkemesinin 8.11.2001 günlü, E:1999/1005, K:2001/1163 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, İstanbul, Silivri, … ada, … parsel sayılı taşınmazda, 3194 sayılı yasanın 18.maddesi uyarınca parselasyon yapılmasına ilişkin 25.11.1998 günlü, … sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, 4.2.1999 günlü belediye meclisi kararı ile dava konusu parselin bulunduğu alanda plan değişikliği yapıldığı söz konusu kararda parselasyon işleminin mevzuata aykırı olduğunun vurgulandığı dolayısıyla idarenin de parselasyon işleminin mevzuata aykırı olduğu kabul ettiği, plan tadilatı yapılmakla dava konusu işlemin dayanaksız kaldığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idarece temyiz edilmiştir. Parselasyon işlemlerinde imar planı esas alınarak planda öngörülen konut ve diğer umumi alanların oluşturulması, konut alanlarının yapılaşmaya uygun imar adası ve parseli haline getirilmesi amaçlanır Bu nedenle parselasyon yapılan bir alanda sonradan plan değişikliği yapılması parselasyonun dayanağını ortadan kaldırmayacağından plan tadilatı yapılmasıyla söz konusu işlemin hukuka aykırı hale gelmeyeceği açıktır. Ancak yeni plana göre gerekirse yeniden parselasyon işlemi yapılabilmesi de mümkündür. Bu durumda dava konusu parselasyon işlemi plan değişikliği ile dayanaksız hele gelmediğinden bu gerekçe ile işlemin iptaline karar verilmesinde isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle İstanbul 4. İdare Mahkemesinin 8.11.2001 günlü, E:1999/1005, K:2001/163 sayılı kararının BOZULMASINA,17.650.000.- lira karar harcı ile fazladan yatırılan 7.530.000.-lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 11.6.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2019/16706 K: 2021/10819 T: 6.10.2021 Danıştay 6. Dairesi E: 2020/966 K: 2021/4710 T: 30.3.2021 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/1762 K: 1991/311 T: 26/02/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/3956 K: 1995/859 T: 22.2.1995 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/853 K: 2003/3482 Alt ölçekli imar planlarının, üst ölçekli imar planlarına uygun olmaları gerektiği, 1/1000 ölçekli planın 1/5000 ölçekli plana aykırı düzenlemeler getiremeyeceği İstemin Özeti: İstanbul 1. İdare Mahkemesinin 1.11.2001 günlü, E:2000/908, K:200l/1388 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi; Dava konusu edilen belediye meclis kararı ile kabul edilen imar planının ölçeği ile niteliği belirlenerek, plan hiyerarşisi, planlama teknikleri, şehircilik ilkeleri ve kamu yaran yönlerinden yeniden oluşturulacak bilirkişi kurulu aracılığıyla bilirkişi incelemesi yaptırılarak karar verilmesi gerekirken eksik incelemeye dayalı verilen temyize konu mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … Mahallesi, … pafta, … parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda imar planı değişikliği yapılmasına ilişkin 15.6.2000 günlü, 2000/50 sayılı belediye meclis kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyada yer alan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, henüz yapılaşmamış bir çevrede donatı alanları arasında bu donatı alanının yerinin belirlenmesinde plan bütününde bir değerlendirme yapılması gerekirken sadece parsel ölçeğinde bir değerlendirme ile karar üretilmesinde kamu yararı, planlama esasları ve şehircilik ilkelerine uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş; bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı Yasanın 5 ve 6. maddelerinde nazım ve uygulama imar planı kavramları açıklanmış ve planlar arasındaki hiyerarşik sıralama belirlenmiştir. Buna göre, alt ölçekli imar planlarının üst ölçekli imar planlarına uygun olması, 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarının 1/5000 Ölçekli nazım imar planlarına aykırı düzenlemeler getirmemesi gerekir. Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından, davalı belediye meclisinin 15.6.2000 günlü, 2000-50 sayılı kararı İle kabul edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptalinin istenildiği, davalı idarece de uyuşmazlık konusu 132 sayılı parsele ilişkin hazırlanan 1/1000 Ölçekli tadilat imar planının belediye meclisince 15.6.2000 gününde onaylandığının belirtilmesine karşın bilirkişi raporunda aynı gün ve sayılı belediye meclis kararı ile 1/5000 ölçekli nazım imar değişikliği yapıldığının belirtildiği ancak dosyada buna ilişkin belediye meclis kararının bulunmadığı gibi Mahkemenin E:2000/1664 sayılı dosyasına sunulan tadilat sonrası 1/5000 ölçekli nazım imar plan paftasında hangi günlü, sayılı belediye meclis kararı ile onaylandığına ilişkin şerh bulunmadığı anlaşılmaktadır. Uyuşmazlığa konu edilen … Mahallesi, … pafta, … parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda belediye meclisinin 15.6.2000 günlü, 2000/50 sayılı kararı ile onaylanan planın hangi ölçek ve nitelikte plan ya da planlar olduğu, bunlara ilişkin onay şerhlerini de içeren paftalar da getirtilmek suretiyle gerekirse konusunda uzman üniversite öğretim üyelerinden oluşturulacak yeni üç kişilik bilirkişi kurulu aracılığıyla ayrıntılı ve bilimsel olarak planlama esasları, şehircilik ilkeleri ve kamu yararı açısından yeni bir bilirkişi incelemesi yaptırılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekmektedir. Bu durumda, eksik incelemeye dayalı olarak verilen temyize konu mahkeme kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle İstanbul 1. İdare Mahkemesinin 1.11.2001 günlü, E:2000/908, K:2001/1388 sayılı kararının bozulmasına, 6.610.000.- lira karar harcı ile fazladan yatırılan 4.920.000,- lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 5.6.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2019/1202 K: 2020/7441 T: 10.9.2020 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/320 K: 2005/3583 T: 15/06/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/1722 K: 2004/5815 T: 19/11/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/5140 K: 2004/6795 T: 21/10/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/402 K: 2003/2570 1/5000 ölçekli nazım imar planına aykırı olan 1/1000 ölçekli planda imar mevzuatına uyarlık bulunmadığı. İstemin Özeti: Ankara 6. İdare Mahkemesinin 20.9.2001 günlü, E:2001/1147, K:2001/1013 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, mülkiyeti … Belediyesine ait 27343 sayılı parselin kreş alanından sağlık tesisleri alanına dönüştürülmesi yolundaki 1/1000 ölçekli imar planı değişikliğine ilişkin 15.4.1997 günlü, 121 sayılı … belediye meclisinin ısrar kararının iptali İstemiyle açılmış, İdare Mahkemesince , Danıştay 6. Dairesinin 22.6.2001 günlü, E:2000/1194, K:2001/3544 sayılı bozma kararına uyularak, dava konusu yapılmayan 1/5000 ölçekli planda kreş alanında kalan taşınmazın sağlık tesisleri alanına dönüştürülmesine ilişkin 1/1000 ölçekli plan değişikliğinde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu İşlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu Ankara 6. İdare Mahkemesinin 20.9.2001 günlü, E:2001/1147, K:2001/1013 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına, fazla yatırılan 4.920.000.- lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 24.4.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1994/216 K: 1994/2883 T: 14.9.1994 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/2035 K: 1994/4217 T: 15.11.1994 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/3181 K: 1995/533 Danıştay 6. Dairesi E: 1995/6688 K: 1996/2487 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/3787 K: 2003/2461 Özel çevre koruma bölgesi olarak ilan edilen bir alanda imar planlarını onama yetkisinin Özel Çevre Koruma Kurulu Başkanlığına ait olduğu, bu bölgenin aynı zamanda sit alanı olması durumunda imar planları onaylanmadan önce ilgili kuruldan görüş alınması gerektiği hakkında. İstemin Özeti: Muğla İdare Mahkemesinin 30.11.2001 günlü, E:2001/1305, K:2001/705 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ve 383 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, özel çevre koruma bölgesi ve aynı zamanda sit alanı olan bir bölgede özel Kanun niteliğindeki 383 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümlerinin uygulanacağı ve bu tür yerlerde yapılacak planları onaylamaya yetkili organın da Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı olduğu; ancak, Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığınca planlar onaylanmadan önce ilgili koruma kurulundan görüş alınmasının gerektiği sonucuna varılmaktadır. Dava konusu olayda, Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığınca onaylanmış olan imar planları idari davaya konu olabilecek kesin ve yürütülebilir nitelikte olduğundan, idare mahkemesince uyuşmazlığın esası incelenerek dava konusu edilen imar planlarının hukuka uygunluğunun araştırılması suretiyle karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle, temyize konu idare mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. Danıştay Savcısı Düşüncesi: Davacının maliki olduğu taşınmazın 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı ile 1/1000 ölçekli imar planı kapsamına alınmasına ilişkin Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı işleminin iptali istemiyle açılan davanın, doğal sit alanı olarak belirlenen alanlara ilişkin dava konusu İmar Planlarının Koruma Kurulunca onanmadığı, bu nedenle idari davaya konu olabilecek kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlem niteliğinde bulunmadığından bahisle reddi yolunda verilen kararın taraflarca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. 2863 sayılı Yasanın 57. maddesinin (d) fıkrasında; Koruma Kurullarının, koruma amaçlı imar planları ile bunların her türlü değişikliklerini inceleyip onamakla görevli ve yetkili olduğu, hükme bağlanmış; ancak bu hükme açıklama getirilerek “Bu bent hükmünün uygulanmasında 19.10.1989/tarih ve 383 sayılı KHK’nin 25 inci maddesine bakınız” denmek suretiyle atıfta bulunulan ve 383 sayılı KHK.nın “Uygulanmayacak Hükümler” başlığı altında düzenlenen 25. maddesinin (c) fıkrasında da; Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin uygulandığı Bölgede 2863 sayılı Kanunun 3386 sayılı Kanunun 14. maddesi ile değişik 57/d maddesi hükmünün uygulanmayacağı açıkca belirtilmiştir. 2863 sayılı Yasanın anılan hükmüne göre; Koruma Kurullarının Koruma amaçlı imar planlarını tadil etmeye ve onamaya yetkili olduğu kuşkusuzdur. Diğer taraftan, 13.11.1989/günlü Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 383 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile, 2872 sayılı Çevre Kanununun 9. maddesine göre “Özel Çevre Koruma Bölgesi” olarak ilan edilen ve edilecek alanların sahip olduğu çevre değerlerini korumak ve mevcut çevre sorunlarını gidermek için tüm tedbirleri almak, bu alanların koruma ve kullanma esaslarını belirlemek, imar planlarını yapmak mevcut her ölçekteki plan ve plan kararlarını revize etmek ve resen onaylamak üzere Çevre Bakanlığına bağlı ve tüzel kişiliğe sahip Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı kurulmasına karar verilmiş ve anılan Kanun Hükmünde Kararnameye göre Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edilen yerlere ilişkin her ölçekteki plan ve plan kararlarını revize etmek ve resen onaylamak yetkisi Özel Çevre Koruma Kurulu Başkanlığına verilmiştir. Anılan Yasa ve Kararname hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, hem sit alanı olan ancak özel nitelikleri gereği korunması zorunlu olduğu için özel çevre koruma alanı olarak da ilan edilen yerlerde, özel kanun niteliğindeki 383 sayılı KHK hükümlerinin uygulanacağı ve her ölçekteki planları yapma ve onaylama yetkisinin Özel Çevre Koruma Kuruluna ait olduğu açıktır. Bu durumda, doğal sit alanı olarak belirlenen ve Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığınca onaylanan planların koruma Kurulunca onaylanmadığından ortada idari davaya konu olabilecek işlem bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddi yolunda verilen kararda hukuki isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, temyize konu kararın bozulması gerektiği düşünülmüştür. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığınca onaylanan ve davacıya ait taşınmazı da kapsayan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ile 1/5000 ölçekli nazım imar planının iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, sit ilan edilen alanlara ve çevresine ilişkin yapılacak imar planlarının ilgili koruma kurulunca onandıktan sonra kesinleşeceği, doğal sit alanı olarak belirlenen … köyüne ilişkin 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planlarının sit alanlarındaki koruma-kullanma koşullarına uygun kullanım getirmediği gerekçesiyle … Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunca onaylanmadığı, bu nedenle dava konusu planların idari davaya konu olabilecek kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlem niteliğinde bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle davanın 2577 sayılı Yasanın 15/1-b maddesi uyarınca reddine karar verilmiş; karar davalı idarece temyiz edilmiştir. 2872 sayılı Çevre Kanununun 9.maddesine göre “özel çevre koruma bölgesi olarak ilan edilen ve edilecek alanların sahip olduğu çevre değerlerini korumak ve mevcut çevre sorunlarını gidermek için tüm tedbirleri almak, bu alanların koruma ve kullanma esaslarını belirlemek, imar planlarını yapmak, mevcut her ölçekteki plan ve plan kararlarını revize etmek ve resen onaylamak” amacıyla Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığının kurulmasına karar verilmiş ve buna ilişkin 383 sayılı Kanun Hükmünde Kararname 13.11.1989/günlü 20341 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Anılan Kararnamenin 12. maddesinde, Başkanlığa bağlı ana hizmet birimlerinden Etüt Plan Proje Uygulama Daire Başkanlığının özel çevre koruma bölgesinin varsa çevre düzeni, nazım ve uygulama imar planları ile revizyonlarının tamamen veya kısmen plan değişiklikleri dahil ada ve parsel bazına kadar imar mevzuatındaki plan yapım ve teknik esaslarına göre yeniden incelenmesini, doğal çevreyi olumsuz yönde etkileyeceği belirlenen projelerin yeniden yapılmasını, yerli ve yabancı kişilere yaptırılmasını veya değiştirilmesini, yoksa gerekli görülen her ölçekteki yeni plan ve projelerin imar mevzuatındaki teknik esaslara göre yapılmasını veya yaptırılmasını sağlayacağı yönünde düzenleme getirilmiş; koruma ve yapılaşma esasları başlıklı 19. maddesinde, Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığının görev ve yetkileri ayrıntılı olarak düzenlenmiş; 26. maddesinde, diğer Kanunların bu Kanun Hükmünde Kararnameye aykırı hükümlerinin özel çevre koruma bölgesinde uygulanmayacağı hükmü yer almıştır. 23.7.1983/günlü 18113 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak aynı gün yürürlüğe giren Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 57/d maddesinde, koruma kurullarının, koruma yüksek kurulunun ilke kararları çerçevesinde olmak kaydıyla koruma amaçlı imar planları ile bunların her türlü değişikliklerini inceleyip onamaya görevli ve yetkili olduğu kuralı getirilmiştir. 383 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin anılan kuralların uygulanması ile ilgili 19/f maddesinde, 2863 sayılı Tabiat ve Kültür Varlıklarını Koruma Kanunu çerçevesinde sit kararlarının saklı olduğu; ancak, kurumca hazırlanan plan ve projelere göre gerektiğinde sit alanı içinde yer alabilecek yeni yapılaşmalara ilişkin bina yükseklikliği, taban alanı ve kat alanı katsayısı gibi değerlerde azalmaya gidilebileceği veya bu yapılaşma şartlarının tümüyle kaldırılabileceği, yapılan veya revize edilen planların hazırlanması aşamasında Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulundan görüş alınacağı, yüksek kurulun da sit alanlarının iptalinden ve tescilinden önce Başkanlıktan görüş isteyeceği; 25/c.maddesinde ise, 383 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin uygulandığı bölgelerde 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 3386 sayılı Kanunun 14. maddesi ile değişik 57/d maddesi hükmünün uygulanmayacağı hükme bağlanmıştır. Genel olarak sit alanı olarak ilan ve tescil edilen bir bölgede imar planlarını onaylama yetkisinin Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulllarına ait olduğu kuşkusuzdur. Ancak 1989/yılında özel nitelikleri gereği korunması zorunlu olduğu için özel çevre koruma alanı olarak ilan edilen yerlerle ilgili olarak 383 sayılı Kanun Hükmünde Kararname yürürlüğe girmiş ve bu alanlara ilişkin olarak da her ölçekteki plan ve plan kararlarını revize etmek ve resen onaylamak yetkisi Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığına verilmiştir. Bu duruma göre hem özel çevre koruma alanı, hem de sit alanı olan bir alanda daha sonra yürülüğe giren 383 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümlerinin uygulanacağı ve planları onaylamaya yetkili organın da Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı olacağı sonucuna ulaşılmıştır. 383 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 25/c maddesinde ise, sit alanı olarak ilan edilen bir alanda koruma amaçlı imar planları ile bunların her türlü değişikliklerini inceleyip onaylamaya koruma kurullarının yetkili olduğuna dair 2863 sayılı Yasanın 57/d maddesi hükmünün özel çevre koruma alanı olarak ilan edilen bir alanda uygulanmayacağının ve yine aynı kararnamenin 19/f maddesinde, Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığınca yapılan veya revize edilen planların hazırlanması aşamasında Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunun görüşünün alınacağının açıkça belirtilmesi karşısında, Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığınca planlar onaylanmadan önce ilgili kuruldan görüş alınması gerekmektedir. Olayda, dava konusu planların yetkili Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığınca onaylanması nedeniyle idari davaya konu olabilecek kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlem niteliğinde olduğu açıktır. Bu durumda, idare mahkemesince dava konusu işlemin yukarıda belirtilen hususlar doğrultusunda hukuka uygunluğunun incelenerek karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle Muğla İdare Mahkemesinin 30.11.2001 günlü, E:2001/1305, K:2001/705 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 21.4.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2019/1202 K: 2020/7441 T: 10.9.2020 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/320 K: 2005/3583 T: 15/06/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/1722 K: 2004/5815 T: 19/11/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/5140 K: 2004/6795 T: 21/10/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/4423 K: 2003/2093 1/25000 ve 1/5000 ölçekli planların iptal edilmesiyle 1/1000 ölçekli plan kendiliğinden yürürlükten kalkmayacağından, davacının inşaat ruhsatı verilmesi isteminin 1/1000 ölçekli plana göre değerlendirilmesi gerektiği İstemin Özeti: Danıştay Altıncı Dairesince verilen 18.4.2002 günlü, K:2002/2421 sayılı kararın; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istemidir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendine göre karar düzeltme istemi yerinde görüldüğünden 18.4.2002 günlü, E:2001/1898, K:2002/2421 sayılı kararı kaldırılarak işin esası incelendi. Dava, davacı kooperatifin ..,, …, … Bölge… Köyü bölgesinde … ada, … sayılı, …ada, … sayılı parsellerde kayıtlı taşınmaz üzerinde yapılacak konutların projelerinin onaylanarak inşaat ruhsatı verilmesi isteminin reddine ilişkin 5.6.2000 günlü, C02.RUH.530.6993 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dava konusu parselleri de kapsayan 1/5000 ölçekli nazım imar planının iptal edilmiş olması karşısında anılan plana dayanılarak yapılan 1/1000 ölçekli uygulama imar planının ve buna bağlı uygulama İşlemlerinin hukuki geçerliliğini yitirdiği, iptal kararı doğrultusunda yapılacak olan yeni planlar uyarınca inşaat ruhsatı istemin hakkında bir karar verilmesi gerekeceğinden, yeni planların onaylanması halinde işlem yapılabileceği belirtilerek İstemin reddine yönelik işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. 1/1000 ölçekli imar planı ve buna bağlı uygulama işlemlerinin idarece ya da yargı kararıyla iptal edilmeksizin üst ölçekli planlar olan 1/25000 ve 1/5000 ölçekli planların iptal edilmiş olmasıyla kendiliğinden hukuki gerçekliliğini yitirdiği dolayısıyla yürürlükten kalktığından söz edilemez. Dosyanın İncelenmesinden, bölgeye İlişkin 1/25000 ölçekli çevre düzeni planı ve 1/5000 ölçekli nazım imar planı yargı kararıyla iptal edilmiş ise de 1/1000 ölçekli uygulama imar planının yürürlükte olduğu ve idarece iptal edilmediği gibi dava konusu da edilmediği anlaşılmaktadır. Bu durumda, 1/1000 ölçekli uygulama İmar planı uyarınca davacının isteminin değerlendirilerek inşaat ruhsatının verilip verilemeyeceği konusunda idarece bir işlem tesis edilmesi gerekirken 1/25000 ve 1/5000 ölçekli planlar iptal edildiğinden bahisle İnşaat ruhsatı verilmemesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, davanın reddine ilişkin Ankara 8. İdare Mahkemesinin 12.12.2000 günlü, E:2000/710, K:2000/1361 sayılı kararında hukuki isabet bulunmadığından anılan kararın bozulmasına, 6.610.000.- lira karar harcı ile fazla yatırılan 4.920.000.- lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 26.3.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2010/9076 K: 2011/469 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/757 K: 1986/189 T: 19/02/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/4645 K: 2004/685 T: 11/02/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 2000/6064 K: 2002/274 Danıştay 6. Dairesi E: 2001/6373 K: 2003/2014 İmar planı yapımını yükümlenecek müellif gruplarının belirlenmesinde araştırma görevlisi öğretim görevi yapamadığından bu görevde geçen sürenin dikkate alınmaması gerektiği. İstemin Özeti :Ankara 4. İdare Mahkemesinin 5.6.2001 günlü, E:2000/1592, K:2001/714 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren 2575 sayılı Danıştay Kanununun Ek 1. maddesi uyarınca oluşturulan Danıştay Altıncı ve Sekizinci Daireleri Müşterek Kurulunca Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, öğretim görevlisi olan davacının plan yapımını yükümlenecek müellif grubunun tespitinde araştırma görevliliğinde geçen süresinin süre hesabında dikkate alınmayarak F grubu belge verilmesine ilişkin 26.4.2000 günlü, 4255 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlilik Yönetmeliğinin 6. maddesinde, değerlendirme esasları, planlama işlerini yükümlenecek müellifier ve müellif grupları ile planlama grupları belirlenerek, tüm gruplar için süreler farklı olmakla birlikte A, B, C, D ve E grubu için üniversite, akademi veya yüksekokullarda şehircilik, şehir veya bölge planlaması veya kent tasarımı konularında öğretim görevi yapmak koşulunun öngörüldüğü; ancak, aynı koşulun F grubu için öğretim üyeliği veya görevliliği görevi yapmış olmak olarak ifade edildiği; 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanununa göre öğretim yardımcıları sınıfında yer alan araştırma görevlilerinin de öğretim elemanı olarak öğretim görevini yerine getirdiği ve bu görevin bir parçası olduğu; bu nedenle davacının araştırma görevliliğinde geçen süresinin plan müellifi grubu belirlenirken dikkate alınmayarak F grubu belge verilmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş; karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanununun 3. maddesinin (l) bendinde, öğretim elemanlarının, yükseköğretim kurumlarında görevli öğretim üyeleri, öğretim görevlileri, okutmanlar ile öğretim yardımcıları olduğu; (p) bendinde de, öğretim yardımcılarının, yükseköğretim kurumlarında, belirli süreler için görevlendirilen, araştırma görevlileri, uzmanlar, çeviriciler ve eğitim-öğretim planlamacılarından oluştuğu hükmü yer almaktadır. Aynı Yasanın 33. maddesinin (a) bendinde ise, araştırma görevlilerinin , yükseköğretim kurumlarında yapılan araştırma, inceleme ve deneylerde yardımcı olan ve yetkili organlarca verilen ilgili diğer görevleri yapan öğretim yardımcıları olduğu; bunların ilgili anabilim veya ana sanat dalı başkanlarının önerisi, bölüm başkanı, dekan, enstitü, yüksekokul veya konservatuvar müdürünün olumlu görüşü üzerine rektörün onayı ile araştırma görevlisi kadrolarına en çok üç yıl süre ile atanacakları ve atanma süresi sonunda görevlerinin kendiliğinden sona ereceği hükmü düzenlenmiş bulunmaktadır. İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlilik Yönetmeliğinin 6.maddesinde, değerlendirme esasları, planlama işlerini yükümlenecek müellifler ve müellif grupları ile planlama grupları belirlenerek, tüm gruplar için süreler farklı olmakla birlikte A, B, C, D ve E grubu için üniversite, akademi veya yüksekokullarda şehircilik, şehir veya bölge planlaması veya kent tasarımı konularında öğretim görevi yapmak koşulu öngörülmüş olup; aynı koşul F grubu için öğretim üyeliği veya görevliliği görevi yapmış olmak olarak ifade edilmiştir. Yukarıda belirtilen yasa ve yönetmelik hükümlerinden anlaşılacağı üzere, öğretim görevinin öğretim üyeleri ve öğretim görevlilerince yerine getirildiği, yükseköğretim kurumlarında araştırma görevlilerinin öğretim görevinin doğrudan bir parçası olmadıkları, yükseköğretim kurumlarında yapılan araştırma, inceleme ve deneylerde yardımcı oldukları ve yetkili organlarca verilen ilgili diğer görevleri yerine getirdikleri sonucuna varıldığından, imar planı yapımını yükümlenecek müellif gruplarının belirlenmesinde araştırma görevliliğinde geçen sürenin dikkate alınmaması gerekmektedir. Bu durumda, idare mahkemesince aksi yönde verilen kararda isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Ankara 4. İdare Mahkemesinin 5.6.2001 günlü, E:2000/1592, K:2001/714 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 21.3.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1993/2945 K: 1994/1389 T. 14.4.1994 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/4001 K: 1993/5193 T. 8.12.1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/175 K: 1997/5604 T. 9.12.1997 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1477 K: 2004/2115 T. 12.4.2004 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/4707 K: 2003/1488 T: 11/03/2003 2634 sayılı yasaya göre turizm merkezlerinde yapılacak imar planlarının turizm merkezi sınırları dikkate alınarak yapılacağı, turizm merkezi sınırının birden çok belediyeyi ilgilendirmesi halinde plan sınırlarının da aynı şekilde olabileceği, birden çok belediyeyi ilgilendirebileceği İstemin Özeti: 16.10.1996 tarihinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylanan … Kaplıcaları Termal Turizm Merkezi ve çevresine ait 1/5000 ölçekli nazım imar planının, alanın … İlçe sınırları içinde olduğu, … Belediyesinin böyle bir planı hazırlama yetkisinin bulunmadığı, planın kapladığı alanın …’e 30 km, …’a ise 3 km uzaklıkta olduğu, … Belediyesi mücavir alanı içine alınma isteminin davalı bakanlıkça reddedildiği ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek iptali istenilmektedir. Bayındırlık ve İskan Bakanlığının Savunmasının Özeti: Dava konusu nazım imar planının 2634 sayılı Yasa gereği Turizm Bakanlığınca Arsa Ofisi Genel Müdürlüğü ile koordineli olarak hazırlandığı, onaylama işleminin usulsüz olmadığı alanın … Belediyesi mücavir alanı sınırları içine alınmasının … gününde bakanlıkça onaylandığı, bölgenin …-… ilçe sınırlarının kesişme noktasında ve her ilçenin sınırları ile ortak bir konumda bulunduğu ve dava konusu işlemin mevzuata uygun olduğu ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Turizm merkezine yönelik olarak 2634 sayılı Yasa uyarınca Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylanan nazım imar planları turizm merkezi sınırları dikkate alınarak bu sınırlar içinde yer alan bölge için hazırlanacaktır. Dava konusu olayda, … Kaplıcası Termal Turizm Merkezi sınırlarının … ve … Belediyelerinin yetki alanında kalan alanları kapsaması nedeniyle bu bölgeye ilişkin imar planı da turizm merkezi sınırları dikkate alınarak yapılacağından her iki belediyenin yetki alanına giren taşınmazları kapsaması doğaldır. Davacı … Belediye Başkanlığının dava dilekçesinde belediye sınırları yönünden kendi sınırlarında kalan alanlara ilişkin olarak … Belediyesine ait olan kaplıca tesisine yönelik nazım imar planı yapılmasının usulsüz olduğu şeklinde ileri sürdüğü iddialar dava konusu nazım imar planını hukuken sakatlar nitelikte değildir. Dava konusu nazım imar planı 2634 sayılı Yasanın verdiği yetkiye dayanılarak turizm merkezi sınırları içinde kalan taşınmazların planlanmasına yönelik olduğu ve planlama ilkeieri ile mevzuata aykırı bir yönünün bulunmadığı anlaşıldığından, davanın reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir. Danıştay Savcısı Düşüncesi: Dava, 2634 sayılı Yasanın 7.maddesi uyarınca Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca … gününde onaylanan … Kaplıcası Termal Turizm Merkezine ait 1/5000 ölçekli nazım imar planının iptali isteğiyle açılmıştır. 2634 sayılı Yasanın 7.maddesinde turizm alan ve merkezlerinde 1/5000 ölçekli nazım imar planlarının Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylanacağı kurala bağlanmıştır. İmar planları insan, toplum, çevre münasebetlerinde kişi ve aile mutluluğu ile toplum hayatını yakından etkileyen fiziksel çevreyi sağlıklı bir yapıya kavuşturmak, yatırımların yer seçimlerini ve gelişme eğilimlerini yönlendirmek ve toprağın korunma, kullanma dengesini en rasyonel biçimde belirlemek amacıyla hazırlanırlar. İmar planlarının yargısal denetiminde de taşınmazın yer, büyüklük, konum ve işlevi açısından ayrıldığı amaca şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararı açısından uygun olup olmadığının incelenmesi gerekmektedir. 17.10.1993 günlü,21731 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 93/4833 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla turizm merkezi ilan edilmiş ve ayrıca II. derece doğal sit alanı olarak da belirlenmiş olan … Kaplıcası alanıyla ilgili olarak doğal yapının korunması, düzgün yapılaşmanın sağlanması ve kaplıcanın kamunun hizmetine en iyi şekilde sunulması hedef alınarak Turizm Bakanlığı ve Arsa Ofisi Genel Müdürlüğü’nce koordineli şekilde hazırlanan ve Eskişehir Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun olumlu görüşü de alındıktan sonra 2634 sayılı Yasanın 7.maddesine göre Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylanan dava konusu nazım imar planında şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına aykırılık görülmemiştir. Turizm merkezinin birden çok belediye ve mücavir alan sınırını kapsaması halinde bu yerle ilgili plan çalışmaları yapılırken belediyelerle ilişki kurularak görüşlerinin alınması gerekmekteyse de, turizm merkezi sınırları esas alınarak hazırlanmış olan dava konusu planın onaylanarak kesinleşmiş olması karşısında … Belediyesinin görüşünün alınmaması planın iptalini gerektir bir neden olmadığı gibi dava dilekçesinde öne sürülen diğer iddialar da sözü edilen planın iptalini gerektirir nitelikte değildir. Açıklanan nedenlerle davanın reddi gerektiği düşünülmüştür. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, 16.10.1996 tarihinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylanan … Kaplıcaları Termal Turizm Merkezi ve çevresine ait 1/5000 ölçekli nazım imar planının iptali istemiyle açılmıştır. 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun Planlar başlıklı7.maddesinde, turizm bölgelerinde ve turizm merkezlerinde Turizm Bakanlığı’nca yapılan veya yaptırılan ve Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’na sunulan planların altı ay içinde onaylanacağı, Bakanlığın turizm alanlarında ve turizm merkezlerinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylı nazım imar planlarına uygun olarak, turizm amaçlı imar uygulama planlarını tadil etmeye ve onaylamaya yetkili olduğu hükme bağlanmıştır. Yukarıda içeriği yazılı Yasanın 7.maddesinin birinci fıkrasından anlaşılacağı üzere; turizm bölge ve merkezlerinde, bölgenin genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, gelecekteki nüfus yoğunluklarını, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve sorunlarının çözümü gibi hususları gösterecek ve uygulama imar planlarına esas olacak nitelikteki nazım imar planlarını yapma veya yaptırma yetkisi, bu bölgelerin özelliği ve önemi nedeniyle, bu alanlarda yasa ile belirtilen amaçların gerçekleştirilebilmesini sağlayacak olan Turizm Bakanlığı’na verilmiştir. Turizm Bakanlığınca yapılan veya yaptırılan bu planlar da Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nca onaylanacaktır. İmar planları insan, toplum, çevre münasebetlerinde kişi ve aile mutluluğu ile toplum hayatını yakından etkileyen fiziksel çevreyi sağlıklı bir yapıya kavuşturmak, yatırımların yer seçimlerini ve gelişme eğilimlerini yönlendirmek ve toprağın korunma, kullanma dengesini en rasyonel biçimde belirlemek amacıyla hazırlanırlar. İmar planlarının yargısal denetiminde de taşınmazın yer, büyüklük, konum ve işlevi açısından ayrıldığı amaca, şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararı açısından uygun olup olmadığının incelenmesi gerekmektedir. 17.10.1993 günlü,21731 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 93/4833 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla turizm merkezi ilan edilmiş ve ayrıca II.derece doğal sit alanı olarak da belirlenmiş olan … Kaplıcası alanıyla ilgili olarak doğal yapının korunması, düzgün yapılaşmanın sağlanması ve kaplıcanın kamunun hizmetine en iyi şekilde sunulması hedef alınarak Turizm Bakanlığı ve Arsa Ofisi Genel Müdürlüğü’nce koordineli şekilde hazırlanan ve Eskişehir Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun olumlu görüşü de alındıktan sonra 2634 sayılı Yasanın 7.maddesine göre Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylanan dava konusu nazım imar planında şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına aykırılık görülmemiştir. Turizm merkezine yönelik olarak 2634 sayılı Yasa uyarınca Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylanan nazım imar planları turizm merkezi sınırları dikkate alınarak bu sınırlar içinde yer alan bölge için hazırlanacaktır. Dava konusu olayda, … Kaplıcası Termal Turizm Merkezi sınırlarının … ve … Belediyelerinin yetki alanında kalan alanları kapsaması nedeniyle bu bölgeye ilişkin imar planı da turizm merkezi sınırları dikkate alınarak yapılacağından her iki belediyenin yetki alanına giren taşınmazları kapsaması doğaldır. 2634 sayılı Yasanın verdiği yetkiye dayanılarak turizm merkezi sınırları içinde kalan taşınmazların planlanmasına yönelik Dava konusu nazım imar planının planlama ilkeleri ile mevzuata aykırı bir yönü bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, DAVANIN REDDİNE, 11.3.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/926 K: 2006/762 Danıştay 6. Dairesi E: 2016/6307 K: 2018/4311 T: 7.5.2018 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/4756 K: 2005/2490 T: 25/04/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/7021 K: 2005/3785 T: 22/06/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/6559 K: 2003/1328 T: 05/02/2003 İlgili belediyesince imar planlarının başka kurum kuruluş ve kişilere hazırlattırılabileceği; ancak, planın onaylama yetkisinin ilgili belediye meclisine ait olduğu; 1/1000 ölçekli plan davasında başka kişi tarafından nazım imar planına karşı açılan davada bozma kararından sonra verilecek karar dikkate alınarak karar verilmesi gerektiği; parselasyon işleminin iptalinde bozma nedenlerinin bulunmadığı İstemin Özeti: Danıştay Altıncı Dairesince verilen 24.12.2001 günlü, K:2001/6459 sayılı kararın; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun değişik 54.maddesi uyarınca düzeltilmesi istemidir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dava konusu edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planının dayanağı olan nazım imar planının davacı tarafından iptalinin istenildiği davada, … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararıyla, aynı nazım imar planının iptalinin istenidiği başka bir davacı tarafından açılan davada … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararıyla iptal edildiğinden davanın konusunun kalmadığı gerekçesiyle karar verilmesine yer olmadığına karar verildiği; bu davanın konusu olan parselasyon işleminin iptali yolundaki başka davalara ilişkin mahkeme kararlarının da onandığı ve karar düzeltme istemlerinin de reddedildiği anlaşıldığından, karar düzeltme istemi kabul edilerek düzeltilmesi istenilen Danıştay 6.Daire kararının kaldırılması suretiyle temyize konu idare mahkemesi kararının parselasyon işleminin iptaline yönelik bölümünün onanması; büyükşehir belediyesince hazırlanan uygulama imar planının ilçe belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girmesinde herhangi bir yetki devri söz konusu olmadığından idare mahkemesi kararının plan hazırlama yetkisinin devrine ilişkin kısmının reddine yönelik bölümünün bu gerekçeyle onanması; idare mahkemesi kararının 1/1000 ölçekli uygulama imar planına yönelik bölümünün ise, nazım imar planının iptali yolundaki … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararı Danıştay 6.Dairesinin 30.1.2001 günlü, E:1999/7083, K:2001/602 sayılı kararıyla bozulduğundan bu hususta verilecek karar göz önünde bulundurularak karar verilmek üzere bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: 2577 sayılı Yasanın 54.maddesinin 1.fıkrasının (c) bendine göre kararın düzeltilmesi istemi yerinde görüldüğünden, Dairemizin 24.12.2001 günlü, E:1999/5265, K:2001/6459 sayılı kararı kaldırılarak işin esası incelendi. Dava, … Köyü, … ada, … parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda 1/1000 ölçekli uygulama imar planı hazırlama yetkisinin … Büyükşehir Belediyesine devrine ilişkin 29.7.1996 günlü, 199 sayılı belediye meclisi kararı ve uygulama imar planının kabulüne ilişkin 23.1.1996 günlü, 286 sayılı belediye meclisi kararı ile 3194 sayılı Yasanın 18.maddesi uyarınca tesis edilen parselasyon işlemine yapılan itirazın zımnen reddine yönelik işlemin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporun ve dosyanın birlikte değerlendirilmesinden, 1/1000 ölçekli uygulama imar planında yeşil alan kullanımı yönünden şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarına uyarlık bulunmadığı, parselasyon işleminin eşitlik ilkesine uygun olmadığı anlaşıldığından, imar planı ve parselasyon işleminin iptaline, davanın 1/1000 ölçekli uygulama imar planı hazırlama yetkisinin büyükşehir belediyesine devrine ilişkin kısmına gelince, 3030 sayılı Yasanın Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 29.maddesine göre bu yetkinin büyükşehir belediyesine devredilebileceğinin öngörüldüğü, bu nedenle, plan hazırlama yetkisinin devrine ilişkin işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın bu kısmının reddine karar verilmiş; karar taraflarca temyiz edilmiştir. Temyize konu idare mahkemesi kararının parselasyon işleminin iptaline yönelik kısmında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında belirtilen bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır. 3030 sayılı Yasanın “Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görevleri” başlıklı 6.maddesinin (A) fıkrasında, büyükşehir belediyelerine ait görevler sayılmış, (b) bendinde “Büyükşehir nazım imar planlarını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak, ilçe belediyelerinin nazım plana uygun olarak hazırlayacakları tatbikat imar planlarını onaylamak ve uygulanmasını denetlemek” görevi belirtilmiş; (B) fıkrasında ilçe belediyelerine ait görevler belirlenmiş ve (A) fıkrası dışında kalan ve yürürlükteki mevzuatla belediyelere verilen bütün görevlerin ilçe belediyelerince yürütüleceği hükme bağlanmıştır. Sözü edilen Yasanın “İhtilafların Çözümü” başlıklı 24.maddesinde, ilçe belediyelerinin kendi aralarında veya büyükşehir belediyesi ile aralarında ihtilaf çıkması veya ilçe belediyeleri arasında farklı uygulamalar bulunması halinde, bu ihtilaf ve farklı uygulamaları ortadan kaldırmak amacıyla, büyükşehir belediye meclisinin yönlendirici ve düzenleyici tedbirleri almaya yetkili olduğu, büyükşehir belediye meclisi toplantı halinde değilse, bu yetkinin büyükşehir belediye encümenince kullanılacağı, bu konuda büyükşehir belediye meclisi veya büyükşehir belediye encümenince alınan kararların ilgili belediye veya belediyelerce derhal uygulanacağı hükmü yer almaktadır. Yukarıda yer alan Yasa hükümleri ile büyükşehir belediyelerinin yetkileri ayrıntılı olarak düzenlenmiş ve bu hükümler dışında imar ile ilgili konularda düzenleme ve uygulama yapma yetkisi verilmemiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 8/b maddesinde: “İmar planları nazım imar planı ve uygulama imar planından meydana gelir. Mevcut ise, bölge planı ve çevre düzeni planı kararlarına uygunluğu sağlanarak belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onanarak yürürlüğe girer.” kuralı getirilmiştir. Yasa hükmünden, imar planlarının bizzat ilgili belediyesince yapılabileceği gibi başka kurum, kuruluş ve kişilere de mevzuattaki esaslara uygun biçimde yaptırılabileceği; ancak, planı onaylama yetkisinin kesinlikle ilgili belediye meclisine ait olduğu anlaşılmaktadır. Buna göre 1/1000 ölçekli uygulama imar planının büyükşehir belediyesine hazırlatıldıktan sonra yetkili ilçe belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girmesinde bir yetki devri söz konusu olmadığından, İdare Mahkemesi kararının plan hazırlama yetkisinin devrine ilişkin kısmının reddine yönelik bölümünde sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir. Davanın 1/1000 ölçekli imar planına ilişkin kısmına gelince; 1/1000 ölçekli uygulama imar planının üst ölçekli planlara uygun olarak hazırlanması zorunludur. Dosyanın incelenmesinden; bilirkişi raporunda dava konusu alana ait nazım imar planının 1/1000 ölçekli uygulama imar planının küçültülmüş şekli olduğu yönünde görüş belirtilmek suretiyle, alt ölçekli dava konusu planın üst ölçekli planla uyumlu olduğu zımnen kabul edilmiş, davalı idare ve müdahilce de bu husus ileri sürülmüştür. Dava konusu edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planının dayanağı olan nazım imar planının davacı tarafından iptalinin istenildiği davada, … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararıyla, aynı nazım imar planının iptali istemiyle başka bir davacı tarafından açılan davada … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararıyla iptal edildiğinden davanın konusunun kalmadığı gerekçesiyle karar verilmesine yer olmadığına karar verildiği; nazım imar planının iptali yolundaki … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının ise Danıştay Altıncı Dairesinin 30.1.2001 günlü, E:1999/7083, K:2001/602 sayılı kararıyla bozulduğu dikkate alındığında, idare mahkemesince nazım imar planına ilişkin uyuşmazlık hakkında … İdare Mahkemesince karar verildikten sonra bu davanın konusu olan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı hakkında bir karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının davanın reddine ilişkin kısmının yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA, parselasyon işleminin iptaline ilişkin kısmının ONANMASINA, 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptaline yönelik bölümünün BOZULMASINA, 5.2.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2003/5770 K: 2005/2519 T: 03/05/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4122 K: 1993/4036 T: 11/10/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/5436 K: 1998/6285 T: 14/12/1998 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/2248 K: 2000/4203 T: 22.6.2000 Danıştay 6. Dairesi E: 2001/6820 K: 2003/803 Cami binaları, kamunun ortak kullanımına ayrılmış olmakla birlikte resmi bina değil, umumi bina tanımı içinde yer aldığından, dava konusu imar planının 3194 sayılı yasanın 9. maddesi uyarınca Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylanmasında yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı Davanın Özeti: … İli, … ada. … parsel sayılı taşınmazın cami ve müştemilat alanı olarak belirlenmesi yolundaki Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca 15.10.1996 gününde resen onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin davalı idarenin 3194/9. maddesi uyarınca plan yapmaya yetkili olmadığı, dava konusu işlemde şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına uyarlık bulunmadığı ileri sürülerek iptali istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: 1/1000 ölçekli imar planlarını yapma yetkisinin yalnızca İlçe belediyelerine ait olması, dava konusu işlemin 3194 sayılı Yasanın 9. maddesinde belirtilen konulara ilişkin bulunmaması ve yine aynı maddede öngörülen birden fazla belediyeyi ilgilendiren imar planlarının yapılmasında çıkabilecek ihtilafların halledilmesi kavramının büyükşehir ve ilçe belediyelerini kapsamaması nedeniyle, davalı Bakanlık tarafından tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır. Bu nedenle, dava konusu işlemin iptal edilmesi gerektiği düşünülmektedir. Danıştay Savcı Düşüncesi: Dava, … İli, … Mahallesi, … ada … parsel sayılı taşınmazın cami ve müştemilat alanı olarak belirlenmesine ilişkin 15.10.1996 gününde Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca resen onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama İmar planı değişikliğinin iptali istemi ile açılmıştır. 3194 sayılı İmar Kanununun 9. maddesinin 1. fıkrasında “Bakanlık gerekli görülen hallerde, kamu yapıları ile ilgili imar planı ve değişikliklerinin, umumi hayata müessir afetler dolayısıyla veya toplu konut uygulaması veya Gecekondu Kanununun uygulanması amacıyla yapılması gereken planların ve plan değişikliklerinin, birden fazla belediyeyi ilgilendiren metro politen imar planlarının veya içerisinden veya civarından demiryolu veya karayolu geçen, hava meydanı bulunan veya havayolu veya denizyolu bağlantısı bulunan yerlerdeki imar ve yerleşme planlarının tamamını veya bir kısmını, ilgili belediyelere veya diğer idarelere bu yolda bilgi vererek ve gerektiğinde işbirliği sağlayarak yapmaya, yaptırmaya, değiştirmeye ve resen onaylamaya yetkilidir” hükmü ile 3. fıkrasında “Bir kamu hizmetinin görülmesi maksadı ile resmi bina ve tesisler için imar planlarında yer ayrılması veya bu amaçla değişiklik yapılması gerektiği takdirde, Bakanlık, Valilik kanalı ile ilgili belediyeye talimat verebilir veya gerekirse imar planının resmi bina ve tesislerle ilgili kısmını resen yapar ve onaylar” hükmü ile 4. fıkrasında “Bakanlık birden fazla belediyeyi ilgilendiren imar planlarının hazırlanmasında, kabul ve onaylanması safhasında ortaya çıkabilecek ihtilafları halleder, gerektiğinde resen onaylar” hükmü yer almıştır. Diğer taraftan Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçinde ve Dışında Planı Bulunmayan Alanlarda Uygulanacak İmar Yönetmeliğinin 4, maddesinin 5. bendinde “Resmi Bina, Genel, Katma ve Özel bütçeli idarelerle, il özel lidaresi ve belediyeye veya bu kurumlarca sermayesinin yarısından fazlası karşılanan kurumlara, kanunla veya kanunun verdiği yetki ile kurulmuş kamu tüzel kişilerine ait bina ve tesisler” olarak, 6. bendinde ise “Umumi bina; köy konağı, köy kahvesi ve lokantası gibi köy ortak yapıları hariç imar planı kararı ile yapılabilecek kamu hizmeti için kullanılan resmi binalarla, ibadet yerleri, özel eğitim, özel sağlık tesisleri, sinema, tiyatro, opera, müze, kütüphane, konferans salonu gibi kültürel binalar ile gazino, düğün salonu gibi eğlence yapılan, otel, özel yurt, işhanı, büro, pasaj, çarşı gibi ticari yapılar, spor tesisleri, genel otopark ve buna benzer umuma ait binalar” olarak tanımlanmıştır. Yukarıda yer alan hükümler uyarınca resmi bina ve tesisler için İmar planında yer ayrılması veya bu amaçla değişiklik yapılması konusunda Bayındırlık ve İskan Bakanlığının yetkisi olduğu, umumi bina kapsamında olan cami ve müştenilat alanı konusunda ise yetkisinin bulunmadığı kuşkusuzdur. Dava dosyasının incelenmesinden, 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği konusunda … Belediye Başkanlığı ile … Büyükşehir Belediye Başkanlığı arasında anlaşmazlık olduğundan bahisle, dava konusu işlem ile … ada … parselin cami ve müştemilat alanı olarak belirlenmesine resen karar verildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda, umumi bina kapsamında kalan cami ve müştemilat alanı konusunda yetkisi bulunmayan Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca resen plan değişikliği yapılmasında mevzuata uyarlık bulunmamaktadır. Her ne kadar davalı idarece, Büyükşehir Belediyesi ile … Belediyesi arasında İhtilaf mevcut olduğundan 3194 sayılı Kanunun 9. maddesinin 4. fıkrası uyarınca yetkinin kullanıldığı belirtilmekte ise de,anılan maddede öngörülen yetkinin Büyükşehir Belediyesi ile İlçe Belediyesi arasındaki anlaşmazlıkları kapsamadığı açıktır. Diğer taraftan, uyuşmazlık konusu taşınmazı da kapsayan alanın cami alanı olarak belirlenmesine ilişkin 22.6.1995 gün ve 462 sayıiı … Büyükşehir Belediye Meclisince kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinin Ankara 8. İdare Mahkemesinin 24.4.2001 gün ve E:2000/1101, K:2001/463 sayılı kararı ile iptal edildiğinden 1/1000 ölçekli uygulama imar planının dayanağı da ortadan kalkmış bulunmaktadır. Açıklanan nedenlerle dava konusu işlemin iptali gerekeceği düşünülmektedir. TÜRK MÎLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince duruşma için önceden yapılan tebligat üzerine belirlenen 4.2.2003 gününde davacı vekili Av. …’m ve davalı idareyi temsilen Hukuk Müşaviri …’m geldikleri görülerek Savcı katılımıyla duruşma yapıldıktan ve Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten sonra dosyada yer alan bilgi ve belgeler incelenerek işin gereği görüşüldü: Dava, …, …, … ada, … parsel sayılı taşınmazın cami ve müştemilat alanı olarak belirlenmesi yolundaki Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca 15.10.1996 gününde onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin iptali istemiyle resen açılmıştır. 3194 sayılı İmar Kanununun 9. maddesinin 1. fıkrasında, Bayındırlık ve İskan Bakanlığının gerekli görülen hallerde, kamu yapıları ile ilgili imar planı ve değişikliklikierinin, umumi hayata müessir afetler dolayısıyla veya toplu konut uygulaması veya Gecekondu Kanununun uygulanması amacıyla yapılması gereken planların ve plan değişikliklerinin tamamını veya bir kısmını ilgili belediyelere veya diğer idarelere bu yolda bilgi vererek ve gerektiğinde işbirliği sağlayarak yapmaya, yaptırmaya, değiştirmeye ve resen onaylamaya yetkili olduğu, 3. fıkrasında bir kamu hizmetinin görülmesi maksadı ile resmi bina ve tesisler için imar planlarında yer ayrılması veya bu amaçla değişiklik yapılması gerektiği takdirde, Bakanlığın, valilik kanalı ile ilgili belediyeye talimat verebileceği veya gerekirse imar planının resmi bina ve tesislerle ilgili kısmını resen yapacağı ve onaylayacağı, 4. fıkrasında da Bakanlığın birden fazla belediyeyi ilgilendiren imar planlarının hazırlanmasında, kabul ve onaylanması safhasında ortaya çıkabilecek ihtilafları halledeceği, gerektiğinde resen onaylayacağı hükme bağlanmıştır. 3194 sayılı İmar Kanununda “kamu yapısı” veya “resmi bina” tanımı yapılmamış, 5. maddenin son fıkrasında, bu Kanunda geçen deyimlerin Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelikte tarif edileceği belirtilmiştir. Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca hazırlanarak 2.11.1985/günlü, 18916 sayılı Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanan Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçinde ve Dışında Planı Bulunmayan Alanlarda Uygulanacak İmar Yönetmeliğinin 4. maddesinin 5. bendinde ve 3030 sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinin 16. maddesinin 20. bendinde Resmi Bina: “Genel, katma ve özel bütçeli idarelerle, i! Özel idaresi ve belediyeye veya bu kurumlarca sermayesinin yarısından fazlası karşılanan kurumlara, kanunla veya kanunun verdiği yetki ile kurulmuş kamu tüzel kişilerine ait bina ve tesislerdir.” şeklinde tanımlanmıştır. Aynı maddenin 21. bendinde Umumi Bina: kamu hizmeti için kullanılan resmi binalarla ibadet yerleri, özel eğitim, özel sağlık tesisleri, sinema, tiyatro, opera, müze, kütüphane, konferans salonu gibi eğlence yerleri, otel, özel yurt, işhanı, büro, pasaj, çarşı gibi ticari yapılar, spor tesisleri, genel otopark ve buna benzer umuma ait binalar olarak belirlenmiştir. Dosyanın incelenmesinden, …, … ada, … parsel, … ada, … parsel … ada, … parsel sayılı taşınmazların ve 7046 sayılı imar adasının bitişiğindeki taşınmazın cami alanı olarak belirlenmesi yolundaki 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planları değişikliğinin onaylanması yolundaki 22.6.1995 günlü, 462 sayılı … Büyükşehir Belediye Meclisi kararının iptali istemiyle … Belediye Başkanlığınca dava açıldığı, Ankara 8. İdare Mahkemesince 1/5000 ölçekli nazım imar planına yönelik olarak keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verildiği, 1/1000 ölçekli uygulama imar planına ilişkin olarak da yürütmenin durdurulduğu, 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin gerçekleştirilmesi konusunda … Belediye Başkanlığı ile Büyükşehir Belediye Başkanlığı arasında anlaşmazlık olması nedeniyle 3194 sayılı Yasanın 9. maddesi uyarınca işlem tesisi için davalı Bakanlığa başvuru Üzerine dava konusu işlem ile … ada, … parsel sayılı taşınmazın cami ve müştemilat alanı olarak 3194 sayılı Yasanın 9. maddesi uyarınca resen onanmasına karar verildiği anlaşılmaktadır. Yukarıda yer alan hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden, cami binalarının kamunun ortak kullanımına ayrılmış olmakla birlikte resmi bina değil, umumi bina tanımı içerisinde yer aldığı görüldüğünden, dava konusu imar planının 3194 sayılı Yasanın 9. madddesi uyarınca Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylanmasında yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmamaktadır. Diğer taraftan, 3030 ve 3194 sayılı Yasa hükümleri ile büyükşehir belediye sınırları içerisinde 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarını yapma veya değiştirme yetkisinin ilçe belediye meclislerine ait olması, bu planların da büyükşehir belediye başkanınca onaylanacağı, büyükşehir belediye başkanının konunun meclislerde tekrar görüşülmesini isteyebileceği, meclislerin kararlarında ancak üçte iki çoğunlukla ısrar edebileceği ve bu hallerde meclis kararlarının kesinleşmiş olacağı hükmünün Öngörülmesi ile uygulama imar planı yapılması konusunda büyükşehir ile ilçe belediyeleri arasında ihtilaf çıkması halinde çözüm yolunun gösterilmiş olması, 3194 sayılı Yasanın 9. maddesinde Öngörülen birden fazla belediyeyi ilgilendiren ihtilaflar kavramının da büyükşehir ve ilçe belediyelerini kapsamaması nedeniyle davalı Bakanlığın bu hükmü dayanak göstermek suretiyle işlem tesisinde de mevzuata uyarlık görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin iptaline, aşağıda dökümü yapılan 19.554.900.- lira yargılama giderinin ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 520.000.000.- lira avukatlık ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine 4.2.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2006/2392 K: 2006/5255 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3740 K: 1992/3957 T: 3.11.1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/1174 K: 1992/3871 T: 22/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3553 K: 1992/4136 T: 11/11/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 2001/6602 K: 2003/55 T: 06/01/2003 Lejantlarda meslek lisesi ve ortaöğretim alanı lejandının farklı olması nedeniyle başka yerde ortaöğretim alanı düzenlenerek meslek lisesi alanının kaldırılmasının eşdeğer alan kapsamında olmadığı İstemin Özeti:… İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, …, Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı büyükşehir belediyesine ait taşınmazların meslek lisesi alanından çıkartılarak ticaret alanı olarak planlanması yolundaki 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğine ilişkin … günlü, … sayılı büyükşehir belediye meclisi kararının iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, nazım imar planında meslek lisesi alanı olarak ayrılan ve üzerinde … Lisesi bulunan dava konusu taşınmazların fiili kullanım bakımından yetersiz olduğundan ve asgari alan kriterlerine uymadığından ticaret alanına dönüştürülürken ilgili yatırımcı bakanlık ve kuruluşların görüşünün alınmadığı, … günlü, … sayılı belediye meclisi kararıyla turistik tesis alanından okul alanına dönüştürülen … mevkii, … pafta, … ada, … parsel sayılı yine büyükşehir belediyesine ait olan taşınmazın … Lisesinin hizmet götürdüğü bölge içinde yer almadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına, kamu yararına ve mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş; karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, 1/5000 ölçekli nazım imar planında meslek lisesi lejandıyla gösterilen alanda kalan taşınmazın ticaret alanına dönüştürülmesiyle kaldırılan meslek lisesi alanına eşdeğer alan olarak ayrılan ve idare mahkemesince aynı bölge içinde yer almadığı belirtilen taşınmazın da nazım imar planı paftasında İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelik eki lejanda göre orta öğretim tesisi alanına ayrıldığı, bunun da meslek lisesi alanı lejandından farklı bir lejandla gösterilmiş olması nedeniyle kaldırılan meslek lisesi alanına aynı bölge içinde eşdeğer bir meslek lisesi alanı ayrılmamış olmasında da mevzuata uyarlık bulunmamaktadır. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının yukarıda belirtilen gerekçenin eklenmesi suretiyle ONANMASINA 6.1.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1994/3181 K: 1995/533 T. 7.2.1995 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/5866 K: 2005/2170 T. 13.4.2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/2444 K: 2007/5127 T: 24.9.2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/6129, K: 2007/6788 Danıştay 6. Dairesi E: 2001/6627 K: 2003/20 Dava konusu uygulama işlemi üzerine düzenleyici işleme karşı açılan davada süreaşımı bulunmadığı. İstemin Özeti : İstanbul 1. İdare Mahkemesinin 25.4.2001 günlü, E:2000-/265, K:2001/568 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, …, …, …’nda davacılara ait parselleri de kapsamına alan bölgedeki 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planlarının ve 14.1.2000 günlü, 73 sayılı imar durum belgesinin iptali istemiyle açıldığı, İdare Mahkemesince, 14.4.1999 onay tarihli imar planlarının 29.6.1999-28.7.1999 tarihleri arasında askıya çıkarıldığı, davacının 27.2.1999 gününde yaptığı itirazın cevap verilmeyerek reddedildiği, 14.1.2000 günlü dilekçeyle imar durumu istenildiği, verilen imar durumu üzerine bakılan davanın açıldığı, dava konusu plana karşı askı süresi içinde yapılan itiraza bir aylık askı süresinin son gününden itibaren 60 günlük süre içinde cevap verilmemesi üzerine itirazın zımnen reddedildiği tarih olan 25.9.1999 gününden itibaren en geç 24.11.1999 gününde dava açılması gerekirken bu süre geçirildikten sonra, imar durumu belgesinin tebliğ tarihi esas alınmak suretiyle 3.3.2000 gününde açılan davada süreaşımı bulunduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacılar tarafından temyiz edilmiştir. 2577 sayılı Yasanın 7. maddesinin birinci fıkrasında dava açma süresinin, özel kanunlarda ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay’da ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu, bu sürelerin idari uyuşmazlıklarda yazılı bildiriminin yapıldığı tarihi izleyen günden itibaren başlayacağı, dördüncü fıkrasında ise ilanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresinin, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı, ancak bu işlemlerin uygulanması üzerine ilgililerin düzenleyici işlem veya uygulanan işlem yahut her ikisi aleyhine birden dava açabileceği kurala bağlanmıştır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 8. maddesinin 1. fıkrasında; “süreler, tebliğ, yayın veya ilan tarihini izleyen günden itibaren işlemeye başlar” hükmüne, yine aynı Kanunun 11. maddesinde; “İlgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılması üst makamdan, üst makam yoksa iistemi yapmış olan makamdan, idari dava açma süresi içinde istenebilir. Bu başvurma işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durdurur” hükmüne yer verilmiştir. Düzenleyici işlem niteliğindeki imar planlarına karşı askı süresi içinde itiraz edilmiş fakat süresi içinde dava açılmamış olsa dahi, imar planının uygulanmasına yönelik işlem nedeniyle dayanağı olan imar planının iptali istemiyle 257 sayılı Yasanın 7.maddesine belirtilen süre içerisinde dava açılabileceğinde anılan hükümler karşısında duraksama bulunmamaktadır. Dava, davacılara ait taşınmazı da kapsamına alan bölgeye ilişkin 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planlarının ve uygulama işlemi niteliğindeki 14.1.2000 günlü imar durrumu belgesinin iptali istemiyle açılmıştır. Dosyanın incelenmesinden, dava konusu 14.4.1999 onay tarihli imar planlarında taşınmazın belediye hizmet alanında kaldığını belirten 14.1.2000 günlü ve aynı tarihte tebliğ edilen imar durumu ve dayanağı imar planlarının iptali istemiyle 3.3.2000 gününde açılan davada süreaşımı bulunmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, imar planlarıyla bu planların uygulanması niteliğindeki imar durumu belgesi hakkında inceleme yapılarak yeniden karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle, İstanbul 1. İdare Mahkemesinin 25.4.2001 günlü, E:2000/265, K:2001/1568 sayılı kararının bozulmasına, …, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 3.1.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3227 K: 1991/3193 T: 23/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2356 K: 1992/2305 T: 21/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1581 K: 1992/3633 T: 15/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3740 K: 1992/3957 T: 3.11.1992 Danıştay 6. Dairesi E: 2001/4142 K: 2002/5462 T: 21/11/2002 Plan değişikliğinin iptalinin inşaat ruhsatının kendiliğinden iptali sonucunu doğurmayacağı açık olduğundan, hukuken geçerli inşaat ruhsatına dayalı olarak yapılan 4. Katın yıkımına ilişkin işlem mevzuata uyarlık bulunmadığı İstemin Özeti:… İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dava konusu işlemle yıkımına karar verilen 4.kata ait ruhsatın davalı idarece iptal edildiğine ilişkin herhangi bir bilgi ve belgenin dosyaya sunulmamış olması karşısında, hukuken geçerli olan inşaat ruhsatına dayalı olarak yapılan 4.katın yıkımına ilişkin işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığından, aksi yöndeki İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava … İlçesi, … Mahallesi, … ada, … sayılı parsel üzerinde bulunan yapının 4.katının ruhsatsız olduğundan bahisle 3194 sayılı İmar Kanununun 32.maddesi uyarınca yıkımına ilişkin 16.2.2000 günlü, 77 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, bir kat ilave inşaat imkanı tanınmasına ilişkin 6.5.1994 günlü, 54 sayılı belediye meclisi kararı üzerine ilave kat inşaatı için 14.2.1995 günlü inşaat ruhsatının alındığı ancak anılan belediye meclisi kararının … İdare Mahkemesi’nin … günlü, … sayılı kararla iptal edildiği ve bu kararın Danıştay 6.Dairesinin 24.4.1997 günlü, K:1997/3871 sayılı kararıyla onandığı, yapı kullanma izni başvurusunun reddedildiği ve anılan taşınmazın 13.1.2000 gününde mühürlendiği, bu durumda dava konusu yıkım işleminin yargı kararı ile ortadan kalkan imar planı değişikliği sonucu ruhsata aykırı bir duruma gelen yapının yasal hale getirilmesinden ibaret olduğu, davacının usulüne uygun olarak aldığı inşaat ruhsatının davacıya kazanılmış hak sağlamayacağı nedeniyle dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32.maddesinde, bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç, ruhsatsız yapılar ile ruhsat ve eklerine aykırı yapılan yapıların ilgili idarece yıktırılacağı öngörülmüştür. Dosyanın incelenmesinden, 27.1.1993 tarihinde zemin + 3 kat için inşaat ruhsatı alındığı, 6.5.1994 günlü 54 sayılı belediye meclisi kararıyla mevcut gabariye bir kat ilave inşaat imkanı tanınması üzerine 14.2.1995 gününde ilave kat için inşaat ruhsatı alındığı, ancak bir kat ilave inşaat hakkı tanıyan 6.5.1994 günlü, 54 sayılı belediye meclisi kararının açılan dava sonucu mahkemece iptal edilmesi üzerine 13.1.2000 gününde yapının mühürlendiği ve dava konusu işlem ile 4.katın ruhsatsız duruma geldiğinden bahisle yıkımına karar verildiği anlaşılmaktadır. Dava konusu olayda, yıkımına karar verilen 4.kat için düzenlenen inşaat ruhsatının dayanağı olan imar planı değişikliğinin yargı kararı ile iptal edilmiş olmasının, bu plan değişikliği esas alınarak verilen inşaat ruhsatının da kendiliğinden hükümsüz kalması sonucunu doğurmayacağı açıktır. Ayrıca davalı idare tarafından da söz konusu 4.kat için düzenlenen inşaat ruhsatının iptal edildiğine ilişkin herhangi bir bilgi ve belge dosyaya sunulmamıştır. Bu durumda, hukuken geçerli olan inşaat ruhsatına dayalı olarak yapılan 4.katın yıkımına ilişkin işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığından, aksi yöndeki İdare Mahkemesi kararında yasal isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle; … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının BOZULMASINA 21.11.2002 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2002/6073 K: 2004/3442 T: 02/06/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/3435 K: 2004/6378 T: 08/12/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1650 K: 2006/1921 T: 12/04/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/295 K: 2004/3797 T: 15/06/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 2001/5065 K: 2002/4955 T: 11/11/2002 1/1000 ölçekli planlara itirazlarda da ilçe belediye meclisi kararının bulunması gerektiği, büyükşehir belediye meclisince bu hususun değerlendirilemeyeceği İstemin Özeti: … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi:3030 sayılı Yasaya göre 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ve değişikliklerinde ilçe belediye meclisi kararı olmaksızın büyükşehir belediyelerince doğrudan karar alınamayacağından, bu hususlar araştırılmaksızın davanın reddi yolunda verilen temyize konu idare mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. Danıştay Savcısı Düşüncesi: Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp İdare Mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir. Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin reddiyle İdare Mahkemesi kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, …, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazı da kapsayan … onay tarihli 1/1000 ölçekli … Güzergahı Ticaret Sahaları Uygulama İmar Planında İnşaat sahası emsalinin E.3’den E.2,5’a indirilmesine ilişkin 8.9.1995 onay tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporla dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, planlama sınırı içinde bir bölüm taşınmazlara (E.3) bir bölümüne de (E.2) emsal değeri getirildiğinden taşınmaz sahiplerinin itirazları üzerine planlama sınırı içindeki tüm parsellere aynı değerle yaklaşılarak plan bütününde emsal değerin E.2,5 olarak düzenlenmesinde şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. 3030 sayılı Yasanın 6.maddesinin (A) Bendinin (b) fıkrasında: “Büyükşehir nazım imar planlarını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak, ilçe belediyelerinin nazım plana uygun olarak hazırlayacakları tatbikat imar planlarını onaylamak ve uygulanmasını denetlemek” büyükşehir belediyelerinin görevleri arasında sayılmış; aynı Yasanın 14.maddesinde de, büyükşehir ve ilçe belediye meclislerince alınan bütün kararların büyükşehir belediye başkanının gönderileceği, büyükşehir belediye başkanının konunun meclislerde tekrar görüşülmesini isteyebileceği, meclislerin kararlarında ancak 2/3 çoğunlukla ısrar edebilecekleri ve bu hallerde meclis kararının kesinleşmiş olacağı hükmü yer almıştır. Yukarıda belirtilen Yasa hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, büyükşehir belediye sınırları içinde büyükşehir belediyesinin yapacağı nazım imar planlarına uygun olarak uygulama imar planlarının ilçe belediyelerince hazırlanacak ve ilçe belediye meclisince kabul edildikten sonra büyükşehir belediye başkanınca onaylanacaktır. Uygulama imar planı değişiklikleri ile uygulama imar planlarına yapılan itirazlar da aynı usulde karara bağlanacak ve onaylanacaktır. Dava konusu olayda, … Belediye Meclisince görüşülerek kabul edilen ve 25.1.1994 gününde büyükşehir belediye başkanınca onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planında davacıya ait taşınmazın emsal değeri E.3 olarak belirlenen alanda kaldığı, bu plana diğer taşınmaz sahiplerince yapılan itirazların … Belediye Başkanlığınca … Büyükşehir Belediye Başkanlığına iletilmesi üzerine büyükşehir belediye meclisi kararıyla itirazlar değerlendirilerek 30.1.1995 ve 4.8.1995 günlü kararlarla plan bütününde emsal değer E.2,5 olarak belirlenerek 1/1000 ölçekli uygulama imar planının değiştirildiği ve bu değişikliğin de 8.9.1995 gününde büyükşehir belediye başkanınca onaylandığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, yukarıda yer alan Yasa hükümleri de dikkate alınmak suretiyle 1/1000 ölçekli uygulama imar planına yapılan itirazlar üzerine ilçe belediye meclisince konunun görüşülerek karar bağlanıp bağlanmadığı ve böyle bir ilçe belediye meclisi kararı söz konusu olmaksızın itirazların büyükşehir belediye meclisince değerlendirilerek dava konusu işlemin tesis edilip edilmediği hususlarının araştırılarak karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının BOZULMASINA, 11.11.2002 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1979/4568 K: 1982/4105 T: 07/12/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/2869 K: 1983/1323 T: 30/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/21406 K: 2022/2469 T: 2.3.2022 Danıştay 6. Dairesi E: 2000/6064 K: 2002/274 Koruma Kurulunun plan değişikliği istemi hakkında 1 ay İçinde karar verilmezse değişikliğin yapılmış sayılacağı, trafo yerinin enerji müştemilatı olduğu ve TİP İmar Yönetmeliğine göre ruhsat gerekmediği, bildirilmesinin yeterli olduğu İstemin Özeti: Bursa 1, İdare Mahkemesinin 26.10.1999 günlü, E: 1998/517, K:1999/1114 sayılı kararının iptale ilişkin bölümünün usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava… ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerindeki tescilli Caminin bitişiğindeki trafo inşaatının koruma kurulundan izin alınmadan yapılması nedeniyle yıktırılmasına ve imar planındaki trafo yerinin iptal edilmesi amacıyla belediyesince hazırlanacak plan değişikliğinin koruma kuruluna getirilmesine ilişkin 28.5,1998 günlü, 6433 sayılı … Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, koruma amaçlı imar planının hazırlanması sırasında elektrik dağıtım projesine göre tesisi gereken bina tipi trafo merkezlerinin yerlerinin, belediye imar müdürlüğü ve planlama grubu ile temas kurularak kütle halinde imar planına işlendiği, 4.5.1991 tarihinde … Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunca uygun görülmesi üzerine … Büyükşehir Belediye Başkanlığınca onaylanan bu planın … İmar paftası üzerinde kadastral … pafta, … ada, … sayılı parseldeki … Caminin doğu tarafında trafo yeri ayrıldığı, sit alanlarında inşa edilecek trafo binalarına ait tip projelerin 10.10.1992 tarihli koruma kurulu kararı ile onaylandığı, dava konusu trafo inşaatı kurulca onaylı tip projeye göre, ancak imar planında cami duvarına bitişik kütle şeklinde işlenmiş yere değil biraz daha uzağına inşa edildiği, 4.5.1991 tarihinde … Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunca uygun görülüp 19.8.1991 tarihinde … Büyükşehir Belediye Başkanlığınca da onaylanarak yürürlüğe konulan … Koruma Amaçlı İmar Planında, dava konusu trafo yerinin kaldırılması istediğini İçeren dava konusu Kurul kararı 11.6.1998 günlü, 100 sayılı yazı ile aynı gün … Belediye Başkanlığına tebliğ edilmiş olmasına karşın, belediye meclisince bu yönde bir karar alınmadığından 2863 sayılı Yasanın 17.maddesi hükmü gereği kurul kararı ile trafo yerinin kaldırılmasına ilişkin plan değişikliğinin kesinleştiğinin kabulü gerektiğinden davanın plan değişikliğiyle ilgili kısmının reddine; plan notlarının I. Genel Hükümler bölümü 5.maddesine göre kuruldan önce izin alınması gerektiği öne sürülmekte ise de, anılan maddenin bu konuyla ilgisinin bulunmadığı, koruma amaçlı imar planında iki farklı plan metodolojisinin izlendiği, bunlardan birisinin kütle ile düzenlenen alanlar, diğerinin imar düzeni verilerek düzenlenen alanlar olduğu, kütle İle düzenlenen alanların “şartları II-A maddesinde açıklandıktan sonra III-B maddesinde diğer özel durumlarda uygulanacak hükümlerin belirtildiği, bu maddenin 5.alt maddesinde resmi kurum alanlarına koruma kurulu onayı ile yapılaşma izni verilebileceği öngörülmüş ise de; İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Yönetmelik eki cetvellere göre trafo merkezleri, kentsel teknik alt yapı alanları kapsamına giren enerji üretim dağıtım merkezi, resmi kurum alanları ile kentsel çalışma alanı kapsamında yönetim merkezi olduğu için plan notlarının resmi kurum alanı ile ilgili maddesinin trafo İçin uygulanamayacağı, Tip İmar Yönet meliğinin 59.maddesinde kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan ve yaptırılacak olan enerji tesisleri ve bunların müştemilatları için ruhsat alınmasına gerek bulunmadığı öngörüldüğünden trafo inşaatına başlandığı hususunun belediye başkanlığına bildirilmesinin yeterli olduğu, trafo inşaatı, koruma amaçlı imar planındaki yerinde değilse de, uygulamada tescilli binanın korunması için 2863 sayılı Kanunun amacına uygun olarak tescilli binadan uzağa yapıldığından İnşaatın o tarihte yürürlükte olan koruma amaçlı imar planına, onaylı projesine ve 2863 sayılı Kanuna aykırı sayılamayacağı, inşa edildiği tarihteki plana uygun olduğu, yapıldığı tarihteki plana ve mevzuata uygun bir yapının sonradan değiştirilen imar planına dayanılarak yıkılamayacağı gerekçesiyle dava konusu işlemin yıkıma ilişkin bölümünün iptaline karar verilmiş; kararın iptale ilişkin bölümü davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen iptali kısmen davanın reddi yolundaki temyize konu Bursa 1. İdare Mahkemesinin 26.10.1999 günlü, E:1998/517, K:1999/1114 sayılı kararının temyiz edilen bölümünde, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek mahkeme kararının anılan bölümünün onanmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 14.1.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1986/1156 K: 1987/11 T: 15/01/1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1987/1165 K: 1987/1162 T: 26.11.1987 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/378 K: 1991/928 T: 30/04/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/3541 K: 2000/749 T: 10.2.2000 Danıştay 6. Dairesi E: 2000/5692 K: 2001/6248 T: 10/12/2001 İmar planına karşı bir aylık askı süresi içinde ve askı süresinin son gününü izleyen günden itibaren 60 günlük yasal idari dava açma süresi içerisinde itirazda bulunulabileceği ve dava açma süresinin hesaplanması İstemin Özeti:… İdare Mahkemesinin … günlü,… sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, …, … pafta, … parsel sayılı taşınmazı belediye hizmet alanı olarak belirleyen 1/1000 ölçekli uygulama imar planının onaylanmasına ilişkin … günlü, … sayılı … Belediye Meclisi kararının ve 1/5000 ölçekli nazım imar planında değişiklik yapılmasına ilişkin … günlü, 19 sayılı … Büyükşehir Belediye Meclisi kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dosyanın incelenmesinden, dava konusu imar planı değişikliklerinin 3.6.1998-3.7.1998 günleri arasında askıya çıkartıldığı, askı süresi içinde … gününde tebliğ edilen .. günlü, .. sayılı … Büyükşehir Belediye Başkanlığı yazısı ile de parselde plan tadilatı yapıldığının davacı idareye bildirildiği, bu planlara karşı askı süresi içinde itirazda bulunulmadığı, askı süresinden sonra … günlü,… sayılı dilekçe ile plan tadilatlarına karşı itirazda bulunulduğu ve itirazın reddedilmesine ilişkin işlemin … gününde tebliğ edilmesi üzerine … gününde bu davanın açıldığı anlaşıldığından, dava konusu planlara karşı askı süresi içinde itirazda bulunulmadığından, son ilan tarihini izleyen günden itibaren 60 günlük yasal idari dava açma süresi geçirildikten sonra açılan davada süreaşımı bulunduğu gerekçesiyle, davanın 2577 sayılı Yasanın 15/1-b maddesi uyarınca reddine karar verilmiş; bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun “Dava Açma Süresi” başlıklı 7. maddesinde dava açma süresinin özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştayda ve İdare Mahkemelerinde altmış gün olduğu; İlanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresinin, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı; yine aynı Yasanın “Üst Makamlara Başvurma” başlıklı 11. maddesinde, ilgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılmasının üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan, idari dava açma süresi içinde istenebileceği, bu başvurunun işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durduracağı, Altmış gün içinde bir cevap verilmezse isteğin reddedilmiş sayılacağı kurala bağlanmıştır. Özel Kanun olan 3194 sayılı İmar Kanununun, “Planların hazırlanması ve yürürlüğe konulması” başlıklı 8. maddesinin (b) bendinde ise, “İmar Planları; Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planından meydana gelir. Mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. Bu planlar onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tespit edilen ilan yerlerinde bir ay süre ile ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. Belediye Başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazlar ve planları belediye meclisi onbeş gün içinde incelenerek kesin karara bağlar” kuralı yer almaktadır. Anılan maddelerin birlikte değerlendirilmesinden, imar planlarına karşı, 2577 sayılı Yasanın 11. maddesi kapsamında başvuru için, özel bir Kanun olan 3194 sayılı Yasanın 8/b maddesi ile özel bir itiraz süresi getirildiği anlaşılmaktadır. Bu durum karşısında, imar planlarına karşı, bir aylık askı süresi içinde 2577 sayılı Yasanın 11. maddesi kapsamında başvuruda bulunulması ve bu başvuruya idari dava açma süresinin başlangıç tarihi olan son ilan tarihini izleyen günden itibaren 60 gün içinde cevap verilmeyerek isteğin reddedilmiş sayılması halinde, bu tarihi takip eden 60 günlük dava açma süresi içinde veya son ilan tarihini izleyen günden itibaren 60 gün içinde cevap verilmek suretiyle isteğin reddedilmesi halinde bu cevap tarihini izleyen günden itibaren 60 günlük dava açma süresi içinde idari dava açılabileceği gibi; planlara karşı askı süresinin son gününü izleyen günden itibaren 60 günlük yasal idari dava açma süresi içinde 2577 sayılı Yasanın 11.maddesi kapsamında başvuruda bulunulması halinde ise, işlemeye başlayan idari dava açma süresinin duracağı ve 60 gün içinde cevap verilmemesi halinde istek reddedilmiş sayılacağından, 60 günlük yasal idari dava açma süresinin kaldığı yerden işlemeye başlayacağı, bu sürenin son gününe kadar cevap verilmesi halinde ise bu tarihi izleyen günden itibaren yine kalan sürenin işlemeye başlayacağı ve toplam olarak 60 günlük bu süre içinde idari dava açılabileceği sonucuna varılmaktadır. Uyuşmazlık konusu olayda ise, 3.6.1998-3.7.1998 günleri arasında askıda kalan planlara karşı askı süresinin son gününü izleyen günden itibaren 60 günlük yasal idari dava açma süresi içinde … günlü dilekçe ile itirazda bulunulduğu ve 60 günlük süre içinde itirazın reddedildiğinin … gününde davacıya bildirilmesi üzerine, kaldığı yerden işlemeye başlayan 60 günlük yasal idari dava açma süresi içinde … gününde bu davanın açıldığı anlaşıldığından, davanın süreaşımı nedeniyle reddi yolundaki idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının BOZULMASINA 10.12.2001 gününde oyçokluğuyla karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3227 K: 1991/3193 T: 23/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2356 K: 1992/2305 T: 21/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1581 K: 1992/3633 T: 15/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3740 K: 1992/3957 T: 3.11.1992 Danıştay 6. Dairesi E: 2000/3661 K: 2001/5178 T: 05/11/2001 İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelik’in 21.maddesinde de, dini yapı alanlarına ilişkin planlarda ve değişikliklerinde il müftülerinin görüşünün alınacağı belirtilmiştir. Cami alanına ilişkin planlamada müftülük görüşü alınması gerekir. İstemin Özeti:… İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dosyanın incelenmesinden, nazım ve uygulama imar planında dava konusu taşınmaz … Üniversitesi Kampüs Alanı Planlaması bütünü içinde değerlendirilerek … Üniversitesi idari ve sosyal tesisler alanı olarak planlandığı, dava konusu nazım imar planı değişikliğiyle plan bütünlüğü bozularak taşınmazın bir bölümünün cami ve otopark alanına dönüştürülmesinin ise planlama esaslarına ve kamu yararına aykırı olduğu anlaşılmaktadır. Bölge bütünü içinde taşınmazların kullanım amaçları da dikkate alınarak bölgenin cami alanı gereksiniminin en uygun yer seçimi yapılarak karşılanması gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle, davanın reddi yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. Danıştay Savcısı Düşüncesi:… Büyükşehir Belediye Meclisinin … gün ve … sayılı kararı ile onaylanan … ada … parsel sayılı taşınmazı içeren 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinin iptali istemiyle açılan davayı reddeden İdare Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek temyizen bozulması istenilmektedir. İdare Mahkemesince; bilirkişi incelemesi sonucu da dikkate alınarak, bölgede yaşayan nüfus ile bu nüfusun ihtiyacını karşılayacak cami bulunmaması nedeniyle imar planı tadilatının uygun bulunduğu sonucuna varılarak dava reddedilmiş ise de, nazım imar planı ve uyguluma imar planının niteliği ve tek bir parsel için nazım imar planında değişiklik yapılıp yapılamayacağı üzerinde durulmadan verilen kararda, şehircilik ilkelerine, planlama tekniklerine, ve kamu yararına uygunluk bulunmadığından, temyiz isteminin kabulüyle, İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmüştür. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … ada, … parsel sayılı taşınmazın bir bölümünün cami ve otopark alanı olarak belirlenmesi yolundaki 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğine ilişkin … günlü, … sayılı büyükşehir belediye meclisi kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporla dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu taşınmazın yer aldığı bölgede nüfusun yaklaşık 15.000 olduğu ve 10 km içerisinde herhangi bir caminin olmadığı ve planlanmadığı, cami alanına gereksinim olduğu anlaşıldığından, dava konusu işlemde şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununa 4380 sayılı Kanunla eklenen Ek madde 2′ de, imar planlarının tanziminde, planlanan beldenin ve bölgenin şartları ile müstakbel ihtiyaçları göz önünde tutularak lüzumlu cami yerlerinin ayrılacağı; İl, İlçe ve kasabalarda müftünün izni alınmak ve imar mevzuatına uygun olmak şartıyla cami yapılabileceği öngörülmüş; İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelik’in 21.maddesinde de, dini yapı alanlarına ilişkin planlarda ve değişikliklerinde il müftülerinin görüşünün alınacağı belirtilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, nazım ve uygulama imar planlarında … Üniversitesi Kampüsü planlaması bütünü içinde Üniversitenin eğitim, idari ve sosyal tesisleri alanı olarak planlanan dava konusu taşınmazın bir bölümünün nazım imar planı değişikliğiyle plan bütünlüğü bozularak cami ve otopark alanına dönüştürüldüğü, bunun da planlama esaslarına aykırı olduğu; diğer taraftan, dava konusu nazım imar planı değişikliği gerçekleştirilirken … ada, … sayılı parselin bir kısmının cami alanı olarak ayrılmasının talep edilmesi nedeniyle yukarıda belirtilen Yasa hükmü gereğince davalı idarece … müftülüğünden görüş istenildiği; … Müftülüğünce bölgede camiye gereksinim olduğu yolunda görüş verilmesi üzerine … sayılı parsel değil de, … ada … sayılı parselin bir kısmının cami ve otopark alanına dönüştürüldüğü anlaşılmaktadır. Yukarıda sözü edilen Yasa ve Yönetmelik hükmü uyarınca, dava konusu … ada, … sayılı parselde planlanan cami alanına ilişkin müftülük görüşü bulunmamaktadır… Müftülüğünce verilen görüşün ise bölgenin cami alanına ihtiyacının olduğu yolundadır. Bölgenin cami alanına olan gereksiniminin ise, bölge bütünü içinde taşınmazların kullanım amaçları da dikkate alınmak suretiyle en uygun yer seçimi yapılarak şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına uygun bir plan değişikliğiyle karşılanması gerekmektedir. Bu durumda, İdare Mahkemesince yukarıda belirtilen hususlar göz önünde bulundurulmaksızın davanın reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının BOZULMASINA 5.11.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1606 K: 1992/259 T: 29/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/315 K: 1992/705 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/4359 K: 1992/2468 T: 27/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3213 K: 1992/4962 T: 16/12/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/3845 K: 2001/4307 T: 05/10/2001 Turizm merkezi ilan edilen bölgenin 1/5000 ölçekli nazım imar planı olmaksızın 1/1000 ölçekli uygulama imar planının yapılıp onaylanmasında hukuka uyarlık bulunmadığı. Davanın Özeti: 19.2.1980/onay tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planının, 14.5.1998 günlü, 294 sayılı … Belediye Meclisi kararı ile kabul edilerek 27.5.1998 günü Turizm Bakanlığı’nca onaylanan … Bölgesi (… ile … Bulvarı arasında kalan) “Kıyı ve Sahil Düzenlemelerini” kapsayan 1/2000 ölçekli vaziyet planının, … halihazır paftalarına ilişkin 1/1000 ölçekli uygulama imar planının ve alanın 1982/yılında Turizm Merkezi olarak ilanına ilişkin kararın, imar mevzuatına, şehircilik esaslarına, planlama ilkelerine ve kamu yararına aykırı olduğu, kıyı kenar çizgisini aşan binalar yapıldığı, kıyı bandının yoğun yapılaşmaya açıldığı, koruma kurulu kararlarına uyulmadığı, Konyaaltı Plajının korunması gerektiği ileri sürülerek iptali istenilmektedir. Turizm Bakanlığının Savunmasının Özeti: Davanın süresinde açılmadığı, uyuşmazlığa konu planların kesinleştiği, 1/1000 ölçekli planın 2634 sayılı Yasanın 7.maddesi uyarınca onandığı, herhangi bir yoğunluk artışı getirilmediği, Kıyı Kanununa uygun olduğu, turizm merkezinin iptali isteminin şehrin gelişimi ve çevre değerleri açısından kabul görmesinin mümkün olmadığı, davanın yasal dayanağının bulunmadığı ileri sürülerek reddi gerektiği savunulmaktadır. Bayındırlık ve İskan Bakanlığının Savunmasının Özeti:1980/yılı onaylı 1/5000 ölçekli planın iptali istemiyle süresinde dava açılmadığı, turizm merkezi ilanından sonra bölgede 1/5000 ölçekli nazım imar planının yapılmadığı, ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. Başbakanlığın Savunmasının Özeti: Davada süreaşımı bulunduğu, davanın haksız ve hukuki dayanaktan yoksun olduğu ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Uyuşmazlığa konu taşınmazların bulunduğu bölgenin turizm merkezi olarak ilanına ilişkin karar ile 1/2000 ölçekli vaziyet planının 1980/yılı onaylı 1/5000 ölçekli planın iptali istemiyle açılan davanın süresinde olmaması nedeniyle reddedilmesi, turizm merkezi ilanından sonra 1/5000 ölçekli plan yapılmadan 1/1000 ölçekli planın yapılarak onaylanması 3194 ve 2634 sayılı Yasa hükümlerine aykırı olduğundan anılan dava konusu 1/1000 ölçekli imar planının iptal edilmesi gerektiği düşünülmektedir. Danıştay Savcısı Düşüncesi: 19.2.1980/onay tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planının, 14.5.1998 günlü, 294 sayılı … belediye meclisi kararı ile kabul edilerek 27.5.1998 günü Turizm Bakanlığı’nca onaylanan … Bölgesi (… ile … Bulvarı arasında kalan) “Kıyı ve Sahil Düzenlemelerini” kapsayan 1/2000 ölçekli vaziyet planının, … halihazır paftalarına ilişkin 1/1000 ölçekli uygulama imar planının ve alanın 1982/yılında Turizm Merkez olarak ilanına ilişkin kararın iptali istemiyle açılmıştır. 3194 sayılı Yasanın 8.maddesinin (b) fıkrasında; “imar planlarının nazım imar planı ve uygulama imar planından meydana geleceği mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planlarının ilgili belediyelerce yapılacağı veya yaptırılacağı ve bunların belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe gireceği; 2634 sayılı Yasanın 7.maddesinde de Turizm bölgelerinde ve turizm merkezlerinde Bakanlıkça yapılan veya yaptırılan ve İmar ve İskan Bakanlığına sunulan planların 6 ay, haritalar ve kıyı kenar çizgisinin iki ay içinde onaylanacağı, Bakanlığın Turizm alanlarında ve turizm merkezlerinde İmar ve İskan Bakanlığınca onaylı nazım imar planlarına uygun olarak, turizm amaçlı imar uygulama planlarını tadil etmeye ve onaylanmaya yetkili olduğu kurala bağlanmış olup, dava dosyasının incelenmesinden yukarıda belirtilen yasa kuralları uyarınca turizm merkezi olarak ilan edilen bölge içerisinde kalan dava konusu alanla ilgili nazım imar planının Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca, uygulama ima planının Turizm Bakanlığınca onaylanmasında vaziyet planının Belediye ve Bakanlıkça müştereken onaylanmış olan uygulama imar planına göre Turizm Bakanlığınca incelenerek w uygun görülmesinde imar mevzuatına, kamu yararına ve şehircilik ilkelerine aykırılık bulunmadığı anlaşılmaktadır. Açıklanan nedenlerle davanın reddi gerekeceği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü. Dava, 19.2.1980/onay tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planının, 14.5.1998 günlü, 294 sayılı … Belediye Meclisi kararı ile kabul edilerek 27.5.1998 günü Turizm Bakanlığı’nca onaylanan … Konyaaltı Bölgesi (… ile … Bulvarı arasında kalan) “Kıyı ve Sahil Düzenlemelerini” kapsayan 1/2000 ölçekli vaziyet planının, … halihazır paftalarına ilişkin 1/1000 ölçekli uygulama imar planının ve alanın 1982/yılında Turizm Merkezi olarak ilanına ilişkin kararın iptali istemiyle açılmıştır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 7.maddesinde dava açma süresinin özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay’da ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu, bu sürelerin idari uyuşmazlıklarda yazılı bildirimin yapıldığı, ilanı gereken düzenleyici işlemlerde ilan tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı hükme bağlanmıştır. Dava dosyasının incelenmesinden, 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planlarının iptali istemiyle 27.5.1998 gününde açılan davada dilekçe ret kararı verilmesi üzerine 2.7.1999 gününde kayda giren yenileme dilekçesinde yukarıda anılan imar planları yanında bölgenin 1982/yılında turizm merkezi olarak ilan edilmesine ilişkin kararın, 1/2000 ölçekli vaziyet planının da iptalinin istenildiği, ayrıca dava konusu işlemlerin 25.5.1998 günlü basından öğrenildiğinin belirtildiği anlaşılmıştır. Bu durumda, uyuşmazlığa konu bölgeye ilişkin 1/2000 ölçekli vaziyet planının ve turizm merkezi ilanının 25.5.1998 gününde öğrenilmesi üzerine yukarıda belirtilen yasal 60 günlük süre geçirildikten sonra anılan işlemlerin iptali istemiyle 2.7.1999 gününde açılan davada süreaşımı bulunmaktadır. 27.2.1980/gününde askıya çıkarılan 19.2.1980/onaylı 1/5000 ölçekli nazım imar planının iptali istemiyle askı süresinin son gününü izleyen 60 gün içinde dava açılması gerekirken bu süre geçirildikten sonra 27.5.1998 gününde açılan davanın bu kısmının da süreaşımı nedeniyle esasının incelenme olanağı bulunmamaktadır. Uyuşmazlığın 1/1000 ölçekli plana ilişkin kısmına gelince; 3194 sayılı İmar Kanununun 5.maddesinde; nazım imar planları; varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak hali hazır haritalar üzerine yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının gene kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme, yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları gösteren ve uygulama imar planının hazırlanmasında esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporu ile beraber bir bütün olan planlar; uygulama imar planları ise, nazım imar planları esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren planlar olarak tanımlanmıştır. 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 7.maddesinde de, Turizm Bakanlığının turizm alanlarında ve turizm merkezlerinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylı nazım imar planlarına uygun olarak, turizm amaçlı imar uygulama planlarını değiştirmeye ve onaylamaya yetkili olduğu belirtilmiştir. Yukarıdaki hükümlerin birlikte incelenmesinden, Turizm merkezi ilanından itibaren planlamada var olan planlar arasındaki hiyerarşi ilkesi uyarınca 1/5000 ölçekli nazım imar planı yapılıp onaylandıktan sonra bu plana uygun olarak 1/1000 ölçekli uygulama imar planının da yapılarak onaylanması gerektiği sonucuna varılmaktadır. Bu durumda, turizm merkezi ilan edilen uyuşmazlığa konu bölgenin 1/5000 ölçekli nazım imar planı olmaksızın 1/1000 ölçekli uygulama imar planının yapılıp onaylanmasında hukuka uyarlık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenle, 19.2.1980/onaylı 1/5000 ölçekli nazım imar planının, turizm merkezi ilanına ilişkin işlemin ve 1/2000 ölçekli vaziyet planının iptali istemiyle açılan davanın süre aşımı nedeniyle reddine, 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptaline, aşağıda dökümü yapılan …-lira yargılama giderinin yarısı olan …-liranın davacı üzerinde bırakılmasına, diğer yarısı ile Avukatlık Ücret Tarifesine göre …-lira avukatlık ücretinin davalı idarelerden alınarak davacıya, …- lira avukatlık ücretinin de davacıdan alınarak davalılardan … Belediye Başkanlığına verilmesine 5.10.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1982/2869 K: 1983/1323 T: 30/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1995/7338 K: 1996/3659 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/523 K: 1996/5823 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/4246 K: 1997/4666 Danıştay 6. Dairesi E: 2000/3480 K: 2001/4259 T: 04/10/2001 Siyasi parti il başkanlığının imar planına karşı dava açma ehliyetinin bulunmadığı İstemin Özeti: … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Selçuk Topal’ın Düşüncesi: Siyasi parti il başkanlığının faaliyet konusu itibariyle imar planı değişikliğine karşı dava açma ehliyeti bulunmadığından, bu husus göz önünde bulundurulmaksızın verilen temyize konu idare mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. Danıştay Savcısı Tülin Özgenç’in Düşüncesi: … 100.yıl kültür parkı içinde bulunan spor tesisleri ve çevre düzenlenmesi alanlarının ticaret merkezi alanına dönüştürülmesi yolundaki … günlü,… sayılı Büyükşehir Belediye meclisi kararıyla yapılan nazım ve uygulama imar planlı değişikliklerinin kaldırılması isteminin reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan dava sonucunda, idare mahkemesince, dava konusu işlemlerin mahkemenin … günlü … sayılı kararı ile iptaline karar verildiğinden bu davada karar verilmesine yer olmadığı yolunda verilen kararın davalı idare tarafından temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. Danıştay 6. Dairesinin 2000/1621 esas sayılı dosyasının incelenmesinden, mahkeme kararına esas alınan … idare mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının,6.Dairesinin … günlü; … sayılı kararıyla 1/5000 ölçekli nazım imar planı yönünden bozulduğu,1/1000 ölçekli plan açısından ise onanmasına karar verildiği anlaşıldığından mahkemece bu karar göz önünde bulundurularak yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle, temyize konu mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmüştür. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … 100.Yıl Kültür Parkı içinde bulunan spor tesisleri ve çevre düzenlemesi alanlarının ticaret merkezi alanına dönüştürülmesi yolundaki … günlü, … sayılı büyükşehir belediye meclisi kararıyla yapılan nazım ve uygulama imar planı değişikliklerinin kaldırılması isteminin reddine ilişkin … günlü, … sayılı büyükşehir belediye meclisi kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, mahkemenin … günlü, … sayılı kararıyla dava konusu işlem iptal edildiğinden, davanın konusunun kalmadığı gerekçesiyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş; karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. İdari işlemlerin hukuka uygunluğunun yargı yoluyla denetimini amaçlayan iptal davasının görüşülebilmesi için ön koşullardan olan “dava açma ehliyeti” iptal davasına konu kararın niteliğine göre idari yargı yerince değerlendirilmektedir. Olayda, davacı uyuşmazlık konusu imar planı değişikliğinin iptali istemiyle açtığı davada dava açma ehliyetini sağlayan menfaat ihlalini parti örgütü il teşkilatı sıfatına bağlamıştır. Faaliyet konusu itibariyle şehirleşme ve imarla ilgisi bulunmayan parti il teşkilatının, imar planı yapılmasına ilişkin işleme karşı dava açmasında menfaatinin bulunmadığı, dolayısı ile dava açma ehliyetinin olmadığı sonucuna varılmıştır. Bu durumda mahkemece davanın esasının incelenmesi suretiyle verilen kararda isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının BOZULMASINA, 4.10.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1979/4605 K: 1982/4104 T: 07/12/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/2796 K: 1983/4158 T: 21/12/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/4049 K: 1984/31 T: 17/01/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1980/2330 K: 1984/2202 T: 23/05/1984/ Danıştay 6. Dairesi E: 2000/2263 K: 2001/2809 T: 22/05/2001 İmar Planı Yapılması Ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelik eki 1/5000 ölçekli nazım imar planı lejantlarında kamu konut alanlarına ilişkin bir lejant hükmü bulunmadığından, nazım imar planında kamu konut alanı ayrılamayacağı İstemin Özeti: … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı hazineye ait taşınmazın kamu konut alanı olarak belirlenmesi yolundaki 1/5000 ölçekli nazım imar planının onaylanmasına ilişkin … günlü, … sayılı belediye meclisi kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, Danıştay Altıncı Dairesinin 15.2.1999 günlü, E:1998/960 K:1999/863 sayılı bozma kararına uyularak, İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelik Eki 1/5000 ölçekli nazım imar planı lejandlarında kamu konut alanlarına ilişkin bir lejand hükmü bulunmadığından, kamu konut alanı ayrılmasına ilişkin dava konusu imar planında mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararında, İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına 22.5.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3494 K: 1992/4583 T. 30.11.1992 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/8103 K: 2007/580 T: 6.2.2007 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/4243 K: 1993/5906 T: 28/12/1993 Danıştay İDDK E: 1993/2945 K: 1994/1389 T: 14.4.1994 Danıştay 6. Dairesi E: 2000/2183 K: 2001/2800 T: 25/05/2001 Büyükşehir belediye başkanının 1/1000 ölçekli planı tadilen onama yetkisinin bulunmadığı, öte yandan usulüne uygun 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinin olmadığı İstemin Özeti:… İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, …, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazın bulunduğu yerde 1/1000 ve 1/5000 ölçekli plan değişikliği yapılmasına ilişkin … günlü, … sayılı belediye meclisi kararı ile … günlü, … sayılı büyükşehir belediye meclisi kararı ve … günlü belediye başkanlığı işlemin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dava konusu edilen büyükşehir belediye meclisi kararının … günlü, … sayılı ilçe belediye meclisi kararı ile kabul edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planının tadilen onanmasına ve etkilenen kısımlarda da 1/5000 ölçekli nazım imar planında değişiklik yapılmasına yönelik olduğu ve anılan planların … gününde büyükşehir belediye başkanınca onandığı, ancak 3030 sayılı Yasa uyarınca büyükşehir belediye başkanının ilçe belediye meclisinde kabul edilen planları aynen tasdik ya da yeniden görüşülmek üzere iade yetkisinin bulunduğu tadilen onay yetkisinin olmadığı aynı işlem ile 1/5000 ölçekli nazım imar planında değişiklik yapılırken de imar mevzuatında öngörülen usule uyulmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiş; bu karar davalı idareler tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu işlemlerin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının ONANMASINA 25.5.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1989/921 K: 1990/2365 T: 28/11/1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1030 K: 1990/3042 T: 27.12.1990 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2743 K: 1991/467 T: 19/03/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/378 K: 1991/928 T: 30/04/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 2000/1250 K: 2001/1760 T: 09/04/2001 Islah imar planlarının nazım imar planına uygun olmasının gerekmediği İstemin Özeti: … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Selçuk Topal’ın Düşüncesi: Islah İmar Planlarının nazım imar planına uygun olması koşulu aranmayacağından ve bilirkişi raporunda dava konusu taşınmazın ayrılmış olduğu fonksiyonların bölgenin gereksinimleri de dikkate alınarak şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına uygun olup olmadığı yolunda bir saptamada bulunulmadığından, bu hususları açıklayıcı ek rapor alınmak suretiyle karar verilmek üzere temyize konu İdare Mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … ada, … parsel sayılı taşınmaz için imar durumu verilmesi isteminin, taşınmazın … onay tarihli 1/1000 ölçekli ıslah imar planında park, yol ve B-2 nizamında konut alanında kaldığı, parselasyon işlemi yapılmadığından imar durumu verilemeyeceği nedeniyle reddine ilişkin … günlü, … sayılı işlemin ve dayanağı ıslah imar planının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporla dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, imar durumu verilmesi istemi sırasında henüz parselasyon işlemi yapılmadığından imar durumu verilmemesinde mevzuata aykırılık bulunmadığının anlaşıldığı gerekçesiyle davanın imar durumu verilmesi isteminin reddine ilişkin bölümünün reddine; dava konusu taşınmazın bulunduğu bölgede 2981 sayılı Yasaya göre ıslah imar planı yapılma koşullarının bulunduğu, ıslah imar planında öngörülen fonksiyonların daha sonra onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile de uyumlu olduğu, bununla birlikte ıslah imar planları yapılırken mümkün olduğu kadar fiili durum dikkate alınarak yapılaşma haklarının verilmesi gerektiği dava konusu taşınmaza yönelik olarak verilmiş olan yapılaşma haklarının çevrede bulunan yasa dışı yapılaşmış binalar ile özdeş olmaması ve bölgenin geneli düşünülerek kat adedinin, taşınmazın konut alanına tahsisli kısmında 2 katlı olarak verilmesinin doğru bir yaklaşım olduğu, yoğunluk değerlerinin 1/5000 ölçekli nazım imar planları ile belirlenmekte ve binaların kat sayısının da bu yoğunluk değerleri koşutunda tespit edilmekte olduğu; 1/1000 ölçekli planlarda yapı yüksekliğinin değişebilmesi için blok boylarında bir değişiklik yapılmamışsa 1/5000 ölçekli planının yoğunluk değerlerinin dolayısıyla da 1/5000 ölçekli planın değişmesine bağlı olduğu; ancak bakılan olayda, dava konusu taşınmazı da kapsayan bölgenin … tasdik tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planında 400 kişi/ha yoğunluklu konut alanı olarak gözüktüğü, bu yapılaşma yoğunluğunun brüt alanda yaklaşık 1.00 KAKS’a denk geldiği, oysa … tasdik tarihli 1/1000 ölçekli planda … m2 bürüt alanı olan parselde 1/1000 ölçekli planda çizili olan blok (40×8) metre ve 2.blok (24×8) metre+ (14×11) metre boyutlarında toplam taban alanı yaklaşık olarak … m2. toplam inşaat alanı olarak yaklaşık … m2 yapılanma hakkı verildiği, bu nedenle yapılaşma hakları bakımından TAKS ve KAKS değerleri olarak 1/1000 ölçekli planda çizili olan blok boyutlarının 1/5000 ölçekli planın belirlediği 400 kişi/ha brüt yoğunluk değerini karşılamadığı, yapılaşma hakkı yönünden dava konusu ıslah imar planının 1/5000 ölçekli plana uygun olmadığının anlaşıldığı gerekçesiyle dava konusu ıslah imar planının iptaline karar verilmiş; kararın iptale ilişkin bölümü taraflarca temyiz edilmiştir. Dava konusu olayda, bilirkişi raporunun ve dosyadaki belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, uyuşmazlığa konu taşınmazın bulunduğu bölgede 2981 sayılı Yasa hükümlerine göre ıslah imar planı yapılması koşullarının bulunduğu sonucuna varıldığından, davacının, ıslah imar planı yapma koşullarının bulunmadığı iddiasıyla temyize konu İdare Mahkemesi kararının ıslah imar planının iptaline ilişkin bölümünün gerekçe yönünden temyiz istemi yerinde görülmemiştir. Dosyanın incelenmesinden, dava konusu taşınmazın park, yol ve bitişik nizam 2 katlı konut alanına ayrılmasına ilişkin ıslah imar planının mülkiyet hakkını ortadan kaldırdığı, mevzuata aykırı olduğu, taşınmazın gecekondu bölgesi olmadığı, park ve yol olarak belirlenen bölümlerinin mülkiyet hakkını kısıtladığı iddialarıyla davanın açıldığı; davacının davalı idareye başvurularından da taşınmazın tamamının konut alanı olarak ayrılmasının istenildiği; bilirkişi raporunda ise, bölge gereksinimleri de dikkate alınarak taşınmazın ıslah imar planında park ve yol olarak belirlenen bölümleri ile konut alanı olarak ayrılan bölümünün şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına uygun olup olmadığı yolunda herhangi bir tespitte bulunulmadığı, anlaşılmaktadır. Bu durumda, İdare Mahkemesinde yukarıda belirtilen hususların açıklanmasına yönelik olarak bilirkişilerden ek rapor alınarak yapılacak değerlendirme sonucunda bir karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının BOZULMASINA 9.4.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1606 K: 1992/259 T: 29/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/315 K: 1992/705 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/4359 K: 1992/2468 T: 27/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3213 K: 1992/4962 T: 16/12/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 2000/907 K: 2001/1620 T: 28/03/2001 Yeterliliği bayındırlık ve iskan bakanlığınca onaylanmış, planlama birimlerini kurmuş ve çalıştırmakta olan belediyelerin bu planlama birimlerinde çalışmış olan kişilerden ayrıca yeterlilik belgesi istenilmesine gerek bulunmadığı İstemin Özeti: … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, …, … ada, … parsel sayılı taşınmazdan yol geçirilmesine ilişkin imar planı değişikliğinin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlilik Yönetmeliğini’nin 7.maddesinde “Planlama işlerinin yapılması veya yaptırılmasında belediyeler, valilikler ve diğer ilgili idareler bu yönetmelik hükümlerine uymakla yükümlü olup, Yönetmelikte belirtilen yeterlilik gruplarına uygun olarak yeterlilik belgesine sahip müellif veya müellif kuruluşlarına işi ihale etmek veya kendi planlama bürolarında bu planlama süresince işle ilgili yeterlilik belgesine sahip en az bir müellifi bu işte istihdam etmek zorunda” olduğu hükme bağlandığından, Belediye kadrosunda görevli olan ve yeterlilik belgesi bulunmayan şehir plancısı tarafından hazırlandığı anlaşılan dava konusu imar planı değişikliğinin hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiş, karar davalı idare vekilince temyiz edilmiştir. İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlilik Yönetmeliği’nin 6/A-2 maddesinde yerleşmelerin imar planı yapımlarını yükümlenecek müellif kuruluşlarının anılan yönetmeliğin 1.maddesinde belirlenen gruplardaki işleri yapabilmeleri için işi yükümleneceklerde aranacak niteliklerden bir tanesi, “Resmi kuruluşlarda planlama konusunda belirlenen sürelerde çalışmış olmak” şeklinde hükme bağlanmış, aynı maddenin f bendinde de yeterliliği Bakanlıkça onaylanmış, planlama birimlerini kurmuş ve çalıştırmakta olan belediyelerin, bu planlama birimlerinde çalışmış olmak resmi kuruluşta çalışmış olmak kapsamında sayılmıştır. Anılan Madde hükümlerinin değerlendirilmesinden, yeterliliği Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylanmış, planlama birimlerini kurmuş ve çalıştırmakta olan belediyelerin bu planlama birimlerinde çalışmış olanların plan yapımı için belirlenen (A,B,C,D,E ve F Grubu) yeterlilik gruplarındaki işleri yapabilmeleri için yönetmelikte öngörülen resmi kuruluşlarda planlama konusunda belirlenen sürelerde çalışmış olmak koşulunu taşıdıkları, bu nedenle bu durumdaki müelliflerden ayrıca yeterlilik belgesi istenilmesine gerek bulunmadığı anlaşılmaktadır. Dosyanın incelenmesinden, Mahkemece dava konusu imar planı değişikliğinin yeterlilik belgesi bulunmayan belediye kadrosunda görevli şehir plancısı tarafından hazırlandığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verildiği görülmekte ise de, uyuşmazlık konusu imar planı değişikliğinin hangi karne grubuna sahip olan müellifçe yapılacağının ve imar planını hazırlayan şehir plancısının konumunun yukarıda belirtilen yönetmelik hükümlerine uygun olup olmadığının incelenmediği anlaşılmaktadır. Bu durumda mahkemece, belirtilen hususlar dikkate alınarak yapılacak inceleme sonucu yeniden bir karar verilmesi gerekeceğinden eksik incelemeye dayalı temyize konu kararda hukuka uyarlık görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının BOZULMASINA 28.3.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3227 K: 1991/3193 T: 23/12/1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1990/2356 K: 1992/2305 T: 21/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1581 K: 1992/3633 T: 15/10/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3740 K: 1992/3957 T: 3.11.1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/6390 K: 2001/1249 T: 28/02/2001 02.09.1999 günlü resmi gazetede yayımlanan yönetmeliğin 2. maddesiyle nazım imar planlarının 1/2000 veya 1/5000 ölçekte düzenlenen planlar, çevre düzeni planlarının ise 1/100.000, 1/50.000, 1/25.000 ölçekte bayındırlık ve iskan bakanlığınca onaylanan planlar olduğu şeklinde düzenleme getirilmesinde hukuka aykırılık olmadığı Davanın Özeti: Davalı idare tarafından hazırlanan ve 2.9.1999 günlü, 23804 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmeliğin 2. maddesinin, Anayasaya 3194 sayılı İmar Kanununa, 3030 sayılı Kanuna aykırı olduğu, belediyenin plan yapma yetkisine müdahale edildiği, çevre düzeni planlarını Çevre Bakanlığının kent bütünlüğüne yönelik imar planlarını ilgili büyükşehir belediyesinin yapması gerektiği, 443 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameyle çevre düzeni planlarını hazırlamak ve onaylamak yetkisinin Çevre Bakanlığına verildiği, mevzi imar planı tanımının değiştirildiği ancak ölçeğinin belirtilmediği, iddia edilerek iptali istenilmektedir. Savunmanın Özeti: 3194 sayılı Kanunun 9 ve 5.maddesi uyarınca çevre düzeni planlarını bakanlığın yapmaya yetkili olduğu, 3030 sayılı Kanunda çevre düzeni planı tanımına yer verilmediği, Çevre Bakanlığınca yapılacak çevre düzeni planının bakanlığımızca yapılacak çevre düzeni planına altlık oluşturacak doğal bitki ve hayvan varlığı ile doğal zenginliklerin korunması ve çevre kirliliğine ilişkin bilgileri kapsayan havza ve kıyı bazında ekolojik koruma amaçlı bilgi envanteri niteliğinde olduğu, Yönetmeliğin kanunlara ve diğer mevzuata uygun bulunduğu iddia edilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Dava, 2.9.1999 günlü, 23804 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmeliğin 2.maddesinin iptali istemiyle açılmıştır. 3194 ve 3030 sayılı Yasalarda büyükşehir belediyelerine 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı dışında herhangi bir planı yapmak ya da onaylama yetkisi verilmediğinden, nazım imar planının 1/2000 veya 1/5000 ölçekt düzenlenen planlar çevre düzeni planının da 1/100.000, 1/50.000, 1/25.000 ölçekli Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylanan planlar olduğu tanımlanmasına ilişkin uyuşmazlığa konu Yönetmeliğin 2.maddesiyle getirilen düzenlemede hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Uyuşmazlığa konu Yönetmeliğin aynı maddelerindeki mevzii imar planı tanımının da 3194 sayılı Yasanın 7.maddesi hükmün paralel olarak düzenlendiği anlaşıldığından davanın bu kısmı hakkında da hukuka aykırılık görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle davanın reddi gerektiği düşünülmektedir. Danıştay Savcısı Düşüncesi: Dava, 2.9.1999 gün ve 23804 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmeliğin 2.maddesinin iptali istemi ile açılmıştır. 3194 sayılı İmar Kanunun 8. maddesinde planların tanımlarına yer verilerek planlar bölge planı, çevre düzeni planı, nazım imar planı ve uygulama imar planı olarak kademelendirilmiş, belediye ve mücavir alan sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planlarının belediyelerce yapılacağı hükmü getirilmiş, 3030 sayılı Yasanın “büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görevleri” başlıklı 6. maddesinin A fıkrasında da, büyükşehir belediyelerine ait görevler sayılmış, (b) bendinde “Büyükşehir nazım imar planlarını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak, ilçe belediyelerinin nazım plana uygun olarak hazırlayacakları tatbikat imar planlarını onaylamak ve uygulanmasını denetlemek” görevinin büyükşehir belediyelerine ait olduğu hükme bağlanmıştır. Yukarıda yer alan yasa hükümleri uyarınca büyükşehir belediyelerine 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı dışında herhangi bir planı yapmak ya da onaylamak yetkisi verilmemiştir. Bu durumda, nazım imar planlarını 1/2000 veya 1/5000 ölçekte düzenlenen plan olarak öngören yönetmelik hükmünde yasaya aykırılık bulunmamaktadır. 3194 sayılı İmar Kanununun 5.maddesinde çevre düzeni planının tanımına yer verilmiş,dava konusu yönetmelik maddesinde aynı tanıma yer verilerek, 1/100000, 1/50000 veya 1/25000 ölçekteki planların Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca İmar Kanunu çerçevesinde yapılan, yaptırılan ve onaylanan plan olarak öngörülmüştür. Yukarıda belirtildiği gibi, büyükşehir belediyelerine 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı dışında herhangi bir plan yapma veya onaylama yetkisi verilmediğinden, söz konusu çevre düzeni planlarını yapma veya onaylama yetkisinin Bayındırlık ve İskan Bakanlığına ait olduğu yolundaki düzenlemede yasaya aykırılık görülmemiştir. Diğer taraftan, Çevre düzeni planı yapma yetkisinin Çevre Bakanlığına ait olduğu ileri sürülmekte ise de, Çevre Bakanlığınca yapılması öngörülen çevre düzeni planı ile yönetmelik maddesinde öngörülen çevre düzeni planı nitelik olarak farklı olduğundan davacı iddiasının dayanağı bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle davanın reddi gerekeceği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava; 2.9.1999 günlü, 23804 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkındaki Yönetmeliğin 2.maddesinin iptali istemiyle açılmıştır. 3194 sayılı Yasanın 5.maddesinde nazım imar planı, uygulama imar planı ve çevre düzeni planları ayrı ayrı tanımlanmış planlama kademeleri başlıklı 6.maddesinde, planların kapsadıkları alan ve amaçları açısından bölge planları ve imar planları, imar planlarının ise nazım imar planları ve uygulama imar planları olarak hazırlanacağı belirtilmiş, aynı Yasanın 8.maddesinde de imar planlarının nazım imar planı ve uygulama imar planından meydana geldiği, mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak belediye ve mücavir alan sınırları içinde kalan yerlerin nazım imar ve uygulama imar planlarının ilgili belediyelerce yapılacağı veya yaptırılacağı, belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe gireceği hükme bağlanmıştır. 3030 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun 6.maddesinin (b) bendinde, büyükşehir nazım imar planlarını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak, ilçe belediyelerinin nazım plana uygun olarak hazırlayacakları tatbikat imar planlarını onaylamak ve uygunlanmasını denetlemek büyükşehir belediyelerinin görevleri arasında sayılmıştır. Yukarıda anılan Kanun maddelerinden anlaşılacağı üzere planlar bölge planı, çevre düzeni planı, nazım imar planı ve uygulama imar planı olarak kademelendirilmiş, belediyelere belediye ve mücavir alan sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları dışında herhangi bir planı yapmak ya da onaylamak yetkisi verilmemiştir. Bu durumda, ölçek belirtilerek çevre düzeni planlarının nazım imar planlarından ayrı olarak değerlendirilmesine ve nazım imar planlarının 1/2000 veya 1/5000 ölçekte düzenlenen planlar, çevre düzeni planlarının ise 1/100000, 1/50000, 1/25000 ölçekte Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca yapılan ve onaylanan planlar olduğu şeklinde düzenleme getirilmesine ilişkin dava konusu yönetmeliğin 2.maddesinde hukuka aykırılık görülmemiştir. Öte yandan, ayılı İmar Kanununun 7.maddesinde, mevcut planların yerleşmiş nüfusa yetersiz olması durumunda veya yeni yerleşme alanlarının acilen kullanmaya açılmasını temin için belediyeler veya valiliklere yapılacak mevzii imar planlarına veya imar planı olmayan yerlerde Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelik esaslarına göre uygulama yapılacağı hükme bağlanmış, bu hükme uygun olarak da dava konusu yönetmelikte mevzii imar planının tanımı yapılmış ve konuya açıklık getirilmiş uygulamada kolaylık sağlanmıştır. Açıklanan nedenlerle, davanın REDDİNE, peşin olarak yatırılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına 28.2.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1985/898 K: 1986/198 T: 20/02/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/101 K: 1986/377 T: 15/04/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/344 K: 1986/575 T: 17/06/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1986/986 K: 1986/986 T: 19/11/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/5104 K: 2001/576 T: 16/01/2001 Belediye meclisince kabul edilen imar planları bir ay süreyle askıya çıkarılarak ilan edilmesi suretiyle kesinleşeceğinden ilan edilmeyen imar planının davacı yönünden kesin ve uygulanabilir nitelikte olmaması nedeniyle davanın reddi gerekirken süreaşımı yönünden reddinde isabet bulunmadığı İstemin Özeti: … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … İli, Merkez, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaza ilişkin imar planı değişikliğinin kabulü yolundaki … günlü, … sayılı belediye meclisi kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dosyanın incelenmesinden, dava konusu taşınmazın meslek lisesi yapılmak üzere 18.2.1991 tarihinde Milli Eğitim Bakanlığı’na tahsis edildiği, 15.11.1991 günlü belediye meclisi kararıyla imar paftasında park ve ortaöğretim alanı olarak düzenlenen taşınmazın ortaöğretim alanının 50 metre cephe sağlanacak şekilde büyütülmesine karar verildiği, … günlü, … sayılı belediye meclisi kararıyla parselin … m2’lik kısmının park ve otopark, … m2’lik kısmının ise okul alanı olarak belirlenerek imar planı değişikliği yapıldığı, söz konusu plan değişikliğine karşı dava açıldığı gerekçesiyle dava konusu 23.10.1998 günlü, 1998/71 sayılı belediye meclisi kararı ile 15.11.1991 günlü belediye meclisi kararında kabul edilen imar planındaki duruma uygun tadilat yapıldığı, 21.8.1998 günlü, 1998/53 sayılı belediye meclisi kararının iptali istemiyle açılan E:1998/880 sayılı dosyada 3.11.1998 tarihinde mahkemede kayda giren … Belediyesi’nin 1.savunmasında 21.8.1998 günlü, 1998/53 sayılı belediye meclisi kararının … günlü, … sayılı belediye meclisi kararı ile iptal edildiğinin belirtildiği, söz konusu savunmanın 10.11.1998 tarihinde davacı … Valiliği’ne tebliğ edildiği, dava konusu, imar planı değişikliğinin … Valiliği tarafından 10.11.1998 tarihinde öğrenildiği anlaşıldığından bu tarihten itibaren idari dava açma süresi içinde ya da idari dava açma süresi içinde başvuruda bulunarak başvurunun reddi ya da reddedilmiş sayılması halinde başvuru tarihine kadar geçen süreyi de hesaba katmak suretiyle kalan süre içinde dava açılması gerekirken 22.3.1999 tarihinde açılan davada süreaşımı bulunduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 8.maddesinin (b) fıkrasında; “İmar Planları; Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planından meydana gelir. Mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. Bu planlar onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tespit edilen ilan yerlerinde bir ay süre ile ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. Belediye başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazlar ve planları belediye meclisi onbeş gün içinde inceleyerek kesin karara bağlar. Kesinleşen imar planlarının bir kopyası Bakanlığa gönderilir” hükmü yer almaktadır. İdari bir İşlemin hukuksal sonuçlar yaratabilmesi ve dava konusu edilebilmesi için kesinleşmesi gerekmektedir. Nitekim 2577 sayılı Yasanın 14.maddesinin 3/d bendinde de idari davaya konu olabilecek işlemlerin kesin ve yürütülmesi zorunlu işlemler olması gerektiği öngörülmüştür. Belediye meclisince kabul edilmekle yürürlüğe girdiği 3194 sayılı Yasanın 8’inci maddesinde belirtilen imar planlarının kesinleşmeleri için aynı madde hükmü uyarınca bir ay süreyle askıya çıkarılmak suretiyle ilan edilmeleri gerekmektedir Dava konusu olayda ise uyuşmazlığa konu imar planı değişikliğinin onay tarihinden itibaren ilan edilmediği dolayısıyla ortada davacı yönünden kesin ve uygulanabilir nitelikte bir imar planının bulunmadığı anlaşıldığından İdare Mahkemesince davanın bu nedenle reddi gerekirken süreaşımı nedeniyle reddi yolunda verilen kararda isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle … İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 16.1.2001 gününde oyçokluğuyla karar verildi. AZLIK OYU:. 3194 sayılı İmar Kanununun 8.maddesinin (b) fıkrasında; “İmar Planları; Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planından meydana gelir. Mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. Bu planlar onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tespit edilen ilan yerlerinde bir ay süre ile ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. Belediye başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazlar ve planları belediye meclisi onbeş gün içinde inceleyerek kesin karara bağlar” hükmüne yer verilmiştir. Yasa hükmüne göre imar planları belediye meclisince onandığı ondan itibaren uygulanabilecek bir idari işlem haline gelmektedir. Planın bu tarihten itibaren yürürlüğe gireceğinden kastedilen husus budur. İdari nitelik kazanarak yürürlüğe girmiş olan imar planlarının bir ay süreyle ilan edilmesi ilgililere plana itiraz edilebilme imkanı sağlanması içindir. Bu idari itirazın nasıl karara bağlanacağı, yasa maddesinde ayrıca gösterilmiştir. Bu itirazın belediye meclisince kabul edilmesi planının tamamının değil itirazcı ile ilgili kısmının tadili sonucunu doğurabilir. Bu durumda böyle bir idari itiraz hakkının sağlanması için bir ay ilan edilmesinin öngörülmüş olması belediye meclisince onanmış ve yürürlüğe girmiş bulunan imar planının kesinleşmesini ve uygulanmasını engellemeyeceği gibi salt bu nedenle iptalini de gerektirmez. Uyuşmazlıkta, belediye meclisince onaylanması tarihinde yürürlüğe girmiş bulunan planın öğrenilmesi veya uygulanması üzerine yasada öngörülen süreler geçirildikten sonra açılmış bulunan davada süre aşımı bulunduğu açık olduğundan davanın bu nedenle reddine ilişkin idare mahkemesi kararında isabetsizlik bulunmamaktadır. Mahkeme kararının onanması gerektiği oyu ile karara katılmıyoruz. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1979/4568 K: 1982/4105 T: 07/12/1982 Danıştay 6. Dairesi E: 1982/2869 K: 1983/1323 T: 30/03/1983 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/21406 K: 2022/2469 T: 2.3.2022 Danıştay 6. Dairesi E: 2020/1865 K: 2022/4145 T: 4.4.2022 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/2248 K: 2000/4203 T: 22.6.2000 Nazım imar planlarını yapmakla yükümlü olan davalı büyükşehir belediyesince yapılan dava konusu plana parselasyon işleminin sonuçlarını yaratacak nitelikte plan notu hükümleri öngörülmesi hukuka aykırıdır. İstemin Özeti: Ankara 4. İdare Mahkemesinin 23.12.1998 günlü, E: 1997/1199, K: 1998/1319 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, …, …, … 237 parsel sayılı davacının hissedarı olduğu taşınmazı da kapsayan 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve plan notlarının iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince, yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki belgelerin birlikte değerlendirilmesinden; dava konusu kadastral parselin, bölgeye ilişkin bir önceki nazım imar planında özel mülkiyete tabi “ağaçlandırılacak alan” kullanımında kaldığı, dava konusu nazım imar planı revizyonunda ise bu kesimdeki kullanım kararı değişikliği doğrultusunda yine özel mülkiyete de tabi olabilecek ticari rekreasyon alanına alındığı, mevcut ağaçlık yapısı konumunun dere yatağı bitişiğinde olması üzerinden enerji nakil hattı geçmesi gibi durumlar değerlendirilerek nazım imar planı revizyonuyla, ticari rekreasyon alanı olarak belirlenmesinde, şehircilik ilkeleri, planlama esasları kamu yararı ve bölge ihtiyaçları yönünden herhangi bir aykırılık görülmediği, düzenleme ortaklık payı, kamu ortaklık payı niteliğindeki alanların 5 No.’lu plan notunda belirtildiği üzere, kamuya (belediye veya ilgili yatırımca kuruluşa) bedelsiz terki yapılmazsa tescil işleminin yapılamayacağına ilişkin zorlayıcı plan kararı özünde, planın uygulanmasını bir an önce hayata geçirilmesini amaçlamakta ise de, yasal dayanağı olmayan bir bedelsiz terki öngörerek zorlaması yönünden hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle imar planına karşı açılan davanın reddine, planla getirilen notlardan kamu ortaklık payına konu kullanımlar kamuya bedelsiz terkedilmeden tescil işleminin yapılamayacağı hükmünün iptaline karar verilmiş, bu karar davacı tarafından imar planının şehircilik ve planlama ilkelerine aykırı olduğu, plan notunun ise tümünün iptali gerekirken kısmen iptal edildiği gerekçesiyle temyiz edilmiştir. Temyize konu idare mahkemesi kararının 1/5000 ölçekli nazım imar planına karşı açılan davanın reddine, yönelik bölümünde 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır. Davanın plan notuna yönelik bölümüne gelince: 3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinde; “Nazım İmar planı: varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlemiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan olarak tanımlanmıştır. 3030 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun 6-A/b maddesinde de büyük şehir nazım imar planlarını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak görevlerinin büyük şehir belediyesine ait olduğu hükmüne yer verilmiştir. Yukarıda yer alan hükümlere göre, nazım imar planları, halihazır haritalar üzerine çizilen ve ticaret, sanayi, konut ve yeşil alan gibi bölgelerle iskan bakımından yoğun veya seyrek bölgeleri ve iskana elverişli, iskana elverişli olmayan veya iskana izin verilmeyen bölgeleri, topoğrafik özelliklerden faydalanma konularını, ulaşım sistemlerini ve bu gibi ana hatları göstermek suretiyle arazi parçalarının kullanma şekillerini belirleyen planlardır. 3194 sayılı Yasanın 18. maddesinin 1. fıkrasında, imar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakati aranmaksızın birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve resen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyelerin yetkili olduğu kurala bağlanmıştır. Anılan yasa hükümlerine göre ilçe belediyelerinin yetki alanında bulunan parselasyon işlemiyle amaçlanan; imar planı, plan raporu ve imar yönetmeliği hükümlerine göre imar adasının tüm biçim ve boyutu, yapı düzeni, inşaat yaklaşma sınırı ye bahçe mesafeleri, yapı yüksekliği ve derinliği, yerleşme yoğunluğu, taban alanı ve kat alanı katsayısı, arazinin kullanma şekli, mülk sınırları, mevcut yapıların durumu göz önüne alınmak suretiyle üzerinde yapı yapmaya elverişli imar parseli oluşturmaktır. Olayda, davacıya ait taşınmaz 1/5000 ölçekli dava konusu planla ticari rekreasyon alanı olarak belirlenmiş, bu planla öngörülen plan notlarının uyuşmazlık konusu 5. maddesinin mahkemece hüküm tesis edilmeyen kısmında, plan onama sınırı içerisindeki tescile tabi olarak kullanım alanlarından ticari rekreasyon spor, belediye hizmet alanı, eğitim vb. alanlar plan kapsamına giren kadastral parsellerin tümünden eşit oranda kesintilerle oluşturulacaktır.” hükmüne yer verilmiştir. Yukarıda anılan mevzuat hükümlerinde ilçe belediyelerinin yetki alanı içinde olan arazi ve arsa düzenlemesinin hangi amaç ve yöntemle yapılacağı belirlenmiştir. Nazım imar planlarını yapmakla yükümlü olan davalı büyükşehir belediyesince yapılan dava konusu plana parselasyon işleminin sonuçlarını yaratacak nitelikte plan notu hükümleri öngörülmesi hukuka aykırıdır. Bu durumda plan notlarının 5. maddesinin tümünün iptali gerekirken mahkemece sözü edilen düzenleme hakkında karar verilmeksizin kısmen iptal edilmesinde isabet görülmemiştir. SONUÇ: Açıklanan nedenlerle Ankara 4. İdare Mahkemesinin 23.12.1998 günlü, E: 1997/1199, K: 1998/1315 sayılı kararının imar planının reddine yönelik bölümünün, onanmasına, plan notuna yönelik kısmının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 22.06.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2003/5770 K: 2005/2519 T: 03/05/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/4122 K: 1993/4036 T: 11/10/1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/6901 K: 1998/6773 T: 23/12/1998 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/4164 K: 1999/4196 T: 23.9.1999 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/6752 K: 2000/4201 T: 22.6.2000 Plan değişikliği isteminin nüfus ve yapı yoğunluğunu arttırıcı alt yapı ve arazinin doğal yapısını olumsuz etkileyecek nitelikte görülerek reddedilmesinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Davanın Özeti: …, …, … Köyü, 5, 6 ada, 9 parsel sayılı 1/25.000 ölçekli…, …, … Çevre Düzeni Planında, kamping ve rekreasyon alanında kalan taşınmazın turizm ve II. konut alanına dönüştürülmesi isteminin reddi yolundaki 22.04.1998 günlü Bayındırlık ve İskan Bakanlığı işlemi ile bu işlemin bildirimine yönelik 12.05.1999 günlü Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü işleminin, 30.10. 1996/gününde 1/1000 ölçekli planın belediyece onayı üzerine yeşil alan ve yola terkler yapılarak müstakil tapu alındığı taşınmazın bulunduğu alanın, 21.07.1997 gününde … Belediyesi mücavir alanından çıkarılması üzerine bayındırlık ve iskan müdürlüğüne yapılan ruhsat başvurusunun üst ölçekli plan değişikliği yapılması gerektiğinden bahisle reddedildiği, oysa müktesep haklarının oluştuğu, idarelerin farklı uygulamalarından dolayı mağdur oldukları iddiasıyla iptali istenilmektedir. Muğla Valiliği’nin Savunmasının Özeti: Davacılara ait taşınmaza ilişkin 1/1000 ölçekli planın 1/25.000 lik plana aykırı olması nedeniyle belediyesince onanan bu planın iptalinin gerektiği plan değişiklik teklifinin altyapı ve arazinin yapısını olumsuz etkileyerek nüfus ve yapı yoğunluğunu arttıracağından davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın Savunmasının Özeti: Plan değişiklik teklifi yapılan alanda yeterince 2. konut ve turizm alanı olduğundan nüfus ve yapı yoğunluğunu arttırıcı, altyapı ve arazinin doğal yapısını olumsuz yönde etkileyecek plan değişikliği yapılamayacağı, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. Danıştay Tetkik Hakimi Şule Tataroğlu’nun Düşüncesi: Davacı kooperatif 1/25.000 ölçekli planda kamping ve rekreasyon alanında kalan taşınmazlarında plan değişikliği yapılarak taşınmazın turizm ve 2. konut alanına alınması isteminin reddi işlemini dava konusu etmektedir. Davacı 1/1000 lik plana dayalı olarak tesis edilen parselasyon işlemiyle müstakil tapu almıştır. Kooperatif olarak yapılaşmak istemektedir. Ancak davacıya yapılaşma olanağı sağlayan 1/1000 ölçekli plan üst ölçekli plana aykırıdır. 1/25.000 ölçekli plandaki konumu plan alanı içindeki tüm alanlara ilişkin verilerin bütüncül bir yaklaşımla değerlendirilmesi suretiyle kamping ve rekreasyon alanı olarak belirlenen taşınmazın bu durumunun mülkiyete dayalı yapılaşma taleplerine göre değiştirilmesi mümkün değildir. Bu nedenle davanın reddi gerektiği düşünülmüştür. Danıştay Savcısı Düşüncesi: Dava; 1/25.000 ölçekli çevre düzeni planında kamping ve rekreasyon alanında kalan 5-6 ada 9 parsel sayılı taşınmazların turizm+ II. konut alanına dönüştürülmesi isteminin reddine ilişkin davalı idare isteminin iptali istemiyle açılmıştır. Dava dosyasının incelenmesinden; … Köyü 1/25.000 ölçekli çevre düzeni planında kısmen kamping alanı ve rekreasyon alanında kalan alanın nüfus ve yapı yoğunluğunu artırıcı ve buna bağlı olarak alt yapı ve arazinin doğal yapısını olumsuz yönde etkileyecek nitelik taşıması nedeniyle turizm+ II. konut alanına dönüştürülmesi isteminin 3194 sayılı Yasanın 9. maddesi uyarınca reddedilmesinde imar mevzuatına aykırılık bulunmadığı anlaşılmaktadır. Ayrıca davacı tarafından ileri sürülen diğer nedenlerde dava konusu istemin iptalini gerektirir nitelikte görülmemektedir. Açıklanan nedenlerle davanın reddi gerekeceği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, …, …, … Köyü, 5, 6 ada, 9 parsel sayılı 1/25.000 ölçekli …, … Çevre Düzeni Planında, Kamping ve Rekreasyon Alanında kalan taşınmazın Turizm ve II. Konut Alanına dönüştürülmesi isteminin reddi yolundaki 22.04.1998 günlü Bayındırlık ve İskan Bakanlığı işlemi ile bu işlemin bildirimine yönelik 12.05.1999 günlü bayındırlık ve iskan müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılmıştır. Günümüzde plansız ve hızlı yapılaşma talepleri sağlıklı bir çevrenin önündeki en ciddi engeldir. Kentsel ve turistik gelişmenin yönlendirilmesinde en temel araçlardan biri olan imar planlaması ile kentsel ve turistik gelişmenin yakın gelecekteki temel fiziksel özelliklerini oluşturan “yönü, şekli ve büyüklüğü” ile ilgili belirlemeler yapılmaktadır. Planlama sürecinde zorlayıcı, kısıtlayıcı ve yönlendirici kararların tümü birden rol oynar. Çağdaş bir kent ve çevrenin oluşturulması ve yaşatılması için aşırı yapılaşmanın etkisinden korunması gereken, kamuya hizmet verecek, estetik ve kaliteyi yükseltici sağlıklı bir çevre meydana getirmek amacıyla yeşil alanlar günü birlik kullanım alanları, piknik ve rekreasyon alanlarının oluşturulması zorunludur. Kamu yararını gerçekleştirmek amacıyla üretilmiş birer belge niteliğinde olan imar planları mevzuatta ve yargı içtihatlarında yöre halkının sağlığını ve çevreyi korumak, sosyal ve kültürel ihtiyaçlarını, iyi yaşama düzenini, çalışma koşullarını ve güvenliğini sağlamak amacıyla, ülke, bölge ve şehir verilerine göre oturma, çalışma, dinlenme ve ulaşım gibi kentsel fonksiyonlar arasında mevcut ve sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi çözüm yollarını bulmak için varsa kadastro durumu da işlenmiş, onaylı haritaların kopyaları üzerine nazım plan ve uygulama planı olarak düzenlenip onaylanmış metinler olarak tanımlamaktadır. İmar planlarının yargısal denetimi sırasında şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararı kriterlerinin yanısıra özelliği itibariyle imar planının bütünlüğü, genel yapısı, kapsadığı alanın nitelikleri ve çevrenin korunması gibi olguların gözetilmesi zorunludur. Olayda, 30.10.1996 günlü belediye meclisi kararıyla onanan mevzii planda taşınmazları turizm tesis alanı ve ikinci konut alanında kalan ve bu plana göre uygulanan parselasyon işlemiyle müstakil tapusunu alan davacı tarafından taşınmazının 1/25.000 ölçekli …, …, … Çevre Düzeni Planında kısmen kamping alanında kısmen de rekreasyon alanında kalması nedeniyle ruhsat alınamaması üzerine 1/25.000 ölçekli planda taşınmazın “Turizm tesis alanı ve ikinci konut alanına” alınması yönünde değişiklik yapılması istemiyle başvurulmuş, bu başvurunun reddi üzerine dava açılmıştır. İdarece plan değişikliği istemi nüfus ve yapı yoğunluğunu arttırıcı altyapı ve arazinin doğal yapısını olumsuz etkileyecek nitelikte görülerek reddedilmiştir. İmar planlarının temel amaçlarından biri, kamu yararının korunması ve bu amacın gerçekleştirilmesi doğrultusunda toplumun genel kullanımına açık rekreasyon alanlarına olan ihtiyacını giderebilecek nitelikte yeşil alan türünde alanların üretilmesi olduğuna ve turistik bir yörede kamu yararına açık ve turistik kullanımın en belirginleştiği kullanımlardan biri olan kamping alanı oluşturulmasında da kamu yararı bulunduğuna göre davacı isteminin reddine yönelik işlemde hukuka aykırılık bulunmamış davacının salt yapılaşmaya yönelik iddialarına itibar edilmemiştir. SONUÇ: Açıklanan nedenlerle davanın reddine, 22.06.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2012/915, K: 2013/8099  Danıştay 6. Dairesi E: 1992/3740 K: 1992/3957 T. 3.11.1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/1533 K: 2000/4161 T. 21.6.2000 Danıştay 6. Dairesi E: 2010/9688 K: 2011/526 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/2908 K: 2000/4169 3030 sayılı Yasada sayılanlar dışında büyükşehir belediyelerinin imar ile ilgili konularda düzenleme yapma yetkisi bulunmadığından, teknik uygulama sorumluluk belgesi verilmesi isteminin reddine ilişkin işi emde yetki yönünden hukuka uyarlık görülmediği. İstemin Özeti: Ankara 2.İdare Mahkemesinin 30.12.1998 günlü, E:1998/756, K:1998/1490 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava. davacı kooperatifin inşaata başlayabilmesi için gerekli olan teknik uygulama sorumluluk belgesi verilmesi isteminin reddine ilişkin 7.7.1998 günlü. 3378 sayılı büyükşehir belediye başkanlığı işleminin iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, davalı idarece ‘teknik’ uygulama sorumluluk belgesi istenilen taşınmazın içinde bulunduğu alam kapsayan nazım imar planının iptal edildiğinden bahisle anılan belgenin verilemeyeceği ileri sürülmüş ise de, plan iptalinin teknik uygulama sorumluluk belgesi verilmesine engel olamayacağı, ayrıca 11.2. 1998/günlü. 118 sayılı büyükşehir belediye meclisi kararıyla projesi onaylanan yapı için şartları taşıyan kişiye bu belgenin verileceğinin ilkeye bağlandığı, bu durumda dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idarece temyiz edilmiştir. 3030 sayılı Yasanın “Büyükşehir ve İlçe Belediyelerinin Görevleri” başlıklı 6.maddesinin A fıkrasında, büyükşehir belediyelerine ait görevler sayılmış, B fıkrasında da ilçe belediyelerine ait görevler belirlenerek (A) fıkrası dışında kalan ve yürürlükteki mevzuatla belediyelere verilen bütün görevlerin ilçe belediyelerince yürütüleceği hükme bağlanmıştır. 3030 sayılı Yasa ile büyükşehir belediyelerinin görevleri ayrıntılı olarak sayılmış ve bu hükümler dışında imar ile ilgili konularda düzenleme yapma yetkisi verilmemiş olduğuna göre, büyükşehir belediye sınırlan içerisinde imar uygulamaları konusunda işlem yapma yetkisi ilçe belediyelerine ait bulunmasına karşın, uyuşmazlığa konu. inşaata başlanabilmesi için gerekli bulunan teknik uygulama belgesinin verilmesi yolundaki istem hakkında büyükşehir belediyesi tarafından işlem tesisinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır. … İmar Yönetmeliğinin 101.maddesinde yer alan. Fen1 adamlarının yükümlenecekleri teknik uygulama sorumluluğuna ilişkin hususları belirlemeye ve fen adamlarına verilecek teknik uygulama sorumluluğu (TUS) belgelerini düzenlemeye büyükşehir belediye başkanlığı yetkilidir hükmü uyarınca dava konusu işlem tesis edilmişse de, büyükşehir belediyelerinin görevleri 3030 sayılı Yasa ile sayılmış ve bu konuda büyükşehir belediyelerinin görevli olduğu belirtilmemiş olduğundan, anılan yasal düzenlemeye aykırı olarak düzenlenen yönetmelik hükmünün uygulama olanağının bulunmadığı açıktır. Bu durumda, yasaya aykırı olarak tesis edilen dava konusu işlemin iptali yolundaki idare mahkemesi kararında sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir. Dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu Ankara 2. İdare Mahkemesinin 30.12.1998 günlü. E: 1998/756′. K:1998/1490 sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle onanmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 21.6.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1596 K: 1991/3186 T: 28.12.1991 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/1879 K: 1992/141 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/532 K: 1992/447 T: 4.2.1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/2731 K: 1992/1738 T: 21/04/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/1673 K: 2000/4164 İmar planında başka amaçlarla ayrılmış bulunan taşınmazların ilgili idarelerce toplanma amaçlı olarak kullanılmak üzere tahsis edilmesi söz konusu olduğundan davacıya ait taşınmazın miting alanı olarak belirlenmesine ilişkin dava konusu işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı İstemin Özeti: Van İdare Mahkemesinin 10.12.1998 günlü, E:1996/479. K:1998/694 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Toplantı yerlerinin zamanının, usul ve şartlarının düzenlendiği 2911 sayılı Kanunun, imar planlarının yapılma ve değiştirilme amaçlan ile birlikte değerlendirilmesinden, imar planında başka amaçlarla ayrılan yerlerin toplanma amaçlı kullanılmak üzere 11gili idarelerce tahsis edilmesinin söz konusu olduğu, bu nedenle ayrıca “miting alanı” şeklinde bir belirlemenin yapılamayacağı sonucuna varıldığından, davacıya ait taşınmazın miting alam olarak belirlenmesine yönelik imar planı değişikliğine yapılan itirazın reddine ilişkin dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerektiğinden idare mahkemesinin davanın reddi yolundaki kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. Danıştay Savcısı Günay Erden’in Düşüncesi: Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49,maddesinin 1.fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp idare mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki-ve yasal nedenler karşısında anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir. Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin reddiyle idare mahkemesi kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren’ Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava… Merkez. .,. Mahallesi. 25 pafta.389 ada, 70 parsel sayılı taşınmazın miting alanı olarak belirlenmesine ilişkin imar planı değişikliğine yapılan itirazın reddine yönelik 25.4.1996 günlü. 304 sayılı belediye meclisi kararının iptali istemiyle açılmış: idare mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen rapor ile dosyada yer alan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, uyuşmazlık konusu taşınmazın bulundu-ğu alanın miting alanı olarak belirlenmesinde şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununun 3. maddesi ile toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı düzenlenerek 6. maddede, şehir ve kasabalarda ve gerekli görülen diğer yerlerde hangi meydan ve açık yerlerde veya yollarda toplantı veya yürüyüş yapılabileceği ve bu toplantı ve yürüyüş için toplanma ve dağılma yerleri ile izlenecek yol ve yönlerin vali ve kaymakamı arca kararlaştırılarak alışılmış araçlarla önceden duyurulacağı. 8. maddede de toplantının yapıldığı yerin, toplantı süresince umuma açık yer sayılacağı hükme bağlanmıştır. Diğer taraftan İmar Plam Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelikte yer alan lejand hükümleri arasında “Miting Alanı” şeklinde bir gös–terim bulunmamaktadır. Dava konusu olayda, her ne kadar dosyaya ekli imar planı paftasında davacıya ait taşınmazın “miting alam” olarak belirlendiğine ilişkin bir gösterim bulunmamakta, ise de,, öaval;ı idarece anılan taşınmazın bu amaca ayrıldığının belirtildiği anlaşıldığından, uyuşmazlığın dava konusu taşınmazın miting alam olarak belirlenmesi çerçevesinde değerlendirileceği açıktır. Bu bakımdan davacıya ait taşınmaza ilişkin kullanımın miting alanına dönüştürülmesine ilişkin işlem yukarıda yeralan düzenlemelerle birlikte irdelendiğinde,imar planında başka amaçlarla ayrılmış bulunan yerlerin ilgili idarelerce toplanma amaçlı olarak kullanılmak üzere tahsis edilmesi söz konusu olduğundan imar planında bu amaçla ayrıca yer ayrılmasına ilişkin değişikliğine yapılan itirazın reddine yönelik işlemde mevzuata uyarlık görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Van İdare Mahkemesinin 10.12.1998 günlü. E:1996/479. K:1998/694 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 21.6.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1993/2945 K: 1994/1389 T. 14.4.1994 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/4001 K: 1993/5193 T. 8.12.1993 Danıştay 6. Dairesi E: 1997/175 K: 1997/5604 T. 9.12.1997 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1477 K: 2004/2115 T. 12.4.2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/1533 K: 2000/4161 T: 21.6.2000 İmar planları yapılırken veya bu planlarda değişikliğe gidilirken İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelikte öngörülen kurallara ve bu yönetmeliğe ekli lejand hükümlerine uyulması zorunlu olduğundan anılan yönetmelikte yer almayan gösterimlerin belediye meclisi kararı ile kabul edilerek bu doğrultuda plan değişikliği yapılmasında mevzuata uyarlık bulunmamaktadır. İstemin Özeti: Ankara 9. İdare Mahkemesinin 31.12.1998 günlü, E: 1997/927, K: 1998/1536 sayılı kararının taraflarca usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava,… ve batı yakası 1/1000 ölçekli imar planlarında yer alan sosyal donatı ve PTT alanlarının, plan uygulaması sırasında karşılaşılabilecek sorunların ortadan kaldırılması amacıyla, yeniden düzenlenmesine ilişkin 18.03.1997 günlü, 87 sayılı belediye meclisi kararının büyükşehir belediyesince uygun bulunmaması nedeniyle söz konusu kararda ısrar edilmesine ilişkin 01.07.1997 günlü, 207 sayılı belediye meclisi kararının iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince, dava dosyasında yer alan bilgi ve belgeler ile yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporun birlikte değerlendirilmesinden, imar mevzuatında resmi kurum, idari tesis, sosyo-kültürel tesis ve kreş alanı gibi Özel mülke de konu olabilecek kullanımlarla ilgili olarak, hangi kurum ve kuruluşların yada özel şahısların bu alanları kamulaştırması gerektiğinin belirlenmemiş olduğu, bu durumda uygulama aşamasında bu alanların yapılanmasında ciddi çözümsüzlüklerle karşılaşıldığı ve taşınmaz sahiplerinin büyük ölçüde mağdur oldukları, … Belediyesinin orta ve düşük gelirli insanların yaşadığı dava konusu alanda bu soruna bir çözüm yolu geliştirdiği, bu çerçevede, yukarıda açıklanan sosyal donatı ve PTT alanlarının gündeme getirdiği uygulamada çıkacak sorunları gidermek ve kamulaştırmayı hangi kurumun yapacağına bir çözüm getirmek amacıyla davalı belediye tarafından 1/1000 ölçekli 00475, 00476 sayılı etüdlerin hazırlandığı, … Doğu Yakası İmar Planı değişikliğini kapsayan 00475 arşiv sayılı etüdde, planlama alanında “İdari Tesis” olarak ayrılan alanlar belediye hizmet alanı’na “PTT ve İtfaiye Alanı” olarak kullanabilecek alanda sadece “itfaiye alanı” olarak kullanılabilecek “belediye hizmet alanı’na dönüştürüldüğü, ayrıca “kreş” ve “sosya1-kültürel tesisler” olarak belirlenen alanların ise “… Belediye Kreş Alanı” ve “… Belediye Sosyo-Kültürel Tesisler Alanı” olarak belirlendiği, planlama ve yapılaşma ile ilgili diğer şartlara ilişkin plan notunda ise, “… Belediye Meclisince 08.09.1995 gün ve 226 sayılı kararı ile uygun görülen, … Büyükşehir Belediye Başkanlığınca 03.11.1995 tarihinde onaylanan … Doğu Yakası İmar Planı Plan notları aynen geçerlidir.” kuralına yer verildiği … Batı Yakası İmar Planı değişikliğini kapsayan 00476 arşiv sayılı etüdde; planlama alanında “resmi kurum” alanı olarak ayrılan alanların “Belediye Hizmet alanı”na dönüştürüldüğü, “Kreş ve Sosyo-Kültürel Tesisler” olarak ayrılan alanların ise “… Belediyesi Kreş alanı”, “… Belediyesi Sosyo-Kültürel Tesisler alanı” olarak belirlendiği, ayrıca planda … Mahallesinde ayrılan PTT alanının kaldırıldığı ve doğusunda yeralan “Park ve Spor alanı’na dahil edildiği, … Mahallesinde ayrılan PTT alanının ise “… Belediyesi sosyo-kültürel ve İdari Tesisler Alanı’na dönüştürüldüğü, planlama ve yapılaşma ile ilgili diğer şartların ise planda 1 adet plan notu olarak getirildiği, … Doğu Batı Yakası İmar Planı değişikliği kapsamında kalan sosyal donatı alanlarının yeniden düzenlenmesi etüdü … Belediye Meclisinin 18.03.1997 gün ve 87 sayılı kararı ile uygun görüldüğü ve onaylanmak üzere … Büyükşehir Belediyesi İmar Daire Başkanlığına gönderildiği, söz konusu önerinin büyükşehir belediye başkanlığınca incelendiği ve 3194 sayılı İmar Yasasının “İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 21. maddesi hükmü doğrultusunda bir çözüm içermediği gerekçesiyle uygun görülmediği, ancak dava konusu uyuşmazlıkta anılan yönetmeliğin 21. maddesine konu olacak bir durumun bulunmadığı, çünkü değişiklik kararının nedeninin, adı geçen ortak kullanım alanlarına sahip çıkacak yatırımca kurum ve kuruluşların bulunmaması olduğu, konunun sosyal donatılar için ayrılan alanların yerlerinin değiştirilmesi ya da azaltılmasından çok bu alanların mülkiyetleri ile ilgili olduğu, bu konuda davalı idarenin bir öneri getirmek suretiyle bu alanları kullanım amacı aynı kalmak koşuluyla, kendi adına kamulaştırarak taşınmaz sahiplerinin mağduriyetlerini önlemek istediği, daha sonra bu alanların planda belirtilen amaçlar doğrultusunda, kamulaştırmayı yapan yerel yönetim birimi tarafından doğrudan kullanılacağı talepte bulunan özel ya da tüzel kişi ya da kuruluşlara kiralanacağı ya da satılacağı, planlama ilkeleri ve şehircilik esasları açısından amacın kullanımın planda önerilen amaç doğrultusunda gerçekleşmesi olduğu ve plan değişikliği ile bunun sağlanacağı, ancak dava konusu kullanımlar arasında yer alan PTT alanlarının ileride özelleştirmeye konu olacağı savı ile farklı kullanımlara tahsis edilmesi konusunda yapılan işlemin kamu yararına olmadığı, çünkü öncelikle posta, telgraf ve telefon kullanımları, kentin iletişim altyapısının en temel öğesini oluşturduğu, posta telgraf ve telefon hizmetleri için bu şekilde ayrılacak alanların tüm kentlilerin kullanımına açık bir ortak kullanım türü olduğu, bu alanların mülkiyetinin kamuda ya da öze! mülkiyette olması bu kullanım türünün ortaklaşa kullanılan bir hizmet olma niteliğini değiştirmediği ülkemizde özelleştirmeye konu olan kullanım sadece telefonla sınırlı olup posta ve telgraf hizmetlerinin bu programın dışında tutulduğu, davalı idarenin bu denli belirsizliklerle dolu olan bir konuda, ilgili kuruluşun görüşünü dahi almadan arazi kullanımlarında değişiklik yapmasının mevzuata uygun olmadığı, davalı idarenin varsaydığı gibi telefon işletmesinin özelleştirilmesi durumunda da planda bu kullanım için ayrılan alanın ilgili özel kuruluş tarafından satın alınabileceği ya da kiralanabileceği, bu tür bir alana gereksinim olmadığının belirlenmesi üzerine ise, plan değişikliği yapılarak ilgili alanda sınırlı olmak üzere yeni kullanım türünü belirlemenin yerel yönetimlerin yetkisi içinde olduğu, bu bakımdan bu denli çok seçeneğin olduğu bir konuda PTT alanlarının, ilgili kuruluşun görüşü de alınmadan plan değişikliği ile ortadan kaldırılmasının yerinde bir plan değişikliği kararı olmadığı, sonuç olarak PTT alanlarına ilişkin olarak yapılan değişiklik dışındaki düzenlemelerin kullanım türünün planda belirtildiği gibi kaldığı ve kullanımın herkesin yararlanabileceği nitelikte olduğu, şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına aykırı unsurlar taşımadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemin PTT alanlarıyla ilgili kısmının iptaline, diğer değişikliklere ilişkin kısmının ise reddine karar verilmiş, bu karar taraflarca temyiz edilmiştir. Temyize konu idare mahkemesi kararının dava konusu plan değişikliğinin PTT alanlarıyla ilgili bölümünün iptaline ilişkin kısmında mevzuata aykırılık bulunmamaktadır. İmar planları, insan, toplum, çevre ilişkilerini kişi ve aile mutluluğu ile toplum hayatını yakından etkileyen fiziksel çevreyi sağlıklı bir yapıya kavuşturmak, yatırımları yer seçimlerini ve gelişme eğilimlerini yönlendirmek ve toprağın korunma ve kullanım dengesini en rasyonel biçimde belirlemek üzere hazırlanır. Belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde imar planı hazırlanması hususunda görevli olan belediyeler, imar planı yapılması ya da mevcut imar planlarında yapılacak değişiklikleri, bu konuda 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca çıkarılmış İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelikte öngörülen usullere göre yapmak zorundadırlar. Anılan yönetmeliğin 12. maddesinde her ölçekteki planların bu yönetmeliğin Ek-2. maddesinde yer alan lejand ve plan çizimi normlarına göre hazırlanacağı belirtilmiştir. Yönetmeliğin Ek-2/a maddesinde de 1/1000 ölçekli imar planlarındaki lejand hükümleri yer almaktadır. Dosyanın incelenmesinden, dava konusu belediye meclisi kararı ile plan uygulamasında karşılaşılabilecek sorunların önceden giderilmesi amacıyla mevcut imar planlarındaki kreş, sosyo-kültürel tesisler gibi bir kısım alanların plan gösterimlerinin “… Belediyesi kreş alanı … Belediyesi sosyo-kültürel tesisler alanı” şeklinde değiştirilerek söz konusu sosyal donatı alanlarının plan değişikliği yapan davalı … Belediye Başkanlığı ile ilişkilendirildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda, anılan yasal düzenlemeler uyarınca imar planları yapılırken veya bu planlarda değişikliğe gidilirken İmar Plan Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelikte öngörülen kurallara ve bu yönetmeliğe ekli lejand hükümlerine uyulması zorunlu olduğundan anılan yönetmelikte yer almayan gösterimlerin belediye meclisi kararı ile kabul edilerek bu doğrultuda plan değişikliği yapılmasında mevzuata uyarlık bulunmamaktadır. SONUÇ: Açıklanan nedenlerle Ankara 9. İdare Mahkemesinin 31.12.1998 günlü, E: 1997/927, K: 1998/1536 sayılı kararının davanın reddine ilişkin kısmının bozulmasına, iptale ilişkin kısmının ise onanmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 21.06.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1981/1087 K: 1984/1461 T: 19/03/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 2020/92 K: 2021/4709 T: 30.3.2021 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/1909 K: 1984/1662 T: 6.4.1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/1177 K: 1984/3193 T: 11/12/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/5620 K: 2000/3259 T: 23.5.2000 İmar affından yararlanarak ruhsata bağlanan ve imar mevzuatına aykırı olarak yapılmış bulunan yapıların imar durumu dikkate alınarak imar planları yapılamaz. İstemin Özeti: Danıştay Altıncı Dairesince verilen 29.04.1999 günlü, K: 1999/2351 sayılı kararın; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istemidir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: İmar planına aykırı yapılan ancak 2981 sayılı Yasa’nın imar mevzuatına aykırı yapıların aynen korunması amacı kapsamında ruhsata bağlanmış bulunan davacının bağımsız bölüm maliki olduğu binanın arka bahçe, cephe hattı nedeniyle aynı imar planına uygun verilen inşaat ruhsatına göre yapımına başlanılan uyuşmazlık konusu binanın ışık ve havalandırmayı engellediği iddiasıyla bakılmakta olan dava açılmış ise de, imar mevzuatına aykırı yapıların imar durumları imar planlarının yapılmasında esas alınamayacağından dairemizin 29.04.1999 günlü, K: 1999/2351 sayılı kararının kaldırılarak idare mahkemesinin komşu parsele verilen inşaat ruhsatı ile dayanağı imar planının iptaline ilişkin kısmının bozulması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesinin 1. fıkrasının (C) bendine göre karar düzeltme istemi yerinde görüldüğünden dairemizin 29.04. 1999/günlü, K: 1999/2351 sayılı kararı kaldırılarak işin esası incelendi Dava, … Mahallesi, 103 pafta, 838 ada, 12 parsel sayılı taşınmazın arka cephesindeki 14 sayılı parsele ilişkin imar planı değişikliği ile bu parsele verilen inşaat ruhsatının iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince; Danıştay 6. Dairesinin 09.04.1996 günlü, E: 1995/2265, K: 1996/843 sayılı bozma kararına uyularak, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ve ek rapor ile dosyadaki bilgi ve belgelerin incelenmesinden, dava konusu imar planı değişikliğinin şehircilik ilkeleri ve planlama esasları ile kamu yararına aykırı olduğu, dolayısıyla anılan plan değişikliğine dayanılarak verilen inşaat ruhsatının da hukuka aykırı olduğu sonucuna ulaşıldığından işlemlerin iptaline karar verilmiş, karar davalı idare ve müdahil vekilleri tarafından temyiz edilmiştir. Dava,… Mahallesi, … Sokak, 12 sayılı parsel üzerinde bulunan binada bağımsız bölüm maliki olan davacı tarafından arsa bahçesinde yeterli ışık ve havalandırma kalmadığı gerekçesiyle 14 sayılı parsele verilen inşaat ruhsatı ile dayanağı imar planının iptali istemiyle açılmıştır. Dosyanın incelenmesinden, davacının hissedarı bulunduğu 12 sayılı parseldeki yapıya ait 10.01.1978 onay tarihli projenin 28.02.1968 tarihli imar planına göre verilen imar durumuna dayandığı, bitişik nizam H=24,50 m. irtifalı yapılaşma hakkına sahip uyuşmazlık konusu 14 sayılı parsele ait dava konusu 30.03.1993 günlü, 93/1-23 sayılı inşaat ruhsatının da aynı imar planı uyarınca verildiği davacının onaylı projesine aykırı olarak arka bahçe mesafesini 2,5 metre bırakacak şekilde binasında yaptığı eklentinin davalı belediyece imar affı kapsamında ruhsata bağlandığı, komşu 14 sayılı parseldeki mevcut binanın yıkıldığı ve yerine imar planı uyarınca verilen inşaat ruhsatına dayalı olarak uyuşmazlığa esas binanın yapıldığı anlaşılmaktadır. İdare mahkemesince karara esas alınan bilirkişi raporunda da, uyuşmazlık konusu taşınmazın bulunduğu yapı adasının yoğunluğunun ve arka çizgi düzenlemesinin 1968 tarihli planı ile gerçekleştiği, komşu 14 sayılı parsele ait imar durumunun plandaki ara cephe yaklaşma sınırına uygun verildiği ancak, davacının parselinin arka cephesinde, 1968 imar planındaki mevcut arka cephe çizgisine aykırı bir şekilde ek yapıldığı ve bu eklentinin imar affından yararlanarak ruhsata bağlandığı, arka cephe çizgisi davacı tarafından her ne kadar plana aykırı olarak teşekkül ettirilmiş olsa bile, ruhsata bağlandığından davalı idarece oluşmuş bu yeni yapı düzeni dikkate alınarak arka cephe hattının yeniden düzenlenmesi gerektiği belirtilmiş bulunmaktadır. İmar planları, planlanan yörenin bugünkü durumunun, olanaklarının ve ilerideki gelişmesinin gerçeğe en yakın şekilde saptanabilmesi için coğrafi veriler, beldenin kullanılışı, donatımı ve mali bilgiler gibi konularda yapılacak araştırma ve anket çalışmaları sonucu elde edilecek bilgiler ışığında, çeşitli kentsel işlevler arasında var olan ya da sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi çözüm yollarını bulmak belde halkına iyi yaşama düzeni ve koşulları sağlamak amacıyla kentin kendine özgü yaşayış biçimi ve karakteri, nüfus, alan ve yapı ilişkileri, yörenin gerek çevresiyle ve gerekse çeşitli alanları arasında olan bağlantıları, halkın sosyal ve kültürel gereksinimleri, güvenlik ve sağlığı ile ilgili konular göz önüne alınarak hazırlanır. Diğer taraftan, 2981 sayılı Kanunun amacı, imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapıların muhafaza edilebilecek durumda iseler aynen korunmasını sağlamaktır. Bu bakımdan, imar affından yararlanarak ruhsata bağlanan ve imar mevzuatına aykırı olarak yapılmış bulunan yapıların imar durumu dikkate alınarak imar planlarının yapılmayacağı tartışmasızdır. Olayda ise, 1968 onanlı imar planına uygun olarak verilen inşaat ruhsatı uyarınca uyuşmazlık konusu binanın yapılması, davacının bağımsız bölüm maliki olduğu binanın ise aynı imar planına aykırı olarak tamamlanması söz konusudur. Bu durum yukarıda değinilen düzenlemeler çerçevesinde değerlendirildiğinde davanın reddedilmesi gerekirken idare mahkemesince, imar mevzuatına aykırı binanın cephe hattı esas alınarak uygulama yapılması yönündeki bilirkişi raporunun esas alınması suretiyle dava konusu imar planı ile inşaat ruhsatının iptaline karar verilmesinde yasal isabet görülmemiştir. SONUÇ: Açıklanan nedenlerle, İstanbul 1. İdare Mahkemesinin 24.03.1998 günlü, E: 1997/722, K: 1998/288 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 23.05.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1606 K: 1992/259 T: 29/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/315 K: 1992/705 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/4359 K: 1992/2468 T: 27/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3213 K: 1992/4962 T: 16/12/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/1663 K: 2000/3194 T: 22.5.2000 1/1000 Ölçekli plan ile 1/5000 ölçekli plan arasındaki mevcut uyuşmazlığın nazım imar planının üst ölçekli çevre düzeni planına uygun hale getirilmek suretiyle giderilmesi gerekeceğinden, dava konusu edilmeyen 1/25000 ölçekli çevre düzeni planına uygun bulunan mevzi imar planının nazım imar planına aykırı olduğundan bahisle, iptaline karar verilmesinde isabet görülmemiştir. İstemin Özeti: Adana 1. İdare Mahkemesinin 25.11.1998 günlü, E:1997/878, K:1998/1015 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Savcısı Düşüncesi: … İlçesi, … Beldesi, … mevkiinde bulunan 210 parsel sayılı taşınmazın tarım alanından çıkarılarak sanayi alanı olarak belirlenmesine ilişkin 11.07.1997 günlü, 20 sayılı … Belediye Meclisi kararı ile kabul edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin iptali dileğiyle açılan davada 1/1000 ölçekli plan değişikliği 1/5000 ölçekli nazım imar planına uygun yapılmamış olduğundan mevzuata aykırı düştüğü gerekçesiyle iptali yolunda idare mahkemesince verilen kararın bozulması istenilmektedir. 3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinde; çevre düzeni planı, ülke ve bölge plan kararlarına uygun olarak konut, sanayi, tarım, turizm, ulaşım gibi yerleşme ve arazi kullanım kararlarını belirleyen plan olarak; uygulama imar planı ise tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmış olup, arazi kullanım kararlarının alt ölçekli planlarla değiştirilemeyeceği kuşkusuzdur. Olayda, sadece 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptalinin istenilmiş, 1/25000 ölçekli çevre düzeni planının dava konusu edilmemiş olması karşısında uygulama imar planının çevre düzeni planına uygun olup olmadığının incelenmesi gerekmektedir. Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlığa konu taşınmazın 04.04.1997 gününde Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylanan 1/25000 ölçekli … Körfezi Yakın Çevresi Çevre Düzeni Planı değişikliğiyle sanayi alanı olarak belirlendiği, dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğiyle de yine aynı kullanıma ayrıldığı anlaşıldığından üst ölçekli çevre düzeni planına uygun olarak yapılan davaya konu 1/1000 ölçekli imar planı değişikliğinde şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına aykırılık görülmemiştir. Her ne kadar 1/5000 ölçekli nazım imar planında söz konusu taşınmaz halen tarım alanı olarak görülüyorsa da, 1/5000 ölçekli planların 1/25000 ölçekli planlara aykırı kullanım öngörmesi söz konusu olamayacağından, 1/5000 ölçekli planla da gerekli değişikliğin yapılarak 1/25000 ölçekli planı uygun hale getirilmesi gerektiğinde kuşku yoktur. Açıklanan nedenlerle temyize konu idare mahkemesi kararında isabet görülmediğinden bozulmasına karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmüştür. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, …, Beldesi … parsel sayılı taşınmazın tarım alanından çıkarılarak sanayi alanına alınması yönündeki 1/1000 ölçekli mevzi imar planı değişikliğine ilişkin 11.07.1997 günlü, 20 sayılı belediye meclisi kararının iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, dava dosyasında yer alan bilgi ve belgeler ile yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporun birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu imar planı değişikliği ile sanayi alanı olarak belirlenen taşınmazın 1/5000 ölçekli nazım imar planında tarım alanında kaldığı, 1/1000 ölçekli planın üst ölçekli plana aykırı olamayacağı; öte yandan dava konusu uygulama imar planı ile sadece … No.’lu parsel sınırlarına göre belirleme yapıldığı ve planın onaylandığı, söz konusu parselin çevresiyle ilişkisinin değerlendirilmediği anlaşıldığından, dava konusu işlemin, şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına aykırı bulunduğu gerekçesiyle, iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir. İmar planı insan, toplum, çevre ilişkilerinde kişi ve aile mutluluğu ile toplum hayatını yakından etkileyen fiziksel çevreyi sağlıklı bir yapıya kavuşturmak, yatırımların yer seçimlerini ve gelişme eğilimlerini yönlendirmek ve toprağın koruma kullanma dengesini en rasyonel biçimde belirlemek amacıyla hazırlanır. 3194 sayılı Yasanın 6. maddesinde planlar kapsadıkları alan ve amaçları açısından bölge planları ve imar planları olarak iki ana kategoriye ayrılmış, imar planları da uygulamaya esas olan uygulama imar planlan ve bu planın hazırlanmasındaki temel hedefleri, ilkeleri ve arazi kullanım kararlarını belirleyen nazım imar planları olarak sınıflandırılmıştır. Anılan yasanın 8. maddesinde ise planların tanımlanmasına yer verilerek planlar bölge planı, çevre düzeni planı, nazım imar planı ve uygulama imar planı olarak kademelendirilmiş ve alt ölçekli planların üst ölçekli planlarda belirlenen planlama ana ilkelerine, stratejilerine ve kararlarına uyumlu olması zorunluluğu getirilmiştir. Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine göre uygulama imar planlarının üst ölçekli planlara aykırı olamayacağı, arazi kullanım kararlarının alt ölçekli imar uygulama planlarıyla değiştirilemeyeceği kuşkusuzdur. Dosyanın incelenmesinden, dava konusu 210 parsel sayılı taşınmazın bölgeye ilişkin imar planlarında tarım alanında kalmakta iken, söz konusu taşınmaz ile birlikte 200, 201, 208, 211, 1940, 1941 parsel sayılı taşınmazları kapsayan alana ilişkin 1/25.000 ölçekli … Körfezi Yakın Çevresi Çevre Düzeni planında değişiklik yapılarak söz konusu parsellerin sanayi alanına alındığı bu plan değişikliği kararı doğrultusunda davalı … Belediye Meclisinin 11.07.1997 günlü, 20 sayılı karar ile … No.’lu parselin 1/25.000 ölçekli planda öngörülen amaç doğrultusunda tarım alanından sanayi alanına alınması yönünde 1/1000 ölçekli mevzi imar planı değişikliği yapıldığı; ancak 1/5000 ölçekli nazım imar planında aynı yönde bir değişikliğe gidilmediği anlaşılmaktadır. Dava konusu olayda, 1/1000 ölçekli planda 1/25.000 ölçekli plana uygun değişiklik yapılmış; ancak 1/25.000 ölçekli plana uyma zorunluluğu bulunan 1/5000 ölçekli planda aynı doğrultuda değişikliğe gidilmemiştir. Bu durumda 1/1000 ölçekli plan ile 1/5000 ölçekli plan arasındaki mevcut uyumsuzluğun nazım imar planının üst ölçekli çevre düzeni planına uygun hale getirilmek suretiyle giderilmesi gerekeceğinden, dava konusu edilmeyen 1/25.000 ölçekli çevre düzeni planına uygun bulunan mevzi imar planının nazım imar planına aykırı olduğundan bahisle, iptaline karar verilmesinde isabet görülmemiştir. SONUÇ: Açıklanan nedenlerle Adana 1. İdare Mahkemesinin 25.11.1998 günlü, E: 1997/878, K: 1998/1015 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 22.05.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1606 K: 1992/259 T: 29/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/315 K: 1992/705 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/4359 K: 1992/2468 T: 27/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3213 K: 1992/4962 T: 16/12/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/539 K: 2000/1247 Uyuşmazlığa konu taşınmaza ilişkin uygulama imar planının Danıştay Altıncı Dairesi karan ile iptal edilmesinden sonra uygulamanın nasıl yapılacağının sorulması üzerine tesis edilen dava konusu işlemler yeni bir imar planının yapılmasına ilişkin olmayıp, eski planın yürürlüğe gireceği yolundaki saptamaya yönelik bildirim mahiyetinde ise de işlem tesisinde bağlayıcı hukuki açıklamalar getirmesi nedeniyle idari dava konusu olabilecek kesin ve yürütülmesi zorunlu idari işlemler olarak kabul edilmesi gerektiği. İstemin Özeti: İstanbul 2.İdare Mahkemesinin 3.11.1998 günlü. E:1998/505. K:1998/945 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MÎLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, Turizm Bakanlığının 23.1.1997 günlü, 210-459-2472 sayılı işlemi ile bu işleme yapılan itiraz üzerine tesis edilen 17.7.1997 günlü. 1553-4794-22310 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, dosyanın incelenmesinden, dava konusu işlemlerin idari davaya konu olabilecek icrai nitelikte işlem olmadığı anlaşıldığından, davanın 2577 sayılı Yasanın 15/1-b maddesi uyarınca reddine karar verilmiş, karar davacı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden … ‘nin başvurusu üzerine dava konusu 23.1.1997 günlü işlemle, 755 ada, 12 parsel sayılı taşınmaza ilişkin 4.11.1992 günlü, 1/1000 Ölçekli uygulama imar planının Danıştay Altıncı Dairesince iptal edilmesi üzerine 26.5.1989 gününde Turizm Bakanlığınca onaylanan 1/1000 Ölçekli uygulama imar planının yürürlükte olup, işlemlerin buna göre yapılması gerektiğinin bildirildiği, bu işlem üzerine Büyükşehir Belediye Başkanlığının 6.5.1997 günlü başvurusu ile, 26.5.1989/günlü uygulama imar planı hükümlerinin 15.11.1995 tarihli 1/50000 ölçekli plana aykırı olduğu, bu alanlarda yeniden 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planlarının yapılmasının gerektiği belirtilerek konunun tekrar incelenmesinin davalı bakanlıktan istenilmesi üzerine 17.7.1997 günlü işlemle taşınmazın turizm merkezi sınırları içerisinde bulunması nedeniyle 3194 sayılı Yasa uyarınca büyükşehir belediyesince yapılmış olan 1/50000 ölçekli planın bu alana uygulanma olanağı bulunmadığı yanıtının verildiği anlaşılmaktadır. Sözü edilen taşınmaza ilişkin imar planının iptali sonucunda bölgenin plansız bir konuma gelmiş olması ve önceki planların da kendiliğinden yürürlüğe girmesinin söz konusu olmaması nedeniyle, bu alanda herhangi bir uygulamanın yapılabilmesi için Öncelikle 1/5000 ölçekli nazım imar planının Turizm Bakanlığınca hazırlanıp Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylanmasının, buna bağlı olarak da Turizm Bakanlığınca uygulama imar planının yapılması gerekmektedir. Bu durumda, anılan iptal kararından sonra uygulamanın nasıl yapılacağının sorulması üzerine tesis edilen dava konusu işlemler yeni bir imar planının yapılması veya onaylanmasına ilişkin olmayıp, eski planın yürürlüğe gireceği yolunda bir saptamaya yönelik bildirim niteliği taşımakta ise de, taşınmaz ile ilgili işlem tesisinde davacı tarafından dikkate alınması gereken bağlayıcı hukuki açıklamalar getirmesi nedeniyle idari dava konusu olabilecek kesin ve yürütülmesi zorunlu idari işlemler olarak kabul edilmesi gerektiği sonucuna varılmaktadır. Diğer taraftan, Danıştay’ın iptal kararı üzerine bu kararın uygulanması amacıyla, yetkili olan Turizm Bakanlığınca hazırlanan 1/5000 ölçekli nazım imar planının 14.7.1998 tarihinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından onaylandığı. 1/1000 ölçekli uygulama imar planının da 10.9.1998 tarihinde Turizm Bakanlığınca resen onaylandığı anlaşılmaktadır. Belirtilen hususlar karşısında, idare mahkemesince davanın incelenmeksizin reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle İstanbul 2.İdare Mahkemesinin 3.11.1998 günlü, E:1998/505. K:1998/945 sayılı kararının bozulmasına, 2.790.000.- lira karar harcı ile fazladan yatırılan 2.080.000.-lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 2.3.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1994/216 K: 1994/2883 T: 14.9.1994 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/2035 K: 1994/4217 T: 15.11.1994 Danıştay 6. Dairesi E: 1994/3181 K: 1995/533 Danıştay 6. Dairesi E: 1995/6688 K: 1996/2487 Danıştay İDDK E: 1999/240 K: 2000/1165 Düzenleyici işlemin iptalini isteyen tarafın aynı istemle açılmış olan başka bir dava sonucu verilen iptal kararının gerekçelerini öğrenme hakkı olduğu açık olup bunu sağlamak için aynı düzenleyici işleme karşı açılan davalardan birinde verilen iptal kararının gerekçesinin, karar verilmesine yer olmadığı karan ile diğerlerinde de yer almasının uygun görüldüğü Devlet Ormanı içinde 192.0735 hektarlık alanda Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 21.8.1997 gününde resen onayladığı. … Üniversitesi ile ilgili 1/50.000 ölçekli … Metropoliten Alan Alt Bölge Plan Değişikliğinin. 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planının ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planının iptali istemiyle açılan dava sonunda, Danıştay Altıncı Dairesince verilen karar verilmesine yer olmadığına ilişkin 24.11.1998 günlü. E:1997/6857. K:1998/5790 sayılı kararı, davacı temyiz etmekte ve bağımsız hüküm kurulmasını teminen bozulmasını istemektedir. Bayındırlık ve İskan Bakanlığının Savunmasının Özeti: Temyiz isteminin reddi ile kararın onanması gerektiği savunulmaktadır. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulunca gereği görüşüldü: Dava … İli … İlçesi … Devlet Ormanı içinde 192.735 hektarlık alanda Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 21.8.1997 gününde resen onayladığı. … Üniversitesi 1Te ilgili 1/50.000 ölçekli … Metropoliten Alan Alt Bölge Plan Değişikliğinin. 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planının ve 1/1000 Öl-Çekli Uygulama İmar Planının iptali istemiyle açılmıştır. Danıştay Altıncı Dairesi. 24.11.1998 günlü. E:1997/6857. K.1998/5790 sayılı kararıyla bu dosyanın ve Dairelerinin E:1997/7189. sayısında kayıtlı dosyanın incelenmesinden, iptali istenilen planların Danıştay Altıncı Dairesinin 24.11.1998 günlü, E:1997/7189. K:1998/5789 sayılı kararı ile iptal edildiği anlaşıldığından, aynı konuda açılan bakılmakta olan davada yeniden karar verilmesine yer olmadığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle, dava konusu 21.8.1997 günlü, 1/50.000 ölçekli … Metropoliten Alan Alt Bölge Plan Değişikliği, 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptali istemi hakkında yeniden karar verilmesine yer olmadığına ilişkin kararı vermiştir. Danıştay Altıncı Dairesi … Belediye Başkanlığı tarafından 1/50.000. 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planlarının iptali istemiyle Bayındırlık ve İskan Bakanlığına karşı açılan bir başka davada,, vermiş olduğu 24.11.1998 günlü, E:1997/7189, K.-1998/5789 sayılı kararında, Bakanlar Kurulunca … İli. … İlçesi, … Devlet Ormanı içinde bulunan 160 hektarlık alanın 49 yıllığına … Üniversitesine tahsisine karar verildiği ve dava konusu planların da bu tahsis kararına dayanılarak yapıldığının anlaşıldığı, icesin izin ve tahsis kararlarının iptali istemiyle açılan bir diğer davada Danıştay 6. ve 8. Daireleri Ortak Kurullarınca keşif ve bilirkişi incelemesi de yapıldıktan sonra anılan işlemlerde kamu yaran açısından hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın bu kısımlarının reddine karar verilmiş ise de, bu kararın temyizi sonucunda Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulunun, E:1998/131. K;1998/296 sayılı kararıyla, vakıf yükseköğretim kurumlarına kamu arazisi m tesislerinin tahsis edilebileceğine ilişkin 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanununa 3708 sayılı Kanunla eklenen ek 18. maddenin 1. fıkrasının Anayasanın 130. maddesine aykırı olduğu, vakıf yükseköğretim kurumlarına yapılacak arazı ve tesislerinin tahsisi dahil, devlet yardımlarının gerekleri, koşulları ve sınırlarının bir kanunla düzenlenmesi gerektiği gerekçesiyle Anayasa Mahkemesinin 29.6.1992 günlü. E:1991/21, K:1992/42 sayılı kararıyla iptal edilmiş olması nedeniyle tahsis kararlarının hukuki dayanağının kalmadığı belirtilerek ortak kurul kararının davanın reddine ilişkin kısmının bozulmasına karar verildiği, bu durumda, hukuken geçerliliği kalmayan tahsis kararlarına dayanılarak düzenlenen imar planlarının hukuki dayanaklarının kalmadığı gerekçesiyle 1/50.000 ölçekli … Metropoliten Alan Alt Bölge Plan değişikliğinin, 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planının ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planının iptaline karar vermiştir. Bu karar taraflara tebliğ edilmiş ve davalı idare tarafından temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir. Davacı … Büyükşehir Belediye Başkanlığı, Danıştay Altıncı Dairesinde açmış oldukları E:1997/6857 sayılı davanın, davacı ve dava nedenleri bakımından tamamen bağımsız bir dava olduğu, bu nedenle dava sonunda, … Büyükşehir Belediyesinin taraf olmadığı, tamamen bilgisi dışında olan bir başka dava ile ilgi kurularak bakılan kendi davalarında “karar verilmesine yer olmadığına” dair kurulan hükmün yerinde olmadığı, davanın sonuna kadar takip edilebilmesi, yargılama aşamalarında kurulacak hükümlere karşı gerekli yargı yollarına başvurma haklarını kullanabilmeleri açısından, kendileri tarafından açılan bu davada bağımsız karar verilerek dava konusu 1/50.000. 1/5000. 1/1000 ölçekli planların iptaline karar verilmesi gerektiği iddialarıyla daire kararının bozulmasını istemektedir. Genel düzenleyici işleme karşı açılan davada yargı yerince verilen iptal karan, bu düzenleyici işlem ile ilgili herkes için hüküm ifade eder niteliktedir. Bu nedenle de düzenleyici işleme karşı açılan müteakip davalarda, yargı yerince düzenleyici işlem daha önce iptal edilmiş olmakla tesis edildiği tarihten itibaren hukuk aleminden kaldırılmış olduğundan, yeniden, iptal karan verilmesi mümkün değildir. Ancak, bu düzenleyici işlemin iptalini isteyen tarafın, iptal kararının gerekçelerini öğrenme hakkı olduğu da açıktır. Sunu sağlamak için. aynı düzenleyici işleme karşı açılan davalardan birinde verilen iptal kararının gerekçesinin, karar verilmesine yer olmadığı kararı ile sonuçlandırılan diğerlerinde de yer alması uygun görülmüş olup: bakılan dava ile ilgili iptal gerekçesi bu nedenle kararımıza alınmış bulunmaktadır. Diğer taraftan, karar verilmesine yer olmadığına ilişkin kararlara karşı da tarafların, kanun yollarına başvurma haklan olduğunda kuşku bulunmamaktadır. Nitekim yargısal uygulamaların tamamı da bu doğrultudadır. Açıklanan nedenlerle, davacının temyiz isteminin reddine Danıştay Altıncı Dairesinin 24.11.1998 günlü. E:1997/6857. K:1998/5790 sayılı kararının yukarıda yer alan gerekçe ile birlikte onanmasına, 1.12.2000 günü oybirliği ile karar verildi Benzer İçtihatlar: Danıştay İDDK E: 2003/521, K: 2003/609 Danıştay İDDK E: 1989/18 K: 1988/162 T: 03/03/1989 Danıştay İDDK E: 2005/3438 K: 2006/232 Danıştay İDDK E: 1992/356 K: 1992/215 T: 27/11/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/106 K: 2000/1020 T: 23.2.2000 Davacı kuruluşa ait hizmet binası ve depo bulunan taşınmazın sosyal veya teknik alt yapı alanı vasfında olmadığı ancak, 11.3.1998 tarihinde özelleştirme kapsamına alınan taşınmazla ilgili olarak 3194 sayılı Yasanın 9. maddesinin 2. fıkrası uyarınca Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca yeniden plan değişikliği yapılacağından uygulama olanağı kalmayan imar planı değişikliğinin iptal edilmesinde sonucu itibariyle isabetsizlik bulunmadığı. İstemin Özeti: Kırıkkale İdare Mahkemesinin 8.10.1998 günlü, E: 1997/270, K: 1998/724 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Tetkik Hakimi Düşüncesi: Özelleştirme kapsamına alınan davacı kuruluşa ait uyuşmazlık konusu taşınmaza ilişkin olarak 3194 sayılı Kanun’un 9. maddesinin 2. fıkrası gereğince Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nca yeniden imar planı yapılacağından fiilen uygulanma olanağı bulunmayan plan değişikliği işleminin iptaline ilişkin mahkeme kararında sonucu itibariyle isabetsizlik bulunmadığı düşünülmektedir. Savcı Düşüncesi: Dava, Türkiye Zirai Donatım Kurumuna ait taşınmazın resmi kurum alanından çıkarılarak belediye hizmet alanı olarak belirlenmesine ilişkin imar planı değişikliğinin iptali isteğiyle açılmış, idare mahkemesince, İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelik’in 21. maddesi Uyarınca sosyal ve teknik alt yapı alanları ile ilgili imar planı değişikliği yapılırken ilgili kuruluşun görüşünün alınması, bu alanların kaldırılması halinde eşdeğer yeni bir yer ayrılması gerekirken uyuşmazlık konusu plan değişikliğinde bu zorunluluklara uyulmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı tarafından temyiz edilmiştir. İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelik’in 3. maddesinde sosyal ve teknik alt yapının tanımı yapılmıştır. Türkiye Zirai Donatım Kurumu alanı sosyal ve teknik alt yapı içerisinde yer almamaktadır. Bu durumda idare mahkemesince yukarıda belirtilen gerekçeyle dava konusu imar planı değişikliğinin iptali yolunda verilen kararda isabet bulunmayıp, plan değişikliğinin şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına uygunluk açısından incelenerek sonucuna göre yeniden bir karar verilmesi gereklidir. Açıklanan nedenle temyize konu kararın bozulmasının uygun olacağı düşünülmüştür. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, içerisinde davacıya ait binaların bulunduğu… İlçesi, … Mahallesi, 529 ada, 2 parsel sayılı taşınmazın, resmi kurum alanından çıkarılarak, belediye hizmet alanına dönüştürülmesine ilişkin imar planı değişikliğinin onaylanmasına dair 5.2.1996 günlü, 2/16 sayılı belediye meclisi kararının iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen rapor ile dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, davacı kuruluşun görüşü alınmadan ve aynı bölge içinde eşdeğer yeni bir alan ayırmadan teknik altyapı vasfındaki alanın kaldırılmasında İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 21. maddesine uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idarece temyiz edilmiştir. İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 3. maddesinde, sosyal altyapı: sağlıklı bir çevre meydana getirmek amacı ile yapılması gereken eğitim, sağlık, dini, kültürel ve idari yapılar ile park, çocuk bahçeleri gibi yeşil alanlara verilen genel isim olarak, teknik altyapı ise; elektrik, havagazı, içme ve kullanma suyu, kanalizasyon gibi servislerin temini için yapılan tesisler ile açık veya kapalı otopark kullanışlarına verilen genel isim olarak tanımlanmıştır. Aynı yönetmeliğin 21. maddesinde de, “İmar planlarında bulunan sosyal ve teknik altyapı alanlarının kaldırılması, küçültülmesi veya yerinin değiştirilmesine dair plan değişiklikleri zorunluluk olmadıkça yapılmaz. Zorunlu hallerde böyle bir değişiklik yapılabilmesi için; 1-İmar planındaki durumu değişecek olan sosyal ve teknik altyapı alanındaki tesisi gerçekleştirecek ilgili yatırımcı bakanlık ve kuruluşun görüşü alınacaktır. 2-İmar planındaki bir sosyal ve teknik altyapı alanının kaldırılabilmesi ancak bu tesisin hizmet götürdüğü bölge içinde eşdeğer yeni bir alanın ayrılması suretiyle yapılabilir. 3-İmar planında yeni bir sosyal ve teknik altyapı alanı ayrılması durumunda l. bentteki esaslara uyulur” hükmü getirilmiştir. Öte yandan, 3194 sayılı Yasanın 9. maddesine 24.11.1994 günlü, 4046 sayılı Yasanın 41. maddesiyle eklenen 2. fıkrasında: “belediye hudutları ve mücavir alanlar içerisinde bulunan ve özelleştirme programına alınmış kuruluşlara ait arsa ve arazilerin, ilgili kuruluşlardan gerekli görüş (Belediye) alınarak çevre, imar bütünlüğünü bozmayacak imar tadilatları ve mevzi imar planlarının ve buna uygun imar durumlarının Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca hazırlanarak Özelleştirme Yüksek Kurulunca onaylanmak suretiyle yürürlüğe girer ve ilgili belediyeler bu arsa ve arazilerin imar fonksiyonlarını 5 yıl değiştiremezler. İlgili belediyeler görüşlerini onbeş gün içinde bildirir” hükmü yer almaktadır. Olayda, üzerinde davacı kuruluşa ait hizmet binası ve depo bulunan … İli. … İlçesi, Merkez … Mahallesi 529 ada, 2 parsel sayılı taşınmazın İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 3. maddesinde tanımlandığı anlamda sosyal veya teknik altyapı alanı vasfında olmaması nedeniyle, dava konusu imar planı değişikliği yapılırken aynı Yönetmeliğin 21. maddesi uyarınca davacı kuruluşun görüşünün alınmasına ve imar planında bu tesisin hizmet götürdüğü bölge içinde eşdeğer yeni bir alanın ayrılmasına gerek bulunmamaktadır. Ancak, 11.3.1998 tarihinde özelleştirme kapsamına alınan davacı kuruluşa ait uyuşmazlık konusu taşınmazla ilgili olarak 3194 sayılı Yasanın 9. maddesinin 2. fıkrası uyarınca Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca yeniden plan değişikliği yapılacağından hukuken ve fiilen uygulama olanağı kalmayan imar planı değişikliğinin idare mahkemesince iptal edilmesinde sonucu itibariyle isabetsizlik bulunmamaktadır. SONUÇ: Açıklanan nedenlerle, temyize konu Kırıkkale İdare Mahkemesinin 8.10.1998 günlü, E: 1997/270, K: 1998/724 sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle onanmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 23.2.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1990/1606 K: 1992/259 T: 29/01/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1992/315 K: 1992/705 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/4359 K: 1992/2468 T: 27/05/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3213 K: 1992/4962 T: 16/12/1992 Danıştay 6. Dairesi E: 1999/3541 K: 2000/749 T: 10.2.2000 1986 ve 1999 onay tarihli 1/25.000 ölçekli planlar ile 1995 onay tarihli 1/50.000 ölçekli plan yetkisiz büyükşehir belediyesince yapılmış olması nedeniyle, bu planların esas alınması ve anılan plan hükümleri uyarınca işlem tesis edilmesi mümkün bulunmadığından, davalı idarece sözü edilen planlar uyarınca taşınmazda yapılmak istenilen inşaata ruhsat verilemeyeceği gerekçesiyle yıkım kararı alınmasında hukuka uyarlık görülmemiştir. Bu durum karşısında, idare mahkemesince, … İçme Suyu koruma havzasında kalan uyuşmazlığa konu taşınmaza ilişkin olarak yetkili idareler tarafından yapılmış imar planının bulunup bulunmadığı, 13.4.1984/onay tarihli … havzası çevre düzeni koruma planının halen geçerli olup olmadığı, geçerli değil ise yeni bir koruma planının yapılıp yapılmadığı hususları da araştırılmak suretiyle esas alınabilecek bir plan bulunması halinde taşınmazın bu plan hükümlerine göre durumunun ne olduğu belirlendikten ve bölgede uygulanabilecek bir plan bulunmaması halinde ise ilgili yönetmelik (… Yönetmeliği, Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği gibi) hükümleri uyarınca inşaatın ruhsata bağlanıp bağlanamayacağı saptandıktan sonra dava konusu işlem hakkında yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir. İstemin Özeti: İstanbul 1. İdare Mahkemesinin 26.2.1999 günlü, E: 1998/610. K: 1999/239 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Türk Milleti Adına Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava…Köyü, l pafta, 1775 parsel sayılı davacı vakfa ait taşınmazda yapılan ruhsatsız inşaatın 3194 sayılı Yasanın 32. maddesi uyarınca yıktırılmasına ilişkin 16.4.1998 günlü, 529 sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, dosyanın incelenmesinden ruhsatsız hafriyat kazısının saptandığı ve 13.1.1998 gününde inşaatın mühürlenerek durdurulduğu, davacı tarafından 15.1.1998 gününde ruhsat isteminde bulunulmuşsa da ruhsat verilmediği, 2.2.1998 günlü, 52-4-250 sayılı yazı ile taşınmazın 1/50.000 ölçekli … bölge nazım planında içme suyu havzasında kaldığı, imar durumunun alt ölçekli planlara göre sehven düzenlendiğinin bildirildiği, inşaata devam edilmesi nedeniyle alınan 23.2.1998 ve 26.3.1998 günlü yıkım kararlarından sonra da inşaata devam edildiğinin saptanması üzere dava konusu işlemin tesis edildiği, dava konusu işlemin dayanağı olan 1/50.000 ölçekli planın ve ruhsat vermeme işleminin dava konusu edilmediği anlaşıldığından, ruhsatsız başlanan ve yürürlükteki 1/50.000 ölçekli plan uyarınca ruhsata bağlanma olanağı bulunmayan inşaatın yıktırılmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı gibi yapı tatil tutanağı düzenlenmesinden itibaren yasal otuz günlük süre beklenilmeden işlem tesis edilmişse de, inşaatın ruhsata bağlanma olanağı bulunmaması nedeniyle bu hususun işlemi sakatlamayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, karar davacı vakıf vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, … Köyü 1 pafta, 1755 parsel sayılı davacıya ait taşınmazda 13.1.1998 günlü kontrolde ruhsatsız olarak hafriyat kazısı yapıldığının saptanması üzerine inşaatın mühürlenerek durdurulduğu, 15.1.1998 günlü kontrolde kazıya devam edildiğinin saptandığı, davacı tarafından aynı gün, taşınmazda bulunan … Vakfı Lisesine ilave olarak ilköğretim okulu yapmak istedikleri belirtilerek inşaat ruhsatı istenildiği, ancak bu istem kabul edilmeyerek 19.1.1998 günlü encümen kararı ile 3194 sayılı Yasanın 32. maddesi uyarınca inşaatın yıktırılmasına karar verildiği, inşaata devam edilmesi nedeniyle alınan 23.2.1998 ve 26.3.1998 günlü yıkım kararlarından sonra da inşaata devam edildiğinin 3.4.1998 günlü tutanakla saptanması üzerine dava konusu işlemin tesis edildiği, davalı belediye tarafından davacıya yazılan 2.2.1998 günlü, 250 sayılı yazı ile, taşınmaz için 4.12.1997 gününde düzenlenen 1192 sayılı imar durumunun 26.3.1986/tarihli 1/25.000 ölçekli plan ve 21.12.1993 tarihli 1/1000 ölçekli imar planına göre düzenlenmiş olduğu, 15.11.1995 onay tarihli … 1/50.000 planının 4.5. hükmüne göre bu plan kararlarına aykırı uygulama yapılamayacağı ve anılan plana göre parselin havza alanında kaldığı, bu alanlarda havza koruma planları yapıldıktan sonra uygulama yapılabileceği bildirilerek imar durumunun iptal edildiği ve yine davalı idare savunmasında da belirtilen nedenlerle inşaat ruhsatı verilmesinin mümkün olmadığının vurgulandığı anlaşılmaktadır. 3194 sayılı İmar Kanununun 8. maddesinde planların tanımlarına yer verilerek planlar bölge planı, çevre düzeni planı, nazım imar planı ve uygulama imar planı olarak kademelendirilmiş, belediye ve mücavir alan sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planlarının belediyelerce yapılacağı hükmü getirilmiş, 3030 sayılı Yasanın “Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görevleri” başlıklı 6. maddesinin A fıkrasında da, büyükşehir belediyelerine ait görevler sayılmış, (b) bendinde “Büyükşehir nazım imar planlarını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak, ilçe belediyelerinin nazım plana uygun olarak hazırlayacakları tatbikat imar planlarını onaylamak ve uygulanmasını denetlemek” görevinin büyükşehir belediyelerine ait olduğu hükme bağlanmıştır. Yukarıda yer alan yasa hükümleri uyarınca büyükşehir belediyelerine 1/5000 ölçekli nazım imar planı yapmak ve ilçe belediyelerince yapılan 1/1000 ölçekli uygulama imar planını onaylamak dışında herhangi bir planı yapmak ya da onaylamak yetkisi verilmemiştir. Dosya ve dairemizin E: 1999/435 sayısında kayıtlı dosyada yer alan bilgi ve belgeler ile dairemizin 15.7.1999 günlü ara kararı uyarınca davalı idare tarafından gönderilen belgelerin incelenmesinden, uyuşmazlığa konu taşınmaza ilişkin 26.3.1986/onay tarihli büyükşehir belediye meclisince kabul edilen 1/25.000 ölçekli çevre düzeni planı bulunduğu, anılan belediye meclis kararında taşınmazın 1/25.000 ölçekli 13.4.1984/onanlı … havzası çevre düzeni koruma planı içerisinde kaldığının belirtildiği, bu tarihten sonra 1986/tarihli plan uyarınca 21.12.1993 tarihinde 1/1000 ölçekli uygulama imar planının onaylandığı, ancak bu planın hangi belediye tarafından yapıldığının anlaşılamadığı, 15.11.1995 onay tarihli 1/50.000 ölçekli plan ile 25.1.1999 onay tarihli … ve Yöresi … Alt Bölgesi Çevre Düzeni Revizyon Planının … Büyükşehir Belediyesince yapıldığı, bölgeye ilişkin 1/5000 ölçekli nazım imar planının bulunmadığı anlaşılmaktadır. 1986/ve 1999/onay tarihli 1/25.000 ölçekli planlar ile 1995/onay tarihli 1/50.000 ölçekli plan yetkisiz … Büyükşehir Belediyesince yapılmış olması nedeniyle, bu planların esas alınması ve anılan plan hükümleri uyarınca işlem tesis edilmesi mümkün bulunmadığından, davalı idarece sözü edilen planlar uyarınca taşınmazda yapılmak istenilen inşaata ruhsat verilemeyeceği gerekçesiyle yıkım kararı alınmasında hukuka uyarlık görülmemiştir. Bu durum karşısında, idare mahkemesince, … İçme Suyu koruma havzasında kalan uyuşmazlığa konu taşınmaza ilişkin olarak yetkili idareler tarafından yapılmış imar planının bulunup bulunmadığı, 13.4.1984/onay tarihli … havzası çevre düzeni koruma planının halen geçerli olup olmadığı, geçerli değil ise yeni bir koruma planının yapılıp yapılmadığı hususları da araştırılmak suretiyle esas alınabilecek bir plan bulunması halinde taşınmazın bu plan hükümlerine göre durumunun ne olduğu belirlendikten ve bölgede uygulanabilecek bir plan bulunmaması halinde ise ilgili yönetmelik (… Yönetmeliği, Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği gibi) hükümleri uyarınca inşaatın ruhsata bağlanıp bağlanamayacağı saptandıktan sonra dava konusu işlem hakkında yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir. SONUÇ: Açıklanan nedenlerle İstanbul 1. İdare Mahkemesinin 26.2.1999 günlü, E: 1998/610, K: 1999/239 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 10.2.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/5815 K: 2005/5119 T: 26/10/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1985/757 K: 1986/189 T: 19/02/1986 Danıştay 6. Dairesi E: 1993/1302 K: 1994/97 T: 18.1.1994 Danıştay 6. Dairesi E: 2002/4645 K: 2004/685 T: 11/02/2004 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/7422 K: 2000/226 T: 19.1.2000 Büyükşehir belediye başkanınca planda bazı değişiklikler yapıldığı ve “plan onama sınırı içinde 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi uygulaması yapılmadan inşaat izni verilemez” notunun ilave edilerek onaylandığı, bakılmakta olan davada, eklenen plan notunun iptalinin istendiği anlaşılmaktadır. Plan notları imar planı gibi kesin ve yürütülmesi zorunlu bir düzenleyici işlem olarak idari davaya konu edilebilir. İstemin Özeti: Bursa 1. İdare Mahkemesinin 21.5.1998 günlü E: 1998/34, K: 1998/389 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, 3.10.1996 günlü, 296 sayılı … Belediye Meclisi kararına … Büyükşehir Belediye Başkanlığınca ilave edilen “3194 sayılı Kanunun 18. maddesi gereğince uygulama yapılmadan inşaat izni verilemez” notunun ve buna yapılan itirazın reddi yolundaki 18.9.1997 günlü, 241 sayılı belediye meclisi kararının iptali istemiyle açılmış: idare mahkemesince, dava konusu plan notu ilavesinin, parseli düzgün imar parseli durumunda olmayan davacı açısından henüz menfaat ihlaline yol açmadığı, planlanan bölgenin sosyal ve teknik altyapı alanlarının parselasyon yapılmasına bağlı olduğu, davacı parseli hakkında 18. madde uygulaması yönünde bir encümen kararı da bulunmadığı nedeniyle, olayda kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlemin varlığından söz edilemeyeceği gerekçesiyle davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiş, karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesinden. … Belediye Meclisinin 3.10.1996 günlü, 296 sayılı kararı ile kabul edilen 1/1000 ölçekli … üstü 3. derece doğal sit alanları uygulama imar planının 3030 sayılı Yasa hükümleri uyarınca onaylanmak üzere büyükşehir belediye başkanlığına gönderildiği, büyükşehir belediye başkanınca planda bazı değişiklikler yapıldığı ve “plan onama sınırı içinde 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi uygulaması yapılmadan inşaat izni verilemez” notunun ilave edilerek 29.11.1996 gününde planın onaylandığı, bakılmakta olan davada, eklenen plan notunun iptalinin istendiği anlaşılmaktadır. Düzenleyici işlem niteliğindeki imar planları, plan hükümlerini açıklayıcı nitelikteki plan notları ile bir bütün olduğu gibi bu plan notları planın ayrılmaz bir parçası konumunda bulunması nedeniyle imar plan notu ile getirilen hükümlerin de imar planı gibi kesin ve yürütülmesi zorunlu bir düzenleyici işlem olarak idari davaya konu edilebileceği açıktır. Bu nedenle, idare mahkemesince dava konusu edilen plan notu ilavesinin incelenerek bir karar verilmesi gerekirken, davanın incelenmeksizin reddi yolunda karar verilmesinde isabet görülmemiştir. SONUÇ: Açıklanan nedenlerle, Bursa 1. İdare Mahkemesinin 21.5.1998 günlü, E: 1998/34, K: 1998/389 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 19.1.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/5118 K: 2006 5056 08/11/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/5143 K: 2006/5510 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/7562 K: 2005/4688 Danıştay 6. Dairesi E: 2016/8714 K: 2018/1157 T: 12.2.2018 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/5655 K: 1999/6830 T: 23.12.1999 Ortak alanda kişi başına düşen sağlık tesislerine ilişkin asgari büyüklüğün planlama alanındaki nüfus ve sağlık tesisleri alanı ihtiyacı ulaşım ve altyapı gibi unsurlar, taşınmazın bu kullanım uygunluğunun bölgenin bütünü ve üst ölçekli plan kararları ele alınarak incelenmesi gerekir. İstemin Özeti: İzmir 2.İdare Mahkemesinin 21.5.1998 günlü, E-.1997/247, K:1998/455 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … Mahallesi, … pafta, … parsel sayılı taşınmaza yönelik imar planı değişikliğinin kabulüne ilişkin 28.2.1997 günlü, 26 sayılı belediye meclisi kararının iptali istemiyle açılmış, idare mahkemesince yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki belgelerin birlikte değerlendirilmesinden; uyuşmazlık konusu plan değişikliğinin, herkesin ortak kullanacağı bir kamu alanında kayda değer daraltma yaratılarak kişi başına düşen sağlık tesisi alanı miktarının düşürülmesi ve projesi sağlık tesisi için uygun olmayan ruhsatsız yapıyı yasal sınırlar içerisine çekmek için alan kaydırmasına neden olunması, ada ölçeğinde yapılması gereken bir kamu hizmet alanı uygulamasının parsel düzeyine indirilmesi, plan değişikliği ile ilgili olarak Sağlık Bakanlığı’nın uygun görüşünün bulunmaması nedenleriyle planlama ilkelerine, şehircilik esaslarına kamu yararına uygun olmadığının anlaşıldığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir. İmar planları ülke, bölge ve kent verilerine göre konut, çalışma, ulaşım gibi kentsel işlevler ile sosyal ve kültürel gereksinimleri var olan ya da sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi biçimde yerine getirmek ve belde halkına iyi yaşama düzeni ve koşulları sağlamak amacıyla kentin gelişmesi de göz önünde tutularak hazırlanır ve koşulların zorunlu kıldığı biçimde ve zamanda yasalarda öngörülen yöntemlere uygun olarak değiştirilir. Bu ölçütlere göre hazırlanıp değiştirilebilen imar planlarının yargısal denetimi yapılırken sadece plan kapsamına alınan belirli bir yerin bir binanın bir parkın vs plan içindeki durumu incelenerek sonuca varılamayacağı, planın bütünlüğü içinde planlanan yörenin çevre, ulaşın, trafik gibi ilişkilerinin kapsamlı bir biçimde ele alınarak kamu yararına uyarlık bulunup bulunmadığının araştırılması gerekeceği açıktır. Uyuşmazlık konusu olayda, TAKS:0.50, KAKS:1.00 yapılanma koşullarında “Sağlık Tesisleri” olarak ayrılan taşınmaza ilişkin plan değişikliğine karşı belediye meclisi üyeleri olan davacılar tarafından açılan davada, … Vakfı tarafından dava konusu plan değişikliği ile yine sağlık tesisleri alanı olarak belirlenen taşınmaza 5 katlı yapı yapmak için başvurulduğu, yapılacak yapının 2+1 katına aşevi, sağlık ocağı girişi ve sağlık ocağı yapılarak belediyeye devredileceği, 2. katın lojman, 3. katın yurt, 4. katın ise mescit olacağının belirtildiği, dava dilekçesinde taşınmaza vakıf tarafından ruhsatsız inşaata başlanıldığı, planda sağlık tesisleri alanı olarak belirlenen bir taşınmaza başka amaçla bina inşa edilemeyeceği, binanın imar durumuna göre her yönden 5 metre çekilerek yapılması gerekirken yan bahçenin 1 metre bırakıldığı ve plandaki kat adedine uyulmadığı gibi iddialarla planın iptalinin istenildiği anlaşılmaktadır. Mahkeme kararına dayanak alınan bilirkişi raporunda, yapılan değişiklikle sağlık tesisleri alanının 2340 m2 den 1700 m2’ye düşürüldüğü, bu azalma ile sağlık tesisleri alanının 5 metre kuzeye kaydırılmasının meşru bir gerekçesinin bulunmadığı, yaklaşma mesafeleri ihlal edilerek yapılan ruhsatsız yapıyı meşrulaştırma amacı güdüldüğü, ancak alanda kişi başına düşen sağlık tesisleri alanı miktarının düşürüldüğü, ada ölçeğinde yapılması gereken kamu hizmet alanı uygulamasının parsel bazına indirildiği ve yatırımcı kuruluş görüşü alınmadığı gerekçeleriyle planın şehircilik esasları, planlama ilkeleri ve kamu yararına aykırı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sağlık tesisleri alanında bu amaç dışında yurt vb. gibi kullanımlara yer veren yapı yapılamayacağı açıktır. İdarece ruhsatsız yapı için 3194 sayılı Yasanın 32. maddesi uyarınca işlem tesis edilmiştir. Ancak dava konusu imar planıyla ilgili olarak taşınmaz üzerinde yer alan yapıya ilişkin iddialar ve bilirkişi raporunun yapıyı baz alarak yaptığı irdelemeler imar planlarının yargısal denetiminde dikkate alınması gereken kriterlere uymamaktadır. Bilirkişi raporunda ortak alanda kişi başına düşen sağlık tesisleri alanı miktarının düşürüldüğü belirtilmekte ise de, bu konudaki asgari büyüklük planlama alanındaki nüfus ve sağlık tesisleri alanı ihtiyacı dikkate alınarak irdelenmediği gibi ulaşım ve altyapı gibi unsurlar, taşınmazın bu kullanıma uygunluğu bölgenin bütünü ve üst ölçekli plan kararları ele alınarak inceleme yapılmaksızın sonuca ulaşan bilirkişi raporu planın iptaline gerekçe oluşturabilecek yeterlilikte görülmemiştir. Bu durumda yukarıda belirtilen hususların incelenmesi suretiyle yeniden bir karar verilmesi gerektiğinden eksik inceleme sonucu düzenlenen rapor doğrultusunda verilen kararda isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle İzmir 2. İdare Mahkemesinin 21.5.1998 günlü, E:1997/247, K:1998/455 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 23.12.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1981/1087 K: 1984/1461 T: 19/03/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 2020/92 K: 2021/4709 T: 30.3.2021 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/1909 K: 1984/1662 T: 6.4.1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/1177 K: 1984/3193 T: 11/12/1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/2072 K: 1999/6209 T: 7.12.1999 Uyuşmazlık konusu taşınmazların üniversite alanı olarak belirlenmesine ilişkin 1/50.000 ölçekli metropoliten nazım imar planında ve kamu hizmeti yaptığı tartışmasız olan vakıf üniversitelerinin bu hizmeti yerine getirdiği bina ve tesislerin resmi bina olarak nitelendirilmesi yönündeki dava konusu yönetmelik değişikliklerinde kamu yararına aykırılık yoktur. İstemin Özeti: … İlçesi, … pafta, … sayılı parseller ile … pafta, … sayılı parsellerin “… Üniversitesi Alanı” olarak belirlenmesine ilişkin olan ve Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca 27.1.1998 gününde onanan 1/50.000 ölçekli … Metropoliten Nazım İmar Planı ile 25.7.1997 günlü, 23060 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçinde ve Dışında Planı Bulunmayan Alanlarda Uygulanacak İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin ve 6.8.1997 günlü, 23072 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 3030 sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin: söz konusu alanın Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca 29.7.1980/gününde onanan 1/50.000 ölçekli planda kısmen orman kısmen de tarım alanında kaldığı, Büyükşehir Belediye Başkanlığınca 15.11.1995 gününde onanan planda ise kısmen bölge parkı ve orman alanı olarak belirlendiği, dava konusu imar planının imar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 24.maddesine aykırı olarak nazım plan ana kararlarını bozucu fonksiyonel değişiklikler getirdiği, yürürlükte olan planın planlama genel ilkelerini, stratejilerini, hedeflerini ve üniversite alanı için getirdiği düzenlemeleri bozduğu, büyükşehir belediyesinin görüşünün alınmadığı, su toplama havzalarına ilişkin … yönetmeliğine aykırı bulunduğu, yeşil alan miktarının azaltıldığı, özel üniversiteler bakımın dan plan yapma yetkisini sağlamak amacıyla yapılan yönetmelik değişikliklerinin hukuka aykırı olduğu iddialarıyla iptali istenilmektedir. Davalı İdarenin Savunmasının Özeti: … Büyükşehir Belediye Meclisince onanan 1/50.000 ölçekli planın yetki yönünden iptal edildiği, … Üniversitesinin vakıf üniversitesi olarak kurulduğu, vakıf üniversitelerinin resmi bina olarak değerlendirilebileceğine ilişkin yönetmelik değişiklikleri uyarınca bakanlığın 3194 sayılı İmar Kanununun 9. maddesine verdiği yetkiye dayanarak onadığı, dava konusu imar planında şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına aykırılık bulunmadığı, yönetmelik değişikliklerinin ise hukuka uygun olduğu öne sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. Müdahilin Savunmasının Özeti: Bir bölgenin planda belirtilen fonksiyonunu sağlayacak işlemler gerçekleştirilmeden sadece plan üzerinde fonksiyon verilerek korunmasının mümkün olmadığı, uyuşmazlık konusu alanın orman vasfını kaybettiği ve gecekondulaşma eğiliminde bulunduğu, anılan alandaki üniversite yerleşiminin çevreyi koruyacağı ve yerleşim kalitesini artıracağı, ayrıca … Üniversitesinin bir kamu kuruluşu olduğu öne sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. Tetkik Hakimi Özlem Şimşek’in Düşüncesi: Dosyada yer alan bilgi ve belgelerin bilirkişi raporu ile birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu planda şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptali, diğer taraftan Anayasanın 130.maddesindeki vakıflar tarafından kurulan üniversitelerin akademik çalışmaları, öğretim elemanlarının sağlanması ve güvenlik yönlerinden devlet eliyle kurulan Üniversiteler için Anayasa’da belirtilen hükümlere tabi bulunduğu yolundaki düzenleme ile bu üniversiteler arasında ayrım yapılmamış olması karşısında, kamu hizmeti yaptığı tartışmasız olan vakıf üniversitelerinin bu hizmetin gerçekleştirildiği yapılarına resmi bina niteliğini kazandıran yönetmelik değişikliklerinde kamu yararına ve hukuka aykırılık olmadığı sonucuna varılması nedeniyle davanın bu kısmının reddi gerektiği düşünülmektedir. Savcı Habibe Ünal’ın Düşüncesi: Dava, … pafta, … sayılı parseller ile … pafta, … sayılı parsellerin … Üniversitesi alanı olarak belirlenmesine ilişkin 3194 sayılı Yasanın 9.maddesine göre Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca 27,1.1998 gününde onaylanan 1/50.000 ölçekli … Metropoliten Alan Nazım İmar Planı ile 25.7.1997 günlü, 23060 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçinde ve Dışında Planı Bulunmayan Alanlarda Uygulanacak İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin ve 6.8.1997 günlü, 23072 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 3030 sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin iptali isteğiyle açılmıştır. İmar planları insan, toplum, çevre münasebetlerinde kişi ve aile mutluluğu ile toplum hayatını yakından etkileyen fiziksel çevreyi sağlıklı bir yapıya kavuşturmak, yatırımların yer seçimlerini ve gelişme eğilimlerini yönlendirmek ve toprağın koruma, kullanma dengesini en rasyonel biçimde belirlemek amacıyla hazırlanırlar. İmar planlarının yargısal denetiminde de taşınmazın yer, büyüklük, konum ve işlevi açısından ayrıldığı amaca şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararı açısından uygun olup olmadığının incelenmesi gerekir. Danıştay 6.Dairesince yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda bilirkişiler, 3194 sayılı Yasanın yerel yönetimlere verdiği yetkinin nazım plan yapılmasında sadece 1/5000 ölçeğe indirgenemeyeceğini, gerekli olduğu durumlarda özellikle metropoliten bentlerde 1/100.000, 1/50000 ve 1/25.000 gibi kentlerin gelişme ve koruma stratejilerini belirleyen ölçeklerin nazım plan olarak değerlendirilmesi ve büyükşehir belediyelerince yapılabileceklerinin kabulü gerektiği görüşünden hareketle dava konusu planın da 15.11.1995 gününde büyükşehir belediye başkanlığınca onaylanan … Metropoliten İmar Planını değiştiren bir plan olduğunu belirtmişler ve incelemelerine temel dayanak olarak büyükşehir belediye başkanlığınca onaylanan bu planı almışlar ve bu plana dayalı irdelemeler yapmışlardır. 3194 sayılı İmar Kanununun 8.maddesinde planların tanımlarına yer verilerek planlar, bölge planı, çevre düzeni planı, nazım imar planı ve uygulama imar planı olarak kademelendirilmiş, belediye ve mücavir alan sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planlarının belediyelerce yapılacağı hükmü getirilmiş; 3030 sayılı Yasanın “Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görevleri” başlıklı 6.maddesinin A fıkrasında da, büyükşehir belediyelerine ait görevler sayılmış, (b) bendinde, “Büyükşehir nazım imar planlarını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak, ilçe belediyelerinin nazım plana uygun olarak hazırlayacakları tatbikat imar planlarını onaylamak ve uygulanmasını denetlemek” görevinin büyükşehir belediyelerine ait olduğu hükme bağlanmıştır. Yukarıda yer alan Yasa hükümleri uyarınca büyükşehir belediyelerine 1/5000 ölçekli nazım imar planı yapmak ve ilçe belediyelerince yapılan 1/1000 ölçekli uygulama imar planını onaylamak dışında herhangi bir planı yapmak ya da onaylamak yetkisi tanınmamıştır. … Büyükşehir Belediye Başkanlığınca 15.11.1995 gününde onaylanan 1/50000 ölçekli … Metropoliten Alan imar planı da yetki yönünden hukuka aykırı görülerek İstanbul 3.İdare Mahkemesinin 21.1.1998 günlü, E:1996/1455, K:1998/20 sayılı kararıyla iptal edilmiş ve bu karar Danıştay 6.Dairesinin 13.5.1999 günlü, E:1998/1793, K:1999/2611 sayılı kararıyla onaylanmıştır. Belirtilen durura karşısında bilirkişi raporundaki yargı kararıyla da iptal edilmiş bulunan plana dayalı irdelemelere itibar etmeye olanak yoktur. Bilirkişi raporunda: uyuşmazlık konusu alana ilk bakışta … Barajı uzak mesafeli koruma alanı, ağaçlık olmamasına karşın orman alanı olduğu gibi konular dışlandığında burada bir üniversite alanı olabilir izlenimi doğduğu, … Barajının uzak mesafeli koruma alanı içinde olmaması gereken … yerleşmesinin varlığı, yine alanın yakınındaki kaçak fabrika yapıları da dikkate alındığında burada düzenli bir üniversite yerleşmesinin mantıklı olarak nitelendirilebileceği, üniversite yerleşimi içinde kalan orman arazisinin büyük bölümünde ağaç, çalı ve benzeri bitki örtüsü bulunmadığı, bu tür alanları bugünkü yapısı ile Mera olarak tanımlamak gerektiği, alanda sulu tarım arazisi bulunmadığı, alanın tümünde gerek meyil, gerekse toprak yapısı açısından 6. ve 7.sınıf arazilerin yaygın olduğu, arazinin kullanım kabiliyeti bakımından yapısının, yürürlükteki “Tarım Alanlarının Tarım Dışı Gaye ile Kullanılmasına Dair Yönetmelik” hükümlerine aykırılık göstermediği, bu nedenle üniversite yerleşimi için kullanılmasının anılan yönetmelik hükümleriyle de çelişmediği belirtilmiştir. Dosyadaki bilgi ve belgelerle bilirkişi raporunun birlikte değerlendiril meşinden; bölgenin kaçak yapılaşma ve gecekondulaşma tehdidi altında bulunduğu, bütün bunların su havzalarına ve ormana verecekleri sınırsız zarar ve yağma dikkate alındığında, burada yapılacak bir üniversitenin bölgeyi bu tür oluşumlardan kurtaracağı, çevreyi ve ormanı koruyacağı, ilave ağaçlandırmalarla yeşil alan örtüsünü geliştireceği, vereceği eğitim hizmeti ile de yüksek öğretime ve topluma yarar sağlayacağı sonucuna ulaşıldığından … Üniversitesi yerleşim alanını belirleyen dava konusu planda şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına aykırılık görülmemiştir. Davanın yönetmeliklerin iptali istemine yönelik bölümünün incelenmesine gelince: T.C. Anayasa’sının 124.maddesinde: Başbakanlık bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelik çıkarabilecekleri kurala bağlanmıştır. 3194 sayılı İmar Kanununun 5.maddesinde “Resmi bina” tanımı yapılmamış, ancak maddenin son fıkrasında, bu kanunda geçen diğer deyimlerin bakanlıkça hazırlanacak yönetmelikte tarif edileceği belirtilmiş olup, Bayındırlık ye İskan Bakanlığınca hazırlanarak 2.11.1985/günlü, 18916 Mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçinde ve Dışında Planı Bulunmayan Alanlarda Uygulanacak İmar Yönetmeliğinin 4. maddesinin 5.bendinde ve 3030 sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tıp imar Yönetmeliğinin 16.maddesinin 20.bendinde “Resmi bina” Genel, katma ve özel bütçeli idarelerle il özel idaresi ve belediyeye veya bu kurumlarca sermayesinin yansından fazlası karşılanan kurumlara ait olan ve bir kamu hizmeti için kullanılan binalardır” sekinde tanımlanmış, dava konusu yönetmeliklerle de bu tanım “Genel katma ve özel bütçeli idarelerle, il özel idaresi ve belediyeye veya bu kurumlarca sermayesinin yansından fazlası karşılanan kurumlara, kanunla veya kanunun verdiği yetki ile kurulmuş kamu tüzel kişilerine ait bina ve tesislerdir” şeklinde değiştirilmiştir. Diğer taraftan T.C. Anayasa’sının “Yükseköğretim Kurumları” başlıklı 130. maddesinde üniversitelerin tanımı yapıldıktan sonra devlet tarafından yasayla kurulacakları belirtilmiş, yasada gösterilen usul ve esaslara göre kazanç amacına yönelik olmamak koşuluyla vakıflar tarafından da devletin gözetim ve denetimine tabi yükseköğretim kurumları kurulabileceği açıklanmış, vakıflar tarafından kurulan yükseköğretim kurumlarının mali ve idari konular dışındaki akademik çalışmaları, öğretim elemanlarının sağlanması ve güvenlik yönlerinden devlet eliyle kurulan yükseköğretim kurumları için Anayasa’da belirtilen hükümlere tabı bulunduğu kuralları yer almıştır. Anayasa’nın metni açıklanan bu maddesi ile getirilen düzenlemede ister devlet eliyle kurulsun ister vakıflar tarafından kurulsun üniversitelerin akademik çalışmaları, öğretim elemanlarının sağlanması ve güvenlik yönlerinden hiçbir ayırım yapılmamış veya farklı ölçütler getirilmemiştir. Bu açıklamalar çerçevesinde vakıflarca kurulan üniversitelerin kamu hizmeti yaptığı ve bu hizmeti gerçekleştirdiği yapılarının da resmi bina olduğunda kuşku yoktur. Dolayısıyla dava konusu yönetmeliklerle getirilen düzenleme sadece vakıf üniversitelerini kapsama almak amacıyla yapılmış olsa bile hukuka ve kamu yararına aykırılık söz konusu edilemez. Yukarıda açıklanan nedenlerle davanın reddi gerektiği düşünülmüştür. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince duruşma için önceden belirlenen 7.12.1999 gününde davacı vekili Av. …’in, davalı Bayındırlık ve İskan Bakanlığı temsilcisi Hukuk Müşaviri …’in ve davalı idare yanında davaya katılanın vekili Av. …’in geldiği görülerek, Savcı Habibe Ünal’ın katılmasıyla duruşma yapıldı. Aynı gün tetkik hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, … İlçesi, … pafta, … sayılı parseller ile … pafta, … sayılı parsellerin “… Üniversitesi Alanı” olarak belirlenmesine ilişkin olan ve Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca 27.1.1998 gününde onanan 1/50.000 ölçekli … Metropoliten Nazım İmar Planı ile 25.7.1997 günlü, 23060 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçinde ve Dışında Planı Bulunmayan Alanlarda Uygulanacak İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin ve 6.8.1997 günlü, 23072 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 3030 sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin iptali istemiyle açılmıştır. Dairemizin 10.2.1999 günlü kararı üzerine 27.5.1999 gününde Naip Üye Bekir Aksoylu niyabetinde Prof.Dr. … Prof.Dr. … Doç.Dr. … katılımıyla oluşan bilirkişi kurulunca yerinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda hazırlanan raporda özetle: 3194 sayılı Yasanın yerel yönetimlere verdiği yetkinin nazım plan yapılmasında yalnızca 1/5000 ölçeğe indirgenemeyeceği, gerekli olduğu durumlarda özellikle metropoliten kentlerde 1/100.000, 1/50.000 ve 1/25.000 gibi kentlerin gelişme ve koruma stratejilerini belirleyen ölçeklerin nazım plan olarak değerlendirilmesi ve büyükşehir belediyelerince yapılabileceklerinin kabulünün gerektiği, bu nedenle dava konusu planın 15.11.1995 günü büyükşehir belediye başkanlığınca onaylanan … Metropoliten imar planını değiştiren bir plan olduğu, 15.11.1995 günü onaylanan 1/50.000 ölçekli … Metropoliten İmar Planı gelişme ve koruma stratejilerine göre …’nin 3. kademe merkezi olduğu, bu merkezin kuzeyindeki sırtların diğer tarafından TEM otoyoluna doğru arazinin düzleştiği ve … Barajı Uzun Mesafeli Koruma Alanının başladığı, daha da kuzeyde bulunan … yerleşmesinin bu koruma alanı ile büyük çelişkiler yarattığı, planın …’yi bir vakıa olarak kabul ederek nüfus tahdidi getirdiği, … ile .. arasında ise orman, bölge parkı, askeri alan gibi açık kullanım alanları bulunduğu, dolayısıyla planlama stratejisi açısından yöre açık alan kullanımları ile korunmaya çalışılarak, kentsel kullanımların daha doğuda … 3.kademe merkezinde yoğunlaştırıldığı, bu alanda 3 bölgede üniversite alanı ayrıldığı, yörenin güney, batı ve doğusunda yoğun orman dokusunun bulunduğu, onama sınırı içinde bulunan 426 sayılı parselin ormanda açılmış bir alan olduğu, üniversite kararı başka işlevleri de çekeceğinden, … Barajı’nın uzun mesafeli koruma alanında olması nedeniyle baraj suyunun kirlenmeden korunmasının yanısıra, yakın çevredeki orman alanlarının korunmasını da tehlikeye atacak nitelikte olduğu, üniversite alanının, plan stratejilerini, dolayısıyla Nazım Plan kararlarını bozucu nitelik taşıdığı ve planın ulaşım sistemine ve kararın yan etkilerine ilişkin hiçbir çalışma yapılmadan, yalnızca parsel numaralarına gönderme yapılarak, onaylandığı, 1/50.000 ölçekte kadastro parsellerine gönderme yapılarak plan onaması yapıldığı için arazinin biçimi net olmadığından “ilerde nasıl bir parselasyon yapılacaktır” sorusunun yanıtının bulunmadığı, dere koruma alanı içinde bulunan taşınmazlarda herhangi bir inşaat yapılmaması gerekirken 424, 425, 449, 448, 356 sayılı parsellerde yapılaşma önerildiği, planlama ve şehircilik ilkeleri açısın dan dava konusu plan kararının üst ölçekteki uyumsuzluğun yanısıra, alt ölçeklerde daha da büyük sıkıntılar yaratacağı, bölge parkı oluşturulmasına ilişkin plan karan ile stratejik bir hedef ortaya konulduğu, hem çevredeki ormanlık alanlar üstündeki baskı önlenmeye hem de … Barajını besleyen havzanın su kaynakları sürdürülerek temiz tutulmaya çalışıldığı, çevre yerleşmelerde yoğun yapılaşmanın olduğu, yeşil alan arzı mevzuatın öngördüğü standartın çok altında kalan bu yörede büyük bir bölge parkı oluşturulmasına ilişkin plan kararının şehircilik ilkelerine kamu yararına uygun olduğu, üniversite kurulmasının altyapı getirilmesini gerektirerek, daha çok yapılaşma talebini özendireceği, davalı idarece eğitim tesisi kurulmasında kamu yararı olduğu ifade edilmekte ise de, su kaynağı için yeni alanlar üretilmesi olası değil iken eğitim tesisi için başka yerler bulunabileceği, gerek ülkede ve gerekse söz konusu alanda mevcut ormanın aynen korunmasında zorunluluk ve kamu yararı olduğu, üniversite alanı olarak belirlenen dava konusu parsellerin bulunduğu yerin … Barajının “Uzun Mesafeli Koruma Alanı” (2000 metre ve daha uzak mesafeli) içinde, alanın uzun kenarı doyunca uzanan … Deresinin 100 metre genişliğindeki çevresinin de “Derenin Mutlak Koruma Alanı”nda bulunduğu, İSKİ Genel Müdürlüğünün İçmesuyu Havzaları Koruma Yönetmeliğine göre dava konusu plan değişikliğiyle arazi kullanışı üniversite olarak belirlenen alanın orman sınırları içinde bulunan bölümünün üzerinde üniversite inşa edilmek üzere satılması, tahsis edilmesi, kiraya verilmesi veya devredilmesinin mümkün olmadığı, yönetmeliğin içmesuyu kaynaklan koruma alanları içindeki orman arazilerinin yalnızca orman olarak kullanımını öngördüğü, dava konusu plan değişikliği ile orman alanının üniversite kullanımına ayrılmasının yönetmelik hükmüne aykırı olduğu, keşif ve bilirkişi incelemesi sırasında bilirkişi kuruluna verilen üniversiteyi tanıtma broşüründe sunulan yerleşim planında rektörlük binası, kütüphane, fakülte binaları, amfiler ve sağlık birimleri yapılmasının öngörüldüğü, gerçekten geniş bir düzlükten oluşan bir sırt niteliğindeki arazinin bu kesiminin broşürde öngörülen yapılar için en uygun yer olduğu, ancak İçmesuyu Havzaları Koruma Yönetmeliğine göre 426 sayılı orman parselinin … Üniversitesine devredilerek üzerine yapı yapılmasının mümkün olmadığı, sonuç olarak; … Nazım Planının kentin çeperlere doğru geliştirilerek merkezdeki baskıyı azaltmayı hedeflediği, bu çerçevede …’da ikinci kademe, … ve …’te üçüncü kademe merkezler geliştirildiği, yeni üniversite alanlarının … yöresinde önerildiği, bu nedenlerle nazım planda belirlendiği gibi dava konusu yörenin açık alan kullanımlarına ayrılması şehircilik ilkeleri açısından uygun olup dava konusu nazım plan değişikliğinin bu ilkelere aykırı olarak nitelendirildiği, 15.11.1995 günü onaylanan 1/50.000 ölçekli … Metropoliten Nazım İmar Planı gelişme ve koruma stratejilerine göre arazi kullanışı bölge parkı olarak belirlenmiş olan alana, bu plan kararları ile çelişen bir kullanımın, bölge parkı için yeni bir yer belirlenmeden yerleştirilmesi, bu onamanın 1/50.000 ölçekte parsel numaralan belirtilerek yapılması, ortaya çıkan formun kadastral dokunun belirsizliklerine bırakılması ve ulaşım ağı ile üniversitenin getireceği diğer etkilerin düşünülmemesinin şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarına aykırı olduğu, uyuşmazlık konusu plan değişikliği yapılan alan, İSKİ İçme Suyu Havzaları Koruma Yönetmeliği kapsamında, … Barajı’nın uzak mesafeli koruma alanında arazinin bir bölümü de aynı yönetmeliğe göre dere mutlak koruma bandında kaldığından, hem söz konusu yönetmelik ilkeleri açısından, hem de özellikle orman statüsündeki bir alanın yerleşime açılması yönünden yapılan nazım plan değişikliğinin planlama ilkeleri ve kamu yararı ile çeliştiği, belirtilmiştir. Yukarıda içeriği açıklanan bilirkişi raporu davanın taraflarına gönderilmiş, davacı tarafından bilirkişi raporunun yerinde olduğu belirtilmiş, davalı idare tarafından büyükşehir belediyesi tarafından yapılan planın yetki yönünden iptal edildiği, yoğunluğun 1/5000 ve 1/1000 ölçekli planların yapımı aşamasında değerlendirilebileceği iddialarıyla itiraz edilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 8.maddesinde planların tanımlarına yer verilerek planlar bölge planı, çevre düzeni planı, nazım imar planı ve uygulama imar planı olarak kademelendirilmiş, belediye ve mücavir alan sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planlarının belediyelerce yapılacağı hükmü getirilmiş, 3030 sayılı Yasanın “Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görevleri” başlıklı 6. maddesinin A fıkrasında da, büyükşehir belediyelerine ait görevler sayılmış, (b) bendinde “Büyükşehir nazım imar planlarını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak, ilçe belediyelerinin nazım plana uygun olarak hazırlayacakları tatbikat imar planlarını onaylamak ve uygulanmasını denetlemek” görevinin büyükşehir belediyelerine ait olduğu hükme bağlanmıştır. Yukarıda yer alan yasa hükümleri uyarınca büyükşehir belediyelerine 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı dışında herhangi bir planı yapmak ya da onaylamak yetkisi verilmemiştir. … Büyükşehir Belediye Başkanlığınca 15.11.1995 günü onaylanan 1/50.000 ölçekli … Metropoliten Alan imar planında yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığından bahisle İstanbul 3.İdare Mahkemesinin 21.1.1998 günlü, E:1996/1455, K:1998/20 sayılı kararıyla iptaline karar verilmiş, anılan karar dairemizin 13.5.1999 günlü, E:1998/1793, K:1999/2611 sayılı kararıyla onanmıştır. Bu durumda, bilirkişilerin incelemelerinin temel dayanağını oluşturan 1/50.000 ölçekli plan yargı kararıyla iptal edilmiş olduğundan rapordaki bu plana dayalı irdelemeler dikkate alınmamıştır. Bilirkişi raporunda üniversite arazisinin yaklaşık 20 hektarlık bölümünün dere mutlak koruma bandında kaldığı belirtilmekte ise de, yağış mevsimi olan Mayıs ayında dahi derenin kurumuş dere yatağı olduğu keşif mahallindeki gözlemlerden anlaşılmıştır. Üniversite alanı ile birlikte … Barajı uzak mesafeli koruma alanında kalan … yerleşmesi ile yine alanın yakınında ruhsatsız fabrika yapıları dikkate alındığında bölgenin kaçak yapılaşma ve gecekondulaşma tehdidi altında bulunduğu gözlemlenmiştir. Üniversitenin öngörüldüğü orman alanında ağaç, çalı ve benzeri bitki örtüsünün olmadığı, bugünkü yapısı ile mera arazisi olarak tanımlanması gerektiği, alanın tümünde sulu tarım arazisinin bulunmadığı, toprak yapısı açısından 6. ve 7. sınıf arazilerin yaygın olduğu, arazinin kullanım kabiliyeti bakımından yapısının yürürlükteki Tarım Alanlarının Tarım Dışı Gaye ile Kullanılmasına Dair Yönetmelik hükümlerine aykırılık göstermediği, üniversite yerleşkesi olarak kullanılmasının anılan yönetmelik hükümleri ile çelişmediği bilirkişi raporunda da vurgulanmıştır. Ülkemizin en değerli varlıklarından biri olan orman alanlarının korunması, geliştirilmesi devletin ve ilgili kurumların en önemli görevlerindendir. Ancak bu görevin yerine getirilmesi sırasında Çevre Kanununun 3/b maddesinde de belirtildiği gibi kalkınma çabalarına olumlu ve olumsuz etkileri ile fayda ve sakıncaları dikkate almak kısa ve uzun vadeli değerlendirmeler yapmak suretiyle kamu yararı açısından dengeyi kurmak gerekmektedir. Günümüzde plansız ve aşırı kentleşme olgusu sağlıklı kentleşmenin önündeki en ciddi engel olduğundan kentsel gelişmenin yönlendirilmesinde imar planlaması ile yön, şekil ve büyüklükle ilgili belirlemeler yapılması zorunludur. Kentsel planlama sürecinde zorlayıcı, kısıtlayıcı ve yönlendirici kararların tümü birden rol oynar. Çağdaş bir kentin oluşturulması ve yaşatılması için aşırı yapılaşmanın etkisinden korunmuş kent estetiği ve kentleşme kalitesini yükseltici alanların oluşturulması zorunludur. İmar planlarının yargısal denetimi sırasında şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararı kriterleri ile birlikte özelliği itibariyle imar planının bütünlüğü, genel yapısı, kapsadığı alanın nitelikleri ve çevrenin korunması gibi olguların yanısıra “üstün kamu yararı” ilkesinin de gözetilmesi zorunludur. Uyuşmazlık konusu olay, plan bütünlüğü, planın kapsadığı alan, yakın çevresi, baraj koruma alanı, … kent makroformu, sağlıklı ve düzenli bir çevre oluşturulması çabası açısından birlikte ele alınarak değerlendirildiğinde; üniversite alanı olarak öngörülen alan ile … Barajı arasındaki … yerleşimi ve çevredeki ruhsatsız fabrikaların yörenin hızlı ve çarpık kentleşme eğilimi içinde olduğu izlenimini yaratması, dava konusu olan ve çevresinde ağaçlık alanların bulunmaması, üniversite alanını kısmen mutlak koruma alanı içinde bıraktığı iddia edilen derenin kurumuş dere yatağı olması, üniversite yerleşim planında dere mutlak koruma alanı sınırları ve orman alanının varlığının devamı için gerekli önlemlerin alınacağı hususları göz önünde bulundurulduğunda, yükseköğretime ve topluma yapacağı katkılarla kamu yararının en belirginleştiği kullanımlardan biri olan üniversite alanı oluşturulmasına yönelik dava konusu planda şehircilik planlama ilkelerine aykırılık görülmediği gibi getirdiği işlevde de üstün kamu yararı bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Davanın, yönetmeliklerin iptali istemine yönelik kısmının incelenmesine gelince; T.C. Anayasa’sının 124.maddesinde: Başbakanlık, Bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelik çıkarabilecekleri hükmüne yer verilmiştir. 3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinde “Resmi bina” tanımı yapılmamış, ancak maddenin son fıkrasında, bu Kanunda geçen diğer deyimlerin bakanlıkça hazırlanacak yönetmelikte tarif edileceği belirtilmiş olup, Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca hazırlanarak 2.11.1985/günlü 18916 Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanan Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçinde ve Dışında Planı Bulunmayan Alanlarda Uygulanacak İmar Yönetmeliğinin 4.maddesinin 5.bendinde ve 3030 sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinin 16.maddesinin 20.bendinde “Resmi bina” Genel, katma ve özel bütçeli idarelerle il özel idaresi ve belediyeye veya bu kurumlarca sermayesinin yarısından fazlası karşılanan kurumlara ait olan ve bir kamu hizmeti için kullanılan binalardır” sekinde tanımlanmış, dava konusu yönetmeliklerle de bu tanım “Genel katma ve özel bütçeli idarelerle, il özel idaresi ve belediyeye veya bu kurumlarca sermayesinin yarısından fazlası karşılanan kurumlara, kanunla veya kanunun verdiği yetki ile kurulmuş kamu tüzel kişilerine ait bina ve tesislerdir” şeklinde değiştirilmiştir. Diğer taraftan T.C.Anayasa’sının “Yükseköğretim Kurumları” başlıklı 130. maddesinde Üniversitelerin tanımı yapıldıktan sonra devlet tarafından yasayla kurulacakları belirtilmiş, yasada gösterilen usul ve esaslara göre kazanç amacına yönelik olmamak koşuluyla vakıflar tarafından da devletin gözetim ve denetimine tabi yükseköğretim kurumları kurulabileceği açıklanmış, vakıflar tarafından kurulan yükseköğretim kurumlarının mali ve idari konular dışındaki akademik çalışmaları, öğretim elemanlarının sağlanması ve güvenlik yönlerinden devlet eliyle kurulan yükseköğretim kurumlan için Anayasa’da belirtilen hükümlere tabi bulunduğu kuralları yer almıştır. Yukarıda yer alan Anayasal düzenleme ile akademik çalışmaları, öğretim elemanlarının sağlanması ve güvenlik yönlerinden herhangi bir ayrım gözetilmeksizin vakıflar tarafından kurulan yüksek öğretim kurumlarının devlet tarafından kurulan yüksek öğretim kurumları ile eşit statüde olduğu belirlenmiştir. Bu çerçevede değerlendirildiğinde, kamu hizmeti yaptığı tartışmasız olan vakıf üniversitelerinin bu hizmeti yerine getirmekte kullandığı yapılarının resmi bina olduğu açıktır. Bu durumda, uyuşmazlık konusu yönetmelik değişiklikleri ile getirilen vakıf üniversitelerine ait bina ve tesislerin resmi bina olarak nitelendirilmesi yönündeki düzenlemede kamu yararına aykırılık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, davanın reddine, 7.12.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1994/3181 K: 1995/533 T. 7.2.1995 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/5866 K: 2005/2170 T. 13.4.2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/2444 K: 2007/5127 T: 24.9.2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/6129, K: 2007/6788 BELEDİYELERİN DEPREMDEN KAYNAKLANAN SORUMLULUKLARI HAKKINDA DANIŞTAY KARARLARI Danıştay 10. Dairesi E: 2005/9126 K: 2007/3069 Davacıların 17 Ağustos 1999 tarihinde meydana gelen deprem dolayısıyla uğradıkları zararın, sadece idari işlem sebebiyle değil, aynı zamanda idarenin önlem alma ve denetim görevlerini de yerine getirmemesinden, başka bir ifadeyle hareketsiz kalmasından kaynaklandığı göz önünde bulundurulduğunda, bakılmakta olan davada, dava açma süresinin 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 13. maddesi uyarınca hesaplanması gerektiği hakkında. Dava; 17 Ağustos 1999 tarihinde meydana gelen depremde, Sakarya Sosyal Sigortalar Kurumu il Müdürlüğü’nde  görev yapmakta olan davacılardan …  adına sıra tahsisli lojmanın yıkılması sonucu davacıların kızının hayatını  kaybettiği, ayrıca  lojmanda bulunan eşyalarının enkaz altında kaldığı belirtilerek, olay nedeniyle uğradıklarını  ileri sürdükleri 15.000 YTL  maddi, 60.000 YTL  manevi olmak üzere toplam 75.000 YTL zararın olay tarihinden itibaren işletilecek yasal faziyle birlikte tazmini istemiyle  açılmıştır. Sakarya 2. İdare Mahkemesince; dava dilekçesinde, zararın, davalı idarelerce yapının bulunduğu bölgenin birinci  derece deprem bölgesi olmasına  rağmen imar  planları ile yerleşime açılması, imar planlarında yapılaşma şartları belirlenirken bölgenin özelliklerinin dikkate alınmaması, yapı kullanım ruhsatı verilen yapıların mevzuata ve projesine uygun olarak yapılıp yapılmadığının kontrol edilmemesi sebebiyle doğduğu iddia edildiğinden, tazmini istenen zararın, 3194 sayılı Yasa ve ilgili Yönetmelik uyarınca imar planı yapmak, inşaat ruhsatı  vermek, projeyi tasdik etmek, yapılaşmayı kontrol etmek, yapı kullanma izni vermek gibi idari işlemlerden kaynaklanması dolayısıyla, dava açma süresinin 2577 sayılı Yasa’nın 12. maddesine göre hesaplanması gerektiği; buna göre, söz konusu işlemler dolayısıyla  oluşan, fakat bu işlemlerin icra tarihinde değil, deprem tarihinde meydana gelen zararın tazmini istemiyle, deprem tarihi  olan 17.8.1999 tarihinden itibaren  60 gün içinde  ya da  2577 sayılı Yasa’nın 11 maddesi kapsamında yapılan  başvuru üzerine verilecek cevabın tebliğinden itibaren kalan sürede dava açılması gerekirken, bu süre  geçirildikten sonra 30.11.2000  tarihinde  açılan  davada süre aşımı  bulunduğu; ayrıca davalı idareye  2.8.2000  tarihinde zararların tazmini istemiyle yapılan  başvurunun da dava açma süresini  ihya etmeyeceği gerekçesiyle davanın süre aşımı yönünden reddine karar  verilmiştir. Davacı tarafından; anılan mahkeme kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek temyizen incelenip bozulması  istenilmektedir. Anayasa’nın 125. maddesinin 1. fıkrasında; idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu, son fıkrasında da, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanmıştır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesinde de; idarenin eylem ve işlemlerinden dolayı hakları muhtel olan kişiler tarafından tam yargı davası açılabileceği düzenlenmiştir. İdari işlemler ve bu işlemlerin uygulanması ile idari eylemler sonucu meydana gelen hak ihlallerinin giderilmesi istemiyle açılacak tam yargı davalarına yönelik olarak 2577 sayılı Yasada ayrı usul hükümleri ve farklı dava açma süreleri öngörülmüştür. Yasanın 13. maddesi uyarınca, idari eylemler nedeniyle uğranılan zararın tazmini için bu eylemlerin yazılı bildirimi üzerine veya başka suretle öğrenildiği tarihten itibaren bir yıl ve her halde eylem tarihinden itibaren beş yıl içinde ilgili idareye başvurularak, başvurunun kısmen, tamamen veya zımnen reddi halinde bu tarihten itibaren dava açma süresi içinde dava açılması gerekirken; 12. maddede yer alan düzenleme uyarınca; idari işlemlerin yol açtığı hak kayıplarının giderilmesinin istenilmesi halinde ise doğrudan doğruya tam yargı davası  veya iptal ve tam yargı davasının açılması veya ilk önce iptal davası açılarak bu davanın karara bağlanması üzerine veya işlemin icrası nedeniyle doğan zararlardan dolayı icra tarihinden itibaren dava süresi içerisinde tam yargı davasının açılması gerekmektedir. 2577 sayılı Yasadaki bu farklı düzenleme nedeniyle öncelikle  zarara yol açtığı öne sürülen tasarrufların nitelendirilmesi, idari işlem mi yoksa idari eylem mi olduklarının belirlenmesi gerekmektedir. İdari işlemler, idari makam ve mercilerin idari faaliyet alanında idare hukuku çerçevesinde, tek taraflı irade açıklamasıyla hukuk aleminde sonuç doğuran kesin ve yürütülmesi zorunlu nitelikte tasarruflardır. İdarenin, temelinde bir idari karar veya işlem olmayan veya bir idari sözleşmeye dayanmayan her türlü  faaliyeti (fizik alanında görülen iş, hareket, ameliye ve çalışmalar) veya hareketsiz kalması ise idari eylem olarak tanımlanmaktadır. İdari işlemlerin, hukuk aleminde değişiklik, yenilik doğuran irade açıklamaları olmalarına karşın; idari eylemler, sadece ilgililerin hak ve yetkilerini kullanmaları koşuluyla hukuki etki ve sonuç doğurmaktadırlar. Dosyanın incelenmesinden; Sakarya Sosyal Sigortalar il Müdürlüğü’nde görev yapmakta olan davacılardan … adına sıra tahsisli lojmanın  17 Ağustos 1999 tarihinde meydana gelen depremde tamamen yıkıldığı, enkaz altında kalan davacıların kızının hayatını kaybettiği, ayrıca evlerinde bulunan tüm eşyanın da enkaz altında kaldığı belirtilerek; lojmanın bulunduğu  bölgenin birinci derece afet bölgesi  olduğu ve bu çerçevede  teknik ve projelendirme esaslarına uygun inşa edilmesi gerektiği; ancak, lojmanların davalı idarece, gerekli nitelikleri taşıyıp taşımadığı hususunda  denetim yapılmaksızın satın alındığı, ayrıca, binada depreme karşı hiç bir önlem alınmadığı ve lojmanın bu haliyle tahsis edildiği, uğranılan zararın mücbir sebep olan depremden değil, idarenin hizmet  kusurundan kaynaklandığı ileri sürülerek maddi ve manevi zararların tazmini istemiyle 2.8.2000 tarihinde davalı idareye başvurulduğu, başvurunun zımnen reddi üzerine de  30.11.2000 tarihinde bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır. Bilindiği gibi, ülkemiz, jeolojik ve topoğrafik yapısı nedeniyle büyük can ve mal kayıplarına yol açan deprem felaketleriyle sık sık karşılaşan ülkelerin başında gelmektedir. Afetlerin önlenmesi ve zararların azaltılması amacıyla alınması gereken tedbirleri araştırmak, bu konudaki temel hedef ve politikaları belirlemek, ülke içindeki bilimsel, teknik ve idari çalışmaları koordine etmek, ortak sonuçları tüzük, yönetmelik, talimat ve eğitim yoluyla uygulamaya aktarmak ve denetlemek, afet zararlarının azaltılması amacıyla ulusal ve uluslararası işbirliği, proje ve programları oluşturmak, elde edilen sonuçları uygulamaya aktarmak, afete uğramış ve uğrayabilecek bölgeler ile yapı veya ikamet için yasaklanmış afet bölgelerini tespit ve ilan etmek, afet bölgelerinde yapılacak yapılarla ilgili kuralları, yapı tekniklerini ve projelendirme esaslarını tespit etmek, depremleri ve etkilerini incelemek, elde edilen sonuçlara göre deprem katalogları ve ülkenin deprem haritalarını hazırlamak ve geliştirmek ve depremlerden dolayı hasar görmüş yapıların takviye ve onarım yöntemleriyle ilgili çalışmalar yapmak Devletin görev, yetki ve sorumlulukları arasında bulunmaktadır. Deprem olgusunun, doğal bir olay olarak ortaya çıkmasının yanında, idarece gerçekleştirilecek uygulamalarla doğabilecek zararların önlenmesi, hatta ortadan kaldırılması mümkündür. Başka bir anlatımla, depremin nerede, ne zaman ve hangi büyüklükte olacağı öngörülememekle birlikte, depremin yaratacağı olumsuz sonuçların öngörülebilir olduğu ve oluşacak zararların en aza indirilmesi için önceden önlem alınabileceği açıktır. Görülmekte olan tam yargı davası, iki ayrı kategoride toplanması mümkün olan idari tasarruflar nedeniyle açılmış bulunmaktadır. Tam yargı davasının açılmasına neden olarak gösterilen lojman tahsisi şeklindeki idari tasarruf “idari işlem” niteliğini taşımakta; buna karşılık görülen davanın açılmasına neden olarak gösterilen davalı idarenin üstlendiği önlem alma ve denetim görevlerini yerine getirmeyip hareketsiz kalması şeklindeki idari tasarrufun ise hukuk aleminde değişiklik, yenilik doğurmayı amaçlayan bir irade açıklamasına dayanmaması nedeniyle idari işlem olarak nitelendirilmesine olanak olmayıp; “idari eylem” olduğunun kabulü gerekmektedir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununda, idari işlemlerin uygulanması ve idari eylemler nedeniyle tam yargı davası açma süreleri 12 ve 13 üncü maddelerde düzenlenmekle birlikte, idari işlem ve idari eylemlerin birlikte hak ihlaline neden olması halinde, dava açma süresinin nasıl hesaplanacağına ilişkin bir hükme yer verilmemiştir. Bir davada uyuşmazlığın esasının incelenebilmesi, diğer koşullar yanında, davanın yasada öngörülen süre içerisinde açılmış olmasına bağlı olduğuna; dava açma hakkının, hak arama özgürlüğünün kullanılmasından başka bir şey olmadığına; temel hak ve özgürlüklerin de ancak yasayla sınırlandırılabileceğine göre; yasada açıkça düzenlenmeyen konularda, usul hükümlerindeki boşlukların, ilgililerin dava açma haklarının kullanmalarını engelleyecek biçimde yorumlanmaması gerekir. Bu itibarla; giderilmesi istenilen hak ihlaline idari işlem ve idari eylem olarak nitelendirilen birden fazla idari tasarruf neden olmuş ve zarara yol açmaları yönünden idari işlem ve idari eylemlerin ayrılması mümkün değil ise, dava açma süresinin, ilgililere zararın doğduğu tarihten itibaren 1 yıl içinde idareye başvuru ve daha sonra dava açma olanağı tanıyan 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 13 üncü maddesine göre belirlenmesi hak arama özgürlüğünün gereğidir. Aksine bir yorumla zarara yol açan idari işlemlere göre dava açma süresinin hesaplanması, ilgililerin idari eylemler nedeniyle doğmuş olan dava açma hakkının gözardı edilmesi sonucunu doğuracaktır. Ayrıca hak ihlaline neden olmaları yönünden birbirinden ayrılması mümkün olmayan idari işlemler ve idari eylemler nedeniyle açılan davanın, sadece yargılama usulündeki boşluk nedeniyle bölünmesi, davanın idari işlemlere ilişkin olduğu varsayılan bölümü için dava açma süresinin 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 12 nci maddesine göre hesaplanması da, dava açma hakkını zedeleyen zorlama bir yorum olacaktır. Bu durumda bakılmakta  olan  davada, dava açma süresinin,  yukarıda  anılan Yasanın  13. maddesi  kapsamında  hesaplanması  hakkaniyet  gereği  olup,  aksi yönde  verilen idare   mahkemesi kararında hukuki  isabet  görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle; davacının temyiz isteminin kabulü ile Sakarya 2. İdare Mahkemesinin 30.10.2002  tarih, E:2000/3200, K:2002/1385 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere  anılan mahkemeye gönderilmesine  28.5.2007 tarihinde  oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 10. Dairesi E: 2001/5105 K: 2003/358 T: 05/02/2003 Danıştay 10. Dairesi E: 1989/2392 K: 1990/2835 Danıştay 10. Dairesi E: 1991/616 K: 1992/4208 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1477 K: 2004/2115 Danıştay İDDK E: 2008/11 K: 2009/3108  Deprem sonucu bir bölgedeki binalarda oluşan tüm zararların idarenin tazmin sorumluluğu altında bulunmasının mümkün olmadığı, olayda, davalı idarenin zararı ağırlaştırıcı bir işlem ve eyleminin bulunmadığı, inşaat sahiplerinin eyleminin sonucunda zararda artış meydana geldiği anlaşıldığından, idarece tazmini gereken maddi ve manevi bir zararın bulunmadığı hakkında. Dava; Mudanya İlçesi, Ömerbey Mahallesi, Kümbet Mevkii, … pafta, … ada, … ve … sayılı parseller (yeni … pafta, … ada, … parsel) üzerinde yapılan yapılardan davacının maliki olduğu … Blok … nolu konutun 17.8.1999 tarihinde meydana gelen depremde zarar görmesi nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen 6.923,23.-TL maddi, 3.000,00.-TL manevi zararın olay tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte tazmini istemiyle açılmıştır. Bursa 2. İdare Mahkemesi 20.4.2006 günlü, E:2005/224, K:2006/667 sayılı kararıyla; Mudanya Asliye Hukuk Mahkemesinin 1999/161 ve 1999/314 sayılı dosyalarında davacıya ait taşınmaza ilişkin olarak yerinde yaptırılan keşif ve dosya üzerinde yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporla dosyanın birlikte değerlendirilmesinden, söz konusu, 4 bloktan oluşan yapıların hasar görmesinde belediye, müteahhit, mal sahibi, TUS ve şantiye şefinin kusur oranlarının belirlendiği, söz konusu yapılarda hasar meydana gelmesinde, blokların imalatında, mühendislik kurallarına ve yapı ruhsatına uygunluğu denetlememekten dolayı sorumluluk derecesine göre davalı belediyenin %33 oranında kusurlu olduğu, davalı belediyenin %33 kusur oranına tekabül eden 276,93.- YTL kısmın idareye tazminat talebiyle başvuruda bulunulduğu tarihten itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte davalı idarece davacıya ödenmesine, manevi tazminatın patrimuanda meydana gelen eksilmeyi karşılamaya yönelik bir tazmin aracı olmayıp, manevi tatmin aracı olduğu, başka türlü giderim yollarının bulunmayışı ve yetersiz kalışı, manevi tazminatın parasal olarak belirlenmesini zorunlu hale getirdiği, davacının taşınmazındaki hasar üzerine duyduğu üzüntü nedeniyle uğradığı manevi zararın giderilmesi gerektiğinden uğranılan zararın niteliği ve miktarı hasar meydana gelmesi sırasında taşınmazın durumu ve idarenin zararının meydana gelmesindeki kusurunun ağırlığı ve hasar oranı göz önüne alınırsa takriben 200,00.- YTL manevi tazminatın idareye başvuru tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte idarece davacıya ödenmesine, fazlaya ilişkin maddi ve manevi tazminat talebinin reddine karar vermiştir. Anılan karar, temyizen incelenmesi sunucu Danıştay Altıncı ve Onbirinci Daireleri Müşterek Kurulu’nun 11.7.2007 günlü, E:2006/7796, K:2007/4395 sayılı kararıyla; Mudanya İlçesi, Ömerbey Mahallesi, Kümbet Mevkii, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde yer alan … ve … bloklarından oluşan yol seviyesi altında 1, yol seviyesi üstünde 5 kat olmak üzere toplam 6 kat, 14,50m yüksekliğinde yapı yapılmak üzere 14.10.1994 günlü, 6/197 sayılı yapı ruhsatının düzenlendiği, ancak ruhsata aykırı olarak bodrum katın zemin kat olarak inşa edildiği ve inşaatın B+Z+4 kat olması gerekirken Z+5 kat olarak bitirildiği, Mahkemece hükme esas alınan Şişli 1. Asliye Hukuk Mahkemesinde müteahhit aleyhine … Sitesi … ve … blokları hakkında düzenlenen bilirkişi raporunda, blokların hasar görmesinde payı olan etkenlerin belirlendiği; bunların birincisinin, yapı ruhsatına uymamak olduğu, bodrum katın fiilen zemin kat olarak inşa edilmiş olmasında ruhsata aykırılık bulunduğu, ikincisinin, yumuşak kat etkisinin artmasına yol açmak olduğu, taşıyıcı olmayan ve betonarme taşıyıcı elemanlar arasında yer alan bölme duvarlarının, deprem yüklerinin taşınmasında önemli rol oynadıklarının bilimsel çalışmalar sonucunda ortaya konulduğu, yumuşak kat üzerine etkiyen deprem yükü, yumuşak kat üzerinde kalan bina yüksekliğinin karesi ile hemen hemen doğru orantılı olduğu, Bodrum katların zemine gömülü ve çevre duvarları çoğunlukla betonarme perde şeklinde olduğundan, binanın zemine tutunma yeteneğini arttırdığı, zemin altı 1 ve zemin üstü 5 kat, toplam 6 kat için projesi hazırlanıp onaylanmış ve yapı ruhsatı verilmiş binanın, zemin üstü 6 kat şeklinde inşaa edilmiş olmasının zemin (dükkan, cam bölme v.b. düzenlemelerden dolayı yumuşak kat özelliği taşıyan) katı etkileyen deprem yüklerinin, projesinde öngörülenden daha büyük olmasına yol açtığı, üçüncüsünün, kolon ve kirişlerde etriye sıklaştırılmasının yapılmaması olduğu, etriye sıklaştırılmasının deprem yüklerinin betonarme elemanları tarafından taşınabilmesi için yapılmasının kaçınılmaz olduğu, dördüncüsünün, beton kalitesinin projede öngörülenden düşük olması olduğu, düşük kalitede beton ile oluşturulan kolon ve kiriş gibi taşıyıcı elemanların taşıma kapasitelerinin de o oranda düşük olduğunun belirtildiği, sonuç olarak da kusur oranları belirlenirken, söz konusu blokların imalatında mühendislik kurallarına ve yapı ruhsatına uygunluğu denetleyememekten ya da denetlemekte yetersiz kalmaktan dolayı sorumluluk dereceleri dikkate alındığında belediyenin %33 oranında kusurlu olduğu yolundaki belirlemenin Mahkemece esas alınarak uyuşmazlık hakkında hüküm kurulduğunun  anlaşıldığı, bu durumda ruhsata aykırı olarak yapılan inşaat nedeniyle depremde meydana gelen zararın ortaya çıktığı, dolayısıyla idarenin İmar Hukuku kapsamında inşai faaliyet sürecinde tazminle sorumlu kılınacak derecede kamu hizmetini kusurlu şekilde işlettiğinden söz etme olanağı bulunmadığı sonucuna ulaşıldığından davalı idarenin olayda hizmet kusuru bulunduğundan bahisle maddi ve manevi tazminata hükmedilmesinde hukuki isabet görülmediği gerekçesiyle bozulmuş ise de, İdare Mahkemesi, bozma kararına uymayarak önceki kararında ısrar etmiştir. Davalı idare, Bursa 2. İdare Mahkemesi’nin 25.10.2007 günlü, E:2007/1715, K:2007/2183 sayılı ısrar kararının bozulmasını istemektedir. Anayasa’nın 125. maddesinin son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu kurala bağlanmış; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesinde de, tam yargı davaları idarenin eylem ve işlemlerinden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan davalar olarak tanımlanmıştır. İdari yargıda idari eylem nedeniyle uğranılan zararın tazmini için açılan tam yargı davalarında idarenin tazmin borcunun doğması için ortada bir zararın ve zarara yol açan idareye yüklenebilir bir eylemin bulunması, zararla eylem arasında nedensellik bağının kurulması ve hizmet kusuru ya da kusursuz sorumluluk esaslarına göre idare hukukuna özgü tazmin sebeplerinin olması gerekmektedir. Tam yargı davalarında idarenin tazmin sorumluluğu belirlenirken öncelik hizmet kusurunun varlığı araştırılmalı, hizmet kusuru yoksa kusursuz sorumluluk ilkelerinin uygulanıp uygulanmayacağı irdelenmelidir. Hizmet kusurunun varlığı istikrar bulan yargısal kararlarda hizmetin kötü veya geç işlemesi yahut hiç işlememesi hallerinde kabul edilmektedir. Öte yandan, idarenin sorumlu tutulabilmesi için zarara yol açan işlem veya eylemin idare tarafından yapılmış olması gerektiğine göre, zarar gören kişilerin eyleminden, üçüncü kişilerin eyleminden, zorlayıcı sebeplerden (mücbir sebepler) ileri gelen zararların idareye ödettirilemeyeceği, dolayısıyla bu gibi durumlarda idarenin hukuki sorumluluğunun bulunmadığı yine idari yargı kararlarında kabul edilmiş bir idare hukuku ilkesidir. Zorlayıcı sebep (mücbir sebep), kökeni, doğal, sosyal ve hukuki olması itibariyle failin dışında kalan, fail tarafından önlenme olanağı bulunmayan, önceden takdir ve tahmin edilemeyen olaylar olarak tanımlanmaktadır. Gerek yargısal kararlar, gerekse öğretide kabul edilen bu tanımlamaya göre zorlayıcı sebep kavramını oluşturan temel unsur, “dışsallığın” yanı sıra “önlenemez” ve “öngörülemez” olmasıdır. Depremin, “önlenemez” ve “öngörülemez” olması nedeniyle zorlayıcı sebebin tipik bir örneğini oluşturduğu kuşkusuzdur. Zarar, münhasıran depremden kaynaklanmışsa idarenin sorumluluğundan söz etmeye hukuken olanak bulunmamakta ise de zararın zorlayıcı sebep dışında idare tarafından ağırlaştırıldığının yargı yerince saptanması durumunda zararın ağırlaşan, artan kısmı bakımından kusuru gözönünde tutularak idarenin tazminle sorumlu tutulması gerekmektedir. Örneğin, deprem bölgesi olarak saptanan bir alanda deprem mevzuatına uygun yapılaşma koşullarına aykırı olarak inşaat ruhsatı verilmesi, fay hattının yapılaşmaya açılması gibi durumlarda ilgili idarelerin deprem sonucu bir bölgedeki doğan zarardan kusurları oranında sorumlu tutulacağı tabiidir. Ancak, deprem sonucu bir bölgedeki binalarda oluşan tüm zararların idarenin tazmin sorumluluğu altında bulunduğundan söz edilemeyeceği de kuşkusuzdur. Somut olayın irdelenmesine geçmeden önce, zarar görenin eyleminin zararın doğmasında başlıca etken olduğu hallerde idarenin sorumluluktan kurtulacağının da belirtilmesi zorunlu görülmüştür. Uyuşmazlıkta, davacı 17.8.1999 tarihinde meydana gelen deprem sonucunda binasında oluşan hasar nedeniyle uğradığı zararın tazminini istemektedir. Dosyanın incelenmesinden; Mudanya İlçesi, Ömerbey Mahallesi, Kümbet Mevkii, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde yer alan … ve … Bloklarından oluşan yol seviyesi altında 1, yol seviyesi üstünde 5 kat olmak üzere toplam 6 kat, 14,50 metre yüksekliğinde yapı yapılmak üzere 14.10.1994 günlü, 6/197 sayılı yapı ruhsatı düzenlenmesine karşın ruhsata aykırı olarak bodrum katın zemin kat olarak inşa edildiği ve inşaatın B+2+4 kat olması gerekirken 2+5 kat olarak bitirildiği, yapı ruhsatına uymamanın blokların zarar görmesinde başlıca etken olduğu, dava konusu yerle ilgili olarak projeye uygun inşaat yapılıp yapılmadığının tespiti amacıyla inşaatın devamı esnasında TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası ile Mudanya Belediye Başkanlığı arasında yapılan yazışmalar sonucunda, anılan Odanın Belediye Başkanlığına muhatap 5.5.1995 günlü, 522 sayılı yazısı ile, konuyla ilgili bilirkişi incelemesi sonucunda, inşaatın onaylı projesine uygun yapıldığı, bu bakımdan inşaatın devamı yönünde görüş bildirildiği, inşaatın daha sonra ruhsatına aykırı olarak tamamlandığı, henüz iskan edilmeden deprem sonucunda zarar oluştuğu anlaşılmaktadır. Olayda, davalı idarenin zararı ağırlaştırıcı bir işlem ve eyleminin bulunmadığı, inşaat sahiplerinin eyleminin sonucunda zararda artış meydana geldiği, bu durumda idarece tazmini gereken  maddi ve manevi bir zararın bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Öte yandan, deprem sonucunda oluşan bireysel zararlardan dolayı davalı idareleri kusursuz sorumluluk esaslarına göre tazminle sorumlu tutmaya da hukuken olanak bulunmamaktadır. Zira, bireysel olmayan o bölgede yaşayan için genel nitelikte olan deprem gibi doğal afetlerden doğan zararlar ilgili mevzuatı çerçevesinde devletçe ödenmektedir. Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne, Bursa 2. İdare Mahkemesince verilen 25.10.2007 günlü, E:2007/1715, K:2007/2183 sayılı kararın Danıştay Altıncı ve Onbirinci Daireleri Müşterek Kurulu’nca verilen karar doğrultusunda bozulmasina, dosyanın anılan İdare Mahkemesine gönderilmesine, 17.12.2009 gününde esasta ve gerekçede oyçokluğu ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay İDDK E: 2004/244 K: 2007/2331 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/255 K: 2006/6658 Danıştay 6. Dairesi E: 2006/931 K: 2006/6661 Danıştay İDDK E: 1994/331 K: 1995/715 K: 13.10.1995 Danıştay 6. Dairesi E: 1998/5181 K: 1999/5168 Deprem nedeniyle oluşan hak sahipliği konusunda nihai kararı verecek olan Bayındırlık ve İskan Bakanlığının tesis edeceği işlem üzerine dava açma süresinin belirlenebileceği. İstemin Özeti: Eskişehir İdare Mahkemesinin 11.2.1998 günlü.E:1997725/.. K:1998/45 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu Öne sürülerek bozulması istenilmektedir. Tetkik Hakimi Düşüncesi: 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 7.maddesinde dava açma süresinin, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay’da ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu belirtilmiş olup, aynı kanunun 11.maddesinde ise ilgililer tarafından idari dava açılmadan önce idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılmasının üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan, idari dava açma süresi içinde istenebileceği, bu başvurmanın işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durduracağı, altmış gün içinde bir cevap verilmez ise isteğin reddedilmiş sayılacağı, isteğin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması halinde dava açma süresinin yeniden işlemeye başlayacağının ve başvurma tarihine kadar geçen sürenin hesaba katılacağı hükme bağlanmıştır. Dosyanın incelenmesinden 1.10.1995 tarihinde … ili … içerisinde meydana gelen deprem felaketi nedeniyle davacının hak sahibi kabul edilmemesi üzerine yaptığı itirazın 27.12.1995 günü mahalli komisyonca reddedilmesi üzerine 11.9.1996 günlü dilekçeyle … Asliye Hukuk Mahkemesine hak sahibi sayılmaması yolundaki işlemdeki hususların doğru olmadığı yolunda tespit yaptırdığı, dolayısıyla komisyon kararının tebliğ tarihi belli olmasa da hak sahibi sayılmadığından bu tarihte haberdar olduğunun açık olduğu. 2577 sayılı Yasanın 11.maddesi uyarınca bu işlemin iptali istemiyle dava açılabileceği gibi Bayındırlık ve İskan Bakanlığına başvurma yoluna da gidilebileceği; ancak bu sürenin dava açma süresi olan 60 günle sınırlı olduğu, bu başvurudan sonra 60 gün içinde idarece cevap verilirse bu ret işlemine ya da 60 gün içinde cevap verilmezse istek reddedilmiş sayılacağından 2577 sayılı Yasanın 11.maddesinde belirtilen başvuruyla duran dava açma süresinden kalan süre içinde zımni ret işlemine karşı dava açılması gerektiği, her durumda başvuru süresi ile dava açma süresinin (60+60) 120 günü geçemeyeceği açıktır. Olayda, davacının hak sahibi sayılmaması yolundaki işlemin tebliğ tarihi belli değilse de işlemin öğrenme tarihi olan 11.9.1996 gününden itibaren yasal dava açma süresi geçirilerek 20.1.1997 gününde açılan davanın süreaşımı nedeniyle incelenme olanağı bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle temyize konu idare mahkemesi kararının belirtilen ek gerekçeyle onanması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, davacının 1.10.1995 tarihinde … ilçesinde meydana gelen deprem felaketi nedeniyle yerel mahkemece yaptırılan tespite dayalı olarak hak sahibi sayılması yönündeki başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış; idare mahkemesince, 1.10.1995 gününde meydana gelen deprem nedeniyle hak sahibi olarak kabul edilmemesi üzerine yaptığı itirazı komisyonca reddedilen davacının bu ret kararım … Asliye Hukuk Mahkemesine hak sahibi sayılmasına ilişkin tespit yapılması istemiyle verdiği 11.9.1996 günlü dilekçeyle öğrendiğinin açık olduğu, bu tespit kararına dayanarak davalı idareye yaptığı başvurunun reddedilmesi üzerine 20.1.1997 gününde açılan davanın süreaşımı nedeniyle incelenme olanağı bulunmadığı gerekçesiyle reddine karar verilmiş: bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısı İle Alınacak Tedbirler île Yapılacak Yardımlara Dair Kanunun 28.maddesinde bu kanundan faydalanmak suretiyle inşaat kredisi verilmesini yada bina yaptırılmasını isteyenlerin. İmar İskan Bakanlığınca yapılacak yardıma dair o yerde yapılan ilandan itibaren iki ay içinde mahallin en büyük mülkiye amirine yazılı müracaatta bulunmalarının ve taahhütname vermelerinin mecburi olduğu. Afet Sebebiyle Hak Sahibi Olanların Tespiti Hakkında Yönetmelik’in 16.maddesinde bu yönetmelikte belirtilen esaslara ve kurallara göre hak sahibi niteliğini taşıyanların, talep ve taahhütname vermelerini sağlamak üzere durumun mahallinde ilan olunacağı. 1/maddesinde, hak sahibi durumunda olanlardan inşaat kredisi verilmesini yada bina yaptırılmasını isteyenlerin 16.maddede belirtilen ilan yapıldığı günden itibaren iki aylık süre içinde mahalTin en büyük mülkiye amirine yazılı olarak talep ve taahhütname vermelerinin şart olduğu. 21.maddesinde komisyonun talep ve taahhütnameleri en kısa zamanda inceleyip değerlendirerek hak sahipleri listesini düzenleyeceği. 22.maddesinde, hak sahibi olmadıkları anlaşılanlara durumun yazılı olarak tebliğ olunacağı, bu tebligattan itibaren 15 günlük süre içinde ilgililerin itirazda bulunabileceği, itirazın komisyonca incelenerek karara bağlanacağı, hak sahipliği ve itiraz konusunda nihai kararın İmar ve İskân Bakanlığınca verileceği kurala bağlanmıştır. Anılan hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden, hak sahipliğinden yararlanabilmek için iki aylık süre içerisinde talep ve taahhütname vermenin zorunlu olduğu, talep ve taahhütname vermeyenlerin hak sahipliğinden yararlanamayacağı, talep ve taahhütnamelerin incelenip hak sahibi olmayanlara durumun yazılı olarak tebliğ olunacağı, bu tebligattan itibaren 15 gün içinde itirazda bulunulacağı, bu itirazın mahalli komisyonca incelenip karara bağlanacağı, ancak hak sahipliği ve itiraz konusunda nihai kararın. Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca verileceği, hak sahipliği konusunda bakanlıkça verilecek kararın ilgililer tarafından dava konusu edilebileceği açıktır. Dosyanın incelenmesinden, davacının … ili. … ilçesinde meydana gelen deprem felaketi nedeniyle davacının hak sahibi kabul edilmesi yolundaki isteminin komisyonca 24.10.1995 ve itiraz üzerine 27.12.1995 tarihlerinde reddedilmesi üzerine adı geçen tarafından … Asliye Hukuk Mahkemesinin 11.9.1996 günlü. E:1996/406. K:1996/383 sayılı tespit kararına dayalı olarak hak sahibi sayılması talebiyle 19.11.19% tarihinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığına başvurduğu, bakanlıkça bu istemine 60 gün içinde yanıt verilmediği, davanın da cevap verme süresini izleyen dava açma süresi içinde 20.1.1997 gününde açıldığı anlaşılmaktadır. Açıklanan nedenlerle Eskişehir İdare Mahkemesinin 11.2.1998 günlü. E: 1997/257. K: 1998/45 sayılı kararın bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 2.11.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2007/5045 K: 2008/20 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/255 K: 2006/6658 Danıştay 6. Dairesi E: 2006/931 K: 2006/6661 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/359 K: 2004/1691 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/359 K: 2004/1691 Davacıların murisinin, askerlik görevinin ifası sırasında 17 Ağustos 1999/tarihinde meydana gelen Marmara depreminde göçük altında kalarak vefat etmesinde davalı idarenin hizmet kusuru bulunduğundan davacılara maddi ve manevi tazminat ödenmesi gereği, belirli bir miktar paraya ilişkin olarak saptanan ve manevi zararın telafisi için hükmedilecek manevi tazminata idareye başvuru tarihinden itibaren faiz yürütülmesinin 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine ilişkin Kanun gereği olduğu. İstemin Özeti: Sakarya 1. İdare Mahkemesinin 3.4.2003 günlü, E:2001/443, K:2003/307 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Temyize konu kararın maddi tazminat isteminin kabulü ile AYİM’e dava açma tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davacılara Ödenmesine, manevi tazminat isteminin kısmen kabulüne ilişkin bölümünde hukuka aykırılık bulunmadığından onanması, manevi zararın telafisi için hükmedilen miktara, idareye başvuru tarihinden itibaren 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine ilişkin Kanun uyarınca faiz yürütülmesi gerekeceğinden mahkeme kararının manevi tazminat miktarına faiz uygulanması isteminin reddine yönelik kısmının ise bozulması gerektiği düşünülmektedir. Danıştay Savcısı Düşüncesi: Davacıların yakınının 17 Ağustos 1999/depreminde vefat etmesinden dolayı talep edilen maddi ve manevi tazminatın yasal faziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılan davayı mahkemece yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporu ve dosyada bulunan diğer belgelerin incelenmesi sonucunda destekten yoksun kalma nedeniyle uğranılan maddi zararın AYİM’e davanın açıldığı 2.6.2000 terhinden itibaren yasal faiziyle birlikte ödenmesine olay tarihi ile dava açma tarihleri arasındaki faiz isteminin reddine, manevi tazminat isteminin kısmen kabulüne, fazla olan kısmının reddine, manevi tazminata ilişkin faiz isteminin reddine,kararın verildiği tarihteki Avukatlık ücret tarifesine göre hesaplanan Avukatlık ücreti+KDV nin taraflara ödenmesine ilişkin İdare Mahkemesi kararı taraflarca temyiz edilmiştir. Davacıların maddi tazminat isteminin kabulü ile AYİM’e dava açma tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte Ödenmesine, manevi tazminat isteminin kısmen kabulüne ilişkin İdare Mahkemesi kararında hukuka aykıılık ve anılan kararda 2577 sayılı yasanın 49. maddesinde belirtilen bozma nedenleri bulunmadığından temyiz isteminin reddiyle temyiz konusu İdare Mahkemesi kararının onanması; Diğer taraftan temyiz dosyasının incelenmesinden Manevi tazminata, idareye başvuru tarihinden itibaren faiz yürütülmesi 3095 sayılı yasa gereği olduğundan manevi tazminata yasal faiz uygulanması isteminin reddedilmesinde ve takdir edilen vekalet ücretine Katma Değer Vergisi eklenmesine İlişkin hüküm fıkrasında hukuki isabet bulunmadığı anlaşıldığından mahkeme kararının manevi tazminat miktarına faiz uygulanması isteminin reddine ve vekalet ücretine ayrıca katma Değer Vergisi eklenmesine İlişkin bölümünün bozulması gerekeceği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı ve Onbirinci Daireleri müşterek heyetince 2575 sayılı Danıştay Kanununun Ek-I maddesi uyarınca birlikte yapılan toplantıda Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, askeri hizmete ilişkin bir yönü bulunmayan uyuşmazlığın görüm ve çözümünün idare yargı yerinin görevinde olduğuna, Üye …’nun; davacıların yakınının 17 Ağustos 1999/tarihinde meydana gelen deprem nedeniyle … Suüstü Eğitim Merkez Komutanlığında askerlik hizmetini yaptığı sırada vefat ettiği, Anayasa’nın 157. maddesinde, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nin askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların yargı denetimini yapan ilk ve son derece mahkemesi olduğu, ancak askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda İlgilinin asker kişi olması şartının aranmayacağının belirtildiği, 20.7.1972 günlü, 1602 sayıiı Yasa’nın 25.12.1981/günlü, 2568 sayılı Yasa ile değişik 20. maddesinde de aynı hükme yer verildiği, idari eylemin “askeri hizmete ilişkin bulunması” eylemin kanun ve nizamların Türk Silahlı Kuvvetlerine tanıdığı yetki ve görevlerin yerine getirilmesi amacına yönelik olması anlamını taşıdığı, askeri nitelikteki idari eylemi de askeri kural ve gerekler çerçevesinde yürütülen askeri hizmet sırasındaki bir hareket, tutum veya meydana gelen ya da getirilen bir olay olarak tanımlamak gerektiği, idari eylemin “asker kişiyi ilgilendirmesi” için de eylemin bir asker kişiye yönelmesi, zarar verici etkilerini bir asker kişinin beden veya malvarlığı sahasında meydana getirmiş olması gerektiği, davacıların yakınının 1602 sayılı Yasa kapsamında asker kişi olduğu, 3194 sayılı Yasanın 26. maddesi uyarınca imarla ilgili hükümlerin Milli Savunma Bakanlığı … Dairesi Başkanlığınca yerine getirildiği, bu Başkanlığın askeri hizmetin daha İyi koşullarda yerine getirilmesi için yer seçimi dahil mühendislik ve kontrol görevlerini yerine getirmek üzere teşkilatlandığı ve bu hizmetin de askeri hizmet kapsamında değerlendirilmesi gerektiğinden Askeri Yüksek İdare Mahkemesince verilen görevsizlik kararı üzerine Sakarya 1. İdare Mahkemesince görülen davanın temyiz incelemesi aşamasında 2247 sayılı Yasanın 20. maddesi uyarınca inceleme ertelenerek görevli yargı merciinin belirtilmesi için uyuşmazlık mahkemesine başvurulması gerektiği, karşı oyuyla ve oy çokluğuyla karar verilerek işin gereği görüşüldü: Dava; Dz.Er …rin askerlik görevinin ifası sırasında 17 Ağustos 1999/tarihinde meydana gelen Marmara depreminde göçük altında kalarak vefat ettiği, davalı idarece deprem bölgesinde bulunan binalar depreme karşı dayanıklı İnşa edilseydi binanın yıkılmayacağı, bu yönden idarenin kusurlu olduğu, idare kusursuz olsa dahi, askerlik hizmetinin ifası amacıyla müteveffanın orada bulunmasının dahi idarenin sorumluluğu için yeterli bir neden olduğu iddialarıyla davacılardan baba … için 3.000.000.000.- maddi, 2.500.000.000.- Tl. manevi, anne … için 3.000.000.000.- lira maddi, 2.500.000.000.- lira manevi, kardeş … için ise 350.000.000.- lira manevi olmak üzere toplam 11.350.000.000.-lira tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince davacılardan … ve …’in miras bırakanı Dz.Er …’in desteğinden yoksunluk zararının miktarının tespiti için dosya üzerinden yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporla dosyanın İncelenmesinden, deprem sırasında yıkılan binanın gerek yapımı aşamasında gerekse daha sonraki tadilat ve yapılan ilavelerde davacının herhangi bir katkısının veya eyleminin bulunmadığı, yapının sahibi, müteahhidi ve hatta kiracısı da olmadığından zeminin özellikleri, imar planı, yapının imara uygunluğu gibi hususları inceleme, araştırma gibi bir durumun söz konusu olmadığı, davacının yapmış olduğu askerlik görevi dolayısıyla o binada kalmak zorunda olduğu, bu nedenle uyuşmazlığın 2577 sayılı Yasanın 13. maddesi bağlamında idarenin eylem veya eylemsizliğinden, kaynaklanan tam yargı davası olarak değerlendirildiği, ülkemizin, jeolojik ve topoğrafik yapısı nedeniyle büyük can ve mal kayıplarına yol açan deprem felaketleriyle sık sık karşılaşan ülkelerin başında geldiği, afetlerin önlenmesi ve zararların azaltılması amacıyla alınması gereken tedbirleri araştırmak, bu konudaki temel hedef ve politikaları belirlemek, ülke içindeki bilimsel, teknik ve idari çalışmaları koordine etmek, ortak sonuçları tüzük, yönetmelik, talimat ve eğitim yoluyla uygulamaya aktarmak ve denetlemek, afet zararlarının azaltılması amacıyla ulusal ve uluslararası işbirliği, proje ve programları oluşturmak, elde edilen sonuçlan uygulamaya aktarmak, afete uğramış ve uğrayabilecek bölgeler ile yapı veya ikamet için yasaklanmış afet bölgelerini tespit ve ilan etmek, afet bölgelerinde yapılacak yapılarla ilgili kuralları, yapı tekniklerini ve projelendirme esaslarını tespit etmek, depremleri ve etkilerini incelemek, elde edilen sonuçlara göre deprem katalogları ve ülkenin deprem haritalarını hazırlamak ve geliştirmek ve depremferden dolayı hasar görmüş yapıların takviye ve onarım yöntemleriyle ilgili çalışmalar yapmanın devletin yetki, görev ve sorumlulukları arasında olduğu, deprem olgusunun doğal bir olay olarak ortaya çıkmasının yanında, idarece gerçekleştirilecek uygulamalarla doğabilecek zararların Önlenmesi hatta ortadan kaldırılmasının mümkün olduğu, depremin, yeri, zamanı, koşulları vs. bakımından yapılacak değerlendirmelerden sonra mücbir sebep olarak değerlendirilebileceği, öngörülemezlik ölçütünün uygulanabilmesi için yer ve zaman olarak öngörmenin mümkün olmadığı fakat önlenemezlik ölçütü bakımından tedbirli ve öngörülü bir idareden beklenen özeni göstermesi sonucunda Öngörülemeyen doğal olayın yaratacağı zarardan kısmen veya tamemen kaçınma olanağının mümkün olduğu, bu zarardan kaçınmak için idarenin gerekeni yapmaması durumunda ise hizmet kusurundan sorumlu olacağı, davacıların çocuğu ve kardeşi olan …’in askerlik görevini ifa ederken meydana gelen deprem sırasında vefat ettiği binanın 4 katlı 260 odalı ve 76 yıllık olduğu, binanın zaman içinde tadilata uğradığı ve ilaveler yapıldığı, depremden hemen sonra yıkılan bu binanın yıkılma nedeninin araştırılması için binadan numune alınmadığı, yapılan ilaveler ve tadilatlar nedeniyle depremden sonra yıkılan bina ile projeler arasında bağlantı kurulamadığı, aynı bölgede yıkılmayan davalı idareye ait tesisler bulunduğu, Mahkemece iki defa ara kararı ile davacıların murisinin vefat ettiği … Su Üstü Eğitim Merkezi Komutanlığı Er Yatakhanesine ait inşaat, İskan ruhsatları ve tasdikli projelerin gönderilmesi İstenilmesine rağmen bu belgelerin idarece gönderilmediği, bunun da söz konusu belgelerin olmadığına karine teşkil ettiği, bu nedenle binanın gerçek yıkım nedeninin tespitinin yapılamadığı, bu itibarla Türkiye gibi birinci derecede deprem bölgesinde bulunan ve sık sık depremlerin olduğu ve gelecekte de olacağı bilinen bir ülkede, depreme dayanıklı, deprem koşullarına uygun bir bina olmadığı, deprem nedeniyle sadece bu hizmet kusurunun ağırlaştığı, dolayısıyla davalı idarenin meydana gelen zararı hizmet kusurunun bulunması nedeniyle tazmin etmesi gerektiği, davacılardan … İçin bilirkişi raporunda destekten yoksun kalma nedeniyle uğradığı maddi zarar 3.554.715.811.- Tl., anne … için ise 3.237.241.127.-TL olarak tespit edilmiş ise de Mahkeme taleple bağlı olduğundan anne ve baba için ayrı ayrı 3.000.000.000.- Tl. olmak üzere toplam 6.000.000.000.- TL. maddi tazminatın davanın AYİM’de açılma tarihi olan 2.6.2000 tarihinden İtibaren yasal faiziyle birlikte davacılara ödenmesine, davacıların olay tarihi ile dava açma tarihi arasındaki faiz isteminin reddine, zarar ve zararı doğuran olay nedeniyle duyulan elem ve üzüntünün karşılığı olarak manevi tazminat isteminin kısmen kabulü ile anne ve baba için ayrı ayrı 1.000.000.000.- TL. , kardeş … için 350.000.000.- TL olmak üzere toplam 2.350.000.000.- TL. manevi tazminatın davacılara ödenmesine, manevi tazminat İle ilgili olarak faiz isteminin ise reddine karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından, davanın süresinde açılmadığı, avukatlık ücretine KDV’nin dahil edildiği, olayda idarenin sorumluluğunun bulunmadığı ve davanın reddi gerektiği ileri sürülerek usul ve esas yönünden, davacı tarafından ise manevi tazminatın düşük tutulduğu ve bu tazminata faiz yürütülmediği iddiası ile esas yönünden usul ve hukuka aykırı olduğundan bahisle taraflarca temyiz edilmiştir. Temyize konu kararın maddi tazminat İsteminin kabulü ile AYİM’e dava açma tarihinden itibaren maddi tazminatın yasal faiziyle birlikte davacılara Ödenmesine, manevi tazminat isteminin kısmen kabulüne yönelik bölümünde 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır. Temyize konu kararın manevi tazminat ile ilgili faiz isteminin reddine ve vekalet ücretine yönelik hüküm fıkrasına ilişkin bölümüne gelince; Manevi tazminat, patrimuanda meydana gelen bir eksilmeyi karşılamaya yönelik bir tazmin aracı olmayıp, manevi tatmin aracı olduğundan ancak bu eksilmenin başka türlü giderim yollarının bulunmayışı veya yetersiz kalışı, manevi tazminatın parasal olarak belirlenmesini zorunlu hale getirdiğinden, sonuç olarak konusu belirli bir miktar paraya ilişkin olarak saptanan ve manevi zararın telafisi için hükmedilecek manevi tazminata, idareye başvuru tarihinden itibaren faiz yürütülmesi 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine ilişkin Kanun gereği olduğundan, mahkeme kararının hükmedilen manevi tazminata yasal faiz uygulanması isteminin reddine ilişkin kısmında hukuki isabet görülmemiştir. Kararın verildiği tarih itibariyle yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’nin 21. maddesinde; ” bu tarifede yer alan ücretlere 3065 sayılı Yasa hükümleri gereği katma Değer Vergisi ayrıca ilave edilir.” denilmekte ise de, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Yasasının 20/4. maddesinde “belli bir tarifeye göre fiyatı tespit edilen işler ile biletle tahsil edilen hallerde tarife ve bilet bedeli, katma değer vergisi dahil edilerek tespit olunur ve vergi müşteriye ayrıca intikal ettirilmez.” hükmü İle Anayasa’nın 73. maddesinde belirtilen “vergi resim harç ve benzeri yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır.” şeklinde yasa maddelerinin bu düzenleniş biçimine karşın, “tarifede yer alan vekalet ücretlerine katma değer vergisi ayrıca ilave edilir.” yolundaki Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’nin 21. maddesindeki düzenleme, normlar arasında aykırılık yaratmıştır. Bu gibi durumlarda ve Yargılama Hukuku bakımından öncelikle göz önünde tutulacak hüküm, Anayasa kuralıdır. Yukarıda yazılı olan Anayasa kuralına dayanılarak çıkarılan 3065 sayılı Yasanın 20/4. maddesinde açıklandığı üzere, bu nitelikteki tarifelerde öngörülen miktarın içinde Katma Değer Vergisinin de bulunduğu, diğer bir ifade ile Katma Değer Vergisinin tarifede belirlenen miktar içinde yer aldığı belirtilmiştir. Bu itibarla, yasa hükmü gözetildiğinde, tarifedeki ücrete ayrıca Katma Değer Vergisi eklenmesi mümkün değildir. Bu durumda, idare mahkemesince, yukarıda yer verilen yasal düzenleme gözetilmeden, tarifede belirlenen vekalet ücretine ayrıca Katma Değer Vergisi eklenmesi biçiminde hüküm kurulmasında, usu! ve yasa hükümlerine uyarlık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle temyize konu Sakarya 1. İdare Mahkemesinin 3.4.2003 günlü, E:2001/443, K:2003/307 sayılı kararının maddi tazminat isteminin kabulü ile AYİM’e dava açılma tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davacılara ödenmesine ve manevi tazminat isteminin kısmen kabulüne yönelik bölümünden onanmasına, kararın manevi tazminat miktarına faiz uygulanması isteminin reddine yönelik bölümü ile vekalet ücretine ayrıca Katma Değer Vergisi eklenmesine dair hüküm fıkrasının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 19.3.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/255 K: 2006/6658 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1477 K: 2004/2115 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/14564 K: 2021/4903 T: 1.4.2021 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/2740 K: 1984/1712 T: 6.4.1984 Danıştay 6. Dairesi E: 1981/2740 K: 1984/1712 T: 6.4.1984 Bölgenin jeolojik yapısı göz önünde bulundurulmaksızın hazırlanan imar planına göre parsele ruhsatlı yapılan inşaat nedeniyle meydana gelen heyelan sonucu komşu parsele verilen zararın idarece tazmini gerekir. İstemin Özeti: Davacının yapısına komşu olan 3984 sayılı parsele inşaat ruhsatı verilmesi ve inşaat yapılması nedeniyle heyelana sebep olunarak 3986 sayılı parsel üzerinde bulunan yapısının çökmesi sonucunun doğduğundan bahisle meydana geldiği ileri sürülen 42.000.- lira zararın yasal faiziyle birlikte tazmini istemidir. Savunmanın Özeti: İnşaat izninin, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nca onaylanan 29.12.1973 tarihli paftada belirtilen koşullara uygun olarak verildiği, anılan paftanın “Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Etüd ve Proje Daire Baş Uzmanlığınca hazırlanan … Sismik Mikrozon Etüd” raporuna ek olduğu, Bakanlıkça onaylı bu paftada üzerine inşaat yapılan parselin heyelan alanı dışında bırakıldığı, husumetin planı hazırlayan Bakanlığa yöneltilmesi gerektiği, İmar durumunun onaylı plana göre verildiği, … Belediyesi’nin inşaat izni vermeden önce taşınmazın heyelan alanı kapsamında olup olmadığı yönünden yeterli araştırmayı da yapmış olduğu, binanın yapımından sonra şiddetli yağmurlar sonucu heyelan meydana gelip, bu olay üzerine başvuruda bulundukları ve Bakanlar Kurulunun 16.11.1980/günlü Resmi Gazete’de yayınlanan kararı ile bölgenin heyelan bölgesi kabul edilip inşaat yasağı konulduğu, bu tarihten önce böyle bir yasak bulunmadığından inşaat ruhsatı verilmesi işleminde mevzuata aykırılık olmayacağı, tazminat isteminin yasal dayanaktan yoksun olduğu, davanın reddi gerekeceği yolundadır. Savcı Düşüncesi: Dava; komşu 3984 sayılı parsel üzerinde yapılan inşaata, inşaat ruhsatı verilmek suretiyle heyelana sebep olunarak 3986 sayılı parsel üzerinde bulunan davacıya ait yapıda meydana gelmiş olan 42.000.- lira zararın tazmini isteğiyle açılmıştır. Olayda davalı Belediye Başkanlığınca 3984 sayılı parsel Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğünde hazırlanıp 29.12.1973 senesinde Bakanlıkça onaylanmış olan paftada heyelan alanı dışında bırakılmış olduğundan ve ilgili diğer incelemeler de yapıldıktan sonra 14.5.1974 günlü imar durum belgesi verildiği dava dosyasının incelenmesinden anlaşılmaktadır. Bu durumda tesis edilen yapı izni verilmesine ilişkin işlemde imar mevzuatına aykırılık olmadığından davalı idareye kusur atfı mümkün değildir. Açıklanan nedenlerle davanın reddi gerekeceği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince dosyasındaki belgeler incelendikten sonra davalı idarenin husumet defi yerinde görülmeyerek işin gereği düşünüldü: Dava, davacının yapısına komşu olan 3984 sayılı parsele inşaat ruhsatı verilmesi ve bu ruhsata dayanılarak inşaat yapılması nedeniyle heyelana sebep olunarak 3986 sayılı parsel üzerinde bulunun yapısının çökmesi sonucunun doğduğundan bahisle meydana geldiği ileri sürülen 42.000.- lira zararın yasal faiziyle birlikte tazmini istemiyle açılmıştır. Anayasa’nın 125. maddesine göre idare kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararları ödemekle yükümlüdür. Öte yandan; 6785 sayılı Yasanın 1605 sayılı Yasayla değişik 29 uncu maddesinde; imar ve yol istikamet planlarının belediye meclisince kabul edildikten sonra Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’na gönderileceği, bu planların anılan Bakanlığın tasdikiyle kesinleşip yürürlüğe gireceği ve imar ve yol istikamet planların ne şekilde hazırlanacağı, her ne sebeple olursa olsun hatalı karar alınmasını önlemek maksadıyla gerekli kararlar alınmazdan önce ve alındıktan sonra Belediyesince yerine getirilmiş lüzumlu hususların neler olacağı esaslarının yönetmelikte belirtileceği kurala bağlanmış, İmar ve Yol İstikamet Planlarının Tanzim Tarzları ile Teknik Şartlarına ve Bu İşleri Yapacak Uzmanlarda Aranacak Ehliyete Dair Yönetmeliğin 3.04 üncü maddesinde ise; planlanacak beldenin diğer unsurlarla birlikte mevzii coğrafi ve jeolojik yapısının araştırılacağı ve bu araştırma sonuçlarının değerlendirilmesinden sonra plan kararlarının alınabileceği öngörülmüştür. Davaya konu olayda ise, davalı idare tarafından imar planı uyarınca davacının taşınmazına komşu olan parsele inşaat ruhsatı verildiği, bu taşınmaz üzerinde yapılan inşaat ve bölgenin jeolojik yapısı nedeniyle yoğun yağışlar sonucu heyelan olayının meydana geldiği, davacıya ait yapının hasar gördüğü dava dosyasındaki belgelerle, davacının dosyaya sunduğu … 2. Sulh Hukuk Hakimliği’nin D. işler 1980/144 esas sayılı dosyasında yaptırılan bilirkişi incelemesine ait raporla saptanmıştır. Davalı idare; Bakanlıkça onaylanan imar planı uyarınca işlem yaptığı için tarafına kusur yükletilemeyeceğini ileri sürmekte ise de yukarıda anılan Yasa ve yönetmelik hükümleri uyarınca imar planının hazırlanmasında bölgenin verilerini yeterli ve dikkatli bir inceleme ve araştırma ile saptamak ve imar planım buna göre oluşturmak görevi davalı belediyeye ait olduğu cihetle bu yöne ilişkin savunmada tutarlılık görülmemiştir. Davalı idarece, yeterli inceleme yapılmaksızın hazırlanan imar planına göre komşu parsele inşaat ruhsatı verilmesi sonucu davacının yapısında zarara neden olunduğu ve bu suretle hizmet kusuru işlendiği açıktır. Açıklanan nedenlerle, heyelan sonucu tamamıyla kullanılamaz hale gelen yapının bilirkişi raporuyla hesaplanan 42.000.- liralık maliyet bedelinin maddi tazminat olarak hükmedilmesine, maddi tazminata davanın açıldığı 14.9.181 tarihinde itibaren yasal faiz uygulamasına, hükmedilen miktar üzerinden hesaplanan 1260.- lira nispi ilam harcından peşin yatırılmış olan 1.000.- lira harcın mahsubu ile kalan 260.-liranın davacıya tamamlattırılmasına, aşağıda dökümü yazılı 2460.- lira yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine 16.4.1984/gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/255 K: 2006/6658 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/255 K: 2006/6658 Danıştay 6. Dairesi E: 2006/931 K: 2006/6661 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1477 K: 2004/2115 Danıştay 6. Dairesi E: 2019/14564 K: 2021/4903 T: 1.4.2021 İdarenin kusuru nedeniyle yıkılan bina dolayısıyla ortaya çıkan zararda manevi tazminata faiz uygulanıp uygulanmayacağı. İSTEMİN ÖZETİ: Bursa İli, Gemlik İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan yapının, … numaralı dairesinin maliki olan davacının, davalı idarelerin heyelana müsait bölgeyi imara açarak yapılaşmaya izin vermek, gerekli denetimleri yapmayarak yapı ve iskan ruhsatı vermek gibi kusurlu eylemlerinden dolayı yapının, zeminin kayması neticesinde oluşan hasar sebebiyle 6306 sayılı Kanun uyarınca riskli yapı olduğunun tespit edilerek yıkılması nedeniyle meydana geldiği iddia edilen miktar artırımı (ıslah) sonrasında 61.911,00-TL maddi 20.000,00-TL manevi olmak üzere toplam 81.911,00TL tazminatın yıkım tarihi olan 04.09.2013 tarihinden itibaren yürütülecek yasal faiziyle birlikte tazmin edilmesi istemiyle açılan davanın kısmen kabulü, kısmen reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Ondördüncü Dairesinin 25/12/2017 tarih ve E: 2017/3503, K: 2017/7369 sayılı kararıyla maddi tazminat miktarının artırımı (ıslahı) sonrası 56.911,00-TL’lik bölümüne uygulanacak faizin başlangıç tarihi dışındaki kısmı ile manevi tazminata ilişkin kısmı yönünden kabulü ile … İdare Mahkemesinin … günlü E: …, K: … sayılı kararının bu kısmının bozulması üzerine, bozma kararına uyularak davacının 51.740-TL maddi tazminata yönelik isteminin kabulü ile, davacının 20.000-TL’lik manevi tazminat talebinin 10.000-TL’lik kısmının kabulü, 10.000-TL’lik kısmı yönünden ise davanın reddi yolunda … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E: …, K: … sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür. … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E: …, K: … sayılı karar ve dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup, bozulmasını gerektirecek bir sebep bulunmadığından, temyiz istemlerinin reddi ile anılan kararın ONANMASINA, dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine, 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 01/04/2021 tarihindeesas yönünden oybirliği, manevi tazminata faiz yürütülmesi yönünden oyçokluğuyla karar verildi. KARŞI OY (X): Bir maddi zararın giderilmesine yönelik açılan tam yargı davalarında, tazminat kişinin mal varlığındaki zararın oluştuğu an itibariyle karşılanması gerektiğinden, istenilecek olan tazminatın gecikerek ödenmesi nedeniyle para değerinde enflasyondan dolayı meydana gelebilecek azalmayı karşılamaya yönelik olarak faize hükmedilmelidir. Maddi zararlar, mal varlığında meydana gelen ve para ile değerlendirilebilen bir azalmayı ifade ettiklerinden, bu azalma miktarının idare tarafından telafi edilmediği süre içinde ayrıca enflasyon nedeni ile de kayba uğrayacağı açıktır. Manevi zararlar ise, mal varlığında meydana gelen somut bir azalma olmayıp, kişinin manevi varlığında ortaya çıkan olumsuzluklar olduğundan, manevi tazminat değerinin yargılama sonucu para olarak belirlenmesi zarara uğrayanı tatmin ve de bu zararın meydana getireni cezalandırma aracı olarak kullanılmasından kaynaklanmaktadır. Bu itibarla, ilk defa yargı kararıyla para olarak değerlendirilebilen bir manevi tazminatın önceden davalı idarece belirlenmesi ve de ödenmesinin mümkün olmaması nedeniyle, ödemede gecikmeden bahsedilemeyeceği gibi, manevi tazminat, esasen bütün hususlar dikkate alınarak “takdiren” belirlendiğinden manevi tazminata faiz uygulanmaması gerektiği oyuyla kararın bu kısmına katılmıyorum. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/255 K: 2006/6658 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/255 K: 2006/6658 Danıştay 6. Dairesi E: 2006/931 K: 2006/6661 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1477 K: 2004/2115 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1477 K: 2004/2115 Deprem nedeniyle oluştuğu ileri sürülen zararların tazmini istemiyle açılan bu davada, uğranıldığı belirtilen zarar, idarenin üzerine düşen görev ve yükümlülüğü gereği gibi yerine getirmemesinden, dolayısıyla eylem ya da eylemsizliğinden kaynaklandığından, mahkemece 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 13, maddesi uyarınca davanın süresi içerisinde açılıp açılmadığı hususunun değerlendirilmesi gerekeceği hakkında İstemin Özeti: Bursa 2. İdare Mahkemesinin 20.12.2000 günlü, E:2000/980, K:2000/1626 sayılı kararı davalı idarelerden Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından gerekçe yönünden davacı tarafından da usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Deprem nedeniyle oluştuğu ileri sürülen zararların tazmini istemiyle açılan bu davada, uğranıldığı belirtilen zarar İdarenin üzerine düşen görev ve yükümlülüğü gereği gibi yerine getirmemesinden, dolayısıyla eylem ya da eylemsizliğinden kaynaklandığından Mahkemece 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 13. maddesi uyarınca davanın süresi içerisinde açılıp açılmadığı hususunun değerlendirilmesi gerekeceğinden anılan Yasanın 12. maddesinin olaya uygulanması suretiyle davanın süreaşımı nedeniyle reddi yolundaki kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir. Danıştay Savcısı Düşüncesi: Dava, 17.8.1999 tarihinde meydana gelen depremde konutu yıkılan davacı tarafından idarenin hizmet kusuru nedeniyle uğranıldığı Öne sürülen zararın tazmini İsteğiyle açılmış, İdare Mahkemesince, 2577 sayılı Yasanın 12. maddesinde öngörülen süre geçtikten sonra açılmış olduğu gerekçesiyle davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmiş, bu karar taraflarca temyiz edilmiştir. 2577 sayılı Yasanın 13 üncü maddesinde; idari eylemlerden haklan ihlal edilmiş olanların idari dava açmadan önce, bu eylemleri yazılı bildirim üzerine veya başka suretle öğrendikleri tarihten itibaren bir yıl ve herhalde eylem tarihinden itibaren beş yıl içinde ilgili idareye başvurarak haklarının yerine getirilmesini istemeleri gerektiği, bu isteklerin kısmen veya tamamen reddi halinde, bu konudaki İşlemin tebliğini izleyen günden İtibaren veya İstek halinde altmış gün içinde cevap verilmediği takdirde bu sürenin bittiği tarihten itibaren dava süresi içinde dava açılabileceği kurala bağlanmıştır. Tazminat istemine konu yapının bulunduğu bölgenin çok riskli deprem kuşağında kaldığı önceden bilindiğine ve burada olacak depremin olası sonuçlarının öngörülebilmesine olanak sağlayacak düzeyde bilgi ve belgeler bulunduğuna göre, depremden doğabilecek zararların önlenmesi, en aza indirilmesi için gerekli yasal tedbirleri almayan, denetim ve kontrol görevlerini yerine getirmeyen, böylece zararın artmasına sebep olan idarenin bu tutum ve davranışı hizmet kusuru sayılabilecek idari bir eylemdir. Bu durumda, uğranıldığı öne sürülen zarar idari eylemden doğduğundan, Mahkemece dava açma süresinin 2577 sayılı Yasanın 13. maddesi kapsamında değerlendirilerek buna göre karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenle temyize konu İdare Mahkemesi kararında isabet görülmediğinden bozulmasına karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmüştür. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı ve Onbirinci Daireleri müşterek heyetince 2577 sayılı Danıştay Kanunu’nun Ek 1. maddesi uyarınca birlikte yapılan toplantıda Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler İncelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, 17.8.1999 tarihinde meydana gelen deprem nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen zararın olay tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faizi ile birlikte tazmini istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince dosyanın incelenmesinden, zararın davalı İdarelerin yapının bulunduğu bölgenin 1. derece deprem bölgesi olmasına rağmen imar planları yaparak imara açmaları, imar planlarında yapılaşma şartları belirlenirken bölgenin özelliklerini dikkate almamaları, yapı ruhsatı verilen yapıların mevzuata ve projesine uygun olarak yapılıp yapılmadığını kontrol etmemelerinden doğduğunun iddia edildiği, bu bağlamda tazmini istenen zararın idari eylemlerden değil, 3194 sayılı Yasa ve ilgili Yönetmelik uyarınca imar planı yapmak, inşaat ruhsatı vermek, projeyi onaylamak, yapılaşmayı kontrol etmek, yapı kullanma izni vermek gibi idari işlemlerden kaynaklandığı, dava açma süresinin 2577 sayılı Yasa’nın 12. maddesi kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, dava dilekçesinde zarar doğurduğu iddia edilen işlemlerin tesis ve yürütme safhalarını tamamlamış işlemler olduğu, işlemlerden doğduğu iddia edilen zararın İşlemlerin İcra tarihinde değil, 17.8.1999 tarihinde meydana gelen depremle ortaya çıktığı anlaşıldığından 17.8.1999 tarihinde meydana gelen deprem sonucu sahibi olduğu evi yıkılan davacının bu tarihi İzleyen günden itibaren 60 gün içinde veya bu süre içinde olmak koşuluyla 2577 sayılı Yasa’nın 11. maddesinde öngörülen başvuru yolunu kullandıktan sonra tam yargı davası açması gerekirken, bu süreler geçtikten sonra açılan davada süreaşımı bulunduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar esas yönünden davacı, gerekçe yönünden de davalı idarelerden Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından temyiz edilmiştir. 2577 sayılı Yasa’nın 13. maddesinde “İdari eylemlerden haklan ihlal edilmiş olanların idari dava açmadan önce, bu eylemleri yazılı bildirim üzerine veya başka suretle öğrendikleri tarihten itibaren bir yıl ve her halde eylem tarihinden itibaren beş yıl içinde ilgili İdareye başvurarak haklarının yerine getirilmesini istemeleri gereklidir. Bu isteklerin kısmen veya tamamen reddi halinde, bu konudaki işlemin tebliğini izleyen günden itibaren veya istek hakkında altmış gün içinde cevap verilmediği takdirde bu sürenin bittiği tarihten itibaren dava süresi içinde dava açılabilir” hükmü yer almaktadır. Anayasa’nın 125. maddesinin 1. fıkrasında; idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu belirtildikten sonra son fıkrasında; idarenin kendi eylem ve işlemlerden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanmıştır. Bir idari işlem veya bir idari sözleşmenin uygulanması durumunda olmayan, İdarenin her türlü faaliyetlerinden veya hareketsiz kalmasından, araçlarının kullanımından, taşınır ve taşınmaz mallarının veya tesislerinin yönetiminden dolayı oluşan zararları idari eylem sonucu oluşan zarar ve buna yolaçan eylemi de sonuç olarak idari eylem kavramı içerisinde düşünmek gerekmektedir. Deprem nedeniyle oluştuğu ileri sürülen zararların tazmini istemiyle açılan bu davada, yapının üzerinde bulunduğu zeminin özelliği, zemin durumuna göre depreme dayanıklılığının kontrolü, yapı kullanma izni bulunup bulunmadığı, imar planları ve inşaat ruhsatlarının hangi idarelerce yapıldığı ve verildiği, yapıların imar açısından denetlenmesi, afete uğramış ve uğrayabilecek bölgeler ile yapı ve ikamet İçin yasaklanmış afet bölgelerinin tespit ve ilan edilip edilmediği, afet bölgelerinde yapılacak yapılarla ilgili kuralları, yapı tekniklerini, projelendirme esaslarını, ülkenin deprem haritalarını hazırlamak konusunda idarelerin üzerlerine düşen görev ve yetkileri yerine getirip getirmediği, denetim ve kontrol görevlerini yapıp yapmadığı hususları ayrı ayrı irdelenmeli ve idarece gerekli önlemlerin alınıp alınmadığı belirlenmeli ve bunun sonucuna göre; idarenin belli bir hareket tarzı izleyip izlemediği veya hareketsiz kalıp kalmadığı ortaya konulmalıdır. Olaya bu açıdan bakınca yukarıda yapılan belirleme sonucu olayda idarelerin hareketsizliği söz konusu olmakla öğretide de kabul edildiği gibi idarenin bu hareketsizliğinin “olumsuz eylem” olarak kabulü gerekmektedir. Bu durumda, uğranıldığı ileri sürülen zarar idarenin “olumsuz eyleminden” kaynaklandığından Mahkemece 2577 sayılı Yasa’nın 13. maddesi uyarınca davanın süresi içerisinde açılıp açılmadığı hususunun değerlendirilmesi gerekirken davanın süreaşımı nedeniyle reddi yolundaki kararda isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Bursa 2. İdare Mahkemesinin 20.12.2000 günlü, E:2000/980, K:2000/1626 sayılı kararının bozulmasına, 6.610.000.- lira karar harcı ile fazladan yatırılan 4,920.000.- lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 12.4>2004 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2007/5045 K: 2008/20 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/255 K: 2006/6658 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/255 K: 2006/6658 Danıştay 6. Dairesi E: 2006/931 K: 2006/6661 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/4177 K: 2006/6675 T: 29/12/2006 Davalı idarenin deprem sonucu yıkılan yapının inşası aşamasında yürütülmesi gereken faaliyetlerini gereği gibi yerine getirmemesi sonucu oluşan hizmet kusuru nedeniyle ortaya çıkan zarar kusuru oranında tazminle sorumlu bulunduğundan, yapı kullanma izin belgesi bulunmayan ve kat irtifakı kurulmayan bir binada oturan davacının, yapının deprem sonucu yıkılmasında tümüyle kendi kusuru bulunduğu gerekçesine dayalı olarak davanın reddi yolunda verilen temyize konu mahkeme kararında isabet görülmediği İstemin Özeti: İstanbul 4. İdare Mahkemesinin 21.10.2003 günlü, E:2000/1349 K:2003/1176 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. Savunmanın Özeti: Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır. Danıştay Savcısı Düşüncesi: İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nedenlerin bulunması gerekmektedir. Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, söz konusu maddede yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, istemin reddi ile temyiz edilen Mahkeme kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı ve Onbirinci Daireleri müşterek heyetince, 2575 sayılı Danıştay Kanunu’nun Ek:1 maddesi uyarınca birlikte yapılan toplantıda Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra davacının adli yardım istemi 4539 sayılı Yasa uyarınca kabul edilerek işin gereği görüşüldü: Dava, davacının ikamet ettiği ? numaralı dairenin de bulunduğu İstanbul, Avcılar İlçesi, Gümüşpala Mahallesi, Kaynata Sokak, ? pafta, ? sayılı parselde bulunan ? kapı numaralı ? Apartmanının 17.08.1999 günü meydana gelen deprem sonucu yıkılması nedeniyle uğranıldığı öne sürülen 50.000.000.000.-lira daire bedeli karşılığı maddi zararın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tazmini istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dosyanın incelenmesinden, 2.bodrum+1.bodrum+zemin+3.normal kat ruhsatlı yapıya kaçak olarak 4. normal katın tabliye kalıbı yapılırken 18.06.2002 günlü tespit üzerine 23.07.1992 günlü, 2594 ve 2595 sayılı Küçükçekmece Belediye Encümeni kararları ile ruhsatsız katın yıkımı ile para cezası verilmesinin öngörüldüğü, daha sonra kaçak 4. normal katın üzerine 17,00mx11,00m ebadında dış tuğla duvarları örülerek çekme katın yapıldığının 01.10.2002 günlü tespiti üzerine Avcılar Belediye Encümeninin 09.02.1993 günlü, 256 sayılı yıkım kararının alındığı, davacının yapı kullanma izni alınamayan ve kat mülkiyeti kurulmayan bir binada satın alarak oturduğu dairenin meydana gelen deprem sonucu yıkılmasında kendi kusurunun bulunduğu, hukuken korunması gereken bir zarardan söz edilemeyeceği, yıkım nedeniyle davalı idarenin tazminle yükümlü tutulamayacağı, kaldı ki deprem sonucu davacının hak sahibi kabul edilerek Çerkezköy Kumlu Geçit konutlardan daire verildiğinin anlaşıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Anayasanın 125. maddesinin 1. fıkrasında; idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu belirtildikten sonra son fıkrasında; idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanmış; 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinde ise: Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur. Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mühürün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. Aksi takdirde, ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir kuralı yer almıştır. Dava dosyası ile Danıştay Altıncı Dairesinin 02.12.2005 günlü, E:2003/7153, K:2005/5915 sayılı kararının birlikte incelenmesinden, İstanbul, Avcılar İlçesi, Gümüşpala Mahallesi, Kaynata Sokak, ? pafta, ? sayılı parselde bulunan ? kapı numaralı ? Apartmanının 13.02.1991 günlü, 991/406 sayılı yapı ruhsatına göre h:12.50 m irtifada 3.bodrum+ 2.bodrum+ 1.bodrum+ zemin+ 3 normal kat+çatı arası piyesi olmasına karşın onaylı mimari projeye aykırı olarak ruhsatsız 4.normal katın tabliye betonu atılmış, kalıbı yapılır durumda 18.06.1992 günü Küçükçekmece Belediyesi tarafından tespit edilerek 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32.maddesi uyarınca ruhsatsız kısmın yıkımı ile 42.maddeye göre para cezası verilmesi yolunda Küçükçekmece Belediye Encümenince 23.07.1992 günlü, 2594 ve 2595 sayılı kararların alındığı, inşaata devam edilerek ruhsatsız 4.normal kat üzerine çekme kat yapıldığının Avcılar Belediyesince 01.10.1992 günü tespit edilerek kaçak kısımlarının yıkımı ve para cezası verilmesine ilişkin Avcılar Belediye Encümeninin 09.02.1993 günlü 256 ve 257 sayılı kararların alındığı halde ruhsata aykırı kısımların yıkımının gerçekleştirilmediği, davacı tarafından 12 nolu dairenin arsa malikinden satın alındığı ve arsa hissesi devrinin ise depremden sonra 24.09.1999 günü tapuda gerçekleştirildiği, 17.08.1999 günü meydana gelen deprem sonucu yıkılan yapının enkazında aynı binada oturan ? tarafından Küçükçekmece Sulh Hukuk Mahkemesinin 1999/505 D.İş sayılı dosyasında yaptırılan tespit sonucu düzenlenen 13.09.1999 günlü bilirkişi raporunda, bölgede çöken binaların büyük kısmının 5-8 katlı köşe konumundaki binalar olduğu, ağır hasarlı binalarda kolonlarda, kiriş ve kolonların birleşim yerlerinde patlamalar oluştuğu, donatılarda burkulmalar nedeniyle yapılarda aşırı kalıcı yanal değişmeler gözlendiği, kiriş ve kolon bağlantılarındaki etriye aralıklarının olması gerekenden fazla olduğu, depremde dikkat çeken en önemli hususlardan birisinin de hasarsız veya hasarlı iki bina arasında kalan aynı irtifada ve ebattaki binaların tamamen yıkılmasının oluşturduğu, bu durumun çöken binaların deprem Yönetmeliğine göre yapılmadığı, malzeme ve işçiliğin kalitesiz olduğu, yüklenicinin hatalı imalat yaptığı gerçeğini ortaya çıkardığı, deprem kuvvetinin bina ağırlığı ve deprem katsayısıyla doğru orantılı olduğu, deprem katsayısının binaya ait dinamik katsayısı ile doğru orantılı olmasının zemin etüdü ve jeolojik etüt ile jeolojik yapının çok önem taşıdığını gösterdiği, tespit konusu olan binanın tamamen yıkıldığı halde çevredeki yapıların hafif hasarlı veya hasarsız olmasının aynı zemin özelliklerine haiz olan bu bölgede binanın imalat hatası ve fazla yüklenme sonucu taşıyıcıların yeterli olmamasından kaynaklandığına işaret ettiği, binanın kaldırılmış olan ve çok az bir kısmı zeminde bulunan enkazında, taşıyıcı sistemde kullanılan bazı elemanların ebad ve techizat adet ve kalınlıklarından taşıyıcının yeterli olmadığı kanaatini kuvvetlendirdiği, apartman girişinin sağında kesilmiş olduğu gösterilen kolonun tespit edildiği bilgilerine yer verildiği, Danıştay Altıncı Dairesinin E:2005/6366 sayılı dosyasına sunulan Küçükçekmece 3. Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen raporda ise, uyuşmazlık konusu yapının inşaasındaki imalat hatası, fazla yükleme yapılması, taşıyıcı sistemde kullanılan bazı elemanların ebat ve techizat adet ve kalınlıklarının yetersiz oluşu, binanın projesine aykırı kaçak katlarının yapımına zamanında müdahale edilmemesi sonucu depremde yapının yıkılmasında davalı idarenin %25 oranında sorumluluk taşıdığının belirtildiği, taşınmazın 1992 yılında Avcılar Belediyesi sınırları içine alındığı, Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü’nün 12.04.2000 günlü, 999 sayılı yazısında, uyuşmazlık konusu taşınmazın yer aldığı bölgenin 2.derece deprem bölgesinde kaldığı, bu bölgede yapıldığı tarihte geçerli şartname (Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik, 1975) hükümlerine uyularak projelendirilip inşa edilen bir binanın aletsel büyüklüğü 7,4 olan 17.08.1999 depreminde daha sonra tamir edilecek miktarda kısmen hasar görmesinin normal karşılanabileceği ancak yıkılmaması ve ölüme sebebiyet vermemesi gerektiğinin belirtildiği, dosyada yer alan 11.06.1987 günlü ve 15.12.1989 günlü imar durumlarında h:12.50m, 4 kat, çatı katı yapılamaz şartına karşılık, onaylanan mimari projeye esas alınan 19.03.1990 günlü imar durumuna göre yapının 3.B+2.B+1.B+zemin+3 normal+çatı katlı olmasının öngörüldüğü anlaşılmaktadır. Onaylı mimari projesine ve yapı ruhsatına aykırı kat yapıldığı gerek Küçükçekmece Belediye Başkanlığı gerek davalı idarece tespit edilerek mühürlenen ve hakkında alınan yıkım kararlarına karşın inşai faaliyete devam edilip sonra da yerleşilmesine olanak sağlanan 2.derece deprem bölgesinde yer alan uyuşmazlık konusu yapı deprem sonucu yıkılmış bulunmaktadır. Ruhsatlı yapıda ruhsatsız ilave katlar yapılan inşaat hakkında yıkım kararları alınmışsa da 3194 sayılı Yasanın yukarıda yer alan açık kurallarına karşın yıkımın gerçekleştirilmediği gibi yapının imalatına ilişkin aykırılıkların da yeterince tespit edilemediği olayda, davacı tarafından bu şekliyle satın alınan ve yerleşilmesine olanak sağlanan uyuşmazlık konusu yapının imalatından depremde yıkımına kadar geçen sürede davalı idarenin denetim görevini de içeren idari faaliyetlerini kusurlu olarak işlettiği sonucuna ulaşılmaktadır. Bu durumda, davalı idarenin deprem sonucu yıkılan yapının inşaası aşamasında yürütülmesi gereken faaliyetlerini gereği gibi yerine getirmemesi sonucu oluşan hizmet kusuru nedeniyle ortaya çıkan zararı kusuru oranında tazminle sorumlu bulunduğundan, yapı kullanma izin belgesi bulunmayan ve kat irtifakı kurulmayan bir binada oturan davacının,yerinin deprem sonucu yıkılmasında tümüyle kendi kusuru bulunduğu gerekçesine dayalı olarak davanın reddi yolunda verilen temyize konu mahkeme kararında isabet görülmemiştir. Öte yandan, davacının deprem sonucu afetzede kapsamında görülerek adına bedeli karşılığında kalıcı konut tahsis edilmesinin görülen tazminat davasında kusurun belirlenmesine herhangi bir etkisinin bulunmadığı ancak tazminat tutarının hesabında dikkate alınması gereken konulardan birini oluşturmaktadır. Açıklanan nedenlerle İstanbul 4. İdare Mahkemesinin 21.10.2003 günlü, E:2000/1349 K:2003/1176 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 29.12.2006 gününde oybirliğiyle karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2007/5045 K: 2008/20 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/7824 K: 2005/4521 T: 07/10/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/6751 K: 2005/3236 T: 03/06/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/5961 K: 2005/2570 T: 04/05/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2006/931 K: 2006/6661 Deprem nedeniyle oluştuğu ileri sürülen zararın tazmini istemiyle açılan davada, uğranıldığı belirtilen zararın idarenin üzerine düşen görev ve yükümlülüğü gereği gibi yerine getirmemesinden, dolayısıyla eylem ya da eylemsizliğinden kaynaklandığından mahkememizce 2577 sayılı Yasa’nın 13. maddesi uyarınca davanın süresi içerisinde olup olmadığının incelenmesi gerektiği hakkında. İstemin Özeti: Bursa 1. İdare Mahkemesinin 1.3.2001 günlü, E:2001/205, K:2001/302 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi: Deprem nedeniyle oluştuğu ileri sürülen zararların tazmini istemiyle açılan bu davada, uğranıldığı belirtilen zarar idarenin üzerine düşen görev ve yükümlülüğü gereği gibi yerine getirmemesinden, dolayısıyla eylem ya da eylemsizliğinden kaynaklandığından Mahkemece 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 13. maddesi uyarınca davanın süresi içerisinde açılıp açılmadığı hususunun değerlendirilmesi gerekeceğinden anılan Yasanın 12. maddesinin olaya uygulanması suretiyle davanın süreaşımı nedeniyle reddi yolundaki kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir. Danıştay Savcısı Düşüncesi: Dava, 17.8.1999 tarihinde meydana gelen depremde konutu yıkılan ve aile fertlerinden eşi ve kızı vefat eden davacı tarafından idarenin hizmet kusuru nedeniyle uğranıldığı öne sürülen maddi ve manevi zararın tazmini isteğiyle açılmış, İdare Mahkemesince, 2577 sayılı Yasanın 12.maddesinde öngörülen süre geçtikten sonra açılmış olduğu gerekçesiyle davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. 2577 sayılı Yasanın 13 üncü maddesinde; idari eylemlerden hakları ihlal edilmiş olanların idari dava açmadan önce, bu eylemleri yazılı bildirim üzerine veya başka suretle öğrendikleri tarihten itibaren bir yıl ve herhalde eylem tarihinden itibaren beş yıl içinde ilgili idareye başvurarak haklarının yerine getirilmesini istemeleri gerektiği, bu isteklerin kısmen veya tamamen reddi halinde, bu konudaki işlemin tebliğini izleyen günden itibaren veya istek halinde altmış gün içinde cevap verilmediği takdirde bu sürenin bittiği tarihten itibaren dava süresi içinde dava açılabileceği kurala bağlanmıştır. Tazminat istemine konu yapının bulunduğu bölgenin çok riskli deprem kuşağında kaldığı önceden bilindiğine ve burada olacak depremin olası sonuçlarının öngörülebilmesine olanak sağlayacak düzeyde bilgi ve belgeler bulunduğuna göre, depremden doğabilecek zararların önlenmesi, en aza indirilmesi için gerekli yasal tedbirleri almayan, denetim ve kontrol görevlerini yerine getirmeyen, böylece zararın artmasına sebep olan idarenin bu tutum ve davranışı hizmet kusuru sayılabilecek idari bir eylemdir. Bu durumda, uğranıldığı öne sürülen zarar idari eylemden doğduğundan, Mahkemece dava açma süresinin 2577 sayılı Yasanın 13. maddesi kapsamında değerlendirilerek buna göre karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenle temyize konu İdare Mahkemesi kararında isabet görülmediğinden bozulmasına karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmüştür. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı ve Onbirinci Daireleri müşterek heyetince 2577 sayılı Danıştay Kanunu’nun Ek 1. maddesi uyarınca birlikte yapılan toplantıda Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, 17.8.1999 tarihinde meydana gelen deprem nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen zararın olay tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faizi ile birlikte tazmini istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince dosyanın incelenmesinden, zararın davalı idarelerin yapının bulunduğu bölgenin 1. derece deprem bölgesi olmasına rağmen imar planları yaparak imara açmaları, imar planlarında yapılaşma şartları belirlenirken bölgenin özelliklerini dikkate almamaları, yapı ruhsatı verilen yapıların mevzuata ve projesine uygun olarak yapılıp yapılmadığını kontrol etmemelerinden doğduğunun iddia edildiği, bu bağlamda tazmini istenen zararın idari eylemlerden değil, 3194 sayılı Yasa ve ilgili Yönetmelik uyarınca imar planı yapmak, inşaat ruhsatı vermek, projeyi onaylamak, yapılaşmayı kontrol etmek, yapı kullanma izni vermek gibi idari işlemlerden kaynaklandığı, dava açma süresinin 2577 sayılı Yasa’nın 12. maddesi kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, dava dilekçesinde zarar doğurduğu iddia edilen işlemlerin tesis ve yürütme safhalarını tamamlamış işlemler olduğu, işlemlerden doğduğu iddia edilen zararın işlemlerin icra tarihinde değil, 17.8.1999 tarihinde meydana gelen depremle ortaya çıktığı anlaşıldığından 17.8.1999 tarihinde meydana gelen deprem sonucu sahibi olduğu evi yıkılan davacının bu tarihi izleyen günden itibaren 60 gün içinde veya bu süre içinde olmak koşuluyla 2577 sayılı Yasa’nın 11. maddesinde öngörülen başvuru yolunu kullandıktan sonra tam yargı davası açması gerekirken, bu süreler geçtikten sonra açılan davada süreaşımı bulunduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir. Anayasa’nın 125. maddesinin 1. fıkrasında; idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu, son fıkrasında da, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanmıştır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesinde de; idarenin eylem ve işlemlerinden dolayı hakları muhtel olan kişiler tarafından tam yargı davası açılabileceği düzenlenmiştir. İdari işlemler ve bu işlemlerin uygulanması ile idari eylemler sonucu meydana gelen hak ihlallerinin giderilmesi istemiyle açılacak tam yargı davalarına yönelik olarak 2577 sayılı Yasada ayrı usul hükümleri ve farklı dava açma süreleri öngörülmüştür. Yasanın 13. maddesi uyarınca, idari eylemler nedeniyle uğranılan zararın tazmini için bu eylemlerin yazılı bildirimi üzerine veya başka suretle öğrenildiği tarihten itibaren bir yıl ve her halde eylem tarihinden itibaren beş yıl içinde ilgili idareye başvurularak, başvurunun kısmen, tamamen veya zımnen reddi halinde bu tarihten itibaren dava açma süresi içinde dava açılması gerekirken; 12. maddede yer alan düzenleme uyarınca; idari işlemlerin yol açtığı hak kayıplarının giderilmesinin istenilmesi halinde ise doğrudan doğruya tam yargı davası veya iptal ve tam yargı davasının açılması veya ilk önce iptal davası açılarak bu davanın karara bağlanması üzerine veya işlemin icrası nedeniyle doğan zararlardan dolayı icra tarihinden itibaren dava süresi içerisinde tam yargı davasının açılması gerekmektedir. 2577 sayılı Yasadaki bu farklı düzenleme nedeniyle öncelikle zarara yol açtığı öne sürülen tasarrufların nitelendirilmesi, idari işlem mi yoksa idari eylem mi olduklarının belirlenmesi gerekmektedir. İdari işlemler, idari makam ve mercilerin idari faaliyet alanında idare hukuku çerçevesinde, tek taraflı irade açıklamasıyla hukuk aleminde sonuç doğuran kesin ve yürütülmesi zorunlu nitelikte tasarruflardır. İdarenin, temelinde bir idari karar veya işlem olmayan veya bir idari sözleşmeye dayanmayan her türlü faaliyeti (fizik alanında görülen iş, hareket, ameliye ve çalışmalar) veya hareketsiz kalması ise idari eylem olarak tanımlanmaktadır. İdari işlemlerin, hukuk aleminde değişiklik, yenilik doğuran irade açıklamaları olmalarına karşın, idari eylemler, sadece ilgililerin hak ve yetkilerini kullanmaları koşuluyla hukuki etki ve sonuç doğurmaktadırlar. 17.8.1999 tarihinde meydana gelen depremde oturdukları ev yıkılan, yakınlarını kaybeden davacılar, 1 inci derece deprem bölgesi olan yerin zeminin özelliklerine uygun yapılaşma şartları belirlenmeden imara açıldığını ve yıkılan eve yeterli araştırma ve inceleme yapılmaksızın inşaat ve iskan ruhsatı verildiğini, davalı idarelerin imara açılan yörede hiçbir önlem almayıp, hareketsiz kaldıklarını, üzerlerine düşen denetim görevlerini yerine getirmediklerini, idarelerin üstlendikleri hizmeti kusurlu işlettiklerini, uğradıkları zararın mücbir sebep olan depremden değil, idarelerin hizmet kusurundan kaynaklandığını öne sürerek, maddi ve manevi zararlarının tazminini istemektedirler. Görülmekte olan tam yargı davası, iki ayrı kategoride toplanması mümkün olan idari tasarruflar nedeniyle açılmış bulunmaktadır. Tam yargı davasının açılmasına neden olarak gösterilen yörenin imara açılması, yıkılan eve inşaat ve iskan ruhsatı verilmesi şeklindeki idari tasarruflar, ısrar kararında da ifade edildiği gibi yetkili idari makamların tek taraflı irade açıklamasıyla sonuç doğuran kesin ve yürütülmesi zorunlu idari işlem niteliğini taşımaktadır. Buna karşılık görülen davanın açılmasına neden olarak gösterilen davalı idarelerin üstlendikleri önlem alma ve denetim görevlerini yerine getirmeyip hareketsiz kalmaları şeklindeki idari tasarrufların ise, hukuk aleminde değişiklik, yenilik doğurmayı amaçlayan bir irade açıklamasına dayanmamaları nedeniyle idari işlem olarak nitelendirilmesine olanak olmayıp; idari eylem olduklarının kabulü gerekmektedir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununda ise, idari işlemlerin uygulanması ve idari eylemler nedeniyle tam yargı davası açma süreleri 12 ve 13 üncü maddelerde düzenlenmekle birlikte, idari işlem ve idari eylemlerin birlikte hak ihlaline neden olması halinde, dava açma süresinin nasıl hesaplanacağı belirlenmemiştir. Hak arama özgürlüğünün ancak yasayla sınırlandırılması, bir davanın, yasada duraksamaya yer vermeyecek açıklıkta belirtilen sürede açılmaması halinde süre aşımı yönünden reddedilmesi mümkün olduğuna göre yargılama usulündeki belirtilen boşluk ilgililerin dava açma hakkını kaybetmelerine neden olmamalıdır. Dolayısıyla yargılama usulü hükümlerinin, ilgililerin dava açma hakları korunacak biçimde yorumlanması zorunludur. Bu itibarla; giderilmesi istenilen hak ihlaline idari işlem ve idari eylem olarak nitelendirilen birden fazla idari tasarruf neden olmuş ve zarara yol açmaları yönünden idari işlem ve idari eylemlerin ayrılması mümkün değil ise, dava açma süresinin, ilgililere zararın doğduğu tarihten itibaren 1 yıl içinde idareye başvuru ve daha sonra dava açma olanağı tanıyan 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 13 üncü maddesine göre belirlenmesi hak arama özgürlüğünün gereğidir. Aksine bir yorumla zarara yol açan idari işlemlere göre dava açma süresinin hesaplanması, ilgililerin idari eylemlere karşı doğmuş olan dava açma hakkının gözardı edilmesi sonucunu doğuracaktır. Ayrıca hak ihlaline neden olmaları yönünden birbirinden ayrılması mümkün olmayan idari işlemler ve idari eylemler nedeniyle açılan davanın, sadece yargılama usulündeki boşluk nedeniyle bölünmesi, davanın idari işlemlere ilişkin olduğu varsayılan bölümü için dava açma süresinin 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 12 inci maddesine göre hesaplanması da, dava açma hakkını zedeleyen zorlama bir yorum olacaktır. Bu durumda, İdare Mahkemesince, 2577 sayılı Yasa’nın 13 üncü madde hükmü uyarınca, davacıların zarara neden olan eylemleri öğrendikleri tarih esas alınmak suretiyle davanın süresi içerisinde açılıp açılmadığının tespit edilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle Bursa 1. İdare Mahkemesinin 1.3.2001 günlü, E:2001/205, K:2001/302 sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 30.12.2006 gününde oyçokluğuyla karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1998/6178 K: 1999/6424 T: 10.12.1999 Danıştay 6. Dairesi E: 2003/4731 K: 2005/2499 T: 25/04/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 1989/3211 K: 1990/37 T: 29/01/1990 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/2 K:2005/5491 T: 15/11/2005 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/255 K: 2006/6658 Davalı idare tarafından yapılan plan değişikliği sonucu yapılaşma olanağı tanınan alanda, deprem sonucu dört adet bloktan oluşan sitedeki üç adet blokta orta hasar meydana gelirken, yalnızca uyuşmazlık konusu blokta yıkım oluşması karşısında, yapıya alt temellerin oturtulduğu zemine yönelik olarak mahkemece zemin etüdü yapılmadan, bu zemine uygun temel cins ve boyutunun seçilip seçilmediği ve buna uygun yapı ruhsatı düzenlenip düzenlenmediği incelenmeden verilen temyize konu mahkeme kararında isabet görülmediği hakkında. İstemin Özeti: Sakarya 1. İdare Mahkemesinin 20.12.2002 günlü, E:2000/873, K:2002/1847 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Savcısı Düşüncesi: Davacılardan …’in maliki olduğu tapunun Adapazarı 1.Bölge …Mahallesi 18 pafta, 589 ada,205 parsel numarasında kayıtlı taşınmazda bulunan D/Blok A giriş, 8 nolu dairenin 17 Ağustos 1999 tarihinde meydana gelen depremde tamamen çökmesi ve davacıların eşi ve babası olan …’in vefatı nedeniyle, olayda idarenin hizmet kusuru bulunduğundan bahisle uğranıldığı ileri sürülen maddi ve manevi zarar karşılığı toplamı 216 milyar liranın tazminen ödenmesi istemiyle açılan davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. İdare Mahkemesinin 2001/180 Esasına kayıtlı dava dosyasında, İdare Mahkemesince, davacının taşınmazının içinde bulunduğu alanla ilgili olarak dosyada mevcut imar planlarının ve İller Bankasınca hazırlanan Jeolojik Etüd Raporunun da dikkate alınması ve incelenmesi ile davalı idarenin kusurunun tesbiti istemiyle yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda; İller Bankası tarafından 1982 yılında hazırlanan jeolojik etüd raporunda, alüvyonda yer altı suyunun çok yüskek olması ve hatta yer yer yüzeyde bulunması, 1.derecede tehlikeli deprem alanı içinde bulunan böyle bir bölge için sakıncalı olacağı; alüvyonda düşünülen yerleşimlerin yeraltı su seviyesinin daha düşük olduğu güneydeki Hanlı Köy yöresine kaydırılması veya temellerde deprem riskinin hesaplanarak özel temel sistemlerinin uygulanması gerekeceği, şeklinde tavsiye de bulunulduğu; İller Bankası tarafından hazırlanan imar planlarında, 1.1.1998 de yürürlüğe giren “Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkındaki Yönetmelik”de ve aynı Bakanlık tarafından hazırlanan TS500 Betonarme Yapıların Tasarımı ve Yapım Kurallarında 1. derece deprem bölgelerinde yukarda belirtilen zeminlerde deprem riskinin hesaplanarak nasıl bir özel temel sistemi uygulanmasının gerekeceğinden bahsedilmediği, inşaat mühendislerinin binaları yaparken imar planlarını, Deprem Yönetmeliğini ve TS500 Tasarım ve yapım kurallarını dikkate aldıkları, Belediyelerin de aynı yapılarla ilgili olarak bu hususları dikkate alarak ruhsat verip, denetleme yaptıkları, dava konusu taşınmazın bulunduğu parselin iki tarafındaki parsellere 5 kat imar izni verildiği, Adapazarı Belediyesinin de Kanunların kendisine tanıdığı hak ve yetkileri kullanarak yasal bir şekilde dava konusu parsele imar izni ve ruhsat verdiği, Türkiye genelinde İller Bankası tarafından hazırlanan ve hazırlattırılan imar planlarında kat adetleri belirlenirken ele alınan kıstaslar içerisinde binanın yapılacağı yerdeki zeminin özellikleri, taşıma gücü, zemin emniyeti getirilmesi gibi hususların bulunmadığı, zeminin özelliklerine göre temel cinsine, boyutlarına inşaat mühendisinin karar verdiği, Deprem yönetmelikleri ve şartnamelerin, Adapazarı gibi alüvyonlu, çürük, yer altı su seviyesinin yüksek olduğu yerlerde dahi 5 katlı binalar (mesken) için zeminde sondaj ile emniyet gerilmesi ve diğer özelliklerin belirlenmesi mecburiyeti getirmediği, ancak sıvılaşma potansiyeli araştırması için sondaj ve laboratuar çalışması mecburiyeti getirdiği, yönetmeliklerin istemediği, hususlarla ilgili olarak inşaat mühendisleri ve kurumları suçlamanın doğru olmadığı, 5 katlı Betonarme karkas bir inşaatta kullanılan beton ve demirin mukavemetinin belirlenmesi amacıyla hasar görmüş numuneler üzerinde az sayıda yapılan deneylerinde sonucu tam yansıtmayacağı, üniversite tarafından yapılan deney sonuçlarının o tarihteki yönetmeliklere uygun olduğunun olduğunun söylenebileceği” şeklinde görüş belirtildiği görülmektedir. Bilirkişi raporunda da belirtildiği üzere, İller Bankası tarafından 1982 yılında hazırlanan jeolojik Etüd raporunda, yer altı su seviyesinin yüksek olduğu kalın alüvyon zeminlerde de bazı tedbirlerin alınması tavsiye edilerek inşaatın yapılabileceğinin belirtilmiş olması karşısında; Deprem Yönetmelikleri ve şartnamelerin, Adapazarı gibi alüvyonlu, çürük, yeraltı su seviyesinin yüksek olduğu yerlerde dahi 5 katlı binalar için zeminde sondaj ve emniyet gerilmesi ve diğer özelliklerin belirlenmesi mecburiyeti getirmediğinden bahisle, zararın oluşumunda davalı idarenin sorumlu tutulamayacağından söz etme olanağı bulunmamaktadır. Bu durumda, davalı idarenin deprem sonucu çöken yapının inşaası aşamasında yürütmesi gereken faaliyetlerini gereği gibi yerine getirmemesi sonucu oluşan hizmet kurusu nedeniyle ortaya çıkan zararı tazminle sorumlu bulunduğundan, aksi yöndeki değerlendirmeye dayalı olarak verilen kararda hukuki isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenle, temyize konu kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı ve Onbirinci Dairelerinin müşterek heyetince, 2575 sayılı Danıştay Kanunu’nun EK:1. maddesi uyarınca birlikte yapılan toplantıda Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, …’in maliki olduğu Adapazarı, 1 Bölge, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde D Blok A Girişi 8 nolu dairenin 17 Ağustos 1999 tarihinde meydana gelen depremde yıkılması sonucu …’in eşi ve diğer davacıların babası …’in vefat etmesi nedeniyle … için 30.000.000.000.-lira daire ve eşini kaybetmiş olması nedeniyle destekten yoksun kalma tazminatı olarak 30.000.000.000.-lira maddi, 31.000.000.000. lira manevi, … için babasının ölümü nedeniyle destekten yoksun kalma tazminatı olarak 30.000.000.000.-lira maddi, 33.000.000.000.-lira manevi, … için babasının ölümü nedeniyle destekten yoksun kalma tazminatı olarak 30.000.000.000.-lira maddi, 32.000.000.000.-lira manevi zarar olmak üzere 120.000.000.000.-lirası maddi ve 96.000.000.000.-lirası manevi, toplam 216.000.000.000.-liranın olay tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faizi ile birlikte tazmini istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, davacılar ile aynı binada bulunan kişi tarafından açılan E:2001/180 sayılı davada dosya üzerinde yaptırılan bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen raporun dosyadaki bilgi ve belgelerle birlikte değerlendirilmesinden, uyuşmazlık konusu yapının da içinde bulunduğu bölgenin imar planlarının İller Bankası Genel Müdürlüğü’ne yaptırılmasına karar verildiği, anılan Kurumca 18.03.1982 günlü Sakarya Jeolojik İnceleme raporunun düzenlendiği, 01.11.1985 günü 1/1000 ölçekli imar planının hazırlandığı ve planın 04.11.1985 günü Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onandığı, anılan planda davacının taşınmazının bulunduğu parselin oyun alanı olarak belirlendiği, oyun alanının civarındaki parsellere ayrık nizam 5 kat yapılaşma izni verildiği, belediye meclisinin 11.11.1987 günlü, 15/79 sayılı kararı ile oyun alanından çıkarılarak konut alanı kullanımına ayrıldığı ve davacı konutunun da içinde bulunduğu taşınmaz için yapı ruhsatının verildiği, imar planının doğrudan İller Bankasınca hazırlanmış olduğu, bu tarihte yürürlükte olan deprem yönetmeliği ve eki şartnamelerine göre kat adedi belirlenirken zemin faktörünün dikkate alınma zorunluluğunun bulunmadığı, anılan yapının inşa tarihinde geçerli olan yönetmelikte davalı Belediyeye yüklenebilecek bir sorumluluğun olmadığının anlaşıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; bu karar davacılar vekili tarafından temyiz edilmiştir. Anayasa’ nın 125. maddesinin 1. fıkrasında; idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu belirtildikten sonra son fıkrasında; idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanarak idarenin hukuki sorumluluğunun çerçevesi çizilmiştir. Dava dosyasının incelenmesinden, davacılara ait dairenin de içinde bulunduğu bölgeye ait imar planlarının İller Bankası Genel Müdürlüğü’ne yaptırılması yolunda belediye meclisince 04.10.1980 günlü, 10/50 sayılı kararın alındığı, bu karar doğrultusunda anılan Genel Müdürlükçe 18.03.1982 günü Sakarya Jeolojik İnceleme Raporu’nun hazırlandığı, 01.11.1985 günü hazırlanan 1/1000 ölçekli imar planının Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca 04.11.1985 günü onaylandığı, bu planda uyuşmazlık konusu parselin oyun alanına, civarındaki parsellerin 5 katlı konut alanına ayrıldığı, belediye meclisinin 11.11.1987 günlü, 15/79 sayılı kararı ile uyuşmazlık konusu parselin de yapılaşmaya açıldığı ve parsel üzerinde yapılacak 4 adet blok için 18.11.1988 günlü, 10/28 sayılı 5 katlı olarak inşaat ruhsatının düzenlendiği, 01.12.1995 günlü, 2476 ve 16.02.1996 günlü, 375 sayılı belediye encümen kararları doğrultusunda A, B ve C bloklar için 16.2.1996 günlü, 2/13 sayılı cezalı tadilat ruhsatının verildiği, 17.08.1999 günü meydana gelen deprem sonucu ise davacının dairesinin bulunduğu apartmanın yıkık, diğerlerinin ise orta hasarlı duruma geldiği, deprem sonrasında aynı sitenin 2C Blok B Girişi için Sakarya Üniversitesine yaptırılan zemin etüd incelemesi üzerine düzenlenen raporda, bina önünde 15 metre derinlikte bir dönel sondaj kuyusu açtırıldığı, arsada zemin profilinde üstte yüksek plastisiteli killerin, altında ise kumların bulunduğu, alanda yeraltı su düzeyinin Nisan ayında -2,2 m. olduğu, yapı temellerinin killer üzerine oturduğu, temel taşıma gücünün yeterli olduğu ve zeminin sıvılaşma riskinin bulunmadığından yapının güçlendirilmesinden önce zemine müdahale yapılmasının gerekmediğinin belirtildiği, davacılardan …’in deprem nedeniyle yapıda meydana gelen hasara ilişkin tespit yaptırılması yolundaki başvurusu üzerine anılan Üniversite tarafından düzenlenen raporda, tamamen yıkılan binanın enkazından demir ve beton numunelerinin alındığı, binada kullanılan demirlerin TS708 Standardında verilen sınır değerleri sağladığı, betonların ortalama basınç dayanımlarının 185 kg/cm2 mertebesinde olduğu, bunun da TS500’de verilen beton sınıflarından BS16 beton sınıfının üstünde bir değere karşı geldiğinin ifade edildiği, Mahkemece dosya üzerinde yaptırılan bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen bilirkişi raporunda ise, deprem sonrası yapının hasar görmüş numuneleri üzerinde az sayıda yapılan deneylerin sonucu tam yansıtamayacağı, ülke genelinde İller Bankası tarafından hazırlanan ya da hazırlattırılan imar planlarında kat adetleri belirlenirken ele alınan kıstaslar içerisinde binanın yapılacağı yerdeki zemin özellikleri, taşıma gücü, zemin emniyet gerilmesi gibi hususların bulunmadığı, zemin özelliklerine göre temel cinsine, boyutlarına inşaat mühendislerinin karar verdiği, yapının kat adedinin İller Bankasınca hazırlanan imar planı verilerine göre belirlendiği, bu belirleme sırasında yürürlükteki yönetmeliklerde öngörüldüğü gibi zemin faktörü dikkate alınmadan verilen kat adedinin fazla olduğunun söylenemeyeceği yolunda görüşlere yer verildiği anlaşılmaktadır. Davalı idare tarafından yapılan plan değişikliği sonucu yapılaşma olanağı tanınan alanda, deprem sonucu dört adet bloktan oluşan sitedeki üç adet blokta orta hasar meydana gelirken yalnızca uyuşmazlık konusu blokta yıkımın oluşması karşısında, Adapazarı genelindeki zemin özellikleri de göz önünde tutulduğunda, yapıya ait temellerin oturtulduğu zemine yönelik olarak Mahkemece zemin etüdü yaptırılmadan, bu zemine uygun temel cins ve boyutunun seçilip seçilmediği ve buna uygun yapı ruhsatı düzenlenip düzenlenmediği incelenmeden karar verilmesi mümkün değildir. Öte yandan, sitedeki üç blok için düzenlenen tadilat ruhsatına esas alınan 01.12.1995 günlü, 2476 ve 16.2.1996 günlü, 375 sayılı belediye encümen kararları ile dayanağı bilgi ve belgelerin davalı idareden getirtilerek dava konusu yapı hakkında herhangi bir işlem yapılıp yapılmadığının, yapının tümü için yapı kullanma izin belgesinin düzenlenip düzenlenmediğinin, düzenlenmemişse nedenlerinin de saptanması gerekmektedir. Bu durumda, konusunda uzman üniversite öğretim üyelerinden oluşturulacak üç kişilik bilirkişi heyeti aracılığıyla taşınmazın yerinde zemin etüdü yaptırılıp ayrıntılı ve bilimsel olarak yeni bir bilirkişi incelemesi üzerine anılan hususlar da araştırılarak yeniden karar verilmesi gerekmektedir. Görülen davada karar verilirken davacılar tarafından Sakarya 2. İdare Mahkemesinin E:2000/3223 sayılı dosyasında açılan davanın süre yönünden reddi yolunda verilen 30.10.2002 günlü, K:2002/1365 sayılı kararının bozulması yolundaki Danıştay Altıncı ve Onbirinci Dairelerinin müşterek heyetince verilen 29.12.2004 günlü, E:2003/2685, K:2004/7243 sayılı kararı ile kararın düzeltilmesi isteminin reddine dair 29.12.2006 günlü, E:2005/4203, K:2006/6659 sayılı karar üzerine verilecek kararın da göz önünde tutulması gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle Sakarya 1. İdare Mahkemesinin 20.12.2002 günlü, E:2000/873, K:2002/1847 sayılı kararının BOZULMASINA, 16,09 YTL karar harcı ile fazladan yatırılan 11,97 YTL harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 29.12.2006 gününde oyçokluğuyla karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2005/5594 K: 2007/6553  Danıştay 6. Dairesi E: 2005/2410 K: 2007/4902 T: 17/09/2007 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/7550 K: 2006/1946 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/2644 K: 2006/3240 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/255 K: 2006/6658 Davalı idare tarafından yapılan plan değişikliği sonucu yapılaşma olanağı tanınan alanda, deprem sonucu dört adet bloktan oluşan sitedeki üç adet blokta orta hasar meydana gelirken, yalnızca uyuşmazlık konusu blokta yıkım oluşması karşısında, Adapazarı genelindeki zemin özellikleri de göz önünde bulundurulduğunda yapıya alt temellerin oturtulduğu zemine yönelik olarak mahkemece zemin etüdü yapılmadan, bu zemine uygun temel cins ve boyutunun seçilip seçilmediği ve buna uygun yapı ruhsatı düzenlenip düzenlenmediği incelenmeden verilen temyize konu mahkeme kararında isabet görülmediği hakkında. İstemin Özeti: Sakarya 1. İdare Mahkemesinin 20.12.2002 günlü, E:2000/873, K:2002/1847 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi İsmet Can’ın Düşüncesi: Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir. Danıştay Savcısı Tülin Özgenç’in Düşüncesi: Davacılardan …’in maliki olduğu tapunun Adapazarı 1.Bölge …Mahallesi 18 pafta, 589 ada,205 parsel numarasında kayıtlı taşınmazda bulunan D/Blok A giriş, 8 nolu dairenin 17 Ağustos 1999 tarihinde meydana gelen depremde tamamen çökmesi ve davacıların eşi ve babası olan …’in vefatı nedeniyle, olayda idarenin hizmet kusuru bulunduğundan bahisle uğranıldığı ileri sürülen maddi ve manevi zarar karşılığı toplamı 216 milyar liranın tazminen ödenmesi istemiyle açılan davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. İdare Mahkemesinin 2001/180 Esasına kayıtlı dava dosyasında, İdare Mahkemesince, davacının taşınmazının içinde bulunduğu alanla ilgili olarak dosyada mevcut imar planlarının ve İller Bankasınca hazırlanan Jeolojik Etüd Raporunun da dikkate alınması ve incelenmesi ile davalı idarenin kusurunun tesbiti istemiyle yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda; İller Bankası tarafından 1982 yılında hazırlanan jeolojik etüd raporunda, alüvyonda yer altı suyunun çok yüskek olması ve hatta yer yer yüzeyde bulunması, 1.derecede tehlikeli deprem alanı içinde bulunan böyle bir bölge için sakıncalı olacağı; alüvyonda düşünülen yerleşimlerin yeraltı su seviyesinin daha düşük olduğu güneydeki Hanlı Köy yöresine kaydırılması veya temellerde deprem riskinin hesaplanarak özel temel sistemlerinin uygulanması gerekeceği, şeklinde tavsiye de bulunulduğu; İller Bankası tarafından hazırlanan imar planlarında, 1.1.1998 de yürürlüğe giren “Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkındaki Yönetmelik”de ve aynı Bakanlık tarafından hazırlanan TS500 Betonarme Yapıların Tasarımı ve Yapım Kurallarında 1. derece deprem bölgelerinde yukarda belirtilen zeminlerde deprem riskinin hesaplanarak nasıl bir özel temel sistemi uygulanmasının gerekeceğinden bahsedilmediği, inşaat mühendislerinin binaları yaparken imar planlarını, Deprem Yönetmeliğini ve TS500 Tasarım ve yapım kurallarını dikkate aldıkları, Belediyelerin de aynı yapılarla ilgili olarak bu hususları dikkate alarak ruhsat verip, denetleme yaptıkları, dava konusu taşınmazın bulunduğu parselin iki tarafındaki parsellere 5 kat imar izni verildiği, Adapazarı Belediyesinin de Kanunların kendisine tanıdığı hak ve yetkileri kullanarak yasal bir şekilde dava konusu parsele imar izni ve ruhsat verdiği, Türkiye genelinde İller Bankası tarafından hazırlanan ve hazırlattırılan imar planlarında kat adetleri belirlenirken ele alınan kıstaslar içerisinde binanın yapılacağı yerdeki zeminin özellikleri, taşıma gücü, zemin emniyeti getirilmesi gibi hususların bulunmadığı, zeminin özelliklerine göre temel cinsine, boyutlarına inşaat mühendisinin karar verdiği, Deprem yönetmelikleri ve şartnamelerin, Adapazarı gibi alüvyonlu, çürük, yer altı su seviyesinin yüksek olduğu yerlerde dahi 5 katlı binalar (mesken) için zeminde sondaj ile emniyet gerilmesi ve diğer özelliklerin belirlenmesi mecburiyeti getirmediği, ancak sıvılaşma potansiyeli araştırması için sondaj ve laboratuar çalışması mecburiyeti getirdiği, yönetmeliklerin istemediği, hususlarla ilgili olarak inşaat mühendisleri ve kurumları suçlamanın doğru olmadığı, 5 katlı Betonarme karkas bir inşaatta kullanılan beton ve demirin mukavemetinin belirlenmesi amacıyla hasar görmüş numuneler üzerinde az sayıda yapılan deneylerinde sonucu tam yansıtmayacağı, üniversite tarafından yapılan deney sonuçlarının o tarihteki yönetmeliklere uygun olduğunun söylenebileceği” şeklinde görüş belirtildiği görülmektedir. Bilirkişi raporunda da belirtildiği üzere, İller Bankası tarafından 1982 yılında hazırlanan jeolojik etüt raporunda, yer altı su seviyesinin yüksek olduğu kalın alüvyon zeminlerde de bazı tedbirlerin alınması tavsiye edilerek inşaatın yapılabileceğinin belirtilmiş olması karşısında; Deprem Yönetmelikleri ve şartnamelerin, Adapazarı gibi alüvyonlu, çürük, yeraltı su seviyesinin yüksek olduğu yerlerde dahi 5 katlı binalar için zeminde sondaj ve emniyet gerilmesi ve diğer özelliklerin belirlenmesi mecburiyeti getirmediğinden bahisle, zararın oluşumunda davalı idarenin sorumlu tutulamayacağından söz etme olanağı bulunmamaktadır. Bu durumda, davalı idarenin deprem sonucu çöken yapının inşaası aşamasında yürütmesi gereken faaliyetlerini gereği gibi yerine getirmemesi sonucu oluşan hizmet kurusu nedeniyle ortaya çıkan zararı tazminle sorumlu bulunduğundan, aksi yöndeki değerlendirmeye dayalı olarak verilen kararda hukuki isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenle, temyize konu kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı ve Onbirinci Dairelerinin müşterek heyetince, 2575 sayılı Danıştay Kanunu’nun EK:1. maddesi uyarınca birlikte yapılan toplantıda Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: Dava, …’in maliki olduğu Adapazarı, 1 Bölge, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde D Blok A Girişi 8 nolu dairenin 17 Ağustos 1999 tarihinde meydana gelen depremde yıkılması sonucu …’in eşi ve diğer davacıların babası …’in vefat etmesi nedeniyle … için 30.000.000.000.-lira daire ve eşini kaybetmiş olması nedeniyle destekten yoksun kalma tazminatı olarak 30.000.000.000.-lira maddi, 31.000.000.000. lira manevi, … için babasının ölümü nedeniyle destekten yoksun kalma tazminatı olarak 30.000.000.000.-lira maddi, 33.000.000.000.-lira manevi, … için babasının ölümü nedeniyle destekten yoksun kalma tazminatı olarak 30.000.000.000.-lira maddi, 32.000.000.000.-lira manevi zarar olmak üzere 120.000.000.000.-lirası maddi ve 96.000.000.000.-lirası manevi, toplam 216.000.000.000.-liranın olay tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faizi ile birlikte tazmini istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, davacılar ile aynı binada bulunan kişi tarafından açılan E:2001/180 sayılı davada dosya üzerinde yaptırılan bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen raporun dosyadaki bilgi ve belgelerle birlikte değerlendirilmesinden, uyuşmazlık konusu yapının da içinde bulunduğu bölgenin imar planlarının İller Bankası Genel Müdürlüğü’ne yaptırılmasına karar verildiği, anılan Kurumca 18.03.1982 günlü Sakarya Jeolojik İnceleme raporunun düzenlendiği, 01.11.1985 günü 1/1000 ölçekli imar planının hazırlandığı ve planın 04.11.1985 günü Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onandığı, anılan planda davacının taşınmazının bulunduğu parselin oyun alanı olarak belirlendiği, oyun alanının civarındaki parsellere ayrık nizam 5 kat yapılaşma izni verildiği, belediye meclisinin 11.11.1987 günlü, 15/79 sayılı kararı ile oyun alanından çıkarılarak konut alanı kullanımına ayrıldığı ve davacı konutunun da içinde bulunduğu taşınmaz için yapı ruhsatının verildiği, imar planının doğrudan İller Bankasınca hazırlanmış olduğu, bu tarihte yürürlükte olan deprem yönetmeliği ve eki şartnamelerine göre kat adedi belirlenirken zemin faktörünün dikkate alınma zorunluluğunun bulunmadığı, anılan yapının inşa tarihinde geçerli olan yönetmelikte davalı Belediyeye yüklenebilecek bir sorumluluğun olmadığının anlaşıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; bu karar davacılar vekili tarafından temyiz edilmiştir. Anayasa’ nın 125. maddesinin 1. fıkrasında; idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu belirtildikten sonra son fıkrasında; idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanarak idarenin hukuki sorumluluğunun çerçevesi çizilmiştir. Dava dosyasının incelenmesinden, davacılara ait dairenin de içinde bulunduğu bölgeye ait imar planlarının İller Bankası Genel Müdürlüğü’ne yaptırılması yolunda belediye meclisince 04.10.1980 günlü, 10/50 sayılı kararın alındığı, bu karar doğrultusunda anılan Genel Müdürlükçe 18.03.1982 günü Sakarya Jeolojik İnceleme Raporu’nun hazırlandığı, 01.11.1985 günü hazırlanan 1/1000 ölçekli imar planının Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca 04.11.1985 günü onaylandığı, bu planda uyuşmazlık konusu parselin oyun alanına, civarındaki parsellerin 5 katlı konut alanına ayrıldığı, belediye meclisinin 11.11.1987 günlü, 15/79 sayılı kararı ile uyuşmazlık konusu parselin de yapılaşmaya açıldığı ve parsel üzerinde yapılacak 4 adet blok için 18.11.1988 günlü, 10/28 sayılı 5 katlı olarak inşaat ruhsatının düzenlendiği, 01.12.1995 günlü, 2476 ve 16.02.1996 günlü, 375 sayılı belediye encümen kararları doğrultusunda A, B ve C bloklar için 16.2.1996 günlü, 2/13 sayılı cezalı tadilat ruhsatının verildiği, 17.08.1999 günü meydana gelen deprem sonucu ise davacının dairesinin bulunduğu apartmanın yıkık, diğerlerinin ise orta hasarlı duruma geldiği, deprem sonrasında aynı sitenin 2C Blok B Girişi için Sakarya Üniversitesine yaptırılan zemin etüd incelemesi üzerine düzenlenen raporda, bina önünde 15 metre derinlikte bir dönel sondaj kuyusu açtırıldığı, arsada zemin profilinde üstte yüksek plastisiteli killerin, altında ise kumların bulunduğu, alanda yeraltı su düzeyinin Nisan ayında -2,2 m. olduğu, yapı temellerinin killer üzerine oturduğu, temel taşıma gücünün yeterli olduğu ve zeminin sıvılaşma riskinin bulunmadığından yapının güçlendirilmesinden önce zemine müdahale yapılmasının gerekmediğinin belirtildiği, davacılardan …’in deprem nedeniyle yapıda meydana gelen hasara ilişkin tespit yaptırılması yolundaki başvurusu üzerine anılan Üniversite tarafından düzenlenen raporda, tamamen yıkılan binanın enkazından demir ve beton numunelerinin alındığı, binada kullanılan demirlerin TS708 Standardında verilen sınır değerleri sağladığı, betonların ortalama basınç dayanımlarının 185 kg/cm2 mertebesinde olduğu, bunun da TS500’de verilen beton sınıflarından BS16 beton sınıfının üstünde bir değere karşı geldiğinin ifade edildiği, Mahkemece dosya üzerinde yaptırılan bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen bilirkişi raporunda ise, deprem sonrası yapının hasar görmüş numuneleri üzerinde az sayıda yapılan deneylerin sonucu tam yansıtamayacağı, ülke genelinde İller Bankası tarafından hazırlanan ya da hazırlattırılan imar planlarında kat adetleri belirlenirken ele alınan kıstaslar içerisinde binanın yapılacağı yerdeki zemin özellikleri, taşıma gücü, zemin emniyet gerilmesi gibi hususların bulunmadığı, zemin özelliklerine göre temel cinsine, boyutlarına inşaat mühendislerinin karar verdiği, yapının kat adedinin İller Bankasınca hazırlanan imar planı verilerine göre belirlendiği, bu belirleme sırasında yürürlükteki yönetmeliklerde öngörüldüğü gibi zemin faktörü dikkate alınmadan verilen kat adedinin fazla olduğunun söylenemeyeceği yolunda görüşlere yer verildiği anlaşılmaktadır. Davalı idare tarafından yapılan plan değişikliği sonucu yapılaşma olanağı tanınan alanda, deprem sonucu dört adet bloktan oluşan sitedeki üç adet blokta orta hasar meydana gelirken yalnızca uyuşmazlık konusu blokta yıkımın oluşması karşısında, Adapazarı genelindeki zemin özellikleri de göz önünde tutulduğunda, yapıya ait temellerin oturtulduğu zemine yönelik olarak Mahkemece zemin etüdü yaptırılmadan, bu zemine uygun temel cins ve boyutunun seçilip seçilmediği ve buna uygun yapı ruhsatı düzenlenip düzenlenmediği incelenmeden karar verilmesi mümkün değildir. Öte yandan, sitedeki üç blok için düzenlenen tadilat ruhsatına esas alınan 01.12.1995 günlü, 2476 ve 16.2.1996 günlü, 375 sayılı belediye encümen kararları ile dayanağı bilgi ve belgelerin davalı idareden getirtilerek dava konusu yapı hakkında herhangi bir işlem yapılıp yapılmadığının, yapının tümü için yapı kullanma izin belgesinin düzenlenip düzenlenmediğinin, düzenlenmemişse nedenlerinin de saptanması gerekmektedir. Bu durumda, konusunda uzman üniversite öğretim üyelerinden oluşturulacak üç kişilik bilirkişi heyeti aracılığıyla taşınmazın yerinde zemin etüdü yaptırılıp ayrıntılı ve bilimsel olarak yeni bir bilirkişi incelemesi üzerine anılan hususlar da araştırılarak yeniden karar verilmesi gerekmektedir. Görülen davada karar verilirken davacılar tarafından Sakarya 2. İdare Mahkemesinin E:2000/3223 sayılı dosyasında açılan davanın süre yönünden reddi yolunda verilen 30.10.2002 günlü, K:2002/1365 sayılı kararının bozulması yolundaki Danıştay Altıncı ve Onbirinci Dairelerinin müşterek heyetince verilen 29.12.2004 günlü, E:2003/2685, K:2004/7243 sayılı kararı ile kararın düzeltilmesi isteminin reddine dair 29.12.2006 günlü, E:2005/4203, K:2006/6659 sayılı karar üzerine verilecek kararın da göz önünde tutulması gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle Sakarya 1. İdare Mahkemesinin 20.12.2002 günlü, E:2000/873, K:2002/1847 sayılı kararının BOZULMASINA, 16,09 YTL karar harcı ile fazladan yatırılan 11,97 YTL harcın temyiz isteminde bulunana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 29.12.2006 gününde oyçokluğuyla karar verildi. KARŞI OY Temyize konu İdare Mahkemesi kararında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma istemi yerinde bulunmayarak anılan kararın onanması gerekeceği oyuyla karara katılmıyoruz. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 1991/3494 K: 1992/4583 T. 30.11.1992 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/8103 K: 2007/580 T: 6.2.2007 Danıştay 6. Dairesi E: 1996/4797 K: 1997/767 T. 18.2.1997 Danıştay 6. Dairesi E: 2006/5520, K: 2007/4165 Danıştay 6. Dairesi E: 2007/5045 K: 2008/20 Davacının kiracı olarak oturmakta olduğu binanın ruhsat alınmaksızın kaçak olarak yapıldığı, gerek yapının inşa aşamasında, gerek daha sonraki aşamalarda, yapıya ilişkin bir tespit ve denetim yapılmadığı, yasaların vermiş olduğu denetim ve gözetim görevlerini yerine getirmeyen davalı belediyenin %100 kusurlu olduğu hakkında. İstemin Özeti    : Sakarya 1. İdare Mahkemesinin 26.04.2007 günlü, E:2005/3441, K:2007/444 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. Danıştay Savcısı Ahmet Arslan’ın Düşüncesi : İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nedenlerin bulunması gerekmektedir. Temyiz dilekçelerinde öne sürülen hususlar, söz konusu maddede yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, istemlerin reddi ile temyiz edilen Mahkeme kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı ve Onbirinci Daireleri müşterek heyetince, 2575 sayılı Danıştay Kanunu’nun Ek 1. maddesi uyarınca birlikte yapılan toplantıda Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, davalı Adapazarı Belediye Başkanlığı’nın husumet yönünden yapmış olduğu itiraz, 593 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 2. maddesi ile geçici 2. maddesi birlikte ele alındığında, Adapazarı Belediyesi’nin Başkanı ile karar organlarının ilk yerel seçime kadar Adapazarı Büyükşehir Belediyesi’nin Başkanı ve karar organları olarak görev yapması ve bu sürede alt kademe belediyesine ait görev ve yetkilerin de Adapazarı Büyükşehir Belediyesince yerine getirilmesi nedeniyle görülmekte olan tazminat davasının, Adapazarı Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın husumetiyle görülmeye devam edilmesi gerektiği sonucuna varıldığından, yerinde görülmeyerek işin gereği görüşüldü: Duruşma yapılmasına gerek görülmedi. Dava, davacının kiracı olarak oturmakta olduğu, … İli, Adapazarı, … Mahallesi, … Blok A girişinde bulunan dairenin 17.09.1999 günü meydana gelen deprem sonucu yıkılmasında davalı idarelerin hizmet kusuru bulunduğu öne sürülerek enkaz altında kalarak vefat eden eşinden dolayı 100.000,00 YTL, çocukları … ve … için 150.000.00 ‘er YTL olmak üzere 400.000,00 YTL manevi, enkaz altında kalan eşyaların bedeli olarak 10.000,00 YTL maddi tazminata olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte hükmedilmesi istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, Danıştay Altıncı ve Onbirinci Daireleri müşterek heyetince verilen 22.02.2005 günlü, E:2004/3218, K:2005/1061 sayılı bozma kararına uyularak dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlık konusu yapının deprem nedeniyle ağır hasar görerek yıkıldığı ve enkaz altında eş ve iki çocuğu kalarak vefat ettiği, davalı belediyece ara kararına verilen yanıtta davacının kiracı olarak oturmakta olduğu konutun bulunduğu binaya ilişkin işlem dosyasına rastlanılmadığının belirtildiğinin görüldüğü, binanın ruhsat almaksızın kaçak olarak yapıldığı, anılan idarece gerek yapının inşaası aşamasında, gerek daha sonraki aşamalarda yapıya ilişkin olarak herhangi bir tespit ve denetim yapılmadığı, yıkılan binanın kaçak olarak inşaa edilirken, hatalı malzeme ve işçilik kullanılması sonucu deprem sonrasında yıkıldığı kanaatine varıldığı, yasaların vermiş olduğu denetim ve gözetim görevlerini yerine getirmeyen davalı belediyenin zararın meydana gelmesinde %100 oranında kusurlu olduğu, davalı Bakanlığın, ülkenin deprem bölgesi haritalarının hazırlanması, afet bölgesinde yapılacak yapılar hakkındaki yönetmeliklerin çıkartılması konusunda üzerine düşen görevleri yerine getirdiğinden yapının deprem sırasında yıkılmasında kusurunun bulunmadığı, Mahkemesinin E:2005/2934 sayılı dosyasında yapılan ara kararına Adapazarı Ticaret ve Sanayi Odası Başkanlığı tarafından verilen cevapta, 2000 yılında ortalama bir evde olması gereken eşyaların toplam değerinin 7.090,00 YTL olduğunun bildirildiği, davacının eş ve iki çocuğunun kaybetmesi sonucu psikolojik olarak etkilendiği, elem ve üzüntü duyduğu, bu elem ve üzüntünün karşılığı olarak eşi için 5.000,00 YTL çocukların her biri için ayrı ayrı 10.000,00 YTL olmak üzere toplam 25.000,00 YTL manevi tazminatın davacıya ödenmesi gerektiğinin anlaşıldığı gerekçesiyle maddi tazminat isteminin 7.090,00 YTL’lik, manevi tazminat isteminin ise 25.000,00 YTL’lik kısmının kabulüne, fazlaya ilişkin tazminat istemlerinin reddine, kabul edilen maddi ve manevi tazminatın davalı belediyeye başvuru tarihi olan 19.07.2000 gününden itibaren hesaplanarak yasal faiziyle birlikte anılan idarece davacıya ödenmesine, davanın davalı Bakanlık yönünden reddine karar verilmiş; bu karar davacı ile davalı belediye tarafından temyiz edilmiş, temyiz aşamasında da yapıya ilişkin herhangi bir bilgi ve belge dosyaya sunulmamıştır. Tazminat isteminin kısmen kabulü, davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen reddi yolundaki temyize konu Sakarya 1. İdare Mahkemesinin 26.04.2007 günlü, E:2005/3441, K:2007/444 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma istemleri yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 15.01.2008 gününde oyçokluğuyla karar verildi. KARŞI OY Davalı idare olan belediyenin, deprem sonucu yıkılan yapı hakkında yasal denetim ve gözetim görevlerini yerine getirmemesi nedeniyle hizmet kusuru bulunmakla birlikte, bu kusurun tamamının idarede olmadığı, kiracı olan davacının da ailenin oturacağı evin seçimi konusunda basiretli bir aile reisi gibi hareket ederek kendisine düşen araştırma görevini araştırma görevini yerine getirmediği anlaşıldığından, temyiz isteminin davacının kusurunun da tespitine yönelik olarak kabulü ile mahkeme kararının bozulması oyuyla çoğunluk kararına karşıyım. Benzer İçtihatlar: Danıştay 6. Dairesi E: 2004/1633 K: 2006/1883 T: 11/04/2006 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/2958 K: 2006/2316 Danıştay 6. Dairesi E: 2005/5281 K: 2006/4089 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/5684 K: 2006/6195 T: 15/12/2006 Danıştay 11. Dairesi E: 2005/1353 K: 2007/6248 Deprem kuşağında yer alan bir bölgede, deprem tehlikesi göz önünde bulundurularak, yerleşim alanlarının belirlenmesi, bu alanlarda yapılaşmaya ilişkin tedbirlerin alınması, uygulanması ve denetlenmesi şeklindeki idari faaliyetlerde ortaya çıkan eksikliklerin, idarenin olumsuz eylemi niteliğinde olması nedeniyle, bu olumsuz eylem ile deprem sonucu oluşan zarar arasında illiyet bağının bulunduğu ve depremin illiyet bağını kesen bir mücbir sebep olarak kabul edilemeyeceği hakkında. İsteğin Özeti: 17.8.1999 tarihinde meydana gelen depremde iki dükkanı ve bir evi yıkılan ve içindeki eşyaları zarar gören davacının olayda idarenin hizmet kusuru bulunduğunu ileri sürerek 95.000.000.000.-TL maddi tazminatın 17.8.1999 tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faizi ile birlikte ödenmesi istemiyle açtığı davanın reddi yolunda verilen İstanbul 2. İdare Mahkemesinin 24.3.2004 gün ve E:2000/1401, K:2004/424 sayılı kararının; davacı tarafından, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. Savunmanın Özeti: Davalı idarelerden Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuş, diğer davalı idare olan Avcılar Belediye Başkanlığı tarafından ise savunma verilmemiştir. Danıştay Savcısı Düşüncesi: Anayasa’nın 125. maddesinin 1. fıkrasında; idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu belirtildikten sonra son fıkrasında; idarenin kendi eylem ve işlemlerden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanmıştır. Deprem nedeniyle oluştuğu ileri sürülen zararların tazmini istemiyle açılan bu davada, yapının üzerinde bulunduğu zeminin özelliği, zemin durumuna göre depreme dayanıklılığının kontrolü, yapı kullanma izni bulunup bulunmadığı, imar planları ve inşaat ruhsatlarının hangi idarelerce yapıldığı ve verildiği, yapıların imar açısından denetlenmesi, afete uğramış ve uğrayabilecek bölgeler ile yapı ve ikamet için yasaklanmış afet bölgelerinin tespit ve ilan edilip edilmediği, afet bölgelerinde yapılacak yapılarla ilgili kuralları, yapı tekniklerini, projelendirme esaslarını, ülkenin deprem haritalarını hazırlamak konusunda idarelerin üzerlerine düşen görev ve yetkileri yerine getirip getirmediği, denetim ve kontrol görevlerini yapıp yapmadığı hususları ayrı ayrı irdelenmeli ve idarece gerekli önlemlerin alınıp alınmadığı belirlenmeli ve bunun sonucuna göre; idarenin belli bir hareket tarzı izleyip izlemediği veya hareketsiz kalıp kalmadığı ortaya konulmalıdır. Bu durumda, deprem nedeniyle yıkımla sonuçlanan olayda, davalı idarelerin hukuki sorumluluklarının ayrı ayrı belirlenmesi suretiyle bir karar verilmesi gerekirken zararın mücbir sebep olarak nitelendirilerek bu gerekçeyle davanın reddi yolunda verilen kararda isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulü ile temyize konu idare mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Onbirinci ve Altıncı Dairelerince 2575 sayılı Danıştay Kanununun Ek 1. maddesi uyarınca yapılan müşterek toplantıda işin gereği görüşüldü: Dava, 17.8.1999 tarihinde meydana gelen depremde davacının iki dükkan ve bir evinin yıkılması ve ev eşyalarının zayi olmasında davalı idarelerin hizmet kusuru bulunduğu ileri sürülerek 95.000.000.000.-TL maddi tazminatın olay tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faizi ile birlikte ödenmesi istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dava konusu olayda, doğal bir afet olan deprem sonucunda meydana gelen zararın mücbir sebep olarak nitelendirilmesi gerektiği, deprem nedeniyle davacının bir ev ve iki dükkanının bulunduğu apartmanın yıkılması sonucu meydana gelen zararın önceden bilinemeyen, idarenin faaliyetleri dışında, zararla idari faaliyet arasındaki nedensellik bağını ortadan kaldıran deprem nedeniyle doğduğu, davalı idarelerin tazmin sorumluluğu bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Anayasa’nın 125. maddesinin 1. fıkrasında; idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu belirtildikten sonra son fıkrasında; idarenin kendi eylem ve işlemlerden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanmıştır. 2577 sayılı Yasa’nın 13. maddesinde “İdari eylemlerden hakları ihlal edilmiş olanların idari dava açmadan önce, bu eylemleri yazılı bildirim üzerine veya başka suretle öğrendikleri tarihten itibaren bir yıl ve her halde eylem tarihinden itibaren beş yıl içinde ilgili idareye başvurarak haklarının yerine getirilmesini istemeleri gereklidir. Bu isteklerin kısmen veya tamamen reddi halinde, bu konudaki işlemin tebliğini izleyen günden itibaren veya istek hakkında altmış gün içinde cevap verilmediği takdirde bu sürenin bittiği tarihten itibaren dava süresi içinde dava açılabilir” hükmü yer almaktadır. Bir idari işlem veya bir idari sözleşmenin uygulanması durumunda olmayan, idarenin her türlü faaliyetlerinden veya hareketsiz kalmasından, araçlarının kullanımından, taşınır ve taşınmaz mallarının veya tesislerinin yönetiminden dolayı oluşan zararları idari eylem sonucu oluşan zarar ve buna yolaçan eylemi de sonuç olarak idari eylem kavramı içerisinde düşünmek gerekmektedir. Deprem nedeniyle oluştuğu ileri sürülen zararların tazmini istemiyle açılan bu davada, yapının üzerinde bulunduğu zeminin özelliği, zemin durumuna göre depreme dayanıklılığının kontrolü, yapı kullanma izni bulunup bulunmadığı, imar planları ve inşaat ruhsatlarının hangi idarelerce yapıldığı ve verildiği, yapıların imar açısından denetlenmesi, afete uğramış ve uğrayabilecek bölgeler ile yapı ve ikamet için yasaklanmış afet bölgelerinin tespit ve ilan edilip edilmediği, afet bölgelerinde yapılacak yapılarla ilgili kuralları, yapı tekniklerini, projelendirme esaslarını, ülkenin deprem haritalarını hazırlamak konusunda idarelerin üzerlerine düşen görev ve yetkileri yerine getirip getirmediği, denetim ve kontrol görevlerini yapıp yapmadığı hususları ayrı ayrı irdelenmeli ve idarece gerekli önlemlerin alınıp alınmadığı belirlenmeli ve bunun sonucuna göre; idarenin belli bir hareket tarzı izleyip izlemediği veya hareketsiz kalıp kalmadığı ortaya konulmalıdır. Olaya bu açıdan bakınca yukarıda yapılan belirleme sonucu olayda idarelerin hareketsizliği söz konusu olmakla öğretide de kabul edildiği gibi idarenin bu hareketsizliğinin “olumsuz eylem” olarak kabulü gerekmektedir. Mücbir sebep, sezilemeyen ve karşı konulamayan bir olayı ifade eder. Bu sebep, zararı idareye yüklenebilir olmaktan çıkaran ve zararla idari faaliyet arasındaki illiyet bağını kesen dış bir etken olarak doğal, toplumsal veya hukuki bir olaydan kaynaklanabilir. sezilememezlik, karşı konulamamazlık, kusursuzluk ve gerçeklik halleri mücbir sebebin ayırt edici öğelerini oluşturmaktadır. Deprem kuşağında yer alan bölgede, deprem gerçeğinin bir veri alınması suretiyle yerleşmelerle ilgili alanların belirlenmesi, bu alanlardaki yapılaşmaya ilişkin kararların alınması, uygulanması ve denetlenmesiyle ilgili idari faaliyetlerin bütünündeki olumsuzluklardan oluşan idarenin “olumsuz eyleminin” bulunması durumunda, depremin mücbir sebep olarak değerlendirilerek zararla illiyet bağını kestiğini kabule olanak bulunmamaktadır. Bu durumda, Mahkemece uğranıldığı ileri sürülen zararın oluşumunda idarenin hizmet kusuru bulunup bulunmadığının değerlendirilmesi sonucu bir karar verilmesi gerekirken depremin mücbir sebep kabul edilerek zararla idari faaliyet arasındaki nedensellik bağının ortadan kalktığı gerekçesiyle davanın reddi yolundaki kararda isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenle, temyiz isteminin kabulü ile, İstanbul 2. İdare Mahkemesinin 24.3.2004 gün ve E:2000/1401, K:2004/424 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın bozma kararı üzerine yeniden bir karar verilmek üzere adı geçen idare mahkemesine gönderilmesine, gereksiz olarak alınan 15.30 YTL temyiz başvuru harcının istemi halinde davacıya iadesine, 29.6.2007 tarihinde oybirliği ile karar verildi. Benzer İçtihatlar: Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu E: 2002/2 K: 2002/5 Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu E: 1973/3 K: 1973/12 T: 16.06.1973 Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu E: 1974/2 K: 1976/2 T: 29.01.1976 Danıştay 6. Dairesi E: 2004/255 K: 2006/6658